DOL: 10.20491 /isarder.2018.405 Journal Of Business Research q Turk Dean | wwnwisarderorg Meslek Yiiksekokulu Ogrencilerinin Mesleki, Sosyal ve Entelektiiel Egilimlerinin Arastiriimast Study of Professional, Social And Intellectual Orientations of Vocational College Students Ali AKDEMIR istanbul Arel Universitesi Iktisadi ve [dari Bilimler Fakiltesi Istanbul, Tairkiye orcid.org/0000-0002-5188-3304 aliakdemiral@gmail.com Mustafa ASLAN, Sibel BILKAY, ibrahim ARI, Hamza DUZENLi, Kasim UCTU, Sezen KAYNAK, Dilek IMAMOGLU, Fatih YAMAN, Haydar Baki DOGAN, Yusuf OZAY, Dogan UZUN istanbul Arel Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitist, Yonetim ve Organizasyon Doktora Program Istanbul, Turkiye orcid.org/0000-0001-8049-3615 orcid.org/0000-0002-3938-8749 orcid.org/0000-0002-3679-8726 orcid.org/0000-0001-9568-756X, orcid.org/0000-0002-9876-2585 orcid.org/0000-0001-5378-3414 orcid.org/0000-0002-3096-0948 orcid.org/0000-0002-5412-5074 orcid.org/0000-0002-6231-1299 oreid.org/0000-0003-3855-6197 maslan@hotmail.com sibelbilkay@arel.edu.tr ibrahim.ari@hotmail.com besiktasS5@gmail.com k.uctu@hotmail.com.tr sezen_kaynak@hotmail.com dilek_imamoglu@hotmail.com fatihyaman68@gmail.com haydarbakidogan@ gmail.com ozay23el@gmail.com oreid.org/0000-0001-7991-8217 uzundogan@gmail.com Ozet Bu gahsmanm amaci meslek yilksekokulu dgrencilerinin mesleki, sosyal ve entelekttiel yénelimlerinin arastinimasidir. Bu yénelimleri arasturmak igin 21 yargidan olusan bir anket formu olusturulmustur. Arastumanin émeklemi ise Istanbul’da egitim faaliyetini yardten 6 Gniversitenin meslek yiksekokulu dgrencileridir. Elde edilen verilerin analizleri, frekans tablolan, korelasyon tablosu, bagimsiz émeklem t testi ve ANOVA testi Kullanilarak istatistiki olarak incelenmistir. Inceleme sonucunda 42 hipotezden 13°t kabul edilmig ve bu kabul edilen hipotezlerde de gruplar arasinda istatistiki olarak anlamli farklar bulunmustur. Anahtar Kelimeler: MYO, Sosyal Yonelim, Mesleki Yonelim, Entelektiel Yonelim, MYO OgrencileriA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Abstract The purpose of this study is to investigate the professional, social and intellectual orientations of vocational college students. In order to investigate these orientations, a survey form consisting of 21 items was presented to the students of vocational colleges from 6 universities serving in the greater city area of Istanbul. Responses from 537 participants were statistically analyzed using frequency tables, correlation table, two sample t-test and ANOVA test. Thirteen out of the 42 hypotheses were accepted as the result of these analyses, and statistically significant differences found between the demographical groups of participants. Keywords: Vocational College, Social Orientation, Professional Orientation, Intellectual Orientation, Vocational College Student 1. Giris 1s dinyasi, hem entelektiiel hem de bedensel yetkinlikleri ve becerileri olan insan_kaynaklarma ihtiyay duymaktadir. Bu ihtiyag dlkelerin kalknmasi igin de gereklidir, Bu ihtiyact karsilamak igin yiksckégretim diizeyinde, Meslek Yiiksekokullan. (MYO) egitim-6gretim vermektedir. Bazi temel becerileri Sgrencilere kazandirmanmn yaninda, okullarin genel amaglari arasinda mesleki egitim, entelektiiel gelisim, Kigiler arasi iletisim, sosyal gelisim, ahlaki gelisim konularinda 6grencilere yeterlilik ve nitelikler kazandrmaktr (Turan, 2002:275) MYO'lar ilk olarak 1974-1975 6gretim yilinda, Milli Egitim Bakanhgi biinyesinde egitim dgretim hizmeti vermeye baslamishr. 1982 Anayasast ile MYO"lar, niversite gatisinda e@itim-bZretim-arastwma faaliyetlerine devam _etmislerdir. Halihazirda, toplam iiniversite 6Brencisinin 1/3’, MYO"larda egitim-dgretim gormektedir. Dogal olarak, MYO’larda sorunlar olacak ve bunlann céziilmesi igin alismalar yapilacaktur: Bu galismada da, MYO‘larm Ogrencilere kazandirmay: hedefledigi mesleki, sosyal ve entelektiiel kazanimlara grencilerin ne derece yonelim ve caba gosterdigi arastiriimstr, Amaglanan kazammlar ve kazammiann bilesenlerine, alt boyutlanma ‘frencilerin yonelim ve gabalarinin yas, cinsiyet, okudugu tiniversite, okudugu bolum, okudugu sinif, ebeveyn efitim dizeyi ve aile gelir dizeyi ile arasindaki iliskisinin arastrilmasidhr. Oncelikle, kavramsal temellere yer verilmistir. MYO kavrami, iiniversite kavrami tammlanmistit. Akabinde MYO"lann sorunlan, amaglart, fonksiyonlan, tarihsel gelisimi ve ogrenci profili strasiyla agiklanmistir Cahsmanin son béltimii arasturmay1 igermektedir. Sosyal, mesleki ve entelektiiel yonelimleri Slgecek anket MYO dfrencilerine uygulanmistir. ilk énce demografik sonuslara yer verilmistir. Sonrasinda, demografik degiskenler baglamnda égrencilerin sosyal, entelektiiel ve mesleki yénelimleri Karsilastrmal olarak élgilip analiz edilmistir. Frekans tablolan, bagimsiz érneklem t-testi, korelasyon tablosu ve ANOVA. yontemi ile iliskiler arastiniip karstlastirmalar yapimistr, 2. Kavramsal Cergeve Meslek Yiiksekokulu Kavramt Meslek Yiiksekokulu (MYO) kavramii detaylanyla irdelemeden énce tiniversite Isletme Arastrmalan Dergisi 494 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 kavraminin tanimlanmasi 6nem arz etmektedir, En genel gergevesiyle dniversite; bilimsel 6zerklige ve kamu tizel kisiligine sahip, yUksek diizeyde egitim, ogretim, bilimsel arasturma ve yay yapan, kamu hizmeti saglayan, fakilte, enstitd, yiksekokul vb, kurulug ve birimlerden olugan egitim ve arastirma kurumudur. Bir Giniversite birimi olarak Meslek Yuksekokullant, mesleki egitim baglaminda stratejik Oneme sahiptirler. Mesleki egitimin amaci; bireylere bir meslek igin gerekli olan teorik bilgilerin yammnda uygulamah egitim vermek, bdylece bireyin mesleki beceri, tutum ve ahskanhiklar! kazanmasim saglamakur, Ulkemiz sanayisinin ibtiyag duydugu standartlarda ara eleman yetistirmek iizere, dncelikle meslek liseleri kurulmustur. 1923- 1924 yillarinda gene! liseye gidenlere gire meslek liselerine gidenlerin orani %67 dir. Daha sonraki yillarda, meslek lisesine giden Ogrenci sayilarnda genel bir diisiig yasanmustir. Egitim sistemimizde yasanan degisimler sonucu, meslek liseleri alanlarina gore farkh isimlerle aniimisir, Meslek lisesine devam eden dgrencilerin kendilerini yetistirmeleri ve dgrenimlerine tiniversite dizeyinde devam edebilmeleri igin MYO" lar kurulmustur. 1982 yilinda MYO"lar tniversitelere devredilmistir. 2547 sayilt Yiksekégretim Kanunu’nun 3/e maddesinde Meslek Yiiksekokulu, belirli mesleklere yonelik ara insan giicd yetistirmeyi amaglayan, iki yil (d6rt yartyil) editim-dgretim veren bir yitksekégretim kurumu olarak tanmlanmistir. 1982 ytlndan sonra Meslek Yiksekokullan, program cesitliligi ve Ogrenci saytsi agismdan oldukea gelismistir. (Keskin, Koraltan ve Oztiirk, 2010:1). Bu okullardan mezun olma hakki kazanan Ogrencilere, tekniker veya meslek eleman: unvant verilir, MYO mezunlari, mihendis veya uzmanlar ile iggiler arasinda nitelikli ara insan gticdind olustururlar. Uretim veya hizmet sektérlerinin temel elemanlaridir. Muhendis veya uzmanlarin projelerini uygulayarak Uretimi veya hizmeti gergeklestiren elemanlardir. Meslek Yiksekokullari, bu sregte ihtiyag duyulan nitelikli ara elemanlani yetistiren en nemli kurumlardir (Ceylan ve Erbir, 2015:100). ig dinyasimn sirekli bulmakta zorlandigi_nitelikli ig giiciiniin kaynags MYO"lardir, MYO"lardaki egitimin amacr Sgrencilerin teknik bilgilerinin yam sira, entelektiiel yOnden de donanimh olmalarini saglamaktur. MYO mezunu biri, bir yandan yaptigt ise nitelikli bir sekilde yapacak ve isine zihinsel bir boyut katacak, diger yandan da sadece fiziksel ve bedensel olarak galisan isgileri yetistirip ve denetleyecektir (Akdemir, 2014:1), Bu nedenlerden étiiri, MYO mezunu sadece bedensel becerileri ile galisan bir isgi degildir, sadece entelekttiel yetkinlikleri ile galisan bir masa bast yetkilisi, insan kaynagi da deZildir. Bunun yerine eli ig tutan, ayn zamanda anlaum, uygulamayi gelistirme, is arkadaslarim: gelistirme becerisi olan, yénetsel yetkinligi de bulunan bir teknik uzman ve yéneticidir. MYO mezunu; yerine ve isletmesine gore nitelikli iggi olarak da ige baslayabilir, dikey eitimini ve gelisimini tamamladiginda ve tecriibe kazandiginda mihendis, muhasebe miidird, insan kaynaklan sorumlusu gibi uzmanhklara ve yénetsel rollere de sahip olabilir (Akdemir, 2014:1). Tim bu kavramsal bilgiler 1iginda Meslek Yaksekokullan “nitelikli insan kaynaklar” yetistiren okullar olarak tammlanabilir. 3. Mesleki ve Teknik Egitimin Tarihsel Gelisimi Grgiin mesleki egitim kurumlan yayginlasmadan nce, ihtiyag duyulan teknik personel, usta-girak iliskisi igerisinde yetismekteydi. Sanayilesme ile birlikte usta-girak Isletme Arastrmalan Dergisi 495 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 iliskisinin uygulanabilirligi olanaksiz. hale geldi. Sanayinin ihtiyag duydugu kalifiye isgiccd sanat okullart ve meslek kurslari ile karstlanmaya calisilmistir. Bu mesleki ve teknik egitim veren ortadgretim kurumlarinn temeli, ilk defa Mithat Paga tarafindan 1863 yshnda Nis’te agilan islahhaneler ile atilmistir, Mesleki veya teknik liseler disinda kalan liselerden mezun olan genglerin de yeterli teknik bilgiyle donatilp, sanayinin ara elaman ihtiyacm kargilayabilmek igin Milli Egitim Bakanhga biinyesinde, 1974-1975 égretim yilinda Meslek Yoksekokullar: adi altindayiksekdgretim kurumlars olusturularak egitim dgretim hizmeti vermeye baslamistir. 1982 Anayasas1 ile MYO’lar, niversite gatisinda eitim-dgretim-arastirma faaliyetlerine devam etmiglerdir. 3.1, Cumhuriyet Oncesi Mesleki Egitim Abilik Mesleki egitimi konusunda Tark toplumunda bilinen eski ve en organize kurum Ahilik sistemi olarak kayitlara geemig ve mesleki egitimde gok dnemli bir mihenk tas. olmustur, Ahi kelimesi Arapga kokenli olup “kardesim” anlamma gelmektedir. Bununla beraber Kasgarl Mahmut’un hazirladigi Divan-ti Lilgat-it Tiirk’te ise “ahi” kelimesin: yigit, eli agik, cOmert anlaminda kullanilan ve Tirkge olan “akr” kelimesinden geld ileri stiri mektedir (Ekinei, 2011:11), {ik defa Anadolu Selguklulari déneminde, 1205 yrhnda Kayseri’de, Ahi Evran tarafindan kuruldugu rivayet edilse de (Bayram, 2012:83; Mahirogullan, 2011:142) bu konu hakkinda bir gok fark gor vardir. Abilik, sanatin esaslarimin belirlenmesi, zanaatkarlar arasinda disiplin, yardimlagma ve zltk haklarimin korunmastyla birlikte sanatin sonraki nesillere dogru bir sekilde aktariimasi, usta-girak _iliskisinin diizenlenmesi igin esnaf ve sanatkarlar, Ahilik Orgitleri bitnyesinde toplandilar (Giilerman ve Tastekil, 1993: 3, Yalginkaya, 2017). Avrupa'da gergeklesen sanayi devrimi ve sonrasmda degisip geligen dretim sistemlerine ayak uyduramayan Osmanh Imparatorlugunda Ahilik sistemi, etkinligini kaybetmeye baslad. Lonea Osmanh Imparatorlugundaki Loncalar, temelini Ahilikten almig ve ilk olarak ortagagda ortaya gikmis, 19, yiizyil baslarina kadar da varhgint_sirdirmiistir. Loncalarda her esnaf dalimn kendine ait loncasi vardi ve bu loncalardaki kurallar ¢ok siki bir sekilde uygulanird: (Bayram, 2012:82). Loncada da Ahilik sistemindeki “girak, kalfa ve usta” hiyerarsisi mevcuttu. Osmanh ekonomisinin zayiflamasi sonucu 1587 yilinda gikartilan bir ferman ile Yenigeri ve Sipahi gibi askerlere de esnaflik yapma izni verilmis (Ekinci, 2011:145). Esnaflik yapan Yeniceri ve Sipahilerin sayica cok olmast, diger esnafin gelirinin azalmasina neden olmus, bunun sonucu olarak Lonca sistemi yozlasmaya baslamistir. Bu soruna géziim iretebilmek adina, sadece ilgili meslek dali icra eden esnafin tiye oldugu Gedikler kurulmustur (Ekinei, 2011:146, Mahirogullan, 2011:107), Gedik Tiirkge olan “Gedik” kelimesi tekel ve imtiyaz anlamina gelir. “Sahiplerince yaptiracak isi baskalarmn isleyememesi ve satacagi seyi baskalarmn satamamast Sartiyla, hiikiimet tarafindan verilen senedin igindeki hiikiimlerin kullanilmast ve yiiriitiilmesidir” (Ekinci, 2011147, Mahirogullari, 201 1:108). Isletme Arastrmalan Dergisi 496 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Bu tanimdan da anlasilacagi tizere gedik herhangi bir meslekte devam edebilme imstiyazs, yetkisi up bu devredilemezdi, Bu yetki ksiye beratla verilirdi ve her beratt alanin igyeri agma hakki da yoktu. Isyerlerini ane: ilirlerdi ve isyeri sayist da yine ustalar tarafindan belitlenirdi. Bu durum tekellesmeyi ve sonrasinda da fiyatlarin yiikselmesine neden oldugundan, If, Selim déneminde tekelleyme dondurulup tasfiyesine baslandi. II. Mahmut déneminde tasfiye islemi hizland). 1861'de sanat ve ticaretteki tekel usulleri, 1913'te gedik usuli ve 1924'te esnaf birlikleri resmen tarihe kanstr (Mahirogullan, 2011:81). Vakiflar Vakif kelimesi Arapga vakf kelimesinden tiiretilmig olup bu kelime de men’ etti durdu, durdurdu anlamlarina gelen va-ka-fe filinin mastar halidir. $u ana dek birgok tamim yapilmis olmakla (Furat, 2012:62) birlikte bu tanmlarin timiiniin hareketle vakifi “bir sahsin, kurumun sahibi bulundugu malt bir baskasinin miilkii olmasindan men etmesi ve bu maldan elde edilen menfaatin ise insanlar icin, kamu yararina kullaniimasim —saglamak gin olusturdugu — kurum” olarak tanmlayabiliriz Nitekim Osmanh Devletinin son zamanlarmna kadar, askeri ve teknik okullar harig cBitim, saglik, din ve kiiltdr faaliyetlerine devler herhangi bir kaynak ayirmamis ve ttim bu faaliyetler vakaflar araciligayla gergeklestirilmistir (Ozcan, n.d.: para. 3, Oztiirk n.d. para. 63). Bu durum, Osmanli Devletinin batil: iilkelerdeki yiiksekégretim kurumlari ‘mek almarak ihtiyag duyulan alanlarda elaman yetistirmesi igin 19. yaizyrn sonlarmda mekteplerin kurulmasina kadar devam etmistir. Bu mektepler: Miilkiye (1877), Hukuk Mektepleri (1878), Ticaret Mekteb-i Alisi (Yiiksek Okulu) ile Mekteb-i Sanayi-i Nefi se-i Sahane (1882), Mithendis Mekteb-i Alisi (1909) ve Kondiiktér Mekteb-i Alisi’dir (1911) (Sen, 201 1) Giniimiizde vakiflar halen etkin bir sekilde sosyal, saglik, egitim, politika, savunma, sanayi ve daha birgok alanda faaliyet géstermekte ve topluma fayda saglamaktadirlar. Giintimiizdeki vakif tammmi ise; 01.01.2002 tarihinde yiirirlige giren 4721 sayil Turk Medeni Kanununun 101. maddesinde “gergek veya tiizel kigilerin yeterli mal ve haklart belirli ve siirekli bir amaca dzgiilemeleriyle olusan tiizel kisilige ‘sahip mal topluluklari” (Resmi Gazete) olarak yapilmistsr. 3.2, Cumhuriyet Sonras: Mesleki Egitim 1927 yilinda gikartilan 1052 sayth yasa ile tim sanat okullarinin program, arag- ‘gereg tedariki, dgretmen yetistirme ve istihdam sorumlulugu Milli Egitim Bakanhjr’na verilmistir. 1931 yslinda gikartlan 1867 sayih yasa ile birlikte Turkiye 9 bélgeye aynlarak her bir bélgede bulunan illerce mali ve genel yénetimi karstlanan sanat ‘okullan agimistir (Sahin ve Fmdik, 2008: 67). 1933 yihnda 2287 sayth yasayla Mesleki ve Teknik Ogretim Genel Madarlaga kurulmustur, 1934-1936 yillarn’ arasida hazurlanan Mesleki Tedrisatm Inkisaf Plani’nda, e@itim ile sanayinin isbirligi Ongordlerek guakhk okullart, teknik okullar, mihendis okullarnm agilmasi Sngériilmiistiir. Bu plan sayesinde mesleki ve teknik okullar yurt genelinde hizla yayilmistir. Isletme Arastrmalan Dergisi 497 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Halk Evleri Cumburiyetin ilk yillarinda halk evleri halk aydinlatma ve inkilaplart benimsetme amact giitmekle beraber, Osmanlidan beri var olan gelen Turk Ocaklarinn yerine kurulmustur (Gzdemir ve Aktas, 2011), Halkevlerinde genellikle kiiltirel faaliyetlere yer verilmesinin yam sira okuma-yazma ve yetistirme faaliyetleri de yerine getirildi. Yabanci dil derslerinden fen derslerine, sanat ve giinltik hayat bilgilerinden softirlik, motor, dikiy-nakig, terciimanhk derslerine kadar genig bir yelpazede halka hizmet veren halkevlerinden mezun olan kursiyerlere devlet erkdninin katildiga gurkemli trenlerle diplomalart verilmis, béylece kurslara hem devletin hem de halkin ilgisi saglanmaya galigilmistur (Halkevleri, n.d.). Her ne kadar halk evlerinin politik degil kiltirel oldugu, CHP’nin bir kurulugu olmadigi iddia edilse de (Gzdemir ve Aktas, 2011:248), Demokrat Partinin (DP) kurulmasmin akabinde yéneticilerin bir kism bu partiye gecmislerdir. 1950'de Demokrat Partinin iktidara gelmesi ile ilk énce Londra’daki Halkevi “ddenek yoklugu” neden gOsterilerek kapatilmis, 1951’de de yayinlanan kanun ile timiyle kapatiimisti. Koy enstitiileri Kéy Enstitilerinin kurulmasina iliskin yasa tasanist, 17 Nisan 1940'da TBMM'ne sunulmus ve komisyonun Gnerisi iizerine ivedilikle gértstiimesine baslanmigtr. Tasarmn uzun bir gerekgesi vardir. 17 Nisan 1940'da kabul edilen 3803 sayil Koy Enstitileri Kanunu'na gore, enstitiilerin gorevi sadece koy dgretmeni yetistirmekle smu degildi, Amaglari arasinda kéyli cocuklarim alip, koyde yetistirmek ve ‘6gretmenlik mesleginin yaprlmasinin yami sira kéyiin sosyal ve ekonomik kalkinmasin: desteklemek, dgretmenle birlikte saglik gorevlileri, teknisyenler gibi meslek elemanlart yetistirmekti (Aysal, 2005:274). Yetenekli olan genglerin yiksekdgrenim g6rmesini saglayarak egitim de firsat egitligi de saglanmis oluyordu. 1940" ta kurulan ky enstitilleri igin 1943°te bakanlikea “Koy Enstitilleri Bgitim Program:” hazirlandi, Enstitiilerde verilen dersler genel bilgi dersleri, ziraat ve teknik ders gahsmalan olmak tizere 3 ana grupta toplandi, Bu derslerin muhteviyatlan (Kartal, 2008:26); 1- Kilt Dersleri (Tuirkge, tarih, matematik, cografya, yurttashk vb), haftada 22 saat 2- Ziraat Ders ve Calismalari (tarla ziraati, bahge ziraati, zooteknigi, artcilik, ipekbacekgiligi, sanayi bitkileri ziraat, ktimes hayvanethg, balkethk ve su ‘mahsulleri), haftada 11 saat 3- Teknik Ders ve Calismalany (demircilik, diilgerlik-marangozluk, yapicilik, fotoculuk, pratik bilgiler, bigki-dikis, gocuk bakimi, halicilik-dokumacilik, rg, nakis-gamasir, ev idaresi), haftada 11 saat Koy Enstitilerinin kurulugundan sonra ibtiyag duyulan ézellikle insan kaynaginin yetistirilmesi, gerekli arastirma ve gelistirmenin yapilabilmesi igin, 1942 yilinda ‘Ankara Hasanoglan Ytiksek Koy Enstitiist kuruldu. Kéy Enstitisiind bitirip smavi kazanan dgrenciler buradaki 8 egitim kolundan birinde egitime devam etme hakki kazamyordu (Kartal, 2008:31). Bu egitim kollan: Gizel Sanatlar Kolu, Zirai isletme Isletme Arastrmalan Dergisi 498 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Ekonomisi Kolu, Tarla ve Bahge Ziraat. Kolu, Yapieilik Kolu, Hayvan Bakimi Kolu, Maden isleri Kolu, Koy ve El Sanatlari Kolu, Kiimes Hayvaneiligi Koluydu, Enstitiiler egine az rastlamr bir basari sagladilar. Yetistirilen egitmen ve SBretmenlerle ilkégretim kigitk kéylere kadar yayginlastirildt. 1941-1942 dgretim yilinda 3.859 olan 5 yilhk djretmenli kéy okulu sayist 1951-1952'de 12.735"e giku. 1946 yilina kadar da 17.000 gretmen ile 7.300 saghk memuru yetistirmistir (Kartal, 2008:27). Birgok Onde gelen yazar ve distintirlerin yetistigi Koy Enstitileri, 1946 yilndan baslayarak siyasi gekigmelerin odaginda olmus, kurucusu ve fikit babast olan Ismail Hakki Tongue fkéjretim Genel Madirlagtinden alinmis, daha sonra da bir ortaokula resim dgretmeni olarak atanmistir (Aysal, 2005:279). Nihayetinde enstititlerin yapisi ve programmda yapilan muhtelif diizenlemeler yeterli gériilmeyerek, nihayet 27 Ocak 1954’te bitinilyle Sgretmen okullarina dOniistirilerek kapatild. Meslek Yiiksekokullar EGitimli insan gicit yetistirilmesinin en Onemli kaynagim hig stiphesiz versiteler olusturmaktadir. Universitelerde verilen mesleki ve teknik egitim iki ana kisimda incelenebilir: 1- Dért yillik mesleki ve teknik egitim veren fakiilteler, 2- iki yilhk egitim veren Meslek Yikksekokullan, Bunlardan Meslek Yikksekokullan (MYO), ig piyasasinin ihtiyag duydugu ara clemanlarin yetistirilmesi amactyla kurulmustur. Dért yilhk mesleki ve teknik egitim veren fakiiltelerin amaci ise hem mesleki orta 6gretim kurumlarinn 6gretmen ihtiyaglarim, hem piyasanin ihtiyag duydugu mUlhendis, biyolog, kimyager gibi meslek dallarinda yetismig nitelikli st dizey personel ihtiyaclarin: karsilamaktir (Sahin ve Findik, 2008). Batin bunlarm yanmda fakiilteler, tiniversite ve arasirma kurumlarinn ihtiyag duydugu bilim adamlarmi yetismesinde de ilk basamaktrr. 2547 sayih Yksekégretim Kanunu Meslek Yiksekokulunu (MYO) “belirli ‘mesleklere yanelik nitelikli insan gitcii yetistirmeyi amaclayan, yilda iki veya ite dénem olmak itzere iki yillik exitim-ogretim siirdiren, 6n lisans derecesi veren bir yiiksekégretim kurumudur” seklinde tanimlanmaktadsr. MYO, ilk olarak 1974 1975 Ogretim yilnda Milli Egitim Bakanhga (MEB) binyesinde agilmis, sonrasmda ise 1982 yilnda, tniversitelere baglanarak ‘Yaksekogretim Kurulu (YOK) gatist altina girmistir. Meslek Yaksekokullan; Devlet ve Vakif tiniversiteleri biinyesinde, mistakil olarak Kanunla kurulan Vakif MYO"lant ve Diger MYO’ lar (Turk Silahh Kuvvetlerine bagh Astsubay MYO’ lar ve Polis MYO"lani) seklinde yiksekégretim sistemi iginde yer almistr 1983-1984 egitim-Sgretim yilinda 54 olan MYO sayisi, 1988-1989 dgretim yilinda 96’ya, bu okullardaki program saytst ise 229*dan 474° e gikariimistir. MYO sayisi 2001 yihnda 401, 2008 yinda $47 olmus, 2008 yihndan itibaren énemli bir artis géstermis ve 2016 yih itibariyle de 924’e ulasmistir (Giinay ve Ozer, 2016). Tarihsel siireci igerisinde degisik misyonlar ytiklenmis olsa da giintimiizde Meslek Yiksekokullan ticaret, sanayi ve hizmet ‘sektorlerinin ihtiyag duydugu, alanlarnda yeterli bilgi ve beceriye sahip ara elemanlarin yetistiren mesleki ve teknik eBitim sisteminin en dnemli bilesenidir. Temel olarak MYO"lann nitelikli ara eleman yetistirmesi, bulundugu yéreye Isletme Arastrmalan Dergisi 499 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 istihdam saglamasi ve yérenin kalkinmasina dolaylt olarak yardimer olmast, egitim gorenleri 2 yil gibi kisa bir sirede meslek sahibi yapp galisma hayatina atilmalarina imkén tammast tercih edilmelerinin en Snemli sebeplerindendir. Diger Kurum/Kuruluslar ve Mesleki Egitim Faaliyetleri ‘Yukarda sayilanlarin haricinde mesleki ve teknik eitim faaliyetinde bulunan gok sayida kamu kurumu, meslek drgitd, sivil toplum kurulusu ve 6zel kurulug vardtr. Bunlardan bazilart: Cirakhk egitim merkezleri, MEB, ISKUR, KOSGEB (KOBI"lere yonelik sagladigi egitim ve danismanhk hizmetleri ve destegi). Tarim ve Kay isleri Bakanhgi (“El Sanatlari Egitim Merkezleri” aracihga ile halt-kilim, terzilik, hazir giyim, boyama, nakig, agag oymaciligi, gimlls ve tas islemeciligi vb kurslari), Biylksehir Belediyeleri (kurduklan’ meslek egitim merkezleri ile igsiz genglere, kadmlara ve Satirlilere yonelik meslek egitim kurslar). Ticaret ve sanayi odalan, organize sanayi bélgeleri yénetimleri, sendika ve meslek kuruluslan, gesitli vakiflar (MEKSA Vakfi gibi) ve MEB onayl dzel meslek kurslan bu kapsamda sayilabilecek kurum ve kuruluslardir. 4. Meslek Yiiksekokullarinin Fonksiyon ye Amaglart Ulkemizin gittikee biiyiiyen ekonomisinin nitelikli_iggiictine ihtiyact_ bu bityimeyle dogru orantil olarak her gegen giin artmaktadir. Bu ihtiyag duyulan nitelikli ig giictind ve dzellikle de nitelikli ara elaman ihtiyacim kargtlayacak (Esme, 2007) en Snemli egitim ve égretim kurumlarindan biri de Meslek YUksekokullaridir, Bu derece Snemli bir kurumun yasadigr sorunlarn ¢éziilmesi ve egitim-dgretim kalitesinin yiikseltilmesi, dinya standartlarina ve hatta Gzerine gikartilmast, tikemizin hedeflerine ulagmasmdaki birgok engeli de agmasinda faydah olacaktr. MYO"larinin yerine getirdigi Ug ana fonksiyon vardir. Bunlar: 1-Nitelikli ara eleman yetistirmesi, 2- Yorenin kalkinmasina ve istindamin artmasina destek olmast ve 3- Yorenin entelektiiel ve sosyal geligimine katkt yapmast MYO"lan iki yilbk egitim-dgretim siiresi sonrasinda én lisans diplomas: veren yiiksekégretim kurumlardir. Bu iki yilhk siire boyunca, djrencilerini belirli mesleklere ynelik olarak yetistirip, piyasanin ihtiyag duydugu niteliklerle donatmay: amag edinmislerdir (Gzgiiler vd., 2013). MYO"lanndan mezun olmaya hak kazananlar tekniker veya meslek elemam unyanimi alirlar, Mesleki egitim, sadece kisinin piyasada gecerliligi olan bir meslegin gerektirdigi bilgi, beceri ve uygulama yetencklerinin kazandirilmasi (Alkan vd.,1998; Egin, 2000) degildir. Aym zamanda bu kazamm asamasmn bireyin zihinsel, duygusal, sosyal, ekonomik ve kisisel gelisimi ile bagdastinlma stirecidir (Donnelly, 2008). Hem ydrenin dzelligine gore ihtiyag duyulan ara insan giiciiniin yetistirilmesi hem de yaksekégretim kurumlularindaki talep yozunlugunu azaltmak tzere Turkiye geneline yayilan MYO’lan (Tung, 2005), yérelerin énde scktérlerinin gelismesine katkida bulunarak yeni ig olanaklani yaratmaktadhr. Bununla birlikte yorenin temel tiretim dinamikleri ve stireglerinde iyilestirmenin yapilmasin! ve modemizasyona gidilmesini saglayarak gagdag yéntem ve tekniklerin uygulanmasini, iretimin artisini, arastirma, gelistirme ve uygulamaya yénelik projeler ve eylem planlan hazirlanmasim ve uygulanmasim saglamaktadirlar. Isletme Arastrmalan Dergisi 500 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Tum bunlarin yanmnda, yérenin sosyal, sanatsal, siyasal ve kiltiirel gelisimine de katkida bulunarak yore halkinin hem entelektilel hem de sosyal yapisin: d6niistiirme, iyilestirme iglevini de yerine getirmektedirler (Yticebas vd., 2013: 45). MYO"larin amaglarim gu sekilde siralayabiliriz: Meslek Yitksekokullarinin amag ve hedefleri sunlar olmalidir: 1, Kuruldugu bélgenin sanayi, tarmm, turizm gibi onde sektérlerinin gelismesine katkida bulunmak; yeni is olanaklar’ yaratmak, hizmet alanlarini genisletmek, 2. Bélgede yer alan sektérlerin ihtiyaclarma uygun isgiictini yetistirmek, Meslek Yuksekokulu ile toplum bitiinlesmesini saglamak, 4, Bolgenin temel dinamiklerini harekete gegirerek pazarda modern tekniklerinin kullaniimasini ve yapilan iretimin artmasin saglamak iizere arastuma_gelistirme ve uygulamaya déniik projeler ve faaliyet planlan hazirlamak ve bunlan uygulamak, 5. Bélgesel, sehirsel ve gevresel kaynakh problemleri géziime kavusturabilecek dnerilerde bulunarak projeler tiretmek, 6. Bélgenin sosyal, kiiltirel ve siyasal gelisimine katkida bulunmak amactyla bolge halk ile devamb iletisim halinde olmak; bélgesel, ulusal ve uluslararast baglantilar kurarak bélgede etkinlikler diizenlemek, 7, Bolge halkinn egitim dizeyinin yikkseltilmesine katkida _bulunmak amacindan hareketle egitim ve bilinglendirme projeleri hazirlamak ve bu projeleri uygulamak (Ors, 2003: 4). 8. Mesleki egitimin yeterligini ve kalitesini ylikseltmek (Igli, 2007; Ozgiiler vd., 2013). 9. Bilimsel arastumalarla bilgiyi retmek ve yaymak (Yildiz ve Talib, 2011). 10, Surdirdlebilir kalkinmaya destek vermek (Ycebas vd., 2013: 45). L1. Mesleki_ ve teknik becerilerin yaninda kigilere yénetsel beceriler de kazandirmak (Velde ve Cooper, 2000:85), Hig suphesiz tm bu amag ve hedefleri gergeklestirebilmek igin ugragirken MYO"lar kamu, 6zel sektor ve tiim sivil toplum kuruluslan ile ishirligi yapmak (6 2003: 4), tiim kesimlerin ve paydaslarin talep ve Snerilerini dikkate almak zorundadir. 5. Meslek Yiiksekokullarinin Ogrenci Sayist Yiiksek Ogretim Kurumu’nun 30.11.2017 tarihli istatistiklerine gore Tirkiye’de egitim veren 963 MYO bulunmaktadir. Bunlarin 86071 devlet iiniversiteleri ve 98°i vakif iiniversiteleri binyesinde egitim verirken ve 5°i de Vakaf Meslek Yiiksekokulu olarak egitim vermektedir. ‘Ayn istatistik dogrultusunda 2016-2017 egitim-dgretim déneminde drgiin olarak 6n lisans seviyesinde grenim goren 6grenci sayisi 1.109,626’dir. Bunlarin 679.173"tino erkek Ofrenciler olustururken, geriye Kalan 430.453°tin kadin O@renciler olusturmaktadir. Bu rakamlara agik Ojretim ve uzaktan Sgretim alan 6n_lisans seviyesindeki dgrenciler dahil edildiginde dgrenci sayist 2.555.926 olmakta, bunlarinda Isletme Arastrmalan Dergisi 501 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 1.335.771'i etkek Sfrencilerden olusurken, 1.220.155°1kadin 6frencilerden olusmaktadir. Tablo I Meslek Yiiksekokullart Tirlere Gire Okul ve Ogrenci Sayilart MYO Tari ‘Okul Sayist Ogrenci Sayist Devlet 860 2.408.285 Vakif 98 132.833, Vakif MYO 5 14.308 Toplam 963 2.555.926 Kaynak: YOK 6. Meslek Yiiksekokullarindaki Sorunlar Bu kadar eski bir gegmise sahip, hayati Gneme haiz ve yaygm bir kurumun normalde sorunlarinin az olmasi beklenir ama ne yazik ki MYO"larin sorunlan diger yiiksekégretim kurumlarindan daha fazladir. Bu sorunlani ve temelinde yatan nedenleri inceleyecek olursak: Fiilen Egitim Ogretim Faaliyetinde Bulunmayan MYO’lart Ekonomik bilytime sonucunda artan ara elaman ihtiyaci beraberinde, ézellikle 1990"larda, Meslek Yuksekokulu patlamasina yol agmis fakat bu MYO'larin cogu plansiz, programsiz ve hatta akademik personeli ve binast olmadan kagit tzerinde kurulmuslardir. Gyle ki; 2004 yilnda fiilen egitim yapilan 469 MYO varken kagat izerinde kurulusu yapilan ancak egitim dgretim faaliyeti yaprlamayan 143 MYO. bulunuyordu (ITO, 2008:4). Ogrenci Kalitesinin Diisikligi: 2002 yilmda 4702 sayilt yasa ile endiistri meslek ve teknik liselere saglanan smavs1z gecis imkam sajilanmistir, Bu vasita ile MYO"larin égrenci saytlarinda bir artis olmus olsa da bu beraberinde Yiiksekégrenime Gegig Smavinda higbir varhk gisteremeyen kigilerin de bu okullan doldurmasina neden olmustur (Alkan vd, 2014:136, [TO, 2008:5). Cink mesleki ortadgretim kurumlarndan yitksekogretime geciste uygulanan katsay: da nitelikli Ogrencilerin mesleki eitim veren ortadgretim kurumlarin tercih etmelerinin Gniinde bir engel olusturmus (ITO, 2008:4) ve bu smavsiz gecis sebebiyle MYO"larim etkilemistir. Bu durum, yani MYO’lara sinavsiz gegis imkant, 9 Aralik 2016 Resmi Gazetede yayimlanan 6764 sayth yasanin 25.maddesiyle kaldiniimis, yerini ek puan uygulamasina burakmistir (Resmi Gazete) Ogretim Meslek Yiiksekokullannda 2015-2016 ytl itibariyle 319 profesér, 381 dogent, 2886 yardimei dogent olmak iizere toplam 3.586 Ogretim ityesi, 14.125 dgretim girevlisi, 686 okutman, 385 uzman ve 241 arastirma gorevlisi olmak tizere de toplamda 19.023 dgretim elemant vardir, Ogretim Uyesi basina 298 Sgrenci, dgretim elemant basina da 58 dgrenci diismektedir. (liips://islatistik. yok.gov.tt). revlisi Basina Diisen Ogrenci Sayisinin Yiiksek Olmast Akademik personel basinadiisen 6grenci_ sayisi, 4 yilhk fakiltelerle kargilastinldiginda gok yiksektir. (Giinay ve Ozer, 2016:1-12). Bu oranmn yiiksek Isletme Arastrmalan Dergisi 502 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 olmasi MYO'lardaki egitim kalitesini diigdren dnemli etkenlerden birisidir. Bununla beraber Ogrencilerin gelecekle ilgili Umitsizlik ve ciddiyetsizlik dizeylerinin yksek olmast MYO'lardaki akademik personeli olumsuz yénde etkilemekte ve mesleki isteklerini azaltmaktadir (Ceylan vd., 2009). Ogretim Elemanlarimin Mesleki Deneyim Eksikli Bir anda cok fazla MYO acilmas: zaten yeterli olmayan akademik personel sayisimin ihtiyact karsilayamamasina sebep olmustur. Akademik personel agigi mesleki deneyimden yoksun, gerekli egitim seviyesine sahip olmayan kigilerin 6gretim elemant olarak istihdam edilmesiyle giderilmeye galisiimisuir, Bu da MYOTlarda egitim kalitesini dustiren bir diger etkendir (Giinay ve Ozer, 2014) istihdam Yénelimli Dizenlemelerin Etkin Uygulanmamast MYO"lann 6nemli sorunlarindan biri de dgrencilerin aldiklan teorik egitimi uygulayabilecekleri ortamm eksikligidir. Okullarm pratik uygulama konusundaki yetersizlikleri ve eksiklikleri (Sanbryik, 2013) mezuniyet sonrasinda Ogrencilerin istihdamlannda problemlerle karsilasmalarina neden olmaktad. Bununla birlikte staj siirelerinin kisa olmasi ve bu kisa stajlara da djrencilerin yeterince nem vermemesi (Ala ve Giilmez, 2014) bu eksikligin giderilememesinin nedenlerindendir. Bu ve benzer sebeplerden dttirii piyasada MYO"lardan gelen dgrencilerin teknik ve mesleki bilgileri hakkinda kuskular ve tercih etme hususunda da gekinceler olusmustur. Egitim ve Ogretimin Kampiisten ve Sektérden Uzak Gergeklestirilmesi MYO"lann bityitk oranda tiniversitelerin ana kampiislerinin diginda olmalan diger bir sorun olarak kargimiza gikmaktadir. MYO dfrencilerinin kampiis yagantisinm. sundugu pek cok sosyal aktiviteden uzak kalmalarma, farkli béllmlerde okuyan diger 6frenci arkadaslanyla daha az etkilesime girmelerine sebep olmaktadir. Bu durum SBrenciler tzerinde, daha az deger verilme duygusuna da neden olabilmekte, okullarin sahiplenme duygusunun gelismesini olumsuz yonde etkileyebilmektedir. Bunlarin yant stra, birgok teknik programin ilgili sektdr tesislerinin bulundugu yerleskelerden-sitelerden uzak olmasi, Ogrencilerin yeterli pratik bilgi ve tecribe edinmelerini engellemektedir. Dolayisiyla, egitimde kamptis ortamyla uygulamah sektr egitiminin, optimal bir sekilde harmanlanmasi gerekmektedir. Makine, Donanim ve Malzeme Eksikligi MYO’ lardaki egitim ve égretim yogun teknolojik altyap: gerektirmektedir. Yeni bir program veya béliim agilacagi zaman kapsamli bir sekilde ne gibi bir teknolojik altyapi, donanim ve techizata ihtiyag duyuldugunun analizinin yapilmasi, sire igerisinde ne tiirden ibtiyaclarla karsilasilacagi degerlendirmelidir. Bu husus tilkemizde pek dikkate ahnmamaktadir. Dolayistyla belirtilen agilardan MYO'lar_yetersiz kalmaktadirlar (Ginay, 2014). Denetimin Yetersizligi MYO"larda egitim-dgretim kalitesini tutturmak ve yiikseltmek igin denetimin siirekliligi dnemlidir. Egitim-Sgretim programlarinm sektdriin ihtiyaglarim karsilayip karsilamadigamn akademik ve sektorel denetimi gergeklestirilmelidir. Isletme Arastrmalan Dergisi 503 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 7. Meslek Yiiksekokullarimin Ogrenci Profil Meslek Yoksekokul Ogrencilerinin yas aralygi 17-24 yas arasindadir, Meslek Yiksekokullarma genellikle meslek liselerinden égrenci gelmesi beklenirken daha cok diiz liselerden tercih edilmigtir, Genel olarak MYO"lan fen lisesi mezunlart tercih etmezler. Gnceki yillara bakaldygnda smavsiz gegisle gelen dgrenci sayilant oldukga fazla iken zamanla bu sayin her yil daha da azaldigi g6zlenmektedir. ‘Meslek Yikksekokullarina devam eden égrencilerin égrenim gérdikleri program: tercih etme sebepleri gogunlukla YGS puam ve mezuniyet sonrast ig olanaklarmm olmasidir, Bunun yant sia arkadas Snerisi ve programlann yeni olmasi takip etmektedir. Bu baglamda, sektorel gelismelere paralel olarak yeni programlarin agilmas Meslek Yiiksekokullarmn égrenci sayilanm artisma imkan saglayacagi diisinilebilir. Ogrencilerin mezuniyet sonrasi hedeflerinin biiyik bir yiizdesi KPSS smmavi ile atanma olmaktadir. Gzel sektdriin daha fazla maddi sunmasina ragmen 6frencilerin KPSS ile atanma isteginin olmasini gelecek kaygist ile devlet glvencesi altinda olma diisiincesinin etkili oldugu goriilmektedir MYO’ daki dZrencilerin ailelerinin egitim seviyeleri genelde gok yiiksek degildir. 8. Yéntem Bu arastirmada rasgele drneklem yéntemi kullanilmistir. Bu segilen katilimeslara toplam 21 yargry1 igeren formlar dagatilms ve sonrasinda da geri toplanmigtr. Saha galismasinda elde edilen birincil veriler SPSS 21.0 paket programinda incelenmistir. Korelasyon tablosunda elde edilen p degeri ile iliskilerin varhgi ya da yoklugu, iligki var ise yénii de yine aynt tablodan Pearson korelasyon katsayist ile tespit edilmistir. Tek yoni ANOVA ile bagumstz degiskenleri olusturan grup bilesenlerinin aralarnnda istatistiki diizeyde anlamh farkhhklar olup olmadigi incelenmistir. 8.1. Amag ve Kisitlamalar Soru sayisi arttikea katilimerlarda sikilma ve bastan savma doldurma efilimi artuyimdan miimkiin oldugunca az soru sorularak demografik dzellikler ile bu yonelimler arasindaki iliski test edilmeye galigimistir. Hedefimizde 7 tane vakaf 1 tane de devlet iniversitesi MYO"unda bu anket galismasim: yirtitmek varken, ancak 5 vakif Universitesi ve bir devlet tniversitesinde gergeklestirilebilmistir. Universiteler, her bir tiniversitenden arastirmaya katilan grenci sayilan ve katilimeilara ait demografik dzellikler Tablo 6°da verilmistir. 8.2. Arastirma Modeli ve Hipotezler Arastirma modelimizde her bir demografik dzelligin bagh degiskenlerle arasmdaki iliskilerin irdelenmesi yapilmishr. Ayrica Sosyal Etkilesim Yonelimi, Sosyal Geligim Yénelimi ve Bireysel Gelisim Gabast bagh degiskenlerin bir arada ele alinmastyla olusan Sosyal Ynelim degiskeni ile bagimsiz degiskenler olarak ele alan demografik degiskenler arasindaki iliski de analiz edilmistir. Isletme Arastrmalan Dergisi 504 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig., 10/1 (2018) 493-527 inset Arastirma Modeli as ‘Okudufu Universite cuaugu eotum Okudui Sit Ebeveyn Etim Sevives! Allein Gelir Daze inset vs ‘Okudufu Universite cuaugu Botum Okuduu Sint Ebeveyn Etim sevives! Allein Geli Dozeyi ‘Mesieki Yonelim ‘Sonya Etilegim Enel Sosyal Gelsim ene Sosyal Venclion Bieysel Geli ‘Yonetimt Entelektdel Geligim Yeni Sekil 1 Demografik dzellikler ile Mesleki, Sosyal Ethilesim, Sosyal Gelisim, Bireysel Geligim, Entelektiiel Gelisim Yinelimleri arasindaki iliski modeli ‘Mesieki Yonelim ‘Sonya Eley Brel Sosyal Gatsim Yoel Sosyal Veneto Bieysel Geli ‘Yenetimt Entelektel Geli Enel’ Sekil 2 Demografik dzellikler ile Sosyal Yonelim arasindaki iliski model Sekil 1 ve $ekil 2’den de anlasilacags iizere toplam 42 hipotezimiz. vardi Bagimsiz Degisken: Cinsiyet Hy yonelimde farklilayma vardir Ap isetme Arasurmalan Dergsh 505 Jou Cinsiyetle Mesleki Yonelim arasinda bir iliski ve cinsiyetler arasinda mesleki Cinsiyetle Sosyal Etkilesim Yonelimi arasinda bir iliski ve cinsiyetler arasinda sal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 sosyal etkilesim yoneliminde farklilayma vardir Hs Cinsiyetle Sosyal Gelisim Yonelimi arasnda bir iliski ve cinsiyetler arasinda sosyal gelisim yoneliminde farklilagma vardir He Cinsiyetle Bireysel Gelisim Gabast arasinda bir iligki ve cinsiyetler arasinda bireysel geliyim cabasinda farklslasma vardir Hs Cinsiyetle Entelektiiel Gelisim Yonelimi arasinda bir iliski ve cinsiyetler arasinda entelektiiel gelisim yéneliminde farklilasma vardir Hg Cinsiyetle Sosyal Yénelim arasinda bir iliski ve cinsiyetler arasinda sosyal yonelimde farklilayma vardir Bagimsiz Degigken: Yas Hy Yas ile Mesleki Yonelim arasinda bir iliski ve yas gruplari arasinda mesleki yOnelimde farkhilasma vardir Hs Yas ile Sosyal Etkilesim Yonelimi arasinda bir iliski ve yas gruplari arasinda sosyal etkilesim yoneliminde farklulasma vardir Hy Yas ile Sosyal Gelisim Yonelimi arasinda bir iligki ve yas gruplart arasinda sosyal -gelisim yoneliminde farklilasma vardir Hi Yas ile Bireysel Gelisim Cabast arasinda bir iliski ve yas gruplart arasinda bireysel gelisim cabasinda farklilasma vardir Hi Yas ile Entelektiel Gelisim Yonelimi arasinda bir iliski ve yas gruplart arasinda entelektiiel gelisim yoneliminde farklilayma vardir Hiz Yas ile Sosyal Yénelim arasinda bir iliski ve yas gruplart arasinda sosyal yénelimde farklilasma vardir Bagumsiz Degisken: Okudugu Univers Hix Okudujgu Oniversite ile Mesleki Yonelim arasinda bir iliski ve okudugu iiniversiteye gore mesleki yinelimde farkltlasma vardir Hys Okudugu Universite ile Sosyal Etkilesim Yonelimi arasda bir iliski ve okuduggu tiniversiteye gore sosyal etkilesim yoneliminde farklulasma vardir His Okudujgu Universite ile Sosyal Gelisim Yonelimi arasinda bir iliski ve okudugu iiniversiteye gore sosyal gelisim yéneliminde farklilasma vardir Hyg Okudugu Universite ile Bireysel Gelisim Cabasi arasinda bir iliski ve okudugu iiniversiteye gore bireysel gelisim cabasinda farklilasma vardir Hi Okudujgu Cniversite ile Entelektitel Gelisim Yonelimi arasinda bir iliski ve okudugu iiniversiteye gore entelektitel gelisim yéneliminde farklilagma vardir His Okudugu Universite ile Sosyal Yénelim arasinda bir iliski ve okudugu tiniversiteye gore sosyal yéneliminde farklilagma vardir te Bagimsiz Degisken: Okudugu Boliim Hy Okudugu Béliim ile Mesleki Yénelim arasinda bir iliski ve béliimler arasinda ‘mesleki yénelimde farklilasma vardir Hz Okudugu Boliim ile Sosyal Etkilesim Yonelimi arasinda bir iligki ve okudugu boltime Isletme Arastrmalan Dergisi 506 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 gore sosyal etkilegim yéneliminde farkltlayma vardir Hz Okudugu Bali ile Sosyal Gelisim Yonelimi arasinda bir iliski ve okuduu baliime gore sosyal gelisim yéneliminde farklilasma vardir Hz; Okudugu Béliim ile Bireysel Gelisim Gabast arasinda bir iligki ve okuduggu boliime gore bireysel gelisim cabasinda farklslayma vardir Hz; Okudugu Boliim ile Entelektiiel Gelisim Yonelimi arasinda bir iliski ve okudugu boliime gore entelektiiel gelisim yéneliminde farkllasma vardir He Okudugu Béliim ile Sosyal Yonelim arasinda bir iligki ve okudugu boliime gore sosyal yéneliminde farkhlasma vardir Bagimstz Degisken: Okudugu Stnif Has Okudugu Sinif ile Mesleki Yonelim arasinda bir iligki ve smflar arasinda mesleki yonelimde farkilasma vardir Hyg Okudugu Smf ile Sosyal Etkilesim Yonelimi arasinda bir iliski ve smflar arasinda sosyal etkilesim yéneliminde farklilasma vardir Hy Okudugu Sinif ile Sosyal Gelisim Yonelimi arasinda bir iliski ve simflar arasinda sosyal gelisim yéneliminde farklilayma vardir Hzs Okudugu Sif ile Bireysel Gelisim Cabas: arasinda bir iliski ve siniflar arasinda bireysel gelisim cabasinda farkltlasma vardir Hzy Okudugu Sinif ile Entelektitel Gelisim Yonelimi arasinda bir iligki ve sinflar arasinda entelektiiel gelisim yoneliminde farkhlasma vardir Hy Okudugu Sinif ile Sosyal Yonelim arasinda bir iliski ve sinflar arasinda sosyal yonelimde farklilayma vardir Bagumstz Degisken: Ebeveyn Egitim Seviyesi Hs, Ebeveyn Egitim Seviyesi ile Mesleki Yonelim arasinda bir iliski ve ebeveyn egitim seviyelerine gare mesleki yénelimler arasinda farklulayma vardir Hs: Ebeveyn Egitim Seviyesi ile Sosyal Etkilesim Yonelimi arasinda bir iliski ve ebeveyn egitim seviyelerine gare sosyal etkilesim yénelimleri arasinda farklulasma vardir Hy; Ebeveyn egitim seviyelerine gore sosyal gelisim yénelimleri arasinda farklilasma vardir Hyg Ebeveyn Egitim Seviyesi ile Bireysel Gelisim Cabast arasinda bir iligki ve ebeveyn egitim seviyelerine gare bireysel gelisim cabalart arasinda farklilasma vardir His Ebeveyn ebeveyn egitim seviyelerine gére entelektiiel gelisim yénelimleri_ arasinda Jfarklilasma vardir Hye Ebeveyn Egitim Sevivesi ile Sosyal Yénelim arasinda bir iligki ve ebeveyn egitim seviyelerine gore sosyal yénelimler arasinda farklilayma vardir itim Seviyesi ile Sosyal Geligim Yonelimi arasinda bir iliski ve ebeveyn Pgitim Seviyesi ile Entelektitel Geligim Yonelimi arasinda bir iliski ve Bagimstz Degisken: Aile Gelir Diizeyi Hz Aile Gelir Ditzeyi ile Mesleki Yonelim arasinda bir iligki ve aile gelir diizeyine gre mesleki yénelimde farklulayma vardir Isletme Arastrmalan Dergisi 507 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Hyg Aile Gelir Ditzeyi ile Sosyal Etkilesim Yonelimi arasinda bir iligki ve aile gelir diizeyine gare sosyal etkilesim yénelimde farkhlasma vardir Hz Aile Gelir Diizeyi ile Sosyal Gelisim Yénelimi arasinda bir iliski ve aile gelir diizeyine gére sosyal gelisim yénelimde farklilayma vardir Ha Aile Gelir Diizeyi ile Bireysel Gelisim Cabast arasinda bir iliski ve aile gelir diizeyine gare bireysel gelisim cabasinda farklilasma vardir Hs; Aile Gelir Diizeyi ile Entelektiiel Gelisim Yénelimi arasinda bir iliski ve aile gelir diizeyine gre entelektiiel gelisim ynelimde farklilayma vardir Ha Aile Gelir Ditzeyi ile Sosyal Yonelim arasinda bir iliski ve aile gelir ditzeyine gore sosyal yénelimde farklilayma vardir 8.2.1. Cahsma Evreni ve Orneklem Biiyiikli Anket caligmast gergeklestirilen dgrencilerin sayist 600 olmakla beraber, cevap veren dgrenci sayisi 537'de kalmnstir (Tablo 6). Omeklem biiydkligiintin yeterliligi ve elde edilen sonuglara ait given araliklani (Tablo 3), bagimli degiskenlerin dagslimina ait arpikhik ve basiklik (Tablo 2) degerleri asagida verilmistir. Tablo 2. Bagimh Degiskenlerin Dagilmlarina Ait Carprklik ve Basiklik Degerleri Bagumh Degisken Carpikhk Basikhk Sosyal Etkilesim Yénelimi -0,815, 0,421 Sosyal Geligim Yénelimi 60 0,578 Mesleki Yénelim -0,633 0,450 Entelektiiel Gelisim Yénelimi -0,205 -0,520 Bireysel Geligim Gabast -0,469 0,483 Sosyal Yonelim| 0,129 0,139 Garpikhk ve basikik degerleri -1,5 ve +1,5 degerleri (Tabachnick ve Fidell, 2013) arasmda oldugundan, bu bagimh degiskenlerin normal dagihm —gésterdi sdyleyebiliriz. Dolayistyla da normal dagilim gésteren degiskenlerde kullanilan istatistiki yontemler kullanilarak given araliklar tespit edilmistir. Tablo I’de de verilen 2.555.926 kisilik galigma evreni igerisinde %95°lik bir giiven araligina tekabill eden dmeklem biyUklagil Krejeie ve Morgan (1970) tarafindan verilen s=X”.N.P.(1-P)/[d?.(N-1)+X?.P.(1-P)] formiil ile hesaplandiginda 384’tir. Bu formillde s olmasi gereken émeklem biiytiklgiini, X°, df (degree of freedom — serbestlik derecesi) 1’e kargihk gelen chi-kare tablo degerini (3,841), N gahsma evrenini, P popiilasyon yiizdesini (en yiksek Smeklem bilyakligi igin 0,5 alimmistir), d ise hassashk derecesidir (burada 0,05 alinmistr). Tablo I'de galisma evreni, Tablo 3’te de bu galismaya istirak eden $37 katuhmeidan elde edilen gegerli form saytlan (1), hesaplanan standart sapmalan (0), hata payi (e, burada %5 almmustir) ve z’, ~ [n. e”)/[ o.(1-o)] formiilii (Smith, 2018) kullanilarak hesaplanan zy» ve bu degerlere kargihk gelen given araliklany (p) verilmistir, Isletme Arastrmalan Dergisi 508 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Tablo 3. Degiskenlerin Oleiimlenen Giiven Araliklart Bagamh Degiskenlerin Given Araliklary Bagimh Degisken n a é Pp Sosyal Etkilesim Yonelimi 524] 90355] _,050 %97,38 Sosyal Gelisim Yonelimi 527| 1,15469| _,050 %I1, 31 Mesleki Ynelim 525] 78254] ,050| _1,388605] %91,77 Entelektiiel Geligim Yonelimi 527| 95178] 050 _2,678928| %99,63, Bireysel Gelisim Cabast 533| 1,09917| 050] 1,748185| %95,99 Sosyal Yénelim 512] ,73878] 050] 1.287694] %90,15 8.2.2. Olgek ve Olgek Gegerli Olgek olarak 21 yargihk bir form hazirlanmisir. Elde edilen Cronbach Alfa degeri 0,850°dir (bakimz Tablo 3). Bu deger sosyal bilimler igin gitvenilir kabul edilen 0,70 degerinden yiksek oldugu igin elde edilen sonug istatiksel olarak gvenilirdir. Verilen anket formlarmndaki ifadelere katihmeilarn yamt, Likert tipli cevap anabtan: ile toplanmistwr. Liketr tipi cevap anahtarmda yargilar: “1- Kesinlikle Katilmyorum” ile “S- Tamamen Katilyorum” arasmda 5 aralikl olarak derecelendirilmistir. Kathmeilara yéneltilen yargslar tiimiyle bu makalenin yazarlan tarafindan hazirlanmistir. Katihmeilara yéneltilen yargilar agagida siralanmight. Tablo 4. Katihmetara Ne Derece Katld:klarimn Soruldugu Yarguar Okudugum béliimi isteyerek-bilerek tercih ettim T 2 | Ders digi konferans ve seminerlere sikhkla katilmaktayim_ 3 | Derslerime katilmayi biiyiik Glgtide aksatmam 4 [Resmi ve gayn resmi -kendimin ve yakinlanmin buldugu- stajlara katihyoram| 3 _|Ders saatleri digmnda kiittiphanede zaman gegiriyorum Ders notlarim sinif ortalamasmin Wzerindedir Dikey gecis yapacagim igin bir yandan da DGS'ye hazirlamyorum Donanimli 6gretim clemanlanyla iyi etkilesimde bulunurum 6 7 8 | Boliimimle ilgili en az bir dergiyi takip ediyorum 9 T 0| Mesleki yeterliligimi ve farkindahgimi arturmak igin Universitedeki kariyer merkezi ve benzeri birimlerden maksimum dlgiide yararlamyorum Ti | Okuldaki bir ya da daha fazla Sgrenci kullibiine tlyeyim 12]Sorun gézme, Tiderlik ve sosyal yetkinlik becerilerimi gelistirmek igin kulip faaliyetlerine godunlukla katiImaktayim, 13 | Uye oldugum kulip ya da kuliplerin yonetiminde gorev almaktayim 14 | Farkh bélgelerden gelen Sgrencilerle arkadashik yapmaktayim 15 | Diigiince farkhiiklan olan insanlarla sirdiirilebilir diyalog kurmaktayim 16 | Okul iginde ve disimda diizenlenen sosyal ctkinliklere youn olarak katimaktayim 17 | Dizzenli sekilde spor yapmaktayim Isletme Arastrmalan Dergisi 509 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 18| Me gelistirecek kitap okuyorum (roman, deneme, arastirma, siir vb) ‘ki derslere Katihm ve ders kitaplar: digmda sosyal ve entelektiel yénimi T9| Enstriiman galmak, siir yazmak, resim yapmak, fotograf gekmek vb hobilerim vardir, 20|Sosyal, siyasal, ckonomik ve aktiel gindemden kopmamak isin yazih ve gorsel medyay! giinlitk takip ederim 21 | Sosyal medyadan (facebook, instagram, twitter vb) her giin ve her firsatta etkilesimde bulunurum (Okudugum béliimi isteyerek-bilerek tercih ettim Ders digi Konferans ve seminerlere sikhikla katimaktayim Derslerime katilmay: blyik Olgtide aksatmam Resmi ve gayri resmi -kendimin ve yakinlanmin buldugu- stajlara katihyorum Ders saatleri diginda kitiphanede zaman gegiriyorum Ders notlarim sinif ortalamasmnin Uzerindedir Dikey gecis yapacagim igin bir yandan da DGS'ye hazirlamyoram Baliimiimle ilgili en az bir dergiyi takip ediyorum Donanimli tim elemanlarryla iyi etkilesimde bulunurum =]<]=]=]>]2) 472) 8) — (0| Mesleki yeterliligimi ve farkindahgimi arttrmak igin Universitedeki kariyer merkezi ve benzeri birimlerden maksimum élgiide yararlamyorum 11 [ Okuldaki bir ya da daha fazla 6grenci kuliibiine tiyeyim 12]Sorun gézme, liderlik ve sosyal yetkinlik becerilerimi gelistirmek iin kullip faaliyetlerine goguntukla katilmaktayim 13 | Uye oldugum kulip ya da kuliiplerin yonetiminde gorev almaktayim 14 | Farkh balgelerden gelen 6grencilerle arkadaslik yapmaktayim 15 | Digince farkiiklan olan insanlarla stirdtirilebilir diyalog kurmaktaym 16 | Okul iginde ve dismda dizenlenen sosyal etkinliklere youn olarak katilmaktayim 17 | Dizzenli gekilde spor yapmaktayim 18]Mesleki derslere katihm ve ders kitaplan digmda sosyal ve entelektiel yéniimi gelistirecek kitap okuyorum (roman, deneme, arastirma, siir yb) 19 | Enstriiman galmak, siir yazmak, resim yapmak, fotograf gekmek vb hobilerim vardw 20|Sosyal, siyasal, ckonomik ve aktiiel gindemden kopmamak isin yazih ve gorsel medyay! giinliik takip ederim 21 | Sosyal medyadan (facebook, instagram, twitter vb) her giin ve her firsatta etkilesimde bulunurum 8.3. Analiz Elde edilen saha verilerinin Kaiser-Meyer-Olkin Srnekleme yeterliligi 0,859 ve Bartlett Testi de p=0.000<0.05 oldugundan dolay1, verilerin Faktor analizi igin uygun oldugu sonucuna varildh, Veriler, faktér analizine tabi tutuldugunda 2. yargmm (ders dist konferans ve seminerlere siklikla katilmaktaym), digiimlenmesi beklenen Mesleki Yénelim boyutu yerine Sosyal Boyut altinda listelenmesi sebebiyle 2. Madde gikartilarak yeniden Faktér analizi gergeklestirildi. Faktdr analizi sonucunda yargilarin toplam 5 boyutu dlgtigi ve Isletme Arastrmalan Dergisi 510 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 tespit edilen 5 boyutun, toplam degisimin %56.343 "tnd agikladigr belirlendi, Tablo 5 Faktér Analiz Sonucu Yargilar Boyutlar 1 2 [3 [4 Sosyal medyadan (facebook, instagram, twitter vb) her giin ve| 741 her firsatta etkilesimde bulunurum Disiince farklhklarr olan insanlarla sirdirdlebilir diyalog|,709 kurmaktayim Sosyal, siyasal, ekonomik ve aktiiel giindemden kopmamak igin | ,694 ah ve gérsel medyay1 giinltik takip ederim Farkli bolgelerden gelen dgrencilerle arkadaslik yapmaktayim | 629 ‘Okul iginde ve dismda diizenlenen sosyal etkinliklere yogun| 452 olarak katilmaktayim Sorun gézme, liderlik ve sosyal _yetkinlikbecerilerimi 87 gelistirmek igin kultip fualiyetlerine gogunlukla katilmaktayim ‘Okuldaki bir ya da daha fazla égrenci kuliibiine diyeyim 854 Uye oldugum kultip ya da kuliplerin yénetiminde gorev 844 almaktayim. Ders notlanm sinif ortalamasinin Gzerindedir 2728 Okudugum biliimil isteyerek-bilerek tercih ettim, 640 Resmi ve gayn resmi -kendimin ve yakmnlarmin buldugu- 559 stajlara katihyorum Derslerime katilmayi biyak Slyide aksatmam Sl Dikey gesis yapacagim igin bir yandan da DGS'ye 501 hazirlamyorum Donanimhi dgretim elemanlanyla iyi etkilesimde bulunurum 439) Mesleki yeterliligimi ve farkindahgim —arturmak — igin 417 iiniversitedeki kariyer merkezi ve benzeri _birimlerden’ maksimum élgtide yararlamryorum Ders saatleri disinda kitiphanede zaman geviriyorum, =824 Mesleki derslere katilim ve ders kitaplari disimda sosyal ve| 505 434 entelekttiel yéniimi gelistirecek kitap okuyorum (roman, deneme, arastirma, sir Vb) Baliimiimle ilgili en az bir dergiyi takip ediyorum = 597 Diizenli sekilde spor yapmaktayim 1806 Enstriiman galmak, siir yazmak, resim yapmak, fotograf gekmek vb hobilerim vardir. 61 Bu yargilardan lgtilen boyutlar: 1- Sosyal Etkilesim, 2- Sosyal Gelisim, 3- Mesleki Yénelim, 4- Entelektiiel Gelisim Yénelimi, 5- Bireysel Gelisimdir 18. yargmin (Mesleki derslere katilim ve ders kitaplart disinda sosyal ve entelektiel yoniimii gelistirecek kitap okuyorum (roman, deneme, arastirma, siir vb) faktr yukUniin 2 boyutta birden gikmasinin sebebi de bu yarginin dogast itibari ile hem sosyal hem de Entelektiiel Gelisim Yonelimi dlgmesidir. Yiikler birbirlerine gok yakin oldugundan ve bu yargidaki asil gayenin Entelektiiel Gelisim Yénelimi dlgmesi Isletme Arastrmalan Dergisi 511 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 oldugundan Stiri bu madde Entelektitel Gelisim Yénelimi boyutuna dahil edilmistir. Faktor analizinde, degiskenlerin birbirleriyle aralarmdaki iliskiden dolay: Direct Oblimin rotasyon yontemi kullaniimis ve Delta degeri 0 olarak alinmistir. Faktor yoko 0.40°dan kiigik degerler gésterilmemistir. Tablo 6 Demografik Degiskenlerin Frekans Tablosu 17-20 Arasi 21-24 Arasi 25-28 Arasi 29 ve Uzeri Toplam Okudugu Universite istanbul Universitesi Arel Universitesi Beykent Universitesi Geligim Universitesi Kaltiir Gniversitesi Nisantasi Universitesi plam Okudugu Bolim Teknik Bilimler Sosyal Bilimler Saghik Bilimleri Toplam Okudugu Simf Birinci Sif, Tkinei Smit Toplam Ebeveyn Egitim Seviyesi | Ilkogretim Lise Universite Lisanstisti Ailenin Toplam Geliri 3.001 - 5.000 TL Arast 5.001 - 10.000 TL Arast 10.001 TL ve Uzeri Toplam Yas: Katuhmeslarin yaklasik %94°ti 17-24 yas arahgindadhr. Cinsiyet: Grneklem bitydkliigimiiziin %52,7’si erkek katthmetlardan, %47,3°tl de kadin katihmeslardan olusmaktadir. Bu veriler galsma evrenimizle oldukga uyumludur giinkit galisma evrenimizdeki 2.555.926 kisinin 1.335.771’i yani %52,27’si erkek, Isletme Arastrmalan Dergisi 512 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 1,220.155°i yani %47, 73°ti de kadindir (Tablo 1). Okudugu Universite: Katthmeslarm iiniversitelere dagilmlan incelendiginde (Tablo 6), Gelisim Universitesinin beklenilenin ok altinda oldugu, —Arel Universitesi’nin ise tizerinde oldugu, diger tiniversitelere dagsmin da birbirlerine yakin oldugu girtilmektedir. 8.3.1. Hipotezlerin Testi Tablo 7 Bagimh Degiskenler ile Bagimstz Degiskenler Arasindaki Korelasyon Tablosu caesim| etsim | Mest | Scism” | cm. | S002 Yona vnc | vowel Cinsiyet r 0,017 0,000 0,088* -0,089*| -0,094* mooves oase[ oe4| 03a] 0.083 saa ss aL saa sia es + [aat2]| eaas+| 080] o077| 075] ones » [078i] oaa| ose] o.076| 0.083] ~ 0.08 sul sarl ssl sar saa] sa kudugu r 0,018 0,162** 0,037 -0,107* 0,041, 0,058 niversite Pp 0,683 0,000 0,401 0,014 0,350 0,191 seal ser ss sar saa Okudugu r 0,034 033 0,024 0,026 0,046 0,056 Bolum Pp 0,440 0,453 0,578 0,546 0,287 0,203 seal ser] ssl sar aaa Okudugu r 0,059 0,011 0,057 -0,089* 0,016 0,026 Sinif Pp 0,176 0,809 0,191 0,042 0,720 0,564 seal ser] ssl sar saa sa ever |e] hone] aaa | oaaaee| aoa [03] 0047 = [0055] onoa| 0008] 0302 0951] 0290 seal se” sas[ sav saa ‘Ailenin Gelir |¢ 0,011 0,162** 0,050 0,015 0,044 0,103* Diizeyi Pp 0,797 0,000, 0,249 0,729 0,310 0,020 7 7a mynd lon iris + dlcyinde ala rg vari Tablo 8 dikkate alinarak hipotezler test edildiginde reddedilen hipotezler: Hi, H, Hy, Hs, Hio, His, His, His, Hie, His, His, Hoo, Hat, Ho2, Has, Hs, Has, Has, F Hy, Hs4, Hs, Hse, Hs7, Hse, Heo, Hay. Kabul edilen hipotezler ise: Hs, Has, Hs, Hs, Hs, Hp, His, Hin, Hoo, Hs1, Hss, Hoo, Hao"dir. Hes, Hho, Hipotezlerin test edilmesi sonucunda bagimsuz. de bagimh degiskenleri tablo halinde gasterirsck; kenlerin ve iliskili olduklary Isletme Arastrmalan Dergisi 513 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Tablo 8. Bajumsrz ve Bagiml: Degiskenler Arasindaki Hliski Tablosu Hipotez | Bagimsiz Degisken P iliskili Oldugu Bagimh Degisken Hy Ebeveyn Egitim Seviyesi 0,001 | Mesleki Yonelim Hs Cinsiyet 0,015 Hy Yas 0,029 His | Okudugu Universite 0,000 | Sosyal Gelisim Yonelimi Hss__| Bbeveyn Egitim Seviyesi 0,001 Hy | Ailenin Gelir Dizeyi 0,000 Hy Cinsiyet 0,039 | Bireysel Geligim Yonelimi Hs Cinsiyet 0,044 Hy | Okudugu Universite 0,014] Entelekttiel Geligim Yonelimi Hy | Okudugu Simf 0,042 He Cinsiyet 0,033, Hy |Yas 0,045 | Sosyal Yénelim Hy _[Ailenin Gelir Duzeyi 0,020 Hipotezlerin test edilmesinden sonra elde edilen sonuglar ssiginda_modelimiz asagadaki gibi sekillenmistir: inset as ‘Mesieki Yonelim ‘Sonya Etilegim ‘Okuduf Universite i Vénelin Sosyal Gelisin cuaugu eotum Yenelin Bieysel Geli Okuduu sit habe Ebeveyn Eft Entelektdel Geligim Sevives! Yenelimi Allein Geli Ddzeyi Sekil 3 Hipotec Testi Sonuglart Isiginda Elde Edilen Model - 1 Isletme Arastrmalan Dergisi 514 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Ginsvet vs MesiekdYinetim ‘Okuda Oreste . i Paser | ‘okueugs 610m Seraecnin | 13 ‘Okuda st Bene cen Theveyn Ei “ Tele! Gein Sete Verein ‘lenin Gelr Dorey Sekil 4 Hipotez Testi Sonuglari Isriginda Elde Edilen Model - 2 Bagimsuz degiskenlere gore hipotez testlerinin sonuglan ve yorumlan asagida verilmistir. Cinsiyet Bagumsiz Degiskeni Tablo 9. Cinsiyet Bagimsiz Degiskenine Gore Grup Tasviri Istatistikleri ve t-testi Sonuslart Grup Tasviri istatistikleri testi Cinsiyet_|_N o t Sosyal Geligim Erkek 27] 2,8367{ 122604) sa] a o15 Yonelimi Kadin 250] 2,2920| 1,05772 5 3, Bireysel Geligim abasi tk 281| 3.48041 1.08914} 5 6g) 0,039 Kadin 252] 3,2837| 1,10317 Sosyal Yénelim Erkele 270| 3.1923] 0.74688} 9 144) 9.932 Kadin 242) 3,0528| 0,72410 Entelektiiel Gelisim _[Erkek 277| _2,9699| 0,99328 Yonelimi Kadin 250] 3.1373 0,89736 Tablo 9’da verilen bilgiler 191 altinda, bagimb: degiskenlerin, cinsiyet gruplarna gore farklilasmalarinn olup olmadigi incelenirse: Cinsiyetler arasinda, sosyal gelisim yéneliminde, p-0,015<0,05 oldugundan, istatistiki olarak anlaml: bir farklilik oldugundan bahsedebiliriz (H;). Ortalamalara bakarak erkek katihmeilarm sosyal gelisim yéneliminin, kadin katilmcilara gore daha yliksek oldugunu soyleyebiliriz. Bireysel gelisim cabast, cinsiyet gruplan arasinda, istatistiki olarak anlamh (p=0,039<0,05) bir farkliik gistermektedir (Hy). Ortalamalar bakarak, erkek katilimeilarin, kadin katihmetlara oranla daha cok bireysel gelisim cabast igerisinde oldugunu sdyleyebiliriz. Isletme Arastrmalan Dergisi 515 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Entelektiiel gelisim yoneliminin cinsiyet gruplan arasinda, istatistiki_ olarak (p=0,043<0,05) anlamli bir farklihk gésterdigini sdyleyebiliriz (Hs). Ortalamalar dikkate alindiginda, kad katihmeilarn erkek katihmeilardan daha fazla entelektiiel gelisime yoneldigini sbyleyebilitiz. Cinsiyet gruplan arasinda sosyal yénelimin istatistiki olarak antaml bir farkhhigin oldugunu (p=0,032<0,05) sdyleyebiliriz (Hs). Ortalamalara gore erkek katihmeilarin sosyal yonelimi, kadin katilamealara gore daha yiiksektir Yas Bagimstz Degiskeni 25-28 Yas arahgindaki ve 29 ile teri yastaki katihmei sayimizin toplami 31 oldugundan ve diger katthmer saytlanyla kiyaslandiginda bu degerler cok kiigitk oldugundan, bu iki grup 21-25 yas arahgina dahil edilerek test gergeklestirilmistir. Bu yeni grup “21 ve Uzeri” olarak adlandsrilmustir. Tablo 10, Yas Bagimsiz Degiskenine Gire Grup Tasviri istatistikleri ve t-testi Sonuglart Grup Tasviri istatistikleri | t-testi Sonuglart Yas Gruplar |_N B 2 t Pp Si ef i 3 3: 2 Sosyal Gelisim [17-20 Arast orf 23245] 110718] 4 944] 97 Yénelimi 21 ve Uzeri 226| 2,5487| 1,20568 EB ra 9% 3, 1955: Sosyal Yonelim [1-20 Aras. 292/_3,08247_ 0.69558) 597) 0,128 21 ve Uzeri 220] 3.1848] 0,79032 Tablo 10°dan hareketle, sosyal gelisim yoneliminin, yas gruplan arasinda, istatistiki olarak anlamh bir farkhlagma (p=0,027<0,05) gsterdigini sdyleyebiliriz. Ortalamalar da incelendiginde, 21 ve tizeri yas grubunda olan katilimeilarin, sosyal geligime daha gok yOneldiklerini séyleyebiliriz (Hh). Yine aymt tablodan hareketle, sosyal yénelimin, yas gruplani arasinda istatistiki olarak anlamli bir farkhlagma gostermedigini sdyleyebiliriz. (2). Okudugu Universite Bagumsiz Degiskeni Homojenlik test sonucunda p<0.05 oldugundan, goklu karsilastrmada Games- Howell testi kullaniimistir. Tablo 11. Okudugu Universite Bagimsiz Degiskenine Gore Grup Tasviri istatistikleri ve ANOVA Testi Sonuclart ~ Bagimh Degisken: Sosyal Gelisim Yonelimi Bagiml Degisken: Grup Tasviri istatistikleri__ | ANOVA Test Sonucu Sosyal Gelisim Yonelimi N B o F Pp Istanbul Universitesi WE} 2,2489 1,09749 ‘Arel Universitesi 150] 2.2067] _1,00977 Beykent Universitesi 104 2,2917 111544, Gelisim Universitest 19] 2,8421[ 1.22911] 4,933 0,000 Kiiltiir Universitesi 88 2,8409 132563 Nigantasi Universitesi 91 2,5678 1,15630 Toplam 527 2,4206 1,15469 Isletme Arastrmalan Dergisi 516 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Tablo 11'de verilen bilgiler 1s:inda, p=0,00<0,05 oldugundan, katilimeilarin okuduklart iiniversiteler ile sosyal gelisim yénelimleri arasinda, istatistiki olarak anlamlt bir fark oldugunu sdyleyebiliriz (Hys). Bu farklilasmay1 Games-Howell testi vasitast inceledigimizde (Tablo 12), sadece Kiiliir Universitesinde okuyan katihmetlarin sosyal gelisim yoneliminin diger tniversitelerden istatiksel olarak anlamh bir sekilde farklilasugim sdyleyebiliriz. Tablo 12. Games-Howell Test Sonucu Ortalamalar Farka (I-J) |Std. Hata] _p Kaltir istanbul Universitesi 0,59202| 0,18981 | 0,026* Universitesi | Arel Universitesi 0.63424] 0,16361] 0,002* Beykent Universitesi 0.54924] 0.17870] 0,029* Gelisim Universitesi -0,00120| 0,31541] 1,000 Nisantasi Universitesi 0.27314] 0,18618] 0,686 * Ortalamalar farks 0,05 seviyesinde anlamh Entelektiiel gelisim yéneliminin, okudugu tiniversiteye gore istatistiki olarak farkllasmasi incelendiginde (#7), istatistiki olarak anlamli bir fark bulunamamistr (F=1,892 ve p=0,094>0.05). Okudugu Stmf Bagimstz Degiskeni Tablo 13 dikkate alinarak okudugu simf gruplarinm arasinda entelektitel geligim yéneliminde istatistiki olarak anlamh bir fark mevcuttur (p=0.042<0.05). Ortalamalar kargilagtinldiginda, 1. simfta okuyanlann, 2. simfta okuyanlara nazaran daha gok Entelektiiel Gelisim Yénelimi igerisinde oldugunu sdyleyebiliriz Tablo 13. Okudugu Sif Bagimstz Degigkenine Gore Grup Tasviri Istatistikleri ve t- testi Sonuclart Grup Tasviri istatistikleri| t-testi Sonuglart Okudugu Smif [_N e o t P clekiel Geligi 7 Entelektuel Gelisim [Birinci Sinif 172| 31705) 0,91801 2,076 0,039 Yonelimi ikinei Smt 356] 2,906] 0,96351 Ebeveyn Egitim Seviyesi Bagumsiz Degiskeni Ebeveyn Egitim Seviyesi ile iliskili ANOVA testleri, testin saghkh sonug vermesi igin gok kiigtik degerlere sahip “Diger” secenegini igaretlemis 4 katilimer IIkégretime, “Lisansiistii” segenegini igaretlemig 7 katihmer ise Universiteye dahil edilerek gergeklestirilmistir, Tablo 14. Ebeveyn Egitim Seviyesi Bagimsiz Degiskenine Gore Grup Tasviri istatistikleri ve ANOVA Testi Sonuclart - Bagimh Degisken: Mesleki Yonelim Bagumh Degisken: Grup Tasviri istatistigi ANOVA Tablosu Mesleki Yonelim N o F Pp Tkégretim 232, 0.68576 Lise 159 0,772.68 Universite 134 91965] 496) 0.012 Toplam, 525 0,78254 ANOVA test sonucunda (Tablo 14) p=0.012<0.05 bulundugundan Ebeveyn Isletme Arastrmalan Dergisi 517 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Egitim Seviyesini olusturan [k6gretim, Lise ve Universite gruplart arasinda istatistiki olarak anlamhi bir farkllasmanm varhgindan séz edebiliriz. (Hf), lmin homojen bir dagilm —olmadigr 1, goklu karsilastirma testinde Games-Howell Homojenlik test sonucunda da (p=0,002<0,05) tespit kullamimastir Tablo 15. Games-Howell Test Sonucu — Bagimli Degisken: Mesleki Yénelim Ortalamalar Farki (I-J) | Std. Hata P Tikégretim Lise 0,10650| _0,07604 0,341 Universite 0.25241) 0,09132 0,017" * Ortalamalar farks 0,05 seviyesinde anlamht Tablo 15°i inceledigimizde, bu istatistiki dizeyde anlamh farkhlasmanin, ebeveyn egitim seviyesi i/kdgretim ile iiniversite olan katilimeilar arasinda oldugunu gérebiliriz. Ebeveyn egitim seviyesi ilkdgretim olan katilimeilarin mesleki ydnelimi daha fazlad. Tablo 16, Ebeveyn Egitim Seviyesi Bagimsiz Degiskenine Gore Grup Tasvi istatistikleri ve ANOVA Testi Sonuclart - Bagimh Degisken: Sosyal Gelisim Yonelimi Bagumh Degisken: Sosyal Grup Tasviri istatistij ANOVA Tablosu Gelisim Yonelimi N o o F p Ikégretim 229 2,2518| 1,06474 Lise 162 2,3930| 1,13109 ~ 7,821 Universite 136 126648] 820) 0,000 ‘Toplam 527 2,4206| 1,15469 Tablo 16’da verilen ANOVA test sonuglarna baktigumizda, ebeveyn egitim seviyesine gre gruplandimims kathmeilarm sosyal gelisim yo istatistiki (p=0.000<0.05) olarak anlamh bir farkhlasmanin varhiindan séz. edebiliriz, (Hs). Homojenlik test. sonucunda dagihmin homojen bit dagihm — olmadyg (p=0,001<0,05) tespit edildiginden, goklu karsilastwma testinde Games-Howell kullanilmistir. Tablo 17. Games-Howell Test Sonucu — Bagimh: Degisken: Sosyal Gelisim Yonelimi Ortalamalar Farki (J) [Std. Hata] p Universite’ Hikégretim 0,48593| _0,12940[0,001* Lise 034474] 0,14033 | 0,039* * Ortalamalar farks 0,05 seviyesinde anlamh Tablo 17 incelendiginde, bu farklilasmanin ebeveyn egitim seviyesi tiniversite olan katuhmeilarda oldugu gorilebilir. Ailenin Gelir Diizeyi Bagimsiz Degiskeni Aile Gelir Diizeyi 10,000.00 TL ve teri olan katilimet sayist 31 kisi oldugundan, ANOVA testini sagiikh bir sekilde uygulayabilmek igin bu grup 5,001 TL — 10,000 TL grubuna dahil edilmistir. Yeni grup “5,001 TL ve Uzeri” olarak adlandinlmistir. Isletme Arastrmalan Dergisi 518 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Tablo 18. Ailenin Gelir Ditzeyi Bagimstz Degiskenine Gére Grup Tasviri Istatistikleri ve ANOVA Testi Sonuclart - Bagemh Degisken: Sosyal Gelisim Yonelimi Grup Tasviri istatistigi ANOVA Tablosu N uw o F Pp 3.000 TL'den Az 235 2,2482| 1,06008 3.001-5.000 TL Arasi 201 2,4627| 1.15030 5.001 TL ve Uzeri 91 2,7729| __1,31269. 7151 6,001 Toplam 527 2,4206| 115469 Tablo 18'de verilen ANOVA testi sonucunda p=0.01<0.05 oldugundan, gruplar aras1 istatistiki olarak anlamh bir farkllasmadan siz edilebilir (Hs). Homojen dagihm testi. sonucunda dagilimimizinhomojen —_ olmadigi (p=0,002<0.05) tespit edildiginden, yine Games-Howell testi ile goklu kargilastrma yapmamuz gerckmektedir. Tablo 19. Games-Howell Test Sonucu ~ Bagimb: Degisken: Sosyal Gelisim Yonelimi Ortalamalar Farki (1-J) | Std. Hata 5.001 TL ve [3.000 TL'den Az 0,52467| _0,15401| 0,002 Uzeri 3.001 - 5.000 TL Arast 031021] _0,15975| 0,130 * Ortalamalar fark: 0,05 seviyesinde anlamli Coklu karsilastirma testi sonucunda (bknz. Tablo 19), Aile Gelir Diizeyi 3,000 ‘TL’den az olan katihmet grup ile Aile Gelir Diizeyi 5,001.00 TL ve Uzeri olan gruplann birbirlerinden istatistik olarak anlamhi bir dizeyde farklilagtiklant tespit edilmistir. Tablo 18*deki grup tasviri istatistiki tablosundan bu iki grubun ortalamalan karsilastirildiginda, Aile Gelir Dizeyi 5,001.00 TL ve dzeri olan katshmeilarin Sosyal Geligim Yéneliminin diger gruplardan daha fazla, Aile Gelir Dizeyi 3,000.00 TL’den az olan katilimeslarin ise Sosyal Gelisim Yéneliminin en az oldugu sdylenebilir, Tablo 20 bilgiler 1g1finda, aile gelir diizeyi gruplarma g6re katilmerlarin yénelimleri arasinda istatistiki olarak anlamh bir farklihk (#2) olsa da ( Games Howell testi sonucunda elde edilen goku kargilastirma sonuglant incelendigi bu farkhhgin ancak 0.10 diizeyinde gerceklestigi gorilmilstir. Tablo 20. Ailenin Gelir Diizeyi Bagimstz Degiskenine Gore Grup Tasviri istatistikleri ve ANOVA Testi Sonuclart - Bagiml: Degisken: Sosyal Yonelim Grup Tasviri istatistigi ANOVA Tablosu N o EF p 3.000 TL'den Az 228 0,69369 3.001-5.000 TL Arasi 195 0,70328 7 5.001 TL ve Uzeri 89 ogao0s | 702} 0025 Toplam 512 0.73878 Bu da bize aile gelir diizeyinin degigmesi ile sosyal ydnelim degistigini ama bu degisimin istatistiki olarak gok anlaml olmadigum belirt Isletme Arastrmalan Dergisi 519 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 8, Sonug ve Tartisma MYO larla ilgili bu kadar kapsamh bir galismaya rastlanmadigi igin sonuglarin kargilastinima imkam bulunamamistr. Sonuglar incelendiginde: 1. smiftaki éjrencilerin entelektiiel yénelimlerinin 2. fiaki Sgrencilere oranla fazia olmast anlamlidir. Eger okudugu simif ile sosyal yénelim arasinda da bir istatistiki olarak anlamli ve ayn1 yénde bir iliski olmus olsayds, Sgrencilerin son yth oldugu igin vaktini daha fazla arkadaslartyla sosyallegmeye ayinyor diyebilirdik. Ama bu durum sz konusu olmadiindan, bu durumun nedeninin arastinimasi gerekir. su Ebeveyn egitim si daha diisiik olan ailelerden gelen katshmetlarm, mesleki yénelimlerinin yiksck olmast da anlamlidir. Arastirilmast gercken, bu durumdaki ‘jrencilerin sosyal gelisim yOnelimlerine aymracaklan maddi kaynaklann azligi mi buna sebep olmaktadir, yoksa biran énce hayata atip ailesine maddi anlamda yardimet olma gayesi mi bu motivasyonu saglamaktadir? Ciinkii ebeveyn egitim seviyes ile aile gelir vi dizeyi arasinda da bir iliski vardir ve ebeveyn e@itim seviyesi yllkseldikge aile gelir diizeyi de yakselmektedir (F=20,962, p=0,000). Dolayrstyla mesleki yonelimleri yiksek olan dgrencilerin aileleri, ekseriyetle diigiik gelir dizeyine sahiptirler. Bir diger nokta da bu ailelerden gelen katshmeslarin sosyal gelisim yénelimleridir. Bu kigilerin sosyal gelisim yénelimleri de digerlerine gére daha disiktir. Bunun psikolojik ve sosyolojik problemlere neden olma olasiliginin da arastiriimast gerekmektedir. Bu galiyma ayrica géstermistir ki; MYO'larda okuyan 6grencilerin %82,9°u (bknz. Tablo 6) dar gelirli, batta fakirlik smmmn alunda yasam miicadelesi veren ailelerden gelmektedir. Devletin bu durumu dikkate alip, 6grenci burs olanaklarm ve tutarlarini arttirmas: hem 6grenciler hem de aileleri agisindan elzemdir. Bu, dgrencilerin sadece mesleki degil, aym zamanda da sosyal yénletini gelistirmelerine katkida bulunacak ve dgrencilerin her yénden gelismig bireyler olarak topluma faydal ‘olmalarmi saglayacaktir. Isletme Arastrmalan Dergisi 520 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 KAYNAKCA Akdemir, A. (2014). “Meslek Yuksekokullart igin isletmeciligin Teme! Bilgileri”, Umuttepe Yayinlan, Kocaeli Ala, M.O., Giilmez, H. (2014). “isyeri Bgitimi Uygulamasimm Verimliligi: Sosyal Bilimler Meslek Yiksekokulu Ofrencileri Uzerine Bir Arastirma”, |. Uluslararast Mesleki Egitim Ve Ogretim Sempozyumu (Ivets-2014):11-13 Eylil 2014, Bursa. Alkan, C., Dogan, H., Sezgin, 1. (1998). “Mesleki Ve Teknik Egitimin Esaslari”, Alkim ‘Yayinlari, Ankara Alkan, RM. Suigme, M., Aydinkal, M., Sahin, M. (2014), “Meslek Yiksckokullarndaki Meveut Durum: Sorunlar Ve Bazi Géziim Onerileri”, Yiiksekégretim Ve Bilim Dergisi, 4(3), 133-140 Aysal, N. (2005). “Anadolu’da Aydinlanma Hareketinin Dogusu: Kéy Enstitileri”, Ankara Universitesi Tiirk Inkilép Tarihi Enstitiisii Atatirk Yolu Dergisi, 35-36, 267-282 Bayram, S. (2012). “Osmanli Devleti'nde Ekonomik Hayatin Yerel Unsurlari: Ahilik Teskilat: Ve Esnaf Loncalart”, istanbul Universitesi lahiyat Fakiltesi Dergisi, 21, 81-115 Ceylan, H., Avan, M., Elibol, H. (2009). “Mesleki Ve Teknik Egitimde Ogretim Eleman: Profili, Sorunlar Ve Céziim Onerileri”, 1, Uluslararasi 5. Ulusal Meslek Yiksckokullanr Sempozyumu, Selguk Universitesi, Konya, 27-29 May1s 2009, 464-470 Ceylan, H., Erbir, M.A., (2015). “Meslek Yaksekokullarinda Kalite: Meveut Durum, Sorunlar Ve Cziim Onerileri”, Electronic Journal Of Vocational Colleges, Mayts 2015 Donelly, M., (2008). “Vocational Education”, Ebsco Research Starters Ebsco Publishing Inc., Egin, {., (2000). “Mesleki Ve Teknik Egitimde Program Gelistirme”, Nobel Yayinlars, ‘Ankara Ekinei, Y. (2011). “Ahilik”, Turk Metal Yayinlan, Ankara Esme [., (2007). “Uluslararast Mesleki Ve Teknik Egitim Konferanst, Konferans Agilis Bildirgesi Sunumu”, YOK, Ankara Fura, AH. (2012), “Islam Hukukunda Vakif Akdinin Baglaytcthi", Istanbul Universitesi Hlahiyat Fakiltesi Dergisi, 27, 61-84 Gilerman, A., Tastekil, S. (1993), “Ahi Teskilatmm Tiirk Toplumunun Sosyal Ve Ekonomik Yapisi Uzerindeki Etkileri”, T.C. Killtir Bakanhg Halk Killtdrlerini Arastirma Ve Gelistirme Genel Madiirligi Yaymlant: 194, Ankara. Isletme Arastrmalan Dergisi 521 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Ginay, D., Ozer, M. (2016). “Tiirkiye’ De Myo’ Larin 2000’ Li Yillardaki Gelisimi Ve Mevcut Zorluklar’, Yiiksekdgretim Ve Bilim Dergisi, 3 Giinay, D., Ozer, M. (2014). “Tirkiye’de Meslek Yaksekokullan, Mevcut Durum, Sorunlar Ve Céziim Onerileri (Taslak)”, YOK, Ankara Giinay, D. (2014). “Tarkiye’de Meslek Yiksekokullan, Ditzenleme Calismalan Ve Gneriler, Turkiye’de Mesleki Ve Teknik Egitimin Kalitesinin Gelistirilmesi”, Meslek Yaksekokullarinda Kalite: Meveut Durum, Sorunlar Ve Géziim Onerileri Konferanst: 06-07 Mart, Corum Halkevleri (N-D.), “Halkevleri", hup://w3.balikesir.edu.tr/~mozsari/halkevleri htm, Erigim Tarihi: 26.12.2017 igli, G.E., (2007). “Igletmelerin Meslek Yiiksekokulu Mezunlan ile ilgili Gériigleri Ve Beklentileri (Lilleburgaz ile Smurlarnda Faaliyet Gdsteren fsletmeler Uzerine Bir Arastirma)”, Ege Universitesi IV, Ulusal Meslek Yaksekokulu Sempozyumu. Lzmir ITO (2008), “Meslek iksekokullart Arastirmas1”, Istanbul Ticaret Odasi, Istanbul Kartal, S. (2008). “Toplum Kalkinmasinda Farkh Bir Egitim Kurumu: Koy Mersin Universitesi Egitim Faktltesi Dergisi, 4(1), 23-36. tiileri”, Keskin, N., Koraltan, A., Oztiirk 6. (2010). “Pamukkale Universitesi Buldan Myo Ogrenci Profili”, MYO-OS 2010- Ulusal Meslek Yiiksekokullan Ogrenci Sempozyumu 21-22 Ekim 2010-Dazce Krejcie, RV. Ve Morgan, D.E, (1970). “Determining Sample Size For Research Activities”, Educational And Psychological Measurement, 30(3), 607-610 Mahirogullan, A. (2011). "SelguklwOsmanh Déneminde Kurumsal Bir Yap: Ahilik/Gediklik Teskilan. Ve Sosyo-Ekonomik islevleri", Sosyal Siyaset Konferanslan Dergisi, 54, 139-154 Oktem, §., Sahin, F. (2011). “Sektér Ve Meslek Yiiksekokulu Beklentilerine Bir Grnek: Baskent Universitesi Kazan Meslek Yaksekokulu’nda Agilmast Hedeflenen Programlara likin Bir Galsma”, 2. Uluslararast, 6. Ulusal Meslek Yiiksekokullan Sempozyumu, 25-27 Mayts 2011, Aydin. Ors F. (2003). “Meslek Yiiksekokullarmin Toplumsal [slevi”, Mugla U. Sosyal Bilimler Enst. Dergisi, 10 Ozcan. T. (ND). "Osmanhi Devieti’nde Egitim Hizmetlerinin Finansmam", https://osmanli.org.tr/osmanli-devletinde-egitim-hizmetlerinin-finansmani-, Erigim Tarihi: 25.12.2017 Ozdemir, Y., Aktas, E. 2011). “Halkevleri (1932'den 1951'e)”, Atatiirk Universitesi Tirkiyat Arastirmalan Enstitiisi Dergisi [TAED], 45, 235-262 Isletme Arastrmalan Dergisi 522 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 Ozgiiler, D. Kova, T. Ozgiiler, T.A. (2013). “Meslek Yikksekokullarinda Egitim Ogretim Séresinin Irdelenmesi”, Electronic Journal Of Vocational Colleges, Aralik 2013 Umyos Gzel Say atirk, N. (ND). “Osmanh Déneminde Vakiflar”, https://www.tarihtarih.com/?syf=26&syz=382185, Erigim Tarihi: 25.12.2017 Resmi Gazete, http://www. resmigazete.gov.tr Saribiyik, M. (2013). “Meslek Yikksekokullarinda Nitelikli Iggiicti Yetistirmek Igin 341 Egitim Modeli”, Apjes-Academic Platform Journal Of Engineering And Science, 1, 39-41, 2013 Smith, $. (2018). “Determining Sample Size: How To Ensure You Get The Correct Sample Size”, https://www. qualtrics.com/blog/determining-sample-size/ Sahin, i., Fmdik, T. (2008). “Tirkiye’de Mesleki Ve Teknik Egitim: Mevcut Durum, Sorunlar Ve Céztim Onerileri”, Tirkiye Sosyal Arastumalar Dergisi (TSA), 12), 65-86 Sen, Z. (2011). “Bilim Ve Turkiye, Bilim Ve Felsefe Serisi-4”, Su Vakfi, istanbul Tabachnick, B.G. Ve Fidell L.S. (2013). “Using Multivariate Statistics”, 6. Baski, Pearson, Boston Tung, A. (2005). “Yiksekokullarin Smavsiz Gegigin Degerlendirilmesi”, ZKU Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 75-81 furan, S. (2002). “Teknolojinin Okul Yénetiminde Etkin Kullamminda Yoneticisinin Rolii”, Kuram Ve Uygulamada Egitim Yénetimi, 30, 271-88 Velde, C., Cooper, T. (2000). “Student's Perspectives Of Workplace Leaming And Training”, Education & Training, 42(2) Yalgmkaya, S. (2017). “Mesleki_—Egitimin—Tarihsel_-—Geligimi”, hutp://www.bolgegazetesivan.com/yazar-mesleki-egitimin-tarihsel-gelisimi- 394,html, Erisim Tarihi: 14.01.2018 Yildiz, E., Talih, D. (2011). “Universitelerin Kalkinmadaki Rolii: Babaeski Meslek Yiiksekokulu Omegi”, Girisimcilik Ve Kalkinma Dergisi, 6(2), 269-287 YOK, Yiiksek Ogretim Bilgi Sistemi, https://istatistik.yok.gov.tr Yiicebas, E., Alkan, G., Atasagun, H. G., Egeli, H. A. (2013). “Ege Bélgesi’nde Bulunan Meslek Yitksekokullanmin Durum Analizi: Sorunlar Ve Gézim Gnerileri”, Ejovoe: Electronic Journal Of Vocational Colleges, 3(4), 2013 Isletme Arastrmalan Dergisi 523 Journal of Business Research-TiirkA. Akdemir ve Dig., 10/1 (2018) 493-527 Study of Professional, Social And Intellectual Orientations of Vocational College Students Ali AKDEMIR Istanbul Arel University Faculty of Economics and Administrative Science Istanbul, Turkey orcid.org/0000-0002-5188-3304 aliakdemiral@gmail.com Mustafa ASLAN, Sibel BILKAY, ibrahim ARI, Hamza DUZENLi, Kasim UCTU, Sezen KAYNAK, Dilek IMAMOGLU, Fatih YAMAN, Haydar Baki DOGAN, Yusuf OZAY, Dogan UZUN istanbul Arel University, Institute of Social Sciences, istanbul, Turkey oreid.org/0000-0001-8049-3615 orcid.org/0000-0002-3938-8749 orcid.org/0000-0002-3679-8726 oreid,org/0000-0001-9568-756X, orcid.org/0000-0002-9876-2585 orcid.org/0000-0001-5378-3414 orcid.org/0000-0002-3096-0948 orcid.org/0000-0002-5412-5074 oreid.org/0000-0002-6231-1299 orcid.org/0000-0003-3855-6197 oreid.org/0000-0001-7991-8217 ‘maslan@hotmail.com sibelbilkay@arel.edu.tr ibrahim.ari@hotmail.com besiktas55@gmail.com k.uctu@hotmail.com.tr sezen_kaynak@hotmail.com dilek_imamoglu@hotmail.com fatihyaman68@gmail.com haydarbakidogan@gmail.com ozay23el@gmail.com uzundogan@gmail.com Extensive Summary Introduction The business world always needs both physical and intellectual competent and skillful human resources. These are also very crucial for the development and well- being of the country. Vocational Colleges offer education and training at higher education level to answer this demand, On the other hand, it is not possible to say that the Vocational Colleges have fulfilled its function of bringing up qualified HR as planned, Currently, there are 963 Vocational Colleges throughout Turkey with total 2.555.926 students. This study aims to investigate the professional, social and intellectual orientations and efforts towards these orientations of the students of Vocational Colleges. It also aims to examine the possible correlations between demographic characteristics of these students and the orientations mentioned above. First, conceptual foundations are discussed. The concept of the Vocational College, the concept of a university is defined. Later on, the problems, objectives, functions, historical background and student profile of the Vocational Schools are explained. isetme Arasurmalan Dergsh 524 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 The last part of the study includes details of the research. The questionnaire that will measure social, professional and intellectual orientations has been applied to Vocational College students. The social, intellectual and professional orientations of students were measured and analyzed comparatively in the context of demographic variables. The investigation of relationships and comparison among groups were made by using frequency tables, correlation table, independent sample t-test and ANOVA. Research A survey of 21 items (Table 4) along with demographic questions filled out by participants during the class hours. Total 600 students participated but only responses of 537 participants (283 men, 254 women) were included in the study. Age breakdown of the participants as follow (oumber of participants shown in parenthesis: between 17 & 20 (306), between 21 & 24 (200), between 25 & 28 (18) and, 29 & over (13). The universities that this study was conducted, number of participants shown in parenthesis: Istanbul (76), Are! (150), Beykent (107), Gelisim (19), Kultur (88) and Nisantasi (97) Universities. The fields of study of participants: Technical Sciences (277), Social Sciences (177) and Health Sciences (83). Total 174 of participants were the freshman and 363 of participants were sophomore, Parent education level breakdown as follows: primary school (230), high school (165), university (131), graduate school (7) and other (4) Family income level breakdown: below 3.000 TL (242), between 3.001 & 5.000 TL (203), between 5.001 & 10,000 TL (61), 10.001 TL & over (31) Analysis The KMO and Bartlett's Test results (KMO= 0,859 and p=0,000) were found sufficient enough to apply factor analysis. The factor analysis showed that the survey is measuring total 5 dimensions as planned which measure total 56,343% of total variance. These dimensions are 1- social interaction, 2- social development, 3- professional orientation, 4- intellectual development orientation and 5- personal development (Table 5). As for reliability test the Cronbach alpha value of this survey is 0,850. Testing Hypotheses Afler constructing correlation table (T accepted (Table 8). These are: le 7), total 13 hypotheses (out of 42) Hy: The relationship between gender and social development tendency and differentiation between genders (Table 9): statistically significant difference found in favor of the male. Hy: The relationship between gender and personal development and differentiation between genders (Table 9): statistically significant difference found in favor of the male. Isletme Arastrmalan Dergisi 525 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 He: The relationship between gender and intellectual development orientation and differentiation between genders (Table 9): statistically significant difference found in favor of the female. H: The relationship between gender and social orientation and differentiation between genders (Table 9): statistically significant difference found in favor of the male Hy: The relationship between age and social development tendency and differentiation of social development tendency between age groups (Table 10): because of the low number of participants in 25-28 and 29 & above age groups, those two were merged with age group of 21-25 and the group name changed to 21 & up, and all the analyzes related with age performed accordingly. Statistically significant difference found in favor of age group 21 & up. Hy2: The relationship between age and social orientation and differentiation of social orientation between age groups: No statistically significant difference found between two groups. His: The relationship between university attended and social development tendency, and differentiation of social development tendency between universities (Table 11 & 12): Statistically significant difference found only between students of Kultur, Arel, Istanbul and of Beykent universities in favor of Kultur University’s students. Hyr: The relationship between university attended and intellectual development orientation and differentiation of intellectual development orientation between universities: no statistically significant difference found between student groups university wise. Hay: The relationship between grade and intellectual development orientation, and differentiation of the later within grade groups (Table 13): Statistically significant difference found in favor of the freshmen, Hs: The relationship between parent education level and professional orientation, and differentiation of professional orientation based on parent's education level (Table 14 & 15): The four answers marked “other” as “parent education level” merged with “primary school” group and the 7 answers marked as “graduate school” merged with “university” group in order to perform ANOVA in all parent education related analyses. Statistically significant difference found between “primary school” and “university” groups in favor of “primary school” group. The professional orientation of students whose parents have a university degree is at the lowest level among the groups. Hs: The relationship between parental education level and social development tendency, and differentiation of social development tendency based on parent's education level (Table 16 & 17): Statistically significant difference found between “primary school” and “university” groups. But this time the difference was in favor of “university” group. And this time the social development tendency of students whose parents have only primary school education is at the lowest level among the groups. Hs: The relationship between household income level and social development Isletme Arastrmalan Dergisi 526 Journal of Business Research-TiirkA. Akdomir ve Dig,, 10/1 (2018) 493-527 tendency (Table 18 & 19): The group of household income “10,000.00 TL & over” (total 31 participants) merged with group of “5,001 — 10,000 TL” and renamed as “5,001 TL & up” in order to perform reliable ANOVA test in all household related t Statistically significant difference found between “5,001 TL & up” and “below 000 TL” groups in favor of “5,001 TL & up” group. Hy: The relationship between household income level and social orientation (Table 20): No statistically significant difference at 5% level but 10% level. So we can say that there is no statistically significant difference between groups. Discussion Since such a comprehensive study on Vocational Colleges in the literature search ‘was not found, the results could not be compared. It is noteworthy that the intellectual development orientations of the students in the first grade are higher than those in the second grade, as examinations of results show. We could say that the sophomores are devoted to socializing with their schoolmates since they will fall apart within a couple of months if there was a statistically meaningful and significant relationship between the grade and the social orientation,. But since this is not the case, the cause of this situation needs to be investigated. It is also significant that the professional orientation of participants whose parents have only primary school education is the highest. Is this because of the lack of financial ‘resources that keeps them away from socializing? Or they just want to graduate as soon as possible and start contributing to household income? These two questions are rooted for the same reason: there is a very strong relationship (F=20,962 and p=0,000) between parental education level and household income level. And participants from these families also have a lower social orientation than other groups. The possibility of causing psychological and sociological problems of this situation must also be investigated. This study also showed that 82.9% of the students attending Vocational Colleges (see Table 6) come from families who have a low household income or even below the poverty threshold. It is essential for the state to consider this situation and to increase student scholarship opportunities and amounts to help these students and their families. This will also contribute to the development of not only professional but also social aspects of these pupils, and surely will have positive effect society as well by contributing well-developed individuals to it. Isletme Arastrmalan Dergisi 527 Journal of Business Research-TiirkEra TEREG —_sletme Arastumalan Dergisi 1,06