‫ﻧﺮم اﻓﺰار ﭼﻨﺪ رﺳﺎﻧﻪ اي اﺑﺰاردﻗﻴﻖ‬

‫‪ -2‬اﺟﺰاء ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‬

‫ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﺮماﻓﺰار ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص ﻣﻮرد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬داراي ﺑﺨﺸﻬﺎي دﻳﮕﺮي ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺮﻧﺴﻤﻴﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮلﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﻣﺤﺮﻛﻬﺎ‪ ،‬ﻋﻨﺼﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬اﺟﺰاء ﺛﺒﺖﻛﻨﻨﺪه و ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در اداﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺟﻬﺖ آﺷﻨﺎﻳﻲ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ اﺷﺎره ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻨﺴﻮر ﻳﺎ ﺣﺲﮔﺮ و ﺗﺮﻧﺴﺪﻳﺴﻮر‬
‫ﻳﺎ ﻣﺒﺪل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون ﺗﺮﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺳﻨﺴﻮر ﺑﻪﻛﺎررود‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﺑﻮردوﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺮوﺟﻲ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن دادهﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻً‬

‫)‪COMPUTER BASED TRAINING (CBT‬‬

‫دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﻴﺮ ﺑﻪ اﺳﻢ ﺳﻨﺴﻮر ﻳﺎ ﺗﺮﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در آن‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫)‪Instrument Training Courses (ITC‬‬

‫ﺳﻨﺴﻮر‬
‫اﻧﻮاع دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي داراي ﺳﻨﺴﻮر ﻳﺎ ﺣﺲ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫دﻣﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎر‪ ،‬دﺑﻲ و ﻏﻴﺮه را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻜﺮد‪ ،‬داراي ﺧﺮوﺟﻲﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ﻏﻴﺮه اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﺳﻨﺴﻮر اﺑﺰاري اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﻫﻤﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي وﺟﻮد دارد و وﻇﻴﻔﻪ آن ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺳﻴﺎل و ﺗﺎﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮي از ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻮرد‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﺑﺮﺧﻲ از ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻳﺎ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ آن ﺳﻨﺴﻮر‬
‫ﺧﻮاﻫﺪﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻳﻚ ﺗﺮﻣﻮﻛﻮﭘﻞ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬داراي‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻪﺷﻜﻞ وﻟﺘﺎژ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ در ﺣﺪ ﻣﻴﻠﻲوﻟﺖ اﺳﺖ و ﻳﺎ ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻮردن ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود داراي ﺧﺮوﺟﻲ از ﻧﻮع ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺒﺪﻟﻬﺎ ﻳﺎ ﺗﺮﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮﻫﺎ‬
‫از آﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ در ﻳﻚ واﺣﺪ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻟﺰوﻣﺎً ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل ﺧﺮوﺟﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻣﻜﺎن ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻮردن اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ آﻧﻘﺪر ﻛﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻧﺘﻘﺎل آن ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺴﺒﺘﺎً دوري از آن ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ و ﻳﺎ ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﺮﻣﻮﻛﻮﭘﻞ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ورود ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ آن ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬اﻣﻜﺎن اﻳﺠﺎد ﺧﻄﺎ‬

‫‪١‬‬
 ‫ﻧﺮم اﻓﺰار ﭼﻨﺪ رﺳﺎﻧﻪ اي اﺑﺰاردﻗﻴﻖ‬

‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺧﺮوﺟﻲﻫﺎي اﻧﻮاع ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد و اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫درﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﺑﺮاي ﭘﺮﻫﻴﺰ از اﺷﺘﺒﺎه ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻗﻴﻘﺘﺮي از ﺳﻨﺴﻮر و ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﺑﺨﺸﻲ از دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻳﻚ ﻧﻮع از اﻧﺮژي‬
‫ﻣﺜﻞ اﻧﺮژي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻧﻮع دﻳﮕﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺮﻳﺎن اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ‬
‫اﻧﺮژي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﻨﻨﺪه دﺳﺘﮕﺎه‪ ،‬ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲرود‪ .‬در ﻋﻮض ﺳﻨﺴﻮر اﻳﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ را ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﺎرﺟﻲ و ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮدي اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮﻣﻮﻛﻮﭘﻞ ﻛﻪ ﺑﺎ درﻳﺎﻓﺖ اﻧﺮژي‬
‫ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ وﻟﺘﺎژ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﺪارد‪ .‬ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ‬

‫)‪COMPUTER BASED TRAINING (CBT‬‬

‫)‪Instrument Training Courses (ITC‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻛﻪ از ﻧﺎﻣﺸﺎن ﭘﻴﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻮرد اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺮﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺎرﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮﻫﺎ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ ﻛﺎر ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻴﮕﻨﺎل را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت از اﻫﻤﻴﺖ آﻧﭽﻨﺎﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﺳﺘﺮﻳﻦ ﮔﻴﺠﻬﺎي ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﻛﻤﻲ اﻏﻤﺎض ﻣﻲ ﺗﻮان دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲ را ﻛﻪ ﻓﺸﺎر ﺳﻴﺎل را ﺑﻪ ﻛﺸﺶ روي ﺳﻴﻤﻬﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ‬
‫ﺟﺰء ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آورد‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﻲﺗﻮان درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ در ﻳﻚ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻨﺴﻮر وﺟﻮد دارد وﻟﻲ اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮوﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬
‫داﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺟﺮﻳﺎن اﻟﻜﺘﺮﻳﺴﺘﻪ و ﻫﻮا دو روش ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻌﻤﻮل در ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻠﺖ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي‬
‫ﻫﻮا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺳﻴﺎل ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﺮاﻛﻢﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮدن و ﻧﻴﺰ در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن آن اﺳﺖ‪ .‬از دﻳﮕﺮ ﻣﺰاﻳﺎي‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﻮا ﺗﻬﻴﻪ ارزان و ﻧﻴﺰ ﻋﺪم ﺧﻮرﻧﺪﮔﻲ آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺒﺪﻟﻬﺎ ﻳﺎ ﺗﺮﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ اﺑﺰارﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺮوﺟﻲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺗﻮﺳﻂ‬
‫دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي را ﺑﻪ ﺧﺮوﺟﻲ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻳﺎ ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ روش ﻫﻮاي‬
‫ﻓﺸﺮده را روش ﻧﻴﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺮﻧﺴﻤﻴﺘﺮﻫﺎ‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ ﻫﺮ ﻛﺪام از ﺗﺮﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻳﺎ ﻧﻴﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎزهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ ﻳﻚ ﺗﺮﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻲآﻣﭙﺮ ﺗﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ آﻣﭙﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎده‪-‬‬
‫‪٢‬‬
 ‫ﻧﺮم اﻓﺰار ﭼﻨﺪ رﺳﺎﻧﻪ اي اﺑﺰاردﻗﻴﻖ‬

‫ﺗﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮي و آﺳﺎﻧﺘﺮ ﺷﺪن ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﻣﻄﻠﻮب‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﺮﺟﻴﺢ‬
‫داده ﻣﻲﺷﻮد ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ورودي ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ در ﻳﻚ ﺑﺎزه ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﺮﻧﺴﻤﻴﺘﺮﻫﺎ وﻇﻴﻔﻪ ﺗﻘﻮﻳﺖ‬
‫ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ﺧﺮوﺟﻲ از ﻣﺒﺪﻟﻬﺎ و اﻧﺘﻘﺎل آﻧﻬﺎ را دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﺮﻧﺴﻤﻴﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ورودي را‬
‫ﺑﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ 4-20‬ﻣﻴﻠﻲآﻣﭙﺮ و ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻧﻴﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ورودي را ﺑﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎل اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪3-15 psi‬‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ و ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي ‪ 4-20‬ﻣﻴﻠﻲآﻣﭙﺮ و ‪ ،3-15 psi‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل‬
‫اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺻﻔﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن اﮔﺮﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺳﻴﮕﻨﺎل‪ ،‬ﺻﻔﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪،‬‬
‫در دو ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻴﮕﻨﺎل ورودي ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﺻﻔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺖ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻮرد اﻧﺪازه‪-‬‬

‫)‪COMPUTER BASED TRAINING (CBT‬‬

‫)‪Instrument Training Courses (ITC‬‬
‫ﮔﻴﺮي در ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺧﻮد ﻗﺮار دارد و ﺣﺎﻟﺖ دﻳﮕﺮ زﻣﺎﻧﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ ﻛﻪ ﺳﻴﻢﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺮﻳﺎن‬
‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻗﻄﻊ ﺷﻮﻧﺪ و ﻳﺎ ﻣﺜﻼًﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﻨﺪه ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﭘﺮاﺗﻮرﻫﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺸﻜﻼت ﭘﻴﺶ آﻣﺪه در واﺣﺪ‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻛﻪ ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻘﺪاري ﻏﻴﺮ از ﺻﻔﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در‬
‫ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﺻﻔﺮ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه وﺟﻮد ﻣﺸﻜﻼت در ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﻜﻪ در ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﻨﺴﻮر‪ ،‬ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ و ﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﻤﭙﺎﻧﻴﻬﺎي ﺳﺎزﻧﺪه اﻳﻦ ﺳﻪ ﻋﻨﺼﺮ را ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻳﻜﺠﺎ و ﺑﺼﻮرت ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ‬
‫ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮلﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﻣﻐﺰ ﻣﺘﻔﻜﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺧﺮوﺟﻲﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺮﻧﺴﻤﻴﺘﺮ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت و ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺎﺑﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫آن ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫ﺳﻴﮕﻨﺎل اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﻣﻄﻠﻮب و اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻻزم‪ ،‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺗﻨﻈﻴﻢﺷﻮﻧﺪه را ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻨﻈﻴﻤﺎت و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻴﻬﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺳﺎدهﺗﺮ وﻣﺘﺸﻜﻞ از ﭼﻨﺪ ﻣﺪار اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ اﻣﺮوزه ﻣﻌﻤﻮﻻً از‬

‫‪٣‬‬
 ‫ﻧﺮم اﻓﺰار ﭼﻨﺪ رﺳﺎﻧﻪ اي اﺑﺰاردﻗﻴﻖ‬

‫ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎ و ﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﻮاﺑﻊ ﺑﺼﻮرت ﻧﺮماﻓﺰاري ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ اﺻﻮل ﻛﻠﻲ‬
‫ﻛﺎرﻛﺮد ﻛﻨﺘﺮلﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﻧﻴﻮﻣﺎﺗﻴﻚ‪ ،‬اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ و ﺗﻮاﺑﻊ ﻧﺮماﻓﺰاري ﻳﻜﺴﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻨﺼﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ‪ ،‬ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻪ اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻟﻤﺎن‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﻋﻀﻮ ﻳﻚ ﺣﻠﻘﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻋﻨﺼﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻳﻚ ﺷﻴﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل اﮔﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﺮوﺟﻲ را اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ ﺗﺎ‬
‫ارﺗﻔﺎع ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ در ﻳﻚ ﻣﺨﺰن را در ﺣﺪ ﻣﻄﻠﻮب ﻧﮕﻬﺪارد‪ .‬اﻳﻦﻛﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻨﺼﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺷﻴﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺎز ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬

‫)‪COMPUTER BASED TRAINING (CBT‬‬

‫)‪Instrument Training Courses (ITC‬‬
‫ﻣﺤﺮك‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﻜﺎن اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻪ آن‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ از دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻣﺤﺮك ﻳﺎ ‪ Actuator‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻓﺮﻣﺎن ارﺳﺎﻟﻲ از ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ را درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮده و ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ درآﻣﺪن ﺑﻨﺪآور ﺷﻴﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت‬
‫دﻳﮕﺮ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻬﻢ ﻣﺤﺮك‪ ،‬ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻧﺮژي ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ درآوردن ﺑﻨﺪآور ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺮژي‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﻳﺎ ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﻣﺪاري ﻧﻴﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻋﻨﺼﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ و ﻣﺤﺮك ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ را ﻳﻜﺠﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﺮﻛﻬﺎ داراي اﻧﻮاع‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ و ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي ﻧﻴﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اﻛﺜﺮ ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي ﻧﻴﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از دﻻﻳﻞ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻣﺤﺮﻛﻬﺎ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎده و ﺗﻤﻴﺰﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي ﻧﻴﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ از اﻧﺮژي‬
‫ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻴﺮو اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲ ﻳﺎ ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺤﺮﻛﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺟﻬﺖ اﻳﻤﻨﻲ واﺣﺪ ﺑﺼﻮرت ‪ air to close‬ﻳﺎ ‪ air to open‬ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي ‪air to‬‬

‫‪ close‬ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻗﻄﻊ ﺷﺪن ﻫﻮاي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد‬
‫وﻟﻲ در ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي ‪ air to open‬ﺑﺎ ﻗﻄﻊ ﺷﺪن ﻫﻮاي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﻋﻜﺲ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از‬

‫‪٤‬‬
 ‫ﻧﺮم اﻓﺰار ﭼﻨﺪ رﺳﺎﻧﻪ اي اﺑﺰاردﻗﻴﻖ‬

‫اﻳﻦ دو ﻧﻮع ﻣﺤﺮك ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﺮاﻳﻂ و ﺧﻄﺮات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺮآﻳﻨﺪ و ﺳﻴﺎل درون ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻮﺧﺖ ‪ air to open‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ و در ﺧﻄﻮط ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺤﺮﻛﻬﺎي ﺳﻠﻮﻧﻮﺋﻴﺪي ﻳﺎ ﻣﻮﺗﻮري ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬از ﺳﻠﻮﻧﻮﺋﻴﺪﻫﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﺮ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎز ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎ از اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺛﺒﺖﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ و ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮﻫﺎ‬
‫ﺛﺒﺖ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ و ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮﻫﺎ از دﻳﮕﺮ اﺟﺰاء ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺛﺒﺖ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﻳﺎ ‪Recorders‬‬

‫)‪COMPUTER BASED TRAINING (CBT‬‬

‫)‪Instrument Training Courses (ITC‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺛﺒﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات و رﻓﺘﺎر ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎ در ﻃﻮل ﺷﺒﺎﻧﻪ روز اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در‬
‫واﺣﺪﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ اﻃﻼﻋﺎت روي ﺻﻔﺤﺎت ﻛﺎﻏﺬي ﺛﺒﺖ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ وﻟﻲ اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ و‬
‫ﺛﺒﺖ و ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ دﻗﻴﻘﺘﺮ اﻃﻼﻋﺎت از ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎ و ﺣﺎﻓﻈﻪﻫﺎي دﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ‪-‬‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎﻳﺶ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ رﻓﺘﺎر واﺣﺪ ﺑﻜﺎر ﻣﻲروﻧﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻘﺮﺑﻪاي ﻳﺎ دﻳﺠﻴﺘﺎل ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن آﻻرمﻫﺎ از ﭼﺮاﻏﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ روش و ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آژﻳﺮ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪٥‬‬