Dr. NERIMANA TRALJIC Dr. SUZANA BUBIC BRAGNO PRAVO Lizdanje SARAJEVUm ‘waoweysn yrurpafod ‘pyunysou | Puofiuoud “exueyeeL OP HIposop ‘affuiaz ageU Nfprspod wu ‘qysojsoad n ns fox aBoyzea ayways wp UI epoyaur eystixoysry Jaf euaggla0y wHUOgzpN nfrestd n‘oUATeTEdUIOy paz0g “apavad vpns Beqedaaag, ‘odoang welt, yee Yruapazpe oqpaxpo.ayestztjeue ns eoLI0INT ‘oxvid ageuIOp eH ‘afhuznayeo ouo fox fear3n | xvid Soupqpoxod oysdoana epeUZ NpLA N ReRIT 12d wyspnfj wz wpns Zoysdozag oynqpo ousoupS anos ufos uve ns en oa 140 “efurfisrazes wurgou ZoxprH7y afueltazes wu wpeoEyN ‘afismystp Fftal ‘Bu aquiapnys epjeyod wpes# vuvsquozaad 1g epey oxysfloaopez ofq 19 PUrEDIAOINY ‘napud wougesq magou n ypuazeayzad wluagolr wfegeWoP 1 ySOUpafiza TU9{>0 | nfrexoftuunze wofjog nusfouod avid Souvzys | Zogos npowizt ox"|ze4 1 SOURS bu wofutealzeyn ep rotwoyne af wxofureN “epoyau wuxeadoupaiodn 1 of PuaystIOH ‘auanidousryzod pasod “eapid Zougeag waoursn yuypofod nfuwawgney 12g aysdig axqnday 1 ofou ‘ofisesopag nfynapod sing 28 up nfeaqeus wong ‘oaOKRE yLAO npauuzs ayyyz offulegeUE eH MIAN ‘oysdig aytqndoy waoyez Souptpoiog wfuagots | apppoaeu ‘(euoxe2 Bos0 1qpezpo 0 98 ypes ‘uoxpe | au v ‘ump pnfexeAoHPo oUNNE uaparTU NASHaa N af ox za OPH ures pavguuzo uo os nasy93 n) aULAOBI0I0} rousog afjovsopag buOXe2 FOUDTpOIO vluagaftozrqeue rezestud uoyeu “eaoumsn YruTpafod ypezqo 14d ns aa}s0any (oxerd oysitoresers | ostjonpoy affuy 1 oft parod ¥) oxvad ougeag aBifuy afuepzt v= ‘oures ou 1yst20y afour -ojne qrst ,oavad oug1posog,, aBifuy efuepzr Hosp wluearlyavlqo po ‘ayauspard ‘aso wa eyRwoqzpn Yruatoapo efuesid ngexjod enujaureK af Buattazy ag “oxwId oystjorezeys 1 oysfjoupoy nap v ‘oansd oupesg of wepal -eyaurpaad wugasez BAP nn ualjalipod af oxead ouprpoxod yourpasd sues ‘aujaoSaaz0q] | ausog towsopAd n eya3qnoqey yruazad ayaa vuresSoad 1 wuyld Souarseu wuatunz1 mata 7, woAODaaud seozsesr ai-Ha’ss1d00 orang 91@r"T 9-L9-149-8966-816 NEST revista whyeston SAoHeA'S ueBEICL span YoRsAzy vhepferey wary 300307) piacueMIg uifuES 3p Jorg, reo oMMBIEL 3p Jord ‘ByoULsYy POTAPIS “HD Jor specu wrornyey Souanag weyep ‘eFeyTEg PENG 3p Jor ‘pyesepey ez 1 pueg BUTYL 8} peampz OAVSd ONOVUE piqng vuezng 2 gifreay wueuioN 1ri pisanju udzbenika konsultovana je sudska praksa i praksa upraynih angana (u teksts navodena u bileskama), xa cijem da se student! upornai sa (werietko reali) naéinom tumaéenja i primjenom propia, Sto mole opr. nijeti njihovow boljem razumijevaniu. latina, s obzirom na kratak period prime Rovog Porodiénog zakona, autorice nisu bile u prilici ostvariti uvid u veéi broj baluka nadlefnih organa donesensh u skladu s novim propisima -avnih fakulteta, ali se autorice nadaju jave nauénim radom i koji u Seen ete eee Ee al Autorice U Sarajevu, maj 2007. godine w SADRZAS uvoD (dr. Suzana Bubié) UVODNE NAPOMENE 0 PORODICNOM PRAYU 1, POJAM I PREDMET PORDDICNOG PRAVA 2, OBILSRHTA PORODICNOG PAVA, 3, IZVORI PORODICNOG PRAVA 3.1. DIREKTNI IZVORL 3.2. POSREDNI (SUPSIDLJARNI) IZVORI 4, NACELA PORODICNOG PRAVA BRACNO PRAVO Glaval UVOD U BRACNO PRAVO (dr. Suzana Bubi6) 1, POJAM J PREDMET BRACNOG PRAVA 2. IZVORI BRACNOG PRAVA 2.1, USTAVI 2.2. MEDUNARODNI UGOVORI 28. ZAKONI 2.4, PODZAKONSKI AKT! 3, NACELA BRACNOG PRAVA Glava TT POJAM BRAKA, (ar. Nerimana Traljié) 1. PRAVNA PRIRODA BRAKA 2, TEORIJSKE DEFINICIJE BRAKA 3, ZAKONSKA DEFINICLIA BRAKA n a 6 6 16 16 19 a a 23 23 23 24 25 37 37 38 39sor sor vor vor sor cor 801 zor Tor tor ot oor 16 2 06 98 es eu ub uw su w w uw 69 69 mA ‘pozzn yuposresoyesg FUOAALSOU TUOMAS “fe pozzn yuposzesoyeug ruaneyor rruanjosdy -@e'y qpoazn juposzesoyeig gated dg “T'e'P VHOUZA HINGOAZVOMVYA VIOVHLAISVTH 'e'Y esoupo yrupeq Hsouopowerod WORSIS “SZ 01g wpOATEI HASTE AORN, “FTP ofioyues woIsIg “£2 ‘eeag epoazes apoqoys oundjod worsig -Z'2"F ‘yeaq epoazex ouesquz WOIsI “TZ AAISAVAONOMVZ, WONGINSUAVS A V¥VU VOOAZVE INGLSIS INAONSO ‘e'F VuVud VOOAZVa WWPOd “' vovud GOAZVU VaVud APNAISINOA '¢ WITENA VuaNIAVd DONOVUE OTVISAN WaPNaSVT00Nd VIVES MVNVISTd % AQUNS VEVUd NVNVLSTUd “T @oxfreay, euwan.0N Ip) VaVud HVNVISaud TABAEID VINVaOSO WIQaYL VINEE SZAAVAO V2 VUANIYVd HINQVAE LSONHOAODAO *S Vad HINQVUE NGANZI NNOTHOd O¥OAODA + WIZM DISNIAOWT INYOAODA “€ 27° WNIAOWI VNEASOd 2 ‘ouraogoys oupesq vjofpod "STZ ‘wouraapeys mougeaq afuniodses 1 ofumfiseadn “FT ouraagoys oupeaq youpor “ET ogons auzEAq MPM “ZT uraapeys aupesg weld “TZ VNIASQGLS VNQVUE ‘T7 WIZ DISNIAOWI DISNOMVZ @ oan T (o1ang waezng -xp) VuANIVd HINQVAM ISONCO DISNIAOWT ‘APHID, 19 99 99 99 v9 v9 9 £9 29 09 8g 9g Ws Ws os og oF oF oF w w ew ca ro VNGWIZaud HORT ‘ee IOINGE vz fONQVUE N VAOISOd ALNVETAVEO 1 HOC NeNVZIGOd O BPNVAIQNTAO ee YENVAONVIS VISHIW APNVAIaRHCO “Te Luvaarnvnzvuoas ADOW RANDIVA INQVHE gS WIFOM O LISONZAd 1 VAVYA '€ VENVOVWOd I VENVAOLSOd DONWNVPYZN ‘LLSONWAPA VZSAVEO *¢'% USONAVUGONAVH 2'2 VLOAIZ DOMDINGSPVZ ANAGOA Tz TLVAAPINNZVHOdS NOOW AN TMANIAVd INQVUE SS WIFOM O LISONZAC I VAVUd VaaNIUVa HINQVU MSONZNM I Vayad HINQI V1ardOd 1 W¥POd (oyfreay, pueUNPION =p) VHANIAIVd HINQVUG LLSONZN0 I VAVAd VNOTT ALP ABID vou vrwvavis wvanasoa “¢ APIOA ¥VI¥ISOUAN > OALSLAPIOTYA YY nsoaenunundyaedontposs ey uuofoasn umundiod ee oanpors od ontpess) “Fe OnISaOuS arxvalansya vz {ISONHOSOASEN IM ISONUOSOdS VNAOISOAVILAZI100 2 ISONDVU TY Waal ASONZVAONa Ve ILaAN *Y VE IDAPOISOAAN “6 vulva arnvawis vz isoNzaiavN ¢% YuaNga Va HINQVERAVNVUSHA C2 Yao 104s usouigrizv ve vaya arnveousoa Va Tuaran aoan (ovfreay, pueunz0N sp) VSVHS GPNVaVTES Tee4.8.4. Brakorazvodni uzroci kod kojih se pravo na tuzbu stjebe protekorn roka i uzroci Kod kojih pravo na tuzbu nije ‘verano rokom 4.3.5. Brakorazvodni uzroci kod kojih se pravo na tuzbu gubl _protekom roka i uzroci Kod kojih se prava na tuibu ne tgubi protekom roka 4.4, EVOLUCIJA BRAKORAZVODNOG SISTEMA U NASEM PRAVU, 44.1. Osnovni cakon o bral 44.2. Republitko i pokrajinsko zakonodavstvo 443. Poroditni zakon Bosne i Hereegovine 4.5, RAZVOD BRAKA PO PORODIGNOM 2AKONU PEDERACUJE BiH, 4.5.1. Uzrok 2a razvod i ogranitenje razvoda 4.5.2. Sporazumni razvod braka 45.3. Posredovanje 4.5.4. Postupak za razved braka (dr, Suzana Bubic) lava VIL IZDRZAVANJE BRACNIH PARTNERA (dr, Nerimana Traljié) 1, OBAVEZA IZDRZAVANJA [ NJENA OBILIEZIA 2, IZDRZAVANJE U'TOKU BRAKA I NAKON RAZVODA BRAKA MOGUGNOST DOSUDENJA IZDRZAVANJA NA ODREDENO VRIJEME 5. MOGUCNOST ODBITANJA ZAHTIEVA ZA IZDRZAVANIE 6, ODREDIVANJE IZDRZAVANSA 1. PRESTANAK IZDRZAVANSA, lava VIEL VANBRAGNA ZAJEDNICA, (dr, Nerimana Traljié) 1, Wop 2. PRAVNO UREDENJE VANBRACNE ZAJEDNICE U UPOREDNOM PRAVU 3. VANBRACNA ZAJEDNICA U NASEM PRAVU U PERIODU OD 1946. DO 1979. GODINE (period vaienja saveznog zakonodavstva) vu 105 105 106 106 106 107 0 no 12 us ut 139 140 142 4, VANBRAONA ZAJEDNICA U PORODICNOM ZAKONU BiH IZ 1979. 5, VANBRACNA ZAJEDNICA U PORODICNOM ZAKONU FEDERACIJE BiH 6.1. POJAM VANBRACNE ZAJEDNICE 5.2, PRAVA I DUZNOSTI VANBRACNIH PARTNERA 5.2.1. Iadrtavanje vanbraénih partnera 5.2.2, Imovinski odnosi vanbragih partners (dr. Suzana Bubié) Glan IK NASILIE U BRAKU I VANBRACNOJ ZAJEDNICI (dr. Suzana Bubié) 1. POJAM [ OBLICI NASIL-JA 2. SUBJERTI PRAVA NA 2ASTITU OD NASILIA. 8. ZASTITA OD NASILIA LITERATURA 1x 143 144 a 145 146 aa? 151 152 153 15 187‘wsoupo YjA0 NfuesIuL0U wouABsd n auaturosd 1 sepoye) auafwosd aysuiouoye | ouoaygnagy“wIpBU uafwotULZT fu wfuopoim wz aoypoiod eaoueyp 149ftye2 + aeanzean os nfesour esoupo yjugipoxed : 2orpozod nfuapazn wouaBsd 3g ‘soupo (oy afnpam offgeBnup soy umzesods ynusnsod aftu oye yoy Nuolhumad ‘1yeUZ ‘os a9 eqpaspo vysuoye2 vualzzodsip waxy, nuONR? n ZouITEIOU Sou po igesnp "ujgeu wu apain asoupo afoas ep ysoupnoar vfjavyso 2s wi wd “exrusogn afjoa ewiou -ogne eapgean vsoupo yao vjaltp nfuepen 14d as oures “noyupater nuOAIgHIp wz ‘nga; ‘euylt n orusagn ns oy aouspafod wz o76y ‘wsoupo YLA0 vlEgeuz vorposisod af 01, ®portid 2ujuaB0y wouseyin ns aseupo a0 nMapain ofox autz0u SUAEA ‘equeysoud Zonoytfu Hu wsoupo ‘yjso tu Bagsfop euanad exruLI0U azout au o9$ OFy “SAUIEXO yUopaxpo wofted -nyseu IAO[sn 2zou! eu 2eavpouoyeZ oURysoud F3ZeUR SEH AoyATU ~ ofueMTNIED ouapad vz rupoiod nsyur aorpoxod 1sowelp azepou os unfoy my nfednys ougosnpaur qa 98 wp TupoROd ns ‘oyposod waouylp npaurzt aeoupo t noxpozod nfnpasn afoy yuss0u yUaBad days af oxvad ougrposod ‘euioysts Zouaud na1ayo n eawad wuea8 ovy “eun|diosrp apnea (003s wansd wu ovy rez yewis0d 9¢ oom ‘ouzezq wpUO vd ‘oAbsd OUDIpOO ‘Dey ERENT TOUPTPOTET vu(Zalh1qo wuBpaIpo OUZNL "Ud ‘Bxwsd Souppozod ofp ‘oupeuoparpesy ‘alone OUDEIET VAVUd DONQIGOUOd LANGA I WVEOd “"T OAVUd WONQIGOUOd O ANAWOdVN ANGOAN goan bens—_—— —— Kao dio pravne nauke, Porodiéno pravo je nauéna diseiplina koja se bavi prougavanjem pravnog uredenja porodice i porodiénih odnosa, te sistematiza- cijom i objasnjavanjem pravnih normi. Ova nauéna disciplina (porediénopravna iaje, i jo8 uvijek ima, znaéajnu ulogu u razvoju pojedinih porodiéno- pravnih ustanova. Stavovi zauzeti nauci, zasno analizi pojedinih uustanova u uporednom evrapskom pravu, te na praéenju vanje i uskladivanje sa zal odnosima, Pravna nauka, osim tox, moze ostv: ina sudsku praksu. Naime, izucavanjem i tumaéenjem pojedinih ustanova doy nosi se ota 0 ujednagavanju sudske prakse, jejedan od pred sigurnosti gradana i stvaranja povjerenja u domace pravosudne organe, Porodica se Sesto odreduje kao osnovna éelija drustva i/ili kao jedna od najslozenijih drustvenih grupa. Pored ovakvog odrede {osnoyna éelija drustva”, ognosno “osnovna éelija drustva”, iumedunarodnim i evropskie idokumentima: 1u porodice, a dréavu i drustvo obavezuju da svim sredstvima i iguraju osnivanje, razvo) i zastitu porodice. Potvrda stava 0 poro obuhvata brojne i razlig kao slozenoj drustvenoj grupi je udinjenici da ona zakonima koji odreduju desavaju u draStwu, odrazavaju se ina porodicu, tako da se danainja porodi 13 su uredivala priznavala dejstva samo porodici zasnovano) na braku, u savreme- ‘nom pravu se napusta razlikovanjeizmedu porodica s obzitom na osnoy njihovog nastanka, pa élanovi porodice imaju ista prava i duznosti ber obzira na to je Ii porodica nastala radanjem djece u braku ili u vanbragno} zajednici. Izjednaéenje se, medutim, ne odnosi i na brak i vanbraénu zajednicu, odnosno fakticku zajed- nicu Bivota Zene i muskarca (onda kada nemaju djecu), U dijelu uporednog prava ‘vanbraénoj zajednici se tek posinju priznavati neka dejstva braka, a u dijelu je ‘ona veé dude vremena izjednagena sa brakom u pogledu nekih dejstava. Nage pravo je u potpunosti izjednaéilo vanbraénu porodicu sa braénom, a vanbraéno} ‘zajednici je priznalo odredena dejstva braka. U evropskom prava i praksi pristup porodici takoder je izmijenjen, pa se zastita pruza porodici tex abzira na osnov anjenog nastanka. Medutim, izanedu braka i vanbraéne zajednice, odnosno izmedu vanbraéne zajednice i vanbraéne porogice, pravi se jo uvijek jasna razlika, tako da Evropski sud za zastitu iiudskih prava strode prosuduje postojanje poroditnog ivota vanbraénog para nego vanbraénih roditelja i djece. Reformeu savremenom porodignom pravu, kako unutrainjem pravu poje- dinih drZava, tako i evrapskom pravu i praksi, udinjene su iu vezi sa priznava- njem moguénosti sklapanje braka, odnosno zajednice divota osobama istog spola, Odredene promjene su udinjene i vezano 2a moguénost registrovanja podataka o novom spolu i imenu osoba koje su promijenile spol i za sklapanje braka trans- seksualaca. U uporednom pravu su promjene prisutne i u vezi s uslovima za punovaznost brak, a usinjene su u smislu smanjenja njihovog broja u cilju sto ‘manjeg ograniavanja prava na brak. Znaéajne promjene su izvréene i vezano za uustanovu razvoda braka, sve veCim, odnosno potpunim izostavijanjem utjecaja krivice na razvod i nanjegove posljedice, te uvodenjem moguénosti sporazumnog. azvoda, uz osnovno ograniéenje da se njime ne wgrazi interes maloljetne djece. [Nase pravo je slijedilo sve navedene trendove, osim priznavanja m sklapanja braka ili zajednice Zivota osobama homoseksualne koje su promijenile spol, ne postoji zabrana sklapanja braka s osobom razligitog spola u odnosu na njthov novi spol Interesdjeteta je postao rukovodeti kriteriji pri uredenju odnosa roditelja 1 djece. Pored izjednaenja roditelja u njihovom polozaju u odnosu na dijete, te igjednagenja djece rodene u braku i van braka, Karakteristika savremenog uredenja ovih odnosa je stavijanje tezista na prava djeteta kaja mu se primaju prema roditeljima i uredenje svih odnosa i rjeSavanje sporova uvaZavanjem najvideg i najboljeg interesa djeteta. U interesu djeteta je uvedena i ustanova roditelskog staranja, odnosno roditeljske odgovornosti, u Koj je tezi8te na odgovornostima i obavezama roditelja prema djeci Potrebu normiranja brojnih pitanja u oblasti uredenja zasnivanja roditejskog odnosa je nametnula primjena razigtihoblika medicinsk: pomognute oploinje. Ovo} potrebije dovoljeno samo ‘umanjem dijela uporednog prava. Znatajno je reformisanaj ustanova usvojenja, normiranjem drugaéijth uslova 2a zasnivanje priznavanjem drugadiih posljedica usvojenja i posljedica njegovog prestanka. I ovdje se zakonodavei uglavnom2 eanudSosppposod vali oavyd oudgafr of eueu wap wr Ta Used aOR 1 wupotsod efjoquvs of navsd woupiporod n ‘epoatid of aysursour r euay—Ip NILA saad n elioyues navid moysuupest n of ¥OU “weoupe YruAeadareIpoed aqyOTGNS BL ofnfuafurad os wfoy rogues od rafngt264 98 ouprpo.od eavad 80sttepP.8 PO _eouqoTOck TURE CAGBoTu wuljosOp of 9a ‘MUAOTsod eax alan mp ougastod moan af esouposouanadenrgrPaz0e HOI sat aTPIOG i &C "WOT BURR Yaure HT Oaros AST GT sour nfuestreayeo wnTTupOEEN ARIAT 9A “Oporrad ‘oxsod 2apoxp ‘ened Zouprpozod youpoud ns Ho yuo y BoystEpEx® yrpOS ns vfoy wsoupo UBysuraou npowazy “ISoUpo rASTAOUR yotUpoad ns 19 ‘waesd oysuvpesd po vfespo Jape oxsid oupyporod 98 nweg od “esbuipo WPyRUTTOU po lutajear (ioaq aesd Zoupyposod yeupoad ony “ar Woupo Tare __-ssoupo rug nftapasn n wuognfyst wouaeyan ns yop “sorpozod waowerD woupe ~TprstraowreeTVOT hs rwinsiud wsoupo wluspasn Soumnzeods souynour | afjox ANTSUoaMe ofPEN nuoye2 m yGalAwIKO UAlyweAONTE PO Hapa 5joqpaudo os ep _Pnuosezn vopaan donut wuge Pa ages apasm azoaNgo wseId WIDATEP “eanffenpox ousoupo ‘wesroU Ted wna ueA THRHIG WOUNOU w|AI90geAeP “oTo3e2 aoypoiod eaounip saxo7uT | BOUT (TURENOG;TPOION TURES ousoUp ‘esoxaqur Bouanygup aftozeaqso afueyid n RsaAop apau a BPE BPuO OES ofgesiazp nfapasn wfraid » ep wsoupo qrs0 wunneyetq warares ROL BOAL vfrtjanyso 209 ‘yourysoad reasfop vaya qUUB}ewE AOU we axoIsM aueLISO) 1070u! fan avaepouoyws WP NzvTeUEY nfesatAayeE wofuRaruseE LAOYE ‘loys afoy orpatsod oo1pozod sous nfm afoy n weoupo VAVUd DONDIGONOd WIZACTIO ‘oarfyeargudou yous ‘emynpous ‘of og, wootposod estems eorupster wayeanten 90 ep emt ugeaqua v ‘sotpozod tsowerg nsyt owned 1u702q Morsyop foysuowZ og azo eugesquea vu soxpoiod wusfod nfuaargoud uagndn Josostad mgeuzo 2s agow ‘naaqog oF “wfuafoasn nfuresrusez 0 woluagofs Mf wrafuepRs ~ escupo Zoys\\e7IPOs Souvaousez eurpeU NaoUso od OUDfUIQN a2dfp F ulyeqpoa sfuefeApO afuEROAT- (er 218 "e008 ‘posBooq sfivoa nou v9 gaye pu wu ongoqmuysioy 18d ‘oaxey 01 ofensoz! nsoupo oys!i21po1 HoueaouseZ WOTEN vchtotoasn ofweatusee RAFULLOW Urofox N BuO;eZ NIoTEp T oes sstioy AUwALOAST {oppfoasn auusion seaepostomes ‘ou vz n Bouapeadtad wavys po of ouolid ‘Myspo mofuefeapzt uaoyal LaAseAO “(toyuyap N toy fxd Howspaweu) ,Ho9"P J ileupea, weatod zx abungnfp(t oaou{u Bu ousoupo ‘eyraafoasn t wowpfoasn oft {poset ougasod wu ysoupo as zoaofi4d sau, 9z010q0 Twat wuROeNpaUL UOAEZ waeno od ‘ofensod ttfow npouizy wureqoso 0 fpex o# Up ougaxzod af 994 “nNAYSUIPEUIOP Tuoapiupater N 1alZ vp owlfonop afi ‘2oIpozod wouy OBs2VUTE OAT a 19 UCL ey aas-wyontage a eatpozod vaoteanys nfouq wopoafeu jsyesd n J9f‘sorpoiod owe ony wyTuposs yps0 Yas afuspoave ousoUpd 'sorpez0d ufos afuaxNs ous “ofjoad eu isoupo a8 oso8tad wnaqy “woxpozod at juposs efuapoxcu uoxstt qae3s as vp o7eqo2) ‘(eoqupafez oupeaqiaes 2 24050 :p0 95 up revpzioad wie ujap 4 ou jae¥s as vp orsaluun ‘of epdO naysuIpKUIOP WOAO BL ARAL SIEU fos omy :Raysutigeurop woxprupafez 1 yoary vhatysodyoxd a8 ‘uosgrupater n anyz ox jo%n ‘aorupafer augezqueA 21% rupoas ‘Trupois wopoaeu ns ouqasod Hed Zed #1 ‘myoznaad af euow exTupods ysTAP TRIER Za Tt PUDZIpES vTEG af ,eovpoxod FuesIgoud eaqeAo Of|OITYAC “(HIT Let seit Uepp) ,Nnysuipouop woxprupate n anrZ OYD sorupats augeAqUEA 21 0qoso 3 ‘nyuafoas 1 020) gern od oysupass saoa(psofjenpos vorupafie Dijon, O85 BUBSTULED NACA ‘axafegnys ouqosod vz wooneys nftrexotta .qo wiofwearpaapo rs1a fue. oso Hezea0dpo agtafea oy io Wawa MUEHZ ex NpourZ exoqz! ouynTOUT Yoysod aU Rawsd WoyeU f) YULACUT 24 ano fatipodeyad ouoqur reurraead witfoas 1qas 0 uscys aures wou OU aqo Yrsow woltiapoan “euofualiarz! Lropaltp of y eaoisn ofuvareLz0% ove jp ouestuiojex 9f ofuofoasn:“efuezeys Soxsfjontpor waouwssn af euapaan ‘wnolp Cosoitt uagyyger | uozean OU[PUTSyeUT af navad WogeU f)“afudfoasn oundyodor jeu nsoupo n moundjod ofep ysoupaad es Zofoy rpes “oreyalp Wossz0qus aposoyns w16 neimovinske je prirode. U sluéaju nepostovanja zakonskih odredaba i neispu: .e ne mogu suiskom odlukom obavezati odgovarajucih rad braénib partnera dove djeteta ili prema staraocu radi zastite prava i interesa stiGenika. 3. IZVORI PORODICNOG PRAVA 8.1. DIREKTNIIZVORT 1 prava su pravna pravila koja ureduju porodiewi_ porodiéne odnose. U savremenom pravurse ova pravtTuglavnom javlajuu pisanom bliks, Pisana pravna pravila su osnovni izvor i naieg porodiénog prava. Domadi sadriani u ustayima,zakonima i podzakonskim aktima. U posljednje vor porodiénog prava sui brojni medunarodn ugovor\ u oblast dal ijelony unutraSnjeg prava postaju ratifikacijom iprihvatanjem od instramenti o Ijudskim pravima, po karalteru globalni ili regionalni, ‘prema Ancksu I Ustava BiH se primjenjuju u Bosnii Hercegovini,aprema Anekst Ustava FBIH imaju pravnu snagu ustavnih odredabe. Ove izvore porodiénog prava neGemo posebno razmatrati, ves Gemo ih izu- avati kao iavore bragnog, odnosno roditelskog i starateliskog prava. Dizektni izvori porodi 3.2, POSREDNI (SUPSIDISARNI) IZVORI 1e mjestu se osvréemo samo na on porodiénog prava~ ina brady evore koji se u isto vrijeme jecaj za nae porodiéno pravo, tako da veé sada, prije upustanja u njihovo razmatranje, izdvajamo izmedu njih sudsku praksu iz razloga koji stijede uudaljem tekstu, a koji joj daju karakter posrednog, supsidi vera, Sudska praksa nije ine mote biti formalni ievor prava, jer sudovi sude_ samo na osnovu zakana, odnosno pisanih pravnih pravilasadréanih u domacim {imedunarodnim altima. Medutim, pri primjeni ovih pravila na konkretansluta}, uloga suda se ne moze osporiti. Njegov prvi zadatak je da pronade odgovarajucu ravnu Rrra kojs-ée- peer iu konkretnom predmetu, odnosia da wa predmeto kojom raspravlj i odludujeprimijeni pravnu norm koja reulis povodom kojeg se vodi postupak. Sid nije ovlasten bi zamijonio zakonsko, Prije primjene pravila ji ‘mora primjenom odgovarajuéth metoda tumadenja,odrediti smisao n bi je mogao na najbolji nagin primijeniti na konkretan sluéaj. Sve pravne horme ne zahtijovajuisti angadman sudau tumatenju, Tedii odgovornijije zadatak pred sudom onda kada treba da primijeni i protumaéi pravnu normu koja je formal sana wabliku pravnog sfanclarda. & upravo je takvih normi u porodiénom prav mnogo, zbog slozenosti porodiénih odnosa i nemoguénosti 2akonadavea da precizno uredi sve aspekte ovih odnowai sve situacije koje u praks! mogu nostort U ovim normama zakonodsvac ne predvida konkrotne okolnostiu shiaju dey nastupanja ée se veé se suctu ostavlja da cient stanje odnosa { Pronade refenje koje Ce naviseodgovarati uredenju konkretnog odnasai najbolie alt interes njegovik uesnika Prawn standardi su naprimie: interes djteta,— sgrubo inedolitno ponaianje-naroé aiev, teBka itraina poreme ape getine pnaSanje-naroéto opraxdanialudajev, tka train poem tim slugaevima racltto tami 1 ska praksa direkt ugrozave pram ko da ue neophodno sprit. Ueda fadske praksedoprinose naéelnistaovi o pitanja lam ov of meee Brimjenu federalnih zakona, kaj se zausimaju na progicena) cose nen ‘Vehownog sida Fderace (an 35 stay, Zahons ohatoomee ste: Osim na ovaj naéin, do ujednaéavanja sudske prakse dolazi ipod utjecajem Qaluks vl sdova, doneentspe zal the redowmompecrere ieee hee Pravatnrikovima protiv presuda nitih sudova. Naime,nitisndov, ea odluku visi sud po ulozenom pravnom lijeku preinati zbog pogeesne oe imaterlnag prava, odnooro zbog one da sud wtoneno Gacciane ae Podveo pod odgovarajucu pravnu normu, ida je normu porresno protumiacio $vojim kasnijim odlukama wvadavaju pravna shvatanja stavove visegeude nod na to nisu obaveznt, kako bi izbjegli da im ite odhuke budu preinatene.Dvo pribvatanje j pidréavanje slavova visih sndova u praksi nisih sudova, faktiche a. To pogotovo vatiza stavoveiadiuke Vrhovnog, sudovi redovno pridréavaju. U poslednje vrijeme. 0 pozivaju na presude Vehovnog sudskoj peaks uve navrate nastajla je ‘udovolleno Tako jenatelain miijenjem Vrbarnor‘naqpozod vz ouzes of ouqasod f ruyfop n oavad ouptporod wu ySoupo vu % ‘oygod ‘aoypouod ayngez ojapeu oures HuotZes ow99 ofpa0 v (omvd O¥S!}>qE7IS sfloupoy narueggpn n 1) eaeid Zougeaq natayo n nesieuzes ougase Souq wt ontd "o0aTp VIAHEE O7s7oU auiage7 o(oQE"7[a9eU Epopalts ns OY, ‘AvAd WayPWIOp N wEOUpO Ht oorpouodoopasn v1 op fog W[oped aan feats] ox nore nypazod ‘wu asoupo ag afoy "BaDyen UIEeU | Bz0AeRN YIUporBuNpeUT ¥qEpOIPO A] VAVad DONDIGONO VIAQVN'F _ ea Same 7 I eat Pood RIT WRT peo wad eye oawupe oud “Sint rateg tumpcnge yao uo ep ey us ron Se aca ceases Naeem a SE Eee me eee par ces eet ae oe Se ee es Soar ae eee aftasfpndn osquag -nsoupe Zosiaead Sourenquoy nfeexegafrr-rrstuTa ASB! vu oftgndn uoye2 epey epuo ome auazt WankIpISENE SATE" TENG. (avs oufegiqo wunarpss dniuarad wstyau. 9 "ESE Sonzr wErOTpIsEAS (ioqei8 wouavad wogeu 1 eplawad wulepiqo onsoUpO “TwOtqo. __ eyes a yonepent _nfesoitt ou yo ‘now yt apne !oxopRe WE PATRRAARGO HATTON ad nea ou io op opie wr HaTTESAORS TT esve UATE rT re UNDA nnTouEMey oso wow ape oT MUO ForedS MUPTUETO ISTULaED "oA YUE! need FASPHE UT TeookreaTTZC pot uofuageurar remotue3 Re ‘exousn ystfoaq aftopasn eypattdwat ne wf) eftagols onteepouayyne ougipaiod a afuagoun tad nBoyn nuleouz ‘eu poy ne ups op HegHax0R) HABIT AN afox “opuava/ a8) 2p weorpattad apaxode enaweyen Yostpatod wana toaizad O03 1 seh fant jououaes otetu(pasg wuose2 Zapozea rundop 1 yHoKUrzt spo yeuq nfupaan vfox eavad vuansd wuvsid ns varad Sougeaq Loazy wayeLELO, VAVUd DONQVUA THOAZI “% & ‘weg poate. r1zex3 azour 9s ofoy Boqz ‘esoupo ymgeaq nsouspouios0d outer 1 axg03 30zex Hq 970ur 994 "eyUE;SaLd sod 4eH1qND, ‘ai Zouafidoyys wfuoxs{uod op TSAAOp o7OGi“waatmgnjs Wao weATT“eIouRed -Sotgnae seoUOCORSST TUAO|RA “afwreatpnses vx eugosodsot af voy eqos0 ousoUpO “ogoso vurofjoreur rdoyys ozou seaq "wumAo[sn crTuaparpo pod ‘ouazmizt OWES Bulqosods ousoysod of wfox eqoso pews azous nqusead n Browsed FOUN STIS ‘5q050 OAIZ OWES Ts BSOUPO YEO AAaTANE woupo-wegeaqT YLIG nsal ‘one ‘user exeid ouvat orp OFy | HoueayvUlsod "ERIE BOUSEIC FoMpoA syd n eqepospo yeays wofiuavadst soutsdop aas o9§ ‘opeamny ‘yo vuofuaad fofugerisn _Unfxzanimaasys aqpaspo 040 [OSIp EUPMEU OB Souvzvuusod wavad Zouprpaiog oxp 1 af ‘efureaoygod ougosnpaus Bosoys(u po 'ZoFnap oqozzod eavzean wp wiouyzed SougvIq Zoupal ysowurozds po stav7 avd yp wlionzyteay “wavad Hse|qO WERE ME EO TU Ep OFEY “wUTeUTION ‘uquabad efuspaun vz aeposod oflu Braue YPUPET PFOUpO (014 uopop wstdoud nap, ‘Soupaljseu ‘Souorzuod ‘Souretioos ‘Soupes wsidoadl nfnposn ‘exeaq, ‘oupo ano ‘oypy, ‘wavsd wurst] qo undnap n vunuye2 n auEespes hs 99a ‘nuoyez woupIposog n Twopaan nstu viauied YsuzeTq ‘soupo fey afapdan afigesup tfoy umzezods gnuBsod aft ose yor peu ‘9s 09 yuofrunad “eumjAafepnys UIAO n asoupo nfeamuua0u {oy ‘aqpeapo oysuoxez suanrzodsiq] exeao8po asta ws afoy aftagala wn -oxdo 28 11188 ~ rofur fofeur sof n ruoyrEexsO"BSONpO YRISUIAOW T Ovy NySOUZNp Yeanid yrugy yup nfuepezn 12d ns Yop ‘woudyer yrMEsETOU-EAT TUTTE o-oupaf npatizt eioqzt epogojs af uy wuol{a}so Hsougnp t eavad yUQHT Blog BoupaTafuepoan eq ‘nlegnys woure.n{u0y n eureqasjod wnfoas vs npelys n Apo Sow toured asfap ¥ysurAoU apostad aupiT Wyse AWTS powgat ne oj sate ypaReTT— HyERANE ao fe ‘98 nfuaposn ui ‘Nowe utuvgapes‘eaq axoush otuopomn onus 9 lox eu espe ousoupe zm»hodan i potpun pristanak osoba koje stupaju u brak (lan 16. stay 1.) “yastiti prava svi radnika - migranata i njihovih 2.8. ZAKONI vor braénog prava se pojavijuju kao osnovni i kao dopunski je Pérodiéni zakon Federacije Bosnei Hercegovine (iz 2005. ;panost!ureduje DFaK — njegov nastanak, dejstva,prestanak j Porodiéni zakon Bosne i Hercegovine (iz ‘uredena saveznim Osnovnim zakonom 0 16, 37/1988, 33/1990); 41/2902, 6/2003, 14/2003 1 r ve primjene, izvor za ovu oblast odnosa, kao, = Zakon o vanparniénom pot ~(Sludbene navine FAH, bi 2.4. PODZAKONSKI AKTI levortexéng ravas pdzakonsh kt nae donakenje Prodan (Gluzbene novine FBIH, broj 5/2006) =~ Pravilniko osnovnim elementima kaje mora sadréavati struéno misljenje ile poretanja postupka za . Pravo na brak. Pravo na brak, primnato.u savtemenom prav,uglavaom — se zasniva na naéelima monogamije, heteroseksualnostij slabodnog xtapanja.u— Drak‘owas af Bu ofp ON, aud £1 aBnadns ovy oeupat warjoxy oxoUzed auwaos_siBex ep FanqpO BP i? anvzZIp (jezaanqo 1 au) ySoUuNOWL af PuEITULIOU “(pos "E00Z 71) 2oHpo10d afunfeds ounoued pu napad 0 1anyeuicr (“wfwusez two afoy eo1upater 1 ed ‘aft fruradop wBou uo *eayryDP aoprerey nfnzeaego wu wIOTIZqO g “ourpoS “900g oYeU WIUISoUOP ‘eqUoUIE| IEE Boysdoxsi aysdouad wafsvg wae nfosq woupal nF euapaan af wlio -Bjuafizo wujods ‘elfowurusT{sIp [aga ans ou 98 uTofoy od AoUSO tAOU OF moyensypsoutoy | eq wu Oawsd BUzLd BuUOXEs WHUTEUO}DEU Nos wp ‘paouphou afeljamiaa ary igeumgoad 9s ozour vavad oso vx INI} Ovy| voxw=AU puapoavu afunl]seysoz] “,afuwavssazt osoustu nfnpaan Yo vuaruorz tmqupodo!eH yueaoytesvAve ne aorporod ofuwaruses ww onvsd y wsyeaq aftrodeTyS ‘wu oavad,, (‘poB “9902) aftun aysdoung muaanad wruaouso 0 fpeaag weg ‘lovuafizo foujods eur ‘Sojeqs0 npourzy ‘auesouse2 afioouruntzystp anjoad aqaog ype ezofus yrugaszod wh -couiyrnposd qougndou af puvaquod | elioeyuol}z0 pujods wuasoun aflaeurtySTD ‘ua{teiqez oxouso npoul (‘pod 1661) Mono#n woysuropiayswry n af oxy, ‘nfearusez euqosnpaux tuo afoy warupater | merensyo -owoy ringez a} efiowurumtzysyp igs offuis au a8 wiofoy od aouse troqosod ovy fjveruatti0 eujods rpoan aurofiza afupelisod n yoy as STRUT ISAOIAG MATE ‘exwad ypqsphf] oprepums oupozeunpaut nfepafisa foeyualizo foujods wu aumsouse2 vfjaeut Feganjodnop. vp yah: jsdozag) vavad yryspni afuapead ve ouzorpeu WeIgez npow ruYpesvU afiu vfloeIuetlso wUods BPE compo ‘gp9g — naead woysueds t aurpo8 -go9z ~ m04sfiyoq ‘ourpos “Lo0z —woyspuPjoy n oUApPAYLId afrogOLs 0x09 [ods #0381 eqoso yoaq of wea02sqe39] ousoupo “exq Bu oavad oyeUztad af q i it 3 yp vga waysfop fof patra need ypeust fot pos acsapesn auton afupatjsod n nfox ‘P0817 notupotez nfnusez vp ysougngou afeyso afianjuoliz0 aujensyasouoy wuleqOsO "vjods Soyigr}ze4 sqoso tq nfesour LouyZed rupVAG wp aNULIOM “yeIG U2 wUNLAD|ST pow oq ‘eeaq Horuyap n og “euoyez vuIDaA “AySAPpoUORZ WOUOUIOIAEE ‘wiuogola ypsTaes afueyeayrad wu ofzzexpo os og, vjods Boys! puroqoco esq uu wawsd Fe efusavaziad ogo ousoupe “eaajsn Boao oxo owaNp t osods nfeyseu “wyyMpout ‘aurafita ofupalfsod 1 “wea aftrefoysod we aojsn Fy It ysoutzeAoUNA wz AoqSH OTR sy eayuri0u euoyez Tua n Seaq Bz AojeN TIGOTOIG tuzeafeU OY ‘Os 4803191120 ured -ssauuatn mousy nebulous a ad ogoj0yssd y auretioos 1 ne nfesruniou as Hf Foyer) w{Esq NuNENS rynfepafiaa au | epxEpUEYS ‘qonferesodpo os pnfesezapid ‘ftedets ono 8a(u wz axojsn oui esyuiou yeas eu wand ofuogua agnor outfrap exvzd vue oawxgnu rtu9z a8 afeuzyad ‘ejods Soujoudns eqoso npowrzt yesq yuureBOuoUL ruororpeay €z ozeA esq vu oavad ‘19EUZ ‘eS UNJIOAOSN WIAD WAS /) _cenoreaq wlovaysiSo2 | yexq vz wureuTpOR wrUyeuUREE MTE3q wz nsousoyses, 0 —effortostioy| puqasod | {S0Upo as oxvsd On0 UN po oupal ovy ‘eyesq afuuderys vu onead (-Z Avis “EZ Puaysuopoud 0 nyyod wouporounpay 0 | af oyeuztad (noqpozod nfnuseZ sojaxz augeaq oP N 19g | nasmAgNP, “.(naqpoxod eAOUSO ead nfeur ‘ouofa It eaysuel|vzap ‘ese NpoySod n vfuagruesso "yuasesy Z0q ‘ou97 1 jund,, up valusou 9¢ Dyefa09 ousynoud 0 aftooa Dpyap auppexonniy 9 MEER. 1, CRI WEIR) Buntoaepouoyez WrUPEUOIDeU ef] Ae}SO veavad Joao efuapia afuepaan v ‘nsojazz auges¢ ausfiza n ustozeysoUU T wurEUeZ a6 afoutad yoaq WU ond (PTAA ‘MASH? woltep N) NPOgOIS Y;tnoUsO } vaei ig0e 0 ffiowaauoy foyedouasy £1 pape "urayaftounet as ofet 7130 (901pOON sqeaq yupenssjosoutod HEA0z [E89 josoroyayy weynstad of mamad ruaesd nfoaq woleurn oures uezxpe2 WUE -ouout uaprastadagdo of wouavin navad woupazodn ~eyeiq Su era woouow oues ofuederys oT ouaoxzop “gvUz,“vyods Bom, om Wows opaMrATEG af oq vu ospad nvonoin y;uspouounpow nal n eaead yrxspnf] ruAoUso po oupat oF ‘eavad Sopeuiup tyyaden ve owes ov ‘MSyoIUOY, WOATE N HENOUIZEL mop os oo tafeaynso | wins AGHA [24 nny oft(2000. godina) dréave élanice su pozvane da garantuju (jednoroditeljskim porodicama, vanbraénim parovima i) istospolnim parovima ista prava koja "udivaju tradicionalni parovi i porodice, posebno u oblasti poreskag prava, finan: ih prava, DrZave élanice koje to jos nisu uéinile, pozvane su da 1a na zakone priznaju registrovane zajednice osoba istog spola, prianajud iste prava i obaveze Zeni i muskarcu w tim zajednicama, U Rezoluciji 0 situacii veeanoj za osnovna prava u Kuropsko} 2002.3 porvan ie ded @lanice da priznaju nebraéne zajednice, kako one izmedu osoba raaligitog, tako i istog spola, ida im priznaju ista prava koja se primjenjuju na brak. pitanju prizmavanja prava na brak homoseksualno orijentisanim osoba- pravde Evropske zajednice, te Evropski sud iranije i Komisija za ludska prava). ‘Sud pravile Evropske zajednice ne pruza zaétitu homoseksualcima, zadria- vajuét i favorizujuéi tradicionalnu konstrukeija porodice, postavljenu u Uredbio slobodnom kre iz 1968, godine. Stav Suda je ostao nepromijenjen uprkos promjenama koje su se odigrale u porodici ikoje su izvréene u nacionalnim ppravim nakon donogenja ove Uredbe. Tu predmetu vodenom 2001. godine zauzeo Jestav da su brak i registrovana zajednica ava razlilita zakonska kancepta, uropshisitd 2a ijudsha prava je (kao Sto je to ranije radila i Komisija) sve do 2003, godine pokazivao nesklonost da intervenise u vezane za priznavanje istaspaluih zajednica. U odlukama je stalno ponavljanoda Glan 12. EKLJP garantuje pravo na brak zrelim osobama razlititog biolodkog spola ida nedozvoliavanje sklapanja braka homoseksualno orijentisanim osobama ne znaéi ni povredu prava na postovanje porodiénog zivota. Prvi put je 1999. godine utvrdio diskrian “eran 2a povredu prava na postovanje porodiénog, * Ubrojnim prayorulun ez 29 ivota utinjentt bialoskom ocu djeteta, kojem dijete nije povjereno nakon razvoda -braka iskljuéivo zhog njegove spolne orijentacije~ Zivota a zajedniei ea muskar- ‘cem. Znaéaj ove odluke je u tome to je Sud w njoj prvi put postavio kao princip ine na spolnoj orijentaciji u ufivanju prava spolnoj orijentac i promjene spola, uvedeni u praksu zahvaljujuéi razvoju medicinske su 2a posliedieu postavanje zahtjeva za sklapanje braka od osoba koje su promijenile spol (transseksualaea). Upravo vezano za ove zahtjeve, u posledajim decenijama 20. vijeka nastalajedilema: spolova uslucaju zakljuéenja braka sa transseksualee seksualei pravona brak? Mali broj savremeni® zakona osobaina koje su promijenile spol izriito priznaje pravo na sklapanye braka (Svedski ~ 1972. god., njemagki - 1980. god., italijanski ~1982, god. i holandski ~ 1985, god. aod vanevropskih zemalja zakoni nekih dr¥avaSAD-, Australijei Novog Zelanda), au nekim evropskimdsiavama, #6 0 ovome pitanju izjainjeva sudska praksa. Medutim, nepostojanje u veéini zakona ovakve odredbe ne znagi da ove osobe ne mogu sklopiti brak. Pravo na ‘klspanje'vraka jeuskeaseno transseksualeu samo ukoliko se nacionalnim pravom‘deampaog sume 130 Bods nuafurosd vu vavad jsef21 ‘npaasns uo 9¢ witfox Bs BuIDIqosd vpoltp eq wftrwA ad nyeatyez ofBapod as ns afoy wqoso ayngw2 1qaz}0d O uyzed Boas afizuad sus0y (9 n fox ‘Sepensyassuesy 198U OMS af vp af oIPNIPe2 “epns Soysdosacy asyesd ofA po mozeyog "n5feIG n aqoso 82 ourUs OULSIAioz01 oxvad 03 of wp ABS O9zNEZ ad vu vavid Souagesysn naouso wo} od | epyaftzod HosoBaf fjuaz wwe 1Upys wz eashryez Boaodofu vfueliqpo Foqz 4 sjstp foupenquesa fo% -ofofu 0 eojensxassuexy nadfiywz 0 19nMagntpo ‘ot 0g af apavsd png ypradoqeod “Wwou aoytfu su sods reso ns tof ‘woaad 4 HHIGOfox0 NwHDTLIO esq nfreyeays n auafnoid auaxyetp oufoay 2 APTA #ftefeasn po os ns wp osepew af autoy Ta “aay woysOpOrG WOIST Of {Iods afuapazpo ouaprueaso afta natn “yeaq adops wp ote woswAgMU oxBad BU almond gir DHe "GT Wop oer "op amy onzne2 afpng “exeaq afedeyS ez TuquEDdsAT sn03 98 045 voy Soqz | vjods Sousnyezodoysod Soaoytu vfueavurd. Boysuoyes Hoge wrouryyide esoA03 14d woposog "yeaq BH VooTENsyassteN nUead uraad nanys n yosoyst olsnadeu , oupo8Zo9g a weeyNypo n of Ya, V[ods SOqsTUE oxgoqorq Hono#ofu nuofurp w2.9z08 w30 nffoesstox onb1d apewop oyg auN07 ME ORA -ousez of ae awyeag “wEpOr F ape wofupoydo woxpergels worIoused waodafu of afoy merelp woo vsnyeys afuouzid wz voyensyoesues Bashy wofuwhgpe AF THE {8 vuP[g npazsod yuIgN nsH Baysaaffeay Souatwpofh HERO yUz=TpeU Ep OFpIAHN af e804 pozod 1 g1parod, urefod n orn soap asourtu F mods Sounoxdes ‘ated SoxosfrvopensyossuT. power nz4 Muoqpozed nx of BSH te op arpeurus erbuesy aouopnaderng,omneyy woop ruaad(F 2661) eMOUNIG eH UPN, SonoSofu | ayensyassuesy nzoa nuprpoxod opruesSz041 ousel wyssq po af Png _alipod “L661 21 murpaud j ‘orpoiod naouso ov roye2q wouTeuOrDEpe © AES Seanie2 ,ptrpo8 “Tg6r 9861 2 BuauIpasd n wxNIpO NfuagoUDp Naf ‘af|STUIOY, [avis on wat L2G affu png “UrrIMpayy-woyosTZ wrUyposod ourB utUyBALAd ouAgeALNGO is 0 wypyepod auafzt afuogoun vu oxvad af ep avrs of ‘unuypzofiz | unrysuozowory vumsid ‘uowaaygnap 1 woysojouted ante e5U aftredepis v2 1ao[sn yusouso wsoupo yrujods o'wesszrpo wz 1 a9ag¥z wz Wsougosods seu sop fies gout a op fans esa np fi fox azas z198 eyeuraner nf -eaeuztid v2 voppensyassureny wAdfiyez woporod ‘ofisturoy, | PPNS !AOsTI ACTHA (21 bUEID 1) “g BURID nposA0d wfjsvispard ofuagols oxsUOEZ ‘oaxpao ep orpaagn af aurpo3 "ZO, 21 ayNTpo afiap n 394 E g foazex ruoargn jughed jgnfeanzean ougasod ‘euLs4sHFau n wperepod oysuoyez fons eydsroad ep onysaatqexy ouatnpaly 2661 21 nyowperd p, "Jods Tuaryuzadoysod aciiafu BU nsoUpo n vjods Zouro: ‘uroqoso vs seaq vu oavid owes oBau ‘agdon "[paq vt onesd eaigou ou urpeH exo ‘pu nojensxassue13 as wp rongnst Souq eur wand F ‘ou vavad npazaod ovaspaayn afiu o8np png ‘780% aft ‘vaysaofyeay Souafurpafy anpoad wwapos 8 ‘afuapoxo apaajod wouattazy ez naafyyez\fjosopn vp BuLsz0 Souzoipeu watuefiqpo m dgTH 8 BUEID aqpaapo npazAod af oeaxpsagn ‘ouoftzt 990 ysoupNsoUT vac jou UES MUS "wUNLNSTFOAN wyEPEpod uafWIZ ‘eavad ouyop 1peon Yu nyu rsohp syeuq vu eavad afteawuziadou af yop youe yu B2 af afueligpo ag “ejods Sosou Soaoysu axysiBox n std ogzazt ‘uofword uoxeu “ [peu vfueliqpo woporod ruvfavysod wavad eyspnt] 82 wolisrwoy r wopns wrysdoaag pad woejensyossuen oeU okviru prava na brak moze se razmotriti i nagelo slobodnog stupanja, ak ego jj dan osigre de ubrakstupaisamo oc oj tonalite Jobodno izraze svoju vol. Zakonodavac ovo treba da normira kao uslov sn nadleéan za sklapanje Draka je duzan u svakom ko koja stupaju u brak” pakto gradan- 1m pravima propisuje da se brak ne mode sklopiti “bez slobodne i pune saglasnosti buduéih braénih partnera” (@lan 23, stav3.). Pravo na sklapanje braka samo po slobodnoj voli i uz potpunu sagh iznato je braénim partnerima iu Konvencijio eliminisanju svib oblika diskriminacije Zene (élan 16. stav L.t.b). Slobodno stupanjew bralknije zakonu, ali skladu sa navedenim m 0 postavijeno kao naéelo u Poredignom PZ Republike Srpske normira da se brak zasniva na slobodnoj odluci muskarea j Zene da zakdjube brak @lan 4. stav 2.) ih partnera. Unaiem pravu su braéni ista prava i duinosti. Ovom rimjena ustavnih odredaba prava i sloboda bez 2. Naéelo ravnopravnosti braé partneri u potpunosti ravno liskriminacije po bilo kajem oso ica na zabranu svake diskriminaci partnera nije izritito normirana niu Ustavu Repu- rpske, ves se ova naéelo takoder izvodi iz odredbe o ravnopravnosti gradana ‘an 10.) U dijelu medunarodnih ugovora ovo je nutelo, medutim, izrigito proklamo- vvano, odiiosno zagarantovano obavezivanjem drZave na osiguranje ove ravnoprav- nosti, Tako je Konvencija o eliminisanju svih oblika diskriminacije Zene dréavu obavezala da, na osnovu ravnopraynosti Zena i muskaraca, osigura jednaka prava ‘na sklapanie braka, na slobodan izbor braénog partnera i sklapanje braka samo po slobodno voli i uz potpunu saglasnost, jedneka prava i odgovornostiu braku Fy i pri razvodu, jednaks liéna i imovinska prava muga i Zene (Gan 16. stav 1, ta&ke 4,b, fb). Obaveza drZava da osiguraju jednakost bratnih partnera je normirana ‘a Medunarodnom paktu o gradanskim i politiékim pravima (élan 23. stav 4.) Univerzaina deklaracija o pravima tovjeka propisuje ravnopravnost braénih partnera u svim njihovim medusobnim odnosima ~ prilikor sklapanja braka, 2% vrijeme njegovog tr: prava i obaveze bra‘ Ovo je nagelo u naem braénom pravu realizovana bez ikakvih izuzetaka, zakonodavac ga je imao u vidu pri uredenju svih odnosa braénih partnera. 1sto jadleani za postupanje u braénim sporovima i za uredenje ih partnera, duzni su ga primjenjivati i svojim odlukama ne ‘upanje od ovog naéela je Jozvoljens onda kada je to potrebno radi zastite interesa djeteta.” 8. Naéelo postovanja privatnog i porodiénog zivota. Naéelo postovanja orodiénog i privatnog Hivota proizlaziiz oba naga ustava iz Evropske konveneije ‘© zadtiti ljudskih prava i osnoynih sloboda. Ustav BiH, kao posebno pravo svih ica na teritoriji BIH, priznaje pravo na privat 9, Ustav FBiEI samo pravo na privatnost konveneija o zastiti judskih prava i osnovnih sloboda garantuje svakom pravo ‘na postovanje privatnog i porodignog divota (élan 8, stav 1.) ‘Nagelom postovanja porodiénog i privatnog Zivota, izvedenim iz ovih odredaba, zakonodavae se rukovedi pri uredenja braka iadnosa braénih partnera, te vanbraéne zajednice i adnosa vanbraénih partnera. Ovo naéelo obavezuje i jegavaju preduzeti bilo koju mjeru koja bi znagila mijeSanje u oral ivot, odnosno njegovo ograniéavanje i povredu, Moguénost. ogranigenja ovog prava, odnosna moxguénost intervencije drzave u njegovo vréenje Jedozvoljena samo u skladu sa odredbom stava 2, élana 8. EKLJE™ u kojoj sewoumtooe soy 2p Iam» BP so1eyp vureaw2ap tas n waoxed ypUpEAqUEA wuOTTAE Nays ud eu offou ‘eotueyp warzip food foysuoy2 foueuo} Bu asta BasusEZ IO} UM ig ae ong “eqns oupetaio) fuedepqs 29q oupatezrofag ahgnypo eqoso [os9 Tpnfexeaaspo vp voy po ouafwroid yrtonagnup po fazed ‘nfuagetama nidnastzd jarureusp azouro8ofpsa ‘aurofu *O8 9am) Pasa wtoupaad n ‘Ag apacad pag ‘equi ZouTeta9j zaq nsoupo WoUT|qERSn oupateroare ox asaUed aed 149849, uTa120 #1 31101 O fez wfugepasioap aapsan a8 8 ¥ ip nystas ipoaque, ‘exoNyTed woflaerIqeyoR afnze HOP :zbaquy,“aUaft44 ouepaspo onfex3 of fox soupo afpzAyn as SOUPO SOUIGLS HEOUTOHO NS BAyDy, “UFEIT suanie as of0¥ UO BU NSOUpO N 1sOU|OH? in zn oUDS 301 jo10d opy waryaxs 1 afwuzid png vapad npausod ony af and wourguafaan fox agoso aftap npat seu7.idayy “wyeyol BonoyTU t yxesq weA oupales 2D od agaca soupo iuatpovod read “RAkaq NT {fo oxosed wz wouzos Fougosod re Bp ns HO A BIEUHTY ‘gour aw nqpaapo ono 98 wp 1 sod yupeaq wus oy sms Burd ned wrow9Ul “9U wp anvzap wzanego Nsonzy ozou ou dTka '8 BUE[D aqpazpo 2126 wp ays0 (al -rwoy ralfuea) vpng seg wHPAq 97Fge2 aUGoTOd whiouapUDy ounNETAd wUTDOTTE ‘vureaszap nf up sou wrpaffsod oxeresoso(n af og 3e4q v5 OEUPAL NEA ‘torupafez nugesques up anezip ovatzoxeqo ali png Fedo isyead fofugepesoe 1 Poste Sougrporod afueaoygod wu wavd nange2 ve wosatyer vaDad espn npns moysdoaxg nfegeaqo 96 wouzed ruesque “orupafez (ono osastop Heuztsd _niigpo ‘efuagotr Boysuospe Hoss sloqeTuw8x0 wwzoypeU poop opr Bp "74 woureuopeu neu ipatos foupouquna Wye out as wige2 “eo: od wt osead wu 98 rynfeatzod se 1gez vu sed nfeur forupatez foyn oxrz wfO¥ | 1d woyoarz unugeatad vs Owes wawgeupateyyexead nas | axqn ou png wisutued yrupesq Nenqeys Zoudloyeue vENIEs | po ero) ons rasmop ary gg HEMT 8 rade) oe 2 feeatotond uoftreaqz yog fea0 of 0% 14030°N ‘ea ueAoUsez “yonte HUAEPOsod ousoUpO "Esq 9 ‘avfjoxzop brounzod ysupeaq uorez TuTeUoszd OMsORT “AUIEN MAY BUTNOAD taysdoaao n rualeprqon neta tuo wpers ‘pusjnoyoug twrumBiyod t emnad wINgeZ tesqead foysdozAa n “wyoarz Zouprporad efuesnygod wu eavad po wezeIAg soar rupiposod tefeurz01 Thtpoa t oupatez vz ouaIyST NS UP 15034) rasp ‘ou zed 1upeI4 fuuhaozap ns 1g tavzap Ny naesd woUuTeuorseU od eUDfjseqo wfiwowasa9 BURG Step “to|sn papohys tuafundsy ns oye tyoatz ZoupEPAsod vluealUses op 1peAoP Syeag, ep posta png ,290Kp oaysnspo# ‘epeyou e "etl “eaiqoad Hoygyupotez ofteloysod ousoupo pon THprfageASUOy, | Shoatg Zougtpoxod oquauioya ovsifualoo ozouts eyoupad nforq wafuew n of | ourag weg Zouarrqyou s Boues9] 2 wo | sotuagrueaso ourpat oy 1anfeftanysod soupo) w483q 21 opyseu SoUpe npar woasd n eYeAc{TAO pr | wiourfod ‘ouior 12g “vionte Souprposod ofuenoxgod eu oxnid ‘afngnpo 01809 Ravad exspnl] v2 prs nysdoang D19:q/0d yrugaug ve tio) Souq vu one rd ofeuzisd ourtead wPyspnf o wauestioy wySdOIAT PPE rN | -wjoatz Souprpaiod ofueaoygod pu navid n guvzxpes ns ne ‘eunsidoxd wipemep ¢ 8 eurmage wmupoxvunpotr a eywaziad omptz7 ney olay eaead eUO euzid i fupaaa od “quaadn yep ‘ujnuoayjod wurtioupaad n ‘ez ane iysdoang tpoaoyns wun yezous 1! wflaeapz apnagez 1pe ‘nsaf eflouasr04ur Puaf}onzop of rex 98 IAQ, YsSNIp LPOCOS te paid 0 fo wiowoxez ws NpErysN wuo af EP fo Hoge raoqces pgaatPu “onwad BOUPEIG HSETGO ea GLAVA IL POJAM BRAKA 1. PRAVNA PRIRODA BRAKA lema o pravsojprirodi braka~d jejako dugo. © pravno prirodi bra u pravno} teoriji postoje uglavnom dva r shvatanja, Prema jednom, brak je ugovor, Ovo shvatanje je nastalo u francuskoj prav- ‘oj teoriji i zakonodavstwu. Bio je to odgovor na shvatanje kanonskog prava 0 braku kao ustanovi boZanskog prava, odnosno o braku kao sakramentu, Ukrajno} lo posljedica ugenja ékole prirodnog prava i prodora individua- koja su Jana slobodi ugovaranja. Prema ovom shvatanju, odnos gradanskog prava koji nastaje i prestaje kao i svaki drugi Drak ugovor ili institueja, prisutna ta 1u predmet dogovarania. Najme, veliki dio snedusobnih obaveza braéni partneri ne mogu mijenjati medu- tebnim sporazueom. Institucionalna priroda braka proizilazi iz imperativnog } karaktera braénih odnosa, ~~ Obje iznesene teorije imaju valjane razloge zbog Kojih su prihvaéene, ali posmatrane odvojeno, ne mogu dati odgovor na pitanje o pravnoj prirodi braka. Uteorifi, kako starijoj, ako isavremer nka éisti ugovor. On prezentira sliéne prok Revue historique de droit, Paris 1902, a 207[ ' ap'do‘p edn Wom, ransed utugeny nemnsedt ka-u6 8p ves 8p 96 NONMOE WA g ‘wqnaq eyteysard uigeu | ony “exo ysuzE2q npourzt ofoysod pfox nsowznp 1 eavad ousoupe “eeaq nurzapes aMpeipo UOHEZ ‘wouoye2 uoprapaad uigeu vu FByatan YFMaprsposd wouosfer afuafunder zn owns fy iMjoa fouaaysdos od yynupyees nour au tuo nfO% sz nfearuso etog | Brey STU BHCY NAOUSO BU IOAOBN TUBDeAS af PF —— ee a fe, (4 Burr “eaq x07,7ez9 YwLOAOHN aF BABgEIBeU EIEDNIOI0N YPAST jyeyseu azouyeag “woUose2 as anpasn | wUOXes NAOUsO BU BATUSEZ 98 RIG, foe {yop Was OAO}O8 f) "RIVOMRIPYES Fy MALIA 0 vatsd FoySTOUTY, vopupofez euaparn mouoyes of $I OF [prem eosin ape/opns ation fousesd foysnoweyy naqersoH ofioruyoq, “exeq efzathyqo euaouso id offoyuyop auspancu 04 Teuz;ouoy | wxyosy af MOTUYaCL-Cg W B onos soo jopasn wowo%ez.ovy EIG eITULYYp WOEZ “astm g3y 1 ays PULAU yo ad osuin ez waged aflu vfforuyop eAQ, 2, visa ‘unsepoyy) ,.vavsd Zoyspnly | Soysitazoq PAouEYsN "o1 ‘npouizt vz0n af yeug.,, NUNSOPOH BuIAIT ‘aug | ossygnu nomupafez nuyeuLzojou 2 yeaq BrTuyep vfs09} BAoUEfUNSNE “(1'6 § iawispaad Pfox auag | woxwsjgnur npauizr #294 af Jip &2 1200 a3 “exvad Zoyspnl| 1 SoxSuETOg IAOUEISN vy NHFEIG, path auoz ¥ woz03st VV VPIOINIAAC VUSNOWVZ "& -pord vunraatepnys n ours arpryses ‘nyueystad woupogols wosoyf od foungaas n uagnlpjez ‘ousz oupat t voww#gnu Zoupaf eorupoter euopaan reywuziad MEISE UNIMUAAERsY af of pag, “elonansur nfezspes od af Yop ‘ays1a augasod Jonna vfjaeyspard yeaq [#94 ONOR08 “98 raNEAa ‘fowatusea nuzgeu od ‘yfiaquyap foxo euros "penqeys HousosoHn wlizo9y A739, ‘A Rfforuyep euayeaytadando af eq tinge PHPAq efON foupnew fouexpo.d (oseU 1, VAVEE APIOINIAAG TASCTAORL S sueygndop vyeaq poazes af n onsad oysoriua wz atfyeatadant oy afmyyE as Lnyesoyt m aioe wore 9 Boneu0U wauarReaady prupofes fomoarzop oy moferq 0 1008 roy oftoruyjap o1{ weg nfuedeTye uns vfoy ousoupo ‘wezes0¥op not au 140 2s wunfoy 0 NSOUENP wavs © soaoop refoysod vac ezounzed qrugeaq npeuiz] “vionte worupafe7 wt ingen pyeiso gofianer ezowued Yyxugeq NsOLNP | eavad BUGoENpaUE‘ero{An ouou | wupensyes016y04 eurosrZop "eul}ososqop ows ‘yefoysod eaoUs EARL soqoapt urareiaywur “yruaayenap >uofxozd eis 71 14 wpe agninpEUotZ: OT qeaq aurgoso une? vyste“weaqIms au wer fezzpee ep TInuaLICdeU whey "woUoyEZ nena rpoaeu ug “yyense yeas ofuagnipyst 2n ‘oUez aupof'ywosesgnul Ropar warupelez |fezaseqo wavad EuqosnpeUr ousoUpo “ezspes 1 Cex ‘OAWEISOAd r HyUEIEEH UIPeT -eujoste euljonoaqop ‘eujoarzop ob Hezmuyep ezou NAjsuEPEN A NfuEzeads AAT Suouad me zosodn Tupelo} “efuagn( wz MUIpeN od "ye oud syn 95 wp wapes UO “apéfp axoud apey nsd9oxd nop a nf "WostreEUO EPL : fioruyap vapisepy 98 a9ns! unfheuzodfou npot 2003 fousesd foysopSu9 1 9: 8p qoorponee wawsnso x esau ‘yugeig worupates “worpoz0d as vaeays 382 BU osu SLE "BsOUpO BOU7!G0 PP syoug vu taoxumpe}ig 20K0RR uegtqo abs e1q up afwaNIeE syyosey quarnerodtt nyqoaq 0 nfj099 NUON jour ou a8 W304 71 exvad ‘1SOUPO ruyzapws BAoFOIN “wjods Boxrp11203 140 "wor max} BU NISOUDAA 1 yafan af ionfpree now esq ‘OWEN ‘oupatz 1q wp nfauipafs uae tovxegnt 98 0803 n, swoysnounsy nof yeas, z0san ory otaxysuaaid ye cst10wa8 yne x0s03n uo au ouyuonsostoy of ed ‘eaad SoysuEpEIs fonoSn Hofo3 o11@ PO gH}ze4 af Uo ‘ouaIHaZAe¥ST EA EP HESaad azoW OUSOUP re a) Brak zasnivaju dva lica razligitog spola eras spolva je Konstittvna ori brake aj odetava ego bith komponente c) Brak je ral ko Svtna sajna Zen | mulkars ear aedica hj treba a sp titra aa Ubraku se pio zadovoljva Sta iz potreba Fae ee nih, emote eal sta poane ; itor deonomsih Pox oil para dao koje atau bra aejonemagueieat ae ree nodaasjenormiran sm oe nanacaje ako ene re) vol1Sjeesadrdia asi cera pcrna dase nina dogevara sporenmera + semogute promo roguira Onis ine sav o re soem ajay stave prema brak {sbavezame hae fe aa Feat aod iv aga prprembnost 28 brak ote, ivotna zajednica Zene i muskarea 4 GLAVA II SKLAPANJE BRAKA 1,UvoD Uevoluciji uvjeta za zakljuéenje braka izyjesno je da su promjene isle u praveu njihovog ublazavanja. U vrijeme vazenja iskljutive vjerskog braka, uyjeti za ulazak u brak bili su vrlo strogi. Razlog za ovakvo stanje je uglavnom bilo to Je postojao ei ygranigenja koja su proizilazila iz vjerskih, klasnih i porodiénih zahtjeva, U savremenom zakonodavstvu otpale su smetnje prvenstveno vjerskoga kerak¢era, materijalni uyjeti svode se na razumnu mjeru, a i ublazava se forma 2a zakljuéenje braka. Ove promjene su posljedica novih i savremenih zahtjeva za priznanje lignih prava i sloboda, “Sredinom ovog stolje¢a prvi put je na medu- narednoj razini priznato pravo na zakljucenje braka, na osnivanje porodice, U tom smislu je postalo sadréajem, prvenstveno globalnih (1948. god.), a potomt i rogionalnih medunarodnih doxumenata,"° Opéa deklaracija o pravizaa Sovjcka iz 1948, god. u anu 16. propisuje: 1, Punoljetna Zena i muskaracber,ikakvih ograniéenja, sobzirom na rasu, dezavijanstvo ili vjeru, imaju pravo zakljuciti brak i zasnovati obj Oni su ravno, ikom zakljuéenja braka, za vrijeme trajanj prilikom razvoda, Brak se moze zakjutiti samo uz slobodan i potpuin pristanak osoba koje stupaju u brak Porodica je prirodna i osnovna éelija drustva i ima pravo na zaétitu drustva i dréave.” Brak je zakonom uredena zajednica Zivota ene i muskarea, Bez obzira na iciju braka, on je i trajna Zivotna zajednica koja se zasniva uz ispunjenje zakonom predvidenih wyjeta i strogo odredeno} formi, grupe uvjeta za sklapanje braka. To su: —_uyjeti za punavaénost braka. © M Alintié, “Brak por Pakultta we Zagrebu 89, Jatalogs prava | osnovaih slabods Zoveka”, Zbornik Poevnog wnovnih slobodapeinaje 2enama i makers ‘cenvanie porodic,uaklada ex domain akon ko regalia) Fealzsei tog prava (as 12, Konvene,11s 602 ot adoung wy 7 SRS ‘nporsod woysuouros ‘lueasp qeougnSout ofngnipyst oyg ‘ouatsaoxns ousoupo quauiazA03s1 yep nfesout aavfzt as vp 12 ‘woznp n ‘ouafoapo w yzjoad y3eaye apoatad oures 2y -:yeaq afuagn{fyez we eaojsn Soutg vfuafundsy nyu “eureanfiy unAoyyfe n SOUEPND -od ewou ‘ou nup e Syeusysuid afep soured 1upeaq wepol oFe wp IEW O4, fofors od auafsoysr rq nfexour axcfar ‘1peuz, ‘ouxepnpod rq nfesout aaef sounzed Hou034 our ourenguosa 039 95 14 vpet‘eu%e rqoso foun o opnigessoge sued oxfourourenguoso B39 8 4 UP “Eu di owed eaters Soup ogo aye VU 7 TPE ONO preheat rupatad ned mofo waojods nsoygyzes olan wofunds Oa set orgnfotez af wolox ve ago po vjods 203 Masoy tuowvsd o 10x 08 O30 OWES 4A oyoree runny ossot euogegol Soysufrpota won ndnsod WoUZeyOP me re gouposyeunoy es vxeaq efuannfpre niegns MIP oFBOM 9814 2K, ods ‘ s‘viogyow oxqonstad on wpa ftopnfpee op pop our wp IeoUAewxOpotAs URN OAH usoupo ‘esq nfuognipre2 ye on vrafan oun Soso afwexvztper eaxpavado "ed ‘98 #899 80q2 039 92 _adjyee ep ods Boys 4a] waafyyor 1 oFy efods auafwozd oxStIPIPELL op ePOP LPH sraaeynat ours runes apotm rsoupedid aay afwentd 28 ep 098 wos ' up soupnsour ousoupo 13q WysouUTES we vu opaygnun ety ours apnipte2 ea ep HsoURNS! ees nema uo 11 wyujuepnp[uoy tf ouaUstd Iyep azoul as v mourafuoyn# 0 wouaeyn 9s 1peH “o ourrod ruguaq Up HIS9p as oz0 py eUEIS joads aut v “ouyesouad naouso wi iq ea 1q oxox “ep wlualigvar vavfundsy au gowound mp (pny wz whiny ns {4093 1) ‘ajafan ouapiaposd 18 wuaptapaad afi nuoxeZ 1) ‘onwads auaafso ‘ouywatad 20 powoung “vfrwacxofs0 vue po vuNp og PU PuagIERAFO TySUOUIOA af YoWOUNd | yyou Boqz ‘ouRaxjodoU OA0r03 wja{an Hono oftwestus0U of €P ys0uzU, 1yowound efueaepar unaep 14e1q HOPS 7 powiound aeeaup Wolo s uapeuz0 ougey folu 1) “wawzou yr wpns po vutofA0 rq Bou "pg wUETY NjsTUISn ‘Jou fs rmqezoyy] () “wozeysMUL | BLOF No ‘suas op uiseysten yuo po “wexq alloruyap 248 2h | Tidouanp af ez reyeaq myuouoduroy nygororq waeze-2 ‘eBojzns UEP ‘wyeaq ofuapntpyez n1poSpo 9[97 ou two woyad wp w “(9sa10q, sid up examzed 1q 9zout of, "nfegnys wours4U0H ‘yuuepavado vfuefoysod afta VAOTOAS ISOLIQTIZVE TS mosegryous poad wyyeaq afuedepys ~ + syeaq nfngnfpyee vfoy vor qeuystsd ‘enojods ysougt zea ‘C¥g wep) ,So8ap ypupOuE | souyred rupeaq wopof oues upynstad af oye Ido[ys 3234 98 PP 1 ‘urofuosafzo7ou aneadn uudz0 rysurgdo tzoppeU ‘vurLofegnys unuepsesdo Oy 1. UuoWOUNd we3nd uednysez apnq roURrEd 1UZeIq UNpaf "ZOFZEx TULPAEL 9forsod upey epuo owes ousoupo ‘oujoznzt vp ysougnSou wygndop woxez “eu ‘oug afep wyeiq afuagn{ pez wz syeurystad ‘nyravad n soured mzeIG FAAS pafis ofundst niq nfesour nxesd wogeu n “ouforsod year 14 2. fa r0g ‘esoupo Sousesd ovy weg youraseU fat paad rox ystad wrupoqoys nfuout g nuoyp Wns est wowoye7 uopiapasd uigeu wu yep apng yeurystid yp ofougarnod "eyes afefors0d rae atan unig oxbq afuetoysod Bz tA) ‘ez yalan opalis oysof Syourystad aoyslu ousoupe “exoued ypupeIG aAelZ] VuaNLIVd HINQVS AVNVISINE "2S VHVUA APNVPOLSOd VZ ILAPAD "S o ow45 2.3, NADLBZNOST ZA ZAKLSUCENJE BRAKA . l i i iéarom” (an) Naimo, nepostoieibrak ne proizvdinikalvepravne pst e-pravne poledice. Deca ratene tacom braking status vanbraine.Njibove oinstvo se tvrdyjona tine ean jn um wa, Sabre parte ‘Bamepostjeson bral opt ni, ne cone ve pramepetedie kao naa gakljugenjem braka, ence ‘Uzakonodovstra Republik Srpske neispunjene itnih uve sank no je niStavoséu braka. mae eetasankcionisa «Brak sklapaju saglasnom izjavom Zenaimuskaracpred mati 7. stav 1). Matigar ima svojstvo drZavnog AluZbenika, Prome codnosu na predhodni porodiént 2akon je Tzjava braénih partnera mora biti data pred m: zakonom. Povreda stvarne nadleZnosti ima ze postje nije odredio mjesnu nadleznost, pa bratni partnert i jzbora mjesta u kojem ée zakluéiti brak. Sto se tige na radnje predvidene u zakonu nemajuisti znagaj. Samo pr brake dat pred ovlaséenim licem ima Karakter bitnog postignut, brak je nepostojeti PZ Republike Srpske zadréano je lomosti za zakljuéenje braka nadlezan je opéinski organ Jenullezan geadonadelnik grada, nosno naéelnik opéinilidelegirantedhorn (lan 22.) ‘Uuporednom prava ovaicene lice a zane baka supravu Sebi, Hrvatshe, Nie nije rjeSenje pitanja stvarne nat wrave. Funkeionaln voje ten phat ‘Braéni partneri koji Zele nakon sklopljonog braka pred matigarem sklopit, bak pred werskim sluzbenikom, duzni su mu predati iavod iz matiéne Kael vjenéanih, | “Moguénost da braéni partneri nakon zakljuéenja braka zakljuée vers u . ven oeuenet wt er eatom lan 29). Uraniem akon ohaveny | UWA 8 punovainost braka su éinjenice ili okolnosti koje ometaju zaklju- lapana braka bio je gradanski brak, a vjenéanje po vierskom obred ene porate a, Ua ove ts eto itemin rate fran be ekg bra, verte celnoct #0 én cdretene zakonom. Ako pie vmementu kuna ne No, besoin ius Dn tea oad Ha bows poss nr siosnanoje nitric aa UT duane acto nezekonita praksa, novia 2a se ecnost sakljugeniy8 nekib usjeta 2a punovaznost bra, predvidenajei krivigna sankeia, MMerskog braka, al po zakljuéenju gradanskog braka, | Nate sskonodavstvo predvida slijedede uvjete, odnosno braéne smetne: ~ vee postojeti brak (lan 1 . | ~ oduzeta postorna sposobs 3. NEPOSTOSECI BRAK |= srodstvo: krvno sredstvo } srodstvo po tazbini (lan ‘koto priikom zakljugenj braka nie bio spungen neki od wea za muloletsto lan m8), smatrat ce se da brak nije ni nastao. Postupal 7) = nedostatak volje (an 16). et okrete se euSbom (lan 272. sav 1). Pravo ef U pravng eur oviuyjeti ili bratne etnies : fuibu pripada svakom lie koje ima neposredan pravni interes, kao orgartanovamna, enje Klasificiraju se po rasktitim a (dan 9.) | Tako braéne smetnje mogu biti: nist lana 8 stav 2. nepostoeti brak ne proizvodi pravne posledi®s a, Otklonjive i neotklonjive 4. UVJETI ZA PUNOVAZNOST BRAKA, nesposobnost za rasudivanje (San 11.); 12,); srodstvo po usvojenju Tarasitirod seluelebivdeg saveznog zakonodavstva prema KojemJenepose® —O., oydieta ig inves . brak proizvodio, eee eer uimala sats brane ce na sag ont Pinale rene prema mound fannie nos dispencacie aan seechog deuga stav nasog zakanodavea zasniva se na doktritl nepostsjeO ay, smetnje. Otklonjive sinetnje su one 2a koje sud moze dati odobrenje za Jugenje braka, ali samo uslucajevima predvidenim u zakonu. U beak u pravom smislu ried, ou, Unagem pravu su maloljetstvo, sodstvo po tazbini i nesposobnost za rasudivanie,Huq 92014 wofloualjoqur mouTeuLZoUGns OUBSHIBFETEY wfoAzes BouanouIa/BoxD 1ylsd Zouojaeysnez 1 Sousnqeuro.d ofuvys of souofyazvaou vuADsnG .."efuafjogo Zouaagnp taypafjeod ony afuearpnses vz rsouqosodsan o 1pex 98 1] up ‘fpuaqn uofuageygo(s wipjsuprpour nfegnys woujaTUoy wosEAs n 98 29 WHOA oo ifpeaggou “of capared ufo -ourosod ‘ehoqury ypigryssd wdofasea op tzvjoq| Toarz wouarpjaye n nfemsasTUEME ouafuioad equsayoq ypuasjozsg pox “udu a8 oye, “ofuearpnses vz ysougosods ‘wuagnifyst of npavad n ‘efuoljoqo yao nfepnys ¢ ap 1 ezoytsd “efumys yFIMuEKINS ‘eftuosjozsg ‘ofouvsed ‘efueys yruassoadap-ouptueut nfeonys n 1914 99 OL, 1uny yPaTytsd oup94 wlegoutazod wi s2jtuvur 98 ofoy ‘eo \qo wrysoqoredoqsed au Zoupesqu99 afuatjoqo nfuvyid n af wpey ‘ed ‘08 oxy “afurearpnees wz yougor "s9}0q vu oft zosn wurelionysoyruCUE fox ‘ofte3s ouzejoad ‘38 azo "nfuetesy r moqzuaqUT od w (zou ‘afuearpnses ‘vz sougosodsou uyozzn yrujueUruOp po Uepal ovy “ys9]0q BUASNCL jsoualiazesou wuaagnp 138904 BUAOSTD ns 1gopfeu w ‘tufoaqosouu 119 nou afuearpnses vz nsouqosodsau oazy “efues -Ipnses vyoy Zoujwaxjape ysougnsowou af afuearpnsea wz ouqosodsay, fos, 9] Bagsfjaqeseys nue8z0 cod nfereusyznpo o nx{nqpo 120 TIMUTIG azOULaU BqosO BUpaL ae HELO :nourafuioyaad ‘oxzes TAOS yea ne ‘nuoyee n ysouqosods auaojsod afteutrznpo we rzojemay "(esq weZWAOUNA HIOHIPAEZ 2z0u1 ou 9 fa[03 oq vo|z0: po unpof af ysouqosods wuAoysod ey9z0PO ‘eajsurojod Zoxezpzau eftepex oP op 270 eqos0 YrUseIO oUADSRD NAEAG ‘ep apnst os nqesony|foxsurorpour 7) afueyd n ouopasop y4q ofBou WEG Baal ‘yruxouso afuatundot qd rearzwoa 04g) fo ‘ofueatpnses ez vugosodsou af wo 1 s0ugosods vusoqsod mpznpo af fofoy wiogoso ws meg 7 “azoxNGO waad WAS ‘nfeaspanzt pprupefes wp afnyap0 as wioued yrupesq po v “eLmesoU TATUTIAS ‘a warped ep nqoat‘voawygnU fou92 vorupotez Oby ‘eAUEySN wUaAIETIP OFM HEI -yeuq nrpnipyez ogous au wy wus ed nfjos nuqussojax ouRRady3/z032) a70ul Ot ‘afuealpns ez ougosodsou af epoy 103899 011A 1e4soUgosods wuojeod wyeenpo af us 190-0 2 "wpmae youuu ujusopow nono sunaig-frUPag SOD TTI oy pe -0861°2 61 PO | uanerduoy ‘oun xan neauosanps er puet ep ov igen ou ees dono funstwod We ANH gO PME | ae 9 Blo] zea ZU 9F APHID souqosods wuaojsod vyaznpo of afuvagpnees vz vugosodsou af wos hip zou ou qeaq., “(esq Sourrvaound ofuagn(pye: niirenré af jax ogoso oupafefjwespr, Soupeyuou aus of ep ofZusns PHION AeNVAIGASVA VZ LSONTOSOdSAN TTL LSONAOSOdS WNAO'ISOd VIAZNGO "2'y sosyuogoq sued i po shoes 1p 1d eurpeu po wepaf eu ovysoud 1od ayou as uo "exoUNTed Yrues anpou n yeaq rues of O10 | nuourazanpout n sfozq th ana 2 eds ‘af OY po Boupot exoaq Saftres sfuutery outatiza n eq 4a “ennsd Boupeag vpageu yruaouso po Boupot ovy afiureRou0N wayeU BoHP -ofisod of 0x0 COT Wa) BIG M900 af wfox UqOED MEdOPE AzOU gu EIR, LSONQVUE TY (oagspors) W994 | cayuopoipo es oues eyeaq afuagnpye2 nfesspnfiowouo ofaatis UATE AL feu ‘ofuearpnses vz ysouqosodsou "ysoupeIq) vz nfeavgtiowauo aftaus aunjosdy josdy “> (ons ‘ureon] fox o11g ws weg oft syeysaad nSour wouaurosa ofuyous auoLNOIAtI sgeysaad azout ou afuyous outer], afox onyspoas ouary du of oy, TAS ouamosayad y oufeaL “4 ‘ehioezuadsyp yyep 98 azou: at aftyaUs aa ov48 izazvana hromotomskim ili metaboliékim promjenama, il kao npr. oStesenjem mozdanog sistema. Ovo o8tesenje maze Teska duéeuna nerazvijenost je stanje u kojem je koeficijent inteligencije inmedu 0 i 19 (idjotija), u kojem je inteligencija aStedens u najveéem moguéem smislu, Bolesnici eu potpuno nesposobni brinuti seo sebi. Uglaynom su azilira 1 speeijalnim ustanovama. Umjerena dugeona nerazvijenost je stanje kod kojeg je koeficijent inteligen- cije izmedu 20 i 34, Psinomotorni razvoj bolesnika je usporen, raspolazu malim h rijei, potrebna im je stalna tude briga istaini nadzor. Radi inosno stupnju mentalne retardacije kojaje na granici izmeda idiotije i debilno: Kod laksih sluajeva dusevne nerazvijenosti, odnosno debiliteta, osim intelektualnog deticita, opéi psthigki razvoj osobe je uglavnom sklad: Iiavaju se tebi poremeéaji. Takve osobe se mogu braka, Drugi razlozi koji mogu dovesti do nesposobnosti za rasudivanje mo biti posljediea oboljenja koje se ne moze Klasificirati kao duSevno obol & + i 5 2 E 3 E : i . i ; 5 5 povrede, _ U smislu slana 37, PZ FBIH, nesposobnost za rasudivanje prisutna u mo- mentu zakljuéenja braka predstavlja razlog za ponittenje braka. Ukoliko se ona j -ainom poremeéenoséu braénih odnosa, jenje da je pojam nesposobnosti za rasudivanje st ne bi, prema misljenju veéine autora, mogla doslovno tumaéiti ~ kao nesposobnost za bilo kakvo rasudivanje. To bi bilo stanje | potpuno pomuéene svijest ili stanje koje nastaje pod dejstvom hipnoze.**Ove osobe | nisu u stanju iaraziti bilo kakvu volju 2a sklapanje brake. U tom sluéaju brak ne 10ga0 biti zalljuéen, jer to nije moguée bez aktivnog uéeséa braénih partnera. jenica da jedan od njih uopée ne sudjeluje, ili da se ponaga nepriliéno situaciji © D. Koemanovs,Psihijaiija, Maicineka kali, 2agrb, 1986. ged, ste 824895, © Matladenovie,op-ct at 278, _ukajaj se zatekao, mogta bi dovesti do prekida postupka sklapanja braka”.”” Stoga ‘smatramo da bi nesposobnost za rasudivanje trebalo tumaéiti kao nesposobnost pravilno rasudivanje, Ukoliko matiar na osnov izjave liea koje Zeli zakljuciti brak posumnjs w postojanje nesposobnosti za rasudivanje, usmeno ée saopciti podnosiocima prijave tba ne mogu zakdjuiti brak. Zakonodavstvo Republike Srpske takoder predvida nesposobnost za rast znje kao razlog za ponistenje braka. Tako u élanu 32. stoji “Brak ne moze akljuéiti lice koje bog duSevnebolesti, dusevne neraavijenosti ili iz drugih razloga nije sposobno za rasudivanje” Pravo na brake edno od osnovnih ljudskih prava zagarantovanih ustavom Bill te brojnim medunarodnim dokumentima."” Da bi se ono Sto manje ogrania- valo, nesposobnost za rasudivanje wvrStene jeu red atkionivih uvjeta za punovad- nost brake, “Tnuzetno sud moze u vanparniénom postupku dorvoliti sklapanje braka ‘osobi koja je nesposobna za rasudivanje ako utvrdi da je ona sposobna shvatiti sagenje braka i obaveza koje iz njega proizilaze, teda jebrak u njenom interest.” (lan 11. stay 2) ‘Sud je duzan u postupku davanja dozvole za zakliuéenje braka ispitati da 3 ispunjeni uyjeti u navedeno} zakonskoj odredbi, utvediti liéna svojstva, jovinsko stanje i druge bitne okolnosti koje se odnose na osobu s kojom pred lagaé namjerava sklopiti brak, Prije donoSenja rjesenja sud ée pribaviti miskjenje zdravstvene ustanove i organa staratelistva, sasluSae ¢e predlagaéa i osobu s kojom on teli sklopiti brak, staraoca ili roditelja koji se stara o predlagaéu, a prema potrebi moze izvesti i druge dokaze. Sud ée ispitati opravdanost prijedlo- Gana o ostvarivanju ciljeva braka, zaititi porodice, kao i shvatanju sredine u kojojZive osobe koje Zele zakljuéiti brak (lan 845, stavavi I, 2.15.) 5 jom Ujedinjenih nacija koja arantuje licima nesposobnim za rasudivanje, kada je tomoguée, prava koja imaju iostala Ijudska bic.” “© M.Alndé drop it, te 68 Univeraina delaras pravims dja can 16), Mafunnrodn pak ogradanskim i poltickin pravina (an 233, Konveneaoeliiniaanj vis olla dseriminace Sena lan 16) © Deklaracia UN 2865 04 20.12.1972, god.spmpasoad syn "3034, ‘utyye380 ru oualfoazop afta wxyeaq aftredmpys ‘nfuagafy woaou od “wou, ‘od apeaq r veys08 noalp vu ous Bjssoupo wsfeaq BI oud Hg Za Bluagels po uuadays wu warzgo 20q 5783q sf foupoqod n oaqspoag eyfew euyegng patped sf foavad n oxysporg pouoyPe n o|gop af auafwosd aao og "ess wuIUON / PUIGEGT ‘(jury augoqod nuadars wiowsj99 n eunorupo, fez wunqu as WoL0H od J of sagspors ourznq afueunges | irri pous en buodors exten afvopos 0 | Spee af wads vd Hata ‘oatgnffgn vuadays oysaia9 op tar, fougogod t fonvad n exzUpoas yA npauizt Hdopys azour ou as EAG "ZT CUCL je3q 1 B49 { OBy ‘BArspous nuadaas pou ne wyeiq JoAoHafu 2993 TOL Teaxspoas nuadays woSNap n uo ns ‘edors “eluapoa wap ns Buqaxjod wad | az7s9s SoUpO v7 "Bayspors Wadors Uawy efuapos yea 1197, ‘exyaid afuapoz wgnfeungea ou ‘wxyoad Boyptupatez op 1 {oSnup | foupat od efuapos as fouq fury foxo n vxruposs npautZ! wayspous uaders ‘ainpaapo as pes ‘eBaag "exaad Zoxprupatez po ngafiod fox orUpors tt \dinup eu efmpiayn as eayspors BU wuodaye wosnap n ns yum t pat snqyaesd wuroad so 7 98 wAspors ‘eeu ff 930 OURS I} elforspo. ego eyyTUpofex UI Ts ‘Mf Soupozound nsoupo n ‘bunonun ee euot /equq 1 patp ‘wours yr woxz093] ws wale ‘uepaf wofuepes ngafiod roy roruposs os ozeyeu (27024 peu) fury foxnad 1) ‘wuruadoys 1 pfjorjas of waaspors Souay surat "w!IG wea MT THTEIq N wefuepeA “wand rupostad afeyseu tfox soupo juavsdougrposod wfjseyspasd oAysposs ouATY, ‘ejgupoas yuasy ypAsHa NpawIZ! weg wlUsOnipyeX NUEIqeZ ‘ez ns yzojzes ‘wastoyod Yousoioq rygtZy T PIIed wluepes po uezefoq a3 Torpos0d rn epaa afteango ‘eyrupoze yrznafeu npawzt wlueaoygod Souznp aftteang ofuofoasn wtundyod ore ase onysposs 1 142 04 O835P045 "VEY ‘oqeaq Souzes 1qzey od oayspoas 93 efuatoasn Soundiodor poss oUA: wprAposd Uoxee rumIpoIoR yund afuedeyys v2 nfuyous 08%, joundyod naouso od oayspors OALSCOUS “8° pe ung) vyeaq ofttednpys wz ajoazop nfureaup 0 wluogots soupowosesd fad seaq nidopys now au wyerq ofuedelys ouatjoxzop af eux aqosO dors53 rovatno nenamjerng, jer ova lica najyjerovatnije zbog velike razlike u godins Ova obaveza postoj prema maloljetnim unucima, a prema punoletnim nce dod uprilile da zakljuée brak onda kada postoje uvjeti 12 216.: ako se unuk nalazi na redovnom skolo- sihiékih nedostataka nesposoban za rad, ih ne mote ostvariti iz svoje imovine. U prvom sluéaju obaveza izdrZavanja traje najduze do 26. godine, a u drugomn dok ta nespasobnost traje, Ukoliko nenai djed svoju obavezu izdrZavanjs anuka ne izvréavaju dobro- , ha se mora utvrditi u postupku pred sudom. Unuk je duzan izdréavati nenu i djeda pod uvjetima Hoznaéi da ova obaveza postoji ne samo za punoljetne, vedi za: Kada je u pitanju mall iz stava 1. ovog él Pitanje reno ‘auperednom pravu, Da anova 217. i219, maloljetne unuke ne mogu ostvariti iz svaje imovine (lan 217.) Pod istim uyjetima i punoljetni unuk je duzan izdrZavati nenu i djeda, ako su oni nespesvbni za rad i ne mogu se zaposliti, a nemaju dovolino sredstava 20 divot, il ih ne mogu ostvariti iz svoje imovine (élan 219. stay 1.) Nakon poredenja sa navedenim rjesenjima u uporednom pravu, otitoj nate zakonodavstvo pripada grupi zakona koja imaju najrestriktivnije rjes aabrane zal Kada su u pitanju srodnici u pobotin« vanja iamedu sestara i brace i sestara i br 1e osobe (lan 222, stav 3.) akon predvida obaveru izeia- ‘po majei ecu, u odnost na malo- Srodnici su duini na medusobno izdréavanje u sluéajevima predvider zakonom. Krug krvnih srodnika obavernih na medusobno izdréavanje v1 ac indrtavanja,tojeuviik maloljtno lice ograniéen. ee U sluéaju davaoea izdréavanja, zakon ne normira da li ova obaveza tereti Neuncadteizmedy) 6 panoletausestr il brat ii malljeenog rated westra, Zaher ooericene Osim obaveze medusobnog izdréavanje rod ‘obavezu medusobnog irdrZavanja izmedu nene idjeda i sestara i brace, kao i sestara i brace po majei i ocu. jeg zakona, koji je normirao obavezu izdréavanja izmedt zakon FBiHI predvida samo izdrzavanj inmedu nene i djeda i ny Pravo na izdrdavanje navedenih srodnika ostvaruje se onim redom. Pa Republike Sepa je proure odredbu is ranijgzakona tako da normirt|seonipoivau na nasiede an 223). Teko Ge ever sestara brade i iegcd bavenu medusobnogidriavana famed srodnika uprave ling Can 299). | ehaveze nen ideda, ukaikomalojino djte nena rata, Ove eet "rema PZ FBIH nena jdjed su duzni iadréavati svoju unuéad anu sluéaju primjene prava predstavijanja nasljednici drugog nasljednog rede, — ako nena i djed imaju moguénost da ih izdr2avaju. sestaradaizdrtavaju malojtnu brad isestre, pa se pravo na je ostvaruje onim redotn kaj ay dav a ‘nealedvanje".(Odluka VS BiH, eo ev 697/81 od 18,3, 1982 godine, Dien VS Bi hee nareyes 8pm nd aango nog tuna ‘axj109s0d | noofp wz wyrupatia wluresezipzt wzaauqo of epey, “toolp nfoas nfewr yng WF egageU epEy 1 fors0d wzoRLGO PAD, nfegnys wowen]uoy woyEas n TaIgeUITY prs 29 ifoy prepuras uavad of owohiaa oznq At aznp wiafu to ne exe owes yng | nqODe (61g weRD) ourAour afors 21 HIzwAIS0 ozoUr ou JAH V2 VALISpads oufjexop wurou v “py[Sode2 as gow u tpex wz ueqosodsou of oytjo4n eyngo IT nyapeuX HeALzupzt of uezaAEqO AIO WsEM HofoUNE 1a fofox n aoxpoz0d ysoutadop af ougnp ‘autaoust afoas joqeu “Lrg BUETP MISTENS Cy uratu 0 ynU}4q a “gxpay BuauOzA aznp UBafu Tuo NS Ox “BYR: _ngpgeureawzapet 61¢ PUFLD TL. T@ mu 21 BuNalAn pod UBenp af yeIOAs EE (Ce Abs 0g ww) asFHIEM ofoas Neawzapztsugnp neyu yRgO YY eYapMUL“uapaNTes {My waygquod eayalp wyngo Mt aqageUL eagrpoa npouEzy sexq af wp TENNIS A jupofez wugrposod wpefoysod nus oxoteftt 0 Ipepuoysed wfunaveaper wzaaeqg ____2CT Amis “022 HD) wiloupor Hons po aftreaezspzy nEzvAe0 NBOW! ‘ou tuo ox “Sy ioysed aupafjoyeut afoas Hexezapzy ns vuzMp YNgO | PYs.eW ‘ueays alitup 8 ipepioysed s ‘oupal's eyngo 1 94292 _npouzy ours eftreavexpay Souqosnpacr nzaAEqo orpispoxd af woo, ofumAwzsPH oxjsuosez of oj» ‘ezasego euavadoy(sulaous Bupat tfoysod ‘afhuy] axvad nude? ‘woasd n ruyqzey od wyuposs npauiay wxesq wluagnihye2 ouEIqEE WED eaouepp afueaezapzt vz t ofueavgxpay afoas wz po 1! wopes apoyzad aftzearso afox opal “peo seg nafoye 2ojzes tuepavado afoysod vp 1p1agn oye “T vanys 71 wa ‘yeaq otuedeys yjoazop nojdnysod wougruseduea n azou pus ‘oujen tua: syesq negnipqez nour au rorupoas yuopancu “prsueP nystUS n ‘esMIG nyueysoud 07 ‘to90 wtaoafu es ny[paq N 1zHTeU LUO 9s Yop WOYsDELH WOLDAs ee seaq rgn(lyez onflour rq ou usoysed ‘udu ‘oywy, “RSOUDEIG eTUyoLUS ee oreod s2f exoaq SoSnap efuagn(pqez op [op azouL au “wyeaq wees NOH 7) (CL aes 1 wep) oayspous ono ojesseu wafuedepys of unip 4834 ‘ear2qo 299 ‘o203sed | eyage y wysoIsed 1 yngo “wysLy 1292 pee now au ures as soupo efigauis Pag “yeIq HIgnIIeZ ougosnpaus NOU a ;poas Suzy otzns af aeavpouoser “wr(eaq Souzesound ofuagn “oagsposs ouazy Bu nEOUpO () “opeyseU ouO af EOy naoUsO wU EAq OFySeAd ‘poy 159 wd ‘yyeysexd azour au ruIqzey od oayspoas ‘ojeseU WoUpeS -eaqspoas Souary exis eurala rurqze) od onyspoas of oye, 14.24 od eagspous nuadays moaid n wosyoas wyuofu ousoupo “wad0 wfoas Bs IZeTEU zm UIYEUS os 30f rarqzmy od wayspore nuadogs woard n vypus 1 wxaas udu ns oxy, sounzed 1u9eIq oBa(u af eufus nngze; ed eaxspous nuadays wows! n ‘tary od eunfoTuposs tnoas ws “owed 1up0iq wopof of eaysposs nuadays wafoy fwayspors Zouasy eUIZT|G | Oy os oft nuIqzey Od warspous wurZIg THIqzZm) od wAySpods sSupo of ezsuysed HoupEIq, Lognap wyjupoas 1 w9u1ed Souzeaq Joupol npaurz| ofeyseu Hoy soupo wyeaq nfued 19s od ‘OUTON “eIg af (<0yrusfYo) IGE) od wagspors JeUTISEU wz ACLS Huyqze) od oarsporg “£'8'F pre eSojzes ye jusoquad 99 ps axpn]pO sod exe wy-q afuapnipye2 ez afuaiqopo Hep T Avis" ¢ Uuyp) wluafoasn Zoemdyocou wlueten sural e2 4019 119 foasn ‘osv4, “forse yop w3eaq atuaan((ye2 270 [po uafiza n funfoysod afig asoujoyo af euziqez vugeag “ofuafeam oundjodau of yifu po eupat ‘uvzapez aysdag a4] qndoy NaysABpoUoTeZ 1 ‘angtuod as a9 uo “ywaq agnipye2 ayafoasn 1% 1204 YIOH T ytUTEAOU OySID 21 wxRIG afusonID(EZ ‘nfuonys womessjuoy WoyEAs: -jiuafoasn 1 vooyfoasn npaurzy wea wluagnt fez 380 ve jalan ony 98 HIG ZA 8 OT 07 af O78 0 “BuPAGUZ BUREIG BH, enzou 9914 aft wafuafoasn wrundjodau ojeyseU OAISPOag “(OT tH sen Joundyodou nfegnys n yuafoasn yoeifoasn yOMIPeZ Nou ou e3g, bap af wovaMPE OFF LIED "eoafp jod yzaodafu } pypuolossn ay voo\foasn npowzt wofufoasn unundrodayy nfuofoasn woundzodou od oayspoas °<'¢"P2 4.4. MALOLJETSTVO 1, njegove roditele, lice sa kojim on namjerava -nje organa staratelistva i zdraystvenih usta- ‘koje su znaéajne za donogenje odluke. . Mimics Dudnost je suda da utvrdl p fizidku i socijalnn arelose muloijedie ocobe. Sud ée prvo saslusati maloljetnika, Iz razloga xa zakljuéenje braka nesenih u prijedlogu, Usmishy dana 25. 18 godina Zivota.” Citav jeniz razloga zbog kojih se odnosno prije stjecanja posloyne sposol Nepostojanje poslovne spozabnosti maloljetnih osoba je jedan od ray Malaljetne osobe 2bog svoje fizitke i psihicke nezr braka, pa stoya nisu u stanju ni ispunjavati pr “Brak ne moze sklopiti osoba koja nije naves ie zakljuditi hrak prije punoliets ali Liz nepostednog kontakta se matoljetnilo u stanju da dobije predstavu ‘nih dokaza sud Ge uzeti u obzir i mifljenje > davanje dozvole za zakljusenje brake uslov- Yave uevrdivenjem fopravdanih razloga’l, Pojam opravdanog razloga ima snaéenje pravnog standarda éji sadréaj odreduje sud u svakom konkretnom juéaju. On mofe biti razliit ad sluéaja do sluéaja. U naka) peaksi najéesei razlog bog Kojeg se odobrenje tradi je trudnoéa ene, mada ona u svakomn sluéaju ne bi prihvagena kao opravdan razlog. Inveresantnoje da sen itavam mir evropskih kona upravotrudnéa navod kao aslo 2a sispenzaciy, neu Holand Norvedaeh ke, Spalne, emtocionaine i social tna Jica ne mogu zakljuéiti brak. Sve navedeno upuéuje dase u red uyjeta zbog kojih se ne moze zakljutiti punovazan brak stare Jugoslavije, U savremenim ustovima eliminisan je &tav niz razloga zhog kojih je teud- malalietnice osnovni raztog za davanje dispenzacije. Ovo je posijediea: braéne i vanbraéne djece, priznavanja prava na slobodno planitanje porodice Joje pripada i maloljetnicima sposobnim 2a raswdivanje, te diajeniea da brak treba da bude u interesu maloljetne osobe. u vanparniénom postupku doz Segnaest godina divota, ako utvedi da po tjelesno i dusevno spsobna za vrsenje pra dije brak u njenom interesu. Zakon je, znati, odredio donju granicu, odnosno uzrast od Sesnaest god ispod koje se ne moze dati odobrenje 2a zakljudenje braka"” ‘Na isti nadin je maloljetstve normirano iu PZ Republike Srpske ( Oireaisanedonjestaraene prise isp koje se ne mote dat odobreaje x8 later omsdavetra Hrvatske, Sebi, Holand, Nj Postupak oa davanjedoavoe a zakbutenje baka m 2a piedog matojetang ica, Sud jeu mists lana 342 stav 2 duzan saslsath ‘odie staraoce malljetnog podnosioea 2ahtjva, ako ganihove mishenje nevete, Zi, sud mote odbit ahtjev uprkos rodeo; seglasnos ovaj zaemn iu sugaj protvjonja roditeln. Star je xjene sua, kel ontekstusvihprovedenih dokaza cijeni da je malajeina ootba sposebna 24 ‘enje pravai duinosti koe prailazes rake. Zalsta, kada eu pitan zahtor etka za zakjueenje braka, roditelj mogu bit subjektini. Sud nee roditelekojimje duzetoroditeljsko staranj, a oient ce dali ce sash, tele ha hex oprovdaniraziogs ovo strangest Sud 6e sasludati i lice s kojim maloljetnik Zeli zakijutiti brak- Njegovo lsanje mote biti vrlo matajna jer see njoge aoge saznati,adnosno utvel Inoge injenice koje su od posebnog znaéaja a davanje dozvole Sacnanye 0 © nigovim liénim svojevina,imownom sanju drugim biim okolnos. me, daje moguénost sud da olen da je brak w interes taloljetaka, Na osnovuprovedenih dakaza, sui ée donijet sjefenje klim odobrava rakljutenje bra selene Kem sod prielog a davane donee Prot een ic tin 8 ution npn savor, "| tr se dozwoiva zakijudonje braka,Zallu mogu podnijel rodtal lt cevele (Sauda Vo nALGME 7 e058 HN gohan NTN eso ni alr re Foeas organ starataljta, aprotvtjetenjelejin cocdbheeriedog se n 3 gt) arp zokonodavetars a adeeduje ce do malate og dab edabreie xa 2ahjusenj hraka od Prijediog za davanje dozvole za zakljuéenje braka moze podnijeti zaintere‘eureuqoso wu xq ouucBats oypnigez ywsoissed Souyeag eOURTOFPMIARE HOHE LOHET, ‘ancfiy woonacp afjon BUeATT FOREST “HEI afuegaipte2 Be IBoUsE|TES OUSOUPO Leno nes ono 7 3829 MIe2 Iq au ‘owu2 a wp 9f0H vz aoINO!UID we H=OUIOHO 2 wuz au "spnigee n eeyeu 98 oo onvtz efueacp wp f wfaEAO TRO Houle Y joa npauier peprsou eISALASATwfawyspoad wpnyqez‘ofuraisd po ny|zes wz, ae 9 ‘yeep apie wn 4 NpoygNe nub efpaney=NE wo Pod peed OF any sougesg SoBnap ase Mpeyo8 Mens 3 .qoso fourtg fonoo(u 0 1 eiauyred Zoupesq SoRNIp 10 lpeysud soured pupeag afuagnffqe2 oxofiofu wu of oye wezeaound offs OIE" ‘eqeaq ofuonetuod vz no{zes ony yfuyolizd 0 1x0A08 98 azou ‘yyafan rropoawu tas tuofundst ns ox oures ‘ay yeqr “wxexg afuagnlpqez wu wxUEystad Bousp afuyeliad npauizy wzo4 eugozzn (yefoysod ezour "aljoa wz6}SOPAKE OP PIOAOP fujafiad euegndn q eq afuagnier oso8atu eu afersiad euagndn vft fofo3 nqoso vypais fourazezy woluyaliad vio pafjsp weareay wofwyaftad of fox yosIs owpo ruarsjofqns ‘x21 ta HyseWOUEe as azour aN “oftafiad ywaWLa]9 ~ sqoso folinap B12 ZoyAoueIs fuagouve | Hiyalisd 98 azOWY eaq MONIAEZ Hox a8 WoLDy s 24050 OURS VOTE a 9t popdztn vftanys a8 afoy 01, "[8 f BuzAow! ‘opogoys “eyay!sBoqU BoA ad 0 ypes as 970Wy "eo4] YIPARA 029 viranfpye2 1197 afoy way po Feoahjod azow sfujaftag "BUAMAN af fOFO% ‘yBNs uaznzt nfuvys nat wp wayEy fh ‘wULGzZO TNIq PION wHUfIAeL pea fugafiad as foasey o wfeoeaz ‘ouansmy “vfuwao3ig0 Zoster afjoa npaurzr perysau weysalas 1foysod ‘uofuyoftad woueaze2y nyexys n ex3q afuagn (22 UU aferstid eqoso upey ~EIG joan raydnyseu 99 ofoy "ez Soyou payin nofuel eso! elunalag "mofuyatiad uoupyzo woUKAZEE MEAS fuognl [fee onodofu vu opystad zauted ruye2q of oe Uezuaourd ft eaGT Fh1q 9Z0uH 4024 Boog Soqz yofan feno af uezapex oysdag axNIqnd>H Za 11 -eyeaq etuagnltyer NIGeE n ov osVd tupeIG of tfox 0 wax Houpal auiqoso aueIOM ‘au aFoupo 9e woUND|sn soyuOfUN sUap—eAU“E NES OT "Baal wp 98 1g ows “eyeag oftarstuod ren wlOH NgosO we Pu P NezExOP nfepnys WoutosUoy woreAs od yang ony votU9h pape sfuvaetiszap 0 apoatd ayspni 803111203 wu WOIIZGO g tag wluagn(pye2 po oxryesapo wrsuyzed Houpe yeaa O|FOUL [Us |g 3U aS vp LAR SOdgaad 98 270 ‘ugoso ulwepoaru apostad 2 ofueyd af oygrryny eoUpEed Bougesq NUIGOsO efjaesspaad nfeonys wouyaauoy n wag EAM OINITAEZ Iq aU ‘OVE aF wp v "eGo "Uuopoavt oftforsod wz ovuz aftu soured tugesq Ep OURIG af afpxo “aP{ECL Souppaq So8nap rysougy o rpnyqez 0 id soured rugeaq afiredeyys oxogatt wu af oe stwzvaound aftu Lig, exead afuogn( pez v2 nijoa nfoas azeazy vp wqann erg nfuon(Dye2 BLOH wOeT ‘oaleanys n oygoIN,) unpUpEnfeu exEMS sfoy oO CUTS 031 4ped ezofwutid ‘osu ‘ousryesye} wleaquu au au1goso auapaawe woxDZ, (CeA¥1S 9T UO) ,eTBIOU raqoso warsuEfoysop aNoAd SouafaTgn vfafp BOUL oqz opnso oft wiooreysnus unsinap s uaz apoupnuy pourar aujods aaof\Zi9H aufexy ‘8909 o809 1! ousedo ofuresy nfepnys n vyQOIeU B owW2 Niu we af wp EAL ‘fundepys po wyexapo ezouped sougRg HoSnap 14 wlox 4S0Ujo%0 oUEOUpe UIqORP © tper 98 epey oysod waouyaed SougEAG yUIGoso founrd o EPMIGLZ, cugout APIOA HVIVLSOCAN 'S°F andar pau af ynaffoyoa ‘oucrsed ypaq varsrafiound efednyseu aftad oxo (efoedioueuta)ysougosods nunojsod agate ngoso wuyafjoqeureay wofuedeTAS i -yeaq mame 97 OH ws 909, ound wajnd wag nfuognipyee tad 1! wpia Soquys wqoso poy MIsep oujenyuase | O9AEU NFoTpafiad woss n yupalfopeu af fox wloay] s wEIG afuEdYPyS wU OUTS 2s {iow » wgndoman oxayod pas get ns MHPAG nohEyH sTEAg wR [PSyPOUPO WRI aftEDNIPyEr voeflontop noyNHAoTEAL ws LEO!OR MPHERAPO § xed nfordnas w tooy wyupots eqn eds ep _rouaed pupead of eH Ceve wen) yeaq, Hoysod 'G a¥Ws 9] PUP[D njstas n ‘waoujaEd HoUDLAG HSOUDT o EPNIqUZ, nfpyez eaesofureu wo wifoy 8 aor] t 9eFe[pad “exvag afuagn{| fez ez apoazop of 6 65. POSTUPAK SKLAPANJA BRAKA Za sklapanje braka predvidena je posebna sveéana forme, Pod formom 2a _zakljudeaje braka podrazumijeva se ne samo slobodan pristanak buduéih braénih partnera, veé i éitav niz radnji Koje se moraju obaviti, a koje zakon regulita w dredbama élanova 17-28. U savremenom pravu brak posteji samo ako je zakjugen u formi pred- ‘videnoj zakonom, Brak se mote zakljuéti u gradansko) i vjerskoj form.” ‘Unatem pravy brake ustanava svjetovnoga karaktera imoze se zakliuéiti pred matigarem. Zakon predvida obavezan gradanski brak, @ nakon njega dopusta, zakljudenje vjerskog braka, Ussmistu Porodiénoy zakona FBIH, postupak koji prethodi postupku zaklju- ‘enja braka zapoginje prijavom namjere zakijuditi brak podaose prijava matiéaru u opeiniu ke javu prilaiu ievod iz matiéne knjige rodenih, apo potre! ;ijeni uvjeti za post se utvrdi de nije ispunjen jedan od potrebs ‘duzan to saopéiti osobama koje su podnijele prijavu 2a zakljudenje braka io tome saginti shizbenu zabiljedku, Osobe koje le zakljuiti brak mogu u roku od osazn dana o¢ dana saopéenja da su odbien sa zahjovom za zakljudenje braka podnijeti ‘Mati¢ar ée preporuéiti ‘buduéim braénim partnerima da se azjarana obavijeste o stanju zdravlja, da posjete 2dravstvene ustanove u cilju upoznavanja s moguénostima i prednostima planira- ‘ja porodice, kao i porodigno savjetovaliste kako bie upoznali sa struénim mislje~ ‘za razvqj skladnih braénik i porodignih odnosa (an 20. Nadalost, ove usluge su ostale na razini preporuke, a ne i obaveze, Nema sumnje da bi ovo bio jedan korak ka preveneiji razvoda braka, Educiranje a ssvjetovalistima 2a braki porodcy, kt iw zdruva jedna dodatna mjera u smishe liénog preispitivena eet ee Snavedenim, duznostiabevera matieare ebavettena Blob nuzne da out doa Ukorianost posto navutenim ustanoven uéiniti obaveznim. “ “ pestupka matigar ée buduée braéne partnere upoznatis mogué nati s mogué- zimena, reguliran jeu dlanu 31. tese ‘opredijeliti zajednu od pet ponudensh Matiéar de buduce braéne| vinskih odnosa (Slan 20.). U d odreduje rok za sklap: ‘ivang partners upoznatsa moguénaiey ureden) ‘sgovoru s budu¢im bratnim partner; 5 nj braka kone mode hit radi od 30 nt Ita, Kad poste oprevdan tl mati Draka prj itekaovog oka, lako sew Tokued teat vabiljnom preispitivanju od! ison ee sakes Pztepbies sakiene ra ve Cece ‘ote odobriti sila "eke ne normira roku kojem treba dase odredi vrjeme za i da je ba buduéa by | opravdanog razioga, vuduéa braéna partnera isostama pravdlanog razloga, smatrat 6 se da je rijava namjere se vote bet povatonn Sklapanje broke | U dlamu 22. regutisan je ‘natofito odredeney pro Uden braka. On treba da bude sedan, bragni partneri zahtijevaju, mjesto more Istina, postgje i naloj stvarnosti Pr'premu za brak i rnditeljstvo, 2a hu a te osnivanje bragnih savjetovalita il odnosa izmedu dene j mudkarc " M Mladenovig opt, str 322‘ay oupas n ezanzed yugeagafreaezipt outoupo “oupe syewsou-oay wars fpepot fms on a9 womOdageag oupo UO, ‘posted auanyzodsip vureuuiou euapasn ns bud “HeAAttU -nzesods nour youd tupesq as BUN O UNION YPPN® ¥ yFUTeIoU NUoWIOP nozepeu a8 nyisvad n ‘apoatad aupeaous M1 ayo “oxsojoNIsd ‘aygoqorg Ns wfO “auurquy aa0xafa09 opp nfetjaeyspaad vfoy vavad~ vavad yrupy foaq wepat oN, ‘wuouz0d iygupeaq numzesods wuaygndosd 131q nZour au ‘axouyysn auanygnap Oy “e¥23q ‘nfegeuz 8092 vfox vavad wuo ns 04, wxesq NUFIENS UID O,N/ ap ox YsoUPO TUO NS ‘esoupo qrusvad-ougipoxod pusyuouop UTA n> -aoygnur19u9z nsouaesdouses vu wouvaousez ‘woorupafer woyspni{! wouruIng, bz vasgnsp aofiqez ruaouso tyfjoxope2 2Z0ul ou >7e2q “PzaAngO | wavsd YUP afjonerfwos zag “ouyaye of1q 1q au vpesou vuNTLAeId ous afuRaynBor OADYH ‘erouysed yrugeag numnzesods ous Hsndaid nour au ‘aaourysN ouaAxsMAp vy mead wfegvuz Soqz ‘9s vfoy Iysougnp 1 eavad wu ns oY, ‘wfuesynidaz Houxwad uvazy yviso o70ul au ‘noqupafez nuoatsnap Uz t efepeuz zaq aff HE “esos9qU yguayy yroutfe 097 as wfoy “waated yyUgeAq HHsOUZNp Feawad vdnaB INA, ‘ynead ype § yuaqvan nuaWOp nas yzeyeu TeaBsd ‘efegeuiop 1aztafeyso wsoupo yzao orp “wHOxg ‘apostid aupwaows raQT9 “OAsO|OKSA ns fox ‘ourqut anoxatao9 orp nfef|eispard yfoy isoupo tufoxqoouur ns ou mfuavad [yeayngau as azour ou vaauyed yjugeaq avad YrUDT| ora pofez augeag ysourrqeys | oItTUAY ISIAez FysoUZNp | wavad YIU frwaoygod I efuafundsr po fegouz ueyueUIUOP nfeury Nope n ISoUpO N 1 ®postad a{sujaoun-o4] ousoupo ‘axsujAU ye ‘epost ou q now 1UQ -nfeyeuz auOAs t tpoxtad fofoas od HQF[ZBA VS O}sA wHLIG (v2 nfeseu sfoy isoupG “eluson|jye2 Fonofiafu wyuawous po varpafisod ‘auapaipo tpoazioad ‘voxexgnun 1 auag wotupofer vuyoarz wufesy ovy EAL a VUSNIaVd HINQVUE ILSONZAG IVAVHd HINQI'T VISLGOd I WVP0d ‘I VaaNLaVd HINQVUd ILSONZNG I VAVAd VNQTT ALVAVTS 69 syeag Aoysunpea ofuader woe uuoqgnt nyse saype pad weg Sotaah fungi? 9 oFPAPHS aaa cyan rel vnqeadwnooxwran ms, o00/ Pa 8 HE s joy pasod 1 ‘euns “ead Soxsiala ofuagn(pyex owsrmz0u a 2 naga uta of 04) uct fey ooy30t FOE On ue pmo foy tog ue psd sg owe EN epee aE ned ese oes SomsUUpes! efenNEE COTEN " -yeaq Wafoysodau notpaftsod oy fouto. yynguata ity nageetd E24 mann green | vavesd sania PE Leemopars onsnetadon sotorsodou 14 ru aannaasooy eu ware REIN etn uwypemoensnpo ouerao were psd es GZ ee orden supe wou nuoUN2a wR ae er aan ou aif name porte MEN aa yada ay of vp ote ea nou oyuryrad AEN craw am sexsi fons anefet wound npn ep of dong of sees fusyRHEZ aaa med tsnuyed yoga Soyo =p sqreyemU7ed GUREG eet amwod twtupos eget Tote aa ert daft waren wursead sous sated U7e34 ca gd oy seta vena run ges sae oe PHN 2 ena (au oyea note oon onda nso ovata "afte a nan of ep soins ponte se opp neep aan usenet fat wesq 009 — sqimmayso o7ou 8u 9s conn wpa wos wapetyee nfepne fae PEON ea a borgand oye af wasougnD Feuiabads Sen ee eosgnsurevoneg Woy ws wes9 aN? oO rpewoy woupeasid (N30 rung agounsed wages osneyd OUFT a wa exgou sun waynd x89 ofuspnipe wawionsop worer uNsa9 sae useap regina saunied vege oyo ninasestd P24 ouapaneu * o