સામાજિક વિજ્ઞાન

ધોરણ : ધોરણ 10 weekly test હાજરી નંબર:

વિદ્યાર્થીનું નામ: વર્ગ:

પ્રશ્ન ૧ ૨ ૩ ૪ મેળવેલ ગુણ કુલ ગુણ ખંડ નિરીક્ષક ની સહી:

મેળવેલ ગુણ 204 પરિક્ષકની સહી:

* નીચે આપેલા પ્રશ્નોનાં માગ્યા મુજબ જવાબ આપો. (દરેકના 1 ગુણ)

n a [139

a
]

id
વિભાગ - A (અ) યોગ્ય જોડકા જોડો [16]

m
1. વિભાગ ‘અ’ વિભાગ 'બ'

a
1. તરાઇનાં જંગલો a. ખેડા જિલ્લો
2. નદી b. અરવલ્લી જિલ્લો

h
3. એશિયાઇ સિંહો c. હિમાલય

K
4. રણછોડરાયજી મંદિર d. ગીરનાં જંગલો

_
  e. લોકમાતા

M
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

2.
1. અંબાજી
2. ગિરનાર
વિભાગ ‘અ’

G V a. વૌઠાનો મેળો
b. ભાદરવી પૂનમનો મેળો
વિભાગ 'બ'

3. ધોળકા c. ડાંગ દરબારનો મેળો

4. આહવા d. તરણેતરનો મેળો
  e. ભવનાથનો મેળો
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

3.  
વિભાગ ‘અ’ વિભાગ 'બ'
1. નેગ્રીટો a. નિષાદ
2. ઑસ્ટ્રેલોઇડ b. કિરાત
3. આર્યો c. ભારતના સૌથી પ્રાચીન નિવાસીઓ
4. મોંગોલૉઇડ d. ડિનારિક
  e. પ્રકૃતિપ્રેમી

 
[1]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

4.  
વિભાગ ‘અ’ વિભાગ 'બ'
1. આર્યો a. માતૃમૂલક કુટુંબપ્રથા
2. દ્રવિડો b. હબસીઓ
3. નેગ્રીટો c. મધ્ય એશિયામાંથી આગમન
4. ઑસ્ટ્રેલોઇડ d. નોર્ડિક

a
  e. અગ્નિ એશિયામાંથી આગમન

n
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

a
-------------

id
વિભાગ - A (બ) નીચેના વિધાનો ખરા છે કે ખોટા તે જણાવો. [27]

m
5. હિમાલયની ગિરિમાળા ભારતની દક્ષિણ સીમાએ આવેલી છે.

a
6. ભારત વિશ્વમાં વિસ્તારની દ્રષ્ટિએ સાતમા ક્રમે છે.

h
7. ભારત વિશ્વમાં જનસંખ્યાની દ્રષ્ટિએ પાંચમા ક્રમે છે.

_K
8. ભારતની સંસ્કૃતિમાંથી ‘सत', ‘चित’ અને ‘आनंद’નો અનુભવ પ્રાપ્ત થાય છે.

M
9. વારસો એટલે આપણને આપણા પૂર્વજો તરફથી મળેલી અમૂલ્ય ભેટ.

V
10. પ્રાકૃતિક વારસો એ કુદરતની ભેટ છે.

G
11. પ્રકૃતિ સાથેના આપણા વ્યવહારનાં ઉદાહરણો પંચતંત્ર અને હિતોપદેશની વાર્તાઓમાં જોવા મળે છે.

12. નિસર્ગોપચાર, આયુર્વેદિક, યુનાની જેવી ચિકિત્સા-પદ્ધતિઓ પ્રકૃતિ પર આધારિત છે.

13. હિમાલય પર્વત એ ભૂમિ-આકાર છે.

14. આપણી રાષ્ટ્રમુદ્રામાં ત્રણ સિંહોની આકૃતિ છે.

15. સાંસ્કૃતિક વારસો એટલે કુદરતસર્જિત વારસો.

16. ભારતની શિલ્પ-સ્થાપત્યની કલા આશરે 5000 વર્ષ જેટલી પ્રાચીન છે.

17. દાઢીવાળા પુરુષનું શિલ્પ એ સિંધુખીણની સંસ્કૃતિનો એક પુરાતન અવશેષ છે.

18. સમ્રાટ અશોકનો શિલાલેખ ચાંપાનેરમાં આવેલો છે.

19. 18 જ્યોતિર્લિંગો પૈકીનું સોમનાથ મંદિર ગુજરાતનું એક તીર્થસ્થાન છે.

20. શામળાજીનો પૂનમનો મેળો કારતક સુદ 11 થી પૂનમ સુધી ભરાય છે.

 
[2]
 21. નેગ્રીટો અથવા નીગ્રો જાતિના લોકો (હબસીઓ) ભારતના સૌથી પ્રાચીન નિવાસીઓ છે.

22. નેગ્રીટો વર્ણે શ્યામ, 5 થી 6 ફૂટ ઊંચા અને માથે વાંકડિયા વાળ ધરાવતા હતા.

23. ઑસ્ટ્રેલોઇડ પ્રજા અગ્નિ એશિયામાંથી આવેલી હતી.

24. ઑસ્ટ્રેલોઇડ લોકો વર્ણે શ્યામ, લાંબું અને પહોળું માથું, ટૂંકું કદ અને ચપટું નાક ધરાવતા હતા.

25. ભારતમાં આવેલા આર્યો ઑસ્ટ્રેલૉઇડ લોકોને `કિરાત’ કહેતા.

a
26. ભીલી પ્રજા માટે નિષાદ શબ્દ પ્રયોજવામાં આવતો હતો.

n
27. ભારતની સંસ્કૃતિ અને સભ્યતાના વિકાસમાં નેગ્રીટો ખજાનો ફાળો વિશિષ્ટ છે.

a
28. દ્રવિડોમાં માતૃમૂલક કુટુંબપ્રથા પ્રચલિત હતી.

id
29. આર્યોમાં દીપ, ધૂપ અને આરતીથી પૂજા કરવાની પરં પરા હતી.

m
30. અલ્પાઇન લોકો ‘કિરાત’ તરીકે ઓળખાતા હતા.

a
31. ભારતની આર્ય-સભ્યતાના નિર્માતાઓ નોર્ડિક લોકો હતા.

વિભાગ - A (ક) નીચેના પ્રશ્નોનાં સંક્ષિપ્તમાં જવાબ લખો.

K h [27]

32. ભારતીય સંસ્કૃતિમાંથી શાનો અનુભવ થાય છે ?

_
M
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

V
-------------

G
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

33. પ્રાકૃતિક વારસો કોની ભેટ છે ?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

34. કોના દ્વારા અનેક ભૂમિદ્રશ્યોનું સર્જન જોવા મળે છે ?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

35. આપણે નદી ને શાનું બહુ માન આપ્યું છે ?

 
[3]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

36. વિશ્વમાં એશિયાઈ સિંહો ગુજરાતમાં કયા જંગલમાં જોવા મળે છે ?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

n
-------------

a
id
37. આપણી કઈ મુદ્રામાં ચાર સિંહ, ધોડો, હાથી અને બળદની આકૃતિ જોવા મળે છે ?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

am
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

38. સાંસ્કૃતિક વારસો એટલે શું ?

K h
_
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

VM
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

G
39. ભારતની શિલ્પ સ્થાપત્યની કલા કેટલાં વર્ષ જેટલી પ્રાચીન છે.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

40. સિંધુખીણની સંસ્કૃતિના એક પુરાતન અવશેષનું નામ આપો.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

41. ભારતના સૌથી પ્રાચીન નિવાસીઓ કોણ છે?

 
[4]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

42. શ્યામ રં ગ, લાંબું અને પહોળું માથું, ટૂંકુ કદ, ચપટું નાક એ કઈ પ્રજાની શારીરિક વિશેષતા હતી ?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

n
-------------

a
id
43. દ્રવિડો માં કઈ કુટુંબપ્રથા પ્રચલિત હતી ?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

am
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

44. કઈ પ્રજા ઉત્તર-પશ્ચિમ ચીનમાંથી તિબેટ થઈ ભારતમાં આવી હતી ?

K h
_
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

VM
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

G
45. પીળો વર્ણ, ચપટો ચહેરો, ઉપસેલા ગાલ અને બદામ આકારની આંખો એ કં ઈ પ્રજાનાં શારીરિક લક્ષણો હતાં ?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

46. કઈ પ્રજા `કિરાત' તરીકે ઓળખાતી હતી ?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

47. આર્યો બીજા કયા નામે ઓળખાતા હતા ?

 
[5]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

48. આર્યોએ વાયવ્ય ભારતને ક્યું નામ આપ્યું હતું ?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

n
-------------

a
id
49. ઉત્તરાર્ધ નૃત્ય મહોત્સવ ક્યાં ઉજવાય છે ?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

am
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

50. 12 જથોતિર્લિંગો પૈકીનું ક્યું મંદિર ગુજરાતમાં છે ?

K h
_
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

VM
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

51. વડનગરમાં ક્યો મહોત્સવ ઉજવાય છે ?

G
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

52. ભાવનગર જિલ્લામાં ક્યું જૈન તીર્થ આર્વેલું છે ?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

53. પાટણમાં કર્યું જાણીતું તળાવ આવેલું છે ?

 
[6]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

54. અમદાવાદમાં કઈ જાણીતી માજિદ આવેલી છે ?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

n
-------------

a
id
55. દીપ, ધૂપ અને આરતીથી પૂજા કરવાની પરં પરા કઈ પ્રજાએ આપી હોવાનું મનાય છે ?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

am
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

56. આર્ય પ્રજા અન્ય કયા નામે ઓળખાય છે ?

K h
_
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

VM
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

G
57. ભારતની રાષ્ટ્રમુદ્રામાં કયાં કયાં પ્રાણીઓ દર્શાવાયેલાં છે ?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

58. ભારત વિસ્તારની દ્રષ્ટિએ અને જનસંખ્યાની દ્રષ્ટિએ વિશ્વમાં કેટલા ક્રમે છે?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

વિભાગ - A (ડ) નીચે આપેલી ખાલી જગ્યામાં યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરી ખાલી જગ્યા પૂરો. [54]

59. ભારત પ્રાચીન …….. ધરાવતો દેશ છે. ( સભ્યતા , સંસ્કૃતિ , વારસો )
 
[7]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

60. ભારતના પ્રાચીન ગ્રંથ ........... માં ભારત વિશે ભારતવર્ષ શબ્દનો ઉપયોગ થયો છે. ( વિષ્ણુપુરાણ , શિવપુરાણ , ગરુડપુરાણ )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

61. ભારતમાં વેપાર કરવા માટે આવેલી વિદેશી પ્રજા સમય જતાં ભારતીય સંસ્કૃતિના …..... માં ભળી ગઇ. ( પ્રવાહ , પરં પરા ,

a
આદર્શો )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

n
-------------

a
id
62. ભારત વિસ્તારની દ્રષ્ટિએ વિશ્વમાં ...... સ્થાન ધરાવે છે. ( ચોથું , પાંચમું , સાતમું )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

m
-------------

a
63. ભારત જનસંખ્યાની દષ્ટિએ વિશ્વમાં ………. સ્થાન ધરાવે છે. ( બીજું , ત્રીજું , ચોથું )

h
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

K
-------------

_
64. ભારતે આપણને અને વિશ્વને સમૃદ્ધ અને ........ વારસો આપ્યો છે. ( ભવ્ય , વૈવિધ્યસભર , આધ્યાત્મિક )

M
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

V
-------------

G
65. ભારતીય સંસ્કૃતિ ......... અને વેપારી રહી છે. ( શાંતિપ્રિય , વિકાસશીલ , અહિંસક )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

66. સંસ્કૃતિ એટલે ............. . ( પ્રગતિ , સૌદર્યપ્રધાન વિકાસ , જીવન જીવવાની રીત )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

67. “પ્રકૃતિ, પર્યાવરણ અને માનવજીવનની વચ્ચેના નિકટતમ સંબંધોનું પરિણામ એટલે ............ વારસો.” ( સાંસ્કૃતિક , પ્રાકૃતિક ,
પર્યાવરણિક )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

68. આપણે સૌ ………. નાં સંતાન છીએ. ( પ્રકૃતિ , ધરતી , સંસ્કૃતિ )

 
[8]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

69. ભૂમિ-આકારો દ્વારા અનેક ....... નું સર્જન જોવા મળે છે. ( પર્વતો , ઉચ્ચપ્રદેશો , ભૂમિદશ્યો )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

70. હિમાલયમાં …………… નાં જંગલો આવેલાં છે. ( વિષુવવૃત્તીય , પર્વતીય , તરાઇ )

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

71. ભારતીય સંસ્કૃતિ સિંધુ અને ........... નદીના કિનારે પાલનપોષણ પામી છે. ( રાવી , બિયાસ , જેલમ )

an
id
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

am
72. આપણે નદીને ............. નું બહુ માન આપ્યું છે. ( જનદેવી , લોકમાતા , જગમાતા.)

h
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

_K
73. ભારતની પ્રજા આદિ સમયથી ......... રહી છે. ( પ્રકૃતિપ્રેમી , શાંતિપ્રિય , પર્યાવરણપ્રેમી )

M
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

G V
74. ……... વ્રતમાં વડની પૂજા કરવામાં આવે છે. ( વટસાવિત્રી , ગૌરી , જયા-પાર્વતીના )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

75. વિશ્વમાં એશિયાઇ સિંહો માત્ર ગુજરાતના ......... નાં જંગલોમાં જોવા મળે છે. ( સાતપુડા , બરડા , ગીર )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

76. ભારતમાં......... ની સુરક્ષા માટે અભયારણ્યો બનાવવામાં આવ્યાં છે. ( જંગલી પ્રાણીઓ , વન્ય જીવો , આદિવાસીઓ )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

77. સાંસ્કૃતિક વારસો એટલે .......... વારસો. ( માનવસર્જિત , ભૌતિક , જૈવિક )

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

 
[9]
 78. ........ સમયથી ભારતે વિશ્વની પ્રજાને સાંસ્કૃતિક વારસાઓની ઘણી બાબતોની ભેટ આપી છે. ( ઐતિહાસિક , પ્રાચીન , પ્રાગ
ઐતિહાસિક )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

79. ....... ની કલા આશરે 5000 વર્ષ જેટલી પ્રાચીન છે. ( હાથવણાટ , ભરત-ગૂંથણ , શિલ્પ-સ્થાપત્ય )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

80. મૌર્યયુગની ઊંધા કમળની આકૃતિ ઉપર ….…..... અને વૃષભનું શિલ્પ છે. ( વાઘ , સિંહ , હાથી )

n a
a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

81. ............ ની ગુફાઓનું નિર્માણ રાષ્ટ્રકૂ ટ રાજાઓના સમયમાં થયેલ છે. ( ઇલોરા , અજંતા , ઍલિફન્ટા )

id
m
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

a
-------------

K h
82. પુરાતત્ત્વીય મહત્ત્વ ધરાવતું લોથલ ………. તાલુકામાં આવેલું છે. ( ધંધુકા , વિરમગામ , ધોળકા )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

_
-------------

VM
83. વડનગરનું ........ ઐતિહાસિક મહત્ત્વ ધરાવતું જોવાલાયક સ્થળ છે. ( જૈનમંદિર , કીર્તિતોરણ , સૂર્યમંદિર )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

G
-------------

84. મોઢેરાનું …………. ઐતિહાસિક મહત્વ ધરાવતું જોવાલાયક સ્થળ છે. ( સૂર્યમંદિર , જૈન મંદિર , સહસ્ત્રલિંગ તળાવ)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

85. જૂનાગઢનો ...... નો મકબરો ઐતિહાસિક મહત્ત્વ ઘરાવતું જોવાલાયક સ્થળ છે. ( અહમદશાહ , મુહમ્મદશાહ , મહોબતખાન )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

86. ......... નો મેળો ગિરનાર(જૂનાગઢ)માં મહા વદ 9 થી 12 દરમિયાન ભરાય છે. ( વૌઠા , ભવનાથ , તરણેતર )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

87. ……... નો મેળો ધોળકા(અમદાવાદ)માં કારતક સુદ પૂનમના રોજ ભરાય છે. ( ભાંગુરિયા , તરણેતર , વૌઠા.)

 
[10]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

88. ........... નો મેળો આહવા(ડાંગ)માં ફાગણ સુદ પૂનમના રોજ ભરાય છે. ( ડાંગ દરબાર , ભાંગુરિયા , માધવપુર )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

89. .......... નો મેળો ઉનાવા(મહેસાણા)માં રજબ માસની તા. 16 થી 22 દરમિયાન ભરાય છે. ( મીરાદાતાર , નકળંગ , ભડીયાદ )

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

an
90. ........... નો મેળો ગરબાડા(દાહોદ)માં હોળી પછીના 5 મા કે 7 મા દિવસે ભરાય છે. ( ભાંગુરિયા , ડાંગ દરબાર , ગોળ ગધેડા)

id
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

am
91. ........ નો મેળો ક્વાંટ(છોટાઉદેપુર)માં હોળીથી રં ગપાંચમ સુધી ભરાય છે. ( ગોળ ગધેડા , ભાંગુરિયા , ડાંગ દરબાર )

h
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

_K
92. ........ જાતિ ભારતની સૌથી પ્રાચીન નિવાસી છે. ( નેગ્રીટો , ઑસ્ટ્રેલૉઇડ , મોંગોલૉઇડ )

M
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

G V
93. નેગ્રીટો અથવા નીગ્રો (હબસીઓ) આફ્રિકામાંથી ......... ના રસ્તે થઇ ભારતમાં આવેલા. ( ઇરાન , ઇરાક , બલૂચિસ્તાન )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

94. ….... જાતિના લોકો વર્ણે શ્યામ, 4 થી 5 ફૂટ ઊંચા અને માથે વાંકડિયા વાળ ધરાવતા હતા. ( અલ્પાઇન , ઑસ્ટ્રેલૉઇડ , નેગ્રીટો )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

95. ………. પ્રજા ભારતમાં અગ્નિ એશિયામાંથી આવેલી હતી. ( ઑસ્ટ્રેલૉઇડ , મોંગોલૉઈડ , આર્મેનૉઇડ )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

96. ભારતમાં આવેલા આર્યો ઑસ્ટ્રેલૉઇડ લોકોને .......... કહેતા. ( નિષાદ , કિરાત , નોર્ડિક )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

 
[11]
 97. ભારતમાં ………….. પ્રજા માટે નિષાદ શબ્દ પ્રયોજવામાં આવતો હતો. ( સીદી , ભીલી , આદિવાસી )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

98. ભારતની સંસ્કૃતિ અને સભ્યતાના વિકાસમાં .... પ્રજાનો ફાળો વિશિષ્ટ છે. ( ઑસ્ટ્રેલૉઇડ , મોંગોલૉઇડ , ડિનારિક)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

a
99. દ્રવિડ લોકો ..... ની સિંધુ સંસ્કૃતિના સર્જકો હતા. ( મોહેં-જો-દડો , પાષાણ યુગ , દક્ષિણ ભારત)

n
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

a
-------------

id
100. દીપ, ધૂપ અને આરતીની પૂજા કરવાની પરં પરા ....... લોકોએ આપી હોવાનું મનાય છે. ( આર્ય , દ્રવિડ , અલ્પાઇન )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

m
-------------

h a
101. દ્રવિડોના મૂળ દેવો …….... એ સ્વીકારી લીધા અને તેમને સંસ્કૃતિના દેવો તરીકે પુનઃ સ્થાપ્યા. ( આર્યો , હબસીઓ , ડિનારીક )

K
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

_
M
102. ...... માં માતૃમૂલક કુટુંબપ્રથા પ્રચલિત હતી. ( આર્યો , હબસીઓ , દ્રવિડો )

V
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

G
103. પ્રારં ભિક ………. સાહિત્ય ઊમિર્ની અભિવ્યક્તિથી ભરેલું છે. ( બૌદ્ધ , તમિલ , જૈન )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

104. ........... પ્રજા ઉત્તર-પશ્ચિમ ચીનમાંથી તિબેટમાં થઈ ભારતમાં આવી હતી. ( મોંગોલૉઇડ , અલ્પાઇન , ડિનારિક)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

105. મોંગોલૉઇડ લોકો પીળા વર્ણના હોવાથી તેઓ ........... તરીકે ઓળખાતા. ( નોર્ડિક , કિરાત , નિષાદ )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

106. ભારતની …….. સભ્યતાના નિર્માતાઓ આર્ય (નોર્ડિક) લોકો હતા. ( આર્ય , હિંદુ , સિંધુ )

 
[12]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

107. આર્યોની મુખ્ય વસ્તી જે પ્રદેશમાં હતી તે પ્રદેશને ……… નામ અપાયું હતું. ( સપ્તસિંધુ , હિંદુસ્તાન , આર્યાવર્ત )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

108. વાયવ્ય ભારતમાં સાત મોટી નદીઓ વહેતી હોવાથી આર્યોએ તેને ............. નામ આપ્યું. ( સપ્તહિંદુ , સપ્તસિંધુ , સપ્તભારત)

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

109. ......... અન્ય પ્રજા કરતાં વધુ વિકસિત હતા. ( દ્રવિડો , મોંગોલોઇડ પ્રજા , આર્યો )

an
id
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

am
110. ભારતમાં આવેલી વિવિધ પ્રજાની સંસ્કૃતિઓનાં વિશિષ્ટ તત્ત્વો અપનાવી લઇને એક .......... સંસ્કૃતિનું સર્જન થયું. ( ભારતીય ,
સમન્વયી , સંપૂર્ણ )

h
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

K
-------------

_
111. ભારતમાં આવેલી પ્રજા પરસ્પર એટલી બધી ભળી ગઈ કે તેમનું સ્વતંત્ર અસ્તિત્વ જ ન રહ્યું અર્થાત્‌તેમનું ……....થયું. (

M
ભારતીયકરણ , સમન્વય , સામાજિકીકરણ )

V
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

G
112. ........ એ ભારતને અઢળક સમૃદ્ધિ આપી છે. ( નદીઓ , પ્રકૃતિ , સમુદ્રો)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

વિભાગ - A (ઇ) નીચેના પ્રશ્નોનાં આપેલા વિકલ્પોમાથી સાચો વિકલ્પ પસંદ કરી જવાબ લખો. [15]

113. ભારતીય સંસ્કૃતિ કઇ નદીઓના કિનારે વિકસી હતી ?

(A) સિંધુ અને જેલમ  (B) સિંધુ અને રાવી (C) સિંધુ અને બિયાસ  (D) સતલુજ અને રાવી 
114. ‘લોકમાતા' શબ્દ કોના માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે ?

(A) ભારત (B) પ્રકૃતિ (C) નદીઓ (D) પનિહારીઓ

115. ભારતની પ્રજા અતિપ્રાચીન યુગથી પર્યાવરણપ્રેમી રહી છે, તેની સાક્ષી છે પ્રજાનો…

(A) કુટુંબપ્રેમ  (B) દેશપ્રેમ  (C) ઉત્સવપ્રેમ  (D) વૃક્ષપ્રેમ 

116. ગુજરાતમાંથી મળી આવેલું હડપ્પીય સંસ્કૃતિનું મહત્ત્વનું નગર ધોળાવીરા ક્યા જિલ્લામાં આવેલ છે ? 
 
[13]
 (A) કચ્છ (B) બનાસકાંઠા  (C) જૂ નાગઢ (D) સાબરકાંઠા 
117. ભારતીય સંસ્કૃતિ અને સભ્યતાના વિકાસમાં કઇ પ્રજાનો ફાળો વિશિષ્ટ છે ?

(A) નેગ્રીટો (B) આર્મેનૉઇડ  (C) ઑસ્ટ્રેલૉઇડ  (D) મોંગોલૉઇડ 

118. રં ગે શ્યામ, 4 થી 5 ફૂટ ઊંચી અને વાંકડિયા વાળ ધરાવતી જે પ્રજા પ્રાચીન ભારતમાં આવી હતી તે...

(A) મોંગોલૉઇડ (કિરાત) પ્રજા (B) ઑસ્ટ્રેલૉઇડ (નિષાદ) (C) આર્મેનૉઇડ પ્રજા હતી. (D) નેગ્રીટો અથવા નીગ્રો
હતી.  પ્રજા હતી.  (હબસી) પ્રજા હતી. 

a
119. રં ગે શ્યામ, લાંબું-પહોળું માથું, ચપટું નાક, ટૂંકું કદ ધરાવતી પ્રાચીન ભારતમાં આવેલી તે .... 

n
(A) દ્રવિડ પ્રજા હતી.  (B) આર્મેનોઇડ પ્રજા હતી.  (C) મોંગોલૉઇડ પ્રજા હતી.  (D) ઑસ્ટ્રેલૉઇડ (નિષાદ)

a
પ્રજા હતી.

id
120. પીળો વર્ણ, ચપટો ચહેરો, ઉપસેલા ગાલ અને બદામ આકારની આંખો ધરાવતી જે પ્રાચીન ભારતમાં આવી હતી તે…

(A) ઑસ્ટ્રેલૉઇડ પ્રજા હતી.  (B) અલ્પાઇન પ્રજા હતી. (C) મોંગોલૉઇડ પ્રજા હતી.  (D) આર્મેનૉઇડ પ્રજા હતી. 

m
121.  ભારતમાં આવેલી કઇ ત્રણ જાતિઓ એકસમાન ભૌતિક ગુણો ધરાવે છે ?

(A) અલ્પાઇન, ડિનારિક,

મોંગોલૉઇડ 
(B) ડિનારિક, આર્મેનોઇડ,
ઑસ્ટ્રેલૉઇડ 

h a
(C) મોંગોલૉઇડ, અલ્પાઇન,
આર્મેનૉઇડ
(D) અલ્પાઇન, ડિનારિક,
આર્મેનૉઇડ 

K
122.  કેટલાક ઇતિહાસકારોના મતે કઇ પ્રજા ભારતની સૌથી પ્રાચીનનિવાસી છે ? 

_
M
(A) નેગ્રીટો (B) દ્રવિડ (C) ઑસ્ટ્રેલૉઇડ  (D) આર્મેનૉઇડ 

V
123.  આપણા બંધારણની કઇ કલમમાં ભારતના સાંસ્કૃતિક વારસાના જતન માટે નાગરિકની મૂળભૂત ફરજો દર્શાવી છે?

G
(A) કલમ - 51 (ક)માં  (B) કલમ - 48 (છ)માં (C) કલમ - 57 (જ)માં  (D) કલમ - 51 (છ)માં 
124.  અન્ય સમકાલીન પ્રજા કરતાં વધુ વિકસિત પ્રજા કઈ હતી ?

(A) દ્રવિડો (B) મોંગોલૉઇડ (C) આર્યો (નોર્ડિક)  (D) ઑસ્ટ્રેલૉઇડ 

125.  નીચેનામાંથી એક જોડકું ખરું નથી, તે શોધીને ઉત્તર લખો.

(A) ગૌરવર્ણ, બદામી આંખો - દ્રવિડો  (B) શ્યામ વર્ણ, વાંકડિયા વાળ - નેગ્રીટો (હબસી) 

(C) શ્યામ રંગ, ચપટું નાક - ઑસ્ટ્રેલૉઇડ  (D) પીળો વર્ણ, ચપટો ચહેરો - મોંગોલૉઇડ
126. દ્રવિડ કુળની ભાષાઓમાં નીચેનામાંથી કઇ ભાષાનો સમાવેશ ન કરી શકાય ?

(A) હિન્દી (B) તમિલ (C) કન્નડ (D) મલયાલમ

127. નીચેની પૈકી કઇ જોડી સાચી છે ?

(A) શારદાપીઠ - સોમનાથ  (B) પોળો ઉત્સવ - વડનગર 

(C) ઉત્તરાર્ધનૃત્ય મહોત્સવ - મોઢેરા  (D) સીદી સૈયદની જાળી - ભાવનગર

 
[14]
 [28]
વિભાગ - B (અ) નીચે આપેલા પ્રશ્નોનાં જવાબ આપો. (દરેકના 2 ગુણ)

128. નેગ્રીટો (હબસી)‌પ્રજા વિશે ટૂંકી માહિતી આપો.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

a
-------------

129. ભારત પ્રાચીન સંસ્કૃતિ ધરાવતો દેશ છે. – સમજાવો.

an
id
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

m
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

h a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

130. સંસ્કૃતિનો અર્થ આપો.

_K
M
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

-------------

G V
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

131. પ્રાકૃતિક અને સાંસ્કૃતિક વારસા વચ્ચેનો તફાવત સ્પષ્ટ કરો.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

132. ભારતના વૈવિધ્યસભર વારસાનો પરિચય આપો.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------
 
[15]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

133. વારસો એટલે શું? ભારતીય સંસ્કૃતિના વારસાને કેટલા ભાગમાં વહેંચી શકાય? કયા કયા?
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

n
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

id
-------------

m
134. ભારતના ભૂમિદૃશ્યો વિશે માહિતી આપો.

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

h
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

K
-------------

_
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

M
-------------

G V
135. ભારત એ પ્રાણીપ્રેમી સંસ્કૃતિ ધરાવતો દેશ છે. – સમજાવો.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

136. ‘ગુજરાતનો સાંસ્કૃતિક વારસો’ ટૂંકમાં સમજૂતી આપો.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

 
[16]
137. ભારતમાં અગ્નિ એશિયામાંથી આવેલી પ્રાચીન પ્રજાનો વિગતે પરિચય આપો.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

138. ભારતમાં ભાતીગળ સંસ્કૃતિનો વિકાસ કરનાર પ્રજાનો પરિચય આપો.

n a
a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

id
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

m
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

a
-------------

139. વારસાના જતન માટે આપણી ભૂમિકાનું વર્ણન કરો.

K h
_
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

M
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

V
-------------

G
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

140. ભારતની એક પ્રાચીનતમ પ્રજા તરીકે દ્રવિડોનો પરિચય આપો.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

141. આપના સાંસ્ક્રુતિક વારસામાં કઈ કઈ બાબતોનો સમાવેશ થાય છે?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

 
[17]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

વિભાગ - C (અ) નીચે આપેલા પ્રશ્નોનાં ઉત્તર આપો (દરેકના 3 ગુણ) [21]

142. ભારતીય વારસાનાં જતન અને સંરક્ષણ અંગે આપણી બંધારણીય ફરજો જણાવો.

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

an
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

id
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

am
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

h
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

K
-------------

_
M
143. પ્રાકૃતિક વારસાનો અર્થ સમજાવી, ભારતના પ્રાકૃતિક વારસામાં સમાવેશ થતી બાબતો જણાવો.

V
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

G
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

144. ભારતના સાંસ્કૃતિક વારસાનો ખ્યાલ આપો.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

 
[18]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

145. આપણે નદીને ‘લોકમાતા’નું બિરુદ આપ્યું છે. – કારણ આપો.

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

n
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

id
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

m
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

h
-------------

K
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

_
M
146. ભારતની પ્રજા આદિ સમયથી પર્યાવરણપ્રેમી રહી છે. – સમજાવો.

V
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

G
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

147. ભારતના સંદર્ભમાં નેગ્રીટો (હબસી પ્રજા)‌, ઑસ્ટ્રેલોઇડ (નિષાદ પ્રજા)‌વિશે ટૂંકી માહિતી આપો.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------
 
[19]
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

148. ભારતના સંદર્ભમાં મોંગોલોઇડ તેમજ અલ્પાઇન, ડિનારિક અને આર્મેનોઇડ પ્રજાઓ‌વિશે ટૂંકી માહિતી આપો.

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

n
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

id
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

m
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

h
-------------

K
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

_
M
વિભાગ - D (અ) નીચે આપેલા પ્રશ્નોનાં ઉત્તર આપો. (દરેકના 4 ગુણ ) [16]

149. આર્ય અને દ્રવિડ સંસ્કૃતિની વિગત આપો.

G V
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

 
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

150. સંસ્કૃતિનો અર્થ આપી વિગતે સમજાવો.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

n
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

id
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

m
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

h
-------------

K
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

_
M
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

G V
151. ‘ગુજરાતનો સાંસ્કૃતિક વારસો’ સવિસ્તર સમજાવો.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

 
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

152. ગુજરાતના મુખ્ય મેળાઓ વિશે જણાવો.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

n
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

id
-------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

m
-------------

a
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

h
-------------

K
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

_
M
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------

-------------

G V
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----- -----