Sarajevu

ic

DRUSTAVA

roslav Dzidic

Fojnica

ronic Oruc

kopirati, snimati iii na drugi nacin

e iii prenositi u bilo kojem obliku
e vlasnika copyrighta i Izdavaca,
VREDNIH DRUSTAVA

40
drustva 41
43
dnog drustva .47
50
51
52
54
54
a 55
55
56
57
58
59
vanja privrednog drustva 59
60
60
63
64
65
66
ma drustvu 68
68
70
poslova i radnji u kojim
70
sukoba interesa 71
VREDNIH DRUSTAVA

122
123
125
drustva 125
127
129
131
133
za obaveze 134
a 136
137
137
138

140
140
izatvoreno 141
142
143
144
146
g osnivanja 146
149
150
152
153
154
156
157
REDNIH DRU5TAVA

ORNOSCU IS7
noscu IS7
odgovornoscu IS7
ovornoscu IS9
noscu 190
cdgovornoscu 191
192
193
194
194
196
199
201
202
202
nja 203
204
205
odgovornoscu 206
206
e 207
drustva s ogranicenom
20S
ustva s ogranicenom
209
m cdgovornoscu 210
ornoscu 211
e 213
govornoscu 214
VREDNIH DRUSTAVA
 '~'

VREDNIH DRUSTAVA

oljiti kako interesu studenata,

la Cijije teorijski ili spoznajno-
esteni 0 znacaju, razumijevanju,
Hercegovini.

Zinka Grbo
 VREDNIH DRUSTAVA

ubjekata) koji se pojavljuju kao

me 0 njihovom odnosu prema
oslovima koje oni obavljaju u
met poslovnog prava uvrstavaju
urencije i jayne nabavke.' U
mu ova grana prava nazivala se
napusten.' Otud se kao sinonim
i i pojam statusno privredno
je upotreba pojma privredna
a ne kompanijsko pravo. Naziv
dgovarajuci jer pojam kompanija
u kontekstu ekonomskih nauka.
o pravo" vise odgovarao pravnoj

mski entiteti, instrumenti, putem

osno obavljaju razlicite privredne
nije prepusteno samoregulaciji,
vljaju - svoj status i mogucnost
kladu sa zakonskim normama.
ni polozaj privrednih subjekata,
je djelatnosti, unutrasnji odnosi
Cine pravo privrednih drustava

o privrednih drustava, Pravni fakultet

M. Poslovno pravo, Udruzenje pravnika

MahmutcehajiC Novalija F. Poslovno

IYREDNlH DRUSTAYA

da proisticu iz pravnog sistema

h sistema," da su dakle, (pan)

ne ureduju temeljna pitanja iz

matra sporednim. Stoga i dalje ne
nih drustava (ili kompanijskom
izvjestan. Stavise, u posljednje se
a pocinje shvatati kao prednost,
na nacin da se napusta ideja 0
na 0 regulatornom takmicenju

dministrativna podjela Bosne

sanje privrednih drustava na
ntu prava privrednih drustava,
sa II ovoj oblasti - u Pederaciji
ko distriktu.

pa tako i izvori prava privrednih

e pravila koja reguliraju status
slu, generalna podjela na izvore
ostoji i u oblasti prava privrednih
mne i autonomne nalazi svoje
tava.
nih drustava nije formalno
e utvrditi, kako se to u pravnoj
 IVREDNIH DRUSTAVA

ljudi mogli slobodno udruzivati i

u hijerarhiji izvora ispod ustava,

a su zakoni. 0 vaznosti u ovom
i detaljnost normi kojima je

jski" zakon kojim je ureden status

rcegovine je Zakon 0 privrednim
atusno-pravna pitanja od znacaja
restanak privrednih drustava, uz
nih odnosa sadrzanih prvenstveno
ma" (ZOO).20Zakon 0 privrednim
time je prestao da vazi istoimeni
ma. Ovaj potonji zakon bio je prvi
nih drustava, te je naslijedio dotada
ovarajuci Zakon 0 preduzecima."
omace zakonodavstvo po prvi put
bnom, statusnom dijelu poslovnog
abliranje prava privrednih drustava
pline,
oji Cine izvore prava privrednih
dionickih drustava." Zakon 0

pravo Bosne i Hercegovine, Fondacija

Zagreb, 1999, str. 34-35.

VREDNIH DRUSTAVA

ektronskom obliku za registraciju

egovine."

ava privrednih drustava spadaju

g karaktera.
oni koje donose, u posebnim
sto su rjesenja i dozvole Agencije
i Komisije za vrijednosne papire.
edna drustva, zbog toga oni
ijec je 0 ugovorima 0 osnivanju
"ustava?" za privredno drustvo i
se moze reci da su personalizirani,
drustvu koje ih je donijelo. Oni
, pa se na njih ne moze pozvati u
aktu kojim se ureduje neki odnos
autonomnih izvora prava treba
i prava privrednih drustava.
ose ovakve akte, privatnopravnom
na zakonu. U principu, ovi akti
ruge strane, kada su u pitanju akti
guliraju unutrasnje odnose.

inentalnog pravnog kruga nije

pravilo vrijedi i u slucaju prava
Sudovi se prilikom odlucivanja
VREDNIH DRUSTAVA

vna rjesenja koja ce se zakonom

njizevnosti u objasnjenju novih
dnopravni metod." Zbog toga,
a nauka indirektan izvor prava.
itet, ne obavezuje nikoga." Ovo
va, tako i opcenito za sve grane

i," pravna osobakoja samostalno

da i vrsenja usluga na triistu radi
finicija sazima sve konstitutivne II
e kasnije vise biti rijeci.
ne definicije pojma privredno
ke od njih ima svoje utemeljenje,

ustvo je skup (zajednica) dvaju

m statusom, osnovano s ciljem
pod personalnom iii realnom
uloga, izrazenih u dionicama ili
o je privatnopravna zajednica
denog zajednickog cilja." Treca
java kao kolektivno nastojanje
odnosno tehniku organizovanja
ne djelatnosti."

agreb, 1999, str. 40; Covic, S. Poslovno

stava, Pravni fakultet Univerziteta u
IVREDNII-l DRUSTAVA

imovinorn, unesenom u drustvo

a odgovaraju za obaveze drustva
ZPD-a.

ednica koja nastaje na temelju

no odluke 0 osnivanju ovisno 0
nivacki akt je pravni posao kojim
bjekta sa statusom pravnog lica. S5
saugovaraca koja se materijalizira
e slucajna zajednica tcommunio
ajednice, Ovo podrazumijeva ito
je organizacija (drustva) na koju

nov nastanka privrednog drustva

avljuju dva iii vise osnivaca. Iako
osnivanju, ureduje kroz odredbe
h drustava, a ne kao opci pojam,
teristike.
mora biti sacmjen u zakonom
u formu kao uvjet valjanosti (ad
sprave. C1. 13 Zakona 0 registraciji
braden akt 0 osnivanju dokument
Sacinjavanje ovih pravnih akata
jedicu nistavost pravnog posla."
ema kojem je nistava registracija
akt nije sastavljen u propisanoj
asnu izrnjenu i dopunu ugovora,
 VREDNIH DRUSTAVA

ne." Kao i svako pravno lice, i

realizira putem svojih organa,

o drustvo stice ne samo pravnu,

osobnost drustva se u slucaju
ubi brisanjem drustva iz registra.
ba posmatrati u dva pravca, kao
ima opcu poslovnu sposobnost,
ecificna za pojedino privredno
obavljanje je registrovano. Ova
cijama kada je potrebno odrediti
o zakljucuje, a s ciljem primjene
redno drustvo zakljucuje pravni
registrovano,one se tada koristi
u, To znaci da zakljucuje pravni
U drugom slucaju, pravni posao
slovnom sposobnoscu po svojoj

je privredno drustvo kao pravni

titucije da tvrde da je drustvo
o drustvo je posebna institucija
(tj. samostalno bite - entitet),
e norme koje ureduju polozaj
a ne dispozitivne, pri cemu je
ora.

acija drustva nisu paralelni, vee

 VREDNIH DRUSTAVA

to sto je ono posljedica sklapanja

e se traze za postojanje drustva."

niva se s odredenim ciljem. Prema

privrednu djelatnost radi sticanja
drustva je lukrativni - sticanje
rno sredstvo za ostvarivanje cilja.
o ga distingvira od subjekata koji
canja dobiti (npr. javne ustanove).
biti, a to se ostvaruje obavljanjem
ostvaruje li se fakticki debit u
ini, nego ostvarivanje dobiti kao
nja djelatnosti, koja je kao takva
stva."
atrati kao ukupnost pojedinacnih
anju cilja sarno jednoga ili sarno
moze se govoriti 0 drustvu, jer
ih osoba." Ovo pravilo poznato
U sldadu stirn drustvo ostvareni
rcionalno ucescu u osnivackom
dira obaveza clanova na ucesce
je zabranjeno ugovaranje tzv.
clanovi drustva imali samo prava,
clan drustva ucestvovao sarno
rena "lavovska klauzula" bila bi
t ugovora 0 osnivanju, jer se radi
ti s osnovnim ciljem ugovora."
RIVREDNIH DRUSTAVA

ca." Uloge u izvrsenim uslugama,

a prinudno izvrsenje nad ovakvim
jivo zasto su oni dozvoljeni samo
eci.

e cjelokupnorn svojorn irnovinom.

drustva koja sluzi za ispunjenje
privrednog drustva je posebna
koja pripadaju tom privrednom
nepokretnim stvarima, udjeli u
strijske svojine, imovinska prava
po osnovu hartija od vrijednosti."
imovine clanova, stoga drustvo
m svojih clanova. Ovo pravilo u
Kod drustava liea odgovornost za
ovi drustva svojorn neunesenorn
osim kornanditora. U skladu sa c1.
enom solidarnorn odgovornoscu
odgovara za obaveze drustva
m imovinom.
4 i clanovi drustva kapitala mogu
m. Komanditor u komanditnorn
ik udjela u drustvu s ogranicenom
va, osim kada:
cilja koji nije saglasan ciljevima
PRIVREDNIJ-I DRU5TAVA

anizaciono-pravnu formu, vee na

oje je nosilac nekog preduzeca. U
edni subjekt sa svojstvom pravnog
zece je svojevrsni anahronizam
og sistema, i danas ga je u smislu
otrebljavati sarno u srnislu javnih
avno preduzece nije statusni oblik

vrednog drustva i preduzeca, iako

cu identicna imovini privrednog

privredna drustva, kao pravna lica

latnoscu, Zakon daje mogucnost i
a, da steknu svojstvo privrednog
specificni subjekti koji obavljaju
cka lica - obrtnici (samostalni
aju obrt, zanat.

srodnim djelatnostima (ZOSD),82

ustenih i registriranih privrednih
dodatnom zanimanju od fizickih
aruje proizvcdnjom, prometom ili
nosti su sve registrirane privredne
a prema pravilima obrta, a koje se
ng usluge. U srodne djelatnosti se
ovo obavljanje propisan je poseban
snosti od vrste djelatnosti. Obrtnik
PRIVREDNIH DRUSTAVA

Federacije Bosne i Hercegovine."

sluje - firmu. Odredbe ZPD-a koje
uju se i na obrt. Obrt ima sjediste,
Obrtnik je, u smislu ovih pravila
ca da obrtnik obavlja djelatnost s
riju privrednih subjekata. S druge
g drustva, fizicko lice koje uvijek
ojom imovinom ikoje se registruje

nih subjekata treba navesti i

Zakonom 0 unutrasnjoj trgovini.
ice koje obavlja trgovinu na malo u
vinskoj radnji." Trgovinu, na malo
ojstvom pravnog liea, Cijije status
va se donosenjem rjesenja kojim se
a obavljanje trgovinske djelatnosti,
vinskih radnji."

na one personalnog i kapitalnog

kapitala. Sami nazivi opredjeljuju
ra direktno ove vrste drustava, ali
ne. U nekim pravnim sistemima
stva kapitala korespondira podjeli
bjektiviteta - tzv. kolektivisticka i
 RIVREDNlH DRUSTAVA

s ogranicenom cdgovornoscu, ne
, odnosno clanova. S tim u vezi je
ckog kapitaia i vrsta odgovornosti
manditor u komanditnom drustvu,
udjela drustva sa ogranicenorn
rustva." Dakle, clanovi drustva ne
drustva, vee samo snose poslovni
zetak od ovog pravila propisan je
pravne licnosti.
ava kapitalnog tipa je u principu
ituacije u kojim se clanovi drustva
i izlaska iz drustva nije bitna, a
rustvenim ugovorom iii statutom."
vaj tip drustva, kao i uspostavljanje

unosenje licnih podataka clanova.

noscu mora sadrzavati oznaku
ristika drustva kapitala je ta da ih
d drustava Iica za cije osnivanje su

ustava
a provodenje niza procedura koje
p pravila kojima je ureden postupak
u U odnosu na pojedine slucajeve,
Razlicitost osnivackih procedura
 IVREDNIH DRUSTAVA

nim i u nasern pravnom sistemu.

rotan koncesionom sistemu. On
ih subjekata, odnosno na pravilu
dozvoljeno osnovati privredno
gova pravna sustina jeste u tome
) utvrduje narocito: ko se rnoze
je uslove treba ispuniti, te kakav

zakonitosti, a ne oportuniteta.
uje cjelishodnost osnivanja, vee
nih i materijalnih) za osnivanje
U praksi to znaci da kada nadlezni
ni, udovoljit ce zahtjevu (izvrsiti
nivacima da u cdredenom roku
istraciju drustva.!" U tom smislu
ispunjenosti uslova. Ovaj sistem
ole. 107

vanja privrednih drustava koja

oblike drzavne stratifikacije, tzv.
jelatnosti - distribucija elektricne
kod kojih je iz tog razloga osnivac
nice.
kontekstu osnivanja privrednih
o nastaje na osnovu (konkretnog)
slucaju zakon, odnosno odluka
 RIVREDNIH DRUSTAVA

rednih drustava na triiStu ogleda

sti. Ovo je bitno kako s aspekta
pektive drzave koja nastupa iure
u egzistenciju iz pravnog poretka
odnosno cijim "aktom milosti" je
nameta (porezi, carine, doprinosi)
i na taj nacin obezbjeduje sredstva
drustvo s ciljern prepoznatljivosti
esirano je razlikovati se od drugog
stva upravo pretpostavlja njegovu
osti za potrosace i subjekte s kojima
drazumijeva poslovni ugled.
ometu individualizira putem svojih
, sjediste, poreski identifikacioni i

dredenim imenom - firmom.'!'

rmo, sro znaci utvrditi, potvrditi,
firmare u talijanskorn jeziku, sto
y u doktrini da je firma ime pod
misljenja po kojima je pojam firma

usobno razlikovati, pa je ovaj

u se privredna drustva najprije
oznake drustva firma ima veliki
dredena predstava 0 privrednom
Pravni fakultet Univerziteta u Sarajevu,
RIVREDNlH DRUSTAVA

podijeliti na obavezne, dodatne,

tojci koji Cine pojam firme u

onom 0 privrednim drustvima i
kata. Prema ZPD-u firma drustva
noscu mora sadrzavati prezime
h ima vise (npr. i partneri, i sin)
drustva mora sadrzavati prezime
naku "k.d.; a ne smije sadrzavati
granicenom odgovornoscu mora
ionickog drustva oznaku "d.d,"
subjekata ne sadrzi odredbu 0
ali u cl. 10. propisuje obavezne
e unosi nadlezni organ. U praksi
ioni oblik drustva kao obavezni
iako je broj podataka koji se po
vakav stav prihvacen je i u teoriji,
ova cetiri.!" Medutim, ZPD121
be drustva, pored firme i sjedista,
nstitucije kod koje je i broj pod
s nazivom i sjedistern finansijske
un, odnosno racune te poreski i
vdano moze smatrati obaveznim
ra biti upisana na jeziku koji je u
i Hercegovine, a prevod na strani
rmom na jeziku koji je u sluzbenoj
rane rijeci koje su uobicajene iii
ku koji je u sluzbenoj upotrebi u
RIVREDNIH DRUSTAVA

i jedinstvenosti mogu posredno

se u pravilu po kojem se firma

firmi drugih drustava.!" Firme
privrednog drustva i zbog toga
nosti medu njima. Nedovoljna
do zabune, odnosno zablude 0
jedice na treca lica - pojedince,
og toga nacelo iskljuclvosti firme
karakter. Ovo nacelo naziva
azlicitosti, posebnosti, odnosno
individualno pravo i predstavlja
drustvo. Da bi bile distinktivne,
ego slicnih elemenata. Pri tome,
da nije potrebna posebna paznja
firme ne moraju biti identicne,
da se kod prosjecnog korisnika
bjektu se radi.!" S ciljem ocuvanja
gistarskog organa da po sluzbenoj
kumuliranja firmi koje nisu jasno
u tom slucaju. Iskljucivost firme
obavljaju istu iii slicnu djelatnost.
a nedistinktivnih firmi subjekata
Ovo je u skladu sa odredbom
jekata (ZRPS)132prema kojoj pod
biti upisana dva ili vise poslovnih
djelatnost,
vremenski prioritet prilikom
RIVREDNIH DRUSTAVA
,
;~
..l}'

~~
upisa u sudski registar.!" Firma
egistrirana, njena upotreba prema
;1
::&
\1:,
sano u registar, tj. mora odgovarati
i upis u registar svih promjena II
adi se 0 zloupotrebi firme, a 8to je
ndustrijske svojine, ukoliko firma
te krivicnim i administrativnim t
.~~
na slucajeve koristenja elemenata t\
u, sto podrazumijeva neovlastenu
a bilo koje druge podatke koji ne :~
.»
!;e.
cilju ocuvanja nacela istinitosti i :1
':~
stvo kazniti novcanorn kaznom za
rotivno zakonskim odredbama, ili
udzbama ne navodi sve podatke u

galiteta podrazumijeva obavezu

i same firmu koja je u skladu sa ,~,
a ne moze registrirati privredno
a zakonom. U ovom slucaju pojam
smislu izricite zakonske odredbe,
rmu tumaciti u smislu ostvarenja
u.'? U neposrednoj vezi s nacelom
me, 8tOje evidentno iz pravila'? u
biti upis u registar drustava firmu
a, iii se jasno ne razlikuje od vee (Ii
e iHercegovine.
a pravilo "jedno drustvo - jedna
jedinstvena, predstavlja najjace
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

rincipu prior tempore potior iure

nije registrirana ostvaruje pravo na
stvo ima pravo zahtijevati prestanak
ava firmu drugog drustva i naknadu
a u roku tri godine od dana upisa
ava, ako smatra da firma drugog
ve ranije registrirane firme. U ovom
fficio, nego po zahtjevu drustva Cija
e sud koji vodi registar kod kojeg je
dnog drustva na firmu je apsolutno,
ugim subjektima da ne povrjeduju
osenje tuzbe je nedovoljno razlicita
to pravo, pri cemu nije od znacaja
e i koristena. Uz to, nevaino je da
rirana, nih da li je nedistinktivnost
Cijaje firma pogresnu predstavu 0
postoji mogucnost nastanka zabune
o ima opravdan poslovni interes
ev (petit) glasi na tzv. "ispustanje"
alno naknadu stete, ne na brisanje
firma nije dovoljno razlicita. Upis
e nistavan. Tuzba je upravljena na
ane firme, odnosno brisanje firme
zastite naziva i imovinskopravna,
anog poslovnog interesa drustva.!"
edvidena je Krivicnim zakonom
Krivicno djelo neovlastene upotrebe
strijskog vlasnistva, 151 Cije je bite
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

drugom lieu da pod istim iii slicnim

bu ili usluge ako taj znak predstavlja
ji je na savjestan nacin stecen prije
Osim navedenih izvora i Zakon 0
u kao sredstvo zastite u slucajevima
nelojalne konkurencije, Neovlastena
t za stetu.!"

ne djelatnosti kao "proizvodnju i

trZistu". Svako pojedino privredno
etnu djelatnost, odnosno djelatnosti
upisanih djelatnosti nije ogranicen.
lasifikacijom djelatnosti BiH 2010.160
istrovane djelatnosti, a dozvoljena je
. Registrirana djelatnost privrednog
ona se moze rnijenjati.'?'
vo obavlja mora biti dozvoljena,
tna javnom interesu. ZPD predvida
og drustva u tim slucajevima.v"
o koje obavlja djelatnost protivno
denih djelatnosti privredno drustvo
zvodnja naoruzanja). Djelatnosti za
a se obavljaju u odredenom obIiku
u drugom obliku.!"
pravo osnivaca, Medutim, pojedine
elju odobrenja, saglasnosti, dozvole
cije sto predstavlja uvjet registracije
 'If?
(I
PRIVREDNIH DRUSTAVA
"~

rednog drustva i sastavni dio firme

ao sjediste drustva odreduje mjesto :I
:~
stava.!" Sjediste po slobodnoj volji
]
aktom ili statu tom drustva,"? a . ~i

volje. Sjediste obuhvata geografsko

elemente sjedista,
arno jedno sjediste, koje se rnoze
ista u registru i osnivackom aktu,
e radnja koja prethodi registraciji
i
~,

nu nadleznost registarskog organa

stavlja uslov za registraciju. Stvarno
ne i Hercegovine je opcinski sud u

stoje razliciti kriteriji za odredivanje

v, formalni kriterij - sjediste je one
\~
Pri tome, sjediste ne mora da bude
latnost. U tom smislu razlikuju se Ii
no, one koje je upisano u registar. '~,

te, ali moze da ima jedno ill vise

!" Registrirano sjediste, koje se jos
:i
ntno, sto je evidentno iz d. 9 ZPD-a. (!
,t
o uneseno u statut drustva, i mora
\~
uprotnom, statutarno sjediste ce se ,~

5propisuje novcanu kaznu za prekrsaj :~

.·.11'
Ji
Mahmutcehajic Novalija F. Poslovno pravo: :1
RlVREDNlH DRUSTAVA

privatnom pravu su prihvaceni

, kriterij kontrole, mjesto glavne

nak, poslovna jedinica koja nema

a obavlja u ime i za racun drustva,
jednu iii vise podruznica u kojima
dbe ZPD-a je da podruznica mora
a obavlja poslove koji su predmet
podruznice ovisi 0 drustvu, a
e dati pravnu osobnost.!" U skladu
upisuju se u registar drustava u
ano, a podruznice stranog drustva
jediste podruznice.

stvo stranog privrednog drustva.

su Odlukom 0 osnivanju i radu
egoviru."? Ovaj akt odnosi se na
i privrednih drustava. Uslov za
ini je da osnivac, strano lice, mora
e u kojoj strano lice ima sjediste.
istar predstavnistava stranih lica u
vu vaniske trgovine iekonomskih

iranje podataka 0 osnivacu

i odgovornoj zarad predstavnistva,
PRlVREDNIH DRUSTAVA

edjelatnosti.Postupak registracijeje
m 0 registracijiposlovnih subjekata
, u skladu s Olcvirnim zakonom 0
cegovinei ZPD-om.
izdavanjem rjesenja 0 registraciji,
ganu, opcini i kantonu nadleznom
om uredu i privrednoj komori,
je, carinskom organu i nadleznim

lovnih subjekatakao siregpojma.!"

ovnih subjekata je baza podataka
upisa koji su se obavezni registrirati
vljanja privredne djelatnosti, javna
uga pravna lica koja se osnivaju s
institucije koje imaju jayne ovlasti,
kti odredeni posebnim zakonom.
vrdeni ZPD-om, a upis u registar
PRS-om.188
od glavne knjige registra i zbirke
a je javni dio registra koji sadrzi
RPS-om, a vodi se u elektronskorn
tra u stampanom obliku vodi sud
kta, te se u tom kontekstu govori i
a je dio registra koji sadrzi isprave
0 subjektima upisa u glavnu knjigu
vljene u postupku upisa u registar,
RIVREDNIH DRUSTAVA

akta 0 osnivanju subjekta upisa;

avnika/zastupnika subjekta upisa;
stupnika subjekta upisa;

vaca u kapitalu subjekta upisa (u

djeljaka djelatnosti predvidenim

RPSl95 su oni koji se obavezno unose

upisa, upisa medusobno povezanih
dnosno promjena opclh i posebnih
odnose se na upis podruznice Hi
jarnog drustva: spajanja dva Hivise
ekata upisa drugom subjektu upisa;
ta upisa; promjene oblika subjekta
suje kumulativno listu isprava koje
pojedinacnog oblika drustva.

vi u skladu sa zakonom, u slucaju

nski sudovi u sjedistu kantona u
RIVREDNIH DRUSTAVA

acije privrednog drustva moguce

ostupka za utvrdivanje nistavosti,
jan]e nedostataka i za to vrijeme

ju u registar mogu imati razlicita

m na to, vrste upisa dijele se na
osno konstitutivne ideklarativne.
ijeva unosenje u registar trajnih
cene, kao sto su up is osnivanja
stva, statusne promjene, prestanak
lastenih lica za zastupanje.'?' Ove
trenutka upisa. Postupak brisanja
je ZRPS-om.
anja koja su vremenski ogranicena,
a to od znacaja za pravni promet,
vidacionog postupka. U sustini, to
nje uslova za konacni upis.202
ki ogranicen, Odredeni podaci 0
ainteresiranim licima obezbjeduju
od znacaja za jedan konkretan
bavljenja odredenom djelatnosti.
karaktera, njime se obezbjeduje

e poslovnih subjekata zasniva se

PRIVREDNIH DRU5TAVA

va za up is u registar unaprijed je
subjekt upisa. Prated dokumenti
akoder moraju biti u pisanoj formi.
gistra izdaju se u pisano] formi.
starski organ da postupa po
ma prema redoslijedu njihovog
astiti firme tako da one po svom
pisa firme.
nutkom upisa u registar fakticke
upisa postaju pravne, odnosno
uiraju se odredena prava kao i
licima.!" Upisi u registar su
at vezuje se nastanak odredenog
upisa koji imaju deklarativno

da podaci uneseni u regis tar

arnom stanju i cinjenicarna koje
Stoga svako ko se pouzda u tacnost
oze snositi stetne posljedice koje iz

va da se registracija poslovnih
vo znaci da je postupak registracije
njavaju uslove propisane zakonom,
bez diskriminacije. Jednoobraznost
a je iz nacela formalnosti, odnosno
ostupku registracije tipizirani.
e da svako moze bez dokazivanja
e upisane u glavnoj knjizi registra
PRIYREDNIH DRUSTAYA

e i za racun privrednog drustva,

ni ucinci koje oni imaju pripadaju
odnosu na predstavljanje drustva.
privrednog drustva, ali bez pravnog
nju. Iedno lice se moze pojavljivati
poduzimati pravne radnje u njeno
ektor drustva.
, s obzirom na pravni osnov, moze
anje na osnovu jednostrane izjave
). Institut zastupanja je kao opci
dnosima, dok se ZPD u kontekstu
a kao lex specialis. U tom smislu
zastupanje, zastupanje na temelju

zastupa uprava koja organizira rad

ja drustvo iodgovara za zakonitost
vackim aktom ili statutom drustva,
ove drustva.?" Zastupanje drustava
ednak nacin, Zakonski zastupnici
tva - direktor i izvrsni direktori.
novi. Funkcija zastupstva ostvaruje
konska je pretpostavka da drustva
m aktom ovo pitanje nije drugacije
clanove drustava lica da zastupanje

ravo privrednih drustava, Pravni fakultet

 PRIVREDNlH DRUSTAVA

Rijec je 0 osobi koja radi na poslovima

dredenih ugovora - ovlastena je za
davaci u prodavaonicama, radnici na
Punomocnici po zaposlenju nemaju
stru drustava.i"
vornost drustva za obaveze koje, u
vori prekoracenjern ovlastenja, ako
a prekoracenje. Svrha ove odredbe je
du zakonom zasticeni i da su sigurni
uslugu u prodavaonici iii restoranu
om drustvu, a da drustvo odgovara
uzene usluge.!"

pismeno ovlastenje za poduzimanje

za rae un drustva, osim prenosa i
to nije posebice i izricito navedeno.
u ime drugog) je najsira trgovacka,
cna sarno za privredna drustva, jer

ce, punoljetno iposlovno sposobno

a. Ogranicenja u ovom smislu mogu
aktom. S druge strane, ogranicenja
uspostavljena zakonom, i nije ih
drustva, Van ovih zakonskih okvira
ne mogu se opcim aktom ograniciti
vrsenje ovlastenja iz prokure vezati
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

ist ne sarno da ne moze prokuru

vati punomoc za sklapanje poslova
azom prokuriste, smrcu i gubitkom
drustva, te prestankom drustva.

nosti prema drustvu

ma drustvu duzna su da rade u
va. avo podrazumijeva da interes
nteres clanova, odnosno lid koja
Kontinentalna pravna praksa nema
nosti, dok se to u anglosaksonskoj
vjerenika koji radi za tudi racun, u
og subjekta), odnosno "fiducijarnih
a Federacije Bosne i Hercegovine
odine, kao posljedica opceg trenda
slative korporativnog upravljanja.
drazumijeva, za zakonom odredena
ma drustvu, duznost paznje i duznost
nje u skladu sa standardima duzne
n law pravnoj kulturi obuhvaceno
judgement rule).247

osebne duznosti prema drustvu su:

solidarnom odgovornoscu

ozaj gospodarskih subjekata, Sveuciliste u

l.
RIVREDNIH DRUSTAVA

ost prijavljivanja poslova i radnji

egavanja sukoba interesa, duznost
ncije (zabrana konkurencije).

adnji u kojim postoji Iicnt interes

ojim postoji licni interes odnosi se
a drustvu u slucajevima kada oni
ne pravne poslove koji mogu biti
Lica koja imaju posebne duznosti
atraju se povezanim licima u smislu
a postoji licni interes predstavljaju
i pribavljaju prethodno odobrenje
statutom drustva.i" Ovu odredbu
a lica imaju obavezu prezentiranja,
aja za donosenje odluka, jer se u toj
Postojanje licnog interesa moze da
ba cijeniti u okvirima Ilene koristi
teresima drustva.
nji u kojim postoji licni in teres je
o nacelo prelazi okvire ugovornog
zloupotrebe prava uopce.?"
lucajevi postojanja licnog interesa.
koje ima posebne duznosti prema

drustvom,
vnog posla koje zakljucuje ugovor
PRIVREDNIH DRUSTAVA

vu:
e posla koji se ukaze drustvu.
resa ZPD-om je uspostavljena kao
cinjenja ito: zabrana zloupotrebe
polozaja.t" U nekim uporednim
onkretnim slucajevima da drustvo
ili druge oblike garancije za licne
ranjeno."! Slicnu zabranu predvida
Bosne i Hercegovine kroz odredbu
Poseban segment sukoba interesa,
om 0 sukobu interesa u organima
i Zakonom 0 sukobu interesa u

esa postoji nezavisno od toga da li

imovinu, informacije iii da zakljuci
e, odnosno korporativne prilike).
koja imaju posebne duznosti prema
egavanja sukoba interesa. Tuzbeni
renos na drustvo koristi koje je lice
osljedicu povrede te duznosti.

oze da ima ekonomsku vrijednost

dostupan trecim licima koja bi
mogla ostvariti ekonomsku korist
varajucim mjerarna u cilju cuvanja
narnoj definiciji, poslovna tajna je
PRIVREDNIH DRUSTAVA

kojim se ureduje sadrzaj poslovne

oj tajni, odnosno 0 zastiti poslovne
g akta odreduje privredno drustvo.
ustava lica i drustava kapitala. U
ne i statut, ovo pitanje bi se mogio
a je odredba ZPD-a dispozitivne
nje nadleznosti za donosenje akta
ovorom 0 osnivanju ili statutom.
mati skupstina iii nadzorni odbor.
cija koje imaju karakter poslovne
ni po zakonu i drugim propisima i
oji se ne mogu smatrati poslovnom
vu ne postoji poseban zakon koji
o slucaj u zemljama u okruzenju.?"
dnosno zabrana odavanja poslovne
Ciljnim tumacenjern c1. 38-40.
c 0 jednoj od duznosti lojalnosti
lovne tajne mogla bi se podvesti
om interesu, 0 drustvu koje nisu
njima i s njima povezanim licima.
e duznosti lojalnosti drustvu,
Bosne i Hercegovine'" radnik je
ke 0 izurnu, odnosno predmetima
brenja poslodavea dati trecern lieu.
duznost cuvanja posIovne tajne
nicima, kao i svakom lieu koje se
novu. Ova lica duzna su da cuvaju
ormaciju koju su saznali u toku
PRIVREDNIH DRUSTAVA

ZPD-om korespondira odredba

i na zabranu takmicenja radnika s
0 radu poslodavae i radnik mogu,
uzulorn u ugovoru 0 radu, ugovoriti
ugovora 0 radu, a najduze dvije
gog liea koje je u trzisnoj utakmici
ili za racun treceg lica, ugovarati
oslodaveem. Medutim, ugovorena
ame ako je ugovorom poslodavae
rajanja zabrane isplacivati naknadu
jesecne place isplacene radniku u
vora 0 radu.t"

mijeva se veza koja nastaje izmedu

a ili ugovora, pri cemu ne nastaje
ezana drustva. Razlozi povezivanja
lovnih ciljeva: fiskalne prednosti i
cije poslovanja i lakse upravljanje,
e uzajamne konkurencije izmedu
ijih mjera za poboljsanje prodaje
stu i postizanje povoljnijeg polozaja

iji ZPD-a, dva ili vise drustava koja

ima (drustva povezana kapitalom);

vorom) i
ovito povezana drustva),
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

na svoju stetu, pri cemu mu je duzno

knadu stete u ime zavisnog drustva
sjeduju iii predstavljaju najmanje 10%
odreden manji dio (slucaj indirektne
znose viSe od 10% osnovnog kapitala
juceg drustva odgovaraju solidarno
isnom drustvu prouzrokovali stetu
g drustva odgovaraju za stetu, ako
postupali po uputstvima vladajuceg
visnog drustva koji je prouzrokovan
kama vladajuceg drustva ZPD_om282
rna odgovornost povjeriocima.
ucescern u temeljnorn kapitalu je
osredno (indirektno) putem drugog
osnovnom kapitalu drugog drustva
nog drustva,

nom kapitalu su povezana drustva

meljnom kapitalu drugog drustva.?"
o je sarno izrnedu drustava kapitala.
uce je uspostaviti odnos vladajuceg

h drustava, na temelju zakljucenog

edinstvenim vodenjern poslova od
a pojedinacna drustva su drustva
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

je ekonomska interesna grupacija

va, radi unaprjedenja, promocije i
.?" Ovaj oblik povezivanjapreuzet je
Evropske unije, odnosno francuskog
ovezivanja, buduci da povezivanjem
soba Cijadjelatnost nije lukrativna,
Poslovno udruzenje u odnosu na
dinatorsko-konsultantsku funkciju,
riistu. Drustva povezana poslovnim
i samostalna. Ovim je opredijeljen
a. Ono nije posebna organizaciono-
se upisuje u registar drustava i ima
va.
oje ime i za racun svojih clanova, i
aveze preuzete u pravnom prometu
imovinom, a clanovi odgovaraju
nju, odnosno ugovorom s trecorn
oslovnog udruzenja, vrijeme trajanja, :.:..,~

stva, istupanje u pravnom prometu,

·.·.·.·.1
druga pitanja prepustio osnivacima,
11
.< I;
'" .
"

o (drustvo prenosilac) reorganizuje

icalac) prenosi imovinu i obaveze,
udjele, odnosno dionice.?" U ovom
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

zacije utvrden je cl. 67 i 68 ZPD-a.

promjene oblika drustva se, osim u
iti i transparentno. Transparentnost
m je uprava drustva prije odlucivanja
ionicaru ili clanu drustva na njegov
reorganizacije, godisnjih finansijskih
dnje tri poslovne godine, vanredni
prethode izradi plana reorganizacije,
eci, s izvjestajern i misljenjem revizije.
e osobe koje su pripremile plan
pregled i dali misljenje za drustva
no solidarno drustvima sudionicima
u utvrdivanju omjera zamjene prava
a drustva nisu postupali po pravilima
paznjom dobrog strucnjaka).

ena kojom dolazi do spajanja dva iii

om imovine i obaveza bez provedbe
je njihovpravni sljednik. Specificnost
idacije drustava koja se spajaju, iako
injenica pres tanka spojenih drustava
rustva koje postaje nosilac svih prava
ja su se spojila.
e spajanja ogleda se u univerzalnoj
baveza spojenih drustava - prednika
edica spajanja se, s aspekta dionicara
ava, sastoji u tome da oni dobijaju
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

odi u praksi jer je njegova prednost u

natije, nastavlja da postoji, zadrzava
tavljaju u kontinuitetu, zadrzava se
vise drustava ona prestaju postojati
dionickih i drustava s ogranicenom
.

imovine i obaveza bez provcdenja

. Drustva na koja se prenosi imovina
o odgovorni za obaveze prednika -
postoji. ZPD303predvida dva nacina
rustava: pripajanjem, kada drustvo
tojecih drustava ukupnu imovinu i
kada drustvo koje se dijeli prenese
movinu i obaveze. U prvom slucaju
m 0 podjeli uz osnivanje, tzv. cistoj
zv. mjesovita podjela nije eksplicitno
ovodljiva u praksi,
anu za podjelu otvorenih dionickih
ustvo moze se podijeliti pripajanjern
kih drustava iii podjelom na dva iii
-: ~
.;-. ;
n podjele dionicari iii vlasnici udjela
dnosno udjele drustva sljednika, uz
pne nominalne vrijednosti dionica,
emitira po tom osnovu. Odluka 0
kod provodenja statusnih promjena
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

formi je promjena forme najmanje

omjeni.
tusnim promjenama je u pravilu
se provoditi izmedu drustava istog
drustava razlicitog tipa (vertikalna
rane promjene oblika za drustvo s
i otvoreno dionicko drustvo,

, na neodredeno vrijeme. U tom

aktorima koji se unaprijed ne mogu
koji se mogu desiti, npr. iscrpljivanje
ti ili nepovoljne okolnosti na trziStu.
m nastupanja ovih cinjenica, vee
elju odluke skupstine, U tom smislu
om i pravnom smislu, koji u pravilu
ak od samog prestanka.!" U skladu
vojstva pravne osobe, na dan upisa
upstine 0 prestanku drustva moze se
zloga, ne sarno dva gore spomenuta.
anja na odredeno vrijerne prestaje
ophodan upis prestanka u registar
er, buduci da tek brisanjem drustva

edenih, i ove slucajeve prestanka

okoncanje stecajnog po stupka ili
ostupka uslijed nedostatka imovine
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

ha likvidacionog postupka pravnog

unovcenjern njegove imovine."? U
prezaduzeno, sto se moze ustanoviti
se druga vrsta postupka - stecajni

ka predvideni su <::1. 4. ZLP:

nog driavnog organa izrecena mjera
elatnosti. U ovom slucaju zastupnik
za otvaranje likvidacionog postupka

a utvrdena nistavost upisa u sudski

og liea. U ovom slucaju sud koji je
nadleznorn likvidacionom sudu koji,
acioni postupak i
Zakonu 0 privrednim drustvima,
U ovom slucaju osnivac ovlasten za
panje drustva obavezan je podnijeti
postupka. Pri tome svaki pojedini
Clanorgana ovlastenog za zastupanje
c ovlasten za zastupanje liea koja
anje odgovaraju licno za svaku stetu
njelog podnosenja prijedloga.

nadlezan prema sjedistu privrednog

Organi likvidacionog postupka su
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

m sistemima prezaduzenost je kao

sti, sto je slucaj i u nasem pravu.
tvorn s ciljem namirenja povjerilaca
se stecajni postupak, Okoncanje
ustva, odnosno njegovom brisanju
odnosno opstanka. Stoga se stecaj
drustva, ali i mehanizam njegovog
liucivo kao negativna ekonomska i

u Federaciji Bosne i Hercegovine

uz supsidijarnu primjenu odredaba
P,rnedutim, ne ureduje same stecajni
ego i materijalnopravne aspekte i
etlu toga naziv neadekvatan.P'
ko-finansijski problemi u poslovanju
a se nosi s promjenama na triiStu, te
nama u zakonodavstvu. Razlozi koji
ok je postupak provodenja stecajnog
kusu i pravnih i ekonomskih nauka,
up prilikom njegovog definiranja, ali
smislu, stecajni postupak je zakonom
imovinom insolventnog privrednog
stupak predstavlja nacin eliminacije
li i instrument njegove revitalizacije.
oj definiciji stecajni postupak je
pjelih potrazivanja povjerilaca uz
ekta na trzistu,
ostupak provodi se u cilju grupnog
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

dinstvenu cjelinu - stecajnu masu.

edica smisla stecajnog postupka koji
ovjerilaca (iz jedne stecajne mase).
zalnost imovine duznika tako i na

og duznika podrazumijeva da se
ora izraziti u novcanom obliku.
vrsi se, u pravilu, prodajom javnim
u potrazivanja stecajnih povjerilaea
uprema njima mora izmiriti takoder

a odnosi se na jednu od posljedica

ajni duznik trenutkom otvaranja
lnost, on visenije ovlastenupravljati
iti raspolagati njegovom imovinom.
og duznika se ogranicavajujer pravo
m duznika prelazi s njegovih organa
nog upravnika.i" Obaveza stecajnog
sjed imovine koja spada u stecajnu
P-om.331
stupka izricito je propisano ZSP-
ak je hitan. Ovo podrazumijeva da
u 8tOkracern roku, i sa 8tOmanje
ogleda se i u zabrani izjavljivanja
prijedloga za ponavljanje postupka,
aj u predasnje stanje. Provodenje
potrazivanja povjerilaea ima smisla
manje za djelimicne isplate dugova.
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

ahtijevati prije otvaranja stecajnog

og duznika, izlucni povjerilac ima
uslugu.
pravo na nekom predmetu stecajne
je iz predmeta razlucnog prava za
Razlucni povjerioci (separatisti ex
vjerioci, jer imaju pravo odvojenog
,"" Sustina i uslov postojanja ovoga
da su svoja potrazivanja stekli prije
bila obezbijedena. ZSp342taksativno
hipotekarni povjerioci i povjerioci
om, pljenidbom, sporazumom pred
alozno pravo; povjerioci kojima je
o pravo i povjerioci kojima pripada

okrenut stecajni postupak. Stecajni

pojedinih zakonodavaca, provoditi
moze biti pravno i fizicko lice (duznik ':". ~'

izickog lica. U tom smislu, razlikuju

:'.:,"
aj koji podrazumijeva izvrsenje na
avi privrednom djelatnoscu i civilni,
Zakonodavstvo Bosne i Hercegovine

slu ZSP_a,343 komplernentar u

va s neogranicenom solidarnom
ntara u komanditnom drustvu i
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

cuna, od kojih su neki blokirani na

m prijedlogom stecajni duznik i bilo

za provodenje postupka. Povjerilac
dgovarajuce dokumentacije uciniti
nesposobnost stecajnog duznika.!"
odredenorn iznosu. Povjerilac svoje
prilaganjem neisplacenih racuna,
nost duznika podacima 0 blokiranim
oji se javno objavljuju, ali i na drugi
i nisu blokirani.
postoji ako stecajni duznik, prema
ce biti u stanju da ispuni postojece
u slucaju postojanja ovog stecajnog
ik najbolje moze da predvidi vlastito
u mogucnosti placati obaveze. Stecaj
reventivnoj mjeri kojom se otklanja
anja tudih prava."?
astenje, nego i obavezu da podnese
ka. U skladu sa ZSP-om,351ukoliko
ovlasten za zastupanje je u slucaju
n, bez odlaganja, podnijeti prijedlog
u od 30 dana od dana nastupanja
prijetece platezne nesposobnosti,
duznika obavezan je da podnese
pka u cilju prevencije pogorsanja
eza proistice iz odgovornosti uprave
D-om, i kaznenih odredbi ZSP-a u
u ovom slucaju predstavlja prekrsaj
VO PRIVREDNIH DRUSTAVA

o i savjesno, kao dobar domacin?"

udija s liste stecajnih upravnika koju
sne i Hercegovine i koja se objavljuje
jni upravnik moze biti imenovan u

e:
uti u posjed imovine koja spada u
o mogucnosti nastaviti poslovanje do
adu s odlukom skupstine povjerilaca:
opis stecajne mase i taj popis predati
od 45 dana od dana imenovanja, te
ovcenja i knjigovodstvene vrijednosti;
a stecajnog duznika za koje je saznao
ne dokumentacije stecajnog duznika,
to saciniti pocetni bilans i podnositi

cajnog postupka kojeg Cinepovjerioci,

o glasa u skupstini povjerilaca imaju
ivanja, a koja nije osporio stecajni
om glasa. Prvu skupstinu povjerilaca
aranju stecajnog postupka.t" Osnovni
u ucescu u izboru i promjeni clanova
reorganizacije i odredivanju nacina
t?'
vlastenja odbora povjerilaca, Odbor
a clanova koji nije veci od sedam, a
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

ecajnog postupka prekidaju se sudski

e na stecajnu masu, a prekid traje do
o se pravni spor prije toga ne nastavi;
- stecajni povjerioci mogu svoja
iku ostvarivati samo u stecajnom

tupka - ako stecajni povjerilac u toku

prijedloga za otvaranje stecajnog
om prinudnog izvrsenja ili prisilnim
pravo ili neko drugo osiguranje na
u stecajnu masu, to pravo osiguranja
je;
kon otvaranja stecajnog postupka
stecajnog duznika traziti prinudno
dijelovima imovine koja ulazi u

potrazivanja prema stecajnoj masi

ja dugova stecajne mase koji nisu
g upravitelja nije dopusteno u roku
cajnog postupka. Postupci izvrsenja
cajnog postupka se prekidaju,
vinu koja ulazi u stecajnu masu -
ne mogu se valjano sticati prava na
ajnu masu, cak i u slucaju da se to
tecajnog duznika ni na prinudnom
nog povjerioca, '. ' ~'

",: ~
ebnirn da bi se razjasnile ili sprijecile •..•.. 1,

je su stetne za povjerioce, stecajni

PRIVREDNIH DRUSTAVA

knjigu upisana predbiljezba radi

idanje prava na nekoj duznikovoj
nom u korist stecajnog duznika ili
adrzaja iiireda tog prava, povjerilac
erilac stecajne mase;
cajniduznikprijeotvaranjastecajnog
adrzavanje prava vlasnistva i kupcu
iti ispunjenjeugovora 0 prodaji;
kretnim predmetima - najamni i
nad nepokretnim predmetima ili
za stecajnu masu, a prava koja se
ecajnog postupka druga ugovorna
ajni povjerilac;
kupodavac - ako je stecajni duznik
etnine iii prostorije prije otvaranja
ivanjima iz najamnog i zakupnog
aspolaganja su djelotvorna samo u
odnosno zakupninu za kalendarski
ecajnog postupka. Ako je otvaranje
n petnaestog dana u mjesecu,
i za sljedeci kalendarski mjesec;
kupac - najam ili zakup nekretnine
uznik usao kao najmoprimac ili
e otkazati, bez obzira na ugovoreno
eca uz otkazni rok od dva mjeseca;
akupu - najamni ili zakupni odnos
moprimac ili zakupac druga strana
otvaranje stecajnog postupka zbog:
pnine koja je nastupila u vrijeme
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

nepaznje nije znao. Pobijati se moze

podnosenja prijedloga za otvaranje
c u vrijeme radnje znao za plateznu
varanje stecajnog postupka iii to iz
moze pravna radnja koja je dala iii
uobicajeno osiguranje Hi namirenje,
ije na taj nacin, iIi u to vrijeme imao
poduzeta u posljednjem mjesecu prije
cajnog postupka iii nakon podnosenja
a poduzeta u Hjelm treceg Ili drugog
za otvaranje stecajnog postupka i
nje bio platezno nesposoban. Smatrat
obnost za placanje ili za prijedlog za
znao za okolnosti iz kojih se nuzno
bnost za placanje iii da je podnesen
upka. Ovlasten na pobijanje pravnih
jnog duznika u roku od dvije godine
uzba se podnosi protiv osoba prema
ijanja poduzeta.
- Pravna radnja stecajnog duznika bez
e se pobijati, osim ako je poduzeta pet ~: ,;
'" I
........
otvaranje stecajnog postupka. Smatra
knade iii uz neznatnu naknadu onda
ke imovne vrijednosti, a da za to nije
o naknadu, Ako se radi 0 uobicajenorn
osti radnja se ne moze pobijati.
ze pravna radnja stecajnog duznika
godina prije podnosenja prijedloga
akon toga roka s namjerom da osteti
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

anje za ispunjenje obaveza stecajnog

znika nakon zavrsetka stecajnog

temelju plana reorganizacije. Plan

moze podnijeti stecajni duznik lIZ
ka, sto je uobicajeno u uporednoj
ostupka plan reorganizacije moze
skupstine povjerilaca. U principu,
nju reorganizacije.

ii

":

' ;
~::.:'I~
...
'.
';... ....

'\,' ~.

',
\:
'.'..
.......
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

olje su rjesenje za tzv. mala i srednja

icenom solidarnom odgovornoscu
a drustvu. Zakorr'" ih obavezuje da
n dobrog privrednika i u razumnom
u drustva, odnosno da postupaju s
znom paznjorn ne odgovara za stetu
vo. Pojacana paznja podrazumijeva
i postenja, a to znaci da se Clan ne
ujuci da se prema poslovima drustva
, odnosno poslovi clanova drustva
, stoga oni moraju postupati s vecim

rnom odgovornoscu je u teoriji i

d imenom javno trgovacko drustvo?'
nime. Naziv "javno" nastao je zato da
prema vani poznati clanovi, a dodatak
koje je drustvo gradanskog prava.!"
ojoj firma drustva sa neogranicenom
ati prezime najmanje jednog dana,
?" U bosanskohercegovackom pravu
ektivitet, te u tom smislu drustvo s
u ne predstavlja izuzetak, kao sto je
a (njemackorn i talijanskom, npr.) u

V./Mahmuteehajic Novalija F. Poslovno

privredna drustva, Ekonomski fakultet u

Ogledi, Pravni fakultet Sveucilista u Rijeci,

'
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

okupnom svojom imovinom. Na ovaj

obzira na to sto njegovi clanovi mogu
no mogucnost da u podjeli dobiti i
m iznosima.

vo s neogramcenom solidarnom
ivo s obzirorn na rezirn odgovornosti
ud duzan je drustvo upisati u registar
ne unose nikakva sredstva, s tim da
u da unesu osnivacki kapital.?" lako
lov za osnivanje ovog tipa drustva,
si djelimicna uplata kako bi drustvo
Na osnovu uloga Clan drustva stice
jacka prava, Prema odredbi ZPD_a384
misljenja po kojirna ova norma nije
a.l" te bi u tom smislu ugovorom 0
Ciji omjer pojedinacnih uloga. , ,
" ,
ova u drustvo s neogranicenom
oveu, stvarima, pravima i izvrsenim
•., i
se ugovorom 0 osnivanju drustva+"
od izrazitih specificnosti ovog tipa
.. I

u izvrsenim uslugama. Pri tome se

sarno neposredne usluge clanova,

olozaj gospodarskih subjekata, Sveuciliste u

96.
, V.lMahmutcehajic Novalija F. Poslovno
YO PRIVREDNlH DRUSTAYA

e u sticanju dobiti, a time povecanju

promjenjiva kategorija koju Cine ulozi
obavljanjem svoje djelatnosti.?"
Iiii :: ~
.. .....
"'::'~

raspolaganja udjelima. Udio je skup \;1'

a prenos udjela podrazumijeva prenos
ec 0 drustvu personainog tipa, clanovi
o prenosa udjela relativno slobodni u I
I!
raksa razlikuju interne (unutrasnje) i
"
:'i
avisnosti od toga da li se udio prenosi
ustva a to ce postati prenosom udjela. ..... ~
no ureduje rezirn prenosa udjela, osim •::.om
-.;.:~.: ..

i clanova jednake vrijednosti i da Clan

prenijeti na lice koje nije Clan sarno ;;·1
aglasnosti ostalih clanova na prenos '.:1
::::1
cinjenicom da je rijec 0 personalnom
zrnedu clanova.Kod ovogtipa drustva,
s udjela Clandrustva koji ima namjeru
i'l
jesenja: da svoj udio prenese na ostale
ene proceduru istupanja iz drustva i
u s c1. 89 ZPD_a.398
~'I
.tl
nicenom solidarnom odgovornoscu je i
obaveza formiranja organa upravljanja
til
pretezno kogentne prirode, uredenje
ranicenom odgovornoscu prepusteno ~I'
?:::::...~

i pravo privrednih drustava, Pravni fakultet :~1::11

 O PRIVREDNIH DRUSTAVA

nije Clan drustva, Clan drustva koji

bor osobe na koju ih prenosi, ne i za
stetu koju nanese drustvu (culpa in

pnosti aktivnosti drustva koje se ticu

anicenorn solidarnom odgovornoscu
vom za koji su clanovi ugovorom 0
janja moguce je tokom postojanja
izmjenu odredbi 0 nacinu upravljanja

vi clanovi, ili vise njih, imaju pravo

", '

pravo voditi poslovanje. Pri tome,

ovi drustva ovlasteni za upravljanje
i da se svaka radnja i posao mogu
nih clanova. Ugovorom 0 osnivanju
il
I
zajednickom (skupnom) upravljanju,
dskom registru. U suprotnom, vrijedi
upravljanju, tako da je svaki Clan
Medutim, spomenuta samostalnost je
nosno pravom veta koje predstavlja
Nairne, ZPD108 je predvidio da ako se
protivi poduzimanju neke radnje iii
s pravom upravljanja nemaju pravo
jenje clana ne bi trebalo imati takvu
manju radnje koja treba da sprijeci
ustvo.!" Clan drustva koji je preduzeo
drugih ovlastenih clanova odgovoran
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

e biti uspostavljeno kao pojedinacno,

odnosno zajednicko. U slucaju
ni Clan moze samostalno zastupati
saglasnost svih clanova ovlastenih
i da zajedno zastupaju drustvo mogu
anje odredenih poslova.?" Bez obzira
nacno iii skupno zastupanje drustva
e, pozivi, obavjestenja itd. upuceni od
ode pravni ucinak prema drustvu.!"
solidarno odgovara savjesnim trecim
ece lice nesavjesno, dakle znalo je da
o nije ovlasten za zastupanje, vrijedi
si sarno taj Clan, a pravni posao nije
lice sa clanom drustva koji nema
uslovom da je trece lice savjesno,
egmentu iskljucena,

pokricu gubitaka
darnom odgovornoscu ucestvuju u
nakim iznosirna, ako ugovorom nije
voljena mogucnost da clanovi svoje
biti i pokricu gubitaka reguliraju na
a su za ovaj tip drustva karakteristicne
va autonomni uredivati svoje odnose
dnako ucesce u dobiti i gubicima, pa
pravo na ucesce u dobiti ne iobavezu
da je ovo protivno samom smislu
a, ukoliko pitanja ucesca u raspodjeli
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

bavljati savjesno, s paznjom dobrog

jeluju u najboljem interesu drustva,
eneralno 0 ovom institutu je naprijed

t
odgovornoscu za vlastite obaveze
. Odgovara prema povjeriocima za
iz zakona (porezi, takse, doprinosi),
daja, gradenje, ugovor 0 kreditu)
te).423 Drustvo s neogranicenom
za obaveze clanova, sto je generalno
e,
i clanovi drustva s neogranicenom
svojom imovinom, unesenom i
baveza prema povjeriocima i zbog
ornost danova za obaveze drustva je
c drustva svoj zahtjev za namirenje
prema drustvu, prema svim Hi sarno
ma i drustvu. Rijec je 0 primarnoj,
ustva, pa povjerilac nema obavezu
stvu.i" Svaki Clan drustva odgovara
za svaku obavezu cjelokupno, te je i
solidarna. Odgovornost clanova je i
zaju vezana za odgovornost drustva,
ern odgovara drustvo.i"

V/MahmutcehajiC Novalija F. Poslovno

na drustva, Ekonomski fakultet u Sarajevu,
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

solidarnom odgovornoscu da moze

mYO Nacin koristenja ovoga prava,
biti ispunjeni, ureduje se osnivackim
predvideno u pogledu istupanja clana
kome Clankoji istupa mora najkasnije
e da podnese pisanu obavijest ostalim
zakljucenog na neodredeno vrijerne.
osnivanju i ne podnosi se preko suda,
o se raskid ugovora ne moze rijesiti

dna od pravnih posljedica istupanja

odgovornosti za obaveze drustva,
icenom solidarnom odgovornoscu,
pisa prestanka u registar, koincidira
aveze drustva. Clan cije je clanstvo
udjela koji se obracunava kao i udio
avna posljedica istupanja jednog dana
u je uvijek prestanak drustva ukoliko
stalih clanova najmanje dva ukoliko
stavi postojati bez obzira na istupanje
posljedica istupanja iz drustva'" su:
alim clanovima, ',' :

unesene kao ulog, ali mu se moraju

dao na upotrebu, za Cije slucajno
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

restanak drustva s neogranicenom

u slucaju:
seci prije kraja kalendarske godine
i raskidu ugovora zakljucenog na
ije cdredeno drugacije,
jednik umrlog postane novi Clan;
va,

osti jednog od clanova drustva i

dluke suda 0 prestanku drustva,

tva, bez obzira na to sto je nastupio
va, mogu izvrsiti izmjene ugovora ;. :

stvo prestalo (ili njegov nasljednik, ",

mirenja udjela u noveu. Prestanak

drustvo Ciju pravnu sudbinu clanovi

estanak drustva s neograrncenom

su propisani i opsti razlozi, koji se
forme: " :

vano; ... ;. ,

janje zahtjeva za otvaranje stecajnog

 PRIVREDNIH DRUSTAVA

og clana u imovini drustva dijele se

testamentom iii sudskom odlukom
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

enice da je komanditor zainteresiran

i za upravljanje drustvom, dok je, s
n za ulog komanditora i za vlastito
solidarna odgovornost za obaveze
dentno, u praksi, ne predstavljaju
.
na komanditna drustva primjenjuju
icenom solidarnom odgovornoscu,
no drugacije. Proizlazi, da iako je po
o ambivalentno, ZPD ga kvalificira
elementi. Osim u dornacoj legislativi,
m lica i u uporednim pravima, i u
da je komanditno drustvo varijanta
dgovornoscu koja se od njega u biti
ne odgovaraju za obaveze drustva iii

je kornanditno drustvo mjesavina

meno priznavanje da je po ulozi koji
vo lica.?" Imajuci u vidu da je u pravu
pravnog subjektiviteta uslov nastanka
je pravno lice. Evropski pravni sistemi
osoba, pri cemu medu njima postoje
nim sistemima, kao sto je germanski i
lica nemaju svojstvo pravnog Iica, ni
ktivitet, ali im se priznaje imovinska
vati u pravnim poslovima.
VO PRIVREDNIH DRUSTAVA

Registracija osnivanja komanditnog

ugovor nije sacinjen u propisanoj
or 0 osnivanju komanditnog drustva

odnosno firmu i sjediste clanova,

ntari a koji komanditori:

svi osnivaci, Za izmjene ugovora

otrebna je saglasnost svih clanova.
pa sljedstveno tome nema obavezu
ovorom, koji je najvazniji akt drustva,
ose unosenjem pored obaveznih, i niz
ogranicenja za clanove da medusobne

i firme drustava lica, mora sadrzavati

tara fizickog lica, odnosno firmu
uz skracenu oznaku organizacionog
osno firme drustava sa statusom
manditnog drustva. Pravno lice kao
biti iskljucivo privredno drustvo, u toj
a (npr. privredna drustva, fondacije ...).
zaju komanditora ili komplementara
va u firmu komanditnog drustva ciji
ora nije vidljiv iz firme komanditnog
u, Neunosenje podataka 0 poslovnom
stavost registracije osnivanja drustva,
komanditnog drustva ciji je osnivac
O PRIVREDNII-I DRUSTAVA

radi 0 subjektima malog biznisa.i"

ZPD-a koje se odnose na drustvo
noscu, jednaki, Kao i drustvo s
cu, komanditno drustvo se moze
od kojih se form ira pocetna imovina.
vrduje. V pravilu, clanovi ce prilikom
l.
uje se u osnivackorn ugovoru, i on
i). Pored ovoga, u ugovor 0 osnivanju
sti uloga svakog clana. Odredivanje
ormama, prepusteno clanovima. No,
jenjuju na drustvo s neogranicenom
oze biti dub od dva mjeseca od upisa
koincidira s vremenom registracije
rn svojom imovinom neograniceno
nivaci drustva se ne mogu osloboditi
cno ili u cjelini, niti odgoditi uplatu,
govoru bi bile nistave, odnosno bez
a su ugovorom 0 osnivanju preuzeli
nova koji ne uplate ulog moze podici

ustva ima na temelju uloga u drustvo

drustva mogu raspolagati svojim
tim pravnim poslovima medusobno,
ori 0 internom i eksternom prenosu
a udjelima u kornanditnom drustvu
od toga da Ii se prenos vrsi izmedu
te). Raspolaganje udjelima izmedu
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

u i iskljucen je iz vodenja poslova.t"

om treba posmatrati sa stanovista
nditora.i"
pravljanja ogranicena su na pravo na
ige i finansijski izvjestaj, U skladu sa
iz mogucnosti upravljanja drustvom.
omanditora ne bi moglo uspostaviti
denje pojedinih poslova moze biti

aju svi komplementari, pri cemu

sporazuma, ovu funkciju povjere
ma od njih. Polje primjene odredbi
darnom odgovornoscu je prosireno
mislu dozvoljene varijacije prilikom
pojedini kornplementari upravljati
i da svi komplernentari ravnopravno
pitanjima, iii da drustvom potpuno
noguca je kornbinacija ova dva nacina
ovlasteni da donose.v" Komanditno
predvidenu obavezu uspostavljanja
u upravljati komplementari. U tom
veze), osim ukoliko ga ne prenose na
Zbog toga ih se na vrsenje tog prava
komplementara upravljenom prema
ov saglasnosti svih komplementara
povjereno ilieu koje nije Clan. U tom
a osoba, Organizator, Zagreb, 2002, str. 469.
VJMahmutcehajiC Novalija F. Poslovno
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

ovlasteni na zastupanje. Izjave volje,

osobe same jednom od ovlastenih
rema drustvu bez obzira na to da li je
zastupanje drustva."!
og karaktera (akti usmjereni prema
nema jedinstvenog stava u pogledu
stva.t" U domacem pravu, u skladu
ti drustvo sarno na osnovu posebnog
nova. Komanditor moze zastupati
sane punomoci iii prokure date uz
manditora, ali tada on drustvo zastupa
ste, a ne komanditora."? Komanditor
drustva, odgovara za obaveze iz tog
ost propisana je ZPD-om u d, 100 st.
za ove obaveze drustva cjelokupnorn
Prosirena odgovornost komanditora
eze drustva.

drustva za obaveze
ar odgovara za obaveze drustva
ditor odgovara za obaveze drustva
drustvo za vlastite obaveze odgovara
baveze clanova ne odgovara.
propisuje da komanditor za obaveze
pravo se radi 0 tome da komanditor
u snosenju gubitka drustva same do
pravno znacenje upisa i uplate uloga
manditora ne moze traziti ispunjenje '
."
.
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

drustva
ditnog drustva dijeli se na dio za
u omjeru utvrdenom ugovorom.
ementarima dijeli se medu njima
enjen komanditorima srazmjerno
odredeno drugaCije. Pravo na dobit
like u statusu, pripada kao dansko
Kako je vidljivo iz zakonske odredbe,
vo na ucesce u dobiti, ali je nacin
cije za svako pojedinacno drustvo.
i omogucava drustvu i njegovim
aju ugovorom utvrde u kojem ce se
celom slobode ugovaranja, a sto je
ovom drustvu.
obje kategorije clanova komanditnog
gubitaka drustva, ZPD, medutim,
ove komanditnog drustva. Saglasno
u gubitaka trebalo bi rijesiti na isti
dobiti."?
pokricu gubitka kod komanditnog

dio ukupne dobiti (gubitka) dijeli

dnakom postotku na sve udjele, ili
) razmjerno udjelima clanova bez
manditor, Pri izracunavanju dobiti
canje uloga tokom poslovne godine

aj dio dobiti koji preostaje nakon

 PRIYREDNIH DRUSTAYA

slijedi postupak likvidacije IIkojem

recim osobama, zatim medusobne
ustva iz sudskog registra.""
i komanditnog drustva imaju pravo
tva nakon Iikvidacije, Ako je ostatak
ustva nedovoljan za povrat uplacenih
na povrat uloga. Ostatak imovine
ma drustva po omjeru za raspodjelu
e, pa je dozvoljeno da se ugovorom
statka imovine komanditnog drustva
ne prestaje u slucaju smrti, gubitka
nudne prodaje i naplate iz imovine
uje u upravljanju drustvom, gubitak
ti ne bi trebalo da ima za posljedicu
postavlja staratelj.?"

O NA DIONICE
moze transformirati u komanditno
itno drustvo na dionice je drustvo
jem najmanje jedan njegov Clan
iceno cijelom svojom imovinom
dok ostali clanovi (komanditni
ama u temeljnom kapitalu, ali licno

komanditnog drustva na dionice,

nog drustva te uredenje odnosa u
ra kroz posebne odredbe. Polozaj
a korespondira polozaju dionicara
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

DRUSTVO

iniciji, drustvo ciji je osnovni kapital

Zakonodavac je dionickom drustvu
a drustva, skoro 200 clanova ZPD-a
a, sto je slucaj i u uporednopravnim
m ove materije izrazava se shvacanje
ezno prisilnopravne naravi, moze
rustva, ravnopravan i odgovarajuci
rofitabilnost poslovanja, na dobrobit
interesa.t" Iz legislativne definicije
na karakteristika ovog u odnosu na
ve kapitala drustva. Osnovni kapital
ce kao vrijednosne papire koji nisu
vee za postojanje samog drustva jer
ne dionicara,
dionickog drustva Ilene osobine
p drustva cini reprezentativnim
rizira se zbog toga i kao bezimeno,
Obaveza uspostavljanja organa
ski je propisana, i u tom smislu je
redenje drustva ogranicena.
ajmanje jedno lice, fizicko iiipravno,
akonskom procedurom. Podobno je
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

ne moze ograniciti prenos dionica

sa statusnim promjenama. Otvoreno

o drugom drustvu koje ce nakon
otvoreno dionicko drustvo, odnosno
ti s jednim ili vise drugih drustava
vo otvoreno dionicko drustvo.

na otvorena i zatvorena, nije vise

stvu s ogranicenom odgovornoscu,
e ne radi 0 otvorenom dionickom
og ogranicenja, u praksi je gotovo
ickog drustva s drugim drustvorn
om sa ogranicenom odgovomoscu)
a time ne ispunjava kriterije koji su
Kada je u pitanju podjela dionickog
dionicko drustvo moze podijeliti
nih dionickih drustava iii podjelom
rustava, Vezano za promjenu oblika,
ijeniti oblik (cl. 64 st. 6 ZPD).

ili viSe osnivaca, a osnivaci su

(cl. 107 ZPD). Iednom osnovano
e koji su dionicari, ali ne i osnivaci,
og drustva nije zakonorn ogranicen.
o drustvo ima stotine, pa i hiljade
va jedno lice osnivacki akt je odluka
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

ca i Registra vrijednosnih papira:

ca i banke depozitara;
yne ponude (upis i uplata dionica):

stvarima i pravima i broja dionica

leod Kornisije za vrijednosne papire i

i nacin osnivanja dionickog drustva.

govore (omoguce) da svi iii neki od
e plate ulogom u naturi odnosno
, postrojenja, opreme, nekretnina,
ntekstu domaceg prava, kvalificirani
anja dionickog drustva. Mogucnost
ma i pravima potrebno je predvidjeti
i sukcesivnog osnivanja.

ovodi se u istovremenoj, jednokratnoj

ijed poznat broj osnivaca prihvata
sto se poziv za upis i uplatu dionica ne
pravnih lica, odnosno trecim licima.
medusobno rasporede broj i iznos
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

ako mu naziv sugerira, podrazumijeva

ja sredstava od kojih ce se form irati
dio kapitala obezbjeduju osnivaci na
om drustva, dok se drugi dio kapitala
nivanja nije moguce provesti upisom
on uvijek predstavlja kornbinaciju
g kruga subjekata. Osnivaci upucuju
orima (dionicarima) za upis iuplatu
ca prethodno odobrila Komisija za
osnivanja je, u odnosu na simultani,
, jer se poziv za upis dionica upucuje
ata, publici u najsirern smislu rijeci
acin osnivanja upravo omogucava da
na" kompanija."" Sukcesivni nacin,
prikupljanja veceg iznosa kapitala,

a
sukcesivnim nacinom detaljno je

dionickog drustva, uz navedene opce

posebne elemente, predvidene u d. 111:

;
nice;
je iznos objavljen u javnoj ponudi;
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

zi izricit prihvat elemenata datih u

vjestaj 0 ukupnom iznosu i broju

dnim domacim dnevnim novinama
enja Komisije za vrijednosne papire
spjela. Spomenuti izvjestaj u skladu

alista iii sjedista upisnika dionica;

sanih dionica;
anih dionica;

i prava kojima su placene upisane

tj. kod prve prodaje ne moze biti

128) i to je opste pravilo u svim
ategorija je dionicarska prernija, a
rilikom emisije i njene nominalne
0 KM + premija 2 KM = prodajna

a po cijeni nakon emisije osnivaci

vrdu koja obavezno sadrzi klasu,
nih dionica. Ova potvrda naziva se
koji su zakonom propisani (cl. 135
. Predstavlja vrijednosni papir koji
izorno pravo clanstva u dionickom
PRIVREDNII-I DRUSTAVA

acka skupstina dionickog drustva

licno ili putem punomocnika,
e dionica s pravom glasa (kvorum).
g vremena pocetka skupstine nije
cka skupstina se odgada. U tom
dana ponovo sazvati skupstinu,
no vise od jedne trecine ukupnog
akonodavca je da, u slucaju nekih
utjecaja na kvorum za odrzavan]e
da na ponovljenoj skupstini ipak
ckog drustva, pa je na ponovljenoj
dne trecine ukupnog broja dionica
ara, i njome predsjedava, do izbora
brojem upisanih dionica.

enti propisani u cl, 120 ZPD-a;

i pravima i utvrduje broj dionica

kog drustva. Upravo je jedno od

liku]e od drugih drustava okolnost
kod ostalih drustava to ugovor 0
koj skupstini predstavlja conditio
 PRIYREDNIH DRUSTAYA

, i ovlastenja nadzornog odbora i

i promjene oblika drustva,

odrzane osnivacke skupstine, u

ivanja, uprava dionickog drustva
star emitenata vrijednosnih papira
snije u roku od 15 dana od dana
registar emitenata kod Komisije je
ica kao vrijednosnih pap ira iuslov
ki registar.?" Istovremeno, ovaj upis
ubjekt stekao mogucnost izdavanja
vojstvo izdavaoca dionica - emitenta.
e pravno lice koje na osnovu zakona
prikupljanja sredstava i koji prema
u vrijednosnom papiru,

h dionica po cijeni nakon ernisije,

tva:
dbora i uprave.
a smatraju se javno dostupnim.
PRIVREDNIH DRUSTAVA

ustva.?" Maksimalni iznos kapitala

drustva ("upisani kapital") je

pasivi drustva i njegov nominalni
statutu."" S druge strane, imovina
oja se rnijenja tokom poslovanja
i kapital dionickog drustva izrazava
i moze se shvatiti kao vrsta naknade
i za obaveze drustva.?" Clanovi
kapitalnog tipa ne odgovaraju za
IIslucaju probijanja pravne licnosti,
ncija trecim licima, tj. omogucuje
sigurnost ne bi bila samo relativna,
postojanja imati najmanje onoliko
osnivackom kapitalu.?" Naime,
vara svojom imovinom, odnosno
ja osnovnog kapitala jeste u tome
utvrduje obim prava dionicara tj.

g izdaje (emitira) dionicko drustvo

apital. Dionica, prema generickoj
(d. 2 ZTVP) predstavlja prenosivu
elektronskom zapisu, emitiranu u
rema emitentu i vrsi prijenos prava
U skladu s tim, prema ZPD-u (cl.
eljive, glase na ime i neograniceno
PRlVREDNIH DRU5TAVA

nisije:
a ito: naziv, sjediste i jedinstveni
iprezime i jedinstveni maticni broj
roj za strana fizicka i pravna lica;
jednosnih papira i nacin njihovog

apira;
itenta;
konom iii opcim aktima Komisije.
ativnog papira opredijeljeno je
alac je dionicko drustvo: prethodno
, dugorocni vrijednosni papir cija
bilizacija kapitala; nosi varijabilni
pir, negocijabilan papir; fungibilan
ljivost.?"

p, zbir iii cjelovitost svih clanskih

acno odredenom clanu dionickog
a drustva.?' Obim prava dionicara
jednosti njegovih dionica, koja se
ednosti, u nominalnoj vrijednosti
ZPD-om, dionica sadrzi prava na:
raspodjeli dobiti i diobi imovine
onickog drustva (cl. 186 st. 3). Iz
ogucava dvije vrste prava dionicaru
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

ki dionicari imali prioritet u isplati

donijeti odluku 0 isplati dividende

avati obaveze iz poslovanja i kada
jednaka iznosu ukupnih godisnjih
ik istovremeno, sticanja dionice u
vanja dobiti za dionicara, ali samo
kupstina dionickog drustva rnoze
cuje, kojom istovremeno odreduje
arima,

ravima koja sadrze, tako da jednu

U skladu s tim, u ZPD-u je odredeno
vrijednost i sadrze ista prava, te da
razlicitih klasa (cl. 187 st. 1 i 2).
poriraju, dionice koje poznaje
ovine dijele se na: obicne (redovne),
dionice zaposlenih. Dionice, osim
3 ZPD). Pretpostavka je da je rijec
nije naznacena klasa. U uporednim
dionica osirn navedenih.

ena, standardna.f" redovna prava,

ojma ovog vrijednosnog papira: prava
m, raspodjeli dobiti i diobi imovine
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

ograriiceno pravo glasa. Medutim,

vima omogucuje dionicarima koji
donosenju odluka kojima se bitno
va dionicara.?" Tako se pravo glasa
(d. 209 ZPD):

oblika i prestanku dionickog drustva:

u iii davanju u lizing, uzimanju
akcijama imovinom, direktno iii
u toku poslovne godine u obimu
dnosti ukupne imovine dionickog
hodne godine,
a.

nastale su kao posljedica potrebe

slenika, sto je u teoriji poznato kao
rijetko javljaju, 529 U ZPD (cl, 205 i
nica zaposlenih.
se dionica za zaposlene (dionice
onickog drustva. Na temelju odluke
canju osnovnog kapitala mogu se
stva. Uvjeti i nacin sticanja, prenosa
duje odlukorn 0 emisiji, a u skladu
enje da zbir nominalnih vrijednosti
od 5% osnovnog kapitala dionickog
prava kao i obicne dionice, osim u
dnim drustvima,
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

moze sticati vlastite dionice, koji ne

dana donosenja odluke;
ene po kojoj drustvo moze sticati

e skupstine, dionicko drustvo moze

I
ke nadzornog odbora, ali sarno kada f
I
biljne stete koja neposredno prijeti
I
ornog odbora da na prvoj narednoj !
razlogu sticanja, broju i nominalnoj !
!
cescu u osnovnom kapitalu i cijeni po
f
l
ustvo ne moze po osnovu stecenih
ka i imovinska prava. Ona su
I
zi vlastite dionice. i
a iznos nominalne vrijednosti stecenih
fond rezervi u roku od 12 mjeseci iIi u
I
f
tih dionica (d. 219 ZPD).
f
I
stvom
I
avlja, u skladu sa zakonorn i drugim I,
se drustvo vodi i u kojern razliciti
interese i u uzajamnoj su vezi.i"
drustva kapitala, pa stoga obavezno
pravljanje dionickim drustvom u
rgane koji vode poslovanje drustva,
rgane koji ga kontroliraju. Organi
PRIVREDNIH DRUSTAVA

stva, ZPD je kroz detaljne odredbe

nisanja i ovlastenja skupstine, Cine
lja organ putem kojeg se izrazava
gana upravljanja dionickog drustva
ci da je skupstina vrhovni "suveren"
nad drustvom'P" U dionickom
upstine vrsi taj dionicar, Predsjednik
reviziju, direktor i drugi clanovi
o izbora predsjednika, skupstinom
cnik dionicara s najvecim brojern

PD - redovna i vanredna. Radi se

upstine, iako zakon ne pravi ovu
snivacka, cija je uloga neizostavna
ora organa upravljanja. Redovna se
ina) radi izjasnjavanja 0 godisnjem
staje drustva i izvjestaje revizora,
e drugim pitanjima iz nadleznosti
sastati kad god nije predvideno
odnosno kada je to potrebno u
PRIVREDNIH DRUSTAVA

vaju u mjestu sjedista dionickog

ne zakazano van mjesta sjedista
m odrzavanju mora biti u istom
rucenim pismom, telefaksom ili
onicara, Prethodno navedeni uslovi
ustvo ima sarno jednog dionicara,
Komisije za vrijednosne papire
objavljivanja poziva za odrzavan]e

vati ukoliko je na njoj zastupljeno

om glasa - kvorum za odlucivanje,
edeni procent (broj) zastupljenih
icara koji posjeduju te dionice nije
kretnog drustva. Kvorum je uslov
ojanje kvoruma ima za posljedicu
avne regulacije predstavlja nacin
zadovoljen kvorum.
o isteku 60 minuta od zakazanog
kvorum za odlucivanje, skupstina
ku od tri dana objaviti obavjestenje
enje mora biti objavljeno najmanje
an]e ponovljene skupstine. Smisao
upstina ogleda se u nepotrebnosti
onicarima nije potrebna ponovna
Ponovo sazvana skupstina moze
se od 10% ukupnog broja dionica s
ovaj iznos moze utvrditi u vecem
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

zavisnih supsidijarnih drustava

a i odbora za reviziju;
statuta koje se odnose na pitanja
ala, emisiji novih dionica, spajanju sa
podjeli drustva iii drugim pitanjima
statu tom drustva, skupstina donosi
ukljucu]e izmjenu odgovarajucih

nim drustvima i
nje dionickog drustva, u skladu sa

odlucuje natpolovicnorn vecinorn

svim slucajevima osim kada zakon
potrebna dvotrecinska (2/3) vecina
anje za clanove nadzornog odbora i

cnika
ne dionickog drustva dionicar rnoze
Punomocnik je duzan postupati u
tva nije dobio, u skladu s razumnom
Punornocnik moze biti svako fizicko
egistrovano za poslove posredovanja
sa svojstvom pravnog lica osnovano
a dionicara, U slucaju pravnog lica,
ski iii opunomoceni zastupnik.
PRIVREDNIH DRUSTAVA

ja. U slucaju da navedena obaveza

nominalne vrijednosti vece od 10%
Sne vrijednosti u ukupnom iznosu
dobiti prema bilansu stanja drustva
ii ako ih je vise, svaki od zahtjeva
eseca uz smanjenje broja dionica iii
anicenjirna, a preostali dio zahtjeva
kad drustvo nije ispunilo obavezu u
punjenje obavezadrustva zahtijevati
zuzetak i u ovom slucaju postoji
nizaciji ili finansijskoj konsolidaciji
.

kog drustva
va je ako:
onom;
!
!
ropisan nacin:
resudom suda po tuzbi za pobijanje
,
I

l
e odluke skupstine kod suda kod
star drustava moze se pokrenuti u
I
e. Lica legitimisana na pokretanje I
je prigovor na odluku unesen u II
ni zbog sazivanjaskupstine protivno

pravilno unesen u zapisnik; I

PRIVREDNIH DRUSTAVA

dana imenovanja skupstina drustva

dbora. Isto lice moze biti imenovano
ogranicenja, Predsjednik i clanovi
od Komisije za vrijednosne papire,
nika iclanove nadzornog odbora i
kad:
n izgubi povjerenje dionicara:
taj drustva koji ukljucuje finansijski
odbora i odbora za reviziju:
dnika i clanova nadzornog odbora
stvo i
tom dionickog drustva.
dzornog odbora u toku trajanja
razrjesava cijeli nadzorni odbor,
og mandat traje do isteka mandata
vani prilikom imenovanja cijelog ,
i
~
!

vjeti za clanove nadzornog odbora I~

~
ima diskrecionu ocjenu prilikom :~
1
use predvidjeti posebni uslovi za
u smislu strucnih i profesionalnih
slovi, negativno postavljeni, odnose
I
odbora ne moze biti lice (c1. 248):
nespojiv sa duzuoscu u nadzornom
I1
j

nosti presude, iskljucujuci vrijeme

I
obavljanje aktivnosti u nadleznosti I
O PRIVREDNIH DRUSTAVA

ora u kojem su naznaceni mjesto i

ni red sjednice dostavlja se clanovima
na prije datuma odrzavanja sjednice.
jali za svaku tacku dnevnog reda.
drustva moze se utvrditi i kraci rok

potreban je kvorum od dvije trecine

da dvije trecine ne predstavlja cijeli
veci cijeli broj, ako statutom drustva
ostoji kvorum, sjednica nadzornog
a ponovijenoj sjednici je potreban
va. Nadzorni odbor donosi odluke
sjednik i Clan nadzornog odbora ne
na njih licno. Lica koja nisu clanovi
sjednici samo na osnovu pisanog

zan je da:
usvaja poslovne strategije drustva i

ke strateskog karaktera;
u po polugodisnjern i godisnjem
m uspjeha i izvjestajern revizije;
0 poslovanju dionickog drustva koji
staj i izvjestaj revizora, nadzornog
PRIVREDNIH DRUSTAVA

nog odbora postupaju suprotno

icko drustvo ima pravo na naknadu
ednik i clanovi nadzornog odbora
e koje prouzrokuju neizvrsavanjem
i.
dbora su odgovorni za stetu koju je
o odredbama ovog zakona, statuta

a isplatili kamatu;

ustvo postalo nesolventno;

onickom drustvu,
ovecanja osnovnog kapitala.
od potrazivanja za naknadu stete
zahtjeva za naknadu stete, ako se
te odluke nije podnesen prigovor
onica s pravom glasa.

uprave bilo kojeg dionickog drustva

or i Clan up rave bilo kojeg drustva
ti predsjednik i clan nadzornog iii
 PRIVREDNIH DRU5TAVA

anovi nadzornog odbora imaju tzv.

u prijaviti nadzornom odboru svaki
eu s kojirn dionicko drustvo ima Hi
m slucaju direktor i izvrsni direktori
osu na osnovu pisane saglasnosti
imovinskopravne odgovornosti,
krivicno odgovarati za krivicna djela
rouzrokovanje stecaja, zloupotreba
?

drustvo ima sekretara. Sekretar

e uobicajeno ne klasificira kao organ
. Postupak imenovanja i razrjesenja
drustva, U pravilu ga imenuje i
uprave drustva, Medusobni odnosi
knade, odgovornost u izvrsavanju
i druga pitanja se takoder ureduju
U tom smislu, statutom drustva
ekretara, u smislu profesionalnih i

ar dionickog drustva je odgovoran

og odbora i cuvanje dokumenata
drustva, osim finansijskih izvjestaja.
e, nadzornog odbora i up rave i za
kog drustva, Sekretar je odgovoran
kupstine i nadzornog odbora, kao i
a koji su u vezi sa dnevnim redom
PRIVREDNII-I DRU5TAVA

kon povecanja osnovnog kapitala,

nica nove emisije;
misije iii nacin njenog odredivanja,
ove emisije i posljedice na prava

kupnje dionica nove emisije i

je unosom stvari i prava i nacin

nickog drustva moze se izvrsiti u

vih dionica, povecanje nominalne
ntegrisano povecanje i konverzija

drustva emisijom novih dionica

misija uplacene u cjelini, osim ako
unosom stvari i prava u dionicko
vom slucaju obavlja putem jayne
ricito drugacije utvrdeno. U sldadu
snih papira javnom ponudom je
pira vrsi na osnovu javnog poziva
m sredstava javnog informisanja.
siji za vrijednosne papire zahtjev za
dividendu na osnovu novih dionica
tal povecan, ako statu tom drustva
vidende nije unaprijed odreden,
RIVREDNIH DRUSTAVA

ustva uredeno je cl. 161-179 ZPD.

snovu cdluke skupstine donesene
dionica s pravom glasa. Odluka 0
vojenim glasanjem za svaku klasu
domacim dnevnim novinama dva
snovni kapital se ne moze smanjiti
osnovnog kapitala ne smije uticati
dionickog drustva,
adrzi: iznos i razlog smanjenja
ovnog kapitala, nacin povlacenja
njenog odredivanja, Smanjivanje
ze se vrsiti same ako je mogucnost
g drustva ili odlukom 0 emisiji
nom na berzi i drugim uredenim
, u skladu sa statutom drustva i
kapitala.

vijestiti povjerioce 0 smanjenju

upisa odluke u Registar ernitenata,
nja. Povjerioci mogu zahtijevati
d dana prijema obavjestenja ili 90
e 0 smanjenju. Ako povjerioci i
siguranju potrazivanja, povjerioci

prvo, povlacenjem vlastitih dionica

, a zatim odustajanjem od emisije
na donosenja odluke 0 smanjenju
PRIVREDNIH DRUSTAVA

m koje se spaja (cl. 281 ZPD):

e prestanak spojenih drustava na

om glasa izabere organe drustva

nisija za vrijednosne papire duzna

e pripajanja i spajanja dionickog
dana prijema zahtjeva. Na osnovu
i spajanja vrsi se upis pripajanja
drustava. Drustvo sljednik duzno
i prijavu za upis opoziva dionica
a drustva sljednlka najkasnije osam
ovinom spojenih drustava upravlja
d spojenih drustava predstavljena,
upravljanja mora biti objavljeno
je sest mjeseci prijave potrazivanja

na je c1. 297-301 ZPD-a. Dionicko

pne imovine i obveza, na jedan od

em;
anjem.

stojati bez provedbe po stupka

pstina donosi dvotrecinskom (2/3)
asa. Dionicari drustva koje se dijeli
tvima preuzimateljima razrnjerno
PRIVREDNIH DRU5TAVA

onom i statutom:

osnovano na odredeno vrijeme;

ickog drustva dostavlja se Komisiji

du najkasnije osam dana od dana

odlukom skupstine iodlukom suda

a cl. 288-296 ZPD-a.
kada:
neizmirena potrazivanja prernasuju

ana deset mjeseci od isteka roka za

aju povrede zakona i drugih propisa

ca iii vlasnika vrijednosnih papira

ne;
a nije dovoljna ili se stecaj obustavi
 PRIVREDNIH DRUSTAVA

la u unaprijed dogovoren osnovni

os osnovnog kapitala ovog drustva
00,00 KM. Posebnim zakonima ovaj
obzirom na djelatnost koju drustvo
osnivanja drustva s ogranicenom
lozima u novcu, stvarima i pravima,
lozi u noveu ne mogu zajedno biti
pojedinacnog uloga ne moze biti

ima osnovni kapital koji cini zbir

s ogranicenom odgovornoscu mogu
e jedan udio u kapitalu drustva (cl.
anicenom odgovornoscu mogu biti
gu izraziti u vrijednosnim papirima,
onodavstvu,
ima status pravnog liea koji stice
na;
obavlja lukrativne djelatnosti;
ima svoju imovinu koja je odvojena

odgovornoscu odgovara drustvo

clanovi drustva ne odgovaraju za
anja pravne licnosti drustva (d. 5 st.
zik za poslovanje drustva do visine
bicima, tako da Clan drustva moze
PD sadrzi odredbu prema kojoj Clan
302 st. 2);
, pored ugovora odnosno odluke
O PRIVREDNII-I DRUSTAVA

ovornoscu obavezno sadrzi:

firmu i sjediste osnivaca:

os uloga u noveu, opis i vrijednost

nu udjela clanova:

aca ne uplati svoj ulog do ugovorenog

procijenjeni iznos svih troskova

rustva:
e poslovanja i zastupanje drustva i
gistar drustava,

va na odredeno vrijeme.

ti detaljno navedeni i obavezan su

osnivackog akta. Medutim, pored
u osnivackorn aktu predvidjeti i
npr. odredivanje obima ovlastenja
nova uprave, zatim da li ce drustvo
vo osnovati podruznice, Samostalno
moze biti u suprotnosti s prinudnim
nistavost osnivackog akta, Nistavost
o od toga da li osnivacki akt sadrzi
protivnom njihova nistavost povlaci
RIVREDNIH DRUSTAVA

od uloga clanova koji mogu biti u

osnivaca drustva s ogranicenom
toje, predstavlja upisani osnivacki
uplaceni osnivacki kapital.
iti u potpunosti uneseni u drustvo
a drustva u registar drustava, tako
aspolagati (cl. 307 st. 4 ZPD). Do
drustva u registar drustava mora
u novcu, ali ne manje od 1.000,00

i obaveza clana da u korist drustva

cija vrijednost se moze novcano
moraju odrediti vrsta, sadrzaj i rok
dnosti i ugovorna kazna do visine
jenja iii neurednog ispunjenja.

predvideni su cl, 311-313 ZPD-a.

eden osnivackim aktom, statu tom
u uloga. Ova obaveza ne moze se
ma drustvu Hi drugim clanovlma
no. Troskovi osnivanja ne mogu
ogu kao ulog pripisati osnovnom
stvari Hi prava ne moze nad njima
uti ogranicenja, Drustvo ne moze
boditi obaveze uplate, niti na ime
a sto je ugovoreno.
PRIVREDNIH DRUSTAVA

scu duzna je voditi knjigu udjela

a evidencija 0 clanovima drustva i
djela je registar suvlasnickih udjela
encija drustva i njihovih udjela. U
na najkasnije osam dana od dana
ti knjigu udjela. Sljedeci podaci se
2):
ista ili sjedista clanova drustva:
ni iznos;
o.

upisati svaku izmjenu podataka

s u registar drustava promjene u
a upisanih u knjigu udjela je npr.
daja udjela, povecanje i smanjenje

agovremeno uspostavljanje i tacno

svaki akt koji drustvo izda trecim
ela pretpostavlja da sadrzi istinite
podatke trpjeti stetu, Lieu koje ima
vid u knjigu udjela.

se svrstava u drustva kapitala

om, gdje su odnosi svakog clana
medusobnih odnosa clanova. Ovo
 PRIVREDNIl-I DRUSTAVA

prijenos iii redoslijeda clanova na

predviden izuzetak odnosi se na vee
nu obavezu dodatne cinidbe. U tom
rustva kao uslov pravovaljanosti tog

i udjela je relativno jer vazi sarno

ko ona po svojoj prirodi nije trajna.
ogranicena, i vlasnik udjela ispuni
asnost prijenosa udjela s dodatnim
nicenja, Isto tako, kod drustva s
djelima za koje su vezane dodatne
clana ili odredenog broja clanova
postojati udjeli za koje ugovorom
ku cinidbu u korist jednog Hi vise
ojima drustvo ima obaveze prema
udjela, dopusteno je da se ugovorom
anje da Ii dodatne obaveze drustva
tih udjela, ili se zajedno s udjelom
drustva.
zabrane za to, ugovorom 0 osnivanju
za prijenos udjela u svakom slucaju,
dodatne cinidbe prema drustvu iii
lasnicima udjela. Ovo tim prije sto
uskracivanja saglasnosti, jer se niko
rotiv svoje volje. Rijec je 0 tuzbi za
zumijeva dozvolu prijenosa udjela
RIVREDNIH DRUSTAVA

adnje poduzete od drustva prema

4 st. 2 ZPD).
u cilju zastite danova drustva u
ezna saglasnost za eksterni prijenos
osno prijenos udjela na konkretno
a nisu clanovi drustva. Medutim,
s udjela na odredeno trece lice, iii
st koja je potrebna po ugovoru iii
i dozvolu za namjeravani prijenos
j mora u sudskom sporu dokazati
uplacen, da je za prijenos na treca
iz osnivackog ugovora ili iz zakona,
dati saglasnost u razumnom roku,
a sto je drustvo uskratilo davanje
ice, kao i da prijenos udjela nece
ima iii povjeriocima, udovoljit ce
udjela na treca Iiea.
no tuzbenom zahtjevu i dozvoljen
ima pravo da u daljem roku od
, obavijesti svog clana da umjesto
di suda, svoj udio proda lieu koje
nom roku od 30 dana ne oznaci
inirati trece lice, tada je stvorena
akvih daljih ogranicenja izvrsiti na
dnosno odluci suda. Odredbama
koji tuzbom moze ishoditi putem
u, nego i drustvo s ogranicenom
radi dozvole prijenosa udjela, ako
PRIVREDNIH DRUSTAVA

novnog kapitala. Posto drustvo ne

opisanog minimuma, vee naprotiv
o bitnog uslova za opstanak drustva
lju osnivackog ugovora ili statuta
v minimum zasticen kogentnim

anje vlastitih udjela, ta mogucnost

rece lice nece da kupi udio s kojim
skljucivanja drustva, U navedenim
va i njegovog kredibiliteta, da bi se
eadekvatnu cijenu, uprava drustva
cijenu koja nece ugroziti njihovu
ci i isplatiti vlastite udjele teretnim
ine drustva koja prelaze osnovni
ne koja se placa za vlastiti dio.
o (vlastiti udio) pravno ne prestaje
posljedica sto prestaje vlasnistvo
an drustva i time se gase njegova
jela po sistemu "prestaje vlasnistvo
na udjelu" Samostalnost vlastitog
i imovinska i druga prava vezana
osim sto prestaju eventualna licna
vo stekne vlastite udjele, one nema
k udjeIa, jer je pravno nemoguca
eza tj. drustvo ne moze ostvarivati
astitog udjela (ne rnoze biti samom
vo ima vlastiti udio/udjele, prava i
ustvo nema ogranicenja da vlastiti
RIVREDNIH DRUSTAVA

a s ogranicenorn odgovornoscu
rustva (dividenda). Dobit drustva
se prvo podmire obaveze drustva
nova drustva srazmjerno s visinom
ugacije regulirano (cl. 330 ZPD).
iz clanskog prava koje je sadrzano
njem udjela prilikom osnivanja ili
biti svaki clan ostvaruje u obimu i
statu tom drustva. Clanovi drustva
ivno, s tim sto se obim raspodjele
lukom organa upravljanja, ali u
avo na dio dobiti, odnosno ucesce
pravo clanova izrazeno u vazecoj
agati.
cesca u raspodjeli dobiti, nuzno je
bit u skladu s racunovodstvenim
s ogranicenom odgovornoscu ne
i) do bit u toku poslovne godine.
rustva donosi odluku 0 raspodjeli
osnivackim ugovorom i statutom
li. Najprije se podmiruju obaveze
late naknade clanovima uprave if
rezervni fond, pokrica gubitaka a
a drustva,
va na ime dobiti moze se zahtijevati
ije u mogucnosti ispuniti obaveze
za namirenje povjerilaca. Zahtjev
 RIVREDNIH DRUSTAVA

se osnivackim aktom i statu tom

Medutim, osnovni kapital svakog
om cdgovomoscu, nije staticna
nja drustva, Naknadna smanjenja
maju za posljedicu izmjenu statuta
. Kapital drustva s ogranicenom
od zakonskog minimuma, jer u
va.
s ogranicenorn odgovornoscu,
nivanju drustva utvrduju iznos
svakog osnivaca. Promjena visine
dentiranje te cinjenice u statutu
kapitala donose clanovi drustva
uloga (cl. 347 st. 1 ZPD), na nacin

kapitala drustva s ogranlcenom

ktivno povecanje moze se ostvariti
vecanjem postojecih, sto u oba
ine drustva. Odlukom skupstine
vecanja osnovnog kapitala, vrsta,
ravo prvenstva uplate novih uloga
italu u roku od 30 dana od dana
apitala, ako osnivackim ugovorom
(cl, 347 st. 2 ZPD). Lica koja nisu
teka ovog roka. Lice koje pristupa
aveze i prava utvrdene ugovorom
 PRIVREDNII-I DRUSTAVA

enih uloga kad se ustanovi da je

tal,
novima drustva na osnovu odluke 0
tek nakon upisa smanjenja u registar
od dana upisa smanjenja osnovnog
neuplacenih dijelova uloga kojih su
ek nakon provedenog upisa smanjenja
a isto provodi u poslovnim knjigama
smanjeni iznos osnovnog kapitala i
aveze uplate za oslobodene obaveze.
kapitala provodi se u drustvu sa
bog gubitaka, nominalna vrijednost
vrijednosti. Zbog toga se nominalna
iskazuje poslovni gubitak. U tom se
m operacijom.

nicenom odgovornoscu
ao pravno lice, djeluje preko svojih
dgovornoscu su: skupstina drustva,

ezni organi, a nadzorni odbor mora

lucajevima, a mace ne, osim ako se
utom drustva.

va s ogranicenom odgovornoscu je
ustvom, Clanovi drustva izrazavaju
PRIVREDNIH DRUSTAVA

taja i izvjestaja vanjskog revizora,

formiran (obavezno skupstinsko

d javnog preduzeca to je nadleznost

suda (reviziju zahtijevao clan/ovi

, a neodrzavanje skupstine povlaci

ovima i nacinu pokrica gubitaka

, 335 st. 5 ZPD;
mjena, uzimanje i davanje u lizing,
zajma) u toku poslovne godine u
vrijednosti imovine drustva po
i 0 transakcijarna rnanje vrijednosti
orni odbor (ako je formiran) a on

u udjela na trece lice i njihovom

vorom i statutorn;
nju, podjeli, promjeni oblika):

zavisnih drustava odobravanju

ropisima.

anicenorn odgovornoscu
6 ZPD-a. Skupstinu drustva saziva:
Clan nadzornog odbora;
 '. '~

RIVREDNrH DRUSTAVA

novana, odluka je validna od dana

luke nistavost djeluje retroaktivno
njenog donosenja.

anicenom odgovornoscu
va s ogranicenom odgovornoscu,
norn predvidenirn slucajevima. U
vrse clanovi drustva. Osnivackim
iti da drustvo s ogranicenom
0 st. 1 ZPD). Obaveza formiranja
ropisanim slucajevima. Nadzorni
40 st. 2 ZPD):

000.000,00KM i najmanje dva dana.

a preko deset clanova, bez obzira
adzorni odbor. U drugom slucaju
ova.
senja, ovlastenja i odgovornosti
no statutom drustva s ogranicenom
ni odbor, ukupan broj clanova mora
va skupstina drustva pojedinacno,
godine, stirn da se mogu imenovati
data. Negativno postavljeni uslovi
ustvu analogno se primjenjuju i u
(cl. 248 ZPD). Ogranicenja vezana
u kontekstu nespojivosti funkcija
. 252 ZPD).
RIVREDNIH DRUSTAVA

en je Zakonom 0 radu Federacije

anovi uprave mogu poslovodnu
eodredeno iii odredeno vrijeme,
om 0 radu. Ako direktor obavlja
prava, obaveze i odgovornosti se
drustva - poslodavca.
govornoscu imenuje i razrjesava
direktore na prijedlog direktora,
ovanjem i odgovara za zakonitost
i njegova odgovornost, reguliraju
m ili clanovima drustva, odnosno
ovoran je skupstini i nadzornom
utvrdeno, mandat direktora traje
ovanje. Zakon ne propisuje nacin
e drustvo slobodno u uredivanju i
ze imenovati irazrijesiti nadzorni
ova nadzornog odbora i/ili clanova
enom odgovornoscu su lica koja
su svoje poslove duzna obavljati
razumnom uvjerenju da djeluju u
norn paznjom Ccl. 32 st. 4 ZPD).

donosi poslovne odluke),

anja;
drustva moze davati obavezujuce
nog drustva:
h uloga i preduzima zakonske
VREDNIH DRUSTAVA

m odgovornoscu
va s ogranicenorn odgovornoscu

enom oblika;

nama
moze prestati statusnim
djelom. U skladu sa ZPD-om,
se spojiti s drugim drustvom s
rustvom ili se pripojiti jednom
ana upisa drustva u registar (c1.
dgovornoscu drugom drustvu s
ustvu vrsi se prijenos cjelokupne
ednika koje emituje svoje udjele
stva, Pripojeno drustvo prestaje
nika, bez provodenja postupka
ljednika ostaje nepromijenjen.
o da se kod njega sarno mijenja
a, jer to u sustini predstavlja
raciju kapitala.
u kojem se dva Hi vise drustava
ve likvidacij e, osnivan jem novog
drustva koje se spaja. Spajanjem
va i bez provodenja likvidacije.
VREDNIH DRUSTAVA

se protiv drustva s ogranicenom

s tim sto je iskljucivo nadlezan
diste tuzenog drustva. Aktivno
gan. Statusni sporovi za prestanak
i za ostale organizaciono-pravne
gih sudova ili arbitraza, Odluka
r drustava (cl, 359 st. 2 ZPD).

om odgovornoscu
u prestane na osnovu odluke
likvidacije. U slucaju prestanka
daciju provodi uprava drustva,
da likvidatora imenuje sud (cl.
vidatora drustva, dalji postupak
ZLP.

nicenom odgovornoscu
oze transformirati (promijeniti
skupstine drustva, Da bi odluka
a dvotrecinskom (2/3) vecinom
D). Promjenom oblika drustva s
nji pravni subjektivitet drustva i
prelazi imovina ranijeg drustva,
taje pravni subjektivitet drustva
posljedicu i njegov ekonornski
o u drugom obliku tj. dionickom
preoblikovanju drustva clanovi
njihovom ucescu u osnovnom
VREDNIH DRUSTAVA

USTVO S UCESCEM
ITALA

u zainteresirani za obavljanje i
institucionalizirane u posebne
ern drzavnog kapitala. Poseban
m drzavnog kapitala u odnosu
tip a, determiniran je prirodom
obavljati, nacinom osnivanja,
akljucivanja pojedinih ugovora
drzavnog intervencionizma
ima. Opredijeljena interesom
se pojavljuje u ulozi osnivaca
ekta, nad kojim vrsi kontrolu.
vanje njihovog funkcionisanja
administrativnog prava (drzava
Ova drustva osnivaju se s ciljern
na tdistu s drugim ucesnicima,
na za zakljucivanje odredenih

rivrednog drustva. Pravni okvir

akon 0 javnim preduzecirna u
odnosu na ZPD lex specialis.
reduzece je pravno lice upisano
VREDNII-I DRUSTAVA

kao neizostavan praVlll IZVOr

vi statuti, kojima se detaljno
nadleznosti organa upravljanja
dnosno ZJP-om. Sam postupak
obje navedene vrste drustava
vrednim drustvima sa ucescern
Bosne i Hercegovine i Zakonom
ovanjima Federacije Bosne i
cescern drzavnog kapitala mogu

uzeca
a su skupstina, nadzorni odbor
nja, i odbor za reviziju. Pored
PD-om, ZJP za svaki pojedini

uzeca donosi i odluke 0:

dzornog odbora;
dbora i
nu poslovanja.

i kantona, odnosno Parlamentu

du i poslovanju javnih preduzeca

clanova, najrnanje trio Clan

, odnosno drustva s ucescem
predsjednik ili clan nadzornog
VREDNIH DRUSTAVA

diaganja i na odgovarajuci nacin

an revizije i postici sporazum s

jucivo u slucaju kada je generalni
rnu reviziju javnog preduzeca:
si svoj posao u skiadu s planom

preduzecu budu adekvatne i da

mjesecne izvjestaje 0 svojim

u pogledu nezavisne revizorske

e koja vrsi strucno unutrasnje
reviziju svake dvije do tri godine;
bavlja svoje obaveze u skladu s

ecima
a interesa za odredenu skupinu
rn II licnim ili profesionalnim
i, odnosno profesionalni interes
moze onernoguciti ili interes, iii
ovezanog lica da ispunjava svoje

ja, nije dopusteno da povezanim

nudi drugim lieima koja nisu
ntekstu sljedeca liea smatraju se
 ,.'~

VREDNlH DRUSTAVA

anje clanova nadzornih odbora

odbora prije isteka mandata.
Bosne i Hercegovine odlukom 0
edbama Zakona 0 rninistarskim,
e Bosne i Hercegovine, i
a uprava i razrjesenje duznosti
or kandidata za clanove uprave
m drzavnog kapitala vrsi organ
na osnovu objavljenog javnog
uslovima utvrdenim zakonom i

eva da VIada Federacije Bosne i

federal nih upravnih organizacija
i nadzora opcih akata, pracenje
estaja federalnih organa uprave i
ije Bosne i Hercegovine.
i
EDNIH DRUSTAVA

ravo, Dosije, Beograd, 2007.

Pravni fakultet Univerziteta u

vo - Ogledi, Pravni fakultet

in teresa - duznost lojalnosti,

15.
, "Magistrat'' i Pravni fakultet

ERMEX, Beograd, 2006.

pravo, izabrane teme, Pravni

o, Pravni fakultet Univerzit.eta

r zakona 0 notarima u Bosni i

cku saradnju (GTZ), Otvoreni
vna reforma, 2009.
cija, Beograd, 1989.
ru, Pravna fakulteta, Maribor,

juzne Evrope, GTZ, Bremen,

vropske unije, Pravo Evropske

REDNII-I DRUSTAVA

PISI

ne (Sluzbene novine Federacije

04, 69/04, 18/05, 42/10, 42/11,

i Hercegovine 2010 (Sluzbeni

tava stranih lica u Bosni i

03.)
vine 0 davanju saglasnosti na
POSTA" Sarajevo u drustvo s
ine Federacije BiH br. 38/04).
bjekata u Bosni i Hercegovini
42/04).
k BiH br. 28/04).
nog registra (Sluzbene novine

br. 53/04).
rustvima sa ucescern drzavnog
Hercegovine (Sluzbene novine

Bosne i Hercegovine (Sluzbene

0, 58/02, 13/03, 19/03, 47/06,