Ambitni uczniowie nie lubią rozpoczynać pracy od pytań, gdyż uważają je za trywialne.

Rzeczywiście
trudno na egzaminie maturalnym wzbić się na wysokość Alp i olśnić egzaminatora mądrym pytaniem.
Trzeba się pogodzić, że pytania we wstępie muszą być w miarę proste. Ich celem nie jest zwycięstwo w
konkursie mistrza polskiej mowy, ale zwykłe zaciekawienie egzaminatora, pozyskanie jego sympatii. A do
tego najlepiej nadają się proste chwyty, np. „Co może pomyśleć czytelnik o polskiej przeszłości, gdy
porówna ze sobą nowelę Orzeszkowej i wiersz Baczyńskiego? Jaką Polskę ukazali ci pisarze? Jakie obrazy
ojczyzny przekazali czytelnikom swoich dzieł? Co o tym można sądzić dzisiaj?”

Bokser w ringu

Inna szkoła pisarska głosi, że początek wypracowania powinien być mocny niczym cios boksera wagi
ciężkiej. Najlepsze do tego są krótkie zdania, które przypominają ciosy pięściarza, np. „Piasek mokry od
krwi, ziemia pełna trupów, lasy wypełnione grobami. To są typowe obrazy przeszłości w polskiej
literaturze. Zabory, powstania, okupacja. Konanie powstańca, śmierć partyzanta, grób i krzyż, zwycięstwo
i klęska. Nowela Gloria victis, wiersz Mazowsze. Orzeszkowa i Baczyński – pisarze patrioci.” Dalej można
pisać bardziej potoczyście, ale we wstępie w tym stylu należy uderzać licznymi seriami krótkich zdań lub
wręcz samymi równoważnikami. Taki początek pasuje do wypracowań o tematyce bolesnej, trudnej,
poważnej. Mniej pasuje do prac o lżejszej tematyce.

Teza – hipoteza

Innym prostym pomysłem na szybkie rozpoczęcie jest posłużenie się tezą. Uczniowie lubią tę metodę i
potrafią się nią posługiwać. Nic dziwnego, przecież zostali w niej zaprawieni podczas nauki w gimnazjum.
Nie ma rozprawki bez tezy. Warto na maturze wykorzystać swój atut i – o ile byliśmy dobrzy w pisaniu
rozprawek – zacząć wypracowanie maturalne od tezy, np. do tematu Co o autorytecie pisał w
„Przedwiośniu” Stefan Żeromski i jaką mu wyznaczał rolę w życiu społeczeństwa? (matura 2013, poziom
podstawowy) pasowałaby teza: „Okazywanie szacunku autorytetom stanowi podstawę rozwoju
społeczeństwa, jego powodzenia i dobrobytu. Taki pogląd przedstawił S. Żeromski w powieści
Przedwiośnie. Nie jest to postawa naturalna, takiego zachowania trzeba ludzi uczyć. Nazywa się to
wychowaniem patriotycznym”. Po takim wstępie należy koniecznie udowodnić, że teza jest prawdziwa.