SEJARAH SATRA BARU

WASTA : NABILA SILMI IBROHIM

NIM : 205223039
PRODI : PENDIDIKAN DAN BAHASA SASTRA DAERAH
MATA KULIAH : SEJARAH SATRA BARU

Drama teh mangrupikeun salasa hiji wangun kasenian anu ngebrehkeun bubuden jalma ku
tingkah laku, ucap rengkak, tata peta anu bobodoan.
A. Pamekaran Drama di Masarakat Sunda

Di Sunda mah drama dina lingkungan kasusasteraan téh kawilang barang anyar. Nu mimiti

naratasna téh dina wangun gending karesmén, meunang nyusun: R.Machyar
Anggakusumadinata, R. Memed Sastrahadiprawira, M.A. Salmun, R. Djajaatmadja, jeung
D. Suriasaputra. Ngagunakeun layar boh henteu, musik, nyanyian boh tarian nu bisa ditongton.
Watesan perkara drama terus mekar tepi ka kiwari. Sok sanajan kitu, enas- enasna mah unggal
watesan drama anu diasongkeun téh teu pati jauh béda. Drama téh nyaéta carita atawa lalakon
anu diwujudkeun dina wangun paguneman, maksudna pikeun dipintonkeun. Drama
diklasifikasikeun minangka karya sastra. Ari sababna média anu digunakeun pikeun nepikeun
pikiran pangarangna téh nyatana basa. Anu kaasup garapan sastra dina drama nyaéta naskahna,
naskah drama anu jadi dadasar pintonan drama. Memang salian ti naskah keur pintonkeuneun
téh, aya ogé karangan drama pikeun bacaeun anu disebut closet drama. Tapi closet dina sastra
Sunda mah, nepi ka danget ieu, can kacatur. Karangan drama téh boga rupa-rupa ciri. Upama
ditilik tina kalimah anu digunakeunana, drama gegedéna ngagunakeun kalimah langsung, nyaéta
kalimah anu dikedalkeun ku palaku. Dina drama anu palakuna leuwih ti saurang, gelarna
paguneman téh mangrupa omongan palaku anu silihtémpas. Kiwari aya ogé anu disebut
monolog, nyaéta pagelaran drama anu mangrupa omongan hiji jalma. Palakuna ngan saurang.

 Sajarah Kamekaran Drama

Dina kahirupan masyarakat Sunda saéstuna geus nyampak seni pintonan anu
tumuwuh sarta tatalépa ti generasi ka generasi, salah sahijina pintonan longsér. Dina
kamekaranana, wangun longsér diropéa kana wangun sandiwara rakyat anu jejer caritana
diadopsi tina carita-carita buhun anu geus nyampak di masyarakat, upamana bae sarita
pantun jeung dongeng, saperti Lutung Kasarung, Mundinglaya Dikusuma, jeung Si
Kabayan. Dina abad ka-19 kungsi aya pintonan Opera Barat Komedi Istambul dina basa
malayu. Éta pintonan téh sacara teu langsung nepungkeun aliaran teater barat jeung aliran
teater tradisi nu nyampak di masyarakat Indonesia, kaasup kana kasenian di tatar sunda.
Teu lila ti harita, kira-kira taun 1920an medal naskah drama munggaran di Tatar Sunda
dina wangun Gending Karasmen Rusyana, Gending Karasmen mimiti dipagelarkeun dina
taun 1923 ku Raden Kartabrata dina carita Lutung Kasarung, Iskandarwassid. Naskah-
naskah drama sejena dina wangun gending karasmen diantara nya eta : Sangkuriang,
beunang R.T.A Sunarya, Mundinglaya Dikusuma, Inten Dewata, Galunggung Ngadeg
 SEJARAH SATRA BARU

Tumenggung, jeung Nyi Rambut Kasih, benang Wahyu Wibisana; Si Kbayan

Balangantrang beunang Wahyu Wibisana jeung Koko Koswara: Leuwi Sipatahunan
jeung Saija jeung Adinda , sarta Sri Baduga Maharaja beunang R.A.F jeung Koko
Koswara;sarta Lutung Kasarung beunang Sayudi. Dina taun 1950an, kamekaran drama
anjog kana babak anyar anu disebut drama modern. Disebut drama modérn lantaran
caritana ditulis dina wangun lancaran. Kamekaran drama modern dialpukahan ku Utuy
Tatang Sontani nu nulis drama tilu babak : Sangkuriang-Dayang Sumbi 1953 anu
satuluyna dirobah jadi Sangkuriang 1955. Karya-karya drama sejena nu disebut modern
diantarana bae nyaeta Dakwaan, Babat jeung Jalan Leumpang beunang R.T.F ; Dua
Utusan, Suling jeung Peuting, Tina Jandela, Bawa Kuring ka Ciawang, beunang Wahyu
Wibisana; Hutbah Munggaran di Pajajaran beunang Yus Rusyana; Nu Mulang jeung
Kanyaah Indung beunang Min Resmana; Masitoh beunang Ajip Rosyidi; Bandung
Lautan Api beunang Rukasah S.W; jrrd. Najan sok kapangaruhan ku sastra Indonesia,
malayu malah asing, tapi dina ngagelarkeunnana mah tara leupas tina tradisi sastra jeung
budaya sunda. Nepi ka kiwari drama basa sunda beuki ngarekahan. Lalakonna leuwih
réalistis jeung modérn, ari naskahna réa anu dimodifikasi tina wangun karya sastra saperti
novel, carpon, dongéng, atawa sajak, anu ilahar disebut dramatisasi karya sastra.

B. Jinis-Jinis Modern
Drama modern nyaeta drama anu di masarakat industri. Drama modern ieu di Indonesia
muncul salaku akibat tina pangaruh drama barat. Dina panyajianana, drama ieu parantos
ngalebetkeun unsur-unsur teknologi modern dina paparan (Siswanto, 2008 : 165).
Numutkeun ka wiyanto (2002: 12), drama modern nganggo skip. Naskah anu ngandung
dialog sareng tindakan para pamaen saleresna dilarapkeun.
Aya sababaraha rupi drama gumantung ti dasar anu dipakean. Dina wangun pamerean
rupi drama biasana dipake 3 dasar, Nyaeta : dumasar kana panyajian carita drama,
dumasar sarana, sarta dumasar ayana naskah drama kasebat.

a. Dumasar panyajian carita, drama tiasa dibedakeun jadi 8 rupi, antawisna :

 Tragedi : drama anu nyaritakeun ngeunaan kahanjelu.
 Komedi : drama anu nyaritakeun ngeunaan komedi anu caos kalawan
kalucuan.
 Tragekomedi : perpaduan antawis carita drama tragedi sarta komedi.
 Opera : Drama anu dialogna ku cara dinyanyikeun sarta dipirig musik.
 Melodrama : drama anu dialogna diucapkeun sarta kalawan dipirig musik.
 Farce : drama anu nyarupaan dagelan, nanging henteu sapinuhna drama
kasebat dagelan.
 Tablo : drama anu langkung ngutamakeun unggut, para pamaen na henteu
ngedalkeun hiji dialog, nanging kalawan ngalakukeun sagala rupa
gerakan.
 Sendratari : gabungan antawis seni drama sarta seni ibling.
 SEJARAH SATRA BARU

b. Dumasar tina sarana pamentasan, pamerean rupi drama antawis lain :

 Drama panggung : drama anu sapinuhna dicoo di panggung.
 Drama radio : drama radio henteu sapertos biasana. Drama ieu henteu
tiasa ditingal, tapi ngan tiasa dikupingkeun ku penikmatna wae kalawan
ngaliwatan radio.
 Drama televisi : ampir sami kalawan drama panggung, nanging drama
televisi henteu tiasa dicabak.
 Drama film : drama pilem ngagunaken media layar rubak sarta biasa di
pertuntukkeun di bioskop.
 Drama wayang : drama anu dipirig kalawan pagelaran wayang.
 Drama boneka : para inohong drama henteu dicoo ku aktor jalmi nyaan,
nanging digambarkeun kalawan boneka anu dicoo sababaraha jalmi.

c. Dumasar aya atawa henteu na naskah drama antawis sanes :

 Drama tradisional : drama anu henteu ngagunakeun naskah.
 Drama modern : drama anu ngagunakeun naskah.

C. Panalungtikan Sajak Ku Lembaga atawa Sewang-sewangan

Sajak Sunda jaman 1949-1962 dipangaruhan ku kajadian sosial dina waktos éta, sering
masalah anu ditepikeun dina puisi éta ironis, terbuka, terbuka, serius, satiris, sareng
séntiméntal. Maka, tujuan tina panilitian nyaéta ngadéskripsikeun : (1) nada panulis,
sareng (2) kanyataan kamanusaan anu kagambar dina sajak na. Panilitian ieu
mangrupikeun panilitian kualitatif anu ngagunakeun metode deskriptif analitik.
Téhnik ngumpulkeun data ngagunakeun kajian dokuméntasi jeung wawancara
pangarang kontémporér. Data sajak dipilih tina 25 tina 40 sajak anu dikumpulkeun
dumasar kana taun terbitan, téma, sareng judul sajak. Hasil tina panilitian dumasarkeun
kana téma puisi jaman 1949-1962, nyaéta :
:
(1) cinta nagara,
(2) cinta sasama manusa,
(3) kamanusaan,
(4) gerombolan,
(5) filosofis pantulan, sareng
(6) maot.
Nada anu dianalisis dina sajak kaasup sikep resmi dina 11 sajak, sikep raket dina 11 sajak,
sareng sikap sombong dina 3 sajak. Kacindekan tina panilitian ieu nya éta puisi Sunda
pikeun période 1949-1962 dina ngeunaan :
(1) kacintaan ka tanah Sunda,
(2) cinta ka sasama manusa,
(3) kamanusaan, réfléksi filosofis,
 SEJARAH SATRA BARU

(4) Gerombolan,
(5) tafsiran filosofis, jeung
(6) maot.