tcvn tIªu chuÈn quèc gia

TCVN 7144–1 : 2008

ISO 3046-1 : 2002
XuÊt b¶n lÇn 2

§éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §Æc tÝnh –

PhÇn 1: C«ng bè c«ng suÊt, tiªu hao
nhiªn liÖu vµ dÇu b«i tr¬n,
ph−¬ng ph¸p thö - Yªu cÇu bæ sung
®èi víi ®éng c¬ th«ng dông
Reciprocating internal combustion engines - Performance –
Part 1: Declarations of power, fuel and lubricating oil consumptions,
and test methods – Additional requirements for engines for general use

Hµ Néi - 2008
TCVN 7144-1 : 2008

2
 TCVN 7144-1 : 2008

Lêi nãi ®Çu

TCVN 7144-1 : 2008 thay thÕ TCVN 7144-1 : 2002 vµ TCVN 7144-7 : 2002.

TCVN 7144-1 : 2008 hoµn toµn t−¬ng ®−¬ng ISO 3046−1 : 2002.

TCVN 7144-1 : 2008 do Ban kü thuËt tiªu chuÈn TCVN/TC 70 §éng c¬ ®èt
trong biªn so¹n, Tæng côc Tiªu chuÈn §o l−êng ChÊt l−îng ®Ò nghÞ, Bé Khoa
häc vµ C«ng nghÖ c«ng bè.

Bé TCVN 7144 §éng c¬ ®èt trong kiÓu pitt«ng - §Æc tÝnh, gåm c¸c tiªu chuÈn
sau:

- TCVN 7144-1 : 2008 (ISO 3046-1 : 2002), PhÇn 1: C«ng bè c«ng suÊt, tiªu hao
nhiªn liÖu vµ dÇu b«i tr¬n, ph−¬ng ph¸p thö - Yªu cÇu bæ sung ®èi víi ®éng c¬
th«ng dông

- TCVN 7144-3 : 2007 (ISO 3046-3 : 2006), PhÇn 3: C¸c phÐp ®o thö.

- TCVN 7144-4 : 2007 (ISO 3046-4 : 1997), PhÇn 4: §iÒu chØnh vËn tèc.

- TCVN 7144-5 : 2008 (ISO 3046-5 : 2001), PhÇn 5: Dao ®éng xo¾n.

- TCVN 7144-6 : 2002 (ISO 3046-6 : 1990), PhÇn 6: Chèng v−ît tèc.

3
TCVN 7144-1 : 2008

4
 TCVN 7144-1 : 2008

tiªu chuÈn quèc gia TCVN 7144-1 : 2008

XuÊt b¶n lÇn 2

§éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §Æc tÝnh –

PhÇn 1: C«ng bè c«ng suÊt, tiªu hao nhiªn liÖu vµ dÇu b«i tr¬n,
ph−¬ng ph¸p thö - Yªu cÇu bæ sung ®èi víi ®éng c¬ th«ng dông
Reciprocating internal combustion engines - Performance –
Part 1: Declarations of power, fuel and lubricating oil consumptions, and test methods –
Additional requirements for engines for general use

1 Ph¹m vi ¸p dông

Tiªu chuÈn nµy quy ®Þnh c¸c yªu cÇu vÒ c«ng bè c«ng suÊt, tiªu hao nhiªn liÖu, tiªu hao dÇu b«i tr¬n vµ
ph−¬ng ph¸p thö bæ sung cho c¸c yªu cÇu c¬ b¶n ®−îc quy ®Þnh trong ISO 15550.

Tiªu chuÈn nµy quy ®Þnh c¸c m· c«ng suÊt cã Ých cña ®éng c¬ theo ISO 15550, nh»m ®¬n gi¶n hãa
viÖc ¸p dông vÒ c«ng bè c«ng suÊt vµ ®Ó th«ng tin dÔ dµng khi cÇn. VÝ dô, ¸p dông cho c«ng bè c«ng
suÊt sö dông trong c¸c b¶ng d÷ liÖu ®éng c¬.

Tiªu chuÈn nµy ¸p dông cho ®éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng sö dông trªn mÆt ®Êt, trªn ®−êng s¾t vµ
trªn biÓn.

Tiªu chuÈn nµy cã thÓ ®−îc ¸p dông cho c¸c ®éng c¬ dïng ®Ó kÐo c¸c m¸y lµm ®−êng vµ lµm ®Êt, c¸c
xe t¶i dïng trong c«ng nghiÖp, vµ cho c¸c øng dông kh¸c cña ®éng c¬ khi kh«ng cã c¸c tiªu chuÈn
quèc gia phï hîp cho c¸c ®éng c¬ nµy.

§©y lµ tiªu chuÈn bæ sung víi môc ®Ých ¸p dông kÕt hîp víi ISO 15550 ®Ó quy ®Þnh ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu
¸p dông víi ®éng c¬ cô thÓ.

2 Tµi liÖu viÖn dÉn

C¸c tµi liÖu viÖn dÉn sau lµ rÊt cÇn thiÕt cho viÖc ¸p dông tiªu chuÈn. §èi víi c¸c tµi liÖu viÖn dÉn ghi
n¨m c«ng bè th× ¸p dông b¶n ®−îc nªu. §èi víi c¸c tµi liÖu viÖn dÉn kh«ng ghi n¨m c«ng bè th× ¸p
dông phiªn b¶n míi nhÊt, bao gåm c¶ c¸c söa ®æi.

TCVN 7144-4 : 2007 (ISO 3046-4 : 1997), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §Æc tÝnh - PhÇn 4: §iÒu
chØnh vËn tèc.

5
TCVN 7144-1 : 2008
TCVN 7144-6 : 2002 (ISO 3046-6 : 1990), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §Æc tÝnh - PhÇn 6: Chèng v−ît tèc.

ISO 1204 :1990, Reciprocating internal combustion engines – Designation of the direction of rotation
and of cylinders and valves in cylinder heads, and definition of right-hand and left-hand in-line engines
and locations on an engine (§éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng – Ký hiÖu vÒ chiÒu quay vµ h−íng c¸c xi
lanh vµ xup¸p trªn n¾p xi lanh, ®Þnh nghÜa ®éng c¬ mét hµng quay tr¸i, quay ph¶i vµ c¸c vÞ trÝ trªn mét
®éng c¬).

ISO 15550 : 2002, Internal combustion engines – Determination and method for the measurement of
engine power – General requirements (§éng c¬ ®èt trong - Ph−¬ng ph¸p ®o c«ng suÊt ®éng c¬ - Yªu
cÇu chung).

3 ThuËt ng÷ vµ ®Þnh nghÜa

Tiªu chuÈn nµy sö dông c¸c thuËt ng÷ vµ ®Þnh nghÜa nªu trong ISO 15550, ®−îc liÖt kª trong B¶ng 1.

B¶ng 1 - ThuËt ng÷ vµ ®Þnh nghÜa

§Þnh nghÜa
ThuËt ng÷
Xem c¸c ®iÒu trong ISO 15550

C«ng suÊt cã Ých (brake power) 3.3.3

C«ng suÊt liªn tôc (continuous power) 3.3.4
Tèc ®é c«ng bè cña ®éng c¬ (declared engine speed) 3.2.4
ThiÕt bÞ phô phô thuéc (dependent auxiliary) 3.1.1
§iÒu chØnh ®éng c¬ (engine adjustment) 3.2.1
Tèc ®é ®éng c¬ (engine speed) 3.2.3
ThiÕt bÞ phô chñ yÕu (essential auxiliary) 3.1.3
Tiªu hao nhiªn liÖu (fuel consumption) 3.4.1
C«ng suÊt ë chÕ ®é h¹n chÕ nhiªn liÖu (fuel stop power) 3.3.6
C«ng suÊt chØ thÞ (indicated power) 3.3.2
ThiÕt bÞ phô ®éc lËp (independent auxiliary) 3.1.2
C«ng suÊt ISO (ISO power) 3.3.7
SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu ISO (ISO specific fuel consumption) 3.4.1.2
C«ng suÊt tiªu chuÈn ISO (ISO standard power) 3.3.7.1
Tèc ®é ®éng c¬ ch¹y chËm kh«ng t¶i (tèc ®é kh«ng t¶i) 3.2.6
(low idle engine speed (idling speed))
Tiªu hao dÇu b«i tr¬n (lubricating oil consumption) 3.4.3
§éng c¬ kh«ng ®iÒu chØnh (non-adjusted engine) 3.2.2
ThiÕt bÞ phô thø yÕu (non-essential auxiliary) 3.1.4
C«ng suÊt qu¸ t¶i (overload power) 3.3.5
§iÒu chØnh c«ng suÊt (power adjustment) 3.3.9
C«ng suÊt sö dông (service power) 3.3.8
C«ng suÊt tiªu chuÈn sö dông (service standard power) 3.3.8.1
SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu (specific fuel consumption) 3.4.1.1

6
 TCVN 7144-1 : 2008

4 Ký hiÖu

C¸c ký hiÖu sö dông trong tiªu chuÈn nµy ®−îc quy ®Þnh trong B¶ng 2, ISO 15550 : 2002; nghÜa cña
c¸c ký hiÖu ®−îc quy ®Þnh trong B¶ng 3, ISO 15550 : 2002.

5 §iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn

¸p dông c¸c yªu cÇu §iÒu 5, ISO 15550 : 2002.

6 Ph−¬ng ph¸p thö

6.1 Yªu cÇu chung

¸p dông ph−¬ng ph¸p thö 1 theo 6.2 cña ISO 15550 : 2002.

Nhµ s¶n xuÊt ph¶i quy ®Þnh quy tr×nh nµo trong c¸c quy tr×nh sau ®©y cã thÓ ¸p dông cho ph−¬ng ph¸p
thö ®éng c¬:

a) ®iÒu chØnh c«ng suÊt;

b) hiÖu chØnh c«ng suÊt.

6.2 §éng c¬ ®−îc ®iÒu chØnh

6.2.1 Khi cÇn cã thÓ x¸c ®Þnh c«ng suÊt thö, b»ng c¸ch sö dông c¸c c«ng thøc (1) ®Õn (6) (xem 10.3)
theo mét hoÆc nhiÒu trong c¸c c¸ch sau ®©y:

a) ®iÒu chØnh c«ng suÊt theo ISO tõ c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn sang c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng
thö;

b) ®iÒu chØnh c«ng suÊt sö dông c«ng bè tõ ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng sang c«ng suÊt trong
®iÒu kiÖn m«i tr−êng thö;

c) lÊy c«ng suÊt thö b»ng c«ng suÊt sö dông c«ng bè vµ thö ®éng c¬ trong c¸c ®iÒu kiÖn nh©n t¹o
theo 6.2.5 ®Ó m« pháng c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng;

d) thö trong ®iÒu kiÖn m« pháng mét sè ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng theo 6.2.5 vµ cho phÐp
®iÒu chØnh c«ng suÊt sö dông c«ng bè ®èi víi sù kh¸c nhau cßn l¹i.

chó thÝch ViÖc ®iÒu chØnh c«ng suÊt b»ng c¸ch sö dông c¸c c«ng thøc (1) ®Õn (6) chØ cho phÐp nÕu nh− thiÕt
bÞ t¨ng ¸p hoÆc pha phèi khÝ cña ®éng c¬ kh«ng ®−îc thay ®æi ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng.

6.2.2 Khi ®iÒu chØnh c«ng suÊt, nhµ s¶n xuÊt ®éng c¬ cÇn chØ râ ph¶i sö dông c«ng thøc nµo trong
B¶ng 2.

NÕu trong B¶ng 2 kh«ng cã c«ng thøc nµo phï hîp cho viÖc ®iÒu chØnh c«ng suÊt th× ph−¬ng ph¸p ®iÒu
chØnh cÇn ®−îc tháa thuËn b»ng v¨n b¶n gi÷a nhµ s¶n xuÊt vµ kh¸ch hµng.

7
TCVN 7144-1 : 2008
6.2.3 NÕu ®éng c¬ t¨ng ¸p ë c«ng suÊt c«ng bè trong ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn kh«ng ®¹t ®−îc
giíi h¹n tèc ®é t¨ng ¸p tua b« vµ giíi h¹n nhiÖt ®é khÝ th¶i ë cöa vµo cña tua bin vµ kh«ng ®¹t ®−îc ¸p
suÊt ch¸y lín nhÊt th× nhµ s¶n xuÊt cã thÓ cho ¸p dông c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu thay thÕ theo quy ®Þnh
trong 10.3.2 ®Ó ®iÒu chØnh c«ng suÊt.

6.2.4 Khi ®iÒu chØnh c«ng suÊt sö dông c«ng bè trªn hiÖn tr−êng ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng thö,
c¸c kÕt qu¶ cã thÓ ®¹t ®−îc khi ¸p suÊt ch¸y lín nhÊt trong xi lanh ®éng c¬ v−ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp.
Trong tr−êng hîp nµy viÖc thö ®éng c¬ cÇn ph¶i ®−îc thùc hiÖn t¹i c«ng suÊt ®−îc nhµ s¶n xuÊt xem lµ
an toµn, t¹i c«ng suÊt ®ã gi¸ trÞ cho phÐp kh«ng bÞ v−ît qu¸.

C¸c gi¸ trÞ th«ng sè ®éng c¬ t−¬ng øng víi c«ng suÊt yªu cÇu cã thÓ ®−îc ngo¹i suy tõ c¸c gi¸ trÞ ®o
theo ph−¬ng ph¸p ®−îc tháa thuËn gi÷a nhµ s¶n xuÊt vµ kh¸ch hµng.

6.2.5 C¸c phÐp thö ®éng c¬ cã thÓ ®−îc thùc hiÖn trong c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng ®−îc t¹o ra ®Ó m«
pháng c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng b»ng mét trong c¸c c¸ch sau:

a) thay ®æi nhiÖt ®é khÝ n¹p cña ®éng c¬ b»ng c¸ch ®èt nãng nh©n t¹o;

b) thay ®æi nhiÖt ®é n−íc lµm m¸t ë bé lµm m¸t khÝ n¹p;

c) c¸c ph−¬ng ph¸p thÝch hîp kh¸c ®−îc nhµ s¶n xuÊt xem lµ an toµn.

B¶ng 2 – C¸c trÞ sè dïng cho ®iÒu chØnh c«ng suÊt

HÖ Sè mò
C«ng
Lo¹i ®éng c¬ Lo¹i nhiªn liÖu §iÒu kiÖn sè
thøc m n s
a
C«ng suÊt bÞ
h¹n chÕ bëi tû
lÖ kh«ng A 1 1 0,75 0
Kh«ng t¨ng
khÝ/nhiªn liÖu
¸p
C«ng suÊt bÞ
§éng c¬ ®iezen
h¹n chÕ bëi B 0 1 1 0
vµ ®éng c¬
Nhiªn liÖu dÇu t¶i nhiÖt
ch¸y do nÐn hai
®iezen T¨ng ¸p
nhiªn liÖu dïng
kh«ng lµm
nhiªn liÖu láng C 0 0,7 2 0
m¸t khÝ t¨ng §éng c¬ bèn
¸p kú tèc ®é thÊp
T¨ng ¸p cã vµ trung b×nh
lµm m¸t khÝ D 0 0,7 1,2 1
t¨ng ¸p
T¨ng ¸p cã
§éng c¬ ch¸y Nhiªn liÖu dÇu §éng c¬ hai
lµm m¸t khÝ E 0 nr nr nr
do nÐn (®iezen) ®iezen kú tèc ®é thÊp
t¨ng ¸p

8
 TCVN 7144-1 : 2008
B¶ng 2 – C¸c trÞ sè dïng cho ®iÒu chØnh c«ng suÊt (kÕt thóc)

HÖ Sè mò
C«ng
Lo¹i ®éng c¬ Lo¹i nhiªn liÖu §iÒu kiÖn sè
thøc a m n s
§éng c¬ khÝ cã
phun nhiªn liÖu Nhiªn liÖu khÝ T¨ng ¸p cã §éng c¬ bèn
måi löa (hai nhiªn víi nhiªn liÖu lµm m¸t khÝ kú tèc ®é thÊp F 0 0,57 0,55 1,75
liÖu hoÆc khÝ- dÇu måi löa t¨ng ¸p vµ trung b×nh
®iezen)
§éng c¬ hai nhiªn Nhiªn liÖu khÝ T¨ng ¸p cã §éng c¬ bèn
liÖu phun khÝ ¸p víi nhiªn liÖu lµm m¸t khÝ kú tèc ®é thÊp G 0 0,7 1,2 1
suÊt cao dÇu måi löa t¨ng ¸p vµ trung b×nh
§éng c¬ hai nhiªn Nhiªn liÖu khÝ T¨ng ¸p cã
§éng c¬ hai
liÖu phun khÝ ¸p víi nhiªn liÖu lµm m¸t khÝ H 0 nr nr nr
kú tèc ®é thÊp
suÊt cao dÇu måi löa t¨ng ¸p
X¨ng, khÝ dÇu
§éng c¬ ®èt ch¸y
má hãa láng Kh«ng t¨ng §éng c¬ bèn
b»ng tia löa ®iÖn I 1 0,86 0,55 0
(LPG) vµ nhiªn ¸p kú tèc ®é cao
(otto)
liÖu khÝ
T¨ng ¸p cã §éng c¬ bèn
Nhiªn liÖu khÝ lµm m¸t khÝ kú tèc ®é thÊp J 0 0,57 0,55 1,75
t¨ng ¸p vµ trung b×nh

Chó thÝch
1 C¸c c«ng thøc vµ c¸c sè mò nhËn ®−îc tõ CIMAX. (Héi ®ång Quèc tÕ vÒ ®éng c¬ næ).

2 C¸c hÖ sè vµ sè mò ®· ®−îc thiÕt lËp tõ thö nghiÖm trªn mét sè c¸c ®éng c¬ ®¹i diÖn cho lo¹i ®éng c¬
®· chØ ra. Chóng cã thÓ ®−îc xem lµ mét h−íng dÉn.

C¸c nhµ s¶n xuÊt ®éng c¬ cã thÓ chän c¸c gi¸ trÞ riªng thÝch hîp víi viÖc thiÕt kÕ ®éng c¬ riªng cña hä.

3 C¸c gi¸ trÞ sè mò s ¸p dông cho viÖc ®iÒu chØnh c«ng suÊt tõ mét nhiÖt ®é lµm m¸t khÝ n¹p chuÈn. Khi khÝ
n¹p ®−îc lµm m¸t b»ng n−íc trong ¸o n−íc cña ®éng c¬ ë nhiÖt ®é æn ®Þnh b×nh th−êng th× gi¸ trÞ cña s
cã thÓ ®−îc lÊy b»ng 0.

4 C«ng thøc A vµ D ®−îc ¸p dông ë vÝ dô nªu trong Phô lôc C vµ D.

5 C¸c ®éng c¬ bèn kú tèc ®é cao cÇn ®iÒu chØnh c«ng suÊt kh«ng ®−îc ®Ò cËp ®Õn trong B¶ng nµy. C¸c
hÖ sè vµ sè mò hiÖu chØnh ®−îc nhµ s¶n xuÊt ®éng c¬ quy ®Þnh.

6 nr nghÜa lµ kh«ng cã gi¸ trÞ nµo ®−îc ®−a ra. §iÒu nµy hoµn toµn do nhµ s¶n xuÊt ®éng c¬ sö dông c¸c
gi¸ trÞ riªng thÝch hîp víi viÖc thiÕt kÕ ®éng c¬ riªng cña hä.

9
TCVN 7144-1 : 2008
6.3 §éng c¬ kh«ng ®iÒu chØnh (§éng c¬ ®· ®−îc chØnh ®Æt tr−íc)

Khi c¸c ®iÒu kiÖn thö kh¸c víi c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn th× cã thÓ sö dông ph−¬ng ph¸p nªu ë
§iÒu 7, ISO 15550 : 2002 ®Ó hiÖu chØnh c«ng suÊt cña c«ng suÊt ®o theo c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu
chuÈn (hiÖu chØnh b»ng tÝnh to¸n).

ViÖc thö cã thÓ ®−îc thùc hiÖn trong phßng ®iÒu hßa nhiÖt ®é, ë ®ã c¸c ®iÒu kiÖn khÝ quyÓn ®−îc kiÓm
so¸t ®Ó gi÷ hÖ sè hiÖu chØnh cµng gÇn víi gi¸ trÞ (1) cµng tèt.

Khi th«ng sè ¶nh h−ëng ®−îc kiÓm so¸t b»ng mét thiÕt bÞ tù ®éng th× kh«ng cÇn hiÖu chØnh c«ng suÊt
theo th«ng sè ®ã nÕu nh− th«ng sè ®ã n»m trong ph¹m vi thÝch hîp cña thiÕt bÞ. §iÒu nµy ¸p dông ®Æc
biÖt cho:

a) viÖc kiÓm so¸t tù ®éng nhiÖt ®é khÝ ë n¬i thiÕt bÞ ho¹t ®éng ë 298 K (25 oC);

b) viÖc kiÓm so¸t tù ®éng sù t¨ng tèc ®éc lËp ¸p suÊt khÝ quyÓn khi ¸p suÊt khÝ quyÓn ®¹t ®Õn gi¸ trÞ
mµ kiÓm so¸t t¨ng tèc ho¹t ®éng;

c) viÖc kiÓm so¸t tù ®éng nhiªn liÖu khi ®ã bé ®iÒu tèc ®iÒu chØnh l−îng nhiªn liÖu cÊp ®Ó duy tr× c«ng
suÊt cã Ých kh«ng ®æi (b»ng c¸ch ®iÒu chØnh ¶nh h−ëng cña ¸p suÊt vµ nhiÖt ®é m«i tr−êng).

Tuy nhiªn, trong tr−êng hîp a), nÕu thiÕt bÞ ®iÒu chØnh tù ®éng nhiÖt ®é khÝ ®ãng hoµn toµn ë toµn t¶i t¹i
298 K (25 oC) (kh«ng cã khÝ nãng bæ sung vµo khÝ n¹p), th× viÖc thö ph¶i ®−îc thùc hiÖn víi thiÕt bÞ ®ãng
hoµn toµn vµ ¸p dông hÖ sè hiÖu chØnh b×nh th−êng. Trong tr−êng hîp c), l−îng tiªu hao nhiªn liÖu ®èi
víi ®éng c¬ ch¸y do nÐn (®iezen) ph¶i ®−îc hiÖu chØnh theo sè nghÞch ®¶o cña hÖ sè hiÖu chØnh c«ng
suÊt.

6.4 ThiÕt bÞ phô

§Ó chØ râ ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh c«ng suÊt cã Ých, cÇn ph©n biÖt c¸c thiÕt bÞ phô ¶nh h−ëng ®Õn c«ng suÊt
cã Ých cña ®éng c¬ vµ c¸c thiÕt bÞ phô cÇn thiÕt cho viÖc sö dông liªn tôc vµ lÆp l¹i cña ®éng c¬. VÝ dô,
xem Phô lôc A.

C¸c thiÕt bÞ l¾p trªn ®éng c¬ mµ nÕu thiÕu chóng ®éng c¬ kh«ng thÓ ho¹t ®éng ë c«ng suÊt c«ng bè
trong mäi hoµn c¶nh ®−îc coi lµ c¸c bé phËn cña ®éng c¬ vµ do ®ã kh«ng ®−îc liÖt vµo danh môc c¸c
thiÕt bÞ phô.

Chó thÝch C¸c thiÕt bÞ nh− b¬m phun nhiªn liÖu, tua b« t¨ng ¸p vµ thiÕt bÞ lµm m¸t kh«ng khÝ t¨ng ¸p thuéc vÒ
c¸c bé phËn cña ®éng c¬.

7 Ph−¬ng ph¸p hiÖu chØnh c«ng suÊt

¸p dông theo yªu cÇu ë §iÒu 7 cña ISO 15550 : 2002.

10
 TCVN 7144-1 : 2008
8 §o chÊt ph¸t th¶i

Sau khi hoµn thµnh ®o c«ng suÊt ®éng c¬ th× ®o chÊt ph¸t th¶i d¹ng khÝ vµ d¹ng h¹t theo c¸c ph−¬ng
ph¸p ®o ®−îc quy ®Þnh trong TCVN 6852.

9 B¸o c¸o thö

B¸o c¸o thö ¸p dông theo 9.1, ISO 15550 : 2002.

10 Ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n ®iÒu chØnh c«ng suÊt vµ tÝnh to¸n l¹i suÊt tiªu hao nhiªn liÖu

10.1 Yªu cÇu chung

Nhµ s¶n xuÊt ®éng c¬ ph¶i chØ ra ®é sai kh¸c gi÷a ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng hoÆc ®iÒu kiÖn
m«i tr−êng thö nghiÖm so víi ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn mµ kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh c«ng suÊt vµ
tÝnh to¸n l¹i suÊt tiªu hao nhiªn liÖu.

10.2 ¸p dông

C¸c quy tr×nh ®−a ra trong tiªu chuÈn nµy ph¶i ®−îc ¸p dông ®Ó tÝnh:

a) c«ng suÊt vµ suÊt tiªu hao nhiªn liÖu mong muèn ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng tõ
c¸c gi¸ trÞ ®· biÕt ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn (xem 10.3 vµ 10.4);

b) gi¸ trÞ c«ng suÊt vµ suÊt tiªu hao nhiªn liÖu ®¹t ®−îc trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng thö nghiÖm cã phï
hîp víi c¸c gi¸ trÞ c«ng bè hay kh«ng (xem 10.3 vµ 10.4).

10.3 §iÒu chØnh c«ng suÊt ®èi víi ®iÒu kiÖn m«i tr−êng

10.3.1 Khi yªu cÇu ph¶i vËn hµnh ®éng c¬ trong c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c víi ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn
nªu ë §iÒu 5, ISO 15550 : 2002 vµ nÕu yªu cÇu ph¶i ®iÒu chØnh c«ng suÊt ®éng c¬ theo hoÆc tõ c¸c
®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn, th× ph¶i sö dông c¸c c«ng thøc sau ®©y nÕu nhµ s¶n xuÊt kh«ng chØ ra
c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c (xem Chó thÝch 2 trong 10.3.2 vµ 10.3.4):

Px = α × Pr (1)

Chó thÝch ë c«ng thøc (1), phÐp tÝnh to¸n lµ nghÞch ®¶o cña phÐp tÝnh to¸n ®èi víi c¸c c«ng thøc (1) vµ (2)
trong §iÒu 7, ISO 15550 : 2002.

trong ®ã hÖ sè ®iÒu chØnh c«ng suÊt α ®−îc x¸c ®Þnh bëi:

 1 
α = k − 0,7(1 − k ) − 1 (2)
 ηm 

11
TCVN 7144-1 : 2008
trong ®ã tû lÖ c«ng suÊt chØ thÞ ®−îc x¸c ®Þnh:

m n s
 p − aφ x p sx   Tr   Tcr 
k =  x      (3)
 p r − aφ r p sr   Tx   Tcx 

VÝ dô, xem C.1 vµ Phô lôc D.

10.3.2 Trong tr−êng hîp c¸c ®éng c¬ t¨ng ¸p tua b« khi giíi h¹n tèc ®é t¨ng ¸p tua b«, giíi h¹n nhiÖt
®é cöa vµo cña tua bin vµ ¸p suÊt ch¸y lín nhÊt ch−a ®¹t ®−îc ë c«ng suÊt c«ng bè trong c¸c ®iÒu kiÖn
quy chiÕu tiªu chuÈn, th× nhµ s¶n xuÊt cã thÓ ®−a ra c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu thay thÕ ®Ó ®iÒu chØnh
c«ng suÊt. (VÝ dô, xem C.2.)

Trong tr−êng hîp nµy:

Px = α × Pra (4)

Khi ®ã c¸c c«ng thøc (5) vµ (6) ph¶i ®−îc sö dông thay cho c«ng thøc (3).

B»ng c¸ch thay tû lÖ ¸p suÊt kh«ng khÝ kh« trong c«ng thøc (3) b»ng tû lÖ ¸p suÊt khÝ quyÓn toµn phÇn,
tû lÖ c«ng suÊt chØ thÞ ®−îc x¸c ®Þnh bëi:

m n s
P   Tra   Tcra 
k =  x      (5)
 Pra   Tx   Tcx 

trong ®ã, ¸p suÊt khÝ quyÓn toµn phÇn quy chiÕu thay thÕ b»ng:

 r 
pra = p r  r  (6)
r 
 r ,max 

HÖ sè a , c¸c sè mò m, n vµ s cã c¸c trÞ sè ®· cho trong B¶ng 2 (xem 10.4).

Chó thÝch 1 Xem thªm c¸c b¶ng trong Phô lôc B, vµ c¸c vÝ dô tÝnh to¸n trong Phô lôc C vµ D.

Chó thÝch 2 Khi c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng thö nghiÖm hoÆc ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng thÝch hîp h¬n
so víi c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn hoÆc c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu thay thÕ (xem 10.3.2) th× c«ng suÊt c«ng
bè trong c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng hoÆc ®iÒu kiÖn m«i tr−êng thö nghiÖm cã thÓ ®−îc nhµ s¶n xuÊt
h¹n chÕ vµo c«ng suÊt c«ng bè trong c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn hoÆc ®iÒu kiÖn quy chiÕu thay thÕ.

Chó thÝch 3 Khi kh«ng biÕt ®é Èm t−¬ng ®èi th× nªn gi¶ thiÕt mét gi¸ trÞ cña nã lµ 30 % trong c¸c c«ng thøc A,
E vµ G trong B¶ng 2. §èi víi c¸c c«ng thøc kh¸c, viÖc ®iÒu chØnh c«ng suÊt ®éc lËp víi ®é Èm ( a = 0 ).

10.3.3 Gi¸ trÞ cña hiÖu suÊt c¬ khÝ ph¶i ®−îc nhµ s¶n xuÊt ®éng c¬ chØ râ. Khi kh«ng cã c¸c chØ dÉn ®ã
th× gi¶ thiÕt ηm = 0,8 .

10.3.4 Khi c«ng bè c«ng suÊt tiªu chuÈn ISO, nhµ s¶n xuÊt ®éng c¬ ph¶i chØ râ sö dông c«ng thøc nµo
trong c¸c c«ng thøc ë B¶ng 2.

12
 TCVN 7144-1 : 2008
10.4 TÝnh to¸n l¹i l−îng tiªu hao nhiªn liÖu cho c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng hoÆc
®iÒu kiÖn m«i tr−êng thö nghiÖm ®èi víi c¸c ®éng c¬ ®−îc ®iÒu chØnh

Khi yªu cÇu vËn hµnh ®éng c¬ trong c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng hoÆc thö nghiÖm kh¸c víi
c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn nªu trong §iÒu 5 cña ISO 15550 : 2002, suÊt tiªu hao nhiªn liÖu sÏ
kh¸c víi suÊt tiªu hao nhiªn liÖu ®−îc c«ng bè ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn vµ ph¶i ®−îc
tÝnh to¸n l¹i theo hoÆc tõ c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn.

C¸c c«ng thøc sau ®©y ph¶i ®−îc ¸p dông nÕu nhµ s¶n xuÊt kh«ng c«ng bè c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c:

b x = β × br (7)

k
trong ®ã β= (8)
α

Chó thÝch Xem thªm c¸c b¶ng trong Phô lôc B vµ c¸c vÝ dô b»ng sè trong C.1.

11 C«ng bè c«ng suÊt

11.1 Yªu cÇu chung

11.1.1 Môc ®Ých cña c«ng bè c«ng suÊt

C«ng bè c«ng suÊt ®−îc yªu cÇu v× hai môc ®Ých chÝnh sau ®©y:

- C«ng bè gi¸ trÞ c«ng suÊt.

- KiÓm ®Þnh b»ng ®o ®Ó ®¶m b¶o r»ng ®éng c¬ ph¸t ra c«ng suÊt ®· ®−îc c«ng bè trong a), trong
cïng ®iÒu kiÖn hoÆc sau khi hiÖu chØnh bÊt kú sù kh¸c nhau nµo vÒ ®iÒu kiÖn.

§Ó chØ râ ®iÒu kiÖn ë ®ã gi¸ trÞ c«ng suÊt c«ng bè ®¹t ®−îc, c«ng bè ph¶i nªu râ:

a) kiÓu c«ng bè c«ng suÊt vµ, nÕu cÇn, c¶ ®iÒu kiÖn vËn hµnh vµ m«i tr−êng (xem 11.4);

b) kiÓu sö dông c«ng suÊt (xem 11.3);

c) kiÓu c«ng suÊt (xem 11.2);

d) tèc ®é c«ng bè cña ®éng c¬ (xem B¶ng 1).

VÒ ph−¬ng ph¸p c«ng bè c«ng suÊt ®éng c¬ theo a), 2) vµ 3), xem H×nh 1. §Ó t×m m· sè thÝch hîp khi
cÇn, xem §iÒu 12.

Chó thÝch Cã thÓ kÕt hîp c¸c thuËt ng÷ ®−îc sö dông ë 1) ®Õn 3) (vÝ dô, c«ng suÊt sö dông cã Ých liªn tôc øng
víi chÕ ®é h¹n chÕ nhiªn liÖu).

Tuú thuéc vµo viÖc sö dông ®éng c¬ vµ ph−¬ng ph¸p s¶n xuÊt, c«ng suÊt ®¹t ®−îc cã thÓ sai lÖch víi
c«ng suÊt c«ng bè. Gi¸ trÞ sai lÖch ®ã ph¶i ®−îc nhµ s¶n xuÊt c«ng bè.

13
TCVN 7144-1 : 2008

a) KiÓu c«ng bè b) KiÓu sö dông c«ng suÊt c) c) KiÓu c«ng suÊt dd) Tèc ®é ®éng c¬
c«ng suÊt
C«ng suÊt cã Ých
(3.3.3) víi thiÕt bÞ
C«ng suÊt liªn
phô phô thuéc
tôc (3.3.4)
C«ng suÊt, kh«ng h¹n chÕ thiÕt
ISO (3.3.7) bÞ phô phô thuéc
chñ yÕu

C«ng suÊt ë chÕ Tèc ®é c«ng bè

®é h¹n chÕ cña ®éng c¬
nhiªn liÖu (3.3.6) (3.2.4)

C«ng suÊt sö C«ng suÊt cã Ých

dông (3.3.8) (3.3.3) chØ víi thiÕt
bÞ phô phô thuéc
C«ng suÊt chñ yÕu
qu¸ t¶i (3.3.5)

Chó thÝch 1 Sè trong ngoÆc ®¬n chØ sè ®iÒu trong ISO 15550 : 2002

Chó thÝch 2 ¸p dông cho “C«ng suÊt tiªu chuÈn ISO”

¸p dông cho “C«ng suÊt tiªu chuÈn sö dông”

H×nh 1 - S¬ ®å giíi thiÖu ph−¬ng ph¸p c«ng bè c«ng suÊt

11.1.2 C«ng suÊt vµ m« men

§èi víi ®éng c¬ truyÒn c«ng suÊt bëi mét trôc hoÆc nhiÒu trôc, c«ng suÊt theo tiªu chuÈn nµy lµ mét ®¹i
l−îng tû lÖ víi m« men trung b×nh ®−îc tÝnh to¸n hoÆc ®o vµ víi tèc ®é quay trung b×nh cña mét trôc
hoÆc nhiÒu trôc truyÒn m« men nµy.

§èi víi ®éng c¬ truyÒn c«ng suÊt kh«ng qua mét trôc hoÆc nhiÒu trôc, tham kh¶o tiªu chuÈn thÝch hîp
®èi víi m¸y c«ng t¸c ®−îc dÉn ®éng.

11.1.3 §éng c¬ g¾n liÒn víi c¬ cÊu b¸nh r¨ng

C«ng suÊt cña mét ®éng c¬ l¾p liÒn thiÕt bÞ t¨ng tèc hoÆc gi¶m tèc, tèc ®é ®Çu trôc ra cuèi cïng ph¶i
®−îc chØ ra ë tèc ®é c«ng bè cña ®éng c¬.

11.2 C¸c kiÓu c«ng suÊt

11.2.1 C«ng suÊt chØ thÞ vµ c«ng suÊt cã Ých lµ c¸c kiÓu c«ng suÊt.

11.2.2 Ngo¹i trõ c¸c tr−êng hîp c«ng suÊt tiªu chuÈn ISO vµ c«ng suÊt tiªu chuÈn sö dông, mäi c«ng

14
 TCVN 7144-1 : 2008
bè c«ng suÊt cã Ých ®Òu ph¶i kÌm theo danh môc c¸c thiÕt bÞ phô sau phï hîp víi 6.3 vµ Phô lôc A:

a) c¸c thiÕt bÞ phô phô thuéc chñ yÕu ®−îc ®Þnh nghÜa trong ISO 15550 : 2002 (3.1.1 vµ 3.1.3);

b) thiÕt bÞ phô ®éc lËp chñ yÕu ®−îc ®Þnh nghÜa trong ISO 15550 : 2002 (3.1.2 vµ 3.1.3);

c) thiÕt bÞ phô phô thuéc kh«ng chñ yÕu ®−îc ®Þnh nghÜa trong ISO 15550 : 2002 (3.1.1 vµ 3.1.4).

C«ng suÊt tiªu thô bëi c¸c thiÕt bÞ phô liÖt kª ë b) vµ c) lµ ®¸ng kÓ. Trong tr−êng hîp ®ã ph¶i c«ng bè
c«ng suÊt yªu cÇu cña chóng.

C¸c vÝ dô vÒ c¸c thiÕt bÞ phô ®iÓn h×nh ®−îc liÖt kª ë Phô lôc A.

11.3 KiÓu c«ng suÊt sö dông

C«ng suÊt liªn tôc, c«ng suÊt qu¸ t¶i vµ c«ng suÊt ë chÕ ®é h¹n chÕ nhiªn liÖu lµ c¸c kiÓu sö dông
c«ng suÊt.

Kho¶ng thêi gian vµ tÇn sè sö dông c«ng suÊt qu¸ t¶i ®−îc cho phÐp phô thuéc vµo viÖc sö dông,
nh−ng ph¶i xem xÐt kü trong ®iÒu chØnh sù h¹n chÕ nhiªn liÖu ®Ó cho phÐp ®éng c¬ ph¸t ra c«ng suÊt
qu¸ t¶i ®¸p øng yªu cÇu. C«ng suÊt qu¸ t¶i ph¶i ®−îc biÓu thÞ theo phÇn tr¨m cña c«ng suÊt liªn tôc,
cïng víi kho¶ng thêi gian vµ tÇn sè cho phÐp vµ tèc ®é thÝch hîp cña ®éng c¬.

Trõ khi cã quy ®Þnh kh¸c cho phÐp c«ng suÊt qu¸ t¶i b»ng 110 % c«ng suÊt liªn tôc ë tèc ®é sö dông
®éng c¬ t−¬ng øng trong kho¶ng thêi gian 1 h, trong kho¶ng thêi gian 12 h ho¹t ®éng. Kho¶ng thêi gian
nµy còng ¸p dông cho c¸c c«ng suÊt qu¸ t¶i lín tíi 110 % c«ng suÊt liªn tôc.

Chó thÝch 1 C«ng suÊt cña ®éng c¬ ®Èy tµu thuû th−êng ®−îc h¹n chÕ ®Õn c«ng suÊt liªn tôc, ®Ó ®éng c¬
kh«ng thÓ ph¸t ra c«ng suÊt qu¸ t¶i trong sö dông. Tuy nhiªn, ®èi víi c¸c øng dông ®Æc biÖt, ®éng c¬ ®Èy tµu thuû
cã thÓ ph¸t ra c«ng suÊt qu¸ t¶i trong sö dông.

Chó thÝch 2 §èi víi ®éng c¬ kÐo m¸y ph¸t ®iÖn, ¸p dông c¸c yªu cÇu kü thuËt nªu trong 13.3, ISO 8528-1 :
1993.

11.4 KiÓu c«ng bè c«ng suÊt

C«ng suÊt ISO vµ c«ng suÊt sö dông lµ c¸c kiÓu c«ng bè c«ng suÊt.

§Ó thiÕt lËp c«ng suÊt sö dông, ph¶i tÝnh ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn sau:

a) ®iÒu kiÖn m«i tr−êng, hoÆc ®iÒu kiÖn m«i tr−êng danh nghÜa theo c¸c yªu cÇu cña c¸c c¬ quan kiÓm
tra vµ/hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn vµ/hoÆc c¸c tæ chøc ph©n cÊp ®−îc kh¸ch hµng chØ râ (xem
§iÒu 15).

Chó thÝch VÝ dô, c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng danh nghÜa sau ®©y ¸p dông cho c¸c ®éng c¬ ®Èy tÇu thñy vµ c¸c
®éng c¬ ®èt trong phô trªn tµu thuû theo yªu cÇu cña HiÖp héi Quèc tÕ c¸c tæ chøc ph©n cÊp cho ho¹t ®éng
kh«ng h¹n chÕ (IACS) :

- ¸p suÊt khÝ quyÓn toµn phÇn: px = 100 kPa ;

15
TCVN 7144-1 : 2008
- NhiÖt ®é kh«ng khÝ: Tx = 318 K (tx = 45 oC);

- §é Èm t−¬ng ®èi: φx = 60 %;

- NhiÖt ®é n−íc biÓn hoÆc n−íc th« (n−íc vµo lµm m¸t khÝ t¨ng ¸p): Tcx = 305 K (tcx = 32 oC)

b) sù lµm viÖc b×nh th−êng cña ®éng c¬;

c) kho¶ng thêi gian yªu cÇu gi÷a c¸c kú b¶o d−ìng;

d) b¶n chÊt vµ khèi l−îng gi¸m s¸t yªu cÇu;

e) c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña ®éng c¬ trong sö dông (xem §iÒu 15 vµ 16).

12 Ký hiÖu c«ng suÊt

12.1 Quan hÖ cña c¸c m^ víi c«ng suÊt

Theo yªu cÇu trong 11.1.1, viÖc c«ng bè c«ng suÊt b»ng m· theo tiªu chuÈn nµy yªu cÇu kÕt hîp c¸c
ch÷ tõ ba nhãm ch÷ kh¸c nhau kÌm theo tèc ®é ®éng c¬.

Tr×nh tù c¸c ch÷ cña m· ®−îc quy ®Þnh trªn s¬ ®å H×nh 2.

Ngoµi ra, ch÷ C cã thÓ kÌm theo chØ sè phÇn tr¨m mµ c«ng suÊt liªn tôc cã thÓ v−ît (xem B¶ng 3, sè
thø tù 3). Trong tr−êng hîp c«ng suÊt liªn tôc cã thÓ bÞ v−ît 10 % th× chØ sè ®−îc thay b»ng ch÷ X (xem
B¶ng 3, sè thø tù 4).

12.2 Ký hiÖu c«ng suÊt b»ng c¸c m^

C«ng bè c«ng suÊt ®éng c¬ b»ng m· bao gåm:

a) c¸c ch÷ ®−îc quy ®Þnh ë H×nh 2;

b) trÞ sè kÌm theo ®¬n vÞ c«ng suÊt;

c) trÞ sè kÌm theo ®¬n vÞ tèc ®é c«ng bè cña ®éng c¬.

16
 TCVN 7144-1 : 2008

VÝ dô:
I C N 1000 kW 425 min-1

TrÞ sè kÌm theo ®¬n vÞ tèc ®é c«ng bè cña ®éng c¬

TrÞ sè kÌm theo ®¬n vÞ c«ng suÊt ®éng c¬

C«ng suÊt s½n cã lµ c«ng suÊt cã Ých khi chØ

sö dông c¸c thiÕt bÞ phô phô thuéc chñ yÕu

C«ng suÊt lµ c«ng suÊt liªn tôc

C«ng suÊt lµ c«ng suÊt ISO

Sù c«ng bè nµy kh«ng chØ râ c«ng suÊt ®éng c¬ cã thÓ bÞ v−ît qu¸ hay kh«ng. Nh−ng nÕu c«ng suÊt
®éng c¬ cã thÓ bÞ v−ît qu¸ th× ph¶i ®−a vµo chØ sè phÇn tr¨m, vÝ dô ICXN.

a) KiÓu c«ng bè
b) KiÓu sö dông c«ng suÊt c) KiÓu c«ng suÊt d) Tèc ®é ®éng c¬
c«ng suÊt

C«ng suÊt cã Ých

C«ng suÊt (3.3.3) víi thiÕt bÞ
liªn tôc phô phô thuéc
(3.3.4) kh«ng h¹n chÕ thiÕt
C«ng suÊt, bÞ phô phô thuéc
ISO (3.3.7) chñ yÕu

C«ng suÊt ë Tèc ®é c«ng bè

møc h¹n chÕ cña ®éng c¬
nhiªn liÖu
(3.2.4)
(3.3.6)

C«ng suÊt sö C«ng suÊt cã

dông (3.3.8) Ých (3.3.3) chØ
víi thiÕt bÞ phô
C«ng suÊt phô thuéc
qu¸ t¶i chñ yÕu
(3.3.5)

Chó thÝch 1 Sè trong ngoÆc ®¬n chØ sè ®iÒu trong ISO 15550 : 2002.
Chó thÝch 2 Trong tr−êng hîp ®éng c¬ ®−îc sö dông trªn tµu thñy ®èi víi HiÖp héi Quèc tÕ c¸c tæ
chøc ph©n cÊp ho¹t ®éng kh«ng h¹n chÕ (IACS) vµ ¸p dông c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng danh nghÜa quy
®Þnh trong 11.4 a), m· M cã thÓ ®−îc sö dông thay cho S ®Ó chØ c«ng suÊt sö dông. Khi sö dông m· M
th× kh«ng cÇn thiÕt ph¶i ®−a thªm c¸c th«ng tin bæ sung vÒ ®iÒu kiÖn vËn hµnh vµ m«i tr−êng ®Æc biÖt
t¹i hiÖn tr−êng.

H×nh 2 - S¬ ®å tr×nh tù c¸c ch÷ ®−îc sö dông ®Ó m^ hãa viÖc c«ng bè c«ng suÊt

17
TCVN 7144-1 : 2008

12.3 VÝ dô vÒ ký hiÖu c«ng suÊt b»ng m^

B¶ng 3 ®−a ra vÝ dô vÒ c¸c m· ®−îc dïng cho ký hiÖu c«ng suÊt th«ng th−êng.

B¶ng 3 - VÝ dô vÒ c¸c m^ ®−îc dïng ®Ó ký hiÖu c«ng suÊt th«ng th−êng

TT Tªn c«ng suÊt Tiªu chuÈn ISO 15550, M^ a)

®iÒu

1 C«ng suÊt tiªu chuÈn ISO 3.3.8 ICN

2 C«ng suÊt tiªu chuÈn ISO ë chÕ ®é h¹n chÕ nhiªn liÖu 3.3.6 ICFN

3 C«ng suÊt tiªu chuÈn ISO cã thÓ v−ît qu¸ x % 3.3.8 (vµ 11.3 cña tiªu ICxN b)
chuÈn nµy)
4 C«ng suÊt tiªu chuÈn ISO cã thÓ v−ît qu¸ 10 % 3.3.8 (vµ 11.3 cña tiªu
chuÈn nµy) ICXN
5 C«ng suÊt cã Ých qu¸ t¶i ISO chØ sö dông c¸c thiÕt bÞ 3.3.3
phô phô thuéc chñ yÕu 3.3.5 ION
3.3.7
6 C«ng suÊt cã Ých qu¸ t¶i ISO ë chÕ ®é h¹n chÕ nhiªn 3.3.3
liÖu chØ sö dông c¸c thiÕt bÞ phô phô thuéc chñ yÕu 3.3.5 IOFN
3.3.6
3.3.7
7 C«ng suÊt cã Ých ISO ë chÕ ®é h¹n chÕ nhiªn liÖu chØ 3.3.3
sö dông c¸c thiÕt bÞ phô phô thuéc chñ yÕu 3.3.6 IFN
3.3.7
a)
C¸c m· ®−îc chØ ra còng cã thÓ ®−îc ¸p dông cho c«ng suÊt sö dông, trong tr−êng hîp ®ã, ch÷ I ph¶i
®−îc thay b»ng ch÷ S hoÆc M. Chóng còng cã thÓ ®−îc sö dông ®Ó ghi ký hiÖu c«ng suÊt cã Ých víi
c¸c thiÕt bÞ phô kh«ng bÞ h¹n chÕ cho c¸c thiÕt bÞ phô chñ yÕu vµ ®−îc liÖt kª, trong tr−êng hîp ®ã,
ch÷ N cã thÓ ®−îc thay b»ng ch÷ B. Xem vÝ dô d−íi ®©y.
b)
Ph¶i ghi trÞ sè cô thÓ cña x.

VÝ dô
- C«ng suÊt tiªu chuÈn sö dông cã thÓ v−ît qu¸ 10 % sÏ ®−îc m· hãa lµ SCXN.

- C«ng suÊt tiªu chuÈn sö dông ë chÕ ®é h¹n chÕ nhiªn liÖu sÏ ®−îc m· hãa lµ SCFN.

- C«ng suÊt cã Ých qu¸ t¶i ISO sö dông c¸c thiÕt bÞ phô kh«ng bÞ h¹n chÕ cho c¸c thiÕt bÞ phô chñ yÕu
vµ ®−îc liÖt kª sÏ ®−îc m· hãa lµ IOB.

18
 TCVN 7144-1 : 2008

13 C«ng bè tiªu hao nhiªn liÖu

13.1 Tiªu hao nhiªn liÖu

L−îng nhiªn liÖu láng sö dông ph¶i ®−îc tÝnh theo ®¬n vÞ khèi l−îng (kg) hoÆc ®¬n vÞ n¨ng l−îng (J).

L−îng nhiªn liÖu khÝ sö dông ph¶i ®−îc tÝnh theo ®¬n vÞ n¨ng l−îng (J).

NÕu nhµ s¶n xuÊt kh«ng cã quy ®Þnh kh¸c th× suÊt tiªu hao nhiªn liÖu c«ng bè ph¶i ®−îc xem lµ suÊt
tiªu hao nhiªn liÖu ISO.

13.2 NhiÖt trÞ cña nhiªn liÖu

13.2.1 §éng c¬ ch¹y b»ng nhiªn liÖu láng

§èi víi lo¹i nhiªn liÖu ch−ng cÊt, suÊt tiªu hao nhiªn liÖu c«ng bè cña ®éng c¬ ch¹y b»ng nhiªn liªu
láng ®−îc tÝnh theo ®¬n vÞ khèi l−îng g¾n liÒn víi nhiÖt trÞ thÊp 42 700 kJ/kg.

§èi víi c¸c lo¹i nhiªn liªu kh¸c, suÊt tiªu hao nhiªn liÖu c«ng bè ®−îc tÝnh theo ®¬n vÞ n¨ng l−îng hoÆc
suÊt tiªu hao nhiªn liÖu ®−îc tÝnh theo ®¬n vÞ khèi l−îng vµ chØ ra nhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu.

13.2.2 §éng c¬ ch¹y b»ng nhiªn liÖu khÝ (®éng c¬ gas)

SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu c«ng bè cña ®éng c¬ ch¹y b»ng nhiªn liÖu khÝ ph¶i ®−îc g¾n liÒn víi nhiÖt trÞ
thÊp cña nhiªn liÖu khÝ. Ph¶i c«ng bè lo¹i nhiªn liÖu khÝ.

13.3 C«ng bè suÊt tiªu hao nhiªn liÖu

SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu cña mét ®éng c¬ ph¶i ®−îc c«ng bè:

a) c«ng suÊt tiªu chuÈn ISO;

b) (nÕu cã tho¶ thuËn ®Æc biÖt) mäi c«ng suÊt c«ng bè kh¸c vµ t¹i tèc ®é ®éng c¬ thÝch hîp víi øng
dông ®Æc biÖt cña ®éng c¬.

Trõ khi cã quy ®Þnh kh¸c, cho phÐp sai lÖch cao h¬n + 5 % ®èi víi suÊt tiªu hao nhiªn liÖu t¹i c«ng suÊt
c«ng bè.

14 C«ng bè tiªu hao dÇu b«i tr¬n

14.1 TrÞ sè l−îng tiªu hao dÇu b«i tr¬n ®−îc sö dông cho viÖc h−íng dÉn. Ph¶i ®−îc tÝnh b»ng lÝt hoÆc
kil«gam trªn giê ®éng c¬ lµm viÖc t¹i c«ng suÊt vµ tèc ®é ®éng c¬ c«ng bè.

14.2 Ph¶i c«ng bè l−îng tiªu hao dÇu b«i tr¬n sau mét kho¶ng thêi gian vËn hµnh nhÊt ®Þnh.

14.3 L−îng dÇu bá ®i khi thay dÇu ®éng c¬ kh«ng ®−îc tÝnh vµo c«ng bè tiªu hao dÇu b«i tr¬n.

14.4 Ph¶i c«ng bè dÇu b«i tr¬n sö dông.

19
TCVN 7144-1 : 2008
15 Th«ng tin do kh¸ch hµng cung cÊp

Kh¸ch hµng ph¶i cung cÊp c¸c th«ng tin sau ®©y:

a) viÖc sö dông ®éng c¬, c«ng suÊt yªu cÇu vµ c¸c chi tiÕt liªn quan kh¸c;

b) kho¶ng thêi gian vµ tÇn sè sö dông mong muèn cña c«ng suÊt yªu cÇu vµ tèc ®é ®éng c¬ t−¬ng
øng, tèt nhÊt lµ ®Æc tÝnh t¶i träng;

c) ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng

1) ¸p suÊt khÝ quyÓn t¹i hiÖn tr−êng: c¸c chØ sè ®äc cao nhÊt vµ thÊp nhÊt s½n cã; ®é cao trªn mùc
n−íc biÓn nÕu kh«ng cã c¸c d÷ liÖu vÒ ¸p suÊt;

2) gi¸ trÞ trung b×nh cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ m«i tr−êng cao nhÊt vµ thÊp nhÊt trung b×nh hµng th¸ng
t¹i hiÖn tr−êng trong th¸ng nãng nhÊt vµ th¸ng l¹nh nhÊt cña n¨m;

3) nhiÖt ®é cao nhÊt vµ thÊp nhÊt cña kh«ng khÝ m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng xung quanh ®éng c¬;

4) ®é Èm t−¬ng ®èi cña kh«ng khÝ (hoÆc nãi c¸ch kh¸c, ¸p suÊt h¬i n−íc hoÆc nhiÖt ®é bµu kh« vµ
bµu −ít cña khÝ) ë nhiÖt ®é cao nhÊt cña kh«ng khÝ m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng;

5) nhiÖt ®é cao nhÊt vµ thÊp nhÊt cña n−íc lµm m¸t s½n cã.

d) ®Æc ®iÓm vµ nhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu s½n cã;

e) ®éng c¬ cã ph¶i tu©n theo c¸c yªu cÇu cña c¸c tæ chøc ph©n cÊp hoÆc tu©n theo c¸c yªu cÇu ®Æc
biÖt nµo kh¸c;

f) ®Æc ®iÓm cña c¸c thiÕt bÞ phô phô thuéc chñ yÕu do kh¸ch hµng cung cÊp;

g) c¸c th«ng tin kh¸c liªn quan ®Õn øng dông ®Æc biÖt cña ®éng c¬.

16 Th«ng tin do nhµ s¶n xuÊt ®éng c¬ cung cÊp

Nhµ s¶n xuÊt ®éng c¬ ph¶i cung cÊp c¸c th«ng tin sau ®©y:

a) c«ng suÊt cã Ých c«ng bè vµ dung sai, nÕu cã;

b) tèc ®é t−¬ng øng cña ®éng c¬;

Chó thÝch §èi víi c¸c øng dông nhÊt ®Þnh cña ®éng c¬ cã tèc ®é thay ®æi, viÖc cung cÊp biÓu ®å c«ng suÊt-tèc
®é bao hµm c¸c kho¶ng c«ng suÊt mµ ®éng c¬ cã thÓ ®−îc sö dông trong ho¹t ®éng liªn tôc vµ ho¹t ®éng ng¾n
h¹n rÊt cã ý nghÜa thùc tÕ.

Mét vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ biÓu ®å c«ng suÊt/tèc ®é ®èi víi ®éng c¬ ®Èy tÇu thñy víi b−íc xo¾n ch©n vÞt kh«ng ®æi quy
®Þnh trong H×nh 3. §Ó x©y dùng mét biÓu ®å nh− vËy, kh¸ch hµng ph¶i cung cÊp c¸c th«ng tin yªu cÇu theo
§iÒu15.

c) chiÒu quay (xem ISO 1204);

20
 TCVN 7144-1 : 2008
d) sè xi lanh vµ sù bè trÝ c¸c xi lanh (xem ISO 1204);

e) ®éng c¬ lµ hai kú hoÆc bèn kú, kh«ng t¨ng ¸p, t¨ng ¸p c¬ khÝ hoÆc t¨ng ¸p tua b« khÝ, vµ cã hay
kh«ng cã lµm m¸t khÝ t¨ng ¸p;

f) l−u l−îng khÝ ®−îc yªu cÇu cho sù ho¹t ®éng cña ®éng c¬ ®Ó

1) ®èt vµ quÐt buång ch¸y

2) lµm m¸t vµ th«ng giã

g) ph−¬ng ph¸p khëi ®éng thiÕt bÞ ®−îc cung cÊp vµ thiÕt bÞ bæ sung ®−îc yªu cÇu;

h) lo¹i vµ cÊp ®é cña dÇu b«i tr¬n kiÕn nghÞ sö dông;

i) KiÓu ®iÒu chØnh tèc ®é, víi sù gi¶m tèc ®é nÕu ®−îc yªu cÇu (xem TCVN 7144-4 : 2007, TCVN
7144-6 : 2002). C¸c kho¶ng tèc ®é lµm viÖc cña ®éng c¬ vµ tèc ®é ch¹y kh«ng t¶i khi lµm viÖc víi
chÕ ®é tèc ®é thay ®æi;

j) ph−¬ng ph¸p lµm m¸t, dung tÝch cña hÖ thèng lµm m¸t vµ l−u l−îng tuÇn hoµn cña chÊt láng lµm
m¸t;

k) èng dÉn x¶ kh«ng khÝ nãng cã thÓ ®−îc l¾p hay kh«ng (®èi víi ®éng c¬ lµm m¸t b»ng giã);

l) lÞch tr×nh b¶o d−ìng ®Þnh kú vµ c¸c chu kú ®¹i tu;

m) ®Æc ®iÓm vµ nhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu khuyÕn nghÞ sö dông;

n) nhiÖt ®é vµ / hoÆc ®é nhít cña nhiªn liÖu cung cÊp cho ®éng c¬;

o) ¸p lùc ng−îc lín nhÊt cho phÐp trong hÖ thèng x¶ vµ ®é ch©n kh«ng lín nhÊt cho phÐp trong ®−êng
èng n¹p;

p) ®Æc ®iÓm cña c¸c thiÕt bÞ phô ®éc lËp chñ yÕu do nhµ s¶n xuÊt cung cÊp;

q) c¸c th«ng tin kh¸c liªn quan ®Õn øng dông ®Æc biÖt cña ®éng c¬.

21
TCVN 7144-1 : 2008

a C«ng suÊt qu¸ t¶i

b §−êng cong ch©n vÞt

C«ng suÊt
danh nghÜa
c C«ng suÊt liªn tôc

Tèc ®é

Chó dÉn

NÕu cÇn, kho¶ng tèc ®é giíi h¹n cña ®éng c¬ ph¶i ®−îc chØ ra.

1 Vïng lµm viÖc liªn tôc

2 Vïng lµm viÖc kh«ng liªn tôc
3 Vïng lµm viÖc qu¸ t¶i trong thêi gian ng¾n ®èi víi c¸c øng dông ®Æc biÖt

H×nh 3 - VÝ dô vÒ mét biÓu ®å c«ng suÊt / tèc ®é

22
 TCVN 7144-1 : 2008

Phô lôc A

(quy ®Þnh)

C¸c vÝ dô vÒ thiÕt bÞ phô cã thÓ ®−îc l¾p

A.1 Danh s¸ch F - ThiÕt bÞ phô phô thuéc chñ yÕu

a) b¬m t¹o ¸p suÊt dÇu b«i tr¬n ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

b) b¬m thu gom dÇu b«i tr¬n dïng cho ®éng c¬ c¸c te kh« ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

c) b¬m n−íc lµm m¸t ®éng c¬ ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

d) b¬m n−íc vßng ngoµi ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

e) qu¹t lµm m¸t kÐt n−íc ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

f) qu¹t lµm m¸t ®éng c¬ dïng cho ®éng c¬ lµm m¸t b»ng kh«ng khÝ ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

g) m¸y nÐn nhiªn liÖu khÝ ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

h) b¬m cung cÊp nhiªn liÖu ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

i) b¬m t¹o ¸p suÊt nhiªn liÖu dïng cho hÖ thèng phun nhiªn liÖu tÝch ¸p (hÖ thèng nhiªn liÖu
commonrail) hoÆc hÖ thèng phun phô trî ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

j) qu¹t quÐt khÝ vµ / hoÆc qu¹t nÐn khÝ ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

k) m¸y ph¸t ®iÖn, m¸y nÐn khÝ hoÆc b¬m thuû lùc ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng khi cung cÊp c«ng suÊt cho
c¸c bé phËn trong danh s¸ch G;

l) b¬m dÇu b«i tr¬n xi lanh ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

m) bé läc kh«ng khÝ hoÆc b×nh tiªu ©m (b×nh th−êng hoÆc ®Æc biÖt);

n) b×nh tiªu ©m khÝ x¶ (b×nh th−êng hoÆc ®Æc biÖt).

A.2 Danh s¸ch G - ThiÕt bÞ phô ®éc lËp chñ yÕu

a) b¬m t¹o ¸p suÊt dÇu b«i tr¬n ®−îc dÉn ®éng riªng;

b) b¬m thu gom dÇu b«i tr¬n ®èi víi c¸c ®éng c¬ c¸c te kh« ®−îc dÉn ®éng riªng;

c) b¬m n−íc lµm m¸t ®éng c¬ ®−îc dÉn ®éng riªng;

d) b¬m n−íc vßng ngoµi ®−îc dÉn ®éng riªng;

e) qu¹t lµm m¸t kÐt n−íc ®−îc dÉn ®éng riªng;

23
TCVN 7144-1 : 2008
f) qu¹t lµm m¸t ®éng c¬ dïng cho ®éng c¬ lµm m¸t b»ng kh«ng khÝ ®−îc dÉn ®éng riªng;

g) m¸y nÐn nhiªn liÖu khÝ ®−îc dÉn ®éng riªng;

h) b¬m cÊp nhiªn liÖu ®−îc dÉn ®éng riªng;

i) b¬m t¹o ¸p suÊt nhiªn liÖu dïng cho hÖ thèng phun nhiªn liÖu tÝch ¸p (hÖ thèng nhiªn liÖu
commonrail) hoÆc hÖ thèng phun phô trî ®−îc dÉn ®éng riªng;

j) qu¹t quÐt khÝ vµ / hoÆc qu¹t nÐn khÝ ®−îc dÉn ®éng riªng;

k) qu¹t hót giã hép trôc khuûu ®−îc dÉn ®éng riªng;

l) b¬m dÇu b«i tr¬n xi lanh ®−îc dÉn ®éng riªng;

m) hÖ thèng ®iÒu chØnh hoÆc kiÓm so¸t sö dông c«ng suÊt tõ mét nguån bªn ngoµi.

A.3 Danh s¸ch H - C¸c thiÕt bÞ phô phô thuéc kh«ng chñ yÕu

a) m¸y nÐn khÝ khëi ®éng ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

b) m¸y ph¸t ®iÖn, m¸y nÐn khÝ vµ b¬m thuû lùc ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng khi cung cÊp n¨ng l−îng cho
c¸c danh môc kh«ng cã trong danh s¸ch G;

c) b¬m ben ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

d) b¬m cøu ho¶ ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

e) qu¹t th«ng giã ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

f) b¬m chuyÓn nhiªn liÖu ®−îc ®éng c¬ dÉn ®éng;

g) æ chÆn l¾p trong ®éng c¬.

24
 TCVN 7144-1 : 2008
Phô lôc B
(tham kh¶o)

C¸c b¶ng ®Ó x¸c ®Þnh ¸p suÊt h¬i n−íc, c¸c tû sè vµ c¸c hÖ sè

B.1 X¸c ®Þnh ¸p suÊt h¬i n−íc

C¸c gi¸ trÞ ¸p suÊt h¬i n−íc ( φ x p sx ) ®−îc cho trong B¶ng B.1 tÝnh b»ng kilopascal theo c¸c gi¸ trÞ kh¸c
nhau cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ tx tÝnh b»ng ®é C, vµ ®é Èm t−¬ng ®èi φ x .

B¶ng B.1 - Gi¸ trÞ ¸p suÊt h¬i n−íc

¸p suÊt h¬i n−íc ( φ x p sx ), kPa

tx
§é Èm t−¬ng ®èi ( φ x ) %
0
C
1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2
-10 0,30 0,27 0,24 0,21 0,18 0,15 0,12 0,09 0,06
-9 0,30 0,29 0,26 0,23 0,20 0,16 0,13 0,10 0,07
-8 0,35 0,32 0,28 0,25 0,21 0,18 0,14 0,11 0,07
-7 0,38 0,34 0,30 0,27 0,23 0,19 0,15 0,11 0,08
-6 0,41 0,36 0,32 0,28 0,24 0,20 0,16 0,12 0,08
-5 0,43 0,39 0,35 0,30 0,26 0,22 0,17 0,13 0,09
-4 0,46 0,41 0,37 0,32 0,28 0,23 0,18 0,14 0,09
-3 0,49 0,44 0,39 0,34 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10
-2 0,53 0,47 0,42 0,37 0,32 0,26 0,21 0,16 0,10
-1 0,56 0,50 0,45 0,39 0,34 0,28 0,22 0,17 0,11
0 0,60 0,54 0,48 0,42 0,36 0,30 0,24 0,18 0,12
1 0,64 0,58 0,51 0,45 0,39 0,32 0,26 0,19 0,13
2 0,69 0,62 0,55 0,48 0,41 0,34 0,28 0,21 0,14
3 074 0,66 0,59 0,52 0,44 0,37 0,30 0,22 0,15
4 0,79 0,71 0,63 0,55 0,47 0,40 0,32 0,24 0,16
5 0,85 0,76 0,68 0,59 0,51 0,42 0,34 0,25 0,17
6 0,91 0,82 0,73 0,64 0,55 0,46 0,36 0,27 0,18
7 0,98 0,88 0,78 0,68 0,59 0,49 0,39 0,29 0,20
8 1,05 0,94 0,84 0,73 0,63 0,52 0,42 0,31 0,21
9 1,12 1,01 0,90 0,78 0,67 0,56 0,45 0,34 0,22
10 1,20 1,08 0,96 0,84 0,72 0,60 0,48 0,36 0,24
11 1,28 1,16 1,03 0,90 0,77 0,64 0,51 0,39 0,26
12 1,37 1,24 1,10 0,96 0,82 0,69 0,55 0,41 0,27
13 1,47 1,32 1,17 1,03 0,88 0,73 0,59 0,44 0,29
14 1,57 1,41 1,25 1,10 0,94 0,78 0,63 0,47 0,31
15 1,67 1,51 1,34 1,17 1,00 0,84 0,67 0,50 0,33

25
TCVN 7144-1 : 2008
B¶ng B.1 - Gi¸ trÞ ¸p suÊt h¬i n−íc (kÕt thóc)

¸p suÊt h¬i n−íc ( φ x p sx ), kPa

tx
§é Èm t−¬ng ®èi ( φ x ) %
0
C
1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2
16 1,79 1,61 1,43 1,25 1,07 0,89 0,71 0,54 0,36
17 1,90 1,71 1,52 1,33 1,14 0,95 0,76 0,57 0,38
18 2,03 1,83 1,62 1,42 1,22 1,01 0,81 0,61 0,41
19 2,16 1,94 1,73 1,51 1,30 1,08 0,86 0,65 0,43
20 2,30 2,07 1,84 1,61 1,38 1,15 0,92 0,69 0,46
21 2,45 2,20 1,96 1,71 1,47 1,22 0,98 0,73 0,49
22 2,60 234 2,08 1,82 1,56 1,30 1,04 0,78 0,52
23 2,77 2,49 2,21 1,94 1,66 1,38 1,11 0,83 0,55
24 2,94 2,65 2,35 2,06 1,76 1,47 1,18 0,88 0,59
25 3,12 2,81 2,50 2,19 1,87 1,56 1,25 0,94 0,62
26 3,32 2,98 2,65 2,32 1,99 1,66 1,33 0,99 0,66
27 3,52 3,17 2,82 2,46 2,11 1,76 1,41 1,06 0,70
28 3,73 3,36 2,99 2,61 2,24 1,87 1,49 1,12 0,75
29 3,96 3,56 3,17 2,77 2,38 1,98 1,58 1,19 0,79
30 4,20 3,78 3,36 2,94 2,52 2,10 1,68 1,26 0,84
31 4,45 4,01 3,56 3,12 2,67 2,23 1,78 1,34 0,89
32 4,72 4,25 3,78 3,30 2,83 2,36 1,89 1,42 0,94
33 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00
34 5,29 4,76 4,24 3,71 3,18 2,65 2,12 1,59 1,06
35 5,60 5,04 4,48 3,92 3,36 2,80 2,24 1,68 1,12
36 5,93 5,34 4,74 4,15 3,56 2,97 2,37 1,78 1,19
37 6,27 5,64 5,02 4,39 3,76 3,14 2,51 1,88 1,25
38 6,63 5,97 5,30 4,64 3,98 3,32 2,65 1,99 1,33
39 7,01 6,31 5,61 4,90 4,20 3,50 2,80 2,10 1,40
40 7,40 6,66 5,92 5,18 4,44 3,70 2,96 2,22 1,48
41 7,81 7,03 6,25 5,47 4,69 3,91 3,12 2,34 1,56
42 8,24 7,42 6,59 5,77 4,94 4,12 3,30 2,47 1,65
43 8,69 7,82 6,95 6,08 5,21 4,34 3,47 2,61 1,74
44 9,15 8,24 7,32 6,41 5,49 4,58 3,66 2,75 1,83
45 9,63 8,67 7,71 6,74 5,78 4,82 3,85 2,89 1,93
46 10,13 9,12 8,11 7,09 6,08 5,07 4,05 3,04 2,03
47 10,65 9,58 8,52 7,45 6,39 5,33 4,26 3,20 2,13
48 11,18 10,07 8,95 7,83 6,71 5,59 4,47 3,36 2,24
49 11,73 10,56 9,39 8,21 7,04 5,87 4,69 3,52 2,35
50 12,30 11,07 9,84 8,61 7,38 6,15 4,92 3,69 2,46

26
 TCVN 7144-1 : 2008
B.2 X¸c ®Þnh tû sè ¸p suÊt kh«ng khÝ kh«

 p − aφ x p sx 
Tû sè ¸p suÊt kh«ng khÝ kh«  x  sö dông trong c«ng thøc (3) ®−îc cho trong B¶ng B.2 ®èi

 pr − aφ r p sr 
víi gi¸ trÞ a = 1 cña c¸c chó thÝch c«ng thøc A, E vµ G (xem B¶ng 3) vµ ®èi víi c¸c gi¸ trÞ kh¸c nhau
cña ¸p suÊt khÝ quyÓn toµn phÇn px vµ ¸p suÊt h¬i n−íc φ x p sx . NÕu kh«ng biÕt ¸p suÊt h¬i n−íc th× cã

thÓ tra theo nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ ®é Èm t−¬ng ®èi nhê sö dông B¶ng B.1.

Chó thÝch §Ó tÝnh to¸n dÔ dµng h¬n, xem 2.7, ISO 2533 : 1975.

B¶ng B.2 - Gi¸ trÞ tû sè ¸p suÊt kh«ng khÝ kh«

¸p suÊt  p x − aφ x p sx 
khÝ quyÓn Tû sè ¸p suÊt kh«ng khÝ kh«  

§é cao toµn  pr − aφ r p sr 
m phÇn, px ¸p suÊt h¬i n−íc φ x p sx , kPa
kPa 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

0 101,3 1,02 1,01 1,00 0,99 0,98 0,97 0,96 0,95 0,94 0,93 0,92 0,91 0,90 0,89

100 100,0 1,01 1,00 0,98 0,97 0,96 0,95 0,94 0,93 0,92 0,91 0,90 0,89 0,88 0,87

200 98,9 0,99 0,98 0,97 0,96 0,95 0,94 0,93 0,92 0,91 0,90 0,89 0,88 0,87 0,86

400 96,7 0,97 0,96 0,95 0,94 0,93 0,92 0,91 0,90 0,89 0,88 0,87 0,86 0,85 0,84

600 94,4 0,95 0,94 0,93 0,92 0,91 0,90 0,89 0,88 0,87 0,86 0,85 0,84 0,83 0,82

800 92,1 0,93 0,92 0,91 0,90 0,88 0,87 0,86 0,85 0,84 0,83 0,82 0,81 0,80 0,79

1000 89,9 0,90 0,89 0,88 0,87 0,86 0,85 0,84 0,83 0,82 0,81 0,80 0,79 0,78 0,77

1200 87,7 0,88 0,87 0,86 0,85 0,84 0,83 0,82 0,81 0,80 0,79 0,78 0,77 0,76 0,75

1400 85,6 0,86 0,85 0,84 0,83 0,82 0,81 0,80 0,79 0,78 0,77 0,76 0,75 0,74 0,73

1600 83,5 0,84 0,83 0,82 0,81 0,80 0,79 0,78 0,77 0,76 0,75 0,74 0,73 0,72 0,71

1800 81,5 0,82 0,81 0,80 0,79 0,78 0,77 0,76 0,75 0,74 0,73 0,72 0,71 0,70 0,69

2000 79,5 0,80 0,79 0,78 0,77 0,76 0,75 0,74 0,73 0,72 0,71 0,70 0,69 0,68 0,67

2200 77,6 0,78 0,77 0,76 0,75 0,74 0,73 0,72 0,71 0,70 0,69 0,68 0,67 0,66 0,65

2400 75,6 0,76 0,75 0,74 0,73 0,72 0,71 0,70 0,69 0,68 0,67 0,66 0,65 0,64 0,63

2600 73,7 0,74 0,73 0,72 0,71 0,70 0,69 0,68 0,67 0,66 0,65 0,64 0,63 0,62 0,61

2800 71,9 0,72 0,71 0,70 0,69 0,68 0,67 0,66 0,65 0,64 0,63 0,62 0,61 0,60 0,59

3000 70,1 0,70 0,69 0,68 0,67 0,66 0,65 0,64 0,63 0,62 0,61 0,60 0,59 0,58 0,57

3200 68,4 0,69 0,68 0,67 0,66 0,65 0,64 0,63 0,62 0,61 0,60 0,58 0,57 0,56 0,55

3400 66,7 0,67 0,66 0,65 0,64 0,63 0,62 0,61 0,60 0,59 0,58 0,57 0,56 0,55 0,54

3600 64,9 0,65 0,64 0,63 0,62 0,61 0,60 0,59 0,58 0,57 0,56 0,55 0,54 0,53 0,52

3800 63,2 0,63 0,62 0,61 0,60 0,59 0,58 0,57 0,56 0,55 0,54 0,53 0,52 0,51 0,50

4000 61,5 0,62 0,61 0,60 0,59 0,58 0,57 0,56 0,55 0,54 0,53 0,52 0,51 0,50 0,48

4200 60,1 0,60 0,59 0,58 0,57 0,56 0,55 0,54 0,53 0,52 0,51 0,50 0,49 0,48 0,47

4400 58,5 0,59 0,58 0,57 0,56 0,55 0,54 0,53 0,52 0,51 0,50 0,48 0,47 0,46 0,45

4600 56,9 0,57 0,56 0,55 0,54 0,53 0,52 0,51 0,50 0,49 0,48 0,47 0,46 0,45 0,44

4800 55,3 0,55 0,54 0,53 0,52 0,51 0,50 0,49 0,48 0,47 0,46 0,45 0,44 0,43 0,42

5000 54,1 0,54 0,53 0,52 0,51 0,50 0,49 0,48 0,47 0,46 0,45 0,44 0,43 0,42 0,41

27
TCVN 7144-1 : 2008
B.3 X¸c ®Þnh tû sè c«ng suÊt chØ thÞ, k

C«ng thøc (3) hoÆc (5) cã thÓ ®−îc viÕt nh− sau:

k = ( R1 ) y1 ( R2 ) y2 ( R3 ) y3

trong ®ã

p x × aφ x p sx px
R1 = hoÆc
p r × aφ r p sr p ra

Tr Tra
R2 = hoÆc
Tx Tx

Tcr Tcra
R3 = hoÆc
Tcx Tcx

vµ

y1 = m; y2 = n; y3 = s

Gi¸ trÞ cña R1 cã thÓ nhËn ®−îc tõ B¶ng B.2 vµ cã thÓ tÝnh to¸n c¸c gi¸ trÞ kh¸c cña R.

Gi¸ trÞ cña m, n, s nhËn ®−îc tõ B¶ng B.3.

B¶ng B.3 cho c¸c gi¸ trÞ cña R y ®èi víi c¸c tû sè ®· biÕt R vµ c¸c hÖ sè ®· biÕt y. Gi¸ trÞ cña k nhËn
®−îc b»ng c¸ch nh©n c¸c gi¸ trÞ thÝch hîp cña R y víi nhau.

28
 TCVN 7144-1 : 2008
B¶ng B.3 - Gi¸ trÞ cña R ®Ó x¸c ®Þnh tû sè c«ng suÊt chØ thÞ k
y

Ry
R y

0,5 0,55 0,57 0,7 0,75 0,86 1,2 1,7 2,0

0,60 0,775 0,755 0,747 0,699 0,682 0,645 0,542 0,409 0,360
0,62 0,787 0,769 0,762 0,716 0,699 0,663 0,564 0,433 0,384
0,64 0,800 0,782 0,775 0,732 0,716 0,681 0,585 0,458 0,410
0,66 0,812 0,796 0,789 0,748 0,732 0,700 0,607 0,483 0,436
0,68 0,825 0,809 0,803 0,763 0,749 0,718 0,630 0,509 0,462
0,70 0,837 0,822 0,816 0,779 0,765 0,736 0,652 0,536 0,490
0,72 0,849 0,835 0,829 0,795 0,782 0,754 0,674 0,563 0,518
0,74 0,860 0,847 0,842 0,810 0,798 0,772 0,697 0,590 0,548
0,76 0,872 0,860 0,855 0,825 0,814 0,790 0,719 0,619 0,578
0,78 0,883 0,872 0,868 0,840 0,830 0,808 0,742 0,647 0,608
0,80 0,894 0,885 0,881 0,855 0,846 0,825 0,765 0,677 0,640
0,82 0,906 0,897 0,893 0,870 0,862 0,843 0,788 0,707 0,672
0,84 0,917 0,909 0,905 0,885 0,877 0,861 0,811 0,737 0,706
0,86 0,927 0,920 0,918 0,900 0,893 0,878 0,834 0,768 0,740
0,88 0,938 0,932 0,930 0,914 0,909 0,896 0,858 0,800 0,774
0,90 0,949 0,944 0,942 0,929 0,924 0,913 0,881 0,832 0,810
0,92 0,959 0,955 0,954 0,943 0,939 0,931 0,905 0,864 0,846
0,94 0,970 0,967 0,965 0,958 0,955 0,948 0,928 0,897 0,884
0,96 0,980 0,978 0,977 0,972 0,970 0,966 0,952 0,931 0,922
0,98 0,990 0,989 0,989 0,986 0,985 0,983 0,976 0,965 0,960
1,00 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000
1,02 1,010 1,011 1,011 1,014 1,015 1,017 1,024 1,035 1,040
1,04 1,020 1,022 1,023 1,028 1,030 1,034 1,048 1,071 1,082
1,06 1,030 1,033 1,034 1,042 1,045 1,051 1,072 1,107 1,124
1,08 1,038 1,043 1,045 1,055 1,059 1,068 1,097 1,144 1,166
1,10 1,049 1,054 1,056 1,069 1,074 1,085 1,121 1,182 1,210
1,12 1,058 1,064 1,067 1,083 1,089 1,102 1,146 1,219 1,254
1,14 1,068 1,075 1,078 1,096 1,103 1,119 1,170 1,258 1,300
1,16 1,077 1,085 1,088 1,110 1,118 1,136 1,195 1,297 1,346
1,18 1,086 1,095 1,099 1,123 1,132 1,153 1,220 1,336 1,392
1,20 1,095 1,106 1,110 1,135 1,147 1,170 1,245 1,376 1,440

29
TCVN 7144-1 : 2008
B.4 X¸c ®Þnh hÖ sè hiÖu chØnh l−îng tiªu hao nhiªn liÖu, β

B¶ng B.4 cho c¸c gi¸ trÞ cña hÖ sè hiÖu chØnh l−îng tiªu hao nhiªn liÖu, β [ xem c«ng thøc (8)] ®èi víi
c¸c gi¸ trÞ ®· biÕt cña tû sè c«ng suÊt chØ thÞ k vµ hiÖu suÊt c¬ khÝ η m .
Gi¸ trÞ cña k ([xem c«ng thøc (3) vµ (5)] cã thÓ ®−îc x¸c ®Þnh tõ B.3.
Gi¸ trÞ cña η m ®−îc nhµ s¶n xuÊt quy ®Þnh.

B¶ng B.4 - Gi¸ trÞ cña hÖ sè hiÖu chØnh l−îng tiªu hao nhiªn liÖu, β

β
k HiÖu suÊt c¬ khÝ ηm
0,70 0,75 0,80 0,85 0,90 0,95
0,50 1,429 1,304 1,212 1,141 1,084 1,038
0,52 1,383 1,275 1,193 1,129 1,077 1,035
0,54 1,343 1,248 1,175 1,118 1,071 1,032
0,56 1,308 1,225 1,159 1,108 1,065 1,030
0,58 1,278 1,203 1,145 1,098 1,060 1,027
0,60 1,250 1,184 1,132 1,090 1,055 1,025
0,62 1,225 1,167 1,120 1,082 1,050 1,023
0,64 1,203 1,151 1,109 1,075 1,046 1,021
0,66 1,183 1,137 1,099 1,068 1,042 1,019
0,68 1,164 1,123 1,090 1,062 1,038 1,018
0,70 1,148 1,111 1,081 1,056 1,035 1,016
0,72 1,132 1,100 1,073 1,051 1,031 1,015
0,74 1,118 1,089 1,066 1,045 1,028 1,013
0,76 1,105 1,080 1,059 1,041 1,025 1,012
0,78 1,092 1,070 1,052 1,036 1,022 1,011
0,80 1,081 1,062 1,046 1,032 1,020 1,009
0,82 1,071 1,054 1,040 1,028 1,017 1,008
0,84 1,061 1,047 1,035 1,024 1,015 1,007
0,86 1,051 1,040 1,029 1,021 1,013 1,006
0,88 1,043 1,033 1,024 1,017 1,011 1,005
0,90 1,035 1,027 1,020 1,014 1,009 1,004
0,92 1,027 1,021 1,016 1,011 1,007 1,003
0,94 1,020 1,015 1,011 1,008 1,005 1,002
0,96 1,013 1,010 1,007 1,005 1,003 1,002
0,98 1,006 1,005 1,004 1,003 1,002 1,001
1,00 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000
1,02 0,994 0,995 0,997 0,998 0,999 0,999
1,04 0,989 0,991 0,993 0,995 0,997 0,999
1,06 0,983 0,987 0,990 0,993 0,996 0,998
1,08 0,978 0,983 0,987 0,991 0,994 0,997
1,10 0,974 0,979 0,984 0,989 0,993 0,997
1,12 0,969 0,976 0,982 0,987 0,992 0,996
1,14 0,965 0,972 0,979 0,985 0,991 0,996
1,16 0,960 0,969 0,976 0,983 0,989 0,995
1,18 0,956 0,966 0,974 0,982 0,988 0,994
1,20 0,952 0,963 0,972 0,980 0,987 0,994

30
 TCVN 7144-1 : 2008
B.5 X¸c ®Þnh hÖ sè ®iÒu chØnh c«ng suÊt α

B¶ng B.5 cho c¸c gi¸ trÞ cña hÖ sè ®iÒu chØnh c«ng suÊt, α [xem c«ng thøc (2)] ®èi víi c¸c gi¸ trÞ ®· biÕt
cña tû sè c«ng suÊt chØ thÞ k vµ hiÖu suÊt c¬ khÝ η m .
Gi¸ trÞ cña k [xem c«ng thøc (3) vµ (5)] cã thÓ ®−îc x¸c ®Þnh tõ B.3.
Gi¸ trÞ cña η m ®−îc nhµ s¶n xuÊt quy ®Þnh.

B¶ng B.5 - Gi¸ trÞ cña hÖ sè ®iÒu chØnh c«ng suÊt, α

α
k HiÖu suÊt c¬ khÝ ηm
0,70 0,75 0,80 0,85 0,90 0,95
0,50 0,350 0,383 0,413 0,438 0,461 0,482
0,52 0,376 0,408 0,436 0,461 0,483 0,502
0,54 0,402 0,433 0,460 0,483 0,504 0,523
0,56 0,428 0,457 0,483 0,506 0,526 0,544
0,58 0,454 0,482 0,507 0,528 0,547 0,565
0,60 0,480 0,507 0,530 0,551 0,569 0,585
0,62 0,506 0,531 0,554 0,573 0,590 0,606
0,64 0,532 0,556 0,577 0,596 0,612 0,627
0,66 0,558 0,581 0,601 0,618 0,634 0,648
0,68 0,584 0,605 0,624 0,641 0,655 0,668
0,70 0,610 0,630 0,648 0,663 0,677 0,689
0,72 0,636 0,655 0,671 0,685 0,698 0,710
0,74 0,662 0,679 0,695 0,708 0,720 0,730
0,76 0,688 0,704 0,718 0,730 0,741 0,751
0,78 0,714 0,729 0,742 0,753 0,763 0,772
0,80 0,740 0,753 0,765 0,775 0,784 0,793
0,82 0,766 0,778 0,789 0,798 0,806 0,813
0,84 0,792 0,803 0,812 0,820 0,828 0,834
0,86 0,818 0,827 0,836 0,843 0,849 0,855
0,88 0,844 0,852 0,859 0,865 0,871 0,876
0,90 0,870 0,877 0,883 0,888 0,892 0,896
0,92 0,896 0,901 0,906 0,910 0,914 0,917
0,94 0,922 0,926 0,930 0,933 0,935 0,938
0,96 0,948 0,951 0,953 0,955 0,957 0,959
0,98 0,974 0,975 0,977 0,978 0,978 0,979
1,00 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000
1,02 1,026 1,025 1,024 1,023 1,022 1,021
1,04 1,052 1,049 1,047 1,045 1,043 1,042
1,06 1,078 1,074 1,071 1,067 1,065 1,062
1,08 1,104 1,099 1,094 1,090 1,086 1,083
1,10 1,130 1,123 1,118 1,112 1,108 1,104
1,12 1,156 1,148 1,141 1,135 1,129 1,124
1,14 1,182 1,173 1,165 1,157 1,151 1,145
1,16 1,208 1,197 1,188 1,180 1,172 1,166
1,18 1,234 1,222 1,212 1,202 1,194 1,187
1,20 1,260 1,247 1,235 1,225 1,216 1,207

31
 Phô lôc C

(tham kh¶o)

VÝ dô vÒ tÝnh to¸n ®iÒu chØnh c«ng suÊt vµ tÝnh to¸n l¹i suÊt tiªu hao
nhiªn liÖu tõ ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn hoÆc ®iÒu kiÖn quy chiÕu
thay thÕ theo ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng

C.1 VÝ dô 1

§éng c¬ ch¸y do nÐn (®iezen) kh«ng t¨ng ¸p víi c«ng suÊt bÞ h¹n chÕ bëi l−îng khÝ n¹p kh«ng ®ñ cã
c«ng suÊt tiªu chuÈn ISO lµ 500 kW víi hiÖu suÊt c¬ khÝ 85 %, vµ suÊt tiªu hao nhiªn liÖu ISO lµ 220
g/(kW.h).

C«ng suÊt tiªu chuÈn sö dông mong muèn vµ suÊt tiªu hao nhiªn liÖu t¹i hiÖn tr−êng víi ¸p suÊt khÝ
quyÓn toµn phÇn 87 kPa, nhiÖt ®é kh«ng khÝ 45 0C vµ ®é Èm t−¬ng ®èi 80 % lµ bao nhiªu?

Tõ B¶ng 2, c«ng thøc A cho a = 1 , m = 1, n = 0,75 vµ s = 0.

§iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn §iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng

pr = 100 kPa px = 87 kPa

Tr = 298 K Tx = 318 K

φ r = 0,3 φ x = 0,8

vµ η m = 0,85

Tõ B.1, t¹i tx = 45 0C vµ φ x = 0,8 :

φ x p sx = 7,71 kPa

Tõ B.2, t¹i px = 87 kPa vµ φ x p sx = 7,71 kPa, b»ng c¸ch néi suy:

p x − aφ x p sx
= 0,801
p r − aφ r p sr

Tr 298
Tõ B.3, t¹i = = 0,937 vµ n = 0,75, b»ng c¸ch néi suy:
Tx 318
n
 Tr 
  = 0,952
 Tx 
 TCVN 7144-1 : 2008
Tõ c«ng thøc (3), k = 0,801 × 0,952 = 0,763

Tõ B.4, t¹i k = 0,763 vµ η m = 0,85, b»ng c¸ch néi suy β = 1,040

Tõ B.5, t¹i k = 0,763 vµ η m =0,85, b»ng c¸ch néi suy α = 0,7336

V× vËy

c«ng suÊt cã Ých liªn tôc t¹i hiÖn tr−êng = 500 × 0,7336 = 366,8 kW

suÊt tiªu hao nhiªn liÖu t¹i hiÖn tr−êng = 220 × 1,040 = 228,8 g/(kW.h)

C.2 VÝ dô 2

§éng c¬ ch¸y do nÐn (®iezen) bèn kú tèc ®é trung b×nh cã t¨ng ¸p tua b« vµ lµm m¸t khÝ t¨ng ¸p cã c«ng
suÊt c«ng bè 1000 kW ë ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn, víi hiÖu suÊt c¬ khÝ 90 % vµ tû sè t¨ng ¸p lµ 2.
Nhµ s¶n xuÊt c«ng bè c¸c giíi h¹n nhiÖt ®é vµ tèc ®é tua b« t¨ng ¸p kh«ng ®¹t ®−îc trong c¸c ®iÒu kiÖn
quy chiÕu tiªu chuÈn vµ ®−a ra nhiÖt ®é quy chiÕu thay thÕ 313 K vµ tû sè t¨ng ¸p s½n cã lín nhÊt 2,36.

C«ng suÊt sÏ lµ bao nhiªu t¹i ®é cao 4000 m víi nhiÖt ®é m«i tr−êng 323 K vµ nhiÖt ®é n−íc lµm m¸t
khÝ t¨ng ¸p 310 K?

Tõ B¶ng 2, cã thÓ ¸p dông c«ng thøc D víi a = 0 , m = 0,7, n = 1,2 vµ s=1.

Tõ c«ng thøc (6), t¹i pr = 100 kPa, rr = 2 vµ rmax = 2,36

100 × 2,0
p ra = = 84,7 kPa
2,36

Tõ B.2, t¹i ®é cao 4000 m, px = 61,5 kPa

§iÒu kiÖn quy chiÕu thay thÕ §iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng
pra = 84,7 kPa px = 61,5 kPa
Tra = 313 K Tx = 323
Tcr = 298 K Tcx = 310 K
vµ η m =0,9.

V× vËy
px 61,5
= = 0,726
pra 84 ,7

Tra 313
= = 0 ,969
Tx 323

Tcr 298
= = 0,961
Tcx 310

33
TCVN 7144-1 : 2008
Tõ c«ng thøc (5) ta cã:

0 ,7 1,2 1,0
p   Tra   Tcr 
k =  x     
 p ra   Tx   Tcx 

Tõ B.3, b»ng c¸ch néi suy:

(0,726) 0,7 = 0,799

(0,969)1, 2 = 0,963
vµ k = 0,799 × 0,963 × 0,961 = 0,741

Tõ B.5, t¹i k = 0,740 vµ η m = 0,90, α = 0,720

V× vËy c«ng suÊt t¹i hiÖn tr−êng = 0,720 × 1000 = 720 kW t¹i tû sè t¨ng ¸p suÊt 2,36.

34
 TCVN 7144-1 : 2008

Phô lôc D
(tham kh¶o)

VÝ dô vÒ ®iÒu chØnh c«ng suÊt tõ ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng theo
®iÒu kiÖn m«i tr−êng thö nghiÖm vµ m« pháng ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i
hiÖn tr−êng cho ®éng c¬ ®−îc ®iÒu chØnh

§éng c¬ nÐn ch¸y (®iezen) bèn kú t¨ng ¸p tua b« lµm m¸t kh«ng khÝ t¨ng ¸p sÏ cho c«ng suÊt cã Ých
Px = 640 kW trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng.

C«ng suÊt cã Ých trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng thö nghiÖm liÖt kª d−íi ®©y sÏ lµ bao nhiªu?

§iÒu kiÖn m«i tr−êng thö nghiÖm §iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn

px = 70 kPa p y = 100 kPa

Tx = 330 K T y = 300 K

Tcx = 300 K Tcy = 280 K

HiÖu suÊt c¬ khÝ η m tÝnh theo ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn vµ b»ng 85 %.

§iÒu chØnh c«ng suÊt ban ®Çu cña ®éng c¬ ®−îc yªu cÇu trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng theo
c¸c ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn, vµ sau ®ã ®iÒu chØnh kÕt qu¶ nhËn ®−îc theo ®iÒu kiÖn m«i tr−êng
thö nghiÖm.

B−íc thø nhÊt cña viÖc gi¶i vÝ dô nµy lµ x¸c ®Þnh c«ng suÊt cã Ých trong ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn.

C«ng thøc chung vµ ký hiÖu cÇn thiÕt ®Ó ®iÒu chØnh c«ng suÊt lµ c¸c c«ng thøc (1), (2) vµ (5) trong 10.3.
CÇn biÕn ®æi c«ng thøc chung ®Ó c«ng suÊt cã Ých ë ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng cã thÓ ®−îc
®iÒu chØnh vÒ ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn.

§Ó ®iÒu chØnh c«ng suÊt cã Ých Px trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng vÒ c«ng suÊt cã Ých trong
®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn Pr, c«ng thøc chung (1) trong 10.3 ®−îc ¸p dông nh− sau:

Px
Pr =
α

HÖ sè ®iÒu chØnh c«ng suÊt α ®Ó ®iÒu chØnh c«ng suÊt cã Ých tõ ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng
theo ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn lµ:

 1 
α = k − 0,7(1 − k ) − 1
 ηm 

35
TCVN 7144-1 : 2008
Tû sè c«ng suÊt k cÇn thiÕt ®Ó ®iÒu chØnh c«ng suÊt cã Ých tõ ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng theo
®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn ®−îc cho bëi:

m n s
 p  T   Tcr 
k =  x   r   
 p r   Tx   Tcx 

trong ®ã m, n vµ s lµ c¸c sè mò cho trong B¶ng 2, c«ng thøc D:

m = 0,7; n = 1,2; s = 1,0

Sö dông c¸c c«ng thøc trªn vµ thay c¸c gi¸ trÞ ®· cho trong vÝ dô:

0,7 1, 2 1, 0
 70   298   298 
k =      = 0,685
 100   330   300 

 1 
α = 0,685 − 0,7(1 − 0.685) − 1
 0,85 

= 0,685 − (0,7 × 0,315 × 0,176) = 0,646

Do ®ã c«ng suÊt cã Ých trong ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn lµ:

640
Pr = = 991 kW
0,646

§©y lµ c«ng suÊt cã Ých trong ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn.

B−íc tiÕp theo lµ ®iÒu chØnh c«ng suÊt cã Ých tõ ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn theo ®iÒu kiÖn m«i
tr−êng thö nghiÖm.

C«ng thøc dïng ®Ó ®iÒu chØnh c«ng suÊt cã Ých tõ ®iÒu kiÖn quy chiÕu tiªu chuÈn theo ®iÒu kiÖn m«i
tr−êng thö nghiÖm lµ:

Py = α Pr

 1 
α = k − 0,7(1 − k ) − 1
 ηm 

m n s
 py   T   Tcr 
k =    r   
  T 
 pr   Ty   cy 

Thay c¸c gi¸ trÞ ®· cho ë trªn vµo:

0,7 1, 2 1, 0
 100   298   298 
k =      = 1,056
 100   300   280 

36
 TCVN 7144-1 : 2008
 1 
α = 1,056 − 0,7(1 − 1,056) − 1
 0,85 

= 1,056 + (0,7 × 0,056 × 0,176) = 1,063

Do ®ã c«ng suÊt cã Ých trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng thö nghiÖm lµ:

Py = 1,063 × 991 = 1053 kW

NÕu cã mét giíi h¹n vÒ ¸p suÊt ch¸y lín nhÊt cho phÐp gi¶ sö t¹i 808 kW, vµ nhµ s¶n xuÊt còng quy
®Þnh nh− vËy th× ®éng c¬ ph¶i ®−îc thö víi t¶i träng nhá h¬n hoÆc b»ng 808 kW. V× môc ®Ých nµy cã thÓ
¸p dông mét ph−¬ng ph¸p m« pháng c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng t¹i hiÖn tr−êng trªn b¨ng thö theo 6.2.5.

37
TCVN 7144-1 : 2008

Th− môc tµi liÖu tham kh¶o

[1] TCVN 6852-1 : 2001 (ISO 8178-1), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §o chÊt ph¸t th¶i – PhÇn 1:
§o trªn b¨ng thö c¸c chÊt ph¸t th¶i khÝ vµ bôi.

[2] TCVN 6852-2 : 2001 (ISO 8178-2), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §o chÊt ph¸t th¶i – PhÇn 2:
§o khÝ vµ bôi th¶i t¹i hiÖn tr−êng.

[3] TCVN 6852-3 : 2002 (ISO 8178-3), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §o chÊt ph¸t th¶i – PhÇn 3:
§Þnh nghÜa vµ ph−¬ng ph¸p ®o khãi khÝ th¶i ë chÕ ®é æn ®Þnh.

[4] TCVN 6852-4 : 2001 (ISO 8178-4), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §o chÊt ph¸t th¶i – PhÇn 4:
Chu tr×nh thö cho c¸c øng dông kh¸c nhau cña ®éng c¬.

[5] TCVN 6852-5 : 2001 (ISO 8178-5), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §o chÊt ph¸t th¶i – PhÇn 5:
Nhiªn liÖu thö.

[6] TCVN 6852-6 : 2002 (ISO 8178-6), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §o chÊt ph¸t th¶i – PhÇn 6:
B¸o c¸o kÕt qu¶ ®o vµ thö.

[7] TCVN 6852-7 : 2001 (ISO 8178-7), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §o chÊt ph¸t th¶i – PhÇn 7:
X¸c ®Þnh hä ®éng c¬.

[8] TCVN 6852-8 : 2001 (ISO 8178-8), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §o chÊt ph¸t th¶i – PhÇn 8:
X¸c ®Þnh nhãm ®éng c¬.

[9] TCVN 6852-9 : 2002 (ISO 8178-9), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §o chÊt ph¸t th¶i – PhÇn 9:
Chu tr×nh thö vµ quy tr×nh thö ®Ó ®o trªn b¨ng thö khãi khÝ th¶i tõ ®éng c¬ nÐn ch¸y ho¹t ®éng ë
chÕ ®é chuyÓn tiÕp.

[10] TCVN 7144-5 : 2008 (ISO 3046-5), §éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng - §Æc tÝnh – PhÇn 5: Dao ®éng
xo¾n.

[11] ISO 2533 : 1975, Standard atmosphere (KhÝ quyÓn tiªu chuÈn).

[12] ISO 8178-10, Reciprocating internal combustion engines – Exhaust emission measurement –
Part 10: Test cycles and test procedures for field measurement of exhaust gas smoke emissions
from compression ignition engines operating under transitory conditions (§éng c¬ ®èt trong kiÓu
pÝt t«ng - §o chÊt ph¸t th¶i – PhÇn 10: Chu tr×nh thö vµ quy tr×nh thö ®Ó ®o t¹i hiÖn tr−êng khãi khÝ
th¶i tõ ®éng c¬ ch¸y do nÐn ho¹t ®éng ë chÕ ®é chuyÓn tiÕp).

[13] ISO 8528-1 : 1993, Reciprocating internal combustion engines driven alternating current
generating sets – Part 1: Application, ratings and performance (§éng c¬ ®èt trong kiÓu pÝt t«ng
dÉn ®éng c¸c tæ m¸y ph¸t ®iÖn – PhÇn 1: øng dông, c«ng suÊt vµ ®Æc tÝnh).
____________________________

38