Terim Anlam

1112 ERDEMİR fabrikalarının çekmeye uygun olarak ürettiği çeliğin eski kod
1112 kalite nosudur. Yeni no= 6112 dir.
Soğuk şekillendirilmiş ancak kaynak dikişi ile birleştirilmemiş farklı
Açık Profil kesitlerde, çelikden sonra
Elastiklik sınırından mamulmalzemenin
eleman. ani olarak uzamaya başladığı
tanımlanmış bir miktarda kalıcı deformasyon sağlayan mukavemet
Akma Mukavemeti değeridir.
Boru makinasının sürekli çalışmasını sağlayan sistem . Yatay ve düşey tipleri
Akümülasyon vardır.
Çelikte normal olarak bulunan C, Si, Mn, P, S gibi elementlerin dışında
bileşiminde Cr, Ni, Mo, Ti, V gibi elementlerin bir veya birden çoğunu belirli
Alaşımlı Çelikler bir
Boruoranın üzerinde
sistemini içerengetiren
meydana çeliklerdir.
bütün parçaların çaplarının harf ve
rakamlarla gösterilmesidir. Anma çapı, yalnızca anma amacıyla kullanılan
Anma Çapı yuvarlatılmış sayılardır ve parçanın gerçek çapını tam olarak vermez.

ANSI Amerikan Milli Standart Enstitüsü

API (American Petrolium Institute) Amerikan Petrol Enstitüsü

(The American Society of Mechanical Engineers) Amerikan Makina
ASME Mühendisleri Birliği
(American Society for Testing and Materials) Amerikan Demir ve Çelik
ASTM Enstitüsü
Soğuk şekillendirilmiş ancak kaynak dikişi ile birleştirilmemiş farklı
Açık Profil kesitlerde, çelikden sonra
Elastiklik sınırından mamulmalzemenin
eleman. ani olarak uzamaya başladığı
tanımlanmış bir miktarda kalıcı deformasyon sağlayan mukavemet
Akma Mukavemeti değeridir.
Boru makinasının sürekli çalışmasını sağlayan sistem . Yatay ve düşey tipleri
Akümülasyon vardır.
Çelikte normal olarak bulunan C, Si, Mn, P, S gibi elementlerin dışında
bileşiminde Cr, Ni, Mo, Ti, V gibi elementlerin bir veya birden çoğunu belirli
Alaşımlı Çelikler bir
Boruoranın üzerinde
sistemini içerengetiren
meydana çeliklerdir.
bütün parçaların çaplarının harf ve
rakamlarla gösterilmesidir. Anma çapı, yalnızca anma amacıyla kullanılan
Anma Çapı yuvarlatılmış sayılardır ve parçanın gerçek çapını tam olarak vermez.

ANSI Amerikan Milli Standart Enstitüsü

API (American Petrolium Institute) Amerikan Petrol Enstitüsü

(The American Society of Mechanical Engineers) Amerikan Makina
ASME Mühendisleri Birliği
(American Society for Testing and Materials) Amerikan Demir ve Çelik
ASTM Enstitüsü

Bütün terimleri göster

Bar 1kg / cm 2 basınca verilen ad.

BORUYU KOROZYONDAN KORUMAK İÇİN YAPILAN BİR KAPLAMA
Bitüm MALZEMESİ

BK Parlak sert (soğuk çekilmiş)

BKM Makina çıkışı (ilave işlem görmemiş)

BKS Gerilim giderilmiş

BKW Parlak yumuşak (ısıl işlem sonrası hafif soğuk çekilmiş)

 Çelik saçları veya bandları makaralar vasıtası ile silindir biçimde kıvırıp
kaynak dikişi ile birleştirmek ve sonra, soğuk veya sıcak çekmek suretiyle
Boyuna Dikişli Boru yapılan borulardır.

BPE Siyah, dişsiz, manşonsuz

BS 3600 DİKİŞLİ VE DİKİŞSİZ BORULAR İLE İLGİLİ İNGİLİZ STANDARDIDIR.

BTC Siyah, dişli, manşonlu

BTE Siyah, dişli, manşonsuz

Büz Betondan imal edilen atık su borularına büz denir.

BS (British Standard) İngiliz Standardı

Bütün terimleri göster

Cidar BORUNUN İÇ ÇEPERİDİR.

CR (cold rolled)
Çekme Mukavemeti
Çelik
Dekape edilmiş malzemenin tamamen çevre sıcaklığında ve soğuk olarak
haddelenmesidir.
Akma noktasından sonra malzemeye kuvvet uygulanmaya devam edilirse
gerilim ve uzama en yüksek değere ulaşır. Bu noktada ulaşılan kuvvetin
kesit
Demiralana oranı çekme
cevherinden elde mukavemetini verir.şekil verme özelliği ve
edilen ham demire
mukavemet kazandırmak, dolayısıyla kullanım alanını genişletmek için,
ihtiva ettiği karbon miktarını ikinci bir işlemle % 17' nin altına indirerek elde

Çeyrek Dörttebir anlamındadır.

Sıcak çekme bandın üzerindeki tufal yani oksit tabakasını almak için yapılan
Dekape asitle temizleme işlemidir.

DIN (Deutch Institute Normung)

Çelik malzemeden, Alman Standartları
kaynak edilmeden Enstitüsüsıcak presleme
sıcak haddeleme,
(ekstrüzyon dahil) sonra da sıcak veya soğuk çekme yoluyla ebatlandırılan
Dikişsiz Boru borudur.
Eklenti parçasıdır. 45 ve 90 derece olarak tanımlanır. Çelik veya plastik
malzemeden imal edilir . Tesisatta kullanılır. Piyasada patent dirsek diye
Dirsek bilinen parçalar da dikişli borudan yüksek ısıda şekillendirilerek elde edilir.
Sıcak çekme bandın üzerindeki tufal yani oksit tabakasını almak için yapılan
DKP asitle temizleme işlemidir.

duktil Küresel grafitli dökme

Döküm esnasında potayademir (SFERO
Si ve Al gibiDÖKÜM)
oksijen bağlayıcı elementlerin
ilavesiyle oksijeni tamamen alınmış çeliklerdir. Kimyasal bileşimin homojen
Durgun Çelik olması,
Kimyasal iç bileşimi
yapısındaile gaz boşluklarının
birlikte olmaması esas
mekanik özellikleri bu çelikleri,
alınan vedövme,
içinde
genellikle P ve S miktarlarının herbiri % 0,050 den az olan, en çok % 0,3
Düşük Karbonlu Çelikler karbon ihtiva eden çeliklerdir. Galvanizli sac, mobilya, beyaz eşya,

E/C Girdap akımları ile tahribatsız muayene

Boruların tahribatsız muayenesinde kullanılan metodun tam EDDY CURRENT
Eddy Current Testidir.
Malzemeye kuvvet tatbik edildiğinde malzemede bir deformasyona neden
olur. Malzeme üzerindeki yükün kaldırılması ile ilk durumuna dönme
Elastisite özelliğine elastisite denir
Elektrik- Kaynak Dikişli Boru Elektrik direnç veya elektrik- indüksiyon kaynağı ile dışarıdan herhangi bir
(ERW) metal ilave etmeksizin imal edilen boyuna dikişli borulardır
Boruların yüksek frekans tekniği ile kaynak edilmesinde kullanılan ferrit
Empeder malzemeden yapılmış çubuktur.

EN (Euro
Bir kaçNorm) Avrupa
sarımlık Normu Bu bobine yüksek frekanslı bir akım
bir bobindir.
verildiğinde, bobin içinde bulunacak demir esaslı malzeme ısınacaktır. Bu
Endüktör ısınma, bobinin oluşturduğu girdap akımına karşı demir esaslı malzemenin
 Çelik malzemenin yüzeyini korozyona karşı korumak için yapılan reçine
Epoksi esaslı bir kaplama türüdür.

Epoxy BORU KAPLAMADA KULLANILAN KİMYASAL MALZEME

Eşanjör Borudan veya çelik saç levhadan preslenerek yapılan ısı değiştiricidir.

Et Kalınlığı CİDAR KALINLIĞIDIR.

Malzemenin baskı uygulanarak matriks içinden geçirilmek suretiyle yapılan
Extrüzyon şekillendirme işlemi.

Fan akışkan naklinde kullanılan döner disktir. Bir makina elemanıdır.

Fitting Tesisat boruları bağlama elemanı.

Flanş Yüzeyi delikli dairesel bağlantı plakası.

Folyo İnce tabaka, kat anlamındadır.

Font Dökme demir

G Kaynak bölgesi
Demir-çelik normalize
esaslı edilmiş
malzemenin, yüzey hazırlama işleminden geçirildikten
sonra erimiş haldeki çinko banyosuna daldırılarak yüzeyinde demir-çinko
Galvanizleme alaşımı ve saf çinkodan oluşan ve korozyona karşı koruyucu olan bir

GBK Kontrollü atmosferde

Biçimlendirme, dökmetavlı
veya kaynak işleminden doğan iç gerilimleri azaltmak
amacıyla, bir metalik malzemeyi dönüşüm sıcaklığı altında uygun bir
Gerilim Giderme Tavı noktaya kadar ısıtma ve sonra yavaş soğutma işlemidir.

GPE Galvanizli, dişsiz, manşonsuz

Amerikan normlarında mukavemet değerlerini belirten malzeme
Grade (A,B) sınıflandırması.

GTC Galvanizli, dişli, manşonlu

GTE Galvanizli, dişli, manşonsuz

H/T Hidrotest
Malzemeleri, eksenleri etrafında aynı hızda ve birbirine zıt yönde dönen iki
merdane arasında geçirerek yapılan bir plastik şekil verme işlemine
Haddeleme haddeleme denir.
Et kalınlıkları bakımından birbirinden farklı olan St 33 kalite çeliğinden
Hafif, Orta ve Ağır Seri Borular yapılan su borularıdır.
Malzemenin sıcak olarak, belli açıklıkta ve birbirinin ters istikametinde
dönen merdanelerin arasından geçerken belirli bir baskı kuvveti
HR (hot rolled) uygulanarak inceltilmesidir.
Çeliğin içerisindeki metal olmayan Sülfit, Silika ve Alumina gibi çeliği
Inklüzyon kirleten kalıntılardır.
(International Standardization Organization) Uluslararası Standardizasyon
ISO Kuruluşu
Kaynak işlemi sırasında, borunun iç yüzeyinde kaynak bölgesinde malzeme
İç çapak birikmesi sonucu oluşan çapak.

İnch 1 inch = 25,4 mm dir.

JIS (Japanese Industrial Standards) Japon Endüstri Standartları

Jüt BİTKİSEL MALZEMEDEN DOKUNMUŞ ÖRTÜ

 1112 ERDEMİR fabrikalarının çekmeye uygun olarak ürettiği çeliğin eski kod
kalite 1112 nosudur. Yeni no= 6112 dir.
Kaynar çeliklerden daha kısa süreli kaynamaya müsade edilen çelik tipidir.
Kapatılmış Çelik Bu tip çelikler boru bandı, teneke ve tel imalinde kullanılır.

katodik koruma Metalin elektron akımı ile korozyona karşı korunmasıdır.

Spiral kaynaklı borularda kaynak dolgusuna hazırlamak üzere yapılan pah
Kaynak ağzı işlemi.
Erimiş çelikde bulunan demir oksidin çeliğin kalıpda katılaşması sırasında
içindeki karbonun bir kısmı ile birleşip karbon monoksit teşkil ederek
Kaynar Çelik dokusunda gaz habbecikleri etkisi gösteren ve genellikle yüzeyinde ince bir

Kesit Teknik resimde kullanılan bir terimdir.

Sıhhi tesisat terimidir.Koç vuruşu birden durdurulan akışın oluşturduğu
koç darbesi basınç dalgalanmasıdır.
Metallerin içinde bulundukları toprak, beton, su vb. ortamın malzeme
korozyon üzerindeki elektrokimyasal tahribatıdır.

Kalıba dökülmüş sıvı çeliğin katılaşması sırasında kafa kısmından içeriye

doğru uzanan bir boşluk oluşur. Bu boşluklu kısım kesilmeden haddeleme
yapıldığında boşluk olan kısımda malzemenin birbirine kaynamayıp kat
laminasyon oluşturmasıdır. Genellikle kaynar çeliklerde görülen bir malzeme hatasıdır.

M/F M/F: Manyetik akı ile tahribatsız muayene

Makineto Kazan borularının aynaya monte edilmesinde kullanılan alet

İç yüzey hassasiyeti istenen boruların üretiminde kullanılan silindir şeklinde
Malafa ve özel çelikten yapılmış bir parçadır.
İç yüzey hassasiyetini ve ölçü tamlığını sağlamak amacıyla içinde mandrel
Malafalı Çekme Boru ile soğuk çekilmiş borulardır.

Mandrel Boru çekme işleminde kullanılan silindirik parça.

Manşon İki boruyu

Isıl işlem ilebirleştiren vidalıbir
sertleştirilmiş bağlama parçası. sıcaklığı altında ve yüksek
çeliği dönüşüm
olmayan sıcaklıklarda (150-450 °C) ısıtarak uygun bir hızla soğutup
Menevişleme (temperleme) gevrekliğini giderme işlemidir.

Muf Eklenti parçası olup borunun tamamlayıcısıdır.

N Gövde normalize edilmiş

NBK Kontrollü atmosferde normalize

NDT Tahribatsız Muayene

FRANSIZ NORMU. BOYUNA KAYNAKLI, GENEL KULLANIMA UYGUN
NF A 49 643 YUVARLAK BORULAR, KARE VE DİKDÖRTGEN PROFİLLER.

Nipel İki ucuna diş açılmış ara bağlantı parçası.

Nominal ANMA ÖLÇÜSÜ homojen bir mikroyapı elde etme ve çoğunlukla mekanik
Tane küçültme,
özellikleri geliştirme amaçlarıyla, çeliği üst dönüşüm sıcaklığı üstündeki
Normalizasyon sıcaklıkta ısıtma ve durgun havada soğutma işlemidir.

NPI I Şeklinde sıcak olarak haddelenmiş profildir.

NPU NPU , Piyasada U Demiri diye adlandırılır. U Kesitli uzun hadde mamulüdür.

NWB Gövde normalize, % 100 NDT, B sınıfı

 Malzemeye redüksiyon verecek şekilde haddelenerek veya çekilerek
istenilen kalınlığa gelmesi için tekrarlanan herbir işlem paso olarak
Paso adlandırılır.

Pik Dökme demirden imaledilen borulara piyasada verilmiş olan addır.

Pkare3 Borusan plastik borularının ticari markasıdır.

PP plastik malzemedir. Borusan PPRC Tip 3 plastik malzemeden boru
Polipropilen üretmektedir.
Polipropilen Random Kopolimer 'in ingilizce kısaltmasıdır.Piyasada "plastik
PPRC boru" diye tabir edilen malzemenin teknik adıdır.

Primer Astar boya.

Soğuk şekillendirilerek kaynak dikişi ile birleştirilmiş çelik borulardan
Profil üretilen kare veya dikdörtgen kesitli eleman.

Rakor Eklenti parçası

Redüksiyon Haddeleme veya çekme işlemlerinde malzemenin kesit alanındaki azalma.

Salmastra Bir makina elemanıdır. Sızdırmazlık sağlamak için kullanılır.

Sapan Malzeme taşımak için kullanılan çelik veya bez taşıma elemanı.

scaffold Yapı iskelesi

scaffolding Yapı iskelesi

Katılaşma malzemesi
sırasında çelik içindeki hafif metallerin sıvı bölgede (ortada),
alaşım elementleri ve empüriteler bakımından kimyasal kompozisyonda
Segregasyon yoğunlaşmadır.
Malzemenin sıcak olarak, belli açıklıkta ve birbirinin ters istikametinde
dönen merdanelerin arasından geçerken belirli bir baskı kuvveti
Sıcak Haddeleme (HR) uygulanarak inceltilmesidir.

Siyah Boru (BPE) Yüzeyine kaplama yapılmamış

Yeniden kristalleşme (galvaniz,
işleminden PE vb.)
geçen bandın et boru.
kalınlığını max. 0.02-0.03
mm incelterek yeniden kristalleşme işlemiyle ortaya çıkan belirgin akma
SKP (Temper haddeleme) noktasını gidermek ve bant yüzeyine belli bir pürüzlülük vermek için yapılan
Bir kalıp içinden soğuk olarak geçirilmek suretiyle ölçüleri değiştirilmiş
Soğuk Çekilmiş Boru borudur. Bu tip boruların ölçüleri çok hassastır.

Soğuk Çekme
Dekape edilmiş malzemenin tamamen çevre sıcaklığında ve soğuk olarak
Soğuk Haddeleme (CR) haddelenmesidir.
Bir metal levha şeridinden spiral bükme ve üst üste ya da uç uca gelen
kenarları otomatik toz- altı ve gaz-altı kaynak tezgahı ile birleştirme
Spiral Kaynaklı Boru (SAW) yöntemiyle elde edilen helis (spiral) dikişli borulardır.
Boruyu normalize ederek sıcak çekme ile son ebadına getiren kontinü
SRM üretim hattı.
Alman normlarında çelik kalitesini göstermek için kullanılan semboldür.(St
St 33, St 37, -)
Malzeme ve kaynak hatalarını bulmak için, yassıltma, genişletme, bükme
Tahribatlı Muayene vb. yöntemlerle
Malzeme yapılan
ve kaynak muayenedir.
hatalarını bulmak için, E/C (girdap akımları), U/S
(ultrason), M/F (manyetik akı) vb yöntemlerle ürünü tahrip etmeden yapılan
Tahribatsız Muayene muayenedir.

tav

Tavlama Çeliğe uygulanan ısıl işlemdir.

Tensile Gerilme
TSE Türk Standartları Enstitüsü

Tufal Sıcak çekilmiş band yüzeyinde oluşan oksit tabakasıdır.

TÜV Alman Teknik Denetim Enstitüsü

U/S Ultrason ile tahribatsız Muayene

uç çapak Boru ucunda kesilme sonucu oluşan çapak.

Uçan testere Boru kesme

Yüksek işlemi
frekanslı yapan
ses özel olarak
ve titreşim imal edilmiş makinedır.
demektir.Kullanım alanları test e
temizlemedir. Malzeme içine yüksek frekanslı ses dalgaları gönderilir.
Ultrasonik Gönderilen bu ses dalgalarının yansımalarına bakarak yorum yapılır.

UNI (Ente Naionale Italiano Unificazione) İtalyan Uluslararası Standart Kurumu

Malzemeye tatbik edilen kuvvet neticesinde malzemede meydana gelen
Uzama Oranı uzama miktarının, malzemenin başlangıç uzunluğuna oranıdır.
Kaynak işlemi sırasında, borunun dış yüzeyinde kaynak bölgesinde malzeme
Üst çapak birikmesi sonucu oluşan çapak.

Yarı Durgun Çelik Sıvı çelik içindeki oksijeni kısmen giderildiği çeliktir.