PENGHAYATAN ETIKA & PERADABAN (PEP)

MPU 3183

Nama: Mohamed Danish bin Mohamed Ali

Cohort: BPH Cohort 9

No. Matric: 2062211007

Nama Lecturer: Mr Ahmad Zi Al-Haqq

Soalan Esei 3

Jelaskan peranan pluralisme agama di dalam mencari nilai-nilai keserasian dan saling
memahami antara agama (10 markah)

Istilah pluralisme secara etimologi berasal daripada dua perkataan iaitu plural dan isme.
Jamak bermaksud lebih daripada satu. Pluralisme boleh mewakili kepelbagaian, jadi
pluralisme adalah ideologi dalam masyarakat di mana beberapa kumpulan yang berbeza,
sama ada strata ekonomi, ideologi, kepercayaan atau latar belakang etnik, wujud bersama
dalam kesamarataan. Pada masa yang sama, isme bermaksud memahami. Manakala
pluralisme agama berasal daripada dua perkataan pluralisme dan agama. Dalam bahasa Arab,
pluralisme diterjemahkan sebagai al - ta'addudiyyah al - diniyah dan dalam bahasa Inggeris
sebagai 'pluralisme agama'. Pluralisme dalam kamus Inggeris mempunyai tiga makna.
Pertama, definisi gereja ialah seseorang yang memegang lebih daripada satu jawatan dalam
struktur gerejawi, memegang satu atau lebih secara serentak, baik gerejawi mahupun bukan
gerejawi. Kedua, pemahaman falsafah bermaksud sistem pemikiran yang mengiktiraf
kewujudan lebih daripada satu pemikiran primer. Definisi sosiopolitik ialah sistem yang
mengiktiraf kewujudan bersama pelbagai kumpulan, sama ada kaum, etnik, mazhab, sambil
tetap menjunjung aspek perbezaan ciri antara kumpulan ini. Ketiga-tiga takrifan ini boleh
dipermudahkan kepada satu makna iaitu kewujudan pelbagai kumpulan atau kepercayaan
pada satu masa di samping mengekalkan perbezaan dan ciri-cirinya. Pluralisme agama
mempunyai tiga matlamat iaitu persamaan agama, toleransi, dan dialog.

Pluralisme agama adalah konsep luas penerimaan pelbagai agama di dunia. Mengikut
falsafah ini, tidak ada agama tunggal dan eksklusif untuk menjadi sumber kebenaran, atau
sekurang-kurangnya terdapat kebenaran dan nilai sebenar dalam agama lain, iaitu semua
agama adalah sama, sehingga menafikan hak dan tuntutan setiap agama kepada kebenaran
hakiki agama mereka, sehingga semua agama adalah relatif (relatif), tidak sempurna, terhad
dan merupakan satu sisi dari Kebenaran Agung. Kemudian pluralisme agama
mengisytiharkan 'kesamaan agama' dan 'semua agama sebagai jalan ke puncak yang sama.
Sesungguhnya 'kesamaan agama' dan seterusnya 'pluralisme agama' secara realiti dan
menurut pandangan pakar agama adalah falsafah yang sebenarnya 'memusnahkan dan
memusnahkan agama itu sendiri'. Sesungguhnya Islam bukan sahaja mengisytiharkan
penerimaan terhadap kewujudan pelbagai agama tetapi 'mengiktiraf dan meraikan' 'perbezaan
agama' tanpa 'mengurangkan' dan menafikan hak mereka terhadap tuntutan eksklusif mereka
walaupun bertentangan dengan ajaran dan prinsip Islam. Pluralisme menggalakkan
kesaksamaan. Ia percaya kepada persamaan semua agama dan memberi hak kepada setiap
individu untuk memilih apa sahaja agama yang ingin dipilih dan diamalkan tanpa sebarang
campur tangan individu atau kerajaan lain. Ia jugak memberi hak kepada masyarakat untuk
mengamalkan agama mereka dalam apa jua cara yang dibenarkan agama mereka, contohnya
membina gereja, kuil atau masjid dan mengikuti ritual tanpa sebarang keraguan.

Tujuan kedua pluralisme agama adalah prinsip toleransi yang membantu mengelakkan
perpecahan antara masyarakat beragama dengan menggalakkan dan mengajar orang ramai
untuk menyemai sikap toleransi dalam diri dan menerapkannya dalam kehidupan sosial
seharian, terutama di kawasan yang banyak pegangan agama. dan pelbagai etnik, dan budaya
terlibat. Contoh sikap toleransi antara masyarakat beragama dapat dilihat dari negara kita
Malaysia di mana ia mempunyai lebih daripada satu agama dan mempunyai banyak etnik dan
budaya di dalamnya. Setiap agama mengajar kebaikan kepada umatnya dan tidak ada agama
di muka bumi ini yang mengajar umatnya hidup bermusuhan sesama manusia. Dengan
menjaga keharmonian antara sesama manusia, hidup kita akan aman dan sejahtera. Selain
mengelakkan perpecahan dan memperkukuh akidah, toleransi antara masyarakat beragama
juga mengeratkan silaturahim antara satu sama lain. Tidak dapat dinafikan bahawa perbezaan
sememangnya menjadi punca konflik antara satu kumpulan dengan kumpulan yang lain. Jika
manusia tidak memahami erti toleransi, maka persahabatan tidak akan terjalin. Sebagai
contoh, jika sesuatu kumpulan budaya hanya sanggup bertemu dengan orang dan budaya
yang sama maka ia akan membantutkan berlakunya persahabatan antara kumpulan yang
berbeza dalam sesebuah masyarakat. Selain itu setiap warganegara wajib mempunyai sikap
toleransi bagi mengurangkan masalah dalam pelbagai konflik yang boleh timbul dalam
masyarakat. Sikap bertolak ansur memberi banyak faedah kepada masyarakat atau individu
yang mengamalkannya. Penerapan toleransi dalam meningkatkan keamanan juga membantu
mengurangkan sikap mementingkan diri di kalangan orang ramai. Ini kerana toleransi itu
sendiri merupakan sikap menerima perbezaan yang wujud yang menjadikan seseorang itu
mempunyai pemikiran yang tidak mengutamakan kepentingan diri berbanding orang lain.
Toleransi antara masyarakat beragama memerlukan rakyat menghormati setiap perbezaan
yang wujud dalam masyarakat. Kepelbagaian agama menuntut manusia untuk saling
membenarkan dan mengekalkan suasana yang kondusif, aman, dan tenteram bagi penganut
agama lain untuk menjalankan ibadah mengikut ajaran agamanya tanpa dihalang dan
dipandang rendah oleh sesiapa pun. Toleransi antara masyarakat beragama boleh
dilaksanakan apabila melibatkan hubungan sosial dalam bentuk kerjasama dan aktiviti
khidmat masyarakat dan aktiviti keagamaan setiap masyarakat bagi mewujudkan
keharmonian dan keamanan dalam masyarakat, bangsa dan negara.

Tujuan ketiga pluralisme agama adalah menyediakan peluang untuk mengadakan dialog
antara agama yang penting untuk melindungi nilai-nilai teras kemanusiaan. Dialog berfungsi
untuk objektif pertukaran idea dan persefahaman antara agama yang berbeza dan ajaran atau
nilai teras mereka untuk menghadapi masalah kemanusiaan. Dialog antara agama adalah
penting untuk mengelakkan masalah perkauman dan keganasan agama lain. Oleh itu, adalah
penting bagi sesebuah masyarakat untuk mengetahui tradisi agama yang berbeza dan
bekerjasama untuk menangani masalah kemanusiaan semasa yang boleh dicapai melalui
dialog antara agama, kerana ia memberikan platform untuk memahami agama yang berbeza
dan nilai teras mereka untuk menangani masalah seperti keganasan, perkauman, keganasan
agama lain, isu alam sekitar dan sosial. Tambahan pula, dialog antara agama tidak boleh
dilakukan tanpa subjek mempunyai keinginan untuk memahami tradisi, adat resam dan nilai
masing-masing. Selalunya berlaku kerana kurang semangat, orang gagal memahami agama
masing-masing sepenuhnya dan salah tafsir agama orang lain. Dalam setiap agama, terdapat
faktor yang sama iaitu untuk menangani masalah praktikal kemanusiaan. Masalahnya tidak
semestinya sama; ia mungkin bergantung kepada budaya, kepercayaan, kepelbagaian
geografi mereka. Masalah yang dihadapi dalam negara Islam mungkin tidak terdapat di
negara bukan Islam. Walau bagaimanapun, tidak dapat dinafikan bahawa sifat masalah
mungkin sama walaupun menghadapi masalah yang berbeza. Juga, untuk dialog adalah
penting bagi penganut agama bahawa minda mereka harus bebas daripada sebarang berat
sebelah tentang tradisi agama yang lain, selalunya didapati bahawa orang datang dengan
beberapa idea yang telah diprasangka tentang tradisi agama yang kemudiannya menjadi
penghalang besar bagi produktiviti dialog antara agama. Ia juga menyekat mereka untuk
mengetahui tradisi agama sepenuhnya. Oleh itu, dengan mengenepikan tanggapan prasangka
tentang agama lain, seseorang boleh mendedahkan beberapa fakta baru tentang tradisi agama
itu. Dialog antara agama membuahkan hasil apabila ajaran teras agama tertentu tersebar di
kalangan tradisi agama lain melalui komunikasi. Adalah menjadi kewajipan penganut agama
untuk membawa isu-isu kepada masyarakat yang lebih luas bahawa apa yang mereka pelajari
daripada tradisi agama masing-masing melalui dialog antara agama dan bagaimana ia boleh
membantu memulihkan nilai kemanusiaan dan peningkatan kepercayaan agama.

Pluralisme ialah satu set niat dan amalan yang bertujuan untuk mengiktirafan perbezaan dan
menghormati kepelbagaian sebagai budaya sivik. Pluralisme melibatkan pelbagai isu
daripada ekspresi budaya dan pembangunan ekonomi kepada rangka kerja undang-undang
dan institusi politik. Oleh itu, menyokong pluralisme memerlukan pendekatan multidimensi
untuk berubah. Pluralisme adalah proses, bukan produk. Ia adalah satu siri pilihan yang
dimaklumkan oleh keinginan untuk mengimbangi kesamarataan layanan dengan ekuiti hasil.
Toleransi mewujudkan hubungan yang harmoni. Jika tidak, sikap tidak bertolak ansur akan
membawa kepada konflik hubungan, dan ini tidak akan memberi manfaat kepada masyarakat
beragama. Hubungan antara agama yang bercanggah sering membawa kepada salah tafsir.
Isu ini perlu diberi perhatian oleh setiap agama khususnya melalui jalan dialog dan kerjasama
dalam pelbagai bidang untuk mengurangkan kemiskinan dan ketaksamaan. Agama bukan
soal kepercayaan semata-mata, tetapi ia juga memberikan justifikasi, dan seseorang harus
bersikap kontra-intuitif sebelum menerima sebarang tuntutan agama. Setiap agama
mempunyai beberapa ajaran teras yang tidak akan bercanggah antara satu sama lain dan
sangat penting untuk manusia. Ajaran teras agama adalah blok bangunan agama mereka yang
menjadi asas keseluruhan sistem kepercayaan mereka, iaitu Belas kasihan, kasih sayang tanpa
syarat, keamanan adalah ajaran teras setiap agama. Untuk mewujudkan keamanan global,
menghormati maruah manusia dan melindungi kesucian agama adalah matlamat dialog antara
agama.