Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Canlıların Temel Bileşenleri

    Uploaded by

    Fatih Ahmet Karslı
    10 views4 pages

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    10 views4 pages

    Canlıların Temel Bileşenleri

    Uploaded by

    Fatih Ahmet Karslı

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 4
    Coallonn Teme! Bilesenlers [_______Ganttarn Tomet Biegenion "= Karoenhidratlar a rant inte eee '* Mineraller 3 : pe one Na ae : wm Inorgonile Bilesiller: A. su S tectiernmraicniidinersioes hori Htilimensie ru. Mikta canidan canta degiseblecegi gibi ayn cankinn fark dokulannda bile farkiik gsterebiir — ee cite conn cs -yUKIG hidrojen atomian ile (-) yUkId oksijen atomian arasinda bir gekim kuvveti Ne aoe cay cea cua asa esc eas Soe ee. Pe ee ee ‘yun far bir molekletutunmasna it. Suyun bitklerin oGun borulannn duvarlarina tutunmasi bie acheeyon éenegic. Btller suyun Bu iki ‘czoliginKullanarak topraktan aldklan suyu yergekimine at yOnde tageyarak ‘yapraklanna ust (207 ges deni Baz: booster bu Gzeigkulanarak su Uzeinde yore Sugen Saelhkleri agil rosin yilksok olmast: Su sicak havadaki yi sogjurur ve kendl igin- de depolanmis isivi daha souk olan havaya verir. Bu ézeligi sayesinde su, hava sicakliklann kara hale get ve bir is bankast olarak g6rev yapar. Ins \acudunun sicakiijnin belt sinariginde sabit kalmasinda suyun bu dzellii ‘nem gorev yapar. Buharlagmast: Suyun sv: halden gaz haline gecmesi buhavlagma olarak ad- land. Suyun buhariagabimes| icin beliti miktarda is sogurmasi gerekir. Bu| edenle terlame vilcuttan su ile beraber bit miktar sty: da uzaklastnr. Baylece| \Wicutisisinn yokselmesi engellenmisolur (Gézdei Bzelligi Su bir cok reaksiyonda gézUcl olarak gbrev yapar. Bu Sze! inden dolay su kanda madde tasinmi, metabolik atkiann seyreltimes, atl ve besinlern sinirimi gil birgok olaya yard olur. Donma Bzelligi: Soguk havalarda gol, gibi su kitlelernin yOzeyler donar. Bu- _zun yogunlugu suya gre az oldugundan buz dibe batmaz ve suyun yizeyinde kab. YOzen buz kitleer altaki suyu yaltarak onun donmasini Gnler. Béylece| ‘donan su ylzeyinin altinda cankiann yagamast mirnkin our. B. Asitler ~ Be gozeltnin hdrojen yon (H)derisminartran Bilger ast olarak aland- hi, Astor may turusol kage kmya gov, Laktk ast organ iroko~ ric it (HC) inorganik aster émekt ©. Bazlar > Bir gbzeltidekthicrojen yoru Konsantrasyonunu azaltan maddelere bez dent Baziar rms tumusol katy maviy gave. Metiamin organkbaclara,sod- yum hirokat NaOH) is nargank basa nek .Tuzlar pst bar itp an lt Ate barteri dint hensebann OF hon re au pagar fae a yp ik er yo biopic Wer Nah — N+ Ho clr ve isa sir i ier nb Ton ‘tarde anyon veatolra Kor ve arora! (1003) anor ta rym av bu ("kal Grek ark vet E. Mineraller Crgerenn japon a bivnmena nen, ena sete ih rela oun modi ~ Hosein apm ti gb cry nk da a yobs am trata crak enn eons a = cam vce wetesremadie in ncn nr yn be Cntr Mira ob hes canara do Organi. Bilesikler: ‘Ener veric olarak (karbonhidrat, ya, protein). + Yapi maddesi olarak (protein, ya, karbonhidrat, nokleik asi) ‘+ Dazenieyci olarak (protein, enzim, hormon, karbonhidrat, vitamin, stot) Bibinin ayn veya benzos yap! taglannin kovalent bagara baglanarakoltur- ‘kan molekailre potimer denir. ir polmer, vagoniadan olugan trene benze tiebli Br pokerintekraranan birimierine ise monomer deni & & Pliner ‘Vieutsicakigyakseldiginde insan deisindeki ter bezterinden sn salgianarak vacut sicaki) cdopUrDImeye cali. © A. KARBONHIDRATLAR Yapilainda karbon (C), hidrojen (H) ve oksien (0) atomlanni bulunduran orga rik bilegiklerir. Genel formilleri (CHO), le gdsterir. Karbonhidratlar hocre~ Vocut sicakigmin digirdimesinde, salgla- ran sm igerisindeki suyun hangi ézeligin- don yararlanuimaktadir? ‘A) Suyun iyi bir ¢bz060 made olmast 1B) Suyun Gzgil isin yiksek olmasi ©) Suyun +4°C'de en yooun olmast ) Su molekillernin adezyon yapmast ©) Su molekilerinin yazey gecimi olustura bimesi (2015- as) lerde ik fark ama iin kul. “Killanarak sagiarar: Igerdigi ener miktan yablar ve proteinlerden az olmast a ragmen, solunum olay le parcalanmasi dana kolay oldugundan hicrelerin ‘ene retimindek! ik tercii karbonhidratar ol. 2. Disakkaritler ki molekil monosakkartin gikozt bap le bilesmesive lusur. Bu srada bir molekdl su aja char. ~ Koei molekiilern biregirken su aca gikarmast geklindki tepkimelere de- hidrasyon sentezi deni. = Canllaréaki on Snemildisakkartler maltoz, laktoz ve sUkroz'dur. Buniardan rmaltoz ve sokroz bikie, laktoz ise hayvansal kaynakide, a (om). fe) SN a Veroke (Gay goxer) =. SS oe | Disakartarbyok mole oldukan iin Mier zanevan gacemezler. Oak ‘aren monomeririne ayrimas,gikeztbeblannn su kallanrak koparima- le gergekeg 3. Polisakkaritior ~ Gokesayida monosakkartingikozit bale baglanmast le olusan karbonhidrat- lara poisakkarit deni a) a ED ERS) > Polisakkaritlorn torel yapt birimi gikozdur. Potsakkarterde binlrce glkoz ‘molekalo bulunur. Omeginselaioz10:000"gikez molekoIondn biriine bad larmasi sonucu olugan bir polisakkariti. ~ Polisakkarler deposal ve yapisal olmak Uzer ik fark grba array. Nipasta ‘ve glkojen deposal, aluoz ve ktn ie yapeal poisakkariareérmekt. (Besos) ra reese = Seber *hijen ean a. Nigasta: ~ ~Grkozun bith herelerindeki depo formudur Pring, apa ve ms gibi bitkerin tohumlannda,patates ve havug gibi bitklerin ise kdkerinde depo edi. Btkler, {otosentez ie Uretkier glkozun fazlas plstidlerinde (@koplast gi) nigasta clarak depolarar. Ener gerektiginde nigasta molekillr gikoza déndgtirlp ‘lla. Nigasta molekdiUndn ayractiottur. Nigasta ve iyot mavi-mor renk colugturur. b. Glikojen: ~ Gikazun hayvan hocrelerndek! capo formudur Besinieren elge ediengliko- 2un fazlastkaracr ve kas hcrelerinde gikojen olarak depolane. ©. Seltoz: ~ _Bilern hocre duvannda bulunan yap maddest. Suda gozinmez > Gikolanbibirine baglayan ght baglan fark ldugundanbirgok hayvan saluozs sndrorez. Bu yizdenbesinlreairan seloz sincrimeden vicut- ton ati > nsarlann selloz sinrememelrine ragmen sagik beslenme iin solloz gered. Slulozu olgtiran iter bagrsktalelerkenyizey agrdrmak su- ret eptolhucrlernin mus Uretmlarine neden clu. Muks, sili ‘Sim kanaian kara rte sgl. ~ reel ogi biter yd yalapk olarak 10° kg (100 miyar tn) sli ‘sentzie. Bu nedeneseltior nya Gzerinde buunan en bol organk legit. opus ie) Datars asa Coketatanme hon) Prd slr elekiles, Dalarna, nate mole oj ak al dln Fido begin our ve ype ijn belunn ma. nurigstacn dane ie errtaya char. yapianm ana; burg konpa ah dap act tayeclentin da ko yor at yao. >» Bocek ve orumeek gi elem bacak camara ikeetinde ulunan szoty br poisaktartir, yma mantarannhuere duvannéa da bun, + Safletin der gyms olmaka Dito, yapra alsa aroonat uzun ata ie sorte Karbonhidratiarin Caniilar icin Onemi: + Canann ened Groin amaoya ik srada hulandkan orgaik molekaliod. ‘DNA, RNA, ATP ve hdcrezan gibi molokl ya da yapian sentezinde kul aie. + Fazla aindiginda yapa dondgerek depolancig ign Gok toketimes!sman- liga (bexteye) sebepolabir. + Fazla ainmasi insiin drencine sebep olarak geker hastaiginn (ayabet) gelgmesine neden olabir. + Aa tiketimesihalsiik yorgunluk ve bag dénmasine neden ola Ssony2,; Yepise! bie polisakkart olan kin te i Sov’: Serusi- ‘agagidaki ifadelerden hangisi yanlistr? |) Saf ktin yurugak olmakla birikte yapist- 1a kalsiyum karbonat tuzunun katimasiyla settles. 1B) Eklem bacakircanllann dig iskeltinde bu unr. ©) Diger polisakkarterden fark olarak yapr- ‘snda azot bulunur. 1) Birgok mantann hucre duvannin yapisina ati. 5) Bocoklerin hucre zannin sertligini sagla © @or7-ty5) Nigasta, seldioz ve glikojen molekilert igi, |. yapi maddest olarak isle gorme, 1. ym monomerden yapuimis olma, I, dore igerisinde depolanabilme 6zeliklerinden hangileri ortaktr? AYainz! ——B)Yalnzll_—€) Yanai D)lvelt Bilvelt | @O15=LYS) Selalozun, insaniar tarafindan sindirileme- Yip diganya atimasina kargin saghkh bir sdyetin Gnemii bir parcasi olmasinin nedeni ‘agagidakilerden hangisiyle aciklanabiir? ‘A. Yapi birminin gikoz molekiller olmast 1B Yapisinda glkozidk baplar igormest ©) Kreselblgekte en bol bulunan polisakkart olmasi ) Uzun zincii bir poisakkart olmas! ) Sindirim kana duvanndaki hoereterin mu- us salglamasin uyarmast - or7=yes) ory *#20+ak gemada, nsan karina gorekerden tazla glikoe olmasi durumunds, glkozun dé nOstorbidoQU molekdler ve depolancg yerer _gbstorimite Buna gére, | ve Il numaral yerlre agagida- halerden hangisi gelmetisir? s itor € Dendgtraigoga ; — Depolanma ‘mowkil yor (Gikojon may ten 8) Yag ©) Protein D) Nigasta 1 brag cote ©) Nigasta B. YAGLAR (LIPITLER) ~ Canllann tere! besnlerinden bir olan yale karbon (9), hidrojen(H) ve oksion (0) atomlennin begs ile tug. ‘Baz: yadlardafosfor (P} ve azot(N) gibi atomlar da bulunabilr. Aynca yaglarda- Ki hidrojonin oksijone orani karbonhidrat ve proteinlore gére daha yaksoktir. G Motromoleleilddrler ome Pebmer clegilehrlor ‘Yeblar,karbonhidrat ve proteinlerden daha fazla hidrojen atom igeri. ‘Bu yUzden solunumla pargalanciklannda daha fazia enerji agija gar. 1. Yad Asitleri » Yad aster! vauniuktan ve karben stomian arasindaki badlann tek ya da git ‘olmasina gore doymug ve doymanns ya aster olmak Gzere ki gruba ayn. . Doymus yag asiter! ~ Karbon atomian arasinda tok bag bulunan yag asiterine doymus yag asi ‘dene. Bu molekiledeki Karbon atomian tamamen hierojene doymustur Mo- lek, iskelet bozulmadan hidrojen atom eklenemer ~ Dov yag aster cit bag igermeciginden diz zincirerhalindedi. Palit st ve steak ait oymus ya asitlerine émek olarak veel ied ONC MTBI RIB to oop eee oe ee AAAAAAAAAA Palit ast oy a9 ase otcyundan Karbon ato ulin dir >. Doymamis ya aster ‘Ban karoon atomian arasinda git ba bulunan ya asterine doymarsyag, asitle dent. Bu molekiilern karbonatomlan hidrojene doymamst. = Doymamgyaq aster gt bag igeraiginden dz zinc yerine dallanmg bir yap! ‘ster. Bazlannin yapisinda bir git bag bulunurken (lek asi), baziannin ‘yapsnda i it bag bulunur finoloik asi no ai tae ba ere Inean wieuounds sertzlnemeyo, sini beraber nme zon ‘oan a sterne temelosansive y@ air den Omega 3 ve Omegs tome ya9 aire 2. Trigliseritler (NOtr Yaglan) ~ Cana. fala butunan yo coi. Oj male 99 asin, bi most sHeerle(gisern) eter balan le bala son. augur. Bu elsiyon srasinéa Ug melekie su aga kar ohidrasjon sere). “Woterler polmerclarakadandiamacir. Gok) pote, biti re bal Gok ssyda Ses yada benzer monomerden meydana gemis uzun rele. 1 Karaciger Pankreas Pankreas Kas Karaciger (2014- Yas) Insan vicudunda sentezlenemeyip,besinlerle beraberainmasizorun ‘olan yal} asiterine temel (esansiyel) yag asitleri denir, Omega 3 ve Omega 6 tome! yad aster. 2. Triglisertier (NOtr Yagjlar) ~ Ganllarda en fanla bulunan ag gesidi. Og mole yag ascii, bir mole aliserole glsern) ester baglan ie badjanmasi sonucu oliguar. Bu reaksiyon svasinda ig molekde su aia kar (cehidrasyonsentez) “Tiglertierpolmer olarak adlandrimaziar.GurkU polimere, bib ‘ine bagl cok sayida 6zdes ya da benzer monomerden meydana gelmis uzun ‘molekleri. 4 ° 4 9 i i r t H—G-on HO-E—oyHy, HG -0-C 4H, H,0 9 ° : 0-8 —C Hy, + H,0 ? =C—CygHy, HO 4 SYapasti + 1Yay 4 3H,0 Tricor Mot yao) sontozi > Notral yaplar igeretieriyag asic gogidine gbre doymus ve doymamy yaglar olmak dizereikye ayn ‘8. Doymus yaglar: > Doymus yaf asia igeren yaglara doymus yaglar deni. ~ Bu yaplar hayvansal kaynakl olup oda sicakiginda kat. > Teroyag, kuyruk ya ve i yagi doyrus yaglarde oymamis yadlar: > Doymami yag asiligeren yaglara doymams yaglar deni. ~ Bu yadlarbitkisel kaynaki olup oda sicakiginda sw halde bulunurta. > Ayeigok yagi, msi yagy, soya yagi ve zeytin yagi doymams yaplar. Yagiann Cana igin Snort *+ Eno dager gok yOksek olan molokiller.Igaraikled ener miktan protein ve karbonhiratlann verdii ener miktannn ii kat kadar. - Hocrelerde oksjenlisolunumia pargalandiklarnda bol miktarda ener le _beraber metabotik su apa ghar. Bu yozden hig uykusuna yatan hayvanlar (ay), g5cmen kuslar(6rdeX) ve Sl hayvanlan (deve) yag depot. + Hicrenin yapisina Katlvar. Hucre zannda gikolpt ve fosfoist gibi yaglar busunur. + Sterotiar hormon ve vitainlrn yapisnakatlarak dzenleyici gbrev gir. + Souk bolgelerde yagayan hayvanlarda(balina ve kutup ays: ib) der altin-

    You might also like