i -

s
TARZINDA 1 2020
HAZIRLANMIŞ _ MODEL
Video Çözümlü

SORU
BANKAS
:· ıd.
• .. 1
. :
.

l:JcDört
BesVideo Çözümleri
www.ucdortbes.com'da Selami UZUN
 Tarih Soru Bankası

YAZAR
Selami UZUN

ISBN
978-605-81162-9-0

DİZGİ - GRAFİK TASARIM

Durmuş EROL Ozan ATEŞ

BASKI TARİHİ
Eylül, 2019

BASIM YERİ
İhlas Gazetecilik A.Ş
Merkez Mah. 29 Ekim Cad. İhlas Plaza
No:11 A/41 Yenibosna/İstanbul
Tel: (0212) 454 30 00

İLETİŞİM
O 530 1 55 44 99.
www.ucdortbes.com
345matematik@gmail.com

Copyright © ÜçDörtBeş Yayıncılık ve Dağıtım Ltd. Şti.

Bu kitabın her türlü yayın hakkı ÜçDörtBeş Yayıncılık ve Dağıtım Ltd. Şti.'ne aittir.
ı kitabın baslusından 5846 ve 2936 "Fikir ve Sanat Eserleri Yasası" hükümler� gereğince kaynak gösteriler�k bile olsa
alıntı yapılamaz, herhanği bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlard� ya:,y,;ıni1�na:nıaz.

1
I
 İÇİNDEKİLER

'
r•,

Tarih ve Zaman· ........................................................................................................................................................ 6

İnsanlığın İlk Dönemleri ................................................................................................................................ 14

Orta Çağ'da Dünya ............................................................................................................................................ 24

İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası ...................................................................................................... 32

İslam Medeniyetinin Doğuşu ................................................................................................................... 44

Türklerin İslamiyeti Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri .................................................. 54

Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi ................................................ 64

Beylikten Devlete Osmanlı Siyaseti (1302-1453) ...................................................................... 74 .. ·

·.
1

Devletleşme Sürecinde Savaşçılar ve Askerler ....................................................................... 88

Beylikten Devlete Osmanlı Medeniyeti ........................................................................................... 94

Dünya Gü1cü Osmanlı (1453-1595) ......................................................................................................100

Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatı ................................................................................................. 114

Klasik Çağda Osmanlı Toplum Düzeni .......................................................................................... 120

Değişen Dünya Dengeleri Karşısında Osmanlı Siyaseti (1595-1774) .................. 132

Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı ............................................................................................144

 uslararası İlişkilerde Denge Stratejisi (1774-1914) ......................................................... 154

: �vrimler Çağında Değişen Devlet - Toplum İlişkileri ..................................................... 170

�rmaye ve Emek ................................................_............................................................................................182

X. ve XX. Yüzyılda Değişen Gündelik Hayat .......................................................................190

(. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti ve Dünya ................................................................196

· illi Mücadele .................................................................................................................................................... 208

tatürkçü.lük ve Türk İnkılabı ......................................................

· :..............................:.......................... 228 i
!
i Savaş Arasındaki Dönemde Türkiye ve Dünya ... : ......................................................... 242

Dünya Savaşı Sürecinde Türkiye ve Dünya .................................................................� ..... 250

Dünya Savaşı Sonrasında Türkiye ve Dünya .................................................................... 258

>plumsal Devrim Çağında Dünya ve Türkiye .........................................................'............... 266

· 1. Yüzyılın Eşiğinde Türkiye ve Dünya ........................................................................................274

evap Anahtarı .................................................................................................................................................. 283

 TARİH VE ZAMAN

İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

ORTA ÇAĞ'DA DÜNYA

İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI

;\

l:JcDort
Bes
r,
j
l �i H VE ZAMAN------------------------------------...
1. Herodotos: "Tarih,insanların ve insan topluluklarının başların­ 4. Tarih dersinde Zeynep Öğretmen aşağıdaki Osmanlı parasını
dan geçenleri kaydetme yoluyla edinilen bilgidir." demiştir. sınıfa getirerek, paranın üzerindeki bilgilerin ne anlama geldi­
Herodotos'un bu sözüyle tarih bilimine ilişkin aşağıdaki­ ğini açıklamıştır.
lerden hangisini vurguladığı savunulamaz?
-ı.

A) Geçmişle ilgilendiğini
B) Merkezinde insanın yer aldığını
C) Belgelere dayandığını
D) Araştırma sonucuna dayandığını
E) Gelecekteki olaylara yön verdiğini
Zeynep Öğretmen bu çıkarımları yaparken aşağıdaki bi­
limlerden hangisinden faydalanmamıştır?
A) Paleografya 8) Kronoloji C) Nümizmatik

D) Epigrafi E) Heraldik

2. Tarihin konusu insanoğlunun meydana getirdiği faaliyetler,

5. Anthony Smith: "Hafıza yoksa kimlik yoktur; kimlik yoksa ulus
değişimler ve eserlerdir.
yoktur." demiştir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi tarihin konularından
Anthony Simit'in bu sözüyle;
biri değildir?
1. milli ve toplumsal kimlik için tarih bilincinin oluşmasının bir
A) Orta Asya T ürk göçleri
zorunluluk olduğu,
B) Erzincan depreminin nedenleri
il. gelişmiş toplumlarda ulus olma bilincinin daha erken baş­
C) İslamiyet'in yayılması
ladığı,
D) Küresel ısınmanın etkileri
111. geçmişi anlamanın ve yorumlamanın toplumsal şuura yön
E) Sanayi Devrimi'nin sonuçları verdiği

durumlarından hangilerini vurguladığı savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

6. Tarihi olaylar devamlıdır. Bir zincirin halkaları gibi birbirleri­

ni sebep ve sonuçlarıyla takip ederler. Bir olay; kendisinden
sonraki diğer bir olayın nedeni, kendinden önceki bir olayın
ı. Tarihi bir olayın aydınlatılmasında yararlanılan aşağıdaki sonucudur.
kaynaklardan hangisi, diğerlerinden daha güvenilir nite­ Verilen değerlendirmede tarihin aşağıdaki bilimlerden
liktedir? hangisiyle olan ilişkisi ön plana çıkarılmıştır?
A) Antlaşma metinleri B) Efsaneler C) Anılar
B) Kronoloji
A) Arkeoloji C) Epigrafi
D) Menkıbeler E) Destanlar
D) Antropoloji E) Filoloji
\ Önce Konuyu
Tanımak

�� �
1

7. Bir tarihi olayın geçtiği döneme ait belge ve buluntular birinci 1 o. Tarih, yazının icadı ile başlamışsa da tarih yazıcılığında öncü
el kaynak niteliğindedir. kabul edilen eser Heredotos'un kitabıdır.
f�-:·
Buna göre aşağıdakilerden hangisi, birinci el kayna;İ{lara Herodotos ile ilgili bu değerlendirmede, aşağıdakilerden
dan •biri değildir? en çok hangisinin eikili olduğu savunulabilir?

A) Orhun Kitabeleri A) Tarihi olayları kronolojik sıraya göre vermesi

8) Medine İslam Sözleşmesi'nin metni 8) Bilgileri eleştiriye tabi tutarak aktarması
C) Halil İnalcık'ın Devletialiyye isimli eseri C) Pek çok tarihi olayı bizzat yaşamış olması
D) Atatürk'ün Nutuk isimli eseri D) Mitolojiye dayalı anlatım tarzını benimsemesi
E) Yirmi Sekiz Mehmet Çelebi'nin Paris Sefaretnamesi E) Anlatımında objektifliği esas alması

8. Tarih boyunca T ürkler; 12 Hayvanlı Türk Takvimi, Hicri Tak­ 11. Tarihe yardımcı bilim dalları ve araştırma konusuyla ilgili
vim, Celali Takvim, Rumi Takvim ve Miladi Takvim'i kullanmış­ aşağıda yapılan eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
lardır.
Araştırma Konusu Bilim Dalı
Bu bilgiler Türkler hakkında;
A) Orhun kitabeleri Epigrafi
1. astronomi bilimiyle ilgilenildiği,
8) Tarihte Anadolu'nun jeopolitik Coğrafya
il. farklı kültürlerden etkilenildiği,
konumu
111. zamansal düzene önem verildiği
C) T ürklerin kökeni Antropoloji
durumlarından hangilerini doğrulamaktadır?
D) Türkiye Cumhuriyeti'nde basılan Nümizmatik
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111 banknotlar
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111 E) T ürklerde aile yapısı Felsefe

9. Halil inalcık ''Tarihçinin şüpheciliğini koruması ve elindeki bel­

geyi sıkı tenkitten geçirdikten sonra değerlendirme yapması
12. Tarih; insan topluluklarının geçmişteki yaşayışlarını, uğraşla­
gerektiğini" söylemiştir.
rını, birbirleriyle olan ilişkilerini, yer ve zaman göstererek ne­
Halil İnalcık'ın bu düşüncesine tarih biliminin aşağıdaki den - sonuç ilişkileri içerisinde inceleyen bir bilimdir.
özelliklerinden hangisi dayanak olarak gösterilebilir? Bu tanımda tarih biliminin hangi özelliği yoktur?
A) Objektifliği sağlamanın önemli sayılması A) Eski devirleri aydınlatması
8) Araştırmalarda deney ve gözlemden yararlanılmaması 8) Olayların geçtiği yeri belirtmesi
C) Pozitif bilimlerden farklı··yöntemlerinin olması C) Objektif sonuçlara ulaşması
D) Ar�ştırdığı olayların tekrarının mümkün olmaması D) Olayların analizini yapması
E) Devir ve çağlara ayrılarak bütünlüğünün bozulması E) Kronolojiye yer vermesi

UcDört
Ses=
 1 TARİH VE ZAMAN

Aşağıdaki tabloda kaynaklar ve bunların niteliği hakkında eş­ 3. Yakın bir zamana kadar Osmanlı Devleti'nde ilk paranın Or­
leştirme yapılmıştır. han Bey Dönemi'nde basıldığı biliniyordu. Ancak daha sonra
yapılan araştırmalar sonucunda Osman Bey Dönemi'İıe ait bir
No Kaynak Niteliği
para bulundu.
ı 1. Menkıbeler - -Yazılı kaynaklar
Buna göre tarinbilimi ilgili olarak aşağıdakilerden hangi­
il. Efsaneler Sözlü kaynaklar sine ulaşılabilir?
ili. Arkeolojik buluntular Gerçek eşya ve nesneler
A) Yer ve zaman kavramının önemli olduğuna
iV. Kitabe Birinci el kaynaklar B) Gelecekteki olaylara yön verdiğine
V. Kaset ve film Sesli ve görüntülü kaynaklar C) Pozitif bilimlerden farklı yönleri olduğuna

Buna göre kaç nolu alandaki eşleştirme yanlış verilmiş­ D) Neden-sonuç ilişkisini gözettiğine
tir? E)Tarihi bilgilerin yeni belgelere göre değişebildiğine

A)1 B)il . C) 111 D)iV E)V

4. Tarih bilimi konusunun işlendiği bir derste aşağıdaki konuşma

geçer:
Öğrenci:
- Öğretmenim, tarihçi olayları değerlendirirken nelere dik­
kat etmelidir?
Tarih bilimine yönelik öğrencilerden bazılarının belirlemiş ol­
duğu araştırma konuları şöyledir: Öğretmen:
Semih: lslamiyet'in yayılması - Tarihçi, ---
Begüm: Osmanlı Devleti ile Fransa arasındaki ekonomik Bu konuşmada boş bırakılan yere;
ilişkiler
Oktay: Endonezya'daki tsunami felaketinin nedenleri 1. Olaylar üzerinde daha önce yapılan çalışmaları göz önün­
de bulundurmalıdır.
Tuğçe: ltalya'da Rönesans dönemindeki kültürel
gelişmeler il. Olayları meydana geldiği zamanın şatlarına göre değer­
lendirmelidir.
Onur: Küreselleşme döneminde yaşanan teknolojik
gelişmeler ili. Araştırmalarında sadece yazılı kaynakları dikkate almalı­
dır.
Bu öğrencilerden hangisinin araştırma konusu tarih bili­
mine uygun değildir? yargılarından hangileri getirilebilir?
A)Semih B)Begüm C)Oktay A)Yalnız 1 B)Yalnız il C)1 ve il
D)Tuğçe E)Onur D)il ve 111 E)1, il ve 111
 Sınavda
Butarz A
Sorarlar �

5. insanlığın ilk tapı�akları Malta Adası'ndaki tapınaklar �;;arak 7.

Örnek Tarihler Tarihlerin Değerlendirilmesi
bilinirken, ŞanlıLirfa'nin kuzey doğusunda yer alari Göb;ekli­
tepe'de yapılan arkeolojik çalışmalar sonucunda Malta ffeda­ • MÖ 3200 • Günümüze en uzak tarih MÖ 3200'dür.
sı'ndaki tapınaklardan 7500 yıl öncesine ait tapınaklara rast­ • MÖ 500 • MÖ 3200 ile MÖ 500 yılları arasındaki
lanmıştır. • 571 fark 2700'dür.
Bu bilgiye dayanarak; • MS 1453 • 571 ile MS 1453 arasındaki fark .
882'dir.
1. Malta Adası, Göbeklitepe'den daha eski bir yerleşim böl­ • 1919
• Günümüze en yakın olan tarih MS
gesidir.
19 19'dur.
11. Yeni belgeler ortaya çıktıkça tarih yeniden değerlendiril­
• 571 tarihi MS olarak nitelendirilir.
melidir.
. Bu bilgilere dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine
111. Yapılan her yeni kazı eski bilgilerin yanlış olduğunu ortaya
çıkarmıştır.
varılabilir?
A) MS iki tarihten sayısal değeri küçük olan büyük olandan
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
daha yakın bir tarihi gösterir.
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111
8) MÖ iki tarihin arasındaki süreyi bulmak için bu iki tarihi
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 toplamak gerekir.
C) MÖ iki tarihten sayısal değeri büyük olan küçük olandan
daha eski bir tarihi gösterir.
D) MÖ bir tarih ile MS bir tarih arasındaki süre bunlardan sa­
yısal değeri küçük olanın, sayısal değeri büyük olandan
çıkarılmasıyla bulunur.
E) MS iki tarihin arasındaki süreyi bulmak için· bu iki tarihi
toplamak gerekir.

8. İbraniler MÖ 376 1'deki Yaratılış Yılı'nı, Yunanlılar ilk olimpiyat

6. Edward H. Carr: "Tarih, tarihçi ile olgular arasında kesintisiz oyunlarının yapıldığı MÖ 776'yı, Hristiyanlar Hz. isa'nın do­
karşılıklı bir etkileşim süreci, bugün ile_ geçmiş arasında bit­ ğumu olan sıfırı, Müslümanlar MS 622'de Hz. Muhammed'in
mez bir diyalogdur." demiştir. Mekke'den Medine'ye hicretini takvimlerine başlangıç olarak
Yalnız bu görüşe dayanarak, esas almışlardır.

1. Tarihi bir olay, kendinden sonraki tarihi olayı etkiler. Buna göre takvimler oluşturulurken toplumların aşağıda­
il. Tarih kanıtlayabildiği olayları anlatır.
kilerden hangisini esas aldıkları savunulabilir?

111. Tarihte bazı olaylar tekrar edebilir. A) Evrensel olayları

8) Yaşamlarını etkileyen olayları
yargılarından hangilerine µ!aşılabilir?
C) Diğer devletlerle olan ilişkileri
A) Yal�_ız 1 8) Yalnız il_ C) Yalnız 111
D) Ünlü kişilerin ölüm yıllarını
D) 1 ve il E) il ve 111
E) Yapılan· yenilikleri
 11 ıSYM TADINDA 2 1 SORULAR
TARİH VE ZAMAN

Ünlü Romalı Hukukçu Gaius'un: "Köleler sahiplerinin hakimi­
yetleri altında bulunurlar. Bu hakimiyet kavimler hukukuna ait
bir hakimiyettir, çünkü bütün milletlerde, köle sahiplerinin kö­
leleri üzerinde hayat ve ölüm hakkına sahip olduklarını açıkça
L görebiliriz." açıklamasını bir tarifiçi; günümüz evrensel insan
hakları açısından değerlendirerek, köleliğin insan onuruna
yakışmadığını söylemiştir.
Buna göre tarihçinin değerlendirmede bulunurken tarih
bilimine ait aşağıdaki özelliklerden hangisini dikkate al­
madığı savunulabilir?
A) Olayların araştırmanın yapıldığı dönem yerine meydana
geldiği dönemin şartlarına göre incelenmesi
B) Araştırmalarda belge ve kaynaklara müracaat edilmesi
C) Olayların araştırılmaşında diğer bilimlerin sonuçlarından
yararlanılması
-1
D) Bir olayın diğer olaylarla ilişkilendirilerek açıklanması
3. • "Tarih daima zamanların ışığı, olayların hazinesi, hakikatin
şahidi, iyi nasihatlerin ve tedbirin kaynağı, davranışın ve
adaletin kardeşidir." Montesguieu
• "Tarih tekerrürden ibarettir, derler. İbret alınsaydı hiç teker­
rür eder miydi" Mehmet Akif Ersoy
• 'Tarih bize tarihten hiçbir şey öğrenmediğimizi öğretir."
Bernard Shaw
Yukarıdaki özdeyişlerin tarih bilimi hakkında aşağıdaki
konu başlıklarından hangisini açıklamaya yönelik olduğu
söylenebilir?
A) Tarih biliminin diğer bilimlerden farkı
B) Tarih öğrenmenin amaç ve yararları
C) Tarih biliminde araştırma yöntemleri
D) Tarih biliminin diğer bilim alanlarıyla ilişkisi
E) Tarih yazıcılığının serüveni

E) Olaylarda etkili olan şahsiyetlerin belirtilmesi

4. Akademik tarihçiliğin kurucusu Ranke'nin verdiği bir konfe­

rans çok beğenilir ve dinleyiciler tarafından uzun süre ayak­
ta alkışlanır. O ise büyük bir tevazu içinde, "Bayanlar, baylar
beni alkışlamayın. Çünkü bunları ben söylemiyorum, 'belge­
2. Orhun Kitabelerinin okunuşunu ilk çözen Danimarkalı dil bi­ ler' söylüyor." der.
limci W. T homsen olmuş ve bu abidelerin T ürklere ait olduğu­
Ranke bu sözüyle;
nu tüm dünyaya duyurmuştur.
1. kaynaklara dayalı araştırmaların insanlar üzerinde etkili
W.Thomsen'in bu bilgilere,
olduğu,
1. paleografi, il. tarihçilerin, belgelerin ışığında hareket etmesi gerektiği,
il. epigrafi, 111. belgelere dayalı her araştırmanın mutlak sonuçlar oluştur­
111. filoloji duğu
bilimlerinin hangilerinden yararlanarak ulaştığı savunu­ durumlarından hangilerinin önemini vurgulamak iste­
labilir? miştir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve il A) Yalnız 1 B) Yalnız 111 C) 1 ve il
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111 D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

i
 Sınavda
Bu tarz
A
Sorarlar

5. "Tarihi olayları dar bir çerçevede incelemek, olayları belİrli bir 8. Bir tarihçi "lngilizlerle yapılan Ankara Antlaşması sonucu Mu­
kalıp içerisine sokmak tarihçinin en büyük hatası olur. B�nun sul ve Kerkük'ün İngiliz mandasındaki Irak yönetimine bırakıl­
yerine tarihçi, olaylan geniş görmeli ve çeşitli faktörleri birfira­ ması eleştiri konusudur. Ancak bu eleştiriyi yaparken ülkenin
da değerlendirmelidir.'.' diyen bir tarihçinin; içinde bulunduğu durumu, Şeyh Sait İsyanı'nın ülkeyi nasıl
zor durumda bıraktığını dikkate almazsak Musul konusunda
1. farklı bilim dallarından.yararlanma,
yanlış bir değerlendirme yaparız." demiştir.
il. olayları muhakeme etme,
Tarihçi bu açıklamasıyla;
111. kaynak çeşitliliğini artırma
1. olayların, meydana gelaiği aönemin şartlarına göre ince­
yöntemlerinden hangilerini savunduğu söylenebilir?
lenmemesi,
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 il. olayın üzerinden belli bir süre geçmeden araştırma yapıl­
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 ması,
111. araştırmalarda sadece yazılı kaynakların esas alınması

yaklaşımlarından hangilerini eleştirilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111

6. Tarih ve tarih yazıcılığı konusunun işlendiği bir derste öğret- D) 1 ve 111 E) 11 ve 111
men tahtaya: "Tarih öğrenmenin faydaları nelerdir?" sorusunu
yazıp, öğrencilerinden cevap vermelerini istemiştir.
Öğrencilerin bu soruya doğru cevap olarak aşağıdakiler-
den hangisini vermemesi gerekir?

A) Tarihsel empati ile geçmişte yaşamış insanların değer yar­

gılarını, olaylara ve dünyaya nasıl baktıklarını, ne hisset­
tiklerini anlarız.
B) Çok yönlü düşünme yeteneğimiz gelişir, tarihi süreçte
meydana gelen değişimleri ve sürekliliği anlarız.
C) Ulaşılan farklı kaynaklarda tespit edilen çelişkili ifadeler ile
sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerimiz gelişir.
D) Edinilen tarihi bilgiler sayesinde milletler arasındaki kültü­
rel farkları azaltırız.
E) Dünya mirasını anlar, kendimizle ve çevremizle barışık
birey olarak yetişiriz.
7. Özgür Öğretmen tarih dersinde, öğrencilerine ferman, antlaş­
ma metinleri, şeriye sicilleri, berat vb. belgelerin şekil ve içerik
bakımından incelenmesinde tarih biliminin yararlandığı alanı
sormuştur.
Öğrencilerin aşağıdakilerden hangisini cevap olarak ver­
mesi beklenir?
A) Etnografya B) Diplomatik C) Epigrafi
D) Antropoloji E) Filoloji
9. Başkomutan Enver Paşa, -Güney Kafkasya ve iran'a girip
Rusları abluka altına almak için 20 Aralık 1914'te 150.000
kişilik bir Türk kuvvetine Sarıkamış -Umraniye istikametinde
taarruz emrini verdi. Bu cephede Rusya'nın da 160.000 kişi­
lik bir kuvveti bulunuyordu. Bu taarruz 22 Aralık 19 14'ten 19
Ocak 1915'e kadar devam ettiyse de yüksek dağlar, yoksul­
luk, açlık ve tifüs sebebiyle Türk kuvvetleri büyük kayıp ver­
mesine rağmen Rus cephesinin arkasına düşemedi ve plan
gerçekleşemedi.
Bu anlatımda tarih biliminin aşağıdaki hangi özelliği yok­
tur?
A) Geçmişi aydınlatması
B) Kronolojiye yer vermesi
C) Olayların analizini yapması
D) Belgelerden yararlanması
E) Olaylarin geçtiği yeri belirtmesi

lil
 r--Z-7'.....-;.:"""":'."':'":;f"'7"'��-.;;:;:-"T'."'")'J!'J'"'TTi�--;-���1":'T"-,;'�����.--ı:'!���":""""""����?:""',........,,V--.=""':""r-���l!l'l':-"!""'""""""!"";"'.,........._,��=r""m""',..,....,,,.,r=

2. Tarih öğretmeni, dersinde bir tartışmayı daha anlaşılır hale

Olay Olgu
getirmek için bir dergi haberini sınıf ile paylaşmıştır. B u haber
Malazgirt Savaşı Anadolu'nun Türkleşmesi ise şöyledir:

i- - -F r-ansız: İ htHali- - -U lusal- ElevletleFin- k-uFulrnası

Sömürgecilik faaliyetlerinin
Kralın adamlarına ne oldu?
Sanayi İnkılabı Altı ay önce İngiliz televizyonlarında oynayan 'AII
hızlanması
The King's Men'adl ı film, 1. Dünya Savaşı'nda,
Çanakkale Cephesi'nde geçiyor. Film, esir alınan
Tabloda yer alan örneklemelere bakarak olay ve olgu hak­
İ ng iliz askerlerinin başları ndan vurularak öldü­
kında aşağıdakilerden hangisinin doğru olduğu söylene­
rüldükleri iddiası üzerine kurgulanmış . . . Oysa ne
mez?
Osmanlı belgeleri ne de İ ngilizlerin harp tarihi
kaynakları bu iddiayı doğruluyor!
Olay Olgu
Buna göre dergi haberinde aşağıdaki tartışma konuların­
A) Biriciktir. Geneldir.
dan hangisine cevap arandığı söylenebilir?
B) Sürelidir. Süreklidir. A) Tarihte, sesli ve görüntülü kaynaklar mı yoksa yazılı kay­
naklar mı daha güvenilirdir?
C) Özgündür. Özeldir.
B) Tarih , diğer bilim dalları ndan niçin yararlanmaktadı r?
D) Tekrar edebilir. Tekrar edemez. C) Olayların meydana gelmesinde liderler mi yoksa toplumlar
mı etkilidir?
E) Somuttur. Soyuttur.
D) Okunan, duyulan veya izlenen her tarihi bilgi doğru mu­
dur?
E) Tarihçilerin eğitimi inancı ve ideolojisi araştırma konuları n ı
etkiler mi?

3. Stanford: "Bir atı ; bir fizikçi, bir zoolog, bir veteriner, bir eko­
nomist, bir kimyacı , bir ressam incelerse, hepsi de atı farklı
ve kendi bakış açılarından görecek ve tan ı mlayacaktır. Oysa
tarihçi hem ata, hem atı n sahibine, hem atı n içinde bulundu­
ğu olaya, döneme, mekana, hem o olayın ilişkili olduğu diğer
olaylara, kısacası resmin bütününe anlam vermeye çalışa­
caktır. Çünkü tarih bu deneyimin tüm yönleriyle ilgilidir." de­
miştir.
Stanford bu sözleriyle tarih bilimi ile ilgili aşağıdakilerden
hangisinin gerekçelerini açıklamış olabilir?
A) Her zaman mutlak bilgiye ulaşılamaması
B) Bir olay hakkındaki değerlendirmelerin toplumlara göre
değişmesi
C) Zamanla bazı bilgilerin değişikliğe uğraması
D) Araştırmalarda deney ve gözlem yöntemlerinin kullanıla­
maması
E) Araştırma konuları na bütüncül yaklaşı lması
4. Tarihe meraklı ol�n T ümay, tarihçi İlber Ortaylı ile aşa�ıdaki 5. Tarih biliminin yöntemi hakkında öğrencilerarasında aşağıdaki
röportajı yapar. '- diyalog geçer:
TumQ: } Ahmet:
- Tarihi bir olay kütüphanelerden mi? Genel Ağ'dan mı, arşiv-
- T ürk gençliğine tarih biliminin gelişmesi için ne gibi tavsi­
den mi? araştırılır?
yelerde bulunabilirsiniz?
Begüm:
İlber Ortaylı: - Tarih biliminde en önemli unsur belgelerdir.
- Gençler tarih okusunlar. Şimdiki çocukların yapacağı şey Onur:
iyi lisan öğrenmek, iyi Türkçe öğrenmektir. Mümkünse Os­ - Zamanı geriye döndürmek mümkün değildir. Bu nedenle
manlıca da öğrensinler. doğa bilimlerindeki deney ve gözlem, tarih bilimi için uygu­
lanamaz. Öyle değil mi?
Tümay:
Zehra:
- T ürkiye'de tarihçiliğin gelişimi için neler yapılmalıdır?
- Doğa bilimlerinin kesin kanunları olmasına rağmen bu du­
İlber Ortaylı: rum tarihte yoktur. Tarih, içinde yer aldığı sosyal bilimlerden
farklı olarak bilgiye yalnızca deney ve gözlem gibi yöntem­
- B·aşta eğitime ağırlık vermek, lisan öğrenmek; sonra kü­
lerle ulaşamaz. Çünkü geçmişin tekrarı yoktur.
tüphaneleri, arşivleri iyi takip etmek, müzeleri ziyaret et­
mek lazım Bu diyalog öğrencilerin tarih bilimi hakkında aşağıdakiler­
İlber Ortaylı'nın bu tavsiyelerinin gerekçeleri arasında den hangisini özümsediklerinin bir kanıtı sayılamaz?
aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) Beşeri bir bilim olduğu
A) Birden çok kaynaktan yararlanabilme B) Pozitif bilimlerden yararlanmadığı
B) Mutlak bilgilere ulaşabilme C) Geçmişi incelediği
C) Karşılaştırma yapabilme D) Sorgulama ve araştırmayı esas aldığı
D) Nesnel sonuçlara ulaşabilme E) Kendine özgü ilkelerinin olduğu
E) Empati ile hareket edebilme
 A N L I Ğ i N I L K D Ö N E M L E R İ ------------------------------­
"insanın geçmişini, tabiatla mücadelesini, sosyal ilişkilerini, 4. İnsanoğlu tarafından ilk dönemlerde iri ve kaba olarak yontu­
ekonomisini ve inançlarını öğrenmek, geçmişten günümüze lan taşlar, devam eden süreçte usta bir işçilikle daha kullanışlı
ulaşan izlerin incelenmesine bağlıdır." diyen bir tarihçi; araçlara yerini bırakmıştır. Araç - gereçlerin yapımında za­
manla obsidyen ve kemikler, mikrolit adı verilen, önceki dö­
1. konar - göçer yaşam alanları,
nemleFdeki örneklerinden daha-küçük ve değişken yapıea ok
il. tapınaklar ve mezarlar, ucu, orak gibi birleşik alet ve silahlar yapılmaya, kullanılmaya
111. pazar yerleri başlanmıştır.
verilenlerden hangilerinin tarih araştırmalarındaki önemi­ Bu durum aşağıdakilerden hangisi için bir kanıt olabilir?
ne dikkat çekmiştir?
A) İnsanların farklı ortamlarda, dağınık halde yaşadıkları
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 B) Bazı malzemelerin doğada çok az bulunduğu
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111 C) insanların bilgi birikiminin giderek arttığı
D) Yaşayan insan sayısında artış olduğu
E) Taş, obsidyen ve mikrolitin kullanılma sürelerinin aynı ol­
duğu

2. Ateşin kontrol altına alınmasının insanoğlunun hayatında;

1. beslenme biçimi,
il. silah teknolojisi,
111. araç-gereç yapımı

konularından hangilerindeki faaliyetleri kolaylaştırdığı

savunulabilir?

A) Y;:ılnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

5. Tarih öğretmeni Tuğrul Bey'in dersinde vermiş olduğu,

• Urartuların hayvancılık ve madencilikle uğraşması,

• Fenikelilerin deniz ticaretinde ilerlemesi,
3. Yazıdan önceki dönemin aydınlatılabilmesi için en önemli
• Friglerin tarım alanında gelişme göstermesi
unsur, arkeolojik araştırmalar sonucunda elde edilen araç ve
gereçlerdir. Buluntulardan elde edilen bilgiler, yazıdan önceki örneklerinin aşağıdaki alanlardan hangisi arasındaki iliş­
dönemin doğru okunabilmesinde oldukça önemlidir. İnsanlı­ kiyi açıklamaya yönelik olduğu söylenebilir?
ğın bu dönemine -------- ayna tutar.
A) Coğrafya- uğraş alanı
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilemez? B) Hakimiyet alanı-askeri güç
A) mağaralar B) madeni paralar C) iklim-jeolojik yapı
C) demir sabanlar D) çanak - çömlekler D) Etnik çeşitlilik-kültürel seviye
E) kerpiçten ilkel konutlar E) Din-hakimiyet kaynağı

rt
. Önce Konuyu
\ .Tanımak
���c- . ·
�

6. İlk Çağ'da Fenike: İyon, Asur gibi medeniyetlerde kolonicilik 9. Anadolu uygarlıkları ndan; · 1

faaliyetleri görülmüştür. • Hititlerde kralları n, gücünü tanrıdan aldığına inanılır ve

Bu durumun; // emirleri tanrının emriymiş gibi görülürdü.
• Urartularda krallar yaptıkları işleri tanrı ları "Haldi" adına
1. kültürel etkileşimin· yaşanması ,
gerçekleştirirdi .
i l . ekonomik ilişkilerin artması ,
Buna göre ilgili uygarlıklar hakkında aşağıdakilerden
1 1 1 . istila hareketlerinin azalması hangisine ulaşılabilir?
gelişmelerinden hangilerini hızlandırdığı savunulabilir? A) Tek tanrılı bir anlayışın benimsendiğine
A) Yalnız 1 8) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1 B) Tanrı-kral anlayışının görüldüğüne
D) 1 ve i l E) 1, il ve 111 C) Ahiret inancın ı n benimsendiğine
D) Teokratik yönetim anlayışının görüldüğüne
E) İ lahi kökenli dinlere inanıldığına

7. Çinliler; barut, pusula, kağ ıt ve matbaayı icat etmiştir. Gali­

leo'dan önce güneş lekeleri konusunda bilgi vermişler, günü­
müzde de kullanılan geleneksel tıbbın tedavi yöntemleri olan
masaj ve akupunkturu kullanmışlard ı r. 1 o. Sümerlerde yönetici olan ensi adı verilen krallar; en yüksek
rahip, yargı ç ve komutan olarak görülmüştür. Ayrıca her kent­
Bu bilgiye dayanarak Çinliler ile ilgili aşağıdakilerden
te saygı duyulan tanrılara adanmış ziggurat adı verilen tapı­
hangisine ulaşılamaz?
naklar inşa edilmiştir.
A) Kültürel devamlılığa önem verdiklerine Buna göre Sümerlerle ilgili olarak;
8) Bilimsel çalışmalarda bulunduklarına
1. laik b i r yönetimin olmadığı,
C) İnsan sağlığına önem verdiklerine
i l . dini mimarinin geliştiği,
D) Kendi alfabelerini kullandıkları na
1 1 1 . monarşik yönetimin egemen olduğu
E) Günümüz uygarlığına katkı sağladı klarına
bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız 1 B ) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1

D) 1 ve 1 1 1 E) 1 , i l ve 1 1 1

8 . ilk Çağ'da yaşamış olan bazı imparatorluklar ele geçirdikleri

yerlerdeki kişileri ve kültürleri d ışlamayıp oradaki insanları
devlet sistemi içinde kullanmış ve onlardan faydalanmıştı r.
Bu tutumun aşağıdakilerden hangisini kolaylaştırdığı sa­
vunulabilir? 1 ·ı . İnsanlığın yeryüzündeki serüveninde toplumların sosyal
ve ekonomik aşamaları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
A) Ülke yönetimini diğerlerinden daha önce yer almıştır?
B) D ışa bağı mlılığı
A) Tarım 8) Çobanlık
C) Toprak kayıpların ı
C) Avcılık ve toplayıcı lık D) Madencilik
D) İsyanlar çıkmasını
E) Devletin yıkılmasını E) Kolonicilik

UcDört
Ses
 A N L I Ğ I N i L K D Ö N E M L E R İ ------------------------------.
Van Tuşpa bölgesinde kurulan Urartular; su kanalları, su bent­
leri, mezar odaları ve günümüze kadar gelen Van Kalesi'ni
inşa etmişlerdir.
Bu bilgilere göre Urartular hakkında aşağıdakilerden han­
gisine ulaşılamaz?
A) Mimarlıkta geliştiklerine
B) Ahiret inancını benimsediklerine
C) Barış içinde yaşadıklarına
D) Savunma gereksinimi hissettiklerine
E) Tarımsal faaliyetlerle ilgilendiklerine
4. İlk Çağ uygarlıklarına ilişkin aşağıdaki özelliklerden han­
gisinde coğrafya unsurunun belirleyici olduğu savunula­
maz?
A) Hindistan'ın sık sık istilaya uğraması
B) Hititlerde analların oluşturulması
C) Fenikelilerin koloniciliğe yönelmesi
D) Mısır'da tarihi dönemlerin sırasına göre yaşanması
E) İyonların şehir devletleri şeklinde örgütlenmesi

�- Hammurabi Kanunları "dişe diş, göze göz" şeklinde değerlen­
dirilen ve suçu işleyene aynı ağırlıkta cezayı içeren kanunlar
iken; Hitit kanunlarında ölüm ve işkence cezaları yerine taz­
minat cezaları konmuştur.
Bu bilgiye dayanarak;
1. Hammurabi Kanunları sert ve acımasızdır.
il. Hukuk sistemi toplumlara göre değişmektedir.
111. Hitit hukuk sistemi özgün bir niteliktedir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
5 . Roma İmparatorluğu'nda hakimiyet altına alınan bölgelerde
düzenli yol ağları kurulmuş ve bu yollar güvenli hale getiril­
miştir.
Bu çalışmaların Roma İmparatorluğu'nu:
1. ekonomik açıdan gelişme,
il. askeri ve siyasi açıdan güçlü olma,
111. sınıf farklılıklarını azaltma
durumlarından hangileri yönünde etkilediği savunulabi­
lir?

B) Yalnız il A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

A) Yalnız 1 C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) il ve 111 D) 1 ve il E) 1, il ve 111

3 . Hititlerde kralın yanında Pankuş adında bir meclis olup, kral

alacağı kararlarda bu meclise danışırdı. Tavananna denilen
kraliçe de yönetimde söz sahibiydi.
Buna göre Hititler ile ilgili olarak;
1. Pankuş Meclisi üyelerinin halk tarafından seçildiği,
il. kralların yönetim tecrübesine sahip olmadığı,
111. kraliçenin siyasi yetkilere sahip olduğu
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
6. Sümerlerin kullandığı ilk yazılı tablet örneklerine Uruk ken­
tinde rastlanmıştır. Bu tabletler, tahıl çuvalları ve büyük baş
hayvan listelerinden oluşan tapınağın muhasebe kayıtları
şeklindedir.
Bu bilgiye dayanarak, Sümerlerin yazıyı icat etmesinde
aşağıdaki alanlardan hangisindeki gereksinimlerinin be­
lirleyici olduğu savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 A) Ekonomi B) Din C) Siyasi

D) il ve 111 E) 1, il ve 111 D) Hukuk E) Sanat

rt
 Önce Konuyu
\ Tanımak
l
�! :'1 .

7 . lnsanoğl�nun NeÔlitik Dönem'den itibaren yerleşik toplum dü­
zenine geçmesi,· beraberinde pek çok değişikliği getirmiŞ,�_ir.
Aşağıdakilerden hangisinin bu değişikliklerden biri (jtdu­
ğu söylenebilir?
A) Sanata ilgi duyulması·. ,
B) Ekip biçme aletlerine sahip olunması
i o. Çatalhöyük'te yapılan kazılarda, bölgede yaşayanların ezme
ve öğütme taşlarını kullandıkları, köpek ve sığırı evcilleştir­
dikleri ayrıca kent yaşamına geçtikleri bilgilerine ulaşılmıştır.
Bu bilgilerde Çatalhöyük'te aşağıdakilerden hangisinin
gerçekleşmiş olduğunu gösteren bir kanıt yoktur?
A) Yerleşik hayata geçilmesi

C) Avcılık ve toplayıcılığa yönelinmesi B) Taşlardan araç-gereç yapılması

D) Yazının kullanılması C) Hayvanlardan yararlanılması

E) Ateşten yararlanılması D) Şehircilik anlayışının ortaya çıkması

E) Geçim kaynağının avcılık olması

1 1. ilk Çağ uygarlıklarından Fenikeliler, ticareti geliştirmek ve ül­

s. Aşağıdakilerden hangisi, İlk Çağ uygarlıklarından Sümer­
lerde gök bilimi alanında bilgi birikimi olduğuna doğru­
dan kanıttır?
A) Ay Takvimi'nin oluşturulması
kelerindeki nüfusu azaltmak için Kuzey Afrika kıyılarında ve
Batı Akdeniz'de koloniler kurmuşlardır.
Buna göre, Fenikeliler hakkında;
1. ekonomik faaliyetleri önemsedikleri,
. !

B) Sulama kanallarının açılması

il. denizcilik alanında ilerledikleri,
C) Gılgamış Destanı'nın oluşturulması
ili. ortak para birimi kullandıkları
D) Çivi yazısının bulunması
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
E) Zigguratların inşa edilmesi
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili

D) 1 ve il E) il ve ili

9. Yunanlılar; zeytinyağı ve şarap gibi imal ettikleri malların ihra­

1 2. İlk Çağ medeniyetlerinden Mısır'da "nom", Sümerlerde
cına karşılık buğday ve ham madde ithal etmişlerdir.
"site", İyon ve Dorlarda "polis" adı verilen şehir devletle­
Bu ekonomik gelişmeyi sağlayan başlıca etken aşağıda­ rinin görülmesi, bu uygarlıklar ile ilgili aşağıdakilerden
kilerden hangisidir? hangisinin doğrudan bir kanıtı sayılabilir?
A) Demografik yapı A) Farklı kültürlerin bir arada yaşadığının
B) Coğrafi yapı B) Demokratik bir yönetimin uygulandığının
C) Ülke yüzölçümü C) Siyasal birliğin olmadı ğının
D) Siy9 si yapı D) Bilimsel gelişmelerde ilerleme sağlandığının
E) inanç anlayışı E) Medeniyetlerin su kenarında kurulduğunun

UcDört
Bes
 1 İ N S AN L I Ğ I N İ LK D Ö N E M L E R i

insanoğlu, madenleri işlemeye başlayınca taşa göre daha da- 3. Diyarbakır Çayönü Höyüğü ve Malatya Cafer Höyüğü yerleş­
. yanıklı, sivri ve kesici silahlar yapmaya başladı . Atı evcilleş­ kelerinde yapılan arkeolojik kazılarda dünyanın en eski buğ­

r
tirdi ve at arabasını yaptı . Zamanla bunları komşu devletlere day türlerinden birisi olan "Emmer evcil buğdayı" bulunmuştur.
üstünlük sağlamak adına savaş meydanlarında kullanan dev­
i Bu bilgiler Çayönü ve Cafer Höyüğü'nde yaşamış kültür
letler, ordu ve komutanlarının gücü nispetinde büyük toprakla­ ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi için kanıt olabilir?
ra hükmetti. Bu devletler farklı ırkları , milletleri ve kültürleri yö­
netimleri altında birleştirerek imparatorluk görünümü kazandı. A) Başka toplumlarla ticaret yapılmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçadan çıkarılabilecek bir B) İnsanları bir arada yaşamaya zorlayan bir otorite vardır.
sonuç değildir? C) Hayvancılık önemini kaybetmiştir. ,, 1

D) Tarımsal üretim bu kültürde öteki kültürlerden daha önce

!

A) insanoğlunun bilgi biriminin giderek arttığı

1

başlamıştır.
B) ilk evcilleştirilen hayvanın at olduğu
E) Üretim, tüketimden daha çok olmuştur.
C) Ordunun ve liderlerin devletlerin geleceğini etkilediği
D) imparatorlukların nasıl ortaya çıktığı
E) Askeri yapıdaki ilerlemenin siyasal alanı etkilediği

4. Hammurabi Kanunlarından bazı örnekler şunlardır:

• Bir hırsız duvar delerek bir eve girmişse o deliğin önünde
ölümle cezaland ırılır ve oraya gömülür.
• Babasını döven evladın iki eli kesilir.
• Birini suçlayan ispata mecburdur. İspat edemezse ölüm
cezasına çarptırılır.
Hazırlanan bu kanunlar aracılığıyla korunması düşünülen
hedefler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Aile müess�sesi B) Adalete güven
C) Özel mülkiyet D) inanç anlayışı
E) Kişi hakları

insanoğlu, ilk dönemlerde kendiliğinden yetişen yabani buğ­

day, arpa, çavdar gibi tahılları toplayarak kullanmıştır. Daha
sonraki süreçte insanlar bu yabani tahılları ıslah ederek kendi 5. Asurlarda bir kral zorla başa geçse bile kendinden önceki
kontrolünde planlı bir tarımsal faaliyete başlamıştır. krallarla bir akrabalık bağı kurma gayreti içine girmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi uğraş alanındaki bu değişikliğin Asur krallarının böyle davranarak ulaşmak istediği amaç
sonuçlarından biri değildir? aşağıdakilerden hangisidir?
A) Avcılık ve toplayıcılığa dayalı etkinliklerin azalması A) Halkın yönetime katılımını artırmak
B) Yerleşik hayatın başlaması B) Saltanat kavgalarını önlemek
C) Köy yaşamına benzer yaşam biçimlerinin oluşması C) Merkezi yönetimi güçlendirmek
D) Daha kolay beslenme yollarının öğrenilmesi D) Kanunları yazılı hale getirmek
E) Nüfus artış hızının yavaşlaması E) Halkın ülke d ışına göçünü önlemek
. 1
 Sınavda
Bu tarz
Sorarlar �
A 1
-�
6. Yunan Medeniyeti'nin ortaya çıktığı coğrafyanın da·r bir 9. Tarihi çağların başladığı yer olan Mezopotamya'da ekonomik
sahil şeridine sahip olup yüksek dağlarla birbirinden; ay- hayatın temeli tarım olmuştur. Kuraklık ihtimaline karşı ürünün
rılmış olması bu _uygarlığı;
J5 depolanması ve dağıtılması amacıyla Sümerler, tapınaklarını
depo olarak kullanmışlardır. Bu ürünleri kayıt altına almak için
1 . p·oıis adı verilen şehir devletlerinden oluşma,
kullanılan semboller sayesinde çivi yazısı icat edilmiştir. Uzak
il. çok tanrılı dinlere inarima, mesafeli yapılan ticari faaliyetler ise Mezopotamya Medeniye­
ili. merkezi otoriteyi sağlayamama ti'nin başka bölgelere yayılmasına da yardımcı olmuştur.
durumlarından hangileri yönünde etkilemiş olabilir? Sadece bu bilgiler dikkate alındığında, Mezopotamya'da
yaşayanlar için aşağıdakilerden hangisinin doğru olup
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız ili
olmadığı belli değildir?
D) 1 ve 1 1 1 E) 1, il ve ili
A) Yazının ilk defa burada icat edildiği
B) Ekonomik faaliyetlerin bilimsel gelişmeleri etkilediği
C) Toplumsal yapıda sınıf farklılıklarının olduğu
7. Geçmişten günümüze insanoğlunun yaşadığı yerleşim yerle­ D) Çevre kültürlerle etkileşim yaşandığı
rinden ayrılarak yeni yerleşim yerlerine göç etme nedenlerin­
E) Tapınakların çok amaçlı kullanıldığı
den bazıları şunlardır:

1. politik değişikliklerin olması,

il. inanç gruplarının baskı altına alınması,
ili . geçim sıkıntısının yaşanması

Bu nedenlerin "ekonomik, siyasi ve dini" alanlarına göre

doğru sıralanış biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
. · -. 1
A) 1, 11, ili B) 11 1, 1, il C) il, 1, ili

D) 1 1, ili, 1 E) ili, il, 1

8.
Neden Sonuç

1 Yunan coğrafyası n ı n Kolonicilik faaliyetlerinin

engebeli olması yapı lması

il Friglerin tarı m ve hayvancı- Öküz kesenin ve saban

lığa önem vermesi kı ranın ölümle cezalandı-
rı lması
1 o. Büyük lskender, Mısır'da Amon-Ra rahipleri tarafından tan­
111
rı-kral ilan edilmiştir.
Perslerin geniş topraklara Ülke yönetiminin
sahip olması kolaylaşması
Bu bilgiyle Büyük İskender hakkında;
iV Mısırlıları n Nil Nehri'nin taş- Güneş yılı esaslı takvimin
ma zaman ı n ı merak etmesi bulunması 1. Doğu'nun inanç anlayışından etkilenmiştir.
il. Teokratik bir yönetimi benimsemiştir.
V Asurluları n Anadolu'da Anadolu'da tarih öncesi
ticaret yapması çağları n sona ermesi ili. Tek tanrılı bir inanışı savunmuştur.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Bu bilgilerde, neden - sonuç ilişkisi kaç numaralı alanda
yanlış Verilmiştir? A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili

A) 1 B) il C) ili D) iV E) V D) 1 ve il E) 1, il ve ili

ı . Büyük İskender kendi adına bastırdığı paralar üzerinde He­
rakles ve Zeus simgelerini kullanmıştır.
.
Buna göre, Büyük İskender ile ilgili olarak aşağıdakiler­
den hangisine ulaşılabilir?
A) Meşruiyet kaynağını tanrısallaştırmak istediğine
B) Toplumda inanç birliğini sağlamaya çalıştığına
C) Egemenlik haklarını paylaştığına
D) Saltanat süresinin uzun olduğuna
E) Egemenliğini geniş alanlara yaydığına
2. Nil, öğrendiği tarihi bilgiler sonrası "Asurlular, Anadolu'da tari­
hi çağların başlamasında etkili olmuştur." değerlendirmesinde
bulunmuştur.
Nil'in bu değerlendirmesine dayanak olarak aşağıdaki•
lerden hangisi gösterilebilir?
A) Kanunların oluşturulması
8) Madeni paranın kullanılması
C) Sitelerin kurulması
D) Çivi yazısının kullanılması
E) Çok tanrıcılığın olması
3. Hititler ile ilgili proje ödevi hazırlayan Berkehan, projesinde
Hititlerin, Anadolu uygarlıklarından biri olduğunu; Gılgamış
ve Yaratılış destanlarını tercüme ettiklerini belirtmiştir. Bu­
nunla birlikte bu uygarlığın Yazılıkaya ve lvriz kabartmalarını
oluşturduğuna değinmiştir. Son olarak Hititlerin tanrıya hesap
vermek amacıyla anallar oluşturduklarına, hazırlamış olduk­
ları kanunlarla da kadın haklarına önem verdiklerine dikkat
çekmiştir.
Buna göre Berkehan'ın proje ödevinin sonuç kısmında,
Hititlerin aşağıdaki alanların hangisinde gelişme göster­
diğinden söz etmesi beklenemez?
A) Tarih 8) Astronomi C) Edebiyat'
D) Sanat E) Hukuk
1
İ N SAN LI Ğ I N İ LK D Ö N EMLE R İ
4. ilk Çağ'da Persler; İran, Anadolu, Mezopotamya, Mısır ve hat­
ta Yunanistan'ın bazı bölgelerini içine alan büyük bir impa­
ratorluk kurmuşlardır. Bu kadar büyük toprakları daha kolay
yönetmek için de bazı uygulamalarda bulunmuşlardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu uygulamalardan biri olarak
gösterilemez?
A) Satraplık sisteminin uygulanması
B) Posta teşkilatının kurulması
C) Güçlü ordular oluşturulması
D) Zerdüştlük dinine inanılması
E) Yöneticilerin merkezden denetlenmesi
5. Mısır Uygarlığı'nda "Nil sularının taşması sonucu tarla sınır­
larının birbirine karışması, taşkınların zamanını tespit etme
düşüncesi, ölümden sonraki yaşama inanılması" gibi du­
rumların gelişme sağladığı alanlar arasında, · aşağıdaki­
lerden hangisi gösterilemez?
A) Geometri 8) Hukuk C) Mimari
D) Astronomi E) T ıp
6. Hitit kanunlarından bazıları şunlardır:
• Başkasınfrı tarlasını yakan bir kimse yakalanırsa tarlası
yanan kişiye köle olarak verilir .
• Büyücülük yapan sosyal konumuna göre ölümle cezalan-
dırılır ya da sürgün edilir .
• Bir kişi kralın hükmüne karşı gelirse onun evi harap edilir.
Çıkarılan bu kanunlar aracılığıyla gerçekleştirilmesi dü­
şünülen hedefler arasında, aşağıdakilerden hangisi gös­
terilemez?
A) Toplumsal düzeni sağlamak
8) Özel mülkiyeti korumak
C) Devlet otoritesini güçlendirmek
D) Hukukçuları ayrıcalıklı hale getirmek
E) Halkın gelir kaybını önlemek

Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �
7. U rartularVan Kalesi'nin yanında su kanalları , su bentleri ve
mezar odaları inşa etmiştir. Zengin demir, gümüş ve bakı.t_ ya­
taklarına sahip olan . U rartular, maden işleme sanatında ilfrle­
me kaydetmiştir.
Bu bilgiye dayanarak Urartular ile ilgili aşağıdakilerden
hangisine ulaşılamaz?
A) Tarımı geliştirmek istediklerine
8) Ahiret inancını benimsediklerine
C) Bay.ındırlık faaliyetlerinde bulunduklarına
D) Yer altı kaynakları nı değerlendirdiklerine
E) Savunma gereksinimi duymadı klarına
3 . Batı Anadolu'da zengin tarım alanlarına ve maden yatakları na
sahip olan Lidyalılar, Kral Yolu'nu kullanarak ticarette geliş­
mişlerdir.
Buna göre Lidyalılarda;
1 . coğrafi şartlar,
i l . ulaşım ve taşımacıl ı k,
1 1 1 . dış baskılar
olanaklarından hangilerinin ticari faaliyetlere ortam hazır­
ladığı savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l
D) 1 ve 1 1 1 E ) 1, i l ve 1 1 1
9 . İlk Çağ uygarlı klarından Mısır'da üretim, devlet tarafından
planlanı r, vergiler ve kiralar ekili topraklardan düzenli olarak
firavun adına toplanır, ticaret firavunun adamların ı n deneti­
minde yapı lırd ı .
Bu durumun Mısır'da aşağıdakilerden hangisini engelle­
diği savunulabilir?
A) Hazine gelirlerinin artmasını
B) Bağı msız zengin bir tüc�ar sın ıfı n ı n oluşmasını
C) Tarımsal üretimde süreklilik sağlanmasını
D) Temel gereksinimlerin karşılanmasını
E) Ticari faaliyetlerin yapı lmasını
O Y M TSADINDA 2, 1
il
ORULAR
1 o. Makedonya Kralı Büyük İskender'in Pers Seferi ile hakimiyeti
altı ndaki Yunanlılar, kalabalı k kitleler halinde Doğu ülkelerine
göç ederek bir yandan kendi kültür ve uygarlı klarını bu ül­
kelere yaymış diğer yandan da Doğu'nun yüksek kültüründen
etkilenmiştir. Bu etkileşim sayesinde Doğu ve Batı kültürlerinin
sentezi olan Helenizm adı nda yeni bir kültür ortaya çıkmıştır.
Buna göre Helenizm kültürünün aşağıdaki uygarlıklardan
hangisine ait etkiler taşıdığı savunulamaz?
A) Yunan B) Anadolu C) Mısır
D) Pers E) Türk
11. Pers Kralı Kiros, Babil'i fethettiği zaman kendisini Babil'in
Tanrısı Marduk'un varisi ilan etmiştir.
Kiros'un bu tutumunun nedeni olarak aşağıdakilerden
hangisi gösterilebilir?
A) Din adamlarını ayrıcal ıklı hale getirmek
B) Toplumdaki sınıf farklılıklarını gidermek
C) Halkın sayg ınlığı ve bağlılığını kazanmak
D) Federatif bir yönetim kurmak
E) Toplumda dinsel birliği sağlamak
C ) 1 ve i l
1 2. Anadolu'nun güneydoğusunun ve Mezopotamya'nın, ilk
dönemlerden itibaren "bereketli hilal" olarak adlandırılma­
sında bölgenin;
1. iklim ve coğrafya bakımından yaşamaya uygu n şartlarının
olması,
1 1 . siyasi olarak huzur ve istikrarın sağlanması,
1 1 1 . geniş bir yüzölçüme sahip olması
özelliklerinden hangilerine sahip olması etkili olmuştur?
A) Yalnız 1 B ) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1
· D) 1 ve i l E ) 1, i l ve 1 1 1
Aşağıdaki tabloda tarih öncesi dönemlerden bazılarının farklı 2. Yaklaşık 5300 yıl önce kentler ve devletler yoktu. O zaman­
bölgelerdeki yaşanma süresi verilmiştir. larda insanlar, yazıyı bilmiyordu. Yaklaşık 7 bin yıl önce in­
sanların yaşamında madenden yapılmış bir alet yoktu. 1 3 bin
Dönemler Anadolu Mezopotamya Mısır
yıl öncesinde ise hayat insanlar için çok zordu. insanlar açık
2,5 milyon- y ı l- - 1 ,1milyon-yıl alanlarda- yerleş- en iopl□luklar- değildi. Ev yapmasını bilmiyor
ve avcı - toplayıcı küçük topluluklar halinde mağaralarda ya­
MÖ 8000 -
önce başlamış önce başlamış
7500 yılları
şıyordu.
Paleolitik
ve MÖ XVI bin- ve MÖ XII bin
(Eski Taş) arasında
yıllarına kadar yıllarına kadar
yaşan�ıştır. Yukarıda verilen bilgilere dayanarak aşağıdaki genelle­
sürmüştür. sürmüştür.
melerden hangisine ulaşılabilir?
MÖ XVI bin yıl- MÖ XII bin yılla-
A) insanların bugün sahip olduğu bilim ve teknoloji uzun bir
MÖ 7500 -
larında başlamış rında başlamış
deneyim ve birikimin ürünüdür.
Mezolitik 5000 yılları
ve MÖ IX bininci ve MÖ X bininci
arasında
B) ihtiyaçlar insanları bilimsel çalışmalara yönlendirmiştir.
(Orta Taş)
yıllara kadar yıllara kadar
yaşanmıştır.
C) insanlar arasında kültür benzerlikleri vardır.
sürmüştür. sürmüştür.

D) Bilim ve teknolojideki gelişmeler arttıkça toplu yerleşmeler

MÖ 8500 - MÖ 1 0.000 MÖ 5000 -

hızlanmıştır.
Neolitik 5800 yılları - 5200 yılları 3500 yılları
arasında yaşan- arasında yaşan- arasında
E) insanlar günümüze geldikçe doğadan yararlanmayı bırak­
(Yeni Taş)
mıştır. mıştır. yaşanmıştır.
mışlardır.
Yukarıda verilen bilgilere dayanarak aşağıdaki yargılar­
dan hangisine ulaşılamaz?
A) Tarih öncesi dönemler dünyanın her yerinde aynı anda
başlayıp bitmemiştir.
B) Anadolu coğrafyasında tarih öncesi dönemler sırasına
göre yaşanmıştır.
C) Anadolu, Mezopotamya ve Mısır'ın gelişmişlik, seviyeleri
birbirinden farklıdır.
D) Mısır'da, tarih öncesi dönemlere Anadolu ve Mezopotam­
ya'dan daha geç başlanmıştır.
E) Tarih öncesi dönemler Anadolu'da Mezopotamya ve Mı­
sır'dan daha uzun sürmüştür.

3. Frigya tekstil ve kilimleriyle ünlüydü. T ürk kilimlerinin atası

olan ve tapates adını taşıyan Frig kilimleri, antik dünyanın en
sevilen malları arasındaydı. Friglerin, kilim için kullandıkları
tapates adı bugün bile Fransızca'da tapis olarak karşımıza
çıkar.
Bu bilgiler Frigya ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi
için kanıt olabilir?
A) Verimli bir bölgede kurulmasına karşın tarıma önem ve-
rilmemiştir.
B) Dokumacılık alanında diğer toplumlardan etkilenilmiştir.
C) Başka toplumlarla ticaret yapılmıştır.
D) Yaşam tarzlarına bağlı olarak kalıcı sanat eserleri oluştu­
rulmamıştır.
E) Anadolu'ya Orta Asya'dan gelmişl erdir.

-- - ·- - - -- -
4. Aşağıda; Kürk, ipek ve Baharat Yollarını gösteren bir harita 6. Tarih Öğretmeni Necla Hanım, Mısır U ygarlığı'nın işlendiği
verilmiştir. derste aşağıdaki haritayı sınıfa getirerek, öğrencilerden çıka­
f'�:-·
rımlarda bulunmalarını istemiştir. Öğrencilerin yapmış olduğu
çıkarımlar ise şöyledir:
URAL DAĞLARI

AKDENİZ

isk

SİNA
Glza Piramidi
Meyd

Bu yolların verilen güzergahlara sağladığı faydalar ara­

sında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
KIZIL
DENİZ
BATT ÇÔLÜ

A) Ülkenin stratejik önem kazanması

B) Farklı kültürlerin tanınması
C) Şehirciliğin önem kazanması
D) Bayındırlık faaliyetlerinin yaygınlaşması
E) Tarımsal üretimin önemini yitirmesi

Zeynep: Etrafı doğal engellerle çevrilidir.

Sude: Tapınak mimarisi gelişmiştir.
Fatih: Tarım yapma imkanları vardır.
Betül: istila ve saldırılara uğrama imkanı çok yüksektir.
Beyza: Ahiret inancı anlayışı vardır.

Buna göre öğrencilerden hangisi yanlış bir çıkarımda bu­

lunmuştur?

A) Zeynep B) Sude C) Fatih

5. İlk Çağ uygarlıklarının kanun örneklerinden bazıları şunlardır.
D) Betül E) Beyza
• Bir evde yangın çıkar ve oraya yangını söndürmeye gelen
bir kimse, evin sahibinin malına göz dikip onun malını alırsa
kendisi de aynı ateşe atılır.
• Bir kişi hırsızlık yaparsa, o kişiye çalınan malın üç katı gü­
müş ödeme cezası verilir ve ayrıca hırsızlık yapana dayak
atılır.
• Evli olan bireylerden birisi suç işlerse her ikisine aynı ceza
verilir.
· Bu hükümlerde benimsenen yöntemler aşağıdakilerden
hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A) Kollektif ceza - fidye - kısasa kısas

B) Fidye - kısasa kısas - koııektif ceza
C) Kısasa kısas - fidye - kollektif ceza
D) Kollektif ceza - kısasa kısas - fidye
E) Kısasa kısas - kollektif ceza - fidye
 \
1

A Ç A Ğ ' D A D Ü N YA -------------------------------.;<_-- ,
Bir tarih araştırmacısı "Orta Çağ'da kiliseyi temsil eden Papa­ 4. Aşağıdakilerden hangisi ticari malın serüveninde konak­
lık siyasal bir güce sahiptir." demiştir. ladığı, mola verdiği veya sona erdiği mekanlara tarih bo­
Araştırmacının bu nitelemeyi aşağıdakilerden hangisine yunca verilen isimlerden biri değildir?
dayandırdığı savunulamaz? A) Karum B) Agora C) Arasta
A) Papanın krallara taç giydirmesine D) Rili� E) Nom
B) Kendi hakimiyetinde topraklarının olmasına
C) Haçlı Seferlerini düzenletmesine
D) Çok sayıda din adamı yetiştirmesine
E) Kralları aforoz etme yetkisinin bulunmasına

5. Orta Çağ'da:

• Batı'da kralların törenle kilisede taç giymesi,

Bizans İmparatorluğu'nun siyasal hayatına bakıldığında bir­ . • Müslüman hükümdarların halifeden menşur alması
den fazla soyun yönetime geldiği görülmektedir. durumları aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?

A) Feodal yapılanmaların olduğunun

Bu d urumun nedeni olarak, aşağıdakilerden hangisi gös­

B) Şehir devleti yapılanmasının sonlandırıldığının

terilebilir?

A) Güçlü olan kişilerin hükümdar olabilmesi

C) Laik olmayan devlet yapısının benimsendiğinin
B) Ülkenin küçük eyaletlere ayrılması
D) Yöneticilerin dini yetkilere sahip olduğunun
C) Tekfurların siyasal ayrıcalıklara sahip olması
E) Halkın yönetimlerden memnun olduğunun
D) Din adamlarının devlet yönetiminde etkili olması
E) Ülke topraklarında etnik çeşitliliğin yaşanması

6. Orta Çağ Avrupası'nın siyasi yapısı olan feodalizmd�; kral,

Orta Çağ'da kurulan devletlerin birçoğ unda hükümdarla­ lord ve vasallar arasında tam bir hükümranlık sağlanamamış­
rın egemenliklerini dine dayandırması ve din adamlarının tır.
da devlet yönetiminde etkili olması, aşağıdakilerden han­ Bu durum, Avrupa'da aşağıdakilerden hangisine neden
gisinin göstergesidir? olmuştur?
A) Feodal sistemin A) Siyasal istikrarın sağlanamamasına
B) Teokratik devlet anlayışının 8) Şehir devletlerinin oluşmasına
C) Anayasal yönetimin C) Dinin devlet yönetiminde etkisinin azalmasına
D) Çok uluslu devlet yapısının D) Haçlı Seferlerinin başlamasına
E) Merkezi yönetim anlayışının E) Dünya görüşünün değişmesine

ı
Bil
Önce Konuyu

7. 1 . Tarımsal üretimle birlikte zenginliğin artması 1 o. Sasani Devleti'nde devletin e n önemli gelir kaynağı olan ver­
i l . Askeri yapıda yeni stratejilerin uygulanması gilerle genellikle liman, köprü ve konaklama yeri gibi eserler
1 1 1 . Göçebeliğe dayalı ·bir hayatın sürdürülmesi yapılmıştır. .

Sasanilerdeki bu uygulamanın başlıca amacı aşağıdaki­

1

Yukarıdakilerden hangilerinin toplumsal yapıda sınıf fark­ : 1

lerden hangisidir?
lılıklarına ortam hazırladığ'ı savunulabilir?
A) Ticari faaliyetleri canlandırmak
A) Yalnız I B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1
B) Yönetimde sürekliliği sağlamak
D) 1 ve i l E) 1, il ve 111
C) Toprak bütünlüğünü korumak
D) Ülkede asayişi sağlamak
E) Denizlerde üstünlük sağlamak

8 . 1. Haçlı Seferleri
1 1 . Ege Göçleri
1 1 1 . Kavimler Göçü -ı -ı . Cengiz Han'ın Moğol İmparatorluğu'nun sınırlarını Çin
Denizi'nden Baltık Denizi'ne kadar bütün Avrasya'yı kap­
Yukarıdaki gelişmelerden hangilerinin gerekçeleri ara­
sar hale getirmesi bu imparatorluğa;
sında ticaret yollarının ve Orta Doğu'nun zenginliğini ele
geçirme düşüncesi de vardır? 1. merkeziyetçi sistemi benimseme,
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1 il. stratejik bakımdan önemli konumda olma,
D ) 1 ve i l E) 1, il ve 111 111. farklı din ve milletlerden çok sayıda kişiyi barındırma
özelliklerinden hangilerini kazandırmıştır?
A) Yalnız 1 B ) Yalnız i l C) 1 v e i l
D) i l ve 1 1 1 E ) 1 , i l ve 1 1 1

9 . ipek Yolu, tarih boyunca hem geçtiği bölgeleri iktisadi açı­

dan kalkındırıp halkın refah seviyesini yükseltmiş hem de 1 2. İlk v e Orta Çağ'larda ticarete yönelik gerek karada gerek­
Doğu-Batı kültür ve uygarl ı kları için bir köprü olmuştur. se denizde yapılan yolculukların, haftalar hatta aylarca
Buna göre İpek Yolu'nun; sürmesinde;

1 . farklı pek çok ulusun birbiriyle tanışması, 1. ulaşım araçlarının niteliği,

i l . bölge devletlerini ekonomik bakımdan geliştirmesi, il. ticaret merkezlerinin mesafesi,

1 1 1 . devletler arası nda yapı lan savaşların azalması 111. ticari ürünlerin çeşitliliği

durumlarından hangilerinde etkili olduğu savunulabilir? durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?

A) Yalnız- 1 B) Yalnız i l C) 1 ve i l A) Yalnız 1 8 ) Yalnız i l C) 1 ve i l

D) i l ve 1 1 1 E ) 1, i l v e 1 1 1 D) 1 ve 1 1 1 E) 1, il ve 111

UcDört
Ses-'
 1 O R TA Ç A Ğ ' D A D Ü N YA.

ı. Moğol İmparatorluğu'nun hukuk ve askerlik işlerini düzenleyen
kanunlara "Cengiz Han Yasası" veya Büyük Yasa" denilmiştir.
Ama bu yasanın tamamı Cengiz Han tarafından oluşturulmuş
değildir. Cengiz Han Yasası , nesilden nesile aktarılan Türk ve
Moğol törelerinin yazılı hale getirilerek düzenlenmiş şeklidir.
Yalnız bu bilgiye göre;
4. Ülkenin silahlı gücü olan ordunun, kontrolü, sevki ve idaresi
önemli bir meseledir. Bunun için ilk çağlardan itibaren devlet­
ler, askeri teşkilatlara verilen görevlerin nasıl yapılacağı üze­
rine fikir yürütmüştür.
Doktrin denilen bu fikir yürütme sürecinde aşağıdakiler­
den hangisinin etkili olduğu savunulamaz?

1. Cengiz Yasası, Türk ve Moğol kültürlerine ilişkin etkiler ta­ A) Rejim biçimi B) Eğitim C) Strateji
şımaktadır.
D) Tatbikat E) Örf
i l . Türk töresi, Moğolların hukuk alanındaki ihtiyaçlarının kar­
şılanmasında etkili olmuştur.
1 1 1 . Cengiz Yasası'nın yazıya geçirilmesinde Türkler etkili ol­
muştur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız 1 B ) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1 5. Roma lmparatorluğu'nun eski gücünü kaybettiği ve özellikle

de bireyleri korumakta yetersiz kaldığı dönemde, Avrupa'da
D) 1 ve i l E ) 1 , il ve 1 1 1
feodal siyasi yapılar ortaya çıkmıştır. Bu tarihten itibaren Ger­
men kabileleri kendi devletlerini kurarak bugünkü Avrupa dev­
letlerinin temellerini atmıştı r. Avrupa'da Frank, Vizigot, Ostro­
got, Sakson gibi Germen krallıkları kurulmuş ve bu krallıklar;
siyasi üstünlüğü ele almıştır.
2 . Tarih boyuca konar - göçer topluluklar dışa açık ve savaşçı
bir yaşam biçimine sahipken, yerleşik topluluklar bunun tam Buna göre aşağıdakilerden hangisi Roma İmparatorlu­
tersine dışa kapalı ve barışçı bir yaşam biçimini benimsemiştir. ğu'nun zayıflamasının Avrupa'daki sonuçlarından biri
olarak gösterilemez?
Bu bilgiye dayanarak,
A) Devlet sayısının artması
1. inanç anlayışları ,
B) Toplumsal güvenin azalması
i l . yaşam tarzları,
C) Yeni devletlerin kurulması
1 1 1 . hukuk yapıları
D) Yaşayan insan sayısının artması
özelliklerinden hangilerinin toplumlar arası ilişkilere yön
E) Siyasi dengelerin değişmesi
v�rdiği savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 1 1 1

D) 1 ve i l E) i l ve 1 1 1

6. Mezopotamya'nın kurak olması sulamalı tarımı zorunlu kıl­

3. 1 . Kürk Yolu mıştır. Bu yüzden bölgede ·sulama kanallarının yapılmasıyla
1 1 . Baharat Yolu üretim artmış ve ürün fazlası yani artı ürün ortaya çıkmıştır.
1 1 1 . İpek Yolu Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarından biri
Yukarıdaki güzergahlardan hangileri belli bir dönemde de değildir?
olsa Türk devletlerinin hakimiyetinde kalmış, bu devlet­ A) Sosyal tabakalaşmanın belirginleşmesi
lerin sosyo-ekonomik bakımdan gelişmesine katkı sağ­
B) Ticaretin yaygınlaşması
lamıştır?
C) Hayvancılığın sona ermesi
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1 D) Şehir toplumunun doğması
D) 1 ve il E) 1 , i l ve ili E) Yeni mesleklerin ortaya çıkması
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

7. Yusuf Has Hacip: "Kanunun adil olması gerekir çünkü adalet 1 o. Feodal sistem -------- bir ortamda çıkmıştır.
esasları na göre tertip edilmeyen bir kanun, üç ayaklı mas�nın Yukarıda verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisi getiri­
ayakları ndan birinin .eksikliği gibi hatalara ve haksızlıklar/yol lemez?
açar.- 0 takdirde 'devl�t tahtı' yıkılır. Devletini korumak isteyen
hükümdar adil kanun yap rrı ak zorundadır." demiştir. A) merkezi iktidarın yok olduğu

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Yusuf Has Hacip'e

B) karışıklıkların ve güvensizliklerin yaşandığı
göre devletin ayakta kalmasını belirleyen faktörlerden C) ticaretin neredeyse durduğu
biri olamaz? D) tarımsal faaliyetlerin durduğu
A) Eşitlik 8) Adalet C) Kişi hakları E) kent yaşamının önemini yitirdiği

D) Kollektif mülkiyet E) H ürriyet

·\

8. Orta Çağ toplumunun temelini köylüler oluştururdu. Üst sınıf­

ların refahı onun emeğine bağlıyd ı . Toprağ ı n sahibi olan ve
malikanede yaşayan lordlar, köylü ve ailesinin de sahibiydi.
Kral; lord ve vasallarından malikane sayısı oranı nda asker ve
vergi toplardı.
1 . Suçu işleyenin yakınları nın da cezalandırılması
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi sa­
11.
i l . Evladının işlediği suçtan babasının sorumlu olmaması
yılamaz? .. · ..
1 1 1 . Köle ile efendisinin farklı cezalara çarptı rılması
\

A) Tarımın önem kazandığı nın

Yukarıdaki hükümlerden hangilerinde "kolektif ceza" anla­
8) Kralların lordlar ve vasallar tarafından belirlendiğinin
yışının olduğu savunulabilir?
C) Sınıfsal farklılıkların olduğunun
A) Yalnız I B) Yalnız i l C) Yalnız i l i
D) Toprağın zenginlik ölçüsü sayıldığının
E) Kişi haklarının gelişmediğinin D ) 1 ve i l E) 1 , i l v e 1 1 1

9 . . Toplayıcılığa ve avcılığa dayanan ilk toplumlarda çok az ta­

bakalaşma olması na karşın, tarımsal üretimin gelişmesiyle
zenginliğin artması sonucu tabakalaşmada da artış olmuştur.
Bu bilgiyle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilr?

A) Ekonomik gelişmişliğe bağlı olarak insanlar arası nda toplu 1 2. İlk Çağ'da toplumların asiller, din adamları, hürler ve kö­
yaşam yayg ı nlaşmıştı r.
leler gibi sınıflara ayrılması, aşağıdakilerden hangisini
B) Toplumsal tabakalaşma, insanlar arası ndaki ekonomik ve göstermektedir?
toplumsal eşitsizliğin görünür hale gelmesidir.
A) Belli mesleklere daha fazla önem verildiğini
C) Hukuk alanı ndaki çal ışmalara ilk dönemlerden itibaren sı­
B) Toplumsal yapıda eşitliğin olmadığını
n ıf farklılıklarını azaltma düşüncesi yön vermiştir.
C) Halkın büyük kesiminin ekonomik seviyesinin iyi olmadı­
D) Benzer ekonomik faaliyetler içerisinde olan toplumların
ğını
sosyal ilişkileri de ayn ı olmuştur.
D) Teokratik devlet anlayışının benimsendiğini
E) Toplumlardaki tabakalaşma durumunun artmasına bağlı
olarak zenginleşme de artmıştı r. E) Devlet yönetiminde kanunları n olmad ığını

El

Tarih dersinde öğretmen "Medeniyetler, askeri teşkilatlanma­
ya niçin ihtiyaç duymuşlardır?" sorusunu öğrencilere sormuş­
tur.
Öğrencilerin bu soruya doğru cevap olarak aşağıdakiler­
den hangisini vermemesi beklenir?
A) Ülke sınırlarını genişletmek
B) Toplumsal huzuru sağlamak
C) Savaşların süresini uzatmak
D) Merkezi otoriteyi korumak
E) İçte ve dışta etkinlik sağlamak
�- ilk Çağ'ın bağımsız ve ücretli hür savaşçı toplulukları saldırı
taktiği ve manevra yeteneği bakımından yetersiz olup gerekli
eğitim ve disipline de sahip değildir. Bu nedenle Orta Çağ'da
devletleşme sürecine bağlı olarak bu askeri' topluluklar, dü­
zenli ve disiplinli ordulara dönüştürülmüştür
Askeri alandaki bu dönüşümün devletlerde;
1. savaş planlarının başarıyla uygulanması,
il. askeri harcamaların son bulması,
111. dış politikada �tkinlik sağlanması
durumlarından hangileri üzerinde etkili olduğu söylene­
bilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız 111 C) 1 ve il
D) 1 ve 111 E) il ve 111
1
O R TA Ç A Ğ ' D A D Ü N YA
3. "Baharat, kürk ve ipek" gibi tüketim malzemeleri üzerine
yapılan bir tarihsel çalışmanın;
1. uluslararası kültürel etkileşimin seyri,
il. _Çin, Orta Asya ve Hindistan'ın tarihsel önemi,
il. kıtalar arası ticaretin etkileri ve güzergahları
konularından hangileri hakkında da bilgi verir nitelikte ol­
duğu söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
4. Kavimler Göçü sonrasında barbar kavimlerin Avrupa'ya gir­
mesiyle hayatları tehlikeye giren halk, hayatlarını devam etti­
rebilmek için çareyi feodal derebeylere sığınmakta bulmuştur.
Derebeyler ise güçlü kalelere, büyük şatolara, kendilerine ait
topraklara ve silahlı güçlere sahip olup topraklarına sığınan
insanlar üzerinde her türlü hakka sahip olmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi, Kavimler Göçü'yle ortaya çıkan
bu durumun sonuçlarından biri değildir?
A) Toplumsal eşitsizliğin yaygınlaşması
B) Siyasi yapının değişmesi
C) Ekonomik kalkınmanın hızlanması
D) Kralların güç kaybına uğraması
E) Tarım ekonomisinin ön plana çıkması
 Sınavda
Bu tarz
Sorarlar �
A
O
IJ
Y M· TSADI NDA 2
ORULAR
1
,::
5. 1 2 Levha Kanunlarında "Bir kimse, kendisine borçlu ola� ki­ s. Orta Çağ'daki;
şiyi hakim önüne götürürse ve borçlu borcunu ödeyemeıse
1. feodal yapıların oluşması,
muayyen şekillere. riç:1yet ederek ona el koyar, evine göt9tür
il. kast sisteminin uygulanması,
ve zincire vurur. Muayyen zaman içinde yine ödeyemezse öl­
dürebilir veya köle olarak satabilir." hükmü yer almıştır. 111. ikta sisteminin uygulanması

Bu hükmün doğrudan aşağıdaki alanlardan hangisindeki durumlarından hangilerinin sosyal yapıda sınıf farklılık­
;,,.

sorunlara açıklık getirmeye yönelik düşünüldüğü savu­ larına yol açtığı savunulabilir?
nulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
A) Kişi hakları B) Miras paylaşımı
D) 1 ve il E) il ve 111
C) Borçlar meselesi D) Medeni haklar

E) Ceza hukuku

9. İlk ve Orta Çağ'ın geleneksel üretim kapasitesi, temelde insan

ve hayvan gücüne dayandığı için düşük bir düzeyde kalmış­
tır. Tarım teknolojisinin geri olması ve ulaşımın kısıtlılığı gibi
nedenlerle üretim, ticaret ve buna bağlı piyasa büyümemiş,
ekonomik faaliyetler asgari düzeyde kalmıştır. Ekonomideki
6 . Sasani Hükümdarı Erdeşir Babekan'ın "Ülkenin temeli bu sınırlılığın doğal sonucu olarak İlk ve Orta Çağ'da toplum­
vergidir, bu adaletle yükselir, zulümle değil" sözünün, aşa­ lar zenginliklerini belli bir seviyenin üzerine çıkaramamıştır.
ğıdakilerden hangisini sağlamaya yönelik olduğu savu­
Bu durum, Orta Çağ'da Avrupalıları aşağıdakilerden han­
nulamaz?
gisine yönlendirmiştir?
A) Vergi toplamada düzeni
A) Bilimsel gelişmelere ağırlık vermeye
B) Ülkede asayişi
B) Yağmacılık faaliyetlerine son vermeye
C) Kişi haklarını
C) Toprağa dayalı ekonomi anlayışını terk etmeye
D) Demokratik yönetimi
D) Özel mülkiyet anlayışını yaygınlaştırmaya
E) Devletin sürekliliğini
E) Feodal sisteme dayalı ekonomik anlayışlara

7. Yerleşik topluluklar ve konar - göçer toplulukların yaşam -ı o. Başlangıçta yalnızca bir Moğol boyunun önderi olan Cengiz
tarzları dikkate alındığında, bu toplulukların birbirlerine Han, ortalama 40 yıl içerisinde Eski Dünya'nın yaklaşık üçte
karşı sağladıkları üstünlük alanlarının aşağıdakilerden ikisine yakın bir kısmını ele geçirerek haklı bir ün kazanmıştır.
hangisinde doğru olarak verildiği savunulabilir? Buna göre Cengiz Han ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine ulaşılamaz?
Yerleşik Topluluklar Konar - Göçer Topluluklar
A) Din Bilim A) Taht süresinin uzun olduğuna
B) Üretim Askerlik B) Yönetimde tek söz sahibi olduğuna
C) T icaret Sanat C) Teşkilatçı bir yapıya sahip olduğuna
D) Askerlik Mimari D) Egemenliğini geniş alanlara yaydığına
E) Sanat Yönetim E) AskerT gücünü etkin olarak kullandığına

i 1
1
ı. • Bizans imparatoru, Hz. İsa'nın yeryüzündeki vekili olup sa­
dece Hz. İsa'ya karşı sorumlu olmuştur.
• Sasani madenı paralarının bir yüzünde hükümdar, diğer
yüzünde kutsal ateş resmedilmiştir.
• Moğollarda büyük Şaman, 1206 kurultayındaki kehane­
tinde "Temuçin'le çocuklarına dünyanın bütün topraklarını
bağışladım ve kendisine Cengiz Han ismini v.erdim." şek­
linde Gök Tanrı'nın kendisine haber verdiğini söylemiştir.
Bu bilgilerde her üç devletin aşağıdakilerden hangisinde­
ki benzerliğine yönelik örneklemeler yapılmıştır?
A) Hukuk yapısı B) Egemenlik alanı
C) Hakimiyet kaynağı D) İnanç anlayışı
E) Etnik yapı
3. • Düzenli kentlere ve devletlere sahip olmayan Kaşkalara
karşı Hititler, Kaşkaların yaşadığı yerlerin dağlık olması ve
bu bölgede savaş arabalarının etkisiz kalması üzerine ani
baskınlara ve kuşatmalara yönelmiştir.
• Savaş stratejisi olarak gelişmiş bir yol ve haberleşme ağı­
na sahip olan Persler, öncelikle okçuların ve sapancıların
atışları ile savaşa başlar, ardından silahlı askerler ve sü- .
variler ile karşı tarafın ordusunu kanatlardan çökertmeye
çalışırdı.
Bu ifadelerde savaş stratejilerinde belirleyici olan aşağı­
daki faktörlerden hangisine değinilmiştir?
A) Coğrafya - İletişim B) Töre - Siyasi yapı
C) Eğitim - Din D) Tatbikat - Av kuralları
E) iklim - Kültür

4. Tarih dersinde öğretmen Arnold Toynbee'ye ait "Geçmişteki

uygarlıklardan bazıları neden yıkıldılar? Ben uygarlıkların ka­
derlerinin yıkılmak olduğuna inanmıyorum." sözünü, öğrenci­
lerine sorarak, onların cevap vermelerini istemiştir.
2. "Ademden bu deme neslim getirdi. Öğrencilerin bu soruya;
Bana türlü türlü meyve getirdi.
1. yeterli askeri ve siyasal organizasyonların sağlanamaması,
Her gün beni tepesinde götürdü. il. daha güçlü devletlerle karşılaşılması,
Benim sadık yarim kara topraktır." 111. devletlerin çağın gereklerine uyum sağlamakta zorlanma­
sı
Aşık Veysel'e ait yukarıdaki dörtlük, aşağıdaki sistem
veya uygulamalardan hangisinin kazanımları ile ilişkilen­ ifadelerinden hangilerini doğru cevap olarak vermesi ge­
dirilebilir? rekir?
A) İkta B) Satraplık C) Kast A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) Dogmatizm E) Kolonicilik D) 1 ve il E) 1, il ve 111

 .
5. Selami Öğretmen dersinde harita çalışması yapmak a_ma­ 6. Kürk Yolu üzerinde sincap, sansar, tilki, samur, kunduz, va­
cıyla aşağıdaki haritayı sınıfa getirerek, öğrencilerinden (Qrta şak, gelincik ve geyik gibi tüyleri güzel ve yumuşak olan hay­
Çağ'da belirlenen _b ölgeler hakkında çıkarımda bulunmal3/İrn vanları n deri ve postları taşınmıştır. Üzerinde taşınan ürünler­

c .::.-
istemjştir. den dolayı bu yola "Kürk Yolu" adı verilmiştir

-1i; __ . , J" ("'=-

=·· !:";J -�
�- :
Bu bilgiyle Kürk Yolu hakkında,
l \-
' d '-r-l ,,,c,
•

�-J •

1. Hayvancılığın geçim kaynağı olduğu güzergahları vard ı r.

·-:.. -�' -•�.o,._ -

.;

i l . Ticarette takas sistemi kullanılmıştır.

111. Tarım ekonomisiyle önemini kaybetmiştir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 8) Yalnız i l C) 1 ve i l
D ) i l v e 111 E) 1, il ve i l i

Öğrenciler sırasıyla:
Ahmet: 1 nolu bölgede feodal yapılanmalar ön plandadır.
Enes: i l nolu bölge uluslararası ticaretin yaygı n olduğu .
bir yerdir.
Elif: 111 nolu bölgede Türk hakimiyeti yoktur.
Zeynep: iV nolu bölge, uluslararası ticarette önemli bir g ü­
zergah konumundadır.
Alper: V nolu bölge dünya ticaret merkezleri arasında
gösterilebilir.
gibi çıkarımlarda bulunmuştur.
Buna göre öğrencilerden hangisi yanlış bir çıkarımda bu­
lunmuşur?
A) Ahmet 8) Enes C) Elif
D) Zeynep E) Alper

7 . Tarihte "Kara ölüm" olarak bilinen veba salgını 1 347 - 1 351

yılları arasında Avrupalılar üzerinde çok derin etkiler oluştur­
muştur.
Aşağıdakilerden hangisi bu etkilerden biri değildir?
A) insanlarda psikolojik yıkımın olması
8) Demografik yapının değişmesi
C) Toplumdaki iletişimin azalması
D) Ürün ve işçi ücretlerinin azalması
E) Sosyal aktivitelerin azalması

1
 --- ------ -,,.._ --- ---- -- _:: _ .....,..

: V E O R TA Ç A Ğ L A R D A T Ü R K D Ü N YA S I ----------------------.:
1 . İslamiyet'ten önce Türklerde 4. Aşağıdakilerden hangisi ilk Türk devletlerinin hem kurul­
ması hem de yıkılmasında etkili olan faktörlerden biridir?
1. göçebe yaşam tarzına sahip olunması,
i l . coğrafi şartların tarıma uygun olmaması, A) Boy örgütlenmesi B) İkili yönetim
111. taşınabilir malzemelerden eşya yapılması C) Göktanrı inancı D) Bozkır hayatı
durumlarından hangileri hayvancılığın toplumsal hayatta E) Bilimsel gelişmişlik
önemli bir yer tutmasının nedenleri arasındadır?
A) Yalnız 1 8 ) Yalnız i l C) Yalnız i l i
D) 1 ve i l E ) 1 , i l ve 111

5. Orhun Yazıtlarında Bilge Kağan: "Tanrı irade ettiği için, Kut'um

olduğu için kağan oldum." demiştir. Karabalsagun Yazıtı'nda
2. Avrasya, Asya ile Avrupa'nın neredeyse tamamını içine alan
ise Bögü Kağan'ın unvanı 'Tengride kut bulmuş.' olarak belir­
coğrafi bir bölgedir. Orta Asya kavimlerinin yerleşik düzene
tilmiştir.
geçtiği; Türklerin, Moğolların, Slavların ve Çinlilerin yaşadığı
geniş bir alandır. Buna göre kağanlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangi­
sine ulaşılabilir?
Bu bilgiye göre Avrasya ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenebilir? A) Tanrı kral anlayışını benimsediklerine
A) Aynı dili konuşan insanların bir arada yaşadığı 8) Hükmetme gücünü tanrıdan aldıklarına
B) Jeopolitik konumunun önemsiz olduğu C) Dini yetkilerle donatıldıklarına

C) Tarıma elverişli olduğu D) Din adamları tarafından seçildiklerine

D) Zengin yer altı kaynaklarına sahip olduğu E) Teokratik yönetimi benimsediklerine
E) Yaşamaya uygun olduğu

3. Türklere ait en eski kültür bölgesi olarak kabul edilen Afanes­ 6. Türklerde kağan olabilmek için Gök Tanrı tarafından kut ve­
yevo'nın belli başlı eserleri; çakmak taşından ok uçları , bıçak­ rilmiş bir aileye mensup olmak gerekirdi. Bu aileler belli olup
lar, kemik iğneler, bakır eşyalar, basit çömleklerdir. Hunlarda Tu-ku, Kök Türklerde Aşina ve Uygurlarda Yağlakar
Bu açıklamada, Afonesyevo kültür bölgesinde aşağıda­ ailesi idi.
kilerden hangisinin gerçekleşmiş olduğunu gösteren bir Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarından biri
kanıt yoktur? değildir?
A) Sanatla uğraşılması A) Monarşik bir yönetimin oluşması
B) Madeni eşyalar yapılması 8) Taht kavgalarının yaşanması
C) Ateşten yararlanılması C) Boy yapılanmasının görülmesi
D) üretim araçlarının ortak kullanılması D) Siyasal hayatın uzun sürmemesi
E) Topraktan eşya yapılması E) Yönetimde hanedanlık sisteminin olması

ört
. Önce Ko:��

azım
� ....,_ . _: �. . .

. .

7. İslamiyet'ten önce Türk devletlerinde kağanı n eşine "h �tun" '1 o . Yaşanılan coğrafi bölgenin fiziki yapısı, toplumları n hayat tar­
unvanı verilirdi. �-.. zının oluşumunda temel etkendir.
Hatunun aşağıdaki durumlarından hangisi kağanı telXısil Buna göre Türklerin;
etme yetkisinin olduğunu gösteren bir kanıt değildir?
. 1. göçebe yaşam tarzının benimsenmesi,
A) Buyrukları n ı n olması ;,, i l . hayvancı lıkla uğraşı lması ,
B) Elçi kabul etmesi 1 1 1 . savaşçılık yeteneğinin gelişmesi

özelliklerinden hangilerinde coğrafi yapı etkili olmuştur?

C) Oğlunun veliaht olması
D) Kurultaya katılması
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız i l i
E) Diplomatik görüşmeler yapması
D) 1 v e i l E) 1 , i l ve 1 1 1

1 1 . Yiyecekleri olan eti; kurutulmuş et, pastırma, et tozu gibi

faklı şekillerde muhafaza ederek tükettikleri bilinen Türk­
s. Eski Türk devletlerinde kurultayın;
lerin aynı zamanda tarihte ilk defa konserve yapan millet
1. yı l ı n belli dönemlerinde toplanması, olması, aşağıdakilerden hangisine kanıt sayılabilir?
il. boy beylerinin toplantılara katılması , A) Komşu ülkelerle iyi ilişkiler içinde olduklarına
1 1 1 . karar organı niteliğinde olması, B) Tarım ürünlerini tanımadı klarına
iV. değişik konuları n görüşülmesi, C) Yaşam tarzları nın beslenme alışkanlı klarını etkilediğine
V. din adamları na görüşmelerde yer verilmemesi D) Temel geçim kaynağının avcılık olduğuna
durumlarından hangisi demokratik yönetimin özellikleri E) Gündelik hayat üzerinde inançları nın etkili olduğuna
ile ilişkilendirilebilir?

A) 1 B) i l C) 111 D ) iV E) V

1 2. Türk göçİerinin aşağıdaki nedenlerinden hangisi T ürk­

lerde ulusçuluk düşüncesinin önemli görüldüğünün bir
kanıtı sayılabilir?

A) Ana yurt toprakları nın geçim bakımından yetersiz kalması

B) Başka milletlerin egemenliğini kabul edip istiklalden mah­
9 . Türk devletlerinde hakim olan "İl gider, töre kalır." sözü rum kalmaktansa memleketi terk etmenin tercih edilmesi
aşağıdakilerden hangisinin ön planda tutulduğunun bir
C) Yaşanılan bölgede sı nırlı bir tarım dışı nda sadece hayvan
göstergesidir?
yetiştirilebilmesi
A) Aile •. B) Toprak C) Hukuk C) Kuraklık, nüfus artışı ve otlak darlığının yaşanması
D) Dil E) Din E) Boylar arasında mücadelelerin başlaması

UcDört
Bes,
�

V E O R TA Ç A Ğ L A R D A T Ü R K D Ü N YA S I ----------------------!. --!
ı . Eski Türk toplumlarının yaşam tarzları ve geçim kaynak­ 4. 1. Göktanrıya inanılması
ları birlikte düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisinin il. Demircilik sanatının gelişmesi
ihraç ürünlerinden biri olduğu savunulamaz? 111. Göçebe yaşam tarzının benimsenmesi

1
A) At �B) Silah C) Kürk Orta Asya Türk devletlerinde-askeri-yapının güçlü olma-�
D) Et E) Kağıt sında ve savaşçılık yeteneğinin gelişmesinde yukarıdaki­
lerden hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız il C) 1 ve il
D) 11 ve 111 E) ı, il ve 111
·
1

-1 2. İstemi Yabgu'nun "Atalarımızdan işittik ki Roma İmparatorlu-

ğu elçileri geldiği zaman bu bizim artık yeryüzünü fethedece-
ğimize delalet eder." sözünün Türklere ait aşağıdakilerden
hangisi ile ilgili olduğu savunulabilir?
A) Cihan hakimiyeti B) Kut anlayışı

C) Onlu teşkilat D) İkili yönetim

E) Bozkır yaşamı

3. Kavimler Göçü'nün sonuçlarından bazıları şunlardır:

• Günümüz Avrupa milletlerinin temelleri atıldı. 5 . Aşağıdaki tabloda Türk devletlerinde görülen bazı uygulama­
• Roma İmparatorluğu, doğu ve batı olmak üzere ikiye ay­ ların kaynağı verilmiştir.
rıldı. No Uygulama Kaynağı
• Avrupa'da feodalite güç kazandı ve skolastik düşünce ge-
1. Taht kavgaları Kut anlayışı
lişti.
• Barbar kavimler arasında Hristiyanlık yayıldı. il. Bozkır kültürü Göçebe yaşam

Bu bilgiler Kavimler Göçü sonrası Avrupa'nın aşağıdaki 111. Sahte ricat Göktanrı inancı
alanlardan hangisinde bir değişikliğe uğradığının kanıtı
sayılamaz? Buna göre kaç nolu alanlarda bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Etnik B) Sanat C) Siyasal A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

.1

D) Dinsel E) Düşünsel D) 1 ve il E) il ve 111

111
 ����.- -
Önce Konuyu
\. Tanımak
6. Kök Türklerde, yabgu sıfatıyla devletin batı kanadını yön�ten,
İstemi Yabgu, ipek Yoiu'nu denetim altında tutan Ak Hun.].ç3ra
karşı Sasaniler ile. işbirliği yapmıştır. Ak Hun Devleti'ne -fion
vererek, topraklarını S_asanilerle paylaşmıştır. ipek Yolu üze­
rinde hakimiyet mücadele\�ri yüzünden Sasanilerle arası açı­
lınca bu kez Sasanilere karşı Bizans ile ittifak yapmıştır. Bu
ittifak sonucu Bizans-Sasani Savaşları başlamış, bu durum
her iki devleti de yıpratmıştır. Bu durumdan faydalanan istemi
Yabgu ülkesinin topraklarını Büyük Okyanus'tan Volga Neh­
ri'ne kadar genişletmiştir.
Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisi doğru
değildir?
A) ipek Yolu'nun Orta Asya ekonomisi için önemi çok büyük­
tür.
B) istemi Yabgu ülke çıkarları doğrultusunda farklı ittifaklar
içerisinde olmuştur.
C) Sasanilerin, Ak Hunlara karşı tutumu Bizans'ı rahatsız et­
miştir.
D) Bizans-Sasani çatışması Kök T ürklerin güçlenmesine ola­
nak sağlamıştır.
E) İpek Yolu birçok devlet için önemlidir.
7. Hazar Devleti kuvvetli ordusu ile hakim olduğu geniş sahada
asayiş ve ulaşım güvenliğini sağlayarak VI I ve IX. yüzyıllar
boyunca, Doğu Avrupa'da tam manasıyla bir "Hazar Barış
Çağı" gerçekleştirmiştir.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu
savunulamaz?
A) Farklı kültürlerin tanınmasında
B) Halkın devlete olan güveoinin artmasında
C) Göktanrının ortak din olarak benimsenmesinde
D) Ülkede huzur ortamının sağlanmasında
E) Ticaretin canlanmasında
s. Eski Türk toplumlarında sanat anlayışının dönemsel geli­
şimi düşünüldüğünde, aşağıdakilerden hangisindeki faa­
liyetlerin daha geç ortaya çıktığı savunulabilir?
A) Maden işlemeciliği B) Mimari
C) El sanatları D) Giyim - kuşam
E) Müzik
9. Asya Hun Devleti'ne en parlak dönemini yaşatan Mete Han,
yirmi altı boyu Türk tarihinde ilk kez tek bayrak altında top­
lamıştır. 1. Kök Türk Devleti'nde ise Mukan Kağan, Kore'den
Karadeniz'e kadar uzanan sahada yaşayan bütün Tölesleri
ve diğer Türk boylarını hakimiyeti altına alarak devletine en
güçlü dönemini yaşatmıştır. il. Kök Türk Devleti zamanında
da Kapgan Kağan yine Orta Asya'daki tüm Türk boylarını bir
bayrak altında toplayarak gücüne güç katmıştır. Uygur Kağa­
nı Moyen-Çor ise Hun ve Kök T ürk dönemlerinde olduğu gibi
öncelikle Orta Asya'daki boyları kendine bağlamıştır.
Bu bilgiler, ilgili devletlerde aşağıdakilerden hangisinin
güçlü tutulduğunun bir kanıtı sayılamaz?
A) Teşkilatçılık B) Milliyetçilik C) Ordu
D) Kolonicilik E) Merkeziyetçilik
1 o. T ürk toplulukları; nüfus artışı, otlakların yetersizliği, kuraklık
veya ağır kış şartları yüzünden kıtlık yaşanması; T ürk boyla­
rı arasındaki mücadeleler, Çin ve Moğol baskısıyla boyların
yerlerini terk etmeleri gibi nedenlerle çok uzun mesafeler kat
etmek suretiyle başka alanlara göç etmişlerdir.
Bu bilgilerde aşağıdakilerden hangisinin Türk göçleri
üzerindeki etkilerine değinilmiştir?
A) Dini - Askeri B) Ekonomik - Siyasi
C) Sosyal - Dini D) Siyasi - Askeri
E) Ekonomik - Hukuk
UcDört
Bes
 1 İ L K V E O R TA Ç A Ğ L A R D A T Ü R K D Ü N YA S I

1 . Kök Türk Hükümdarı Kapgan Kağan, bir defasında Çin'den 3. Orhun Kitabelerinde Bilge Kağan, Türk ulusunu Çin entrika­
vergi olarak 1.250 kg tohumluk buğday ile 3 bin adet tarım ları konusunda uyarmış, boy beylerinin birbirlerine düşmesi
aleti almıştır. Kök Türkler, Çin'den aldıkları tohumluk buğdayı sonucunda anavatanın Çin'in eline nasıl geçtiğini anlatmıştır.
aynı yıl içinde ekmiş fakat bu buğdayın hiçbiri çıkmamıştır. Bilge Kağan'ın böyle davranmakla;
Zira Kapgan Kağan'a vergi vermeyi bir türlü içine sindireme­
miş Çin imparatoriçesi, bu buğdayı Kök Türklere pişirerek 1. devletin devamlılığını sağlama,
vermiştir. il. ulusal bilinç oluşturma,
Buna göre: 111. boy yapılanmasını sonlandı rma

1. Kök Türkler ekonomik hayatın bazı alanlarında dışa bağlı­ durumlarından hangilerini amaçladığı savunulabilir?
lığı sonlandırmak istemişlerdir. A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
il. Tarımsal ürünler uluslararası ilişkilerde belirleyiciliğe sa­
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
hiptir.
111. Çin, Kök T ürklere karşı samimiyetten uzak bir diplomatik
tutum takınmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve 111

4. Tarih metinlerinde Uygurlar hakkında "Şehirde yapılar, kule­

2. Avrupa Hun Hükümdarı Attila, Bizans ile yaptığı antlaşma ler, bahçeler çoktur. Altın, gümüş ve bakır eşya yapımında
metnine özellikle "İki ülke arasındaki ticaret önceden belirlen­ gayet beceriklidirler. Uygur topraklarında yalnız buğday değil
miş olan sınır kasabalarında yapılacak." şeklinde bir madde hububat da yetişir. Şehirde tahminen elli kadar Budist tapına­
koydurmuştur. ğı bulunmakta bu manastırlarda yığınlarla Budist kitap muha­
faza edilmektedir." bilgileri yer almaktadır.
Attila'nın böyle davranmakla:
Bu bilgilere dayanarak Uygurlar hakkında aşağıdakiler­
1. ticaretin güvenlik içinde gerçekleşmesini sağlamak,
den hangisine ulaşılamaz?
il. taraflar arasındaki askeri çatışmaları sonlandırmak,
A) Yerleşik hayata geçildiğine
111. sınır boylarındaki nüfus sayısını azaltmak
B) Metal işçiliğinde gelişildiğine
durumlarından hangilerini amaçladığı savunulabilir?
C) Kendilerine ait alfabe kullandıklarına
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 111 D) Dini mimarinin görüldüğüne
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111 E) Yazılı kültüre önem verildiğine
 Sınavda ·
Bu tarz
Sorarlar �
A 1
5. Eski Türk devletlerinde coğrafi şartlar ve ülkenin içinde- bu­ 7. Eski Türk toplumlarına ait aşağıdaki ilişkilendirmelerden
lunduğu durum nedeniyle kurultayın her zaman toplanması hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
ve boy beylerinin de hı.zla bir araya gelmesi mümkün değfldi.
Yargı Değerlendirme
Bu sorunun aşağıdakilerden hangisiyle çözüme kavuştu­
A) Kurultayı oluşturan Yasama yetkisi halk, ku-
rulduğu savunulabilir? ;,_
üyeler arasında halkın rultay ve kağan arasında
A) Bakanlardan oluşan hükümet kurulmasıyla temsilcileri de vardır. paylaşılmıştır.
B) Boy beyleri sayısının azaltılmasıyla
B) Belli bir döneme kadar Törenin yazıya geçirilme-
C) Son kararın hükümdara bırakılmasıyla hapis cezaları kısa süre- mesi hukuki sorunlara yol
D) Şamanlara toplantılarda yer verilmemesiyle li olmuştur. açmıştır.
E) Gündem maddelerinin çeşitlendirilmesiyle C) Çevre uygarlıklarla ticari Ekonomik alanda geliş-
faaliyetlerde bulunul- me sağlayıcı faktörler
muştur. ortaya çıkmıştır.

O) Ülke yönetimi haneda- Taht kavgaları nın yasal

nın ortak malı sayılmış- dayanağı ortaya çıkmış-
tır. tır.

E) Yaylak - kışlak arasında Astronomi alanında ge-

yarı göçebe bir hayat lişme sağlayıcı bir hayat
sürülmüştür. yaşanmıştır.

6. Eski Türk toplumları konusunun işlendiği bir derste aşağıdaki s. • Türklerin ilk yazılı belgeleri 725 tarihinden itibaren oluştu­
konuşma geçer: rulan "Orhun Kitabeleri"dir.
• Almancanın en eski yazılı metinleri 750'1erden sonraya ait
Öğrenci:
olan "Merseburg Büyü Tekerlemeleri" olarak adlandırılan
- Öğretmenim, Eski Türk toplumlarında ahiret inancı var küçük metindir.
mıdır? • İngilizcenin ilk yazılı belgeleri, 750'Ierden sonraya ait kü­
Öğretmen: çük şiir parçalarıdır.
• 842 tarihli antlaşma, Fransızcanın en eski yazılı belgesi­
- Eski Türk toplumlarında ----
dir.
Bu konuşmada boş bırakılan yere;
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
1. İyi insanları n "uçmağ"a (cennete), kötülerin ise "tamu"ya
A) Yazılı belge oluşturma anlayışı nın VI I I . yüzyıldan itibaren
(cehenneme) gidileceğine inanılmıştır.
başladığına
il. Hükümdar ve kahramanların öldükleri zaman mezarları­
B) Türk isminin geçtiği ilk yazılı belgelerin Orhun Kitabeleri
nın başına öldürdüğü düşmanların sayısı kadar insan biçi­
olduğuna
minde yontulmuş taş (balbal) dikilmiştir.
C) Türklerde yazılı belge oluşturmanın birçok Avrupa ülkesin­
111. Kam denilen din adamlarına toplumsal yapıda özel bir sta­
tü verilmiştir. den önce başladığına
D) Avrupa'nın yazılı belge oluşturmada Türklerden etkilendi­
yargılarından hangileri gefüilebilir?
ğine
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 E) Avrupalı ülkelerin yazılı belge oluşturmada gelişme gös­
O) 1 ve il E) 1, il ve 111 termediğine
 SY M TADINDA 2 1
)
i l

SORULAR
İ L K V E O R TA Ç A Ğ L A R D A T Ü R K D Ü N YA S I

1. Uygurlarla ilgili bir tez hazırlayan Ahmet, tezinde Uygurların 3 . Hunlar, Kök Türkler ve Uygurlar yazın yaylak denilen serin,
Türk topluluklarından biri olduğunu; Göç ve Türeyiş destan­ sulak, otlağı bol yüksek yaylalarda; kışın ise kışlak denilen

1
larını oluşturduğunu belirtmiştir. Bununla birlikte Uygurların daha ılık ova ve vadilerde yaşarlardı.
heykel ve resimle ilgilendiğine, kubbe tarzını kullanarak eser­ Türk topluluklarını bu yönde yaşamaya yönlendiren te­
ler oluşturduklarına da değinmiştir. Son olarak sulama amaçlı
mel sebep aşağıdakilerden hangisi olabilir?
kanallar açtıklarına, kağıt yapımı, basım tekniğini bildiklerine,
1 kitap bastıklarına ve ilk örgün eğitim sistemini başlattıklarına A) Geçim kaynağı B) Dış baskılar
dikkat çekmiştir. C) Töre D) inanç sistemi
Buna göre Ahmet'in tezinde Uygurların aşağıdakilerden E) Cihan h'akimiyeti anlayışı
hangisinde gelişme gösterdiklerine vurgu yaptığı savu­
nulamaz?

A) Astronomi B) Kültür C) Mimari

D) Tarım E) Sanat

4. Asya Hunlarında Mete Han'ın Çin siyasetine göre, Hun Dev- ,

leti, Çin'i savaş gücü ile baskı altına alacak, devletin ve halkın
ihtiyaçları vergi veya ticaret yoluyla Çin'den sağlanacak, an­
cak Çin'e gidip yerleşilmeyecekti.
Mete Han bu siyaseti ile aşağıdakilerden hangisini koru­
maya çalışmıştır?

A) Milli benliklerini
B) Yönetim biçimlerini
C) Egemenlik anlayışını
D) Boy yapılanmasını
E) Toplumdaki eşitlik anlayışını

2. Türklerin anavatanı Orta Asya; Gobi, Taklamakan, Karakum

gibi çöllerden, geniş bozkırlardan ve ıssız düzlüklerden oluş­
maktadır. Ayrıca büyük bir bölümü kapalı havza olan Orta
Asya'da yer yer yüksek�iği 7000 m'yi aşan sıradağlar, büyük
çukurlar ve göller yer almaktadır. Bu coğrafi bölgedeki bozkır­ s. Çin'in Türk devletlerine yönelik zaman zaman; hanedan
ların kışı çok soğuk ve kar fırtınalı, yazı ise genellikle sıcak ve üyelerini isyana teşvik etme, boy beylerine hediyeler ver­
kuraktır. Yazın ara sıra şiddetli sağanaklar olsa bile bu durum­ me ve hükümdara özel eğitimli prensesler gönderme gibi
yaşanan kuraklığı gideremez. politikalar izlemesinin Türk devletleri ile ilgili;
Bu durum Orta Asya için aşağıdakilerden hangisine bir 1. siyasal varlıklarını sonlandırma,
kanıt olabilir?
il. taht kavgalarını artırma,
A) Köklü iklim değişiklikleri olduğuna 111. devletlerarası sorunları azaltma
B) Tarımsal faaliyetlere uygun bir ortamın olmadığına
amaçlarından hangilerine yönelik olduğu savunulabilir?
C) Uzun süren saldırılar nedeniyle terk edildiğine
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) Siyasal birliğin sağlanamadığına
D) 1 ve il E) il ve ili
E) Bölge toplumlarının yerleşik bir hayat yaşadıklarına

il
 Sınavda·
Butarz
Sorarlar
A 0
11
' YM TA DINDA 2
SORULAR
1
6. il. Kök T ürk Hükü�darı Bilge Kağan'ın, Çinlilerin etkisinde ka­ 9. S. T. Efrahim, bir yazısında "Hunların haykırmaları aslanların
,,

larak Budizmi benimseme isteği, T ürklerin yapısına uyma dığı kükremesini andırır. Atları üzerinde ufukta bir fırtına gibi uçar­
gerekçesiyle kuru_ltay tarafından reddedilmiştir. lar. Ordularıyla bir tufan gibi kapladıkları bütün arz üzerinde
//
Bu bilgiye dayanarak; dehşet uyandırırlar. Silahlarına karşı gelebilecek kimse mev­
cut değildir." demiştir.
1. Hükümdarın kurultaya·'sunduğu her öneri kabul edilmekte-
dir.
Yalnız bu bilgiye göre H unlarla ilgili olarak;

il. Bilge Kağan, Budizm'in bilinmesini istemiştir. 1. silah yapımı ve kullanımında başarılı oldukları,
111. Kurultayda din adamlarına yetkiler verilmiştir. il. ordu - millet anlayışını benimsedikleri,

yargılarından hangisine ulaşılabilir? 111. savaş psikolojini etkin kullandıkları

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve il ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

D) il ve 111 E) 1, il ve 111
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve 111 E) il ve 111

7. Gök Tanrı, T ürk kağanını kut ya da iktidarla donatırken aynı

zamanda ona iktisadi güç anlamına gelen "ülüş" bağışlamış­
tır. Ülüş, T ürkçe "üleşmek" fiilinden çıkmış bir isim olup "pay,
hisse, nasip, kısmet" anlamına gelmektedir. Tanrı, "ülüş" bağı­
şı ile Türk ülkesinde bolluk ve bereketi artırmıştır. Türk kağanı
da bu gücü halkın lehinde kullanarak elde ettiği varlığı adil bir
şekilde halka dağıtmıştır.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisini kolaylaştırdığı sa­
vunulabilir?
A) Törenin yazılı hale getirilmesini
B) İnanç özgürlüğünün sağlanmasını
C) Halkın devlete bağlılığının artmasını
D) Yerleşik hayata geçişin hızlanmasını
1 o. ilk Türk devletlerindeki kanunlardan bazıları şunlardır:
E) Askerlik bilgisinin gelişmesini • Ordudan kaçma, vatana ihanet, adam öldürme ve barış
zamanında başkasına kılıç çekmenin cezası idamdır.
• Hayvan kaçıran hırsızın mallarına el konulur, aile fertleri­
nin hürriyetleri kısıtlanır.
B. Orhun Yazıtlarında "Üstte mavi gök, altta yağız yer kılındık­ • Ciddi bir tehlike olmadan ok ve yay kullanmak yasaktır.
ta, ikisi arasında insanoğlu yaratılmış. İnsanoğlunun üzerine • Hafif cezaların işlenmesi karşılığında hapis cezası on
ecdadım Bumin Kağan, İstemi Kağan oturmuş." ifadesi yer günü aşamaz.
almıştır.
Çıkarılan kanunlar aracılığıyla gerçekleştirilmesi düşünü­
Bu ifadeler Türk devletlerinde aşağıdakilerden hangisiyle len hedefler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterile­
ilgilidir? mez?
A) Göçebe yaşam tarzının sürdürülmesiyle A) Özel mülkiyet hakkını korumak
B) Cihan hakimiyetinin benimsenmesiyle B) Şahsi eylemlere sınırlama getirmek
C) Sosyal devlet anlayışının benimsenmesiyle C) Ülkede güvenlik ortamının bozulmasını önlemek
,·

D) Laik yönetimin benimsenmesiyle D) Bireysel hakların kullanımını engellemek

E) Tek tanrı anlayışının benimsenmesiyle E) Hukukun insanlar üzerindeki caydırıcılığını sağlamak
1 . "El,gün bize ne der sonra?" ve "Ele güne karşı" deyimlerin­
de geçen el ve gün kelimeleri, geçmişte İl (devlet) ve Kün
(halk-millet) anlamında kullanılmıştır. Zamanla "Devlet ve mil­
let bize ne der sonra?" şeklindeki anlamını yitirerek, "Başka­
ları bize- ne der sonra?JL anlamırn k-azanmıştır.
Deyimdeki "el" ve "gün" kelimelerinin tarihçesi eski Türk­
ler hakkında, aşağıdakilerden hangisinin bir kanıtı sayı­
labilir?
A) Göktürk alfabesi kullanıldığının
B) Toplumsal eşitliğe önem verildiğinin
C) Demokratik bir yönetim benimsendiğinin
D) Devletin boylardan oluştuğunun
E) Devlete ve topluma yönelik sorumluluk hissedildiğinin
2. il. Kök Türkler tarafından oluşturulan Orhun Kitabelerinde yer
alan ifadelerden bazıları şunlardır:
Orhun Kitabesi'ndeki -Bazı İfadeler ·
• "Doğuda gün doğusuna, güneyde gün ortasına, ba­
tıda gün batısına, kuzeyde gece ortasına kadar onun
içindeki millet hep bana tabidir. Bunca milleti hep düze­
ne soktum".
• "Tanrı lütfettiği için illiyi ilsizletmiş, kağanlıyı kağan­
sızlatmış, düşmanı tabi kılmış, dizliyi diz çöktürmüş,
başlıya baş eğdirmiş."
• "Türk milleti için gece uyumadım, gündüz oturmadım.
Ondan sonra Tanrı irade ettiği ve lütfettiği için talih ve
kısmetim olduğu için ölecek milleti diriltip kaldırdım, çıp­
lak milleti giydirdim, fakir milleti zengin ettim, nüfusu az
milleti çok ettim."
• "Ey Türk Oğuz beyleri! Milleti işitin. Üstte mavi gök
çökmedikçe, altta yağız toprak delinmedikçe, ey T ürk
milleti,senin ilini töreni kim bozabilir."
Buna göre, il. Kök Türklerle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine ulaşılamaz?
A) Törenin yazılı hale getirildiğinde
B) Yönetimde kut anlayışının esas alındığına
C) Askeri ve siyasi yapının güçlü olduğuna
D) Egemenliğin geniş alanlara yayıldığına
E) Sosyal devlet anlayışının benimsendiğine
3. Tarih Öğretmeni Muhsin Bey, eski T ürk tarihi konusunu-n iş­ 4.
lendiği derste sınıfa aşağıdaki haritayı göstererek öğrenF,ile-
rinden çıkarımlard_a bl!lunmalarını istemiştir. //
İ
�:�:� �d

J A�::Jt\
�- r) g
AFRiKA �',,
�C:ı

®
----1 ·-- ""
���=�,
( }>•
J � �
Kara Kuvvetleri Komutanlığına ait bu amblemle ilgili aşa­
ğıdaki açıklamalardan hangisinde, doğrudan Asya Hunla­
� 5 rının Türk tarihindeki önemi vurgulanmıştır?
� o �
HiNT � ç) � O Simge Anlamı

�--/. /\.. A) Bordo zemin üzerinde Türk milletinin emrin­

:ıoa HİNT OKYANUSU //
0--, ın

ay yıldız de olduğu
{,., (

Öğrenciler sırasıyla;
Ahmet: B) Kılıç ve meşe yaprağı Kararlı ve güçlü kara
çelenk kuvvetleri
- 1 nollı bölgeye gidenler Hristiyanlık dinini kabul etmişlerdir.
C) MÖ 209 rakamı Kara kuvvetlerinin
Mustafa:
kuruluş yılı
- Turuncu olarak gösterilen bölge Orta Asya'dır.
D) Defne yaprakları "Yurtta sulh cihanda
Zeynep: sulh" ilkesi
- il nolu bölgeye gidenler kurdukları devletlerde hem yöne­ E) 16 adet küçük yıldız Tarihte kurulmuş 16
timde hem de yönetilen kesimde çoğunluğu oluşturmuşlardır. Türk devleti
Bilge:
- Yapılan göçlerle T ürk tarihindeki bütünlük bozulmuştur.
Elif:
- Türkler, Suriye, Balkanlar, Güneydoğu Asya ve Karadeniz'in
kuzeyi gibi bölgelere göç etmişlerdir.
gibi çıkarımlarda bulunmuştur.
Buna göre hangi öğrenci yanlış bir çıkarımda bulunmuş
olabilir?
A) Ahmet B) Mustafa C) Zeynep

D) Bilge E) Elif
 5. Yerin ve göğün simgesi olarak 7 . Oğuz Kağan Destanı'ndan

"Tanrı buyurmuş size yeryüzünü al diye!

görülen, ruhları öteki dünyaya
taşıdığına inanılan geyiğin,
figürlerinde iç organları da Başımla Kut'umu da veriyorum al diye!
belirtilmiştir.
'f- Gekteki Güneş ise yurdun bayrağı olsun,
Hun Gülü olarak adlandırılan
motif, birçok yerde kullanılmıştır. ilimizin çadırı, yukarıdaki gök olsun.
Hun süvari figürleri, son derece Dünya devletim olsun,
başarılı bir şekilde dokunmuştur. Halkımız da çok olsun!
Hunlar tarafından dokunan Pazırık Halısı'na göre aşağı­ O halde sayılırım ben bir dünya kağanı,
dakilerden hangisi söylenemez? Bana bağlıdır artık, dünyanın her dört yanı!
A) Dokumacılık sanatına ilgi duyulduğu Metinden hareketle ilk Türk devletlerinin yönetim
B) Askeri yaşamın önemsendiği anlayışı hakkında aşağıdakilerden hangisi
C) Temel geçim kaynağının avcılık olduğu söylenemez?
D) Taşınabilir sanat es�rlerinin yapıldığı
A) Monarşik bir yönetim olduğu
E) Ahiret inancının var olduğu
B) Egemenliğin bir sülaleye ait sayıldığı
C) Teokratik bir yönetimin benimsendiği
O) Gök kavramına sembolik anlamlar verildiği
E) Cihan hakimiyetinin benimsendiği

6. Eski Türk toplumlarına ait aşağıdaki "söz" ve "önemi" eş­

leştirmelerinden hangisi yanlış verilmiştir?

Söz Önemi

A) "Geniş elbise parçalanmaz, danış- Din

makla gelişen bilgi bozuk olmaz."

B) "Yerinden ayrılan yedi yıl, yurdun- Vatan

dan ayrılan ölünceye kadar ağlar."

C) "İl gider, töre kalır." Hukuk

D) "Çocuğunu öğretmene ver, ondan Bilim

alıp saraya ver."

E) "Baba gören ok yontar, ana gören Aile

elbise biçer."
 f .
,
· ,
.
·- , .' ....·.
ı l :• , •

, ·•. '

İ S LA M M E D E N İ Y ETİ N İ N D O Ğ U Ş U

TÜ R K L E R İ N İ S LA M İ Y ETİ K A B U L Ü VE İ L K TÜ R K İ S LA M D EV L ETL E R İ

· YE R LE Ş M E VE D EV L ET L E Ş M E S Ü R EC İ N D E S E LÇ U K LU TÜ R KİYES İ

B EY L İ KT E N D EV L ET E Ü S M A N L I S İYA S ETİ ( 1 3 0 2 - 1 4 5 3 )

,.

l:JcDört
Bes ,. .
 _ A M M E D E N İ Y E T İ ' N İ N D O Ğ U Ş LI --------------------------'
1 . İslamiyet'ten önce Mekke'yi ziyarete gelen Araplar, kurdukla­
rı büyük panayırlarda alışveriş yaparlar, eğlenceler ve spor
karşılaşmaları düzenlerler, sonra da Kabe'de putları ziyaret
t
ederlerdi.
Buna göre;
1. Arapların ticarete önem verdikleri,
il. Kabe'nin kutsal bir yapı sayıldığı,
111. Araplar arasında yoğun ilişkiler olduğu
· ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
O) 1 ve il E) 1, il ve 111
2 . lslam dini daha önceki dönemlerde gündelik yaşamın bir par-
. çası olan; putlara tapma, falcılık - büyücülük, kan davaları,
gasp, içki, zina, faiz ve kadınlara kötü muamele gibi birçok
kötü alışkanlığı yasaklamıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarından bi­
ridir?
A) Mekke müşriklerinin lslamiyet'e tepki göstermesi
B) Araplar arasında kabile savaşlarının başlaması
C) Ukaz panayırlarına katılımın azalması
D) Kabe yönetiminin el değiştirmesi
E) Müşriklerin, Mekke dışına göç etmesi
3 . Hz. Muhammed (Sav) tarafından düzenlenen Medine Sözleş­
mesi; doğruluk, iyilik, adalet, yardımlaşma, istişare, barış ve
dokunulmazlık gibi kavramları yürürlüğe koymuştur. Çekişme,
suç işleme, kötülük planlama, düşmanlık, zulüm, haksızlık,
bozgunculuk, suçluya yardım ve yataklık ile cinayet gibi konu­
larda yasaklar getirmiştir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisine bir kanıt olabilir?
A) Hicret'in yeni bir takvimin başlangıcı kabul edildiğine
B) Ülke savunmasının Müslümanlara bırakıldığına
ij C) Adli ve siyasi işlerin birbirinden ayrıldığına
D) Yeni bir devletin temellerinin atılmakta olduğuna
E) Müslümanların toplumda ayrıcalıklara kavuştuğuna
� ,rt
4. Hz Muhammed (Sav) Mekke şehrinin fethinden sonra ken­
disi bir çadırda konaklamış, eski evine gidip konaklamasını
söyleyenlere ise Medine'ye hicretinden _ sonra evinin müşrik­
ler tarafından satıldığını söyleyerek bir evinin bulunmadığını
belirtmiştir. Muzaffer bir kumandan ve şehrin fatihi olmasına
rağmen eski evini zorla geri almamıştır.
Hz. Muhammed'in (Sav) bu tutumu İslam Devleti'nde aşa­
ğıdakilerden hangisine önem verildiğinin doğrudan bir
göstergesidir?
A) Cumhuriyet rejimi B) Y önetime katılım
C) Özel mülkiyet fikri D) Kültürel bağımsızlık
E) Gaza ve cihat anlayışı
5. Mekkeli müşriklerinin, çevre kabilelerden de destek alarak 1 0-
1 2.000 kişilik bir ordu oluşturduğu haberini alan Hz. Muham­
med, yaptığı fikir alışverişi sonunda İran asıllı sahabe olan
Selman-ı Farisi'nin tavsiyesini dikkate alarak Medine etrafın­
da derin bir hendek kazılıp şehir savunması yapılmasına ka­
rar vermiştir. Yapılan Hendek Savaşı'nda Medine'yi yirmi gün
kadar kuşatma altında tutan müşrikler, kuşatmayı kaldırarak
Mekke'ye geri dönmüşlerdir.
Bu bilgiler, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi -
ola­
nı�
A) Müşriklerin, Müslümanları bir güç olarak kabul ettiklerinin
B) İslam Devleti'nde istişareye önem verildiğinin
C) Hz. Muhammed'in askeri ve siyasi güç sahibi olduğunun
O) Mekke-Medine �atışmasının sona erdiğinin
E) Müslümanların askeri stratejiye önem verdiklerinin
\ Önce Konuyu
Tanımak
.
�: '.11
1

6. Dört Halife Dönemi'nde birçok ülke ve bölgeye yönelik fe,ihler 9. Hz. Ömer Dönemi'nde:
düzenlenmiştir. \,. • ilk düzenli ordular ve ordugah şehirleri kurulmuş,
Aşağıdakilerden · hangisi bu durumun sonuçlarındarlbiri • ikta sisteminin temelleri atılmış,
değildir? • askeri posta teşkilatı kurulmuş,

A) Teşkilatlanma faaliyeÜerine gereksinim duyulması • fethedilen yerlere Arabistan'ın çeşitli yerlerinden getirilen
aileler yerleştirilmiştir.
B) lslamiyet'in geniş alanlara yayılması
Bu düzenlemelerle ulaşılmak istenen hedefler arasında
C) Haraç ve cizye gelirlerinin artması
aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
D) Yeni kültürlerle karşılaşılması
A) Merkezle taşra arasında irtibatı sağlayabilmek
E) Arap Yarımadası'nda dinsel birliğin sağlanması
B) Toprakları daha verimli kullanabilmek
C) Yöneticileri, askeri kesimden seçebilmek
D) Orduların durumunu yakından takip etmek
E) Merkezi otoriteyi güçlendirmek

7. Hz. Ebubekir'in halifeliğinin ilk zamanlarında İslam Devleti

içerisinde karışıklıklar yaşanmıştır. İslam'dan dönerek devlete
isyan eden kabilelerle Ridde Savaşlarını yapan Hz. Ebubekir,
1 o. Hz. Osman Dönemi'nde Kur'an-ı Kerim'in düzenlemesi yapıl­
bu kişi ve kabilelerle uzun süre mücadele etmiş ve hepsini
mış, düzenlenen Kur'an çoğaltılarak çeşitli yerlere gönderil­
itaat altına alarak ülke içerisinde birlik ve düzeni sağlamıştır.
miştir.
Bu durum, aşağıdakilerden hangisi için bir kanıt olabilir?
Bu durum aşağıdakilerden hangisine önlem niteliğinde
A) Dini ve siyasi yönden yetkinlik sağlandığı sayılabilir?
B) Müslümanlar arasında yeni mezheplerin taraftar bulduğu A) Yönetim birliğinin korunması
C) İçteki gelişmelerin dış politikayı etkilediği B) İslamiyet'in geniş alanlara yayılması
D) Yeni bir devletin temellerinin atıldığı B) Müslümanların sayıca artması
E) Halifenin belirlenmesinde sorunlar yaşandığı D) İslamiyet'te farklılıkların ortaya çıkması
E) Arapça'nın yaygınlık kazanması

-ı 1 . Emevilerin yıkılmasında etkili olan nedenlerden bazıları şun­

8. Hz. Osman zamanında Horasan ve Azerbaycan ele geçirile­
lardır:
rek İslam hakimiyeti Gürcistan ve Dağıstan'a kadar genişle­
tilmiştir. 1. Halifelerin devlet işlerini ihmal etmeye başlaması

Bu durumun; il. Hanedan üyeleri arasında mücadeleler yaşanması

111. Ülke sınırlarının genişlemesi ile merkezi otoritenin sağla-
1. İslam donanmasının oluşturulması,
namaması
il. ilk ayrılıkların başlaması,
iV. Arap olmayan milletlere karşı mevali politikası izlenmesi
111. hazine gelirlerinin artması
Bunlardan hangileri, kabilecilik anlayışının özellikleriyle
sonuçlarından hangilerine yol açtığı savunulabilir? ilişkilendirilebilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 111 A) Yalnız 1 B) Yalnız iV C) 1 ve il
D) il ve 111 E) 1, il ve 111 D) il ve iV E) 111 ve iV

UcDört
Bes
 . A M M E D E N İ Y E T İ ' N İ N D O Ğ LI Ş LI --------------------------....:.-..-

1 . Cemel (Deve) Vakası'nda Hz. Ali taraftarları üstün gelmiş,
Hz Ayşe ise savaştan sonra Medine'ye gönderilmiştir. Ancak
Hz. Ali, Medine'ye dönmemiş ve taraftarlarının çoğunlukta ol­
duğu KQfe'yi devletin merkezi yapmıştır.
Hz. Ali'nin bu tutumunun nedeni aşağıdakilerden hangisi
olabilir?
A) Egemenlik anlayışını değiştirmek
B) Merkezi otoriteyi güçlendirmek
C) Yönetimde saltanat sistemine geçmek
D) Fetih hareketlerini hızlandırmak
E) Belli şehirlerin gelişimini hızlandı rmak
4. Bir tarih araştırmacısı "lslam bir ilim dini ve onun vücuda getir­
diği medeniyet, bir ilim medeniyetidir." demiştir.
Araştırmacının bu nitelemeyi aşağıdakilerden hangisine
dayandırdığı savunulamaz?
A) İlk ayetin "oku" emrini vermesine
8) Bedir Savaşı sonrası bazı esirlerin okuma yazma öğret­
meleri karşılığında serbest bırakılmasına
C) Abbasiler tarafından Beytül Hikme'nin kurulmasına
D) Müslümanlar arasında Şii ve Sünni gibi akımların ortaya
çıkmasına
E) Mescid-i Nebevi'nin bir bölümünün eğitim ve öğretime tah­
sis edilmesine

2 . lslam tarihindeki bazı gelişmeler, Müslümanlar arasında ayrı­

lıklara yol açmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu gelişmelerden biri değildir?
A) Kerbela Olayı B) Akabe Biatları
C) Sıffin Savaşı . D) Cemel Vakası
E) Hakem Olayı

3 . Abbasiler, ülkelerinde yaşayan Türklere idari ve mali görevle­

rin yanı sıra askeri alanda önemli görevler vermişlerdir. 5 . Dört Halife Devri'nde Hz. Ömer'in ardından Hz. Osman halife
Abbasilerin bu tutumları: seçilmiştir. Bu dönemde Kıbrıs, Tunus, Gürcistan ve Azerbay­
can'ın tamamı fethedilmiştir.
1. Arap ve İranlılara karşı Türkleri bir denge unsuru olarak
kullanma,
Yalnız bu bilgiye dayanarak aşağıdakilerden hangisine
ulaşılamaz?
il. ülke savunmasını ve fetih hareketlerini kolaylaştırma,
A) İslam ordularının güçlü olduğuna
ili. İslam dünyasındaki mezhep ayrılıklarını sonlandırma
B) İslam Devleti'nde saltanat sistemine geçildiğine
nedenlerinden hangileriyle açıklanabilir?
C) lslamiyet'in geniş alanlara yayıldığına
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
D) lslam donanmasının devletin gücüne katkı sağladığına
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 E) İslam Devleti'nin stratejik öneminin arttığına

,rt
 Önce Konuyu
\. Tanımak
1-

����-

6. Avrupa'da "Avicenna" (T ıbbın Hükümdarı) olarak adlandırılan
.
lbn-i Sina'nın yüz yirmi" civarında kitabı vardır. T ıptaki otoritesi
XVI I I . yüzyıla kadar devam eden İbn-i Sina'nın eserlerinin')Sir­
çoğu, . Avrupa'da yüzyıllarca okutulmuştur.
Bu bilgilere göre;
1. İbn-i Sina, Batı üniversitelerinde ders vermiştir.
il. Batı dünyası lslam bilginlerinden yararlanmıştır.
ili. Pozitif bilimler lslamiyetle birlikte doğmuştur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
9. Endülüs Emevilerinin başkenti Kurtuba'nın kaldırımları sanat­
karane bir şekilde döşenmiş, 5000 dükkanlı caddeleri; öküz
arabalarıyla muhteşem bir şekilde temizlenmiş, evlerin duvar­
larına asılan lambalarla aydınlanmış iken, Avrupa bu alandaki
gelişmelere ancak XVI II. yüzyılda ulaşabilmiştir.
Bu bilgilere dayanarak, aşağıdaki yargılardan hangisine
ulaşılabilir?
A) Batı dünyası lslam medeniyetinin seviyesini çok geç ya­
kalamıştır.
B) Şehircilik alanındaki faaliyetler lslam kültürü ile doğmuş­
tur.

D) 1 ve il E) 1, il ve ili C) Belli bir döneme kadar Avrupa'ya İslam devletleri hakim

olmuştur.
D) İslam medeniyetinde en fazla süsleme sanatları gelişmiş­
tir.
E) lslam sanatı Batılılar tarafından XIX. yüzyıla kadar kabul
7. İslam medeniyetinde;
görmemiştir.
• Cabir, ilk hassas teraziyi yapmış, atomun parçalanabile­
ceğini yüzyıllar öncesinden belirterek bu konuda çalışma
yapanlara öncülük etmiştir.
• Ebubekir Razi, çiçek ve kızamık hastalıkları, alerjik astım
konularında araştırma yapmıştır.
• Fezari, "usturlap" adı verilen bir aletle yıldızların hareket­
lerini incelemiştir.
• lbnü'I Heysem, ışığın yansıması konusunda çok önemli
buluşlar yapmıştır.
Verilen buluşlar İslam medeniyetinde aşağıdaki bilimler­
den hangisinin geliştiğinin bir kanıtı sayılamaz?
A) Astronomi B) T ıp C) Coğrafya

D) Fizik E) Kimya

1 o. Abbasilerde halifeler medreselerin görevlerine ve orada gö­

8. Emeviler Dönemi'ne ait; rev yapan alimlere yüksek maaş vermişler, kütüphaneye gelip
kitap okuyah ve yazan insanların ihtiyaç duyacağı mürekkep,
1. ilk Arap parasının basılması,
hokka, kalem ve kağıt gibi malzemeler koydurmuşlardır.
il. Arap olmayan Müslümanlara mevali (köle) adı verilmesi,
Buna göre Abbasiler hakkında ;
111. aileler arasında iktidar mücadelesi olması,
1. bilimsel faaliyetlerin devlet politikasına dönüştüğü,
iV. ülkeye katılan ulusların kültüründen yaralanılması
il. çevre kültürlere kayıtsız kalındığı,
durumlarından hangilerinin birbiriyle çeliştiği savunula­
ili. kültür birikimini sağlayıcı faaliyetler olduğu
bilir?
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) 1 ve il B) 1 ve 111 C) il ve ili
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve 111
D) il ve iV E) 111 ve iV
D) il ve 111 E) 1, il ve ili

UcDört
Be
 1 İ s L A M M E D E N İ Y ET İ ' N İ N D o Ğ u ş u

1 . Aşağıdaki tabloda, bazı tarihi gelişmeler numaralandı rılarak 4 . Hz. Muhammed Dönemi'nde Bedir Savaşı 'nda esir alınan
verilmiştir. Mekkelilerin bir kısmı fidye karşılığ ında, bir kısmı da Müslü­

1
manlara okuma-yazma öğretmeleri karşılığ ı nda serbest bıra­
İslamiyet'in Mekke'de yayılmaya başlaması
kılmı ştı r.
Bu durum;
il Mek-ke müşriklerinin baskı ları n ı artırması
111 Müslümanları n Medine'ye göç etmesi
1. okuma yazmaya önem verildiği,
iV Akabe Biatları n ı n yapılması
i l . ekonomik durumu iyi esir sayısının fazla old uğu,
V Medine Sözleşmesi'nin yapılması
1 1 1 . Arapça okuma-yazma öğrenmenin zor olduğu

ifadelerinden hangilerine kanıt sayılabilir?

VI Medine İslam Devleti'nin kurulması

Bu sıralamada, neden - sonuç ilişkisinin doğru olabilme­

si için kaç numaralı alanların yer değiştirmesi gerekir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1

D) 1 ve 111 E) il ve 111
A) 1 ve i l B ) i l ve 1 1 1 C) 1 1 1 ve iV

D) iV ve V E) V ve VI

2. Günümüzdeki fuarlara benzeyen panayı rlar Arabistan ticare­

tinde önemli bir yer tutard ı . 5 - 30 gün arası nda süren bu pa­

.ı
nayırlar, genellikle savaşmanın yasak olduğu haram aylarda
kurulurd u . Böylece ticaret için gelen tüccarları n güvenliği sağ­
lanmış olurd u . Bu panayı rlar, ekonomik hayatın olduğu kadar
sosyal hayatı n da bir parçasıyd ı . Özellikle kabileler arası ndaki
5 . Dört Halife Dönemi'nde yapı lan fetih hareketleri sonrasında
insanlara din ve ibadet hürriyeti tan ınmış, zorla İslamlaştırma
politikası takip edilmemiştir.

Dört Halife Dönemi'ndeki bu anlayışın aşağıdakilerden

birçok problem buralarda çözülürdü. Panayı rlarda edebi soh­
betler yapıl ı r, şairler en güzel şiirlerini buralarda okurdu. Bu hangisine ortam hazırladığı savunulamaz?
şiirlerden beğenilenler Kabe'nin d uvarına ası lırd ı .
Bu durumun, aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu
A) Değişik kültürlerden insanların bir arada yaşamasına

savunulamaz? 8) lslamiyet'te farklı mezheplerin ortaya çıkmasına

A) Arap edebiyatı n ı n gelişmesinde C) Merkezden yönetimin kolaylaşmasına

B) Ekonomik hayatı n canlanması nda D) Yerel kültürlerin yaşama imkanı bulmasına
C) Güvenlik soru nları n ı n azalmasında E) Halkın yönetime güven· duymasına
D) Siyasal birliğin sağlanmasında
E) Sosyal ve kültürel hayatın can lanması nda

3. İslam' ın ilime verdiği büyük önem sebebiyle ilk yıllardan itiba­

ren İslam kültür ve medeniyeti oluşmaya başlamıştı r. lslam
medeniyetinde gelişen bilim ve bilim anlayışı, sadece İslam
dünyası n ı değil Haçlı Seferleri, Akdeniz ticaretinin gelişmesi,
İslam fetih leri, İspanya'da kurulan medreseler, tercüme faa­
liyetleri g ibi durumlar sayesinde Avrupa'yı da etkilemiştir. B u 6. İslamiyet'in kısa sürede evrensel bir din haline gelmesi­
etki aralıksız olarak XVI I I . yüzy ı la kadar devam etmiştir. nin nedenleri arasında, aşağıdakilerden hangisinin etkili
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun Avrupa'daki sonuç­ olduğu savunulamaz?
larından biri olarak gösterilemez? A) Hz. Peygambere gelen vahiy sonucu ortaya çıkma
A) Rönesans ve Reform hareketlerinin başlaması B) Getirdiği ilkelerle insanları n ihtiyacı n ı karş ılama
B) İslam dünyası na yönelik savaşları n azalması
C) Arap Yarımadası'ndan yayı lmaya başlamış olma
C) Arapçadan tercümelerin yoğ u nlaşması
O) Tüm insanl ı ğa gönderilmiş olma
D) Hristiyanlığın ilk dönemleri h akkında bilgilere ulaşı lması
E) Bilim adamların ı n yetişmesi ve sayısının artması E) Kutsal bir kitaba dayanma
 · Sınavda
Bu tar-z A
Sorarlar �

,<

7 . Bir tarih araştırmacısı "Hudeybiye Antlaşması'nın bu maddesi 1 o . Hz. Ömer Dönemi'nde:

Hz. Muhammed'in ne · kadar ileri görüşlü olduğunu göst�ten • Yermük Savaşı ile Suriye ve Filistin coğrafyası n ı n önemli
bir durumdur." demiş�iL
f şehirleri ele geçirilmiş, 640 yılında bütün Suriye fethedil­
Araştırmacının bu nitelemeyi aşağıdakilerden hangisine miştir.
dayandırdığı savunulabi!Jr? • 636 yılı nda Kadisiye, bir yıl sonra Celula ve 642'de Niha­
vend Savaşları sonucunda Irak ve l ran toprakları fethe­
A) Müslümanlar o yıl Kabe'yi ziyaret etmeyecekler. Ancak er­
dilmiştir.
tesi yıl Mekkeliler, Mekke'yi üç günlüğüne boşaltarak Müs­
• İslam ordusu Kafkas Dağları ve Hazar Denizi'ne kadar
lümanların hac görevlerini yapmalarına izin vereceklerdir.
olan bölgeleri ele geçirmiştir.
B) Reşit yaşa gelmeden Müslüman olan Mekkeliler Medi­
• Kuzey Afrika yönünde seferler yapılmış ve Mısır fethedil­
ne'ye kabul edilmeyecek, geri gönderilecek, Müslüman­
miştir.
lardan Mekke'ye sığ ınan olursa geri verilmeyecektir.
Bu gelişmelerin aşağıdakilerden hangisine yön verdiği
C) Arap kabileleri, Müslümanlardan ya da Mekkelilerden is­
savunulamaz?
tedikleri tarafı tutabileceklerdir. Bu kabileler arasında her­
hangi bir savaş olursa Mekkeliler ve Müslümanlar tarafsız A) Ordugah şehirlerin kurulmasına
kalacaklard ı r. B) illere kadılar atanmasına
D) iki taraf arası nda on yıl savaş olmayacaktır. C) Beytülmal'ın oluşturulmasına
E) Müslümanların Mekke'de bulunduğu günlerde, Kureyşliler D) Şer'i hukukun benimsenmesine
Mekke dışına çı kacaklardır.
· E) lkta sistemine geçilmesine

8 . İlhanlıları n 1 258'de Abbasi Devleti'ni ortadan kald ırması üze­

rine Memlük Sultan ı 1 . Baybars, Abbasi ailesinden birini halife
ilan ederek Abbasi hilafetini Mısır'da yeniden kurmuştur.
Memlük sultanının böyle davranmakla,

1. saltanatına dinı meşruiyet kazandırmayı ,

i l . mezhep kavgaları nı sonlandırmayı,
i l i . hilafetin koruyucusu s ıfatıyla bütün İslam dünyası üzerin­
de nüfuz sahibi olmayı

durumlarından hangilerini amaçladığı savunulabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız i l C ) Yalnız i l i 1 -1 . Hz. Osman Dönemi'nden itibaren Müslümanlar arasında ilk
D) 1 v e i l i E) 1 , i l v e 1 1 1 ayrılıklar başlamış, bu durum halifenin şehit edilmesiyle so­
nuçlanmıştır.
Bu durumda Hz. Osman Dönemi'nde;
9 . Dört Halife Dönemi "Cumhuriyet Dönemi" olarak nitelendiril­ 1. ekonomik sıkıntılardan kurtulmak için halka bağlanan ma­
miştir. aşların kesilmesi,
Bu nitelendirmede dönemin; i l . toplumda kabilecilik anlayışı n ı n tekrar gün yüzüne çıkma­
sı,
1. yöneticilerin seçimle iş başı na gelmesi,
i l i . devlet kadrolarına .yapı lan tayinlerde Ümeyyeoğullarına
i l . fetih hareketlerinin sürdürülmesi,
ayrıcalık tanındığı iddialarının gündeme getirilmesi
i l i . teşkilatlanma faaliyetlerinin artması
gelişmelerinden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
özelliklerinden hangileri etkili olmuştur?
.,

A) Yalnız 1 B ) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1

A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1
D) 1 ve i l E ) 1, i l v e i l i
D) 1 ve i l E) 1 , il ve i l i
 DA 2 1
11
0 SY M TADIN
SORU LAR
1 . "Bazı tarihçiler Abbasilerdeki bu hareketliliği Rönesans'tan
önce bir İslam Rönesansı'nın doğuşu olarak kabul eder."
değerlendirmesindeki "bu hareketliliğin" karşılığı olarak,
aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?
A) Türkler için Samarra şehrinin inşa edilmesi
B) Farklı kültürdeki eserlerin Arapçaya tercüme edilmesi
C) Mevali politikası yerine ümmetçiliğin benimsenmesi
D) Vakıf işlerini yürüten Divan-ı Bir'in kurulması
E) Devletin son dönemlerinde tavaif-i mülklerin ortaya çıkma­
sı
2. Tuğçe, araştırma konusu olarak Abbasilerdeki "Samarra ve
Avasım" şehirlerini belirlemiş, araştırmasının sonunda Abba­
siler hakkı nda bazı tespitlere ulaşmıştır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Tuğçe'nin tespitlerin­
den biri olamaz?
A) Arap milliyetçiliği yapılmadığı
B) Devlet kadrolarında farklı unsurlardan yararlanıldığı
C) Egemenlik anlayışının değiştirildiği
D) Bizans ile sınır anlaşmazlıkları yaşandığı
E) Türklerin askeri yeteneklerinden yararlanıldığı
3. Abbasiler Dönemi'nde Türklere ve İranlı lara devletin idari,
mali ve askeri kadrolarında görev verilmiş, onlardan önemli
konularda istifade etme yoluna gidilmiştir.
Bu uygulamaların Emeviler Dönemi'ndeki;
1. Emevi sülalesi, diğerlerinden üstündür.
il. Halifelik, saltanat sistemine göre belirlenir.
ili. Vilayetleri, merkezden atanan valiler yönetir.
durumlarından hangileriyle çeliştiği savunulabilir?
A) Yalnız 1 B ) Yalnız il
D) 1 ve i l i E) 1 , i l ve ili
İ s LAM M E D E N İ Y ET İ ' N i N D o Ğ u ş u
4. Dört halifenin seçiminde, danışma ve istişare prensibi dikkate
alınmışken, Emeviler halifeliği kabilecilik anlayışı ve kılıç kuv­
vetiyle kazanmıştır.
Emeviler Dönemi'ndeki bu anlayış aşağıdakilerden han­
gisine ortam hazırlamıştır?
A) Siyasi kargaşaların doğmasına
B) Fetih hareketlerinin durmasına
C) Arap milliyetçiliğinin zayıflaması na
D) Merkezi devlet otoritesinin tesis edilmesine
E) Teşkilatlanma faaliyetlerinin durmasına
5. Tolunoğullarında Ahmet b. Tolun zamanında, İbn Tolun Ca­
misi, bimarhaneler, su kanalları , köprüler, hükumet sarayı;
Humaraveyh Dönemi'nde de parklar-bahçeler, içi cıva dolu
havuzlar, Mısır'dan Bağdat'a kadar olan berid menzilleri ya­
pılmıştı r.
Bu bilgiye dayanarak Tolunoğulları ile ilgili aşağıdakiler­
den hangisine ulaşılamaz?
A) Ekonomiyi geliştirmek istediklerine
8) Haberleşmeye önem verdiklerine
C) Sosyal kurumlar oluşturdukları na
D) İslamın gelişimine katkı sağladı klarına
E) Devletin siyasal ömrünün uzun sürdüğüne
6. Abbasi Halifesi RazT-Billah, 939 yılında l hşidilerin kurucusu
olan Muhammed b. Tuğç'a eski Fergana Türk hükümdarları­
nın kullandığı "ihşTd" unvanını vermiş; Mısır ve Suriye camile­
rinde okunan hutbelerde adı halifenin adıyla birlikte anılmaya
başlanmıştır.
Bu bilgiyle aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) Muhammed b.Tuğç'un İslam dünyası nın önemli bir siyasi
gücü olduğuna
B) Abbasi halifesinin siyasi yetkilerini Muhammed b. Tuğç'a
bıraktığına
C) Türkler arasında İslamiyet'in hızla yayıldığına
D) İslam dünyasında mezhep çatışmalarının son bulduğuna
C) Yalnız ili
E) Muhammed b. Tuğç'un İslam dünyasında siyasi birliği
sağlad ığına
il
 Sınavda
Bu tarz
A
Sorarlar

:J
7. Mehmet Akif Ersoy, Selahaddin Eyyubi'yi; "Şarkın en sevgili 9. Veda Hutbesi'nde yer alan ifadelerden bazıları şunlardır:
1

sultanı", Fransız tarihçisi Champdor; "İslamın en saf k�hra-

manı" olarak nitelemiştir.
Veda tıu.tbesi'ndeki Bazı. �fade!er
• Bu şehir (Mekke) nasıl mübarek bir şehir ise can-
Bu niteleme aşağıdakilerden hangisine dayandırılamaz? larınız, mallarınız, namuslarınız da öyle mukad-
destir.
A) Mekke ve Medine'ye hizmetler yapmasına
ı:i,.

• Cahiliye devrinde güdülen kan davaları tamamen

B) Döneminde hiçbir isyanın olmamasına
kaldırılmıştır.
C) Haçlılardan Kudüs'ün alınmasına • Müslüman, Müslümanın kardeşidir.
D) Hanedanlık anlayışını uygulamasına • Baba oğlunun suçu üzerine, oğlu da babasının
E) İslam dünyasını savunmasına suçu üzerine suçlanamaz.

Aşağıdakilerden hangisi bu ifadelerde gözetilenlerden

biri değildir?
A) Adalet B) Kişi hakları
-1

C) Suçun şahsiliği D) Aile bağları

E) Özel mülkiyet

1 o . Aşağıdaki tabloda İslam tarihi hakkında eşleştirmeler yapıl­

mıştır.

Dönem
8 . Sekizinci Emevi halifesi olan Ömer bin Abdulaziz, dönemin 1 Hz. Muhammed
Müslümanları tarafından diğer Emevi halifelerinden farklı tu­ il Hz. Ebu Bekir
tulup ilk dört halifenin yönetim anlayışına benzetilerek "beşin­
ci halife" olarak nitelendirilmiştir. 111 Hz. Ömer
Bu nitelendirmede Ömer bin Abdulaziz Dönemi'ne ait;
Gelişme
Mekke'nin fethedilmesi
Kur'an-ı Kerim'in çoğaltılması
Teşkilatlanma faaliyetlerinin
başlaması

1. mevalilerden alınan cizye vergisinin kaldırılması, iV Hz. Osman İlk İslam donanmasının oluştu-
rulması
il. din ve devlet işlerinin birlikte yönetilmesi,
111. halkı önemseyen bir yönetimin benimsenmesi V Hz. Ali Hakem Olayı'nın yaşanması

durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?

Buna göre verilenlerden hangisinde bir yanlışlık yapıldı­
A) Yaln_ız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 _ ğı söylenebilir?
D) 1 ve 111 E) il ve 111 A) 1 B) il C) 111 D) iV E) V
ı- ..._, . .-·

S O R U LA R 1
1 . Mekke müşriklerinin çoğu daha önceden Hz. Muhammed'e 3. Onur, hazırladığı proje ödevi sonrasında: "İslamiyet öncesin­
(Sav) "Muhammed'ül - Emin" (güvenilir) lakabını verdikleri de Araplar 'cahiliye dönemi' denen bir yaşantı sürdürmüşler­
halde onun lslamiyet'e yönelik çağrısına olumlu karşılık ver­ dir." değerlendirmesini yapmıştır.
memişlerdir. Onur'un bu değerlendirmesine göre aşağıdakilerden han-
Bu durumda; gisi balısedilen dönemi niteleyen bir yaşantı olamaz?
1. mevcut düzen içerisinde yeni dinin köklü değişiklik getir­ A) Putlara tapılması
miş olması, B) Köleciliğin olması
il. dini inanışların terk edilmesi konusunda zorluklar yaşan­ C) Hitabete önem verilmesi
ması,
D) Kız çocuklarına kötü davranılması
111. lslamiyet'in okuma yazmaya önem vermesi
E) Kan davalarının yaygın olması
nedenlerinden h angilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 B ) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve i l E) 1, il ve 111

2.
İslamiyet'ten önce Mekke'yi ziyarete gelen Araplar, kurdukları
büyük panayırda alışveriş yaparlar, eğlenceler ve spor karşılaş­
maları düzenlerler sonra da Kabe'deki putları ziyaret ederlerdi.

Bu metne göre İslamiyet öncesi Arapların yaşantısı ile ilgili

açıklanabilecek özellikler için "Evet"'i yada "Hayır"'ı işaretle­
4. Aşağıdaki tabloda Dört Halife Dönemi ile Emeviler Döne­
yiniz.
mi'nin bazı konularda karşılaştırılması yapılmıştır.

o o
o o
Özellikler Evet Hayır
No Konular Dört Halife Devri Emeviler Dönemi
Kutsal yerler ziyaret edilmektedir.

o o
1. Halifenin Seçim ile Saltanat ile
Araplar ticarete önem vermektedir.
belirlenmesi

o o
Mekke kutsal bir şehirdir. ..

o o
il_. B�şkent Medine - Küfe
Araplar politeist inanca mensuptur. . '

Araplar, medeni bir hayat sürmektedir. 111. İslam sanatı Sade İleri düzeyde

Evet: Lacivert renk Hayır: Kırmızı renk

iV. Halka Eşitlik anlayışı Mevali_ p9litikası
Bu özelliklerin " Evet" ve "Hayır" ölçütlerine göre doğru ya�laşım
,, 1 •
- '• : -· -
_ r-r

olarak işaretlenmesi, aşağıdakilerden hangisinde veril­

miştir? V. Resmi dil Arapça Yok

A) B) Yukarıda verilenlerden hangisinde bir yanlışlık yapıldığı

C) 9 D) söylenebilir?

E) A) 1 B) il C) 111 D) iV E) V
 .:-:
5. Ahmet ile Esra arasında Emeviler hakkında aşağıdaki ko� uş­ 7. Hz. Ömer, Mısır'a kadı olarak atadığı Kays ile vali olarak ata­
ma geçer. dığı Amr bin As'a aşağıdaki nasihatlerde bulunmuştur.
Ahmet: Kays:

- Emevilerde Abdülmelik Dönemi'nde devletin resmi dili
Arapça olmuş, ilk Arap parası bastırılmıştır.
Esra:
Buna göre Ahmet'in konuşmasına yönelik Esra'nın aşa­
ğıdaki değerlendirmelerden hangisini yapması beklene­
mez?
A) Ulusçu bir tavırla hareket edildiği
B) Arapçanın kullanım alanının arttığı
C) Ekonomik bağımsızlığın önemsendiği
D) Müslümanların sayıca arttığı
E) Yazışmalarda kolaylığın amaçlandığı
- Ey müminlerin emiri! Mısır'da halka nasıl davranmalıyım?
Hz. Ömer:
- insanlara karşı şahsi ilişkilerinde ve adaletinde eşit mua­
mele yap ki kuvvetli senin nüfuzundan korksun, zayıf da
adaletine sığınsın.
Amr bin As:
- Ey müminlerin emiri! Ben nasıl davranmalıyım.
Hz. Ömer:
- Ben valileri, insanlara dinlerini ve Resulullah'ın sünnetini
öğretmeleri için, halkın gelirlerini, ganimetlerini eşit pay-
!aşmaları için, adil yönetim uygulamaları için gönderirim.
Bu konuşmaların Hz. Ömer Dönemi'ne ait yansımaları
arasında, aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?

A) Yönetim birimlerine vali atanması

B) Hicri Takvim'in oluşturulması
C) Kadılık makamının kurulması
D) Adaletin önemsenmesi
E) Kişi haklarının korunması

6. Tarihe pek meraklı olan Napolyon, 1 798'de Mısır'ı istila et­

tiğinde daha önce burada kurulmuş olan devletlerin tarihini
inceler. Tolunoğullarının az bir zamanda tarihe kazandırdıkla­
rını gördüğü zaman hayret eder. Kendisinden sonra Mısır'ın
idaresini emanet ettiği General Kleber'e şöyle der: "Hiçbir şey
değil, Tolunoğullarının yapabileceklerini başarabilirsen yeter.
O zaman Fransa'nın izi bu topraklardan silinmez olur."
Napolyon'un bu sözüne Tol unoğullarına ait aşağıdakiler­
den hangisi dayanak olarak gösterilemez?

A) Tarımı geliştirmek amacıyla sulama kanalları yapı lması

B) Ticarette Tolunoğlu Ahmet adına bastı rılan paranın kulla­
nılması
C) Ticareti geliştirmek amacıyla tüccarlara büyük kolaylı k
sağlanması
D) Çiftçilerden alınan vergilerin azaltılarak halkı n refah sevi­
yesini yükseltilmesi
E) inşa edilen bimaristandan her kesimden insanı n yararlan­
masının sağlanması
,� K L E R İ N İ s L A M İ Y E T İ K A B U L Ü V E İ L K T Ü R K İ s L A M D E V L E T L E R İ ________________
"r-­
3. İlk Türk İslam devletlerinin egemenlik anlayışında, İslamiyet
1 . lslamiyet'i kabul eden ilk Türk devletlerinden biri olan Kara­ !
hanlı larda; hükümdarl ı k halife tarafından tasdik edilmiş, ülke­ öncesi Türk devletlerinin idare geleneği devam etmiştir.
de halife adına hutbe okutulup para bastırı lmıştı r. Böyle ol­ Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarından biri
makla birlikte İslamiyet öncesi yönetim gelenekleri de büyük
değildir?
ölçi:ide devam ettirilmiştir.
Yalnız bu bilgiye dayanarak, Karahanlılarla ilgili olarak
A) Hanedanlık anlayışı n ı n sürdürülmesi

aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? B) Taht kavgaları n ı n yaşanması

C) Monarşiye dayalı yönetimin görülmesi
A) Arap kültürünün bütünü�le benimsendiği
D) Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrı lması
B) Siyasi yönden zamanın en güçlü devleti olduğu
E) ikili yönetim uygulamaları n ı n görülmesi
C) Türk-İslam sentezinin oluşturulduğu
D) Güçlü bir merkezi otoriteye dayand ı ğ ı
E) H ükümdarların d i n i yetkiler kulland ı ğ ı
4. Büyük Selçuklu Devleti'nde Sultan Melikşah Dönemi'nde,
Batı ve Doğu Karahanlı Devletleri hakimiyet altına alınmıştır.
Gürcistan, Kudüs, Suriye, Yemen ve Aden fethedilmiştir. Ay­
rıca Malazgirt Savaşı'ndan sonra Alp Arslan'ı n emri ile Ana­
dolu'ya yapı lan akınlar bu dönemde de devam ettirilmiş ve
Türk komutanları İzmit'e kadar Anadolu'nun büyük bölümünü
fethetmişlerdir. Yine bu dönemde devlet ad ı na tehdit oluştu­
ran Batınilere karşı mücadele edilmiş bu doğrultuda Elburz
Dağları nda Alamut Kalesi kuşatılmıştı r.

Bu bilgilerden hareketle Melikşah Dönemi ile ilgili olarak

aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İslam dünyası ndaki mezhep ayrı l ı klarına son verilmiştir.

B) Anadolu'ya yönelik fetih hareketleri sürdürülmüştür.
C) Ülke sınırları n ı n güvenliği sağlanmaya çal ışılmıştır.

2. Orta Asya'daki i lk Müslüman Türk devleti olan Karahanlı Dev­ D) Devletin egemenlik alanı genişletilmiştir.
leti ; Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi boyları tarafı ndan 840 yı­ E) Ülke bütünlüğünün sağ lanmas ı na yönelik faaliyetlerde bu­
l ı nda kurulmuştur. Satuk Buğra Han, İslamiyet'i kabul eden ilk lunulmuştur.
Karahanlı hükümdarıd ır. Müslüman olduktan sonra Abdulke­
rim adı n ı alan Satuk Buğra Han, Türkler arası nda İslamiyet'in
yayı lması için mücadele etmiş ve bu nedenle El- Mücahit,
El-Gazi unvanları ile anılmıştır. Bir diğer hükümdar olan Yusuf 5. Karahanlı vezirleri Türkçe yuğruş unvanını kullan ırken , genel­
Kadir Han'ın vefatından sonra taht mücadeleleri yaşanmış, likle İ ran kökenli olan Gazneli vezirler hace unvanını kullan­
Karahanlı Devleti Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrı lmıştır. mışlardı r.
Bu durum Karahanlıların;
Doğu Karahanlılara 1 2 1 1 'de Karahitaylı lar; Batı Karahanlı lara
ise 1 2 1 2'de Harzemşahlar son vermiştir.
Bu bilgilere göre Karahanlılar hakkında aşağıdaki yargı­ 1. Türkçeye önem verme,
lardan hangisine ulaşılamaz? i l . İslamiyet'i yayma,

A) Kurulmaları nda boy yapı lanmas ı n ı n etkili olduğu 1 1 1 . bilimsel çal ışmalarda bulunma

B) Gaza ve cihat anlayışı doğrultusunda hareket edildiği konularından hangilerinde Gaznelilerden farklı oldukları­
C) Türklerin, genel nüfus içinde sayıca azınlıkta kaldı ğ ı nı kanıtlamaktadır?

D) _ Devlet yönetiminde Türk geleneklerinin sürdürüldüğü A) Yalnız 1 B) Yalnız il C ) Yalnız ili

E) Bazı konularda İslam kültürünün etkisinde kal ı ndığı D) 1 ve ili E) 1 , il ve ili
 Önce Konuyu
\. Tanımak

����-- -

,,

6. Yusuf Has Hacip "Adalete dayanan töre ve kanun bu g � ğün 9. Büyük Selçukluları n vezirlik kurumunda; Abbasi, Sasani ve
direğidir; töre bozulursa gök yerinde durmaz." demiştir. t, Gazne tesiri vardı. Devletin mülki teşkilatına lranlılar, askeri
Bu sözün Türk-İslam devletlerinde aşağıdakilerden ilan­ teşkilatına ise Türkler hakimdi.
gisirideki uygulamalar ile karşılık bulduğu savunulabilir? Bu bilgiye dayanarak Büyük Selçuklularla ilgili;

A) Eğitim BfHukuk C) Sanat 1. etnik yapısı n ı n çeşitli olduğu,

D) Yönetim E) Ekonomi . i l . hoşgörülü bir anlayışın benimsendiği,
1 1 1 . liyakata önem verildiği

ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1

7 . Büyük Selçuklu sultanları , din ve ı rk ayrımı gözetmeden halka D) 1 ve II E) 1 , 1 1 ve 111

toprak dağıtarak boş araziyi değerlendirmeyi devletin görevi
saymışlard ı r.
Bu durum Büyük Selçuklular ile ilgili olarak aşağıdakiler­
den hangisinin bir göstergesidir?

A) Ticraretin ülke ekonomisindeki payının az olduğunun

B ) Yabancı lardan alı nan vergilerin süreç içerisinde azaltıldı­
ğının
C) Hoşgörüye dayanan b i r siyasetin uygulanmadığının
D) Ü retimde artışı sağlamanın devlet politikasına dönüştüğü­
nün
E) Ülke g üvenliğini sağlamakta zorluklar yaşandığının

1 o. Malazgirt Savaşı'nın ( 1 071 ) Selçuklular tarafından kazan ı l­

8. Vezir Nizamülmülk ünlü eseri Siyasetname'de sultanın vasıf­
ları n ı : " . . . haftada iki gün divan-ı mezalime oturarak mazlumun
hakkı n ı vermelidir. Ferasetli olmalı, meseleler üzerine kafa
yormal ı , töre ve geleneklerle ilgili olmalıdır. Devlet işlerini işini
bilenlere vermeli ve devlet görevlilerini sürekli denetim altında
tutmalıdır." ifadeleri ile anlatmıştır.
S iyasetnameye göre hükümdarlarda aranan özellikler
arasında aşağıdakilerden �angisi yoktur?
A) Adaletli olma B) Milliyetçi olma
C) Din adamı olma D) İleri görüşlü olma
E) Liyakata önem verme
ması;
• İslam dünyasında Abbasi halifesinin, Sultan Alp Arslan'a
hediyeler göndermesine ve ona "İslam ülkelerinin sultanı"
unvanını vermesine,
• Batıda ise Avrupa'nın Bizans'a yardım etmek amacıyla
harekete geçmesine ve Haçlı Seferleri için hazı rlık yap­
masına yol açmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçadan çıkarılabilecek bir
sonuç değildir?
A) Malazgirt Savaşı'nın uluslararası etkilerinin olduğu
B) Batı dünyasının Anadolu'daki Türk - lslam ilerleyişinden
rahatsız olduğu
C) Büyük Selçukluların lslam dünyası ndaki saygınlığının art­
tığı
D) Anadolu'daki Türk egemenliğinin kesinlik kazandığı
E) Malazgirt Sav�şı'ni� lsıa·m - Haçlı mücadelesi olarak al­
g ı landığı

UcDört
Bes
 .· ._ , ,�(j))
'��mU

� K L ERİN İ s LAMİ Y E Tİ KAB U L Ü V E i·L K T Ü R K İ s LAM D E VL E T L E R İ

1 . Karahanlı Hükümdarı Tamgaç Han, ticaret kervanlarının gü­ 4. Gaznelilere ait özelliklerinden bazıları şunlardır:
venliğini sağlamayı en önemli görevlerden birisi olarak gör­ 1. Geniş bir coğrafi bölgeye hükmedilmesi
müş, ticaret mallarına zarar verenleri şiddetle cezalandırmış­ il. Çok uluslu olunması
tır.
ili. Farsça'nın resmi dil olması
Tamgaç Han'ın izlediği bu politika, öncelikle aşağıdakiler­
den hangisini sağlamaya yöneliktir? Bunlardan hangilerinin Gaznelilerin yıkılmasına ortam
hazırladığı savunulabilir?
A) Ekonominin güçlü tutulmasını .
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
8) Toprak bütünlüğünün korunmasını
C) Üretimde artışı D) 1 ve il E) 1, il ve ili

D) Vergi toplamada düzeni

E) Ülkede asayişi

5. Türk-İslam devletlerinde kendilerine ikta verilen kişilerin iki

yılda bir yerleri değiştirilmiştir.
2. Alp Arslan, Anadolu üzerine yapılan seferlerde fethedilen yer­ Türk-İslam devletlerindeki bu uygulamanın;
leri fetheden komutana verme geleneğine uyarak, fethedilen
1. ikta düzeninin derebeyliğe dönüşmesini engelleme,
yerlerin yönetimini komutanlarına bırakmıştır.
il. tarımsal üretimde sürekliliği sağlama,
Alp Arslan'ın bu geleneği sürdürmesinin gerekçesi ola­
111. merkezi otoriteyi güçlü tutma
rak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?
gereksinimlerinden hangilerine yönelik olduğu söylene­
A) Taht kavgalarını sonlandırmak
bilir?
8) Fetih hareketlerini artırmak
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111
C) Veraset sistemini düzenlemek
D) Gelenekleri yazılı hale getirmek D) 1 ve ili E) il ve ili

E) Ülke merkezini Anadolu'ya taşımak

3. Karahanlılar, İslamiyet'i kabul eden ilk Türk devleti olmasına

rağmen, birçok konuda eski T ürk geleneklerini sürdürmüşler­
6. Halifelik makamına ve Bağdat şehrine hizmetlerinden dolayı
dir.
1058 yılında Tuğrul Bey'e iki altın kılıç kuşatan Abbasi halifesi
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun kanıtlarından biri ona "Doğu'nun ve Batı'nın hükümdarı" unvanını vermiştir.
değildir?
Bu bilgiler Tuğrul Bey hakkında;
A) T ürkçenin resmi dil ilan edilmesi
1. İslam dünyasının siyasal lideri haline geldiği,
8) Hükümdarların han, hakan ve kağan gibi unvanlar kullan­
il. halifelik makamının yetkilerini ele geçirdiği,
ması
ili. saygınlığı ve nüfuzunu artırıcı faaliyetlerde bulunduğu
C) Divan-ü Lügati't T ürk isimli eserin kaleme alınması
D) Şer'i hukuku uygulamak için kadılık makamının oluşturul­ ifadelerinden hangilerinin kanıtı sayılabilir?
ması A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111
E) Yönetimde kut anlayışının uygulanması
D) 1 ve ili E) il ve ili

rt
 · .ı
1
Önce Konuyu
���Il1 -
\ Tanımak
7. Selçuklu sultanlarının geleneği üzerine cuma günleri le�etli
yemekler hazırıa·nır ve "sultan sofrası" kurulur, toplumunt,her
kesimi bu ziyafetlerden faydalanırdı. / 1.
Bu ziyafetlerin aşağıdakilerden hangisini sağladığı söy­
lenebilir?
A) Devlet-halk kaynaşmasını
B) İnanç birliğinin oluşmasını
C) Ticari hayatın gelişmesini
D) Geçici barış ortamının sağlanmasını
E) Halkın yönetime katılmasını
s. T ürk - İslam devletlerinde melikler, haftanın belirli günlerin­
de halkın kendilerini ziyaret etmelerine izin verirlerdi. Bundan
birkaç gün önce münadiler (tellal) şehrin meydanına çıkarak
herhangi bir konuda şikayeti olanların dilekçelerini toplardı.
Kabul günü başladığında melik, padişahın sağında oturur,
sonra melik oturduğu yerden kalkıp, başkadının önünde diz
çöker "Benden şikayetçi olanın davasına bak, fakat korkup
hislerini katma" derdi.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisini kanıtladığı savu­
nulabilir?
A) Sultanın gerekli durumlarda yargı kararı verebildiği
B) Mahkemelerin çalışmasında belli bir takvimin olmadığı
C) Adaleti sağlamanın devlet politikasına dönüştüğü
D) Meliklerin hukuk alanında yetki sahibi olduğu
E) Dava açmanın melikin iznine bağlı olduğu
.1
1
9. Türk - İslam devletlerinde sanat anlayışının gelişmesinde
ve bu alanda çok çeşitli eserlerin verilmesinde;
din,
il. ekonomi,
111. eğitim
konularından hangilerindeki beklentilerin etkili olduğu
savunulabilir-?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
D) 1 ve ili E) 1, il ve ili
1 0 . Büyük Selçuklularda kurulan rasathanede gök cisimleri göz­
lemlenmiş ve bu alanda çalışmalar yapılmıştır.
Bu çalışmaların aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu
savunulabilir?
A) Atabeylik uygulamasının başlamasında
B) Farsçanın edebiyat dili olmasında
C) Celali Takvimi'nin hazırlanmasında
D) Gulam sisteminin uygulanmasında
E) Medreselerin yaygınlaştırılmasında
-ı 1 . Malazgirt Savaşı'ndan sonra Sultan Alp Arslan, komutanla­
rına hitaben "Toprak fethedenin malıdır." sözünü söylemiştir. ı-
Buna göre, Sultan Alp Arslan'la ilgili olarak aşağıdakiler­
den hangisine ulaşılamaz?
A) Egemenliğini geniş alanlara yaymak istediğine
B) Devleti töre kurallarıyla idare ettiğine
C) Hükümdarlık gücünü etkin olarak kullandığına
D) Toprakları "Ülke hanedanın ortak malıdır." anlayışıyla da­
ğıttığına
E) Fetih hareketlerini canlındıracak tutum geliştirdiğine
UcDört
Bes
 T Ü R K LE R İ N İ s LAM İYETİ K A B U LÜ VE İ LK T Ü R K İ s LAM D EV LETLERİ

1 . Türklerin eski inanışı olan Gök Tanrı'ya ait aşağıdaki özel­
liklerden hangisi bu inancın İslamiyet i le benzer özellikler
taşıdığının bir göstergesi sayılamaz?
A) Eski T ürk dini "Bir Tanrı" veya "Gök Tanrı" dinidir.
B) Tanrı birdir eşi ve ortağı yoktur.
C) Eski T ürk dininde mabed ve din adamlarına rastlanmaz.
D) Darda kalan Türk, Tanrısına yalvarıp yakarırken, sevinç ve
şükranını ifade ederken gayet sade bir ibadette bulunur.
E) Yeryüzü, gökyüzü yani kainatın yaratıcısı olan Tanrı, gö­
rülmez ve şekillendirilmez.
4. Bir tarihçi, "Türklerin İslamiyet'i kabul etmeleri birçok alanda
değişikliğe yol açmıştır." demiştir.
Tarihçinin bu n itelemeyi aşağıdakilerden hangisine da­
yandırdığı savunulamaz?
A) Bazı hükümdarların emir ve sultan gibi unvanlar kullan-
ması
B) Hakimiyetin kaynağının tanrıdan geldiğine inanılması
C) Hükümdarların tıraz denilen süslemeli özel giysiler giymesi
D) Halife adına hutbeler okunması
E) Hukuk sisteminde törenin yanında şer'i hukukun da ge­
çerli olması

2. Gazneli Mahmut, Hindistan üzerine 17 sefer düzenleyerek

İslamiyet'in Hindistan'da yayılmasına katkı sağlamıştır. Bu­
s . Tarihçi Zeki Velidi Togan "Alp Arslan, 26 Ağustos 1071'de ka­
nun üzerine Abbasi halifesi tarafından Gazneli Mahmut'a "sul­ zandığı Malazgirt Zaferi ile Küçük Asya'da T ürk hakimiyetinin
tan" unvanı verilmiştir.
temel taşını atmış ve Bizans'ın akıbetini tayin etmiş oldu." de­
Yalnız b u bilgiye dayanarak; miştir.
1. İslam dünyasının siyasi liderliği Türklere geçmiştir. Zeki Velidi Togan'ın bu sözü Malazgirt Savaşı'nın;
il. İslam dünyasında siyasal birlik Türkler sayesinde sağlan­ 1. geniş alanlarda etkiler oluşturma,
mıştır. il. gaza ve cihat niteliğinde olma,
ili. Türk yönetim sisteminde İslami etkiler oluşmaya başla­ ili. Anadolu'nun kaderini belirleme
mıştır.
özelliklerinden hangilerini taşıdığını göstermektedir?
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
D) 1 ve 111 E) 1, il ve ili

D) 1 ve ili E) 1, il ve ili

6. Büyük Selçuklularda kazanılan Dandanakan Savaşı (1 040)

3. İlk Türk devletlerinde, Türk kağanının dünyayı idare etmek sonrası Tuğrul Bey adına "es-Sultanü'ül Muazzam" unva­
üzere Gök Tanrı tarafından görevlendirildiğine inanılırdı. Tanrı n ıyla cuma hutbesi okunması;
kutuna kavuşmak, ancak bütün Türk illerinin bir idarede top­ 1. devletin boylardan oluştuğu,
lanmasıyla ortaya çıkardı.
il. yönetimde İslami etkilerin görüldüğü,
ili. Dandanakan Savaşı'nın kazanıldığı
Bu anlayışın Türk - İslam devletlerinde aşağıdaki lerden
hangisiyle yaşamaya devam ettiğ i savunulabilir?

A) Sosyal devlet anlayışı B) İkili yönetim

d urum larından hangilerinin kanıtı sayılabilir?

C) Feodal düzen D) İkta sistemi A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

E) Cihat anlayışı D) il ve ili E) 1, il ve ili

 Bu tarz A.
OSY
Sınavda il

Sorarlar �

, <

7 . Tuğrul Bey Pasinler Savaşı sonrası Bizans'ın barış tekli�nde 1 o . Büyük Selçuklularda devlet teşkilatında İran etkisi görülmesi­
bulunması üzerine anlaşma şartı olarak Emeviler Dönemitrıde ne karşın; atabey, subaşı, tuğra, çavuş gibi makamlar hakkın­
İstanbul'da yaptı rılan caminin mihrabına kendisine ait oıai ok da Türkçe terimler kullanılmıştır.
ve yay işaretlerinin işlenmesi maddesinin konulmasını iste­ Büyük Selçuklular bu davranışlarıyla aşağıdakilerden
miştir. hangisini korumaya çalışmışlardır?
Tuğrul Bey'in bu tutumundaki amaç aşağıdakilerden han­
A) Milli benliklerini
gisidir?
B) Yönetim biçimlerini
A) Bizans'ı n ödediği vergi oranlarını artı rmak
C) Toprak bütünlüğünü
B) lslam dünyasının siyasal liderliğinin Selçuklu'ya geçtiğini
D) Toplumda eşitlik anlayışını
kanıtlamak
E) Eski inanç sistemlerini
C) Bizans'ın savaşlara son vermesini sağlamak
D) lstanbul'daki Müslüman toplumların durumlarını iyileştirmek
E) Bizans ile olan sorunları sonlandırmak

1 1 . Oğuzların Anadolu'ya yönelik göçleri hakkında bir Gürcü kay­

s. Aşağıdakilerden hangisi ilk Türk devletlerindeki kut an­ nağında: "Türklerin kudreti dolayısıyla Rumlar şarktaki bütün
layışının Selçuklularda da devam ettiğinin bir göstergesi şehir ve kalelerini bırakıp gidiyor; bu bölgeleri onlara terk edi­
sayılamaz? yor ve onları n yerleşmelerine imkan veriyorlar." ifadeleri yer
A) Bütün devlet işlerinin "Divan-ı Saltanat" denilen büyük di­ almıştır.
vanda görüşülmesi Bu bilgilere göre:
B) Berkyaruk'a karşı amcası Arslan Yabgu'nun isyan etmesi 1. Bizans'ın Türkler karşısında etkili olamadığına,
C) Meliklerin atabeylerin gözetiminde belli bölgelere gönde­ i l . Bizans'ın Anadolu'ya yönelik emellerinden vazgeçtiğine,
rilmesi
111. Türklerin Anadolu'nun fethi konusunda kararlı davrandığı­
D) Hakimiyetin kaynağının tanrı tarafı ndan verildiğine inanıl­ na
ması
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
E) Melikşah'ın ölümü sonrası çocukları arasında taht kavga­
ları yaşanması A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve 111
D) il ve 111 E) 1, i l ve 111

9 . Büyük Selçuklularda şer'i hukuk sistemindeki davalara kadı lar

bakardı. Din ile ilg ili bütün işlerde yetkili olan kadılar; evlenme
ve boşanma işlemleri, nafaka, miras ve alacak davalarına ba­
karlar ayrıca noter vazifesi görürlerdi. Örfi hukuk sistemindeki
davalara ise emir-i dad bakardı. Asayişi bozan ve kanunlara 1 2. Karluklar, Müslüman olmamalarına karşın, lslam ordusuyla
itaat etmeyenler örfi hukuka göre yargılanırdı. birleşip, 751 yılında Talas'ta Arapların yanında savaşa girmiş­
ler; Çin'in yenilgiye uğratılmasında önemli rol oynamışlardır.
Bu duruma göre Büyük Selçuklu Devleti'yle ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Bu durum aşağıdakilerden hangisine hız kazandırmıştır?

A) Gelişmiş bir hukuk sisteminin oluşturulduğuna A) Arapların, Orta Asya'ya egemen olmasına

B) Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrıldığına B) Orta Asya'da ticaretin gelişmesine

C) Hukukun oluşumunda din ve geleneklerin etkili olduğuna C) Karlukların, Anadolu'ya göç etmesine
D) Farklı davalara farklı hukukçuların baktığına D) Türklerin İslamiyet'i kabul etmesine

E) Hukuki konuların birbirinden ayrıldığ ına E) Türk-Çin sorunlarının sonlanmasına

 T Ü R K L E R İ N i s L A M İ Y E T İ K A B U L Ü VE İ ı,.. K T Ü R K i s L A M D E V L E T L E R İ
1 . Türk tarihinin ilk sözlüğü kabul edilen Divanü Lügati't -T i.ırk;
Türklerin tarihi, coğrafyası, örf ve adetleri, mutfağı, spor faa­
liyetleri, ekonomik özellikleri, günlük yaşamı, müzik anlayışı,
kadına verdiği önem, aile hayatı, edebiyat içeriği, sağlık bilgisi
gibi konularda ansiklopedik bilgiler içermektedir.
Bu bilgilere göre Divanü Lugati't - Türk hakkında aşğıda­
kilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Türk dilinin zenginliğinin ve güzelliğinin gösterilmesinin
amaçlandığı
B) Türkçe ansiklopedik sözlük ve dil bilgisi kitabı niteliğinde
olduğu
C) Türk tarihiyle ilgili bilgiler içeren ilk yazılı eser olduğu
D) Dönemiyle ilgili pek çok alanda önemli bilgiler verdiği
E) Türk destan ve efsaneleri hakkında bilgiler sunduğu
2. Kutadgu Bilig'de devlet teşkilatının özellikleri şu şekilde dile
getirilmiştir. "Memleket tutmak için çok asker ve ordu lazımdır,
askeri beslemek için de çok mal ve servete ihtiyaç vardır. Bu
malı elde etmek için halkın zengin olması gerekir, halkın zen­
gin olması için de doğru kanunlar konulmalıdır. Bunlardan biri
ihmal edilirse dördü de kör kalır, dördü birden ihmal edilirse
beylik çözülmeye yüz tutar." denilmiştir.
Bu sözlerin Türk-İslam devletlerinde karşılık bulduğunun
kanıtları arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Atabeylik sisteminin uygulanması
B) İkta sisteminin uygulanması
C) Hukuk sistemine önem verilmesi
D) T icari faaliyetlerin teşvik edilmesi
E) Bayındırlık faaliyetlerinin sürdürülmesi
3. Tarih dersinde öğretmenin "Büyük Selçuklular ve 1. Beylikler
Dönemi'nde Anadolu'da çok fazla mimari eser oluşturulmuş­
tur." cümlesi sonrası, Enes "Bunların birçoğu günümüzde ni­
çin yoktur?" sorusunu öğretmenine sormuştur.
Bu soruya öğretmenin;
1. Moğol saldırıları sonucunda bir çok eserin tahrip edildiği,
il. T ürklerin yerleşik hayata sonradan geçtiği,
111. Anaolu'da T ürk siyasi birliğinin geç sağlandığı
cevaplarından hangilerini vermesi gerekir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
4. Selçuklularda resmi yazışmalar Farsça idi. Medreselerde eği­
tim Arapça yapılıyordu. Halk ve ordu kesimi ise Türkçe konu­
şuyordu.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisini engellediği savu­
nulabilir?
A) T ürk dilinin gelişmesini
B) Farklı kültürlerin tanınmasını
C) Edebiyat alanında eserler verilmesini
D) T ürk bilim insanlarının yetişmesini
E) Medrese sayısının artmasını
 Sınavda· . 1,

Bu tarz
A
Sorarlar

5. Büyük Selçuklu Veziri Nizamülmülk, Siyasetname adlı ese- 7 . Büyük Selçuklularda ikta sahiplerinin çok zengin olmalarını ve
•·

rinde Divan-ı Mezalim hakkında; "Padişah için haftada ikf;gün bulundukları bölgelerde kale yaparak güçlenmelerini önlemek
mezalim divanı kurup zalimlerden mazlumların hakların/ al­ amacıyla iki yılda bir yerleri değiştirilmiştir.
maktan ,suçlulara ceza vermekten başka çaresi yoktur. Zulme İkta sahipleriyle ilgili bu tutum, aşağıdakilerden hangisi­
uğrayanların da hükümdara dilekçe vermeleri hükümdarın da ne önem verildiğini gösterir?
verilen her bir dilekçeye yazılı emir vermesi gerekir. Zira sul­
tan ı n , mazlumları ve adalet isteyenleri haftanın iki gününde A) Dış ilişkilerin artırılmasına
sarayına çağırıp onları n şikayetlerini dinlediği memlekette ya­ 8) Ticari faaliyetlerin canlandırı lmasına
yılınca zalimler,sultanın kendilerine vereceği cezadan korka­ C) Ülke bütünlüğünün korunması na
rak ellerini millet malından ve zulümden çekerler." ifadelerini
D) Sınırların g üvenliğinin artırılmasına
kullanmıştır.
E) Yerleşik hayatın yayg ınlaştırılmasına
Vezir Nizamülmülk'ün bu ifadelerinde aşağıdakilerden
hangisini bir gereksinim olarak gördüğü söylenebilir?

A) Kadı ları n hükümdar tarafından atanmasını

8) Adalet ve huzuru sağlamanın hükümdarların görevi sayıl-
masını
C) Şer'i ve örfi hukukun birleştirilmesini
D) Hükümdarların gerektiği durumlarda fetva verebilmesini
E) Divan-ı Mezalim'de sadece siyasi davaların görülmesini

6. UNESCO'nun 38. Genel Kurulu'nda Türkiye'nin teklifi, Azer­

baycan , Kazakistan ve Kırgızistan'ın da destekleri ile "201 6
Hoca Ahmet Yesevi Yılı" olarak ilan edilmiş, bu kapsamdaki
çeşitli etkinliklerle büyük Türk mutasavvıfı Ahmet Yesevi anıl­
mıştı r.
UNESCO'nun bu tutumunda:
8 . Büyük Selçuklu Devleti'nde Çin sınırlarından Mısır'a, Kafkas­
lardan Hindistan ve Yemen'e kadar ulaşan coğrafyada binler­
ce saray, cami, imaret, ribat, kervansaray, mescit, darüşşifa,
kümbet, türbe, hankah, sur, kale, medrese, hamam, han, se­
bil ve çeşme inşa edilmiştir.

1. kadı n v e erkeklerin eşit görülmesi, Bu bilgiye dayanarak Büyük Selçuklular ile ilgili aşağıda­
kilerden hangisine ulaşılamaz?
i l . samimiyet ve kalp güzelliğinin her şeyden üstün tutulması,
ili. savaşlar yerine barışın önemsenmesi A) Ticareti geliştirmek istediklerine
8) Haberleşmeye önem verdiklerine
değerlerinden hangilerinin !ioca Ahmet Yesevi tarafından
savunulmasının etkili olduğu söylenebilir? C) Sosyal kurumlar oluşturdukları na
D) Türkçenin gelişimine katkı sağladı kları na
A) Yal n ız 1 8) Yalnız i l C ) Yalnız i l i
E) Stratejik bakımdan önemli konumda oldukları na
D) 1 ve il E) 1 , i l v e 1 1 1

. 1
1 . Tarih dersinde Hakan Öğretmen aşağıdaki resmi sınıfa göste­
rerek, Türklerin Anadolu'ya gelmelerinin etkilerini açıklamaya
çalışmıştır.
Hakan Öğretmen'in bu açıklamaları arasında aşağıdaki­
lerden hangisi gösterilemez?
A) Anadolu'da ticaretin gelişmesi
B) Bizans topraklarının azalması
C) Anadolu'da nüfusun artması
D) Anadolu'da etnik birliğin sağlanması
E) Anadolu'da T ürk-İslam kültürünün yayılması
4.
2.
Bir araştırmacı Gaznelilere ait yukarıdaki bayrağı "Müslüman­
lığın sembolü yeşil zemin üzerinde hilal ve saltanatı semboli­
ze eden tavus kuşu konulmuştur." diyerek açıklamıştır.
Araştırmacının bu tespitlerinin Gaznelilerdeki yansımala­
rı arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Hindistan'da İslamiyet'in yayılması
B) Büyük Selçuklularla mücadele edilmesi
C) Hükümdarları n aynı aileden gelmesi
D) Şer'i hukukun uygulanması
E) Abbasi halifesine yardım edilmesi
3. Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılmasıyla ortaya çıkan devletler
ve atabeylikler şöyledir:
I rak Selçukluları Şam Atabeyliği
Kirman Selçukluları Musul ve Halep Atabeyliği (Zengiler)
Suriye Selçukluları Azerbaycan Atabeyliği {lldenizliler)
Türkiye Selçukluları Fars Atabeyliği (Salgurlular)
Bu durumda Büyük Selçukluların, aşağıdaki özelliklerin­
den hangisinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Etnik yapının çeşitli olması
B) Halifenin koruma altına alınması
C) Y önetimde kut anlayışının benimsenmesi
D) Toprağın fethedenin malı sayılması
E) Devlet kadrolarında Fars kökenlilerden yararlanılması
• Yı�ıı ·,t,ıl
- o,ı-ı-ı< ..-un
Büyük Selçuklu Devleti'nin egemenlik alanını gösteren
bu haritaya bakarak aşağıdakilerden hangisine ulaşıla­
maz?
A) Kültürel etkileşime müsait bir ortamın oluşturulduğuna
B) Stratejik bakımdan önemli konumda olunduğuna
C) Etnik çeşitliliğe uygun bir yapının oluşturulduğuna
D) Anadolu'da Türk-İslam kültürünün yayılmasına ortam ha­
z ırlandı ğına
E) Merkeziyetçi yönetimin benimsendiğine
 .
5. Aşağıdaki tabloda Türk - İslam kaynaklarına ait alıntıla/var­ 6. Bizans'ı Malazgirt Ovası'nda karşılayan Alp Arslan 70 bin kişi­
dır. Bu alıntılardan yola çıkarak Türk - İslam devletlerlnde lik askerlerine şöyle bir konuşma yapar.
İslamiyet öncesi T ür�lı,3re ait hangi özelliklerin devam ett�ini ,-
karşılarına yazmamız �erekmektedir. j Askerlerim! Cihat ve gaza uğruna fe-
\

� ' ::. .�· tihlerde bulunuyoruz. Anadolu'yu hal­

.
. kımıza yurt edinmek istiyoruz. Ama Bi­
· ·•· , . rı Aııntılar. .
.

zans bizim bu amacımıza engel olmak

istemekte. Allah'ım! seni kendime vekil
"Babası bey ise oğul da bey- doğar, o
yapıyor, azametin karşısında yüzümü
da babaları gibi bey olur." (Yusuf Has
yere seriyor ve senin uğrunda savaşı­
X
Hacip, Kutadgu Bilig, s. 67)
yorum . ..
"Tanrının devlet güneşini Türk burç­
larından doğdurmuş olduğunu ve on­
Bu konuşmadan hareketle Malazgirt Savaşı'nın Türkler açı­
ların mülkleri üzerinde göklerin bütün
sından önemi konusunda, aşağıdakilerden hangisi söy­
dairelerini döndürmüş bulunduğunu
lenemez?
gördüm. Tanrı onlara T ürk adını verdi
y A) T ürk-İslam kültürünü yayma
ve onları yeryüzünde hükümdar yap­
tı. Zamanımızın hakanlarını onlardan B) Anadolu'yu yurt haline getirme
çıkardı; kendilerini hak üzere kuvvet­ C) Bizans'ı askeri ve siyasi açıdan yıpratma
lendirdi." (Kaşgarlı Mahmut, Divanü
D) Anadolu'da yeni Türk devletlerinin kurulmasını sağlama
Lügat'it-Türk s. 11)
E) T ürk halkına yeni yaşam alanları oluşturma
"Aç görsem doyurdum, yalıncak gör­
sem donattım; tepe gibi et yağdırdım,
z
göl gibi kı,:nız sağdırdım." (Dede Korkut
Hikayeleri, s. 19

Buna göre X, Y, Z'nin "sosyal devlet anlayışı, kut sistemi

ve cihan hakimiyeti" kavramları ile doğru sıralanış biçimi
nasıl olmalıdır?

Sosyal Devlet Cihan Hakimiyeti 7 . Talas Savaşı sonucunda;

Kut Anlayışı • Batı Türkistan'a yönelik Çin tehlikesi ortadan kalkmıştır.
Anlayışı Anlayışı
A) X y • Türklerle Araplar arasında dostane ilişkiler kurulmuştur.
: 1

z
B) y z X • Çinli kağıt ustalarının yardımıyla ilk defa Çin'in dışında
C) z X y Semerkant'ta kağıt üretilmeye başlanmış, böylece Müs­
lüman Araplar kağıdın bütün dünyaya yayılmasına hizmet
D) y X z
etmişlerdir.
E) z y X
• Türklerle Müslümanlar arasında ticari ilişkiler artmış, Müs­
lüman tüccarlar illerine rahatça girmeye başlamışlar, böy- ·
lece Türkler İslam dinini yakından tanımışlar ve İslamiyet
T ürkler arasında yayılmaya başlamıştır.
Bu bilgilere göre Talas Savaşı'nın aşağıdakilerden hangi­
sinde artışa yol açtığı savunulamaz?

A) İslam dünyasının gücü

B) Uluslararası kültür seviyesi
C) Çin'in nüfuzu lı
D) İslam - Batı ilişkileri
E) Türk - Arap ilişkileri
 ·" ' �ru�
: R L E Ş M E V E D E V L E T L E Ş M E S Ü R E C İ N D E S E L Ç U K L U T Ü R K İ Y E S İ __________ !
1 . Anadolu Selçuklularında Müslüman Türklerle birlikte yaşayan
Hristiyan ve Musevi topluluklar genelde şehirde oturur, zanaat
ve ticaretle uğraşır, ibadet ve dini törenlerini serbestçe yerine
getirirdi . Bunlar, askerlik yapmazlar, ancak vergi verirlerdi.
Bu durum Anadolu Selçuklularında aşağıdakilerden han­
gisinin göstergesidir?
A) Adalet ve hoşgörünün olduğunun
B) Ticaretle uğraşanların sayıca az olduğunun
C) İ nsanların çoğunluğunun şehirlerde yaşadığının
D) Müslümanlardan vergi alınmadığının
E) Müslümanları n sadece askerlik yaptığının
2. Danişmentliler, XI. yüzyıl boyunca Anadolu'nun büyük bir kıs­
mına egemen olmuşlar, Anadolu'nun Türkleşmesinde ve İs­
lamlaşması nda önemli rol oynamışlardır.
Bu durumu Danişmentlilere ait;
1. Kayseri Ulu Cami,
il. Tokat Yağıbasan Medresesi,
i l i . Amasya Halifet Gazi Kümbeti
eserlerinden hangilerinin varlığı kanıtlar niteliktedir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l
D) 1 ve 1 1 1 E) 1 , i l ve 1 1 1
3 . Türkiye Selçuklularında ülke toprakları devletin malıyd ı . Çift­
çiler, toprakları ekip biçtikleri sürece kullanırlard ı . Topraksız
köylüye toprak dağıtır, sulama kanalları açar, çiftçiye tohum
ve gübre temin ederdi.
Türkiye Selçuklularının bu politikasının aşağıdakilerden
hangisine yönelik olduğu savunulamaz?
A) Yerleşik hayatın yaygı nlaştırı lmasına
B) Ülkede refahın artmasına
C) Özel mülkiyetin yaygınlaştı rılması na
D) Ü retimde artışın sağlanması na
E) Feodal oluşumların önlenmesine
ört
ı..
g��- !
4. Miryokefalon Zaferi'nin sonuçlarından bazıları şunlardır:
r--
• Anadolu kesin olarak Türk yurdu haline geldi.
• Türklerin Batı'ya ilerleyişleri hızlandı ve Batı Anadolu'da
Türk nüfusu arttı .
• Anadolu'dan geçen ticaret yollarının denetimi büyük- ölçü­
de Türkiye Selçuklu Devleti'nin denetimine geçti.
• Bizans, Türkleri Anadolu'dan atamayacağ ı n ı anlad ı . Elin-
deki toprakları koruyabilmek için savunmaya geçti.
Bu sonuçların Türkiye Selçuklularında aşağıdakilerden
hangisi üzerinde etkili olduğu savunulamaz?
A) Sınır güvenliğinin sağlanması
B) Ekonomik durumun canlanması
C) Denizlerde üstünlük sağlanması
D) Anadolu hakimiyetinin sağlanması
E) Türk-İslam kültürünün yayı lması
C ) Yalnız i l i
5. Türkiye Selçuklularında 1. Gıyasettin Keyhüsrev, iV. Haçlı Se­
feri'nin Bizans üzerinde oluşturduğu karışıklıktan yararlana­
rak Samsun'u almış, böylece Karadeniz yolları nın denetimini
ele geçirmiştir. Samsun'u aldıktan sonra Akdeniz'e yönelen
1. Gıyaseddin Keyhüsrev, 1 207 yılında Antalya'yı fethetmiştir.
Antalya'da bir donanma kurarak denizcilik faaliyetlerine baş­
lamış, Venediklilerle ticari antlaşmalar yapmış ve gemileri so­
yulan tüccarlara tazminat ödemiştir.
1. Gıyasettin Keyhüsrev'in bu faaliyetlerle aşağıdakiler­
den hangisini amaçladığı savunulamaz?
A} Ticari faaliyetleri geliştirmeyi
B) Denizlerde üstünlük sağlamayı
C) Anadolu'nun Türkleşme sürecini hızlandırmayı
D) Avrupa'nı n Türklere karşı birleşmesini önlemeyi
E) Anadolu'da siyasal birliği sağlamayı
G
önce Konuyu
mak
zım
�- � . . .

6. Moğol tehlikesinin daha da belirgin hale gelmesi üzerine 8. T ürkiye Selçuklularında ülke, hükümdar ailesinin ortak malı
Abbasi halifesi, Türkiye Selçuklularına ve Eyyubilere e�çiler sayılmış, ölen hükümdardan sonra kimin başa geçeceğine
göndermiş, elçiler d� _her iki devlete birbirleriyle savaşITTJları yönelik kesin hükümler oluşturulmamıştır.
yerine Moğollara karş� ittifak kurmalarını önermiştir. 1. Alaattin Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden olduğu
Keykubat bu fikre destek vermiş ancak onuruna verdiği ziya­ savunulabilir?
fet esnasında zehirlenerek öldürülmüştür.
A) Merkezi yönetim anlayışının terk edilmesine
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
B) Hanedan üyeleri arasında taht kavgaları yaşanmasına
A) Abbasi halifesi, yeterli nüfuza sahip değildir.
C) Hukukta birliğin sağlanamamasına
B) T ürk-lslam dünyasında Moğol tehlikesine karşı düşünülen
D) Birden çok hanedanın yönetimde iş başına geçmesine
ittifak girişimleri amacına ulaşamamıştır.
E) Sosyal ve ekonomik gelişimin yavaşlamasına
C) Eyyubiler, Moğolların siyasi hakimiyetine girmiştir.
D) Moğollar, Türkiye Selçuklularının gücünden çekinmiştir.
E) T ürkiye Selçuk_luları ile Eyyubiler arasındaki sorunlar de­
vam etmiştir.

9 . T ürkiye Selçuklularında eyaletlerin başında "emir'' denilen

askeri valiler bulunurdu. Önemli eyaletlere ise şehzadeler
. "melik" unvanıyla atanırlardı. Eyaletlerin güvenliğinden "su­
başılar", belediye işlerinden "muhtesipler'' adalet işlerinden
7. T ürkiye Selçuklularının en parlak dönemi 1. Alaattin Keykubat
"kadılar'' sorumluydu.
Dönemi'dir.
Bu bilgilere göre Türkiye Selçukluları hakkında;
Bu gelişmede,
1. Yönetim ve askerlik hizmetleri birlikte yürütülmüştür.
1. bilgin ve sanatçıların korunması,
il. Merkezi otorite güçlü değildir.
il. adalete önem verilmesi,
111. Ülke yönetiminde yetki ve görev dağılımına önem veril­
111. ticari faaliyetlerin geliştirilmesi
miştir.
durumlarından hangilerini') etkili olduğu savunulabilir? yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 - E) 1, il ve 111
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

UcDört
Bes
Mı
: R L E Ş M E V E D E V L E T L E Ş M E S Ü R E C İ N D E S E L Ç U K L U T Ü R K İ Y E S ----------J
1 . Türkiye Selçuklu Devleti'nin yazışma ve bilim dili Arapça,
edebiyat dili Farsça idi. Anadolu'da yaşayan insanları n büyük
çoğunluğu Türk olduğundan halk arası nda en çok Türkçe ko­
nuşuluyordu.
Bu durum Türkiye Selçuklularında aşağıdakilerden han­
gisine neden olmuştur?
A) Yöneticiler ile halk arası ndaki bağların güçlenmesine
B) Yabancıları n siyasal baskı ları n ı n önlenmesine
C) Yön etimde bilim insanların ı n söz sahibi olması na
D) Türk dilindeki gelişmenin yavaşlaması na
E) Edebiyat alanı ndaki gelişmelerin azalmasına
2 . Anadolu Selçuklu ları Antalya, Alanya ve Sinop gibi limanları
ele geçirdikten sonra bu limanlarda Avrupalı tüccarlara düşük
gümrük tarifesi uygulamışlard ı r.
Anadolu Selçuklularındaki bu uygulamanın başlıca nedeni
aşağıdaki alanlardan hangisindeki hedeflerle ilgilidir?
A) Eğitim B) Ticaret C) Savu nma
D) Tarı m E) Din
3. Tarihçiler tarafı ndan İ lhanlı ları n Anadolu'yu istila etmeleri ,
Türk-İslam medeniyetinin çöküşü olarak değerlendirilmiştir.
Tarihçilerin bu değerlendirmeyi aşağıdakilerden hangisi­
ne dayandırdığı savunulabilir?
A) Türkiye Selçukluları nda taht değ işikliği yaşanmasına
B) Türklerin Anadolu'nun batısına göç etmesine
C) Birçok eserin yağmalanması ve yok edilmesine
D) İkinci Beyliklerin kurulmasına
E) Anadolu'da yeni yerleşim bölgelerinin kurulmasına
:J
-ı
m
İ
4. Moğollar ve Anadolu Selçuklu Devleti'yle komşu olan Har­
zemşahlar Devleti'nin 1 231 yı lında yıkı lması ndan sonra, Ana­
dolu Selçuklu Devleti Moğollarla savaşmak zorunda kalarak
ağı r bir yenilgiye uğramıştı r. 1 243 yılındaki bu yeni lgiden son­
ra Moğolları n Anadolu üzerindeki baskısı giderek artmıştı r.
Bu bilgilere göre;
1. Moğollar, askeri ve siyasi bakı mdan belli b i r güce sahiptir.
i l . Anadolu Selçukluları ile Harzemşahlar arası nda Moğolla-
ra karşı ittifak kurulmuştur.
1 1 1 . Moğollar, Anadolu'da nüfuz sahibi olmuştur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) 1 ve il
D ) 1 ve 1 1 1 E ) i l ve 1 1 1
5. Türkiye Selçukluları nda fethedilen yerlere; hanlar, hamamlar,
kervansaraylar, hastaneler, camiler, medreseler yapı larak bu
bölgeler bayındı r hale getirilmiştir.
Türkiye Selçuklularının bu politikası aşağıdakilerden
hangisine önem verildiğinin bir kanıtı değildir?
A) Ekonomik durumun düzeltilmesine
B) Yerleşik hayatın yayg ı nlaştı rı lmasına
C) Halkın ihtiyaçları n ı n karşı lanmasına
D) Etnik birliğin sağlanmasına
E) Kültürel faaliyetlerin canlandı rı lmasına
6. Türkiye Selçukluları nda ordu; ok, yay, kılıç, karg ı , gürz, topuz
gibi basit savaş aletleri yanında kale kuşatmalarında mancı­
n ı k ve gezici kuleler kullan ırdı .
Yalnız bu bilgiye göre Türkiye Selçukluları ile ilgili olarak;
1. savaş aletlerini etkin kullandı kları ,
i l . orduda onlu sistemi oluşturdukları ,
1 1 1 . savaşlarda turan taktiği uyguladıkları
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1
D) l ve l l E) l l ve l l l
 • ·� · • -;"11 - � ��

l ... _.. ,_' ·- � ..:.......:

.n_ __
· .�;)
.

Önce Ko:��
. ,��[4,
zım
-,_ ,. c: ,:• • · -
[?��,
,.
7. T ürkiye Selçukluları tarafından Anadolu'nun birçok yerinde 1 o. Türkiye Selçuklu Devleti'nin merkezi otoritesinin bozulmasını
kümbetler, camiler, mescitler, tekkeler, medreseler, türb�ler, fırsat bilen bazı T ürkmenler otlak ve meraların yetersizliğini
kervensaraylar ve darüşşifalar inşa edilmiştir. /;J ve devletin kendileriyle ilgilenmediğini iddia ederek Baba Is­
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi ola­ hak adlı bir şeyhin önderliğinde isyan çıkarmış ve Sivas'ı ele
maz? geçirip yağmalamışlardır. Bölgede Türkiye Selçuklularına ait
bir orduyla yaptıkları savaş sonucunda yakalanan Baba İshak
A) Halkın ihtiyaçlarının önemsendiğinin ise idam edilmiştir. Bu karışıklıkları fırsat bilen Moğollar ise
B) Anadolu'nun yurt olarak görüldüğünün Anadolu'ya girmeye başlamıştır.
C) Ekonomik faaliyetlerin çeşitli olduğunun Bu bilgilere göre Türkiye Selçukluları hakkında:
D) Kültürel faaliyetlerin önemsendiğinin 1. Uygulanan politikalar belli çevrelerin tepkisine yol açmış-
E) Merkeziyetçi yönetimin benimsendiğinin tır.
il. Zamanla nüfusunda azalmalar olmuştur.
111. İçte ve dışta bazı sorunlarla karşı karşıya kalınmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

8. T ürkiye Selçuklu Devleti'nde 1. Alaattin Keykubat'ın ölümün­
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
den sonra yerine oğlu il. Gıyasettin Keyhüsrev geçmiştir.
Zayıf bir kişiliğe sahip olan il. Gıyasettin Keyhüsrev, tahta D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
çıkmasında etkili olan Vezir Sadettin Köpek'in etkisinde kal­
mıştır. Ülke yönetimini ele geçirmek isteyen vezir ise birçok
devlet adamını öldürtmüştür.
Türkiye Selçuklularında bu durumun; 1 1 . Kösedağ Savaşı'nın aşağıdaki sonuçlarından hangisi
1. halkın yönetime güveninin azalması, Türk - İslam kültürünün daha geniş alanlara yayılmasına
il. yönetimde istikrarın kaybolması, yol açmıştır?

. 111. veraset sisteminin düzenlenmesi A) Türkiye Selçuklularının, Moğol egemenliğine girmesi

gelişmelerinden hangilerine ortam hazırladığı savunula­ B) Moğol tehlikesinden kurtulmak isteyen Türkmenlerin, Batı
bilir? Anadolu'ya göç etmesi
C) Moğolların önemli şehirleri tahrip etmesi sonucunda bilim­
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
sel faaliyetlerin durması
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 D) Türkiye Selçuklularının merkezi otoritesinin bozulması
E) Anadolu'da can ve mal güvenliğinin kaybolması

9. T ürkiye Selçuklularında en önemli eğitim ve öğretim kurum­

ları medreselerdir. Eğitim ve öğretime önem veren Selçuklu 1 2. Türkiye Selçukluları hakimiyetleri altındaki gayrimüslimlerin
hükümdarları ülkenin bir çok bölgesinde medrese yaptırmış­ dini vecibelerine ve sosyal yaşayışlarına müdahale etmemiş­
lardır. ler, onlardan sadece haraç ve cizye vergileri almışlardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarından biri Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi ola­
değildir? maz?

A) Devletin nitelikli eleman ihtiyacının karşılanması A) Müslüman olmayanların yönetime katıldıklarının

B) Kültürel faaliyetlerin canl� nması B) Devlet gelirlerinin artırıldığının
C) Türkçenin bilim dili olması C) Devlet yönetiminde hoşgörü olduğunun
D) Halkın bilinçlenmesinin sağlanması D) Etnik yapının çeşitlilik gösterdiğinin
E) Yetenekli gençlerin topluma kazandırılması E) Şer'i hükümlerin yerine getirildiğinin

, .. .
UcDört
.. Bes
 1 YERLE Ş M E V E D EVLETLEŞ M E S Ü R EC İ N D E S E LÇUKLU T Ü R K İ YE S İ

1 . 1 243 yılında Kösedağ Savaşı'nda Moğollara yenilen Türkiye
Selçuklu Devleti, Anadolu'da otoritesini kaybederken Anadolu
Türkmen beyleri yerel siyasi otorite durumuna gelmişlerdir.
Bu durum, aşağıdakilerden hangisine hız kazandırmıştır?
A) Anadolu'daki karışıklıkların ortadan kalkmasına
B) Anadolu'da nüfusun azalmasına
C) Beyliklerin ortaya çıkmasına
D) Haçlı Seferlerinin başlamasına
E) Bizans'ın Anadolu'ya egemen olmasına
4. Türkiye Selçuklu Devleti'nde il. Kılıç Arslan ölmeden önce ül­
keyi on bir oğlu arasında paylaştırmıştır.
Bu durumun, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi
olduğu savunulabilir?
A) Kut anlayışının devam ettiğinin
B) Kılıç hakkı sisteminin uygulandığının
C) Fetih hareketlerinin teşvik edildiğinin
D) Veraset sisteminin düzenlendiğinin
E) Ülkenin boylar birliğinden oluştuğunun

5. Haçlı Seferleriyle ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangi-

sinde bir yanlışlık yapılmıştır?
Sonuç Güçlenen Çevre
2 . Bir Haçlı Kroniği'nde "Rumların zulmünden kaçan üç bin Haçlı A) Seferler sırasında birçok Krallıklar
Müslüman oldu. Ah merhamet, sen hıyanetten daha da za­ derebey öldü.
limsin! Çünkü T ürkler Hristiyanlara yardım edip şefkat gös­
tererek dinlerini satın alıyor, bununla beraber asla onları din B) İslam dünyası Selçuklular ve Türk devletleri
değiştirmeye zorlamıyorlardı." ifadeleri yer almıştır. Eyyubiler tarafından korundu.
Buna göre;
C) Kağıt ve matbaa Avrupalılar Kilise ve din adamları
1. Hristiyan dünyasında yeterli hoşgörünün olmadığı, tarafından tanındı
il. Anadolu'daki egemenliğin Türklere geçtiği,
D) Avrupalılar, Haçlı Seferleri için Bankacılık sektörü
ili. Türklerin farklı inançlara baskı uygulamadığı
Venedikli bankerlerden borç
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? para aldılar.
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
E) Pusula, Batılılar tarafından Gemiciler
D) 1 ve ili E) 1, il ve ili öğrenildi.

6 . Türkiye Selçuklu Devleti'nde ticari faaliyetlerin canlandırılma­

sı ve geliştirilmesi devlet politikası olarak görülmüştür.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun kanıtlarından biri
3 . Haçlı Seferleri sonucunda; değildir?
ı. Katolik ve Ortodoks kiliseleri arasındaki ayrılıklar daha da A) 1. izzettin Keykavus'un Sinop'u fethederek Anadolu'daki
artmıştır. bazı Türkmenleri buraya yerleştirmesi
il. Derebeylik sistemi güç kaybına uğramıştır. B) 1. Gıyasettin Keyhüsrev'in Antalya'da bir donanma kura­
ili. Akdeniz limanları önem kazanmıştır. rak denizcilik faaliyetlerini başlatması
Bunlardan hangilerinin Türk-İslam dünyasını olumlu yön­ C) 1. Kılıç Arslan'ın devletin başkentini iznik'ten Konya'ya ta­
de etkilediği savunulabilir? şıması
D) 1. Alaaddin Keykubat'ın Alanya'yı fethetmesi ve Kırım'ın
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız ili
Suğdak Limanı'nı ele geçirmesi
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
E) Yabancı tüccarlara ait malların sigortalanması
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

7 . Türkiye Selçuklularında 1. Alaattin Keykubat Moğolların Kaf­

,,

1 o. Türkiye Selçuklularında;
kaslara doğru ilerlemesini duyunca ilk olarak Konya, Kayşeri,
1. topraksız köylüye küçük ölçekli toprak dağıtılması,
Sivas gibi şehirlerin _savunmalarını güçlendirmiştir. Yeni ıyiie­
il. yöneticilerin kadılar tarafından denetlenmesi,
ler yaptırmış, Moğolla�a karşı Eyyubilerle dostane ilişkiler kur­
muştur. Daha sonra Akd�niz Bölgesi'ne yönelerek }\lanya'yı 111. miri torakların sahibinin devlet olması
_
fethetmiş, kuzeyde ise Kırım sahilinde önemli bir ticaret limanı durumlarından hangilerinin feodal yapıların oluşumunu
olan Suğdak'ı ele geçirmiştir. önlemeye yönelik düşünüldüğü söylenebilir?
A) Yalnız 1 B) Yalniz il C) Yalnız 111
Bu bilgiler 1. Alaattin Keykubat Dönemi'nde aşağıdakiler­
den hangisinin devlet politikası olarak benimsendiğinin
kanıtı sayılamaz? D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

A) Moğol saldırılarına karşı tedbir alma

B) Deniz ticaretini geliştirme
C) Akdeniz'i Türk gölü haline getirme
D) Denizlerde askeri güç olma
E) Ülke sınırlarında güvenliği sağlama

s . Alaattin Keykubat Dönemi'nde;

1. Kırım'ın önemli ticaret limanlarından Suğdak'ın fethedil-
mesi,
il. Harzemşahlarla Yassı Çemen Savaşı'nın yapılması, 1 1 . Türkiye Selçuklularında miri topraklar şöyledir:
111. Alanya'nın fethedilmesi
Toprak
gelişmelerinden hangileri doğrudan toprak bütünlüğünü Tanımı
Çeşidi
Geliri hükümdarlara ait olan topraklardı.
koruma amacına yöneliktir?
Has
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
Görev karşılığı melik ve komutanlara ve-
D) l ve lll E) il ve 111 İkta rilirdi. lkta sahipleri gelirinin bir kısmıyla
asker beslerdi.

Başarılı devlet adamlarına verilirdi. Top-

Mülk
rağın her türlü tasarrufuna sahiplerdi.

9 . Türkiye Selçuklularında hükümdariar, sosyal devlet anlayışı Geliri; cami, medrese, darüşşifa gibi
Vakıf
ile halkın huzurunu sağlamak, ülkeyi adaletli bir şekilde yö- yerlere ayrılırdı.
. netmek, orduya komuta etmek gibi görevler üstlenmişlerdir.
Aşağıdakilerden hangisinin bu toprak düzenlemesiyle or­
Bu duru m un hükümdarlara; taya çıkan durumlardan biri olduğu savunulamaz?
1. halk desteğinin sağlanması, A) Hazinenin askeri harcamaların büyük bölümünden kurtul-
il. fetihlerin sürdürülmesi, ması
111. merkezi otoritenin güçlenmesi B) Devlete yapılan hizmetlerin teşvik edilmesi

kazanımlarından hangilerini sağladığı savunulabilir? C) Toplumsal ihtiyaçların karşılanabilmesi

D) İktalardan elde edilen vergi g�lirlerinin bir kısmının maaş
A) Yaln.ız 1 B) Yalnız il · C) Yalnız 111
karşılığı olması
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111 E) Devlet hazinesinde gelir-gider dengesinin sağlanması
11
0 S Y M TSAO DIND A2
R U LAR 1 YERLE Ş M E V E D EVLETLEŞ M E S Ü R E C İ N D E S E LÇUKLU T Ü R K İ YE S İ

1 . Ahi Evran'ın hanımı Fatma Hatun tarafından kurulan Anadolu

Bacıları teşkilatının kadınlara yönelik en önemli sloganı "Eşi­
4. Türkiye Selçuklu Devleti'nde "çek, havale senedi, poliçe" gibi
uygulamalar başlamıştır.
l
ne, işine ve aşına dikkat et" idi.
1

Bu uygulamalar aşağıdakilerden hangisinin bir sonucu­

dur?
1

Bu slogan;
1. aile müessesesinin korunması, A) İkta sisteminin uygulanmasının
il. hizmet kalitesinin artırılması, B) Meliklerin belli bölgelere atanmasının
111. toplumsal düzenin sağlanması C) Şehircilik faaliyetlerinin gelişmesinin

durumlarından hangilerinin Anadolu Bacıları tarafından D) Şer'i hukukun uygulanmasının

önemli bir değer olarak görüldüğünü kanıtlamaktadır? E) T icari faaliyetlerin gelişmesinin

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve 111

2 . Haçlı Seferlerinin nedenlerinden bazıları şunlardır:

• Geniş topraklara sahip olan zenginlerin bu seferlere katı­ 5. Malazgirt Savaşı'ndan sonra Sultan Alp Arslan emrindeki ko­
larak güçlerini daha fazla artırmak istemesi mutanlara: "Aslan ve kartal yavruları gibi olunuz, yeryüzünde
• Doğu Roma'nın Türklerin ilerleyişine karşılık Avrupa'dan gece gündüz uçunuz; artık Romalılara ve Hristiyanlara aman
yardım istemesi vermeyiniz." demiştir.
• Din adamları tarafından Kudüs'ün Müslümanların elinden Sultan Alp Arslan bu sözle aşağıdakilerden hangisini amaç­
alınması gerektiğinin dile getirilmesi lamış olabilir?
• Şövalyelerin maceraya atılmak istemesi
A) Beyliklerin kurulmasını sağlamayı
Bu nedenlerden hareketle Haçlı Seferlerinin düzenlenme­ B) Anadolu'yu kısa sürede fethetmeyi
sinde etkili olan çevreler arasında, aşağıdakilerden han­
C) Anadolu'da etnik birliği sağlamayı
gisi gösterilemez?
D) Bizans ile diplomatik ilişkiler başlatmayı
A) Burjuva B) Papalık C) Bizans
E) Rumeli'de fetihler yapmayı
D) Derebeyler E) Askerler

3 . Haçlı Seferleri esnasında Avrupalılar;

• Müslümanlardan kağıt ve matbaayı öğrenmişlerdir.
• İslam kültür ve medeniyetini yakından tanımışlar, İslam
6. XIII. yüzyılda Anadolu'da; Babailik, Mevlevilik, Bektaşilik
dünyasına ait eserleri Latinceye çevirmişlerdir. ve Yesevilik gibi tarikatların etkili olmasının, aşağıdaki­
Bu durum Avrupa'da aşağıdakilerden hangisine ortam lerden hangisini yaygınlaştırdığı veya hızlandırdığı savu­
hazırlamıştır? nulamaz?
A) Sınıf farklılıklarının ortadan kalkmasına A) Türk - İslam kültürünü
B) Dünya görüşünün değişmesine B) Gaza ve cihat faaliyetlerini
C) Ekonomik kalkınmanın hızlanmasına C) Hoşgörü anlayışını
D) Siyasi yapının değişmesine D) Göçebe yaşantıyı
E) Mezhep ayrılıklarının ortadan kalkmasına E) Kültürel canlanmayı
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

7. Haçlı Seferlerinin nedenlerinden bazıları şunlardır:
• Hristiyanların, kutsal saydıkları Kudüs'ü Müslümanlatoan
almak istemeleri. ,/
• Kluni tarikatının Müslümanlarla savaşılması yönünde pro­
pagandalar yapması "·
• Türklerin Anadolu'ya yapmış oldukları akınlar sonrasında
zor durumda kalan Bizans'ın Avrupa'dan yardım istemesi
• Doğu'dan gelen ticaret yollarının Türklerin denetiminde
olması
• Türklerin Anadolu ve çevresinden uzaklaştırılmak isten-
mesi
9 . XI I I . yüzyılda Ahi Evran tarafından kurulmuş olan Ahilik Teşki­
latı üretilen malın cinsini, fiyatını ve ne miktarda üretileceğini
belirlerdi. Zor durumda olan esnafa yardım eder veya kredi
sağlar, kurallara uymayan esnafı teşkilattan çıkarırdı.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Ahilik Teşkılatı'nın
etkilerinden biri değildir?
A) Ahlaki değerleri yaşatma
B) Haksız rekabeti önleme
C) Ekonomik denetimi sağlama
D) Suçluları yargılama ve cezalandırma

Bu nedenlerin ilgili olduğu alanlarla ilişkisi aşağıdakiler­ E) T üketici haklarını koruma

den hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) Siyasi, dini, dini, siyaşi, ekonomik
B) Dini, dini, siyasi, ekonomik, siyasi
C) Ekonomik, siyasi, siyasi, ekonomik, dini
D) Ekonomik, dini, dini, siyasi, siyasi
E) Dini, siyasi, ekonomik, siyasi, ekonomik
1 o. "Türkiye Selçuklu Devleti'nde, bilimsel çalışmaların yapılabil­
mesi için uygun bir ortam hazırlanmıştır." yargısına;

1. önemli şehir merkezlerine medrese ve kütüphane kurul-

ması,
8. Türkiye Selçukluları ile ilgili bir anlatım şöyledir: "İranlı bir il. özgür düşünce ortamının sağlanması,
tüccar, kervanıyla yola çıkar. Ağır kış koşulları, yorgunluk üst 111. güven ve huzur ortamının oluşturulması
üste gelince hastalanır. Kervandakiler ne yapacaklarını bile­
mez halde çare aramaya başlarlar. Biraz ileride kervansaray
durumlarından hangileri kanıt olarak gösterilebilir?
olduğunu öğrenirler ve hasta tüccarı hemen oraya taşımak A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
üzere yola çıkarlar. Kervansaraya ulaştıklarında ilk dikkatle­
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
rini çeken emniyet için yapılmış kale gibi duvarlar, burçlar ve
kapılar olur. Onları kapıda bir hizmetli karşılar. Ortalıkta koşu­
şup duranları şaşkınlıkla izleyen kervandakiler, hasta tüccara
gösterilen ilgiyi de anlamakta zorlanırlar. Hasta odaya çıkarı­
lır, bakımı yapılır ve dinlendirilir. Kervandaki diğer tüccarlara
ücretsiz yemek ikram edilir. Dil ve din ayrımı gözetmeksizin
yapılan bu muameleden çok memnun olan tüccarlar, gördük­
leri ilgiden memnun, duyduklarından şaşkın bir halde hasta 1 1 . Konya, Samsun, Sinop, Antalya, Alanya, Erzurum, Kayseri ve
arkadaşlarının yanına çıkarlar. Üç gün sonra da iyileşen tüc­ Sivas gibi şehirlerin Türkiye Selçuklularının eline geçmesiyle
carla birlikte kervan yoluna devam eder." bu şehirlerde önemli değişiklikler yaşanmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Selçukluları hakkında Aşağıdakilerden hangisinin bu değişikliklerden biri oldu­
bu parçadan çıkarılabilecek bir sonuç değildir? ğu savunulamaz?

A) Kervansarayların çok yönlü fonksiyonları olduğu A) Nüfusun artması

B) Sosyal devlet anlayışını� benimsendiği B) Ticari faaliyetlerin canlanması

C) Temel geçim kaynağının ticaret olduğu C) Kültürel farklılıkların azalması

D) T icari faaliyetlerin önemsendiği D) Sosyal hayatın canlanması

.
E) Hoşgörülü bir anlayışın benimsendiği E) Bayındırlık faaliyetlerinin artması

lil
 1. 3. T ürkiye Selçuklularında ticaret yapıp ülkesine giden tüccar
Adolfo ile mahallesindeki lgor arasında aşağıdaki diyalog ya­
şanır.
igor:
- Ticaret için niçin T ürkiye Selçuklularını tercih ediyorsun?
fi__

Adolfo:

- Ülkede gelişmiş bir yol ağı var. Yollar üzerinde genelde ker­
vansaraylar olup, buralarda her türlü ihtiyacımız karşılanıyor.
İgor:

- Genelde hangi şehirlere uğruyorsun?

XIII. yüzyıl Anadolu siyasi yapısını gösteren bu haritaya
Adolfo:
göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
- Konya, Erzurum, Kayseri, Sivas ve Malatya gibi şehirlerin
A) Anadolu'da siyasi birliğin olmadığı
yanında Sinop, Antalya ve Alanya gibi şehirlere de uğruyo­
B) Bizans'ın, Anadolu'nun büyük bir kısmına sahip olduğu rum.
C) Anadolu'da Türk-İslam kültürünün yayılmasına yönelik bir
Bu konuşmalar Türkiye Selçuklularında aşağıdakilerden
ortamın olduğu
hangisinin arttığının veya canlı olduğunun bir göstergesi
O) T ürkiye Tarihi'nin İkinci Beylikler Dönemi'nin yaşandığı sayılamaz?
E) Anadolu'daki Türk-İslam etkisinin Ege Denizi'ne kadar
A) Şehircilik anlayışının
uzandığı
B) Stratejik önemin
C) Kervan ticaretinin
O) Bayındırlık faaliyetlerinin
E) İkta sisteminin

2. "Haçlı Seferleri ve Doğu-Batı Etkileşimi" konulu bir değerlen­

dirme yazısında "Konuşma dilinde benzer tabirlerin kullanıl­
ması, savaş aletleri ve kuşatma düzeneklerinin taklit edilmesi,
bankacılık, senet ve kefil gibi uygulamaların Müslüman tacir­
ler tarafından öğrenilmesi, ev tasarım biçimlerinde ve yemek­
lerde benzerliklerin görülmesi" örneklemeleri verilmiştir.
Bu örneklemelere göre doğu ve batı kültürlerinin aşağı­
dakilerden hangisinde değişim yaşadıkları söylenemez?

A) Günlük yaşam B) Savaş stratejisi

C) T icari uygulamalar O) Hukuk sistemi

E) Mimari tarz
 ı· .

4. Berkehan, "Türkiye'de kurulan ilk Türk devlet ve beylikleri " s. Anadolu Selçuklu Sultanı 1 . Kılıç Arslan bir sabah esirlerin bir
isimli proje ödevinde: Bu devletler Bizans ve Haçlı ku'f.Yet­ arada tutulduğu açık hava hapishanesinin yanından geçerken
leriyle savaşmış, _ ls.lamiyet'in Anadolu'da yayılmasına ç)lış­ bir ses duydu:
mışlardır. BöylE3ce An!=idolu'da T ürk nüfusu hızla artmış, yeni - Biz ne olacağız?
yerleşim yerleri kurulmuş) Türkçe çoğunluğun konuştuğu dil 1 . Kılıç Arslan sesin geldiği yöne döndü, sordu:
_
haline gelmiştir. Bu devletler; Anadolu kentlerini han, hamam, - Kimsin ne istiyorsun?
kervansaray, cami ve medreselerle donatarak T ürk kültür ve
- Fransız Efon Eyyid'in kız kardeşi İsabella'yım. Vatanıma
sanatının gelişmesine de katkıda bulunmuşlardır. Bu geliş­
dönmek istiyorum.
melerin etkisiyle XI I . yüzyılda Avrupalılar Anadolu'ya Türkiye
- Yurdumda din ve adetiniz üzere yaşayabilirsiniz. Fakat
demeye başlamışlardır." bilgilerine dikkat çekmiştir.
arzu ettiğiniz gün memleketinize dönebilirsiniz. Ben vatan
Buna göre, Berkehan'ın proje ödevinde Türkiye'de kuru­ sevgisini takdir edenlerdenim.
lan ilk Türk devlet ve beylikleri hakkında aşağıdakilerden 1. Kılıç Arslan bu konuşmasından sonra esirlere harçlık veril­
hangisine değindiği söylenemez? mesini emretti. Eğlenmelerine ve gruplar halinde ülkelerine
A) lslamiyet'i geniş alanlara yaydıkları dönmelerine izin verdi.
B) Bayındırlık faaliyetinde bulundukları Bu diyalogda 1. Kılıç Arslan'ın aşağıdaki kişisel özellikle­
C) Anadolu'da siyasal birliği sağladıkları rinden hangisine değinilmemiştir?
D) Türk kültürünü Anadolu'da yaydıkları A) İnsan haklarına saygılı olma
E) Anadolu'yu Türk yurdu haline getirdikleri B) Hoşgörülü yönetimi benimseme
C) Adaletli ve hoşgörülü olma
D) ileri görüşlü olma
E) Yardım sever olma

6.
KARAD ENİZ -Batum
-� --·....,, ,_-;-' .- -- ._ _

AKDENİZ - Selçuklular devrinde İkinci derecedeki ticaret yollan

Türkiye Selçuklularındaki ticaret yollarını gösteren bu ha­

ritaya göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) T icari faaliyetlerin devletin egemenlik alanı ile sınırlı tu-
tulduğu
B) Anadolu'nun tamamında ticaretin amaçlandığı
C) İç ve dış ticarete önem verildiği
D) T icaret amacıyla alternatif güzergahlar oluşturulduğu
E) Kara ve deniz ticaretinin yapıldığı
EVL İ KTE N D EVLETE □ SMANLI
1 . Bizans İmparatorluğu'na ait;
1. yönetimde hanedanlık sisteminin olması,
il. tekfur adı verilen yöneticilerin halka baskı yapması,
ili. ülke nüfusunun Rum, Ermeni ve Yahudilerden oluşması
durumlarından hangilerinin Osmanlı Devleti'nin Batı yö­
nündeki faaliyetlerini kolaylaştırdığı savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il
D) 1 ve 111 E) 1, il ve ili
2. Osmanlı Devleti'nde Osman Bey Dönemi'nde alınmak istenen
İznik, dönem dönem gerçekleşen kuşatmalar sonucu ancak
otuz yıl sonra oğlu Orhan Bey Dönemi'nde fethedilebilmiştir.
Yalnız bu bilgiye dayanarak;
1. Osmanlı ordularının çok güçlü olduğu,
il. Osmanlı Devleti'nde saltanat sisteminin olduğu,
ili. Osmanlı fetihlerinin bir sisteme dayanmadığı
durumlarından hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il
D) il ve 111 E) 1, il ve ili
S İ YA S E T İ ( 1 3 0 2 - 1 4 5 3 )
3. Osmanlı Devleti Rumeli'de fethettiği topraklara Anadolu'da
konar-göçer yaşayan T ürk topluluklarını ve bazı meslek er­
baplarını yerleştirmiştir. Yerli halkın inançlarına, dillerine, ge­
lenek ve göreneklerine karışmayarak onları serbest bırakmış­
tır. Uyguladığı politikalarla, bölgedeki halktan tekfurların aldığı
vergiden daha azını almıştır.
Aşağıdakilerden hangisinin bu politikalarla ortaya çıkan
durumlardan biri olduğu savunulamaz?
C) Yalnız 111
A) lslamiyet'in Rumeli'de yayılması
B) Daha ileriye fetih yapma imkanının doğması
C) Hristiyan halkın toplu olarak din değiştirmesi
D) Balkanlarda nüfus yapısının değişmesi
E) Fethedilen topraklarda hakimiyetin daha kolay sağlanması
4. Osmanlı Devleti'nin kuruluşunun işlendiği bir derste aşağıdaki
konuşma geçer:
Öğrenci:
- Öğretmenim, Osmanlıların kısa sürede aşiretten beyliğe,
beylikten devlete geçmesinin sebepleri nelerdir?
Öğretmen:
- Osmanlıların kısa sürede büyümesinde---
Bu konuşmada boş bırakılan yere,
1. Ahilerin desteğinin sağlanması etkili olmuştur.
il. Düzenli bir veraset sisteminin olması bel_irleyici olmuştur.
ili. İskan ve istimalet politikasının katkısı vardır.
yargılarından hangileri getirilebilir?
C) 1 ve ili B) Yalnız il
A) Yalnız 1 C) 1 ve 111
D) il ve ili E) 1, il ve ili
 Önce Konuyu
\. Tanımak
\. Lazım
-� _,_-� -.- �-- --
.•
5. Osmanlı Devleti'nde başkent, 1. Murat Dönemi'nde Bursa'dan
,
Edirne'ye taşınmiştır. ·
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarındaJ1bi­
ridir?
A) Batı yönündeki fetihlerıh hızlanması
8) Haçlı saldırilarının sona ermesi
C) Anadolu siyasi birliğinin sağlanması
D) Balkanlarda T ürk hakimiyetinin kesinleşmesi
E) Teşkilatlanma faaliyetlerinin başlaması
6. ilk Osmanlı - Haçlı Savaşı olan Sırpsındığı Savaşı'nın so­
nunda;
• Edirne ve Batı Trakya daha emniyetli hale gelmiştir.
• Meriç lrmağı'nın tamamı Osmanlı'nın kontrolüne girmiştir.
• Balkanlarda kolay ilerleme imkanı ortaya çıkmıştır.
• Macarların Balkanlardaki etkisi azalmıştır.
Bu maddelerden hareketle Osmanlı Devleti hakkında aşa­
ğıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Devletin stratejik öneminin arttığına
B) Balkanlarda hakimiyetinin kesinleştiğine
C) Dış politikada nüfuzunun.'arttığına
D) Ülkenin daha güvenli hale geldiğine
E) Fetih hareketlerinin kolaylaştığına
7. 1. Murat, 1. Kosova Savaşı öncesi Kastamonu hakimi İsfendi­
yar Bey'e, Saruhan, Menteşe ve Hamitoğlu beylerine Haçlı­
ların saldırıya geçtiğini bildirmek ve gazaya çağırmak, İslam
padişahına yardımın başta gelen farzlardan olduğunu bir kere
daha hatırlatmak üzere mektuplar yazmıştır. İslam dayanış­
ması ve dinin yüceliği için, çevredeki beyler el birliği ederek
gaza yolunda yardımda bulunmak üzere, askerlerini Osmanlı
Devleti'ne yardıma göndermişlerdir.
Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisine ula­
şılabilir?
A) Anadolu T ürk siyasi birliğinin sağlandığına
B) Osmanlı padişahlarının halife unvanını �ullandığına
C) Osmanlıların gaza ve cihat faaliyetlerinde destek bµldu­
ğuna
D) Anadolu beylikleri arasındaki sorunların sona erdiğine
E) Osmanlı Devleti'nin düzenli bir askeri güce sahip olduğu­
na
8 . Bizans'ın Osmanlı Devleti'ne karşı Avrupa devletlerini kışkırt­
ması ve Karamanoğulları Beyliği ile ittifak halinde olması üze­
rine Yıldırım Bayezit İstanbul'u kuşatmıştır.
Bu durum Yıldırım Bayezit Dönemi'nde;
1. gaza ve cihat faaliyetlerinde bulunma,
il. dış baskıları sonlandırma,
111. ülke bütünlüğünü koruma
politikalarından hangilerine önem verildiğini göstermek­
tedir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 111
· D) ı ve 111 E) 1, il ve 111
UcDört
Ses
EY L İ KT E N D E V L E T E □ SMANLI S İ YA S E T İ ( 1 3 0 2 - 1 4 5 3 )
1 . 1. Murat, Edirne'yi aldıktan sonra Filibe ve Gümilcine'yi ele 4. Ankara Savaşı'nın aşağıdaki sonuçlarından hangisi Ana­
geçirmiş, buralara çok sayıda T ürk ailesini yerleştirmiştir. . dolu Türk siyasi birliğinin bozulduğunun doğrudan gös­
1. Murat'ın bu tutumundaki ·amaçlar arasında, aşağıdaki­ tergesidir?
lerden hangisi gösterilemez? A) Şehzadelerin taht mücadelesine başlaması
A) T ürk hakimiyetini güçlendirmek B) T ürk beyliklerinin tekrar kurulması
B) İstanbul'un fethini sağlamak C) Anadolu'da sosyo-ekonomik yapının bozulması
C) Fetih hareketlerini kolaylaştırmak D) Osmanlı'nın belli bir dönem padişahsız kalması
D) T ürk-İslam kültürünü yaymak E) Batı yönündeki fetih hareketlerinin durması
E) Fethedilen bölgeyi savunmak

5 . Çelebi Mehmet Dönemi'nde, Fetret Devri sonlandırılmış, Is­

2 . Mehmet Fuat Köprülü'ye göre Osmanlı Beyliği'nin kurulup ge­
lam anlayışına ters fikirleri savunan Şeyh Bedrettin'in çıkar-.
lişmesinde etkili olan faktörler şunlardır:
mış olduğu isyan bastırılmış, Bizans'ın kışkırtmalarıyla ayak­
1. Beyliğin, Bizans'a yakın bir bölgede kurulması
lanan Şehzade Mustafa ise etkisiz hale getirilmiştir.
il. Selçuklu Devleti'nin zayıflaması ve beyliklerin kurulduğu
Çelebi Mehmet Dönemi'ndeki bu gelişmelerin tümü bir­
dönemde Anadolu'da siyasi boşluk olması
likte düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisi söylene­
111. Kuruluş Dönemi hükümdarlarının yetenekli olması bilir?
ıv. Gaziyan-ı Rum, Ahiyan-ı Rum, Bacıyan-ı Rum veAbdalan-ı
A) Ayaklanmaların ekonomik nedenlerle çıktığı
Rum gibi askerı, sosyal ve iktisadi grupların var olması
B) Dini ve siyasi yönden etkinlik sağlandığı
V. Beyliğin kurulduğu bölgenin jeopolitik durumunun geliş­
meye müsait olması C) Şehzadelerin sancaklara gönderilmesinden vazgeçildiği
D) Halk arasındaki mezhep ayrılıklarına son verildiği
Bunlardan hangisi iç etkenler arasında gösterilebilir?
E) Fetret Devri'nin fetih hareketlerini olumsuz etkilediği
A) 1 B) il C) 111 D) iV E) V

3 . İlhanlıların Türkiye Selçuklu sultanını tahttan indirerek İran'a 6. il. Murat, Karamanoğulları üzerine sefer düzenlemeden önce
götürmeleri üzerine bazı Selçuklu devlet adamları Osman devrin alimlerinden fetvalar almıştır.
Bey'in yanına gelerek onun hizmetine girmişlerdir. il. Murat'ın böyle davranmakla;
Bu durumda Osman Bey'in aşağıdaki özelliklerinden 1. sefere olan katılımı artırma,
hangisinin daha belirleyici olduğu savunulabilir?
il. halifelik unvanını kullanma,
A) Gaza ve cihat faaliyetlerinde bulunması 111. sefere meşruiyet kazandırma
B) Ahilerle akrabalık bağı kurması durumlarından hangilerini amaçladığı savunulabilir?
C) T ürk beylikleri ile mücadeleye girmemesi
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) Bazı tekfurlarla dostluk kurması
D) 1 ve ili E) 1, il ve ili
E) Halk tarafından sevilen bir kişi olması

ört
G
önce Konuyu
mak
azım
:-t- • ·-· �- . - -
,,
7 . Y ıldırım Bayezid Dönemi'nde Bizans ile yapılan antlaşmaya
göre: �--
• lstanbul'da bir T ürk mahallesi kurulacak ve bir cami :f�p­
tınlacaktı .
• İstanbul'da T ürklerin d_ç:1valarına bakmak için bir kadı tayin
edilecekti.
• Bizans, Osmanlı Devleti'ne her yıl vergi verecekti.
Bu maddelere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşıla­
maz?
A) Bizans'ın Osmanlı'nın siyasal üstünlüğünü kabul ettiğine
B) lstanbul'daki Müslümanların haklarının korunduğuna
C) Bizans'ın Osmanlı Devleti'ni bir güç olarak gördüğüne
D) Bizans'ın egemenlik alanının daraldığına
E) Osmanlı Devleti'nin ekonomik kazanımlar elde ettiğine
3 . Osmanlı Devleti'nde;
• Orhan Bey Karesioğullarına son vermiş,
• 1. Murat, Germiyanoğullarından çeyiz yoluyla, Hamitoğul­
larından para karşılığında topraklar almış,
• 1. Bayezid ise Karamanoğulları, Aydınoğulları, Menteşeo-
ğulları, Saruhanoğulları ve Candaroğullarına son vermiştir.
Bu gelişmelerle ulaşılmak istenen amaç aşağıdakilerden
hangisidir?
A) İslamiyet'i yaymak
B) Bizans'ın Anadolu'daki v9rlığına son vermek
C) Dış ülkelerle ilişkileri artırmak
D) Anaclolu T ürk siyasi birliğini sağlamak
E) Denizlerde üstünlük sağlamak
9 . Balkan devletlerinde ve Bizans İmparatorluğu'nda farklı mil­
letlere karşı ayrımcılık yapılırken, Osmanlı Devleti'nde çeşitli
din, dil, milliyet ve kültüre mensup zümrelere adalet, insaf ve
hoşgörü ile yaklaşılmıştır.
Osmanlı Devleti'ndeki bu anlayış aşağıdakilerden hangi­
sine ortam hazırlamıştır?
A) Hukuk alanında ilk örgütlenmenin başlamasına
B) Değişik kültürden insanların bir arada yaşamasına
C) Merkeziyetçi bir anlayışın benimsenmesine
D) Ülkenin hanedan üyelerinin ortak malı sayılmasına
E) T ürk beyliklerinin desteğinin sağlanmasına
·ı O. Orhan Bey, babası döneminde başlatılan· Bursa kuşatmasını
kararlılıkla sürdürerek şehri fethetmiştir. İpek üretim ve ticaret
merkezi olan Bursa, Osmanlı Devleti'nin başkenti yapılmış
böylece Bizans lmparatorluğu'nun Marmara'nın güneyindeki
etkinliği kırılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçadan çıkarılabilecek bir
sonuç değildir?
A) Osmanlılarda fetih düşüncesinin devlet politikası haline
getirildiği
B) Osmanlılarda merkeziyetçi yapının zayıfladığı
C) Bizans İmparatorluğu'nun egemenlik alanının daraldığı
D) Osmanlıların belli bir askeri güce ulaştığı
E) Bursa şehrinin Osmanlılara çok yönlü kazanımlar sağla­
dığı
'1 1 . il. Murat Dönemi'nde yapılan 11.Kosova Savaşı ile Balkanlar­
da Osmanlı Devleti'ne karşı çıkacak bir güç kalmamıştır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?.
A) Balkanlarda otorite boşluğu oluştuğunun
B) Hristiyan dünyasındaki ayrılıkların arttığının
C) Osmanlı Devleti'nin fetihlere ara verdiğinin
D) Balkanlardaki Osmanlı hakimiyetinin kesinleştiğinin
E) Osmanlı Devleti'nin Anadolu'ya yöneldiğinin
lJC'Dört
Bes·
 1
..
B EY L İ K T E N D EV LETE □ S MANLI S İ YA S E T İ ( 1 3 0 2 - 1 4 5 3 )

1 . Osmanlı Devleti'nin, Rumeli'de uyguladığı iskan siyasetinin 4. Osman Bey Dönemi'nde Bizans eksenli fetih politikası izleyen
bazı kuralları şunlardır: Osmanlı Beyliği diğer Müslüman beyliklere karşı askeri faa­
1. Göçmenlerin, yeni yerleşim bölgelerine yakın yerlerden liyetlerde bulunmamıştır. Çevresindeki Türkmen beyliklerini
olmasına çalışıldı. doğrudan karşılarına almak yerine ılımlı bir siyaset izlemeyi
il. Anadolu'da aralarında husumet ve anlaşmazlık bulunan tercih etmiştir.
ailelerden bir kısmı Rumeli'ye göç ettirilerek ülkede sosyal Bu bilgilere göre Osmanlı Beyliği hakkında;
düzen ve huzur sağlanmaya çalışıldı.
1. gaza ve cihad faaliyetlerine önem verildiği,
ili. Balkanlarda, Türk-lslam kültürü yayıldı ve sosyo-ekono-
il. dönemin askeri ve siyasi şartlarına göre hareket edildiği,
mik faaliyetler canlandı.
ili. ilk dönemlerde Türk beylikleriyle birlikte hareket edildiği
Bu kuralların iskan politikasına ait "amacı, yöntemi ve so­
nuçlari;' durumları ile doğru sıralanış biçimi aşağıdakiler­ ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
den hangisinde verilmiştir? A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız il i
A) 1, il, ili B) 111, il, 1 C) 11, 1, ili D) 1 ve il E) il ve 111
D) 1, 111, il E) 11, ili, 1

2. Osman Bey, Türk töresindeki "Fetheden fethettiği yerin sahi­

bidir." anlayışına dayanarak, elde edilen yerleri kardeşi, oğul­
ları ve silah arkadaşlarına dirlik olarak vermiştir.
Bu bilgiye göre Osman Gazi hakkında;

1. çevresinde farklı gruplardan kişiler olduğu,

il. fethedilen toprakların gelirini belirli kişiler ile paylaştığı, 5. Osmanlı Devleti'nin ilk dönemlerinde yöneticiler arasında
ili. fetihleri tevşik ettiği şöyle bir diyalog geçer:
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? Gündüz Al_p :
- Beyim! Bizans'a karşı nasıl bir politika izlemeliyiz?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve il
Dursun Fakih:
D) il ve 111 E) 1, il ve ili - Koyunhisar Savaşı ile büyük bir zafer elde ettik. Bölgede
itibarımız arttı. Bundan sonra ne yapmalıyız?
Osman Bey:
- Bizans'a karşı cihat ve gaza geleneği ile hareket edeceğiz.
3 . Orhan Bey, 1 345 yılında karışıklıklar içerisinde bulunan Kare­ Fethettiğimiz yerleri bayındır hale getireceğiz. Halkın canına
sioğulları Beyliği üzerine kuvvet göndererek bu beyliğin top­ ve malına dokunmayacağız. Türkmen beyliklerinin kendi ara­
raklarını ve donanmasını Osmanlı Devleti'ne katmıştır. larındaki mücadelelerde yer almayacağız kardaşım. Dursun
Fakih sen de kadı olarak Karacahisar'da adıma hutbe okut,
Bu gelişmelerin Osmanlı Devleti'ni;
fakir-fukaraya sadaka dağıt.
1. Anadolu Türk siyasi birliğinin sağlanması, Bu diyalogdan hareketle Osmanlı Devleti ile ilgili olarak
il. denizcilik yönünde faaliyetlerde bulunulması, aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
111. Rumeli'ye geçilmesi A) Sosyal devlet anlayışının benimsendiğine
durumlarından hangileri yönünde etkilediği savunulabi­ B) Yönetimde istişareye önem verildiğine
lir? C) İslamiyeti geniş alanlara yaymanın hedeflendiğine
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111 D) Teokratik yönetim anlayışının benimsendiğine
D) 1 ve ili E) 1, il ve 111 E) Hükümdarların yetkilerini paylaştığına
 Sınavda
Bu tarz
Sorarlar �
A 1
6. Tarihçi Gibbons, I .Murat hakkında "Padişahlığı boyunca Hris­ 9. Osmanlı Devleti'nin Rumeli'ye geçmesiyle birlikte devlet, ele
tiyanlara papalıktan daha iyi muamele etmiştir." demiştir. :., geçirdiği topraklara Anadolu'dan önemli miktarda Türk nüfu­
Bu değerlendirme, -aşağıdakilerden hangisinin bir kc'üııtı sunu yerleştirmiştir. Kuruluş devrinde birçok tarikat mensubu
f-. ,_.

sayılabilir? önderliğinde başlayan bu ilk iskan hareketleriyle birlikte, yeni

A) Devlet yönetiminde hoşgörü olduğunun
B) Türk siyasi birliğinin sağlandığının
C) Haçlı saldırılarının sona erdiğinin
D) Fetih hareketlerinin zorlaştığnın
E) Ülkedeki gayrimüslim sayısının azaldığının
7. 1. Kosova Zaferi'nin sonucunda:
• Sırplar yeniden Osmanlı'nın üstünlüğünü kabul etmişler,
• Kuzey Sırbistan yolu Osmanlılara açılmış,
• Tuna'nın güneyindeki Balkan topraklarında Osmanlılara
karşı koyacak önemli bir güç kalmamıştır.
Bu maddelerden hareketle aşağıdakilerden hangisine
ulaşılamaz?
alınmış yerlere ahali yerleştirilmiş, çeşitli yerlerde vakıflar te­
sis edilmiş ve derbentler kurulup, zaviyeler ve tekkeler inşa
edilmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi, bu durumun sonuçlarından biri
değildir?
A) Osmanlı egemenliğinin Balkanlarda giderek güçlenmesi
B) Osmanlı Devleti'ndeki T ürk nüfusunun azalması
C) Türk-İslam kültürünün daha geniş alanlara yayılması
D) Balkanlarda bayındırlık faaliyetlerinin hızlanması
E) Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki fetihlerinin kolaylaş­
ması

A) Osmanlı Devleti'nin sınırlarını genişlettiğine

B) Sırpların, askeri olarak başarısız olduğuna 1 O.
C) Osmanlı Devleti'nin siyasi başarı kazandığına
D) Osmanlı Devleti'nin Balkan hakimiyetinin kesinleştiğine
E) Sırpların siyasi olarak Osmanlı üstünlüğünü kabul ettiğine

8. Ankara Savaşı (1 402) sonrası Osmanlı Devleti'nde yaşa­

nan aşağıdaki gelişmelerden hangisinin veraset siste­
1

mindeki düzensizliğe bağlı olarak yaşandığı savunulabi­ O 60 km

lir?
AKDENiZ

A) Anadolu Türk siyasi birliğinin bozulması
B) Balkanlardaki fetih hareketlerinin durması
C) İstanbul'un fethinin gecikmesi ve Bizans'ın ömrünün uza­
ması
O) Şehzadeler arasında on bir yıl süren Fetret Devri'nin ya­
şanması
E) Anadolu'da sosyal ve ekonomik düzenin bozulması
Osman ve Orhan Bey dönemlerini gösteren bu haritaya
göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Gaza ruhu ile hareket edildiği
B) Bizans'ın Anadolu ile karadan bağlantısının kesildiği
C) Güçlü bir donanmaya sahip olunduğu
D) Rumeli'y� geçildiği
E) Denizle sınır bağlantısı sağlandığı
 ÖSYM I��lNL�� 2 1
,
B EY L İ KT E N D EV LETE
1 . Ankara Savaşı (1402) sonrasında Timur, Yıldırım Bayezid
tarafından Osmanlı Devleti'ne bağlanan Anadolu beylikleri­
ne topraklarını geri vermiş, Yıldırım Bayezid'in en küçük oğlu
olan Şehzade Mustafa'yı yanına alarak ülkesine götürmüştür.
Timur'un b u tutumun temel nedeni olarak aşağıdakiler­
den hangisi gösterilebilir?
A) Türk beylerinin askeri gücünden yararlanmak
B) Osmanlı'da taht kavgalarının çıkmasını önlemek
C) Türk-İslam dünyasının desteğini sağlamak
D) Osmanlı Devleti'nin toparlanmasını engellemek
E) Anadolu'da çıkabilecek olası kargaşaları önlemek
2. Edirne Segedin Antlaşması'nın Bazı Maddeleri
Sırp Krallığı yeniden kurulacak, Sırplar Osmanlı Devleti'ne
vergi verecek
Eflak, Osmanlılara vergi vermek koşuluyla Macaristan'ın
himayesine katılacak
Antlaşma 1O yıl geçerli olacak
Tuna Nehri sınır olacak
İki taraf antlaşmaya uyacaklarına dair kutsal kitapları üze-
rine yemin edecekler.
Bu maddelerden hareketle aşağıdakilerden hangisine
ulaşılamaz?
A) Osmanlı Devleti'nin sınırlarını genişlettiğine
B) Antlaşma taraflarının olası savaşlardan kaçındığına
C) Din olgusunun diplomatik ilişkilerde önemsendiğine
D) Osmanlı Devleti'nin ekonomik kazanımlar elde ettiğine
E) Balkanların siyasi yapısının yeniden belirlendiğine
□S M ANLI S İ YA S E T İ ( 1 3 0 2 - 1 4 5 3 )
3 . Mısır'da bulunan Abbasi halifesi, Yıldırım Bayezid'in, Niğbo­
lu Savaşı sonrası gönderdiği zafernameye verdiği cevapta,
Yıldırım Bayezid'e "Anadolu'nun Sultanı" anlamında Sultan-ı
İklim-i Rum unvanı ile hitap etmiştir.
Bu bilgiyle aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) Yıldırım Bayezid'in İslam dünyasının önemli bir siyasi
gücü olduğuna
B) Abbasi halifesinin siyasi yetkilerini Yıldırım Bayezid'e bı-
raktığına
C) Osmanlıların doğu yönünde seferlerde bulunmadığına
D) İslam dünyasında mezhep çatışmalarının son bulduğuna
E) Yıldırım Bayezid'in İslam dünyasında siyasi birliği sağla­
dığına
4. XIV. yüzyılın başlarında Rumeli ve Balkanlarda siyasi, sosyal
ve dini belirsizlikler söz konusuydu. Bölgede Bizans'tan baş­
ka Sırp, Bulgar, Arnavut krallıkları; Eflak ve Bağdan voyvada­
lıkları; Bosna ve Hersek prenslikleri yer alıyordu. Bölge, halk­
ları feodal beylerle krallar arasındaki çekişmelerin ortasında
kalmıştı. Diğer yandan Balkanlarda topraklarını genişleterek
büyük bir Sırbistan kurmak isteyen Sırp Krallığı, Bizans'la sü­
rekli mücadele halindeydi.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisine ortam hazırladığı
savunulabilir?
A) Bizans İmparatorluğu'nda taht kavgalarının çıkmasına
B) Haçlı Seferlerinin başlamasına
C) Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda hakimiyet sağlamasının
kolaylaşmasına
D) Balkanlardan, Anadolu'ya doğru çok yoğun göçlerin ya­
pılmasına
E) Osmanlı Devleti'nin Bizans ile ittifaklar kurmasına
 Sınavda
Butarz A
Sorarlar �
5. Ankara Savaşı (1 402) sonucunda;
• Anadolu beylikleri yeniden kurulmuştur.
• Yı ld ırım Bayezid'in dört oğlu arasında taht kavgalari/ya-
şanmıştır.
• Rumeli'deki Osmanlı ilerleyişi bir süre durmuştur.
Bu bilgilere göre Osmanlı Devleti için aşağıdakilerden
hangisine ulaşılamaz?
A) iç karışıklıkları n yaşandığına
B) Fetih hareketlerinin yavaşladığına
C) Balkanlardaki hakimiyetin sona erdiğine
D) Anadolu Türk siyasi birliğinin bozulduğuna
E) Ülke sınırlarında değişmeler yaşandığına
6. Paul Wittek, 1 937'de Londra Üniversitesi'nde Osmanlı Beyli­
ği'nin kuruluşu ile ilgili açı klad ığı "Gaza Tezi" nde: "Osmanlı
Devleti'nin görkemli yükselişinin gerçek sebebi gazadır. İs­
lam'ın sınırlarını genişletmek çabası olan gaza ile devlet as­
keri fetihlerle ganimet elde etmeyi amaçlamıştır." demiştir.
Paul Wittek bu yaklaşımıyla,
1. Bizans yönünde seferler yapılması,
il. istimalet politikası izlenmesi,
i l i . karizmatik yöneticilerin olması
durumlarından hangilerini Osmanlıların büyüme nedeni
olarak dikkate almamıştır?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l
D ) 1 ve i l i E ) i l ve i l i
7. Osmanlı Devleti'nde;
1. belli dönemlerde taht kavgaları yaşanmas ı ,
i l . Balkanlarda istimalet politikası izlenmesi,
1 1 1 . gayrimüslimlerden haraç ve cizye vergisi alı nması
durumlarından hangilerinin Bizans İmparatorluğu'nun
siyasal ömrünü belli bir süre daha devam ettirmesini ko­
laylaştırdığı savunulabilir?·'
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l
D) 1 ve i l i E) 1 , il v e i l i
8. Ahi Evran'ın han ı mı Fatma Hatun tarafı ndan kurulan "Ana­
dolu Bacıları Teşkilatı" mensupları aracılığıyla halı, kilim gibi
i>
tekstil üretimi yapard ı . Kad ınların eğitimi ile ilgilenir, kimsesiz
kadınlara sahip çıkardı. Yaşlı kadınlara bakım ve ihtiyaçları
konusunda yardımcı olur, gerektiğinde erkeklerle birlikte sa­
vaşlara katılırlard ı .
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi Anadolu Bacı­
ları Teşkilatı'nın etkileri arasında gösterilemez?
A) Türk kültür ve geleneklerinin korunması
B) Ülke savunulmasına katkıda bulunulması
C) Toplumsal düzenin korunması ve sağlanması
D) Esnafın yetiştirilmesi ve denetiminin sağlanması
E) Ülke ekonimisinin canlı tutulması
9. Ünlü tarihçi Halil İnalcık: "Osmanlı Beyliği'nin kuruluşunda
Moğolları n yönetimine girmek istemeyen Türkmenlerin göçleri
ve bölgede buna bağlı oluşan nüfus baskısı önemli olmuştur.
Bizans sınırı nda gaza ideolojisiyle donanmış bu n üfus potan­
siyeli, iyi yönlendirilmiş ve yeni bir Türk beyliğinin doğuşunu
sağlamıştır." demiştir.
Halil İnalcık'ın bu görüşüyle Osmanlı Beyliği'nin kuruluşu­
nu aşağıdakilerden hangisine dayandırdığı savunulamaz?
A) Demografik unsur B) Fetih hareketleri
C) Veraset anlayışı D) Stratejik konum
E) İslamı yayma
C) 1 ve il
1 O. Ankara Savaşı öncesi Timur, yazdığı mektupla Yıldırım Baye­
zit'ten isteklerini şöyle sıralamıştır:
1. Bizden kaçarak devletinize sığı nan Karakoyunlu Hüküm­
darı Kara Yusuf ile Celayiroğulları Hükümdarı Ahmet Ce­
layir'in aileleriyle birlikte ülkeme gönderilmesi
i l . Devletimize sığınan Anadolu beylerinden alı nan yerlerin
yine kendilerine verilmesi
1 1 1 . Şehzadelerinden birinin bizim yanımıza gönderilmesi
iV. Üstünlüğümüzü gösteren külah ve kemerin kabul edilmesi
Bu isteklerden hangileri Timur'un Osmanlı Devleti'nin
bağımsızlık anlayışını dikkate almadığının bir göstergesi
sayılabilir?
C ) Yalnız 1 1 1 A) Yalnız i l i B) 1 ve i l C) il ve i l i
D ) 1 , i l i v e iV E ) 1 , 1 1 , i l i ve i V
lil
 �T
�

r.1
1

B EY L İ KTEN D EVLETE □SMANLI S İ YA S E T İ ( 1 3 0 2 - 1 4 5 3 )

1 . Osmanlı Devleti Orhan Bey Dönemi'nden itibaren Rumeli ve 4. Osmanlı Devleti'nde;

Balkanlara yönelik fetih hareketlerinde bulunmuş, Bolayır, Te­
1. Orhan Bey tarafından Karesioğullarına son verilmesi,
kirdağ, Keşan, Malkara, Lüleburgaz ve Çorlu ele geçirilmiş,
il. 1. Murat Dönemi'nde Germiyanoğullarından çeyiz yoluyla;
ülke sınırları Edirne'ye kadar genişlemiştir.
Hamitoğullarından para karşılığı toprak alınması,
Aşağıdakilerden hangisinin, Osmanlı Devleti'nin bu böl­
111. il. Bayezit'in Karamanoğulları Beyliği'nin topraklarını ele
geye yönelik politikalarından biri olduğu savunulamaz?
geçirmesi
A) Yeni vergi alanları kazanmak
gelişmelerinden hangileri Anadolu Türk siyasi birliğinin
B) Bölge topraklarının güvenliğini sağlamak sağlanmaya çalışıldığını göstermektedir?
C) İslam dünyasının önderi olmak
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) Bölgede hoşgörü ortamı oluşturmak
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
E) Stratejik güzergahları denetim altına almak

2 . Osmanlı Devleti'nde beyliklerin ele geçirilmesinden sonra va­

kit geçirmeksizin bölgenin tahriri yapılmış (kayıt altına alın­
mış) ve ardından da bölge için ihtiyaç duyulan esaslar ekle­
5 . Osmanlı Devleti'nde XIV. yüzyılın başından itibaren yapı­
nerek kanunnameler düzenlenmiştir.
lan fetih hareketlerine bağlı olarak, aşağıdakilerden han­
Bu bilgiyle Osmanlı Devleti hakkında, gisinde bir artış yaşandığı savunulamaz?
1. Ele geçirilen bölgenin eski kanunlarını yok saymıştır. A) Ülke yüzölçümünde
il. Fetihleri_ hukuki düzenlemelerle pekiştirmiştir. B) Taht kavgalarında
111. ilk dönemlerden itibaren nüfus sayımı yapılmıştır. C) Teşkilatlanma faaliyetlerinde
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? D) Devlet nüfuzunda

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 E) Etnik çeşitlilikte

D) 1 ve il E) 1, il ve 111

3. İlk Osmanlı fetihlerinin gerçekleştiği Gümülcine, Ferecik,

Çirmen, Zağra, Hasköy kazalarında 1 485-1 530 tarihleri ara­ 6. Tarihçiler tarafından Çelebi Mehmet Osmanlı Devleti'nin "ikin­
sındaki tahrir defterlerine göre nüfus önemli ölçüde Türkler ci kurucusu" olarak nitelendirilmiştir.
lehine gelişmiştir. Bu nitelendirmede Çelebi Mehmet'in;
Bu gelişmeyle Osmanlı Devleti'nin;
1. Fetret Devri'ni sonlandırması,
1. bölge hakimiyetini sağlama, il. Venedikliler ile Çalı Bey Savaşı'nı yapması,
il. İslamiyet'i yayma, 111. Karamanoğulları ile mücadele etmesi
111. denizcilik faaliyetlerini başlatma
gelişmelerinden hangilerinin doğrudan etkili olduğu sa­
olanaklarından hangilerini elde ettiği savunulabilir? vunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve ili D) 1 ve il E) 1, il ve 111

m
 Sınavda
. Bu tarz
A
Sorarlar

7. "Bizim davamız kuru kavga ve cihangirlik davası değildir. . Ben
bütün ömrümce lslam;a hizmet için yaşadım. Padişahlık g�ce
gündüz halkı korumak ve Allah'ın lütfuna mazhar olmak içil)Bir."
Vasiyetinde yer alan ve yaptığı işleri anlattığı bu metne
göre, Osman Bey ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan
hangisine ulaşılamaz?
1 O. Aşağıdaki tabloya Osmanlı Devleti'nin kısa sürede büyüyüp
gelişmesinde etkili olan faktörleri yazmamız gerekiyor.
Osmanlı Devleti'nin kısa sürede büyümesin_de etkili
olan faktörler

A) Önemli görevlerinden biri halkın refahını sağlamak olmuştur.

B) Uygulamalarında din belirleyici olmuştur.
C) Cihan hakimiyeti anlayışını yok saymıştır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi tabloya yazılacak bil­
D) Sosyal devlet anlayışını benimsemiştir. gilerden biri değildir?

E) Allah'ın rızasını kazanmayı temel ilke edinmiştir. A) Gaza ve cihat politikası izlenmesi
B) Bizans'ın siyasi yönden zayıf olması
C) Fethedilen yerlerde iskan politikası izlenmesi
D) Türk beylikleriyle mücadele içinde olunması
8. Osmanlı Devleti'ni Osman Bey kurduğu halde bazı tarihçiler
E) Yetenekli yöneticilerin iş başına gelmesi
Osmanlı'nın gerçek kurucusu olarak Orhan Bey'i göstermiş­
lerdir.
Tarihçilerin bu değerlendirmeyi Orhan Bey Dönemi'yle il­
gili aşağıdakilerden hangisine dayandırdığı savunulabilir?

A) Gaza ve cihat faaliyetleri yapılması .. - . I ·

B) Teşkilatlanma faaliyetlerinde bulunulması
C) Yeni yerlerin fethedilmesi
D) iskan faaliyetle_rinin yapılması .
E) Ahilerden yardım alınması

9. Y ıldırım Bayezit, 1399'da Memlüklere bağlı Dulkadiroğulları

Beyliği'nden; Malatya, Besni, Darende ve Elbistan'ı alarak
Orta Fırat'a kadar olan bölgeleri ele geçirince Osmanlı Devle­
ti ile Memlüklerin arası açılmıştır. Anadolu'da Timur tehdidinin
1 1 . Bizans imparatorluğu döneminde Rum tüccarlar yabancı li­
başladığı sırada yaşanan bu gerginlik, Osmanlı Devleti'nin
aleyhine olmuş, bu nedenle Memlükler, Anakara Savaşı'nda
Timur'a karşı Osmanlı Devleti'ne destek vermemiştir.
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Osmanlı Devleti ile Memlükler arasında egemenlik müca­
delesi yaşandığına
B) Memlüklerin, Osmanlı Devleti'ne karşı Timur'u kışkırttığına
C) Yıldırım Bayezit Dönemi'nde birçok devletle sorun yaşan­
dığına
D) Anadolu Türk siyasi birliğıni sağlama yönündeki faaliyetle­
rin Memlükleri rahatsız ettiğine
E) Devletler arasında Anadolu'ya yönelik çıkar çatışması ya-
'·
manlardan kovulmuşken, Osmanlı yönetimine girdikten son­
ra Türk bayrağı çekip ticari seferlere çıktıklarında daha önce
görmedikleri saygıyı ve ilgiyi Osmanlı tebaası olarak Avrupa
devletlerinden görmüşlerdir.
Buna göre Osmanlı Devleti ile ilgili olarak, aşağıdakiler­
den hangisine ulaşılabilir?
A) Müslüman olmayanların yönetime katıldığına
B) Batılı devletlere kapitülasyonlardan yararlanma hakkı ve-
rildiğine
C) Uluslararası ilişkilerde nüfuz sahibi olduğuna
D) Bizans İmparatorluğu'nun iç işlerine müdahale edildiğine

E) Ekonomik alanda yaşanan sorunların giderildiğine

şandığına
r
S O R U LA R

1· Ahi lideri Şeyh Edebali'nin, Osman Bey'e nasihatinden 2 . Osman Bey ile kardeşi Gündüz Alp arasında beyliğin genişle­
bazıları şunlardır; tilmesi ile ilgili şöyle bir konuşma geçer:

"Ey oğul!
Beysin. Bundan sonra öfke bize, uysallık sana. Gücenik­
lik bize, katlanmak sana. Acizlik bize, yanılgı bize; hoş
görmek sana. Geçimsizlikler bize, çatışmalar bize, anlaş­
mazlıklar bize; adalet sana . . . haksız yorum bize; bağış­
lama sana . . .
Ey oğul!
Bundan sonra bütünlemek, uyarmak, gayretlendirmek,
şekillendirmek sana,
Ey oğul sabretmesini bil, vaktinden önce çiçek açmaz.
Şunu da unutma: İnsanı yaşat ki devlet yaşasın. Yükün
ağır, işin çetin, . . . Allahüteala yardımcın olsun . . . "
Bu nasihatlerinden yola çıkarak Şeyh Edebali'nin, Osman
Bey'i aşağıdakilerden hangisine yönlendirdiği savunula­
maz?
A) Yetkilerini paylaşmaya
Gündüz Alp:
- Kardeşim bu ülkeleri nasıl fethedelim, nasıl hareket edelim?
Osman Bey:
- Yapılması gereken komşularımızla iyi geçinip dostluk kur­
maktır. Fethettiğimiz yerleri mamur hale getirmektir.
Buna göre Osman Bey Dönemi'ne ait aşağıdakilerden
hangisinin bu konuşmaların yansımalarından biri olduğu
savunulamaz?
A) Yayla dönüşünde Bilecik tekfuruna hediyeler gönderilmesi
B) Eskişehir'de kurulan pazara Bizanslı tüccarların da katı­
labilmesi
C) Dündar Bey ile taht konusunda mücadele edilmesi
D) Yarhisar'ın ve inegöl'ün fethi sonrası yerli halkın inançları­
na müdahale edilmemesi
E) T ürk beyliklerinin aralarında yaptığı mücadelelere karışıl­
maması

1 B) Hoşgörülü olmaya

·I C) Lider gibi davranmaya

D) Adaletli davranmaya
E) Uzlaşmacı olmaya

�
�
j -- � - -- m
3 . EDiRNE
"Selimiye" derler: "Edirne" derler
Tatl ı bir gariplik duygusu gelir.
Kemerler, çeşmeler, minarelerle
Bir eski eserler kamusu gelir.
Minarelerden tatlı ezanlar,
Dallardan güvercin "hu hu" su gelir.
Arif Nihat Asya'ya ait yukarıdaki şiire bakarak Osmanlı
Devleti'nin aşağıdaki politikalardan hangisini takip ettiği
savunulamaz?
A) Fetihleri bayındırlık faaliyetleri ile destekleme
B) Şehirlerde, yerel kültürlerin devamına olanak sağlama
C) Farklı kültür ve eserlere hoşgörü ile yaklaşma
D) lslam kültürünü yaşatmayı amaçlama
E) Şehirlerde kültür birliğini sağlamaya çalışma
4. Yıldı rım Bayezid'in karargahında yaşanan diyalog şöyledir:
Vezir:
- Timur bizi büyük bir düşman olarak görüyormuş
Yıldırım:
- Aslında onunla bir meselemiz yoktur.
Vezir:
- Hünkarım, egemenliklerine son verdiğimiz Türkmen beyler
ona sığınmışlar, bizi ona kötülüyorlarmış.
Yıldırım:
- Timur, bize sığınan hükümdarların iadesini istermiş. Türk
geleneklerinde aman dileyenlerin teslim edilmesi nerede gö­
rülmüş?
Vezir:
- Ne düşünürsünüz hükümdarım?
Yıldırım:
- Timur'un istekleri ve yazmış olduğu mektuptaki şahsıma
yönelik laflar yenilir yutulur cinsten değil vezirim. Bu yüzden
onunla savaşmaktan başka çare yoktur.
Bu konuşmalarda Osmanlı Devleti ile Timur İmparatorlu­
ğu arasında yapılan Ankara Savaşı'nın, aşağıdaki neden­
lerden hangisine bağlı olarak gerçekleştiğini doğrulayan
bir durum yoktur?
A) Her iki devlet arası nda cihan hakimiyeti rekabetinin ya­
şanması
B) Bazı Anadolu beylerinin Yıldırım Bayezid ve Timur'u bir­
birine karşı kışkırtması
C) Osmanlı'nın İstanbul'u kuşatmasının Timur'u rahatsız et­
mesi
D) Taraflar arasında nezaketten uzak mektuplaşmaların ya­
şanması
E) Timur'un Osmanlı Devleti'nin egemenlik haklarını yok
sayması
5. 6.
I.Murat (Hüdavendigar)
· l( A !I A Q E N I Z

Babası: Orhan Gazi (Saltanatı: 1 326-1362)

Saltanatı: 1362-1389

/. Murat (HOdavendigar)

Döneminin Gelişmeleri: Edirne'yi fethederek başkent

yaptı. Haçlılarla yapılan Sırpsındığı ve I .Kosova Savaşı'nı
kazanarak T ürk-İslam dünyasında büyük bir üne sahip
oldu. Germiyanoğullarından çeyiz yoluyla, Hamitoğulların­ XIV. yüzyılın başında Anadolu'nun siyasi yapısını göste­
dan para karşılığında toprak alındı. ren bu haritaya göre Osmanlı Devleti'nin kısa sürede ku­
rulup gelişmesine etki eden:
Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi ileri
sürülemez? 1. Anadolu'da siyasi birliğin olmaması,
il. jeopolitik konumun elverişli olması,
A) Yönetimde eski T ürk geleneklerinin sürdürüldüğü
111. Bizans'a yakın yerde olunması
B) Teşkilatlanma faaliyetlerinde bulunulduğu
C) Balkanlarda etkinliğin sağlandığı
olanaklarından hangilerine ulaşılabilir?

D) Gaza ve cihat faaliyetlerinde bulunulduğu A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

E) Anadolu Türk siyasi birliğinin sağlanmaya çalışıldığı D) 1 ve il E) 1, il ve 111
 ı·

D EV L ET L E Ş M E S Ü R EC İ N D E SAVA Ş Ç I L A R V E A S K E R L E R

B EY L İ KTE N D EV L ETE Ü S M A N L I M E D E N İ Y ETİ

D Ü N YA G Ü C Ü Ü S M A N L I < 1 4 5 3 - 1 5 9 5 )

S U LTA N V E Ü S M A N L I M E R K EZ TE Ş K İ LAT!

K LA S İ K ÇAĞ DA Ü S M A N.L I TO P LU M D ÜZ E N İ

lJcDört
: 1

Bes - . ·ı
1
 · · "�

r�-----·
) E VL E T L E Ş M E S ÜR E C iN D E S AVA Ş Ç I L AR VE A S K ER L ER -------------------
--..
1 . Orhan Bey Dönemi'nde Türk gençlerinden oluşan yaya ve 4. Orhan Bey Dönemi'nde;
müsellem adı verilen ordu kurulmuştur.
ı. yaya ve müsellemlerin kurulması ,
B u durumun aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkili oldu­ i l . Karesioğulları Beyliği'nin alınarak donanmanın temelleri-
ğu savunulamaz? nin atılması ,
A) Fetihlerin sürdürülmesi 1 1 1 . Divanıhümayun'un kurulması
B) Sınırların genişlemesi gelişmelerinden hangileri askeri teşkilatlanmaya önem
C) Huzur ve istikrarı n korunması verildiğinin göstergesidir?
D) Etnik çeşitliliğin artması A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1
E) Hazine harcamalarının azalması
D ) 1 ve i l E) il ve 111

5. Kuruluş Dönemi'nde Osmanlı ordusunda genellikle kılıç, gürz,

2. Osmanlı Devleti'nde; balta, hançer, mızrak, ok ve yay gibi hafif silahlar kullanılırken
kale kuşatmalarında mancınık ve koç başından yararlanılırd ı .
ı. merkeziyetçiliğin güçlendirilmesine gerek duyulması,
XV. yüzyıldan itibaren ise top v e tüfek ordunun vazgeçilmez
il. Türk-İslam kültürünün geniş alanlara yayılmasının amaç- silahları arasına girmişti.
lanması,
Bu bilgilerden hareketle Osmanlı askeri yapısı hakkında
111. hoşgörüye dayanan bir siyasetin uygulanması aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
durumlarından hangilerinin padişahların düzenli ordular A) İlk dönemlerde düzensiz birliklerden oluştuğuna
kurulmasına önem vermelerinde etkili olduğu savunula­
B) Dönemin imkanları ve hedefleri doğrultusunda teçhizat
bilir?
kullanı ldığına
A) Yalnız I B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1 C) İmkan ve olanak bakımından diğer ülke askerlerinin geri­
D) 1 ve il E ) i l ve 1 1 1 sinde kalındığına
D) Malzem·e ve iaşelerinin halktan karşılandığına
E) Savaşlarda belli bir taktik ve disiplinle hareket edildiğine

3 . Tarihçi Aşı k Paşa "Söğüt'te Osman Gazi'yi babasının yerine 6. Türkiye Selçuklu Devleti'ne bağlı bir uç beyi konumunda olan
layık gördüler. Osman Bey birçok kale fethetti. Ülkesini ada­ Osmanl ı Beyliği , sefere çıkmadan önce birçok Türkmen aşire­
letle yöneten Osman Gazi, fethettiği beldelere kadı ve subaşı tine duyuruda bulunur ve sefer için asker toplardı.
tayin etti. Hutbe okutarak vergi ve kanunları düzenledi. Tımar Buna göre, Osmanlı Devleti ile ilgili olarak;
uygulaması nı başlattı." ifadelerini kullanmıştır.
1. ilk dönemlerde düzenli bir ordusunun olmadığı,
Bu bilgilere göre Osman Bey Dönemi hakkında aşağıda­
i l . savaşlara katılımda ganimet elde etmenin tek belirleyici ol-
kilerden hangisine u laşılamaz?
duğu,
A) Hanedanlık sisteminin esas alındığı 1 1 1 . ilk dönemdeki seferlerde gönüllülerden yararlanıldığı
B) Düzenli bir orduya sahip olunduğu
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
C) Adalet ve güvenliğe önem verildiği
A) Yalnız I B) 1 ve I I C) 1 ve 111
D) Ekonomik hayatın düzene konulmak istendiği
E) İslami uygulamalarda bulunulduğu D) il ve 111 E) 1, il ve 111

>rt
.
 .. .�:J.iJl�ın-ı.l+·
önce Koı:��
zım
� • - : �:· . ·
.
7. Osmanlı Devleti'nin denizlerdeki faaliyetleri Karesioğulları
Beyliği'nin alınmasıyla birlikte başlamıştır. Gelibolu'nuntfet­
hinden sonra buradçı ilk büyük Osmanlı tersanesi kuruı 179iış­
tur. Ayrıca Saruhanoğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları
gibi Osmanlı hakimiyetin� girmiş olan denizci Türk beylik­
lerinin donanma ve tersanelerinden de yararlanılmış, diğer
yandan Adalar Denizi adıyla bilinen Ege Denizi ve Akdeniz'de
Haçlılara karşı gaza faaliyetlerini yürüten Türk deniz akıncıları
Osmanlı hizmetine alınmıştır. Böylece Osmanlı deniz kuvvet­
leri her geçen gün güçlenmiştir.
Sadece bu bilgilere göre Osmanlı denizciliği hakkında;
1. bazı Türk beylikleri ve denizcilerinin katkıları ile ilerlediği,
il. zamanla Batılı devletlerin gücü ile yarış edebilecek hale
geldiği,
111. gelişimin bir devlet politikası haline getirildiği
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız B) Yalnız il
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
8. Osmanlı Devleti'nin kuruluş aşamasında Turgut Alp, Konur
Alp, Saltuk Alp, Hasan Alp gibi alpler önemli görevler üstlen­
mişlerdir. Bunlar bazen tek bazen de hep birlikte meydan sa­
vaşlarına, büyük bir hisarın zaptına, bazen bir kalenin muha­
sarasına katılmışlardır. Bazen de bir şehrin idare ve imarında
görev almışlardır.
Bu bilgilere göre alplerin Osmanlı Devl�ti'nde aşağıdaki­
lerden hangisinde bir etkileri olduğu söylenemez?
A) Yönetim B) Askeri
D) Bayındırlık E) Sosyal
9. Osmanlı Devleti'nin ilk dönemlerde düzenli askeri birlikleri yok
idi. Bu eksikliği gidermek için Orhan Bey Dönemi'nde yaya
ve müsellemler oluşturulurken, 1. Murat Dönemi'nde Tımarlı
Sipahiler ve Yeniçeri Ocağı kurulmuştur.
Bu çalışmaların aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu
savunalamaz?
A) Fetih hareketlerinin kolaylaşmasında
B) Ülke bütünlüğünün korur;masında
C) Taht kavgalarının sonlandırılmasında
D) Ülkede asayişin sağlanmasında
E) Sınır güvenliğinin artırılmasında
1
�-·
[?�W,
1 O. Osmanlı Devleti'nde Rumeli topraklarının genişlemesi, Ana­
dolu'nun Türk ve Müslüman unsurlarının yanında, Osmanlı
saltanatını koruyacak ve daima silah altında bulunacak bir
ordunun gerekliliği gibi nedenlerle, savaşlarda elde edilen
esirlerin beşte biri (pencik) ile Hristiyan tabasından devşirme
sistemiyle Yeniçeri Ocağı kurulmuştur.
Bu bilgilere göre Yeniçeri Ocağı ile ilgili aşağıdakilerden
hangisi ileri sürülemez?
A) Asker ihtiyacınının gayrimüslim milletlerden karşılandığı
B) Düzenli ve sistemli bir yapıdan oluştuğu
C) Askerlerine belli dönemlerde ücret ödendiği
D) Savaş sonrası da askerlik mesleğine devam edildiği
E) Osmanlı yönetiminin korunmasında görevler üstlenildiği
C) Yalnız 111
1 1 . Osmanlı Devleti'nde Orhan Bey Dönemi'nde yaya ve mü­
sellemlerin kurulması, 1. Murat Dönemi'nde pençik ve
tımar sistemlerinin ve Çelebi Mehmet Dönemi'nde dev­
şirme sisteminin uygulamaya konulması gibi gelişmeler
öncelikli olarak aşağıdaki alanlardan hangisindeki gerek­
sinimlerin sağlanmasına yönelik düşünülmüştür?
A) Yönetim B) Hukuk C) Askeri
D) Sanat E) Ekonomi
C) Eğitim
1 2. Osmanlı Devleti'nde tımar sahipleri kendilerine tahsis edilen
dirliğin geliri karşılığında belirli sayıda asker besler ve bu as­
kerlerle doğrudan sefere katılırlardı . Bulundukları bölgenin
güvenliğinden de sorumlu olan tımar sahipleri, devlet ile re­
aya arasında temsilci durumundaydılar. Tarlasını üç yıl üsL
üste ekmeyenlerle savaşa mazeretsiz olarak katılmayanların
dirlikleri ellerinden alınırdı.
Bu bilgilerde tımar sisteminin aşağıdaki alanlardan han­
gisindeki kazanımlarına değinilmemiştir?
A) Askeri B) Eğitim C) Asayiş
D) Sosyal E) Ekonomik
UcDört
Bes
 1 D E V L E T L E Ş M E S Ü R E C İ N D E S AVA Ş Ç I L A R V E A S K E R L E R

1 . Osman Bey Dönemi'nde yapılan fetihler alperenler, dervişler,
Türkmenler ve Ahilerden gelen birliklerle yapılmıştır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin doğrudan bir gös­
tergesi sayılabilir?
A) Düzenli bir ordunun olmadığının
B) Ganimetlerin savaşa katılanlara dağıtıldığının
C) Askerliğin meslek haline getirildiğinin
D) Fetihlere katılımın ekonomik amaçlarla yapıldığının
E) Askerlerin siyasi yetkilere sahip olduğunun
4. Osmanlı Devleti Rumeli'deki topraklarının genişlemeye baş­
laması sonucu, daha fazla askere ihtiyaç duymuştur. Bu ne­
denle savaşlarda elde edilen erkek esirlerin beşte biri (pen­
çik) ile Hristiyan tebaasından da devşirme sistemiyle yeni bir
ordu kurulmuştur. Kapıkulu Askerleri ismi verilen bu ordu, Ka­
zasker Çandarh Halil Paşa'nın I .Murat'a tavsiyesi ile piyadeler
ve süvariler şeklinde birliklere ayrılmıştır.
Bu bilgiler Osmanlı askeri sisteminin oluşturulmasında:
1. ülke politikaları,
il. savaşların sonuçları,
111. devlet adamlarının görüşleri

faktörlerinden hangilerinin etkili olduğunun bir gösterge­

sidir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
2 . Osmanlı Devleti'nde;

1. sınırların genişlemesi,
il. taht kavgalarının çıkması,
111. fetihlerin devam etmesi 5. Osmanlı Devleti'nde tımar sistemi; asker ve memurlara geçim
ve hizmet karşılığında, belli bir bölgenin vergi kaynaklarının
durumlarından hangileri hem askeri kurumların oluştu­ tahsis edilmesidir.
rulmasının sonucu olup hem de daha fazla askere ihtiyaç
duyulmasına yol açmıştır? Bu durum aşağıdakilerden hangisinde etkili olmuştur?

A) Pençik Kanunu'nun uygulanabilmesinde

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
B) Eyalet ordularının oluşturulmasında
D) 1 ve il E) 1 ve 111
C) Kapıkulu süvarilerinin yetiştirilmesinde
D) Reayanın eğitim düzeyinin yükseltilmesinde
E) Şehzadelerin tecrübe kazanmasında

6. Osmanlı Devleti'nde tımar sisteminde topraklar "dirlik" adı al­

3. Osmanlı Devleti'nde tımar sistemi, devlet görevlilerine hiz­
tında gelirlerine göre üç gruba ayrılmıştır. Yıllık geliri 1 00.000
metleri karşılığında, belli bir bölgenin vergi toplama yetkisinin
akçeden fazla bölgelere "has", 20.000-1 00.000 akçe gelirli
devredilmesi anlamına gelmektedir. Bu sistemle seferler için
bölgelere "zeamet", 20.000 akçeye kadar geliri olan toprak­
asker beslemenin yanında devletin ekonomik, sosyal ve zirai
lara ise "tımar'' ismi verilmiştir. Bu sistemle topraklar, hizmet
politikaları büyük ölçüde şekillendirilmiştir.
karşılığı olarak devlet memurlarına verilmiştir.
Buna göre tımar sisteminin Osmanlı Devleti'nde aşağıda­
Bu durum toprakların aşağıdaki özelliklerinden hangisi­
kilerden hangisini sağladığı savunulamaz?
nin doğrudan göstergesidir?
A) Yönetimde sürekliliği
A) Maaş karşılığı olarak verildiğinin
B) Toprak bütünlüğünün korunmasını
B) Askeri ihtiyaçların karşılanması amacıyla kullanıldığının
C) Vergi toplamada düzeni
C) Üç yıl üst üste boş bırakılamadığının
D) Üretimde artışı
D) Mülkiyetinin şahıslara ait olduğunun
E) Ülkede asayişi
E) Sürekli işlenmek zorunda olunduğunun
 Butarz A.
Sınavda

Sorarlar �

,,
7. Osmanlı Devleti'nde tımar sahiplerinin vergi gelirine göre bes­ 9. Osmanlı Beyliği diğer Türkmen beyliklerinden daha önce dü­
lemek zorunda oldukları askerlere "cebelü" denirdi. Tımarlı zenli askerı birlikler kurmuştur.
sipahileri, has, zeamet ve tımar sahipleri besledikleri için J}iv­ Bu gelişmenin Osmanlı Beyliği'ni;
lete ekonomik yönden yük olmazlardı. Devletten maaş almaz, 1. devletleşme sürecinin hızlanması ,
ganimet elde etmezlerdi . _Tımarlı sipahiler bağlı bulunduğu
i l . fetih hareketlerinin artması,
bölgede reayadan vergile,ri toplard ı . Aynı zamanda eyalet
askeri sınıfı nda yer alan tımarlı sipahiler, bağlı oldukları alay 111. ülke topraklarının korunması
beyinin kumandası altı nda sefere giderlerdi. durumlarından hangilerinde diğer Türkmen beyliklerine
Aşağıdakilerden hangisinin bu düzenlemeyle ortaya çı­ karşı avantajlı hale getirdiği savunulabilir?
kan durumlardan biri olduğu savunulamaz? A) Yalnız 1 B ) Yalnız i l C ) Yalnız 111
A) Tımarlardan elde edilen vergi gelirlerinin bir kısmının D) 1 ve i l E) 1, il ve 111
maaş karşılığı olması
B) Hazinenin askeri harcamalarının büyük bölümünden kur­
tarılması
C) Cebelü askerlerinin masrafının tımar sisteminden sağlan­
ması 1 o. Tarihçi Oruç Bey, "Orhan Gazi zamanında Anadolu'da yaya
D) Ordunun tümünün düzenli askerlerden oluşması askeri yazılmaya başlandı ." demiştir.
E) Her an savaşa hazır bir orduya sahip olunması Bu gelişmenin Orhan Bey Dönemi'nde:
1. güvenlik,
il. egemenlik,
111. ekonomi
konularından hangilerindeki gelişmeleri olumlu yönde et­
kilediği savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

8. Osmanlı Beyliği'nin Bursa kuşatması sırasında devlete bağlı
olmayan aşiret kuvvetlerinin uzun kale kuşatmalarında yeter­
siz olduğu görüldü. Çünkü devlete bağlı olmayan bu savaşçı
gruplar arasında belli bir düzen ve koordinasyon yoktu. Os­
manlı Devleti bir savaşa karar verdiği zaman, bu grupların
toplanması ve sevkiyatı oldukça sorun yaratıyordu. Ayrıca
savaş öncesi ve sırasında disipline edilmeleri oldukça zordu.
Bu sorunların Orhan Bey Dönemi'nde aşağıdaki düzenle­
melerden hangisiyle giderilmeye çalışıldığı söylenebilir?
A) Yaya ve müsellemlerin kurulmasıyla
B) Bursa'nın başkent yapılmasıyla
.,
C) Kadılık müessesinin kurulmasıyla
D) Gümüşten para bastırılmasıyla
E) Divanı hümayun'un kurulmasıyla
1 1 . Kapıkulu Ocağ ı'na asker alımında uygulanan devşirme ka­
nundaki esaslardan bazıları şunlardır:
• Devşirilecek oğlanlar, güzel, akıllı ve iyi huylu olmalıdır.
• 8 yaş altı ve 1 5 yaş üstü devşirilemez.
• Bir bölgede en fazla 40 haneden birinden bir devşirme alı-
nır; ailenin tek oğlu veya dul kadının oğlu alınmaz.
• Evliler ve Müslümanlar devşirilmez.
Aşağıdakilerden hangisi bu esaslarda gözetilenlerden
biri olamaz?
A) Müslüman ailelerin tepkisini önleme
B) Askerlik eğitimini verebilme
C) Türk-İslam kültürünü yayma
D) Aile müessesinin devamını sağlama
E) Askeri disiplini koruma
1 . "Kahrımız, kılıcımız düşmana ziyan 3 . Bir tarih araştırmacısı: "Osmanlılar Musevi toplumundan dev­
Kulumuz padişaha ayan" şirme almamıştır. Bunun sebebi Yahudi aleyhtarlığı değil Ya­
hudilerin şehir toplumu olmasıdır." demiştir.
Yeniçerilere ait yukarıdaki söylemlerin, aşağıdakilerden
hangisinin bir yansıması olduğu savunulabilir? Araştırmacının bu açıklamasıyla- şehir toplumu olgusu-�
A) Ocak, devlet içindir. nu devşirme sisteminin aşağıdaki hangi özelliğine aykırı
B) Ülke padişahın malıdır.
gördüğü söylenebilir?
C) Osmanlı tahtına, hanedanın en yaşlı ve en akıllı üyesi ge­ A) Gayrimüslim tebaya uygulanması
çecektir. B) Asker ihtiyacının karşılanması
D) Fethedilen toprak fethedenindir. C) Türk-İslam kültürünün verilmesi
E) Devlet, ocak içindir. D) Devşirmelerin kaydının tutulması
E) Devletin eleman ihtiyacının karşılanması

2. Yeniçeri Ocağı'nda asker olan Hasan günlüğünde "devşirme

, sistemiyle Balkanlardan başkente getirildiğini, lslamiyet'i ka­ 4. Osmanlı askeri yapısında önemli bir yere sahip olan kapı­
bul ettikten sonra Anadolu'ya bir ailenin yanına gönderildiğini, kulu askeri ve tımarlı sipahiler ile ilgili aşağıdaki eşleştir­
burada T ürk-lslam kültürünü öğrendiğini, başkente tekrar gel­ melerden hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
dikten sonra önce Acemi Ocağı, sonra da Yeniçeri Ocağı'nda
Ben bir kapıkulu askeriyim, Ben bir tımarlı sipahiyim
göreve başladığını söylemiştir. Yeniçeri Hasan, barış zaman­
A) Devşirme sistemi ile Ace- T ımar sistemi içinde yer
larında başkentte ve saray çevresinde kaldıklarını, savaşta
mi Ocağı'na alındım. aldım.
ise padişahın yanında ve merkezde savaştıklarını, üç ayda
bir ulufe denilen maaş aldıklarını ve askerlikten başka bir işte B) Gayrimüslim ailelerin ço- T ürk ailelerinden gel-
çalışmadıklarına" dikkat çekmiştir. cukları arasından seçildim. mekteyim.
C) Üç ayda bir ulufe denen Her ay cülus denen ma-
Bu bilgilere göre yeniçeriler hakkında aşağıdakilerden
maaşa bağlandım aşa bağlandım.
hangisi söylenemez?
D) Askerlik hayatım boyunca Savaşlar dışında Ana-
A) Belli bir sistem ve düzenle yetiştikleri merkez olarak başkentte dolu'da kaldım.
B) Savaşlarda ele geçirilen esirlerden oluştukları kaldım.
C) Türk - İslam kültürüne yönelik eğitim aldıkları E) Anadolu'daki Türk ailelerin Savaşlar haricinde ta-
D) Başkentte oturdukları ve hükümdarı korudukları yanında Türk-İslam kültü- rımla ilgilendim.
rünü öğrendim.
E) Maaşlı askerler oldukları
5. Tarihçi Hoca Sadettin Efendi: " . . . Orhan Bey Dönemi'nde dev­ 7. Bir tarihçi "Osmanlı Devleti'nin Kuruluş ve Yükselme Dönem­
letin güçlenmesine bağlı olarak devlet adamları ve askerler lerinde Balkanlardaki birçok aile gönüllü olarak çocuklarının
için özel kıyafet ve üniforma uygulaması başlatıldı. Kalel/rin devşirilmesini istiyordu. Hatta Müslüman oldukları için kendi­
fethinde gerekli olan a_tlı askerin yanında yayalardan oluşan lerinden devşirme alınmayan Bosnalılar, padişahtan çocuk­
askeri birlikler oluşturuldu;_ Atlı asker olan sipahilerin beyaz larının devşirme alınmasını rica etmişlerdi. Çünkü devşirme
külah giymeleri uygulaması Sultan Bayezit Dönemi'ne kadar olmak, Hristiyan halk için, yönetenler sınıfına girerek devlet
sürdü. Sultan Bayezit Dönemi'nde askerin sayısının artması içinde yükselmenin tek yolu idi." değerlendirmelerinde bulun­
birtakım karşıklıklara neden olunca askerler için sınıflara göre muştur.
farklı üniforma uygulaması başlatıldı. Fatih Sultan Mehmet Tarihçinin bu değerlendirmeyi, devşirme sistemi ile ilgili
Dönemi'nde ise devletin artan gücüyle orantılı olarak devlet aşağıdaki eleştirilerden hangisine cevap olarak yaptığı
adamlarının ve askerlerinin başlık ve kıyafetleri çeşitli şekil­ savunulabilir?
lerle süslendi." ifadelerini kullanmıştır.
A) "Küçük yaşlardaki çocuklar devşirilmiştir."
Bu bilgilere göre Osmanlı Devleti hakkında aşağıdakiler­
den hangisine ulaşılabilir? B) "Hep Balkan topraklarında uygulanmıştır."
C) ."Çocuklar, ailelerden zorla alınmıştır."
A) Yenilik çalışmalarına askeri kesimin olumlu yaklaşmadı­
D) "Gayrimüslim ailelerin çocukları alınmıştır."
ğına
E) "Çocuklara, Türk-lslam kültürü verilmiştir."
B) Askeri alanda yapılan yenilik hareketlerinin kılık kıyafetle
sınırlı tutulduğuna
C) Toprak kayıplarının yenilik hareketlerine neden olduğuna
D) Askeri alanda yapılan yeniliklerde günün ihtiyaçlarının be­
lirleyici olduğuna
E) Farklı padişahlar döneminde yeni askeri kurumların oluş­
tuğuna

6. AKINCILAR

"Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik,

Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik
Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: llerle!
Bir yaz günü geçtik Tuna'dan kafilelerle.
Yahya Kemal Beyatlı'nın şiirinden hareketle akıncılar
hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Atlı askeri birlikler oldukları

B) Bir lider tarafından yönetil_çiikleri
C) Savaşlarda fayda sağladıkları
D) Kalabalık olarak hareket ettikleri
E) Savaşlarda padişahı korudukları
 (j))�
· - ,. , .,�'�
E Y Lİ K T EN D E VL E T E □ S M AN L I M E D EN İ Y E T İ --------------------------- ,
1 . Osmanlı toplumunda ayrı fonksiyonlara sahip zümrelerin bu­ 3. il. Murat Dönemi'nde Edirne'de; üç Şerefeli Cami (Yeni Cami),
lundukları görevlerden ayrılmamaları arzu edilmekle birlikte, Bursa'da Muradiye Camii ve külliyesi ve 392 metre uzunlu­
sınıflar arasında geçişler için bir engel yoktu. Yönetenler sını­ ğunda 174 gözden oluşan Uzun Köprü gibi eserler yaptırıl­
fına geçebilmek için devlete, lslam dinine hizmet ile görevinde mıştır.
başarılı olmak gerekiyordu. Bu eserlerin ilgili olduğu alanlar arasında aşağıdakiler­
Buna göre Osmanlı Devleti hakkında; den hangisi gösterilemez?

1. dikey hareketliliğe müsaade edildiği, A) Din B) idari C) Sanat

il. sınıfsal farlılıklarının görülmediği, D) Sosyal E) Ulaşım
111. dini ve siyasi hassasiyetlerin önemsendiği

ifadelerden hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111

D) l ve lll E) 1, il ve 111

4. Osmanlı Devleti'nde; cami, bedesten ve imaret klasik dönem

Osmanlı şehir planına yön vermiştir.
Bu durum Osmanlı şehirciliğinde;

1. dini,
il. sosyal,
111. ekonomik

konularından hangilerindeki gereksinimlerin belirleyici

olduğunu göstermektedir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve il

D) il ve I I I E) 1, il ve 111

2. il. Murat Dönemi'nde;

• Yazıcızade Ali'nin, İbn Bibi'den çevirdiği ve ilaveler yaptı­
ğı Selçukname isimli eserinde Oğuz Boyu ve Kayılar öne 5. Osmanlı Devleti'nde Mimar Sinan, eserlerini inşa ederken dö­
çıkarılmıştır. nemin en büyük hattatlarından, nakkaşlarından, oymacıların­
• Osmanlı tarihinin ilk dönemlerine ait ana kaynaklardan ta- dan ve çinicilerinden faydalanmıştır.
rihi takvimler de yine bu dönemde çıkartılmıştır.
Bu durumun Mimar Sinan'ın eserlerine;
Bu gelişmelerin aşağıdakilerden hangisine ortam hazırla­
1. kullanışlılık,
dığı savunulamaz?
il. dayanıklılık,
A) Millet olma bilincinin gelişmesine
111. sanatsallık
B) Geçmişe olan ilginin artmasına
niteliklerinden hangilerini kazandırdığı savunulabilir?
C) Okullaşma oranının artmasına
D) Toplumsal birlikteliğin pekişmesine A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
E) Kültürel hayatın canlanmasına D) 1 ve il E) 1, il ve 111

�
m
)ört
eı ;�
 1
Önce Konuyu
\. Tanımak
\. Lazım
·�-,- · �· · : . ·

,,

6 . Osmanlı Devleti, T ürk - İslam devletlerindeki medreseleri ör­ 9. Osmanlı Devleti'nde;

.f
nek alarak geliştirmiş ve bunların yanına vakıf müessese'!�ri
1. yetenekli öğrencilerin okutulmasının ve topluma kazandı-
inşa etmiştir.
rılmasının amaçlanması,
Bu durumun Osmanlı Devleti'ne sağladığı kazanımlar il. devlet yönetimine sadık insan tipine gerek duyulması,
arasında aşağıdakilerden. hangisi gösterilemez?
111. şehzadelerin tecrübe kazanmalarının istenmesi
A) Devlete bağlı insanların yetiştirilmesi
durumlarından hangileri padişahların, medreselerin kuru­
8) Bireylerin iyi bir insan olarak yetişmelerinin sağlanması lup yaygınlaştırılmasına önem vermelerinde etkili olduğu
C) Eğitim faaliyetlerinde birliğin sağlanması savunulabilir?
D) Devlet kurumlarının ihtiyaçlarının karşılanması A) Yalnız 1 8) Yalnız 111 C) 1 ve il
E) Bireylerin meslek sahibi olmalarının sağlanması
D) il ve 111 E) 1, il ve 111

7. Osmanlı Devleti'nde Yıldırım Bayezit, Çelebi Mehmet ve

il. Murad gibi padişahlar aşık ve ozanlara yakın ilgi göstermiş
ve onları himaye etmişlerdir.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu sa­
vunulabilir?
1 O . Günümüzde Balkanlarda, Saruhanbeyli (Tatarpazarı), Kır­
şehirli, Avşarlı, Karaman, Danişmendli, Bayındır gibi yer­
leşim yerlerinin bulunmasının Osmanlı Devleti'nde;
1. iskan,

A) Sözlü kültürün yaşatılması ve korunmasında il. tımar,

111. pençik
8) El sanatlarının başlıca gelir kaynağı olmasında
C) Sanatta kişisel yaratıcılığın engellenmesinde sistemlerinden hangileriyle ilgili olduğu savunulabilir?
D) Sanatsal faaliyetlerin müzik alanındaki gelişmelerle sınırlı A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111
kalmasında
D) 1 ve il E) il ve 111
E) Okuma ve yazmanın önem kazanmasında

1 1 . Osmanlı Devleti'nde;
8. Osmanlı eğitim sistemi; esnaf, köy ve mahalle halkının eği­ • Fatih Sultan Mehmet Avni mahlasıyla şiirler yazmıştır.
tildiği yaygın eğitim kurumları ile ilk, orta ve yüksek eğitim
• il. Bayezid, T ürkçenin Çağatay Lehçesi'ni ve Uygur harfle­
kurumlarının bulunduğu örgün eğitim kurumu olarak örgütlen­
rini öğrenmiş, Adli mahlasıyla şiirler yazmıştır.
dirilmiştir.
• Yavuz Sultan Selim, Arapça ve Farsçayı çok iyi öğrenmiş,
Bu durumun Osmanlı Devleti'nde; Selim mahlasında şiirler yazmıştır.
1. eğitim hizmetlerinin halk tabanına indirilmesi, Bu bilgilere göre Osmanlı Devleti'nde aşağıdakilerden
il. eğitim faaliyetlerinin devlet denetimi dışında tutulması, hangisine ulaşılabilir?
111. karma eğitim sistemine geçilmesi A) Farsçanın yazışma dili olduğuna
sonuçlarından hangilerine �rtam hazırladığı savunulabi­ B) Padişahların edebiyata ilgi duyduğuna
lir? C) Osmanlıcanın gelişiminin yavaşladığına
A) Yalnız· ı B) Yalnız il C) Yalnız 111 D) Şairlerin, yöneticiler tarafından korunduğuna

D) 1 ve il E) 1, il ve 111 E) Sözlü edebiyatın gelişme göstermediğine

UcDört
Bes
 --- --- -�-- - --- -- --- - -

1 B E Y L İ KT E N D E V L E T E □ SMANLI M ED E N İ YET İ

1 . Osmanlı Devleti'nde Timur istilasından sonra Anadoiu'da
aşiret kültürü yeniden canlandırılmıştır. Osmanlılar, T imur'un
halefleri karşısında meşruiyetlerini sağlamak ve Türkmen
çevrelerinde nüfuz kazanmak için daha önce fazla ön plana
çıkarmadıkları Oğuzların Kayı Kolu'na mensubiyetlerini il.
Murat Devri'nde iyice vurgulamışlardır.
Bu durumu il. Murat Dönemi'nin;
1. Kayı Boyu damgasının para ve toplara vurulması,
il. Candaroğulları Beyliği ile mücadele edilmesi,
111. Şehzade Mustafa İsyanı'nın bastırılması
gelişmelerinden hangileri doğrular niteliktedir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) il ve 111
4. Anadolu'nun önde gelen sufilerinden biri olan Hacı Bayram
Veli'nin öğretilerinden bazıları şunlardır:
• Ayıp ve kusurlarını gördüğünüz arkadaşlarınızın, komşu­
larınızın, sırlarını ifşa etmeyiniz. Çünkü gördüğünüz bu
sırlar, size emanettir. Emanete hıyanet ise çirkin bir ha­
rekettir.
• Hiddet ve kin, hakikatleri gören gözleri kör eder. Öfke, iyi
düşünmeyi daraltır, yanıltır.
Bu öğretilerin aşağıdakilerden hangisini sağladığı söyle­
nebilir?
A) Toplumsal dayanışmayı
B) Yerleşik hayata geçişin hızlanmasını
C) inanç birliğinin gerçekleşmesini
D) Bilimsel faaliyetlerin canlanmasını
E) Sanata ilgi duyulmasını

2. il. Murat Dönemi'nde Türkistan'dan, Arabistan'dan ve Kı­

rım'dan birçok bilim insanı Osmanlı Devleti'ne gelmiştir.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisine ortam hazırladığı
savunulabilir?

A) Medrese eğitiminin başlamasına

B) Kültürel hayatın canlanmasına
C) Arapçanın resmi dil olmasına
D) Ciltçilik sanatının gelişmesine
E) T ürkçenin bilim dili olmasına
3. Ünlü bilim insanı Ali Kuşçu, Fatih Sultan Mehmet'in daveti
üzerine istanbul'a yerleşmiş, 200 akçe maaşla Ayasofya
Medresesi'ne müderris olarak getirilmiştir.
Buna göre Osmanlı Devleti hakkında;
1. bilimsel faaliyetlerin desteklendiği,
il. bilim insanlarının padişahlar tarafından atandığı,
111. devlet hizmetlerinde liyakata önem verildiği
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
5. Osmanlı Devleti'nde ilk medrese Orhan Bey Dönemi'nde lz­
nik'te açılmıştır (1331). Daha sonra Bursa ve Edirne'de med­
reseler açılmış, lstanbul'un fethedilmesinden sonra ise Fatih
Camisi bünyesinde kurulan külliyenin en önemli kısmı Sah­
nıseman (Sekiz Medrese) olarak oluşturulmuştur. Medrese­
lerde dini ilimlerin yanında tıp, matematik, fizik, kimya, tarih,
coğrafya gibi ilimlere de yer verilmiştir. Eğitimini tamamlayan­
lar müftü, kadı, doktor, astronom, müderris olurlar ve Osmanlı
aydınlarını oluştururlardı. Bürokratların büyük bir kısmı med­
reseden yetişirdi.
Bu bilgilere göre Osmanlı medreseleri hakkında aşağıda­
kilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Kurulmasının devlet politikası olarak görüldüğüne
B) Başkent haricinde açılmadığına
C) Çok yönlü eğitimin verildiğine
C) Yalnız 111 D) Devletin eleman ihtiyacının karşılandığına
E) Aydın bir zümrenin oluşmasına katkı sağladığına
 Sınavda·
Bu tarz A
Sorarlar �

. ,.;_
6. Milletler�rası Astronomi Derneği, Ay yüzeyindeki bir kratere
Uluğ Bey ismini vermiştir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir kanıtı sayıl:a'bi­
9. Orhan Bey, İznik'i fethettikten sonra buradaki kiliseyi camiye
ve bir manastırı da medreseye dönüştürmüştür. "Orhan Gazi
Medresesi" adı verilen medresenin masraflarını karşılaya­
bilecek kadar vakıfları bağladıktan sonra müderrisliğine de

dönemin meşhur alimlerinden Mevlana Davud el-Kayseri'yi

lir?
A) Astronomi ilminin Uluğ··Bey ile başladığının
B) Batı'da astronomi alanında bilim insanı yetişmediğinin
C) Uluğ Bey'in uluslararası nitelikte bilim insanı olduğunun
D) Doğu ve Batı ilminin birbirini etkileyerek gelişme göster­
diğinin
E) Uluğ Bey'in sadece astronomi alanında eserler verdiğinin
atamıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu bilgilerden çıkarılabilecek
sonuçlardan biri değildir?
A) Fetihlerin, eğitim hizmetleriyle pekiştirilmek istendiği
B) Medrese sayısının belirli şehirlerle sınırlı kaldığı
C) Eğitim hizmetlerinde teşkilatlanmaya önem verildiği
D) Vakıfların eğitimle ilgili ihtiyaçların karşılanmasında etkili
olduğu
E) Eğitimle ilgili faaliyetlerin devlet politikası olarak görüldüğü

7 . Osmanlı Devleti'nde;
1 o. XI I I . yüzyılda Anadolu'da tasavvuf ilmi ile yoğrulan sufıler, git­
1. hat,
tikleri yerlerde halka manevi destek vermişlerdir. Terk edilen,
il. tezhip, yıkılan yerleri yeniden inşa etmeleri gibi dini ve ilmi çalışma­
111. ciltçilik, larda bulunmuşlardır.
iV. ebru
··
, 1
Bu durumun Anadolu'da aşağıdakilerden hangisine or­
sanatlarından hangilerinin gelişme göstermesinde İslam tam hazırladığı savunulamaz?
kültürünün etkili olduğu savunulabilir? A) İslamlaşmanın hızlanmasına
A) 1 ve il B) il ve 111 C) 111 ve iV B) Toplumsal kaynaşmanın sağlanmasına

D) 1, il ve iV E) 1, il, 111 ve iV C) Kültürel faaliyetlerin canlanmasına

D) Arapçanın kullanım alanının genişlemesine
E) Yerleşik hayata geçişin hızlanmasına

1 1 . lstanbul'a gelen Ali Kuşçu, Fatih Sultan Mehmet tarafından

büyük bir ilgiyle karşılanmış ve Ayasofya Medresesi'ne mü­
derris olarak atanmıştır. Osmanlı medreselerinde matematik
8 . Osmanlı Devleti, Bosna Hersek'i fethettikten sonra şehri ca­ öğretimini başlatan Ali Kuşçu; Mirim Çelebi, Sarı Lütfü ve Si­
miler, medreseler, saraylar, köprüler ve diğer mimari eserlerle nan Paşa gibi değerli bilim insanlarını yetiştirmiştir.
süslemiştir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisine u laşılabilir?
A) Medreselerde okutulan ders sayısının fazla olduğuna
Bu durumun Bosna Hersek'te aşağıdakilerden hangisine
ortam hazırladığı savunulamaz?
B) Okuma-yazma seferberliğine geçildiğina
A) İslamiyet'in yayılmasına
C) Din eğitimi ile çağdaş eğitimin birleştirildiğine
B) Bayındırlık alanında gelişmesine
D) Eğitim anlayışındaki eski uygulamaların zaman içinde terk
C) Etnik birliğin sağlanmasına edildiğine
D) Kültürel konularda gelişme göstermesine E) Bilim al�nındaki gelişmelerin devlet adamları tarafından
E) Ekonomi ve ulaşım alanlarında ilerlemesine desteklendiğine
 1 . Garip, fakir, yetimleri kıl sen 2. Osmanlı Devleti'nde Divanıhümayun'daki sınıflar, bunların
Parçalayıp aziz canın eyle kurban temsilcileri ve yetki alanları aşağıda verilmiştir.
Yiyecek bulsan canın ile kıl sen ihsan "·
Seyfiye -ilmiye · . Kalemiye
ı -

Sünnet imiş, kafir de olsa, incitme sen

'

Vezirler- Şeyhülislam-
-
Ahmet Yesevi'ye ait yukarıdaki şiirin Osmanlı Devleti'nde
,.ı_,_

Nişancı-Defterdar
Kaptanıderya Kazasker
'°
karşılık bulduğunun kanıtları arasında aşağıdakilerden
hangisi gösterilebilir? İdare-Askerlik Di,n-Yargı-Eğitim BürokrashMaliye
A) Gayrimüslim halktan haraç ve cizye vergisinin alınması
B) Balkan milletlerine karşı istimalet politikası izlenmesi Tablodaki bilgilere bakarak, aşağıdaki eşleştirmelerden
C) Anadolu'nun belli bölgelerinde şehzade sancaklarının hangisinde yanlışlık yapıldığı söylenebilir?
oluşturulması Görevli Konuşması
D) Devşirme politikasının tüm gayrimüslimleri kapsamaması A) Vezir Sefere katılacak mısınız hünkarım?
E) Fethedilen Balkan topraklarına Anadolu'dan göçlerin ya­ İzniniz olursa orduya ben komuta ede­
pılması yim.
B) Şeyhülislam Yapılacak sefer caizdir! Hünkarım
C) Kazasker Kadılar sorunları çözmekte zorlanır ol-
. muşlardır. Divanda benden bu konuda
yardım talep ederler.
D) Nişancı Divanda alınan kararlarımız kesin ise
bunları fermanınız haline getirip yaz­
dırayım.
E) Defterdar Fethedilecek bölgelerdeki toprakları
kayıtları için tapu ve tahrir defterlerine
yazdırayım.

7

! '
3. Osmanlı Devleti'nde önemli şahsiyetlerden Akşemsettin, Lou­
is Pasteur'un yaklaşık 400 yıl sonra deneyle keşfettiği mı�ro­
bu, "Maadetü'I Hayatll adlı eserinde "Hastalıkları n insanıyfrda
teker teker ortaya çıktı_ğ ını sanmak hatad ır. Hastalık, insandan
insana bulaşmak suretiyt� geçer. Bu bulaşma, gözle görül­
meyecek kadar küçük, fakat canlı tohumlar vasıtasıyla olur."
diyerek açı klamıştır. Akşemsettin , yine o yıllarda "serentan"
adıyla bilinen kanseri teşhis etmiş, karantinanın mantığından
bahsetmiş�hal mikrobunu ve tedavi yöntemlerini bulmuştur.
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Osmanlı Devleti bilimsel gelişmelere açı ktır.
B) Pozitif bilimlere Osmanlı bilginlerinin de hizmetleri vardır.
C) Tıp alanında Osmanlı bilginleri yetişmiştir.
D) Batı d ünyası Osmanlı bilginlerinden yararlanmıştır.
E) Osmanlı Devleti'nde modern tıbbın gelişmesine katkı sağ­
layacak teoriler ortaya atılmıştır.
4 . Osmanlı Devleti'nde medreselerin yeri ve önemi hakkı nda
araştırma yapan Ayşe "medreselerde şeyhülislam ve kazas­
ker gibi Divan üyelerinin yanı sıra m üderrisler kad ılar ile mü­
ezzin, imam-hatip ve vaiz gibi din görevlileri de yetiştirilirdi.
Tıp, matematik, astronomi, tarih, coğrafya ile uğraşan bilim
insanları da genellikle medrese eğitimi almış kişiler arasından
seçilirdi." bilgilerine ulaşmıştır.
Bu bilgiler, medreselerin Osmanlı Devleti'nde aşağıdaki­
lerden hangisinde belli bir işleve sahip olduğunu kanıt­
lamaz?
A) Dini hizmetlerin yürütülmesini sağlama
B) Devlet kurumlarının eleman ihtiyacı nı karşı lama
C) Şehzadelerin eğitim ihtiyaçları n ı karşılama
_,
D) Kültürel alandaki faaliyetlere yön verme
E) Farklı alanlarda biİimsel gelişmelerin yapılmasını sağlama
.,-..... . ;
O R İJ İ NAL · . .
-..; @ R S O R U LA R 1
5. Osmanlı Devleti'ni yakından tanıyan Albert Howe Lybyer
"Türkler, olağanüstü bir insan bulduklarında değerli bir şey
edinmişçesine coşku duyarlar ve özellikle de savaşa yatkın
biriyse onu yetiştirmek için hiçbir emek ve çabadan kaçın­
mazlar. Biz iyi bir köpek, şahin yada at bulduğumuz zaman
çok sevinir ve onu türünün en m ükemmeli durumuna getirmek
için elimizden geleni yaparız. Ama bir insanda olağanüstü ni­
telikler varsa, onu geliştirmek için kendimizi zahmete sokmaz,
onu eğitmenin bize düşen bir iş olduğunu d üşünmeyiz. Oysa
Türkler, iyi yetiştirilmiş insandan zevk alırlar." bilgilerini nak­
letmiştir.
Bu bilgilere göre Osmanlı eğitim sistemi hakkında;
1 . insanı temele aldığı,
il. dikkat çekici yönlerinin olduğu,
1 1 1 . Batı'dan farklı yönlerinin olduğu
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1
D) 1 ve i l i E) 1 , i l v e 1 1 1
6. • Ahmet Yesevi'ye göre "Kemale erebilmek için inanmayan­
lar da dahil hiçbir in�anı incitmemek gerekir." idi.
• Mevlana ise insanlara hoşgörü, neşe ve umut telkin edi­
yordu. Onun fikir ve düşünceleri etrafı nda bilginler devlet
adamları , halk ve gayrı müslimler toplanıyordu.
• Yunus Emre; bütün insanları hatta b ütün canlı ları "Yara­
tılanı yaratandan ötürü hoş görme" felsefesi ile soy, din,
millet, renk, mevki ve refah farkı gözetmeksizin sevmek
gerektiğini söylemekteydi.
Bu bilgilere göre her üç mutasavvıfın Anadolu coğrafya­
sındaki etkileri arasında aşağıdakilerden hangisi göste­
rilemez?
A) Toplumları n İslamlaşması n ı n hızlanması
B) Birden çok devletin varlık göstermesi
C) Hoşgörü kültürünün canlanması
D) Yerel kültürlerin izlerini devam ettirmesi
E) Tekke edebiyatı nın gelişmesi
 (j))�ffLl4

Ü N YA G Ü C Ü □SMANLI
. , ----./''i��-
( 1 4 5 3 - 1 5 9 5 > ------------------------
1 . İstanbul, Hristiyan d ünyas ı nı n Osmanlı Devleti'ne karşı · son 3 . Fatih S ultan Mehmet 1 461 yılında Trabzon Rum lmparatorlu­
ve güçlü kalesi olan bu nedenle de Hristiyanlar için sembolik ğ u'na son vermiştir.
önemi bulunan bir şehirdi. XV. yüzyıla gelindiğinde imparator­ Bu durumun;
luk özelliğini kaybetmiş, hakimiyet sahası lstanbul surları ile
sınırlanmıştı . Ayrıca Mora Yarımadası'nda despot denen yö­ 1. Bizans'ı diriltme umutları nı engelleme,
neticiler de Bizans tarafı ndan belirleniyordu. Osmanlı Devleti i l . Anadolu Türk siyasal birliğini sağlama,
için stratejik ve ekonomik önemi olan İstanbul, nüfus potansi­ i l i . Karadeniz ticaretinde söz sahibi olma
yeli ve askeri güç olarak bir teh like oluşturmuyordu. Fakat Os­
hedeflerinden hangilerine yönelik olduğu savun ulabilir?
manlı Devleti'nin her sıkışık olduğu anda sorun oluşturmaktan
da geri kalmıyordu. 1 45 1 yıl ı nda tahta çıkan i l . Mehmet, Os­ A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız i l i
manlı Devleti'nin Balkanlarda ilerlemesinin önündeki en bü­
D) 1 v e i l i E ) 1 , i l ve i l i
yük engel olarak Bizans'ı görüyordu.
Verilen bilgilerde aşağıdakilerden hangisine değinildiği
söylenemez?

A) lstanbul'un H ristiyan dünyası açısı ndan önemine

B) Bizans İ mparatorluğu'nun XV. yüzyı ldaki durumuna
C) i l . Mehmet'in istanbul'u fethetmek istemesinin nedenleri­
ne
D) Bizans'ın Avrupalı ları , Osmanlı Devleti'ne karşı kışkırttığı­
na
E) Bizans'ı n Osmanlı Devleti için sorun oluşturduğuna

4. Fatih Sultan Mehmet'in ölümünden sonra yerine oğlu i l . Ba­

2 . İstanbul'un fethinin:
• Osmanlı Devleti'nin Anadolu ve Rumeli toprak bütünlüğü­
nün sağlanması,
• İpek Yolu ve Karadeniz'i Akdeniz'e bağlayan deniz ticaret
yolları n ı n kontrolünün Osmanlı Devleti'ne geçmesi,
• Fener Patrikhanesi'nin Osmanlı Devleti'ne bağlanması ve
Osmanlı padişahları n ı n Ortodoks halkın koruyucusu du­
rumuna gelmesi
sonuçlarının Osmanlı Devleti'nde aşağıdakilerden hangi­
sine yol açtığı savunulamaz?
A) Fetih hareketlerinin daha kolay hale gelmesine
yezid geçti. i l . Bayezid'in kardeşi Cem, tahtı n kendi hakkı ol­
duğunu iddia ederek i l . Bayezid'e karşı isyan etti. Bu isyan ı n­
da başarıl ı olamayan Cem Sultan, Memlüklere sığındı. Daha
sonra Saint Jean şövalyelerinin davetiyle Rodos'a giden Cem
Sultan, Şövalyeler tarafından Avrupa'ya götürüldü. 1 495 yılı­
na kadar papanın yanında ve Fransa'da tutulan Cem Sultan,
1 495'te öldü.
Bu gelişmelere bakarak, aşağıdaki sonuçlardan hangisi­
ne u laşılabilir?
A) i l . Bayezid Dönemi'nde doğuda ve batıda seferler düzen­
lenemediğine
B) Osmanlı Devleti'nde d üzenli bir veraset sisteminin olma­
ması n ı n iç işlerine müdahaleleri beraberinde getirdiğine
C) Memlüklerin, Osmanlı Devleti'ne karşı Saint Jean Şöval­
yeleriyle birlikte hareket ettiğine

B) Coğrafi Keşiflerin olumsuz etkilerinin giderilmisine D) i l . Bayezid Dönemi'nde Memlükler ile. yapı lan savaşlarda
başarı sağ lanamadığına
C) Etnik ve kültürel yap ı n ı n çeşitlenmesine
E) Cem Sultan' ı n padişah olma konusunda Osmanlı anaya­
D) Devletin jeopolitik öneminin artmasına
sasına göre hiçbir hakka sahip olmadığına
E) Ekonomik hayatın canlanmasına

lört
 Önce Konuyu
·�-_
\. Tanımak
\. Lazım
.. . _. -.. .-
5 . Bir tarih araştırmacısı Yavuz Sultan Selim'i sekiz yıla seksen
yıllık iş sığdırmış "büyük bir padişah olarak değerlendirmiştir.
Araştırmacının bu nitelemeyi;
1. Baharat Yolu'nda denetim sağlanması,
il. Memlüklere son verilmesi,
111. halifelik makamının ele geçirilmesi
gelişmelerinden hangilerine dayandırdığı savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
6. Fatih Sultan Mehmet, istanbul'un fethi sonrasında Veziriazam
Çandarlı Halil'in idamı ile köklü ailelerin iktidarı paylaşma dö­
nemini sona erdirmiş, tahta çıkışında kendisine karşı isyan
eden yeniçerileri disiplin altına almış, veziriazamlık dahil ye­
niçeri ağası gibi devletin önemli kurumlarına doğrudan kendi­
sine bağlı kişileri getirmiştir .
Fatih Sultan Mehmet bu uygulamalarıyla aşağıdakilerden
hangisini hedeflemiştir?
A) Divan üyelerini etkisiz hale getirmek
B) Kapıkulu askerlerinin sa�_ısını artırmak
C) Mutlak ve merkezi bir yönetim kurmak
D) Veraset usulünü sistemleştirmek
E) Devşirme sistemini sonlandırmak
!/
7. il. Bayezit Devri'nde İspanya'da katliama uğrayan Endülüs
Müslümanlarına ve Yahudilerine donanma gönderilerek yar­
dım edilmiştir.
Buna göre Osmanlı Devleti hakkında;
1. hoşgörülü bir anlayışa sahip olduğu,
111. sınırların okyanuslara ulaştığı,
111. insanlık suçlarına tepki duyulduğu
durumlarından hangilerine ulaşılabilir?
C) Yalnız 111
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
8 . Osmanlı Devleti'nin Hint Deniz Seferlerinde başarısız olması­
nın nedenlerinden bazıları şunlardır:
• Hint Deniz Seferlerine gereken önemin verilmemesi
• Osmanlı donanmasının okyanus şartlarına uygun olma­
ması
• Hint Denizi'nin Osmanlı gemicileri tarafından iyi tanınma­
ması
• Gücerat sultanlarının Osmanlı donanmasına yardım et-
memesidir
Buna göre, Osmanlı Devleti hakkında aşağıdakilerden
hangisine ulaşılamaz?
A) Yöneticilerin günün şartlarını tam olarak anlayamadığına
B) Donanma imkanlarının beklentilere cevap veremediğine
C) İpek Yolu hakimiyetinin kaybedildiğine
D) Denizcilik ve gemicilik alanındaki gelişmelerin yeterli sevi­
yede olmadığına
E) Dış politik gelişmelerin tam anlaşılamadığına
UcDört
Ses
 .....,;;;;;�������
- - - - �- -

l
1

Ü N YA G Ü C Ü O S M A N L I { 1 4 5 3 - 1 5 9 5 ) ________________________
1 . 1 533 İ stanbul Antlaşması 'nda; 3 . Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u fethettikten sonra Venedikli­
lere kapitülasyonlardan yararlanma hakkı vermiştir.
• Avusturya arşidükü, protokol bakı mından Osmanlı sadra­
zam ı na denk sayı lacaktır. Fatih Su ltan Mehmet' in bu tutumunun aşağıdakilerden
• Avusturya Kralı Ferdinand, Macaristan üzerinde hak iddia hangisine yönelik olduğu söylenebi l i r?
etmeyecek ve elinde bulundurduğu Macar toprakları için A) Hristiyanlar arası ndaki ayrı lı kları artırmaya
Osmanlı Devleti'ne vergi verecektir.
B) Akdeniz üzerinde hakimiyet sağlamaya
gibi maddeler yer almıştı r.
C) Coğrafi keşiflere çı kı lması n ı önlemeye
Bu maddelere göre Osmanl ı Devleti'yle ilgil i olarak aşağı­ D) Ortodoks Hristiyanları n desteğini almaya
daki lerden hangisi söylenemez?
E) İpek Yolu üzerinde denetim sağlamaya
A) G üçlü bir devlet olduğu
B) Avusturya üzerinde üstünlük kurduğu
C) Savaştan galip çıktığı
D) Avusturya ile olan tüm sorunları n ı çözdüğü
· E) Hazine gelirlerini artı rdığı 4. Akkoyunluların Uzun Hasan Dönemi'nde Doğu Anadolu'da
çok güçlenip Türk birliğini bozmaya yönelik faaliyetlerinde
bulunması ve Avrupal ı devletlerle Osmanlı Devleti aleyhinde
ittifaklar kurması sonucunda Fatih Sultan Mehmet, Akkoyun­
lular üzerine sefer düzenlemiştir. Erzincan yakınları nda yapı­
lan Otlukbeli Savaşı 'yla Osmanlı Devleti Doğu Anadolu'nun
güvenliğini sağlam ıştı r.
Buna göre, Osmanlı Devleti 'nin;

1. dış politikada daha rahat hareket edebilme,

i l . Anadolu Türk siyasi birliğini sağ lama,
1 1 1 . ülke topraklarını güvenli hale getirme

duru m ları ndan hangi leri n i hedeflediği söylenebilir?

A) Yal n ız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1

D ) 1 ve 1 1 1 E ) 1 , i l ve 1 1 1

2 . il. Mehmet, İstanbul'un fethine yönelik;

• Rumeli Hisarı 'nı yaptı rm ış,
• bazı Balkan devletleri ve Karamanoğulları ile an laşmalar
yapmış,
5 . Fatih Su ltan Meh met Dönem i'ne ait;
• 400 parçalık donanma hazırlamış,
• aşı rtmalı gülleler atacak havan topları yaptırmıştı r. 1. Ortodoks halka dini serbestlikler sağlanması,

i l . Mehmet'in bu hazı rl ıklar ile ulaşmak istediği amaçlar il. Venedikli tüccarlara Osmanl ı egemenliğindeki yerlerde ti-
caret yapma hakkı verilmesi ,
arasında aşağ ıdakilerden hangisi gösterilemez?
1 1 1 . Trabzon Rum İmparatorluğu'na son verilmesi
A) Balkanlardan gelebilecek tehlikeleri önlemek
gelişmelerinden hang ileri n i n H ristiya n birliğini önlemeye
B) Türk beyliklerinin askeri desteğini sağlamak
yönel i k olduğu savunulabilir?
C) İstanbul'un fethini kısa sürede gerçekleştirebilmek
D) Avrupalı ları n , Bizans'a yard ı m etmesini engellemek A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1

E) B izans' ı n savunma gücünü zayıflatmak D ) 1 ve i l E ) 1 , i l ve 1 1 1

ört
 ���ın . ·
önce Konuyu
\. Tanımak

6. Mısır Seferi'nin sonucunda; 8. Macaristan'ın Belgrad'ı geri almak istemesi ve Osmanlı top­
raklarına saldırması, Osmanlı-Macar ilişkilerinin yeniden bo­
• Memlük Devleti yıkılarak Suriye, Filistin, Lübnan, Mısıbe
1 zulmasına neden olmuştur. Fransa Kralı Fransuva'nın Roma
Hicaz Bölgeleri Osmanlı hakimiyetine geçmiştir.
.J

Germen İmparatoru'na yenilerek esir düşmesi ve Kanuni Sul­

• Doğu Akdeniz, Kıbrıs dışında Osmanlı egemenliğine alın-
mıştır.
• Halifelik makamı Osmanlı Devleti'ne geçmiştir.
Bu gelişmelerin Osmanlı Devleti'nde aşağıdakilerden
hangisine ortam hazırladığı savunulamaz?
A) Hazine gelirlerinin artmasına
B) İslam dünyasındaki ayrılıklara son verilmesine
C) Dış politikada önemli bir güç haline gelinmesine
D) Egemenlik alanının genişlemesine
E) İslam dünyasında saygınlığın artmasına
tan Süleyman'dan yardım istemesi üzerine, Osmanlı Devle­
ti'nde Macaristan üzerine sefer düzenleme kararı alınmıştır.
Kanuni Sultan Süleyman, Tuna Nehri'nin kuzeyinde kalan ül­
keleri de fethetmek amacıyla harekete geçmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu bilgilerden çıkarılabilecek
sonuçlardan biri değildir?
A) Belgrad'ın Osmanlı egemenliğine geçmesi Macaristan'ı
rahatsız etmiştir.
B) Fransa ile Macaristan arasında çıkar çatışması yaşanmış­
tır.
C) Osmanlı Devleti, Avrupalı devletlerin nüfuz mücadelesine
katılmıştır.
D) Osmanlı Devleti, Fransa tarafından önemli bir güç olarak
görülmektedir.
E) Osmanlı Devleti, Orta Avrupa'ya yönelik politikalar izle­
miştir.

7. Yavuz Sultan Selim, Safevi Devleti'ne sığınan Şehzade Ah­

met'in oğlu Murad'ı geri istemek için elçi göndermiş, şehzade
iade edilmediği gibi Osmanlı elçisi, Safevi sarayında öldürül­
müştür. Ayrıca Şah İsmail, Karamanoğulları ile Osmanlı aley­
hine ittifak kurmuş ve Yavuz Sultan Selim tahta çıktığı zaman
kutlamak için elçi göndermemiştir.
9. Osmanlı Devleti ile İran arasında yapılan 1555 Amasya Ant­
Bu bilgiden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylene­ laşması'na göre; Karabağ, Nahçıvan, Revan, Bağdat Os­
mez? manlı Devleti'nde kalacak ve antlaşma 25 yıl süreyle geçerli
A) Safevilerin, Osmanlı Devleti'ne yönelik düşmanca tutum olacaktı.
takındığı Buna göre;
B) Osmanlı Devleti'nin bazı devletlerle sorunlar yaşadığı
1. Osmanlı Devleti ile İran arasındaki sorunlar sona ermiştir.
C) Karamanoğullarının İslam dünyasında önemli konumda
il. Osmanlı Devleti'nin sınırlarında değişmeler yaşanmıştır.
olduğu
111. lran, askeri ve siyasi bakımdan güçlü konumdadır.
D) Yavuz Sultan Selim'in devletin egemenlik haklarına önem
verdiği yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
.,

E) Safevilerin, Osmanlı Devleti'nin egemenlik haklarını yok · A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
saydığı
D) 1 ve 111 E) il ve 111

UcDört
Bes
 J N YA G Ü C Ü O S M A N L I { 1 4 5 3 - 1 5 9 5 ) ------------------------..
1 . Osmanlı Devleti'nin Fransa'ya verdiği ayrıcalıklardan bazıları 3. Kanuni Sultan Süleyman Dönemi'nde; Avusturya, Rusya,
şunlardır: Venedik ve Lehistan'ın vergiye bağlanması, Osmanlı Dev­
1. Her iki ülke gemileri karşılıklı olarak ticaret yapmakta ser­ leti'nin;
best olacak 1. askeri,
il. Fransız tüccarların aralarındaki hukuki anlaşmazlıklara il. siyasi,
istanbul'a gelecek olan Fransız hakim bakacak
111. ekonomik
111. T ürk tüccarlar da aynı haklardan yararlanacak
alanlarından hangilerinde önemli bir güce ulaştığını ka­
iV. Bu anlaşma, hükümdarların hayatta kaldığı sürede geçerli
nıtlamaktadır?
olacak
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
Bunlardan hangilerinde Osmanlı Devleti'nin daha sonra­
ki dönemlerin ekonomik hayatını korumak istemesi etkili D) 1 ve 111 E) 1, 11 ve 111
olmuştur?

A) Yalnız 1 B) Yalnız iV C) 1 ve il

D) 1, il ve 111 E) il, 111 ve iV

4. Osmanlı Devleti'nde XV. yüzyıldan XVI I . yüzyıl başlarına ka­

-ı dar birçok ülke, bölge ve toprak ele geçirilmiştir.
-ı Bu durumun aşağıdakilerden hangisinde bir artışa yol aç­
tığı savunulamaz?

A) Etnik çeşitlilik B) Hazine gelirleri

C) İç isyanlar D) Ülke nüfuzu
E) Eyalet sayısı

. ıi
-1

2. Osmanlı Devleti'nde Sokullu Mehmet Paşa; Kanuni Sultan

Süleyman, il. Selim ve 111. Murat'a sadrazamlık yapmıştır.
5. il. Bayezit Dönemi'nden itibaren denizcilik alanında önem­
Bu durum Osmanlı Devleti'nde; li gelişmeler olmasının Osmanlı Devleti'ni;
1. istikrar, 1. Baharat Yolu'nu ele geçirme,
il. sadakat, il. denizlerde üstünlük sağlama,
111. liyakat 111. vergi gelirlerini artırma
konularından hangilerine önem verildiğinin bir gösterge­ durumlarından hangileri yönünde etkilediği savunula­
sidir? maz?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111 D) I ve il ,. E) il ve ili
Önce Konuyu
T mak
zım
-,_ . ... -:- . -
6. Osmanlı Devleti Kuzey Afrika'da fethettiği bölgelere han, ha-
mam, cami ve kervansaraylar inşa etmiştir.
Bu durum Osmanlı · Devleti hakkında aşağıdakiler?�n
hangısinin bir kanıtı sayılabilir?
A) ipek Yolu ticaretinde d�netim sağladığ ı n ı n
8) Sömürgecilik faaliyetlerinde bulunmadığının
C) Batı'ya yönelik fetih hareketlerine bir süre ara verdiğinin �
D) Fetih bölgelerinden bir süre vergi almadığının
E) Avrupa ülkelerinin doğu ticaretini engellediğinin
7 . Coğrafi Keşiflerin sonucunda Akdeniz ticaretinin canlı lığını yi­
tirmesi, Osmanlı ekonomisini olumsuz yönde etkilemiştir.
Bu sorunun Osmanlı Devleti'nde;
1. Süveyş Kanalı P rojesi'nin planlanması ,
i l . Hint Deniz Seferlerinin düzenlenmesi,
1 1 1 . Rodos ve Mora'nın fethedilmesi
durumlarından hangileriylş giderilmeye çalışıldığı savu­
nulabilir?
A) Yalnız 1 . 8 ) Yalnız i l
D) 1 ve i l
8 . Bazı tarihçiler i l . Bayezit Dönemi için "Yükselme Dönemi içe­
(·· risinde Duraklama Dönemi" ifadesini kullanmışlard ı r.
Bu nitelemede il. Bayezit Dönemi'nin;
1. Cem Sultan Olayı nedeniyle Batı yönünde seferler düzen­
lenememesi,
il. Teke Yöresi'nde çıkan Şakkulu Ayaklanması'nın bastı rıl­
ması,
111. Karamanoğulları Beyliği'ne son verilmesi
gelişmelerinden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) 1 ve il
D) 1 ve 1 1 1 E) 1, i l ve 1 1 1
9 . Yavuz Sultan Selim, tahtı devraldığında 2 375 000 km olan
Osmanlı topraklarını 6 557 000 km'ye çıkarmıştır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
A) Askeri ve siyasi yönden başarı sağlandığının
B) Batı yönünde seferler yapıldığı nın
C) Güçlü devletlerle karşı laşılmadığı nın
D) Tahta kalma süresinin uzun olduğunun
E) Devletin doğal sınırlarına ulaştığının
1 o. Fatih Sultan Mehmet, 1 475'te Gedik Ahmet Paşa komutası n­
da gönderdiği donanma ile Kırım'ın fethini gerçekleştirmiştir.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkili oldu­
ğu savunulamaz?
A) Karadeniz'in Türk gölü haline gelmesi
B) İstanbul'un hem karadan hem de denizden fethi için im­
kanlar oluşturulması
C) Lehistan üzerine doğ udan yapılacak seferlerde üs kaza­
nılması
D) Devletin uluslararası ilişkilerde kazanımlar sağlaması
E) ipek Yolu'nun Karadeniz'in kuzeyine giden yolu nun dene­
C ) Yalnız 1 1 1 tim altına alınması
E ) 1, i l ve i l i
Uc-Dört
Bes,
 1 D Ü N YA G Ü C Ü D S M A N L I ( 1 4 5 3 - 1 5 9 5 )

1 . il. Mehmet'in lstanbul'u fethetmek istemesinin nedenlerinden
bazıları şunlardır:
• Bizans'ı n Osmanlı şehzadelerini kışkırtması
• Bizans'ı n Haçlı Seferlerine zemin hazırlaması
• Anadolu ve Rumeli toprakları arasındaki bağlantının sağ­
lanmak istenmesi
• Hz. Muhammed'in İstanbul'un fethiyle ilgili hadisinin olması
• bölge ticaret yollarının ve kazançlarının ele geçirilmek is-
tenmesi
3. Fatih Sultan Mehmet lstanbul'u fethettikten sonra Ortodoksla­
ra din ve vicdan hürriyeti tanımış ayrıca Fener Rum Patrikha­
nesi'nin devamına izin vermiştir.
Fatih Sultan Mehmet'in böyle davranmakla;
1. Katolik Kilisesi'ne karşı bir güç oluşturma,
il. yönetimi altındaki Hristiyanlara hoşgörü ile davranıldığını
ortaya koyma,
111. Ortodoks Kilisesi'nin hareketlerini kontrol altında tutma

Bu nedenlerin ilgili olduğu alanlar aşağıdakilerden hangi­ durumlarından hangilerini hedeflediği savunulabilir?
sinde doğru olarak sıralanmıştır? A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
A) Siyasi, ekonomik, siyasi, dini, ekonomik D) 1 ve ili E) 1, il ve 111
B) Ekonomik, siyasi, dini, ekonomik, siyasi
C) Dini, ekonomik, dini, siyasi, siyasi
D) Siyasi, siyasi, siyasi, dini, ekonomik
E) Ekonomik, dini, siyasi, ekonomik, dini

4. Amerika Birleşik Devletlerinin Millet Meclisi binası olan "Capi­

tol"u yenileştirmek ve düzenlemek amacıyla 1945 yılında teş­
2. Fatih Sultan Mehmet, Galata halkına vermiş olduğu aman­
kil edilen bir heyet, ünlü kanun yapıcıları n portrelerini, Tem-
namede "Galata halkından bize bağlı olanların, adet ve iba­
. silciler Meclisi galerisine koymayı kararlaştırmış, bu konuda
detlerini serbestçe yapmalarına izin veriyoruz. Sadece Galata
yapılan uzun araştırmalar neticesinde tarihin büyük kanun
Hisarı yıkılacak; halkın barınakları, dükkan, bağ, değirmen,
yapıcılarından 23'ünün ismini tespit etmiştir.Sonra kendileri­
gemi, ticarethane ve diğer mallarına dokunulmayacaktır. Bu
ne görev verilen heykeltıraşlar aralarında Kanuni Sultan Sü­
halklar ailelerine eskisi gibi sahip olacaklar, istedikleri şekilde
leyman'ın da bulunduğu 23 ismin kabartma portrelerini mer­
idare edeceklerdir. Ancak itaat altında bulunan diğer milletler
mer plakalar üzerine işlemişlerdir.
gibi vergi vermekle mükellef olacaklardır. Biz onları kendimi­
zi korur gibi gözetiriz. Bu bölge halkı kiliselerinde diledikleri Kanuni Sultan Süleyman'ın ABD kongre binasında port­
gibi ayin düzenleyebilecekler, kiliseleri camiye çevrilmeyecek­ resinin yer alması ile döneminin gelişmelerinden hangisi
tir . . . . " ifadeleri yer almıştır. arasında· bir ilişki kurulabilir?
Bu amannamede aşağıdakilerden hangisinin gözetildiği A) Hükümdarın "kanuni" unvanını kullanması
savunulamaz ? B) Almanya'daki reform hareketlerinde prensleri desteklemesi
A) Ortak mülkiyet B) Kişi hakları C) Devletin en parlak dönemini yaşatması

1 C) İnanç özgürlüğü D) Can ve mal emniyeti

E) Adalet ve eşitlik
D) Avusturya kralı Ferdinand'a mektuplar göndermesi
E) Fransa'ya kapitülasyonlar vermesi

m
 Sınavda
Bu tarz
A
Sorarlar
7. XVI . yüzyılda Almanya'da her prens kendi kabul ettiği mez­
Yavuz Sultan Selim Dönemi haritasına bakarak bu dö­
nemde aşağıdakilerden hangisinin hedeflendiği savunu­
lamaz?
A) Anadolu siyasi birliğini sağlama
B) İpek Yolu ticaretini ele geçirme
C) İslam dünyasının lideri olma
D) Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama
E) Baharat Yolu'nu ele geçirme
8 . Kanuni Sultan Süleyman Dönemi'nde; Belgrad, Macaristan,
6. Kanuni Sultan Süleyman Osmanlı tahtına oturduğunda, Avru­
pa devletleri bir taraftan Coğrafi Keşiflerin ve Rönesans'ın et­
kisiyle kalkınma mücadelesi verirken diğer taraftan da Reform
Hareketlerinin etkisiyle dini ve siyasi karışıklıklar içerisine gir­
mişti. Roma - Germen İmparatoru Şarlken; Almanya, Hollan­
da, Avusturya, Macaristan ve ispanya devletleriyle akrabalık
bağlarına dayalı ittifak oluşturarak Avrupa'nın en güçlü devleti
haline gelmişti.
Bu durumun Kanuni Sultan Süleyman Dönemi'nde aşağı­
dakilerden hangisine yön verdiği savunulamaz?
A) Belgrat ve Macaristan'ın fethedilmesi
B) Reform Hareketlerinde P�otestanların desteklenmesi
C) Fransa'ya kapitülasyonlardan yararlanma hakkı verilmesi
O) Canberdi Gazali ve Baba Zünnun isyanlarının bastırılması
E) Almanya ve Viyana Seferlerine çıkılması
hebe tebasını da sokma hakkına sahipti. Koyu Katolik olan
Alman imparatoru bütün tebasını zorla Katolik yapmaya ça­
lışınca Protestan mezhebinden olanlar ayaklanmıştır. Alman­
ya'daki bu mezhep mücadelesi bütün Avrupa'ya yayılmış;
Osmanlı Devleti kendi sınırlarındaki Hristiyanlar bu gelişme­
lerden etkilenmediği halde Almanya'daki Protestanları des­
teklemiştir.
Osmanlı Devleti'nin bu tutumu aşağıdakilerden hangisi­
ne bağlanabilir?
A) Almanya'nın tek yönetim altında birleşerek güçlenmesine
karşı olmasına
B) Topraklarında çeşitli mezheplerden insanların bulunması-
na
C) Ortadoksların hamiliği görevini üstlenmesine
D) Avrupa'daki din savaşlarına son vermek istemesine
E) Almanya'daki gelişmeleri inanç özgürlüğüne aykırı görme­
sine
Rodos Adası, Cezayir ve Trablusgarp fethedilmiş, Alman­
ya'daki Reform Hareketleri'ne müdahale edilerek krala karşı
prensler desteklenmiş, Fransa, Almanya'ya karşı desteklen­
miş, Hint Deniz Seferleri düzenlenmiş, iran'a karşı düzenle­
nen seferler sonucunda bazı topraklar ele geçirilmiştir.
Buna göre Kanuni Sultan Süleyman Dönemi hakkında
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) İran ile olan sorunlara son verilmiş bu günkü T ürk-İran sı­
nırı belirlenmiştir.
B) Avrupa devletleri arasındaki rekabetten istifade edilmeye
çalışılmıştır.
C) Coğrafi Keşiflerin olumsuz etkilerine karşı girişimlerde bu­
lunulmuştur.
D) Doğu ve batıda ülke sınırları güvenceye alınmak istenmiş­
tir.
E) Akdeniz . çevresinde egemenlik alanı genişletilmeye çalı­
şılmıştır.

1 . İstanbul'un fethi öncesinde Bizans İmparatoru XI. Konstantin,
papalıktan yardım almak için Katolik ve Ortodoks kiliselerini
birleştirme kararı almıştır. Bu amaçla Ayasofya Kilisesi'nde bir
ayin düzenlenerek, kiliselerin birleşmesi kabul edilmiştir. Bu
karar sonrası Bizansın en yüksek dereceli memurlarından biri
. olan Notaras: "İstanbul'un içinde Türk sarığını görmek, kardi­
nal külahı görmekten daha iyidir." demiştir.
Notaras'ın bu düşüncesinde Osmanlı Devleti'nin aşağı­
daki özelliklerinden hangisinin daha etkili olduğu savu­
nulabilir?
A) Topraklarındaki halka din ve vicdan özgürlüğü sağlaması
B) Fethettiği topraklarda iskan politikası izlemesi
C) Devşirme sistemi ile gayrımüslim çocuklara memur olma
hakkı tanıması
D) Fethettiği topraklarda sosyal ihtiyaçlara yönelik yapılar
inşa etmesi
E) Hakimiyetindeki halkın kültürlerinden yararlanması
2. İstanbul'un fethi sonucunda Orta Çağ sona ermiş, Yeni Çağ
başlamıştır.
Bu durumda İstanbul'un fethinin;
1. ateşli silahların surlar üzerindeki etkisinin anlaşılması üze­
rine derebeyliklerin yıkılma sürecine girmesi,
il. Bizanslı bilim insanlarının ltalya'ya gitmesinin Rönesans
Hareketleri'nin başlamasında etkili olması,
111. ticaret yollarının Osmanlı Devleti'nin denetimine girmesiy­
le Avrupa'da Coğrafi Keşiflerin başlaması
sonuçlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
D Ü N YA G Ü C Ü O S MAN L I ( 1 4 5 3 - 1 5 9 5 )
3. İstanbul şehri, Osmanlıların fethi sonrası Akdeniz'in en büyük
metropolüne dönüşerek XVI I ve XVI I I. yüzyıl Avrupa kent­
lerinin tartışılmaz öncüsü olmuştur. 1453'te şehrin nüfusu
80. 000 iken bu sayı veba salgınına rağmen 1477'de 100.000'e
çıkmıştır. XVI . yüzyılda ise 400.000'e ulaşan lstanbul'un nüfu­
su karşısında Paris'in nüfusu ise 300.000 civarında kalmıştır.
Bu değişimde Osmanlı Devleti'nin;
1. hoşgörüye dayalı bir anlayışın benimsenmesi,
il. güvenlik ve huzurun sağlanması,
111. bayındırlık faaliyetlerinin yapılması
durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
4. Fatih Sultan Mehmet Dönemi'ne ait gelişmelerden bazıları
şunlardır:
• Eflak ve Sırbistan seferlerinin düzenlenmesi
• Amasra1 nın, Sinop'un ve Trabzon'un alınması
• Akkoyunlular ile Otlukbeli Savaşı'nın yapılması
• Kırım'ın fethedilmesi
• Karamanoğulları ile mücadele edilmesi
Bu gelişmeler, Fatih Sultan Mehmet Dönemi'nde aşağıda­
kilerden hangisinin devlet politikası olarak görüldüğünün
bir kanıtı olamaz?
A) Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama
B) Balkanlardaki egemenlik alanını genişletme
C) İslam dünyasında siyasal birliği sağlama
D) ipek Yolu üzerinde denetim kurma
E) Karadeniz'de hakimiyet sağlama
m
 ·ı
Sınavda
Butarz A
Sorarlar �

5. Kanuni Sultan Süleyman Dönemi'nde denizlerin en güçlü 7.

devleti olan Portekiz'iri, Coğrafi Keşifleri gerçekleştirerek t,lin­
distan'a ulaşması sonucunda Baharat Yolu ve Akdeniz tic�teti
zayıflamıştır. _,,.

r
SURiYE ,,)

Bu olumsuzluğun Kanuni Sultan Süleyman Dönemi'nde; /1/IRAK

1. Fransa'ya kapitülasyon hakkı verilmesi,

/ ,,.,.L_
il. Belgrat'ın fethedilmesi, ON)
Kahire
ili. Hint Deniz Seferlerinin düzenlenmesi
. SUUDi
ARABiSTAN
durumlarından hangileriyle giderilmeye çalışıldığı savu­
MISIR
nulabilir?
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve ili E) il ve ili
Haritadan yararlanarak Süveyş Kanalı'nın açılması girişi­
miyle Osmanlı Devleti'nin aşağıdakilerden hangisini he­
deflediği savunulabilir?
A) Akdeniz'i T ürk gölü haline getirmek
B) Akdeniz ticaretini canlandırmak
C) Kıbrıs'ın fethini gerçekleştirmek
D) Coğrafi Keşifleri engellemek
E) Uzak Doğu'da egemenlik sağlamak

8. Mısır Seferi'nin;
1. halifelik makamının Osmanlılara geçmesi,
6. 1 533 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında imzala­ il. Suriye, Filistin, Lübnan, Mısır ve Hicaz bölgelerinin Os­
nılan İstanbul Antlaşması (İbrahim Paşa) hükümlerine göre manlılara katılması,
Avusturya kralı Osmanlı sadrazamına eşit sayılmıştır.
ili. Kahire ve Mekke'de bulunan mukaddes emanetlerin, İs­
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir? tanbul Topkapı Sarayı'nın Hırkayışerif Dairesi'ne nakledil­
mesi,
A) Orta Avrupa'daki üstünlüğün Osmanlı Devleti'ne geçtiği­
nin iV. Doğu Akdeniz'den geçen Baharat Yolu'nun Osmanlı Dev-
leti'nin eline geçmesi
B) Avusturya'nın Osmanlı Devleti'nin siyasal üstünlüğünü
kabullendiğinin sonuçlarının ilgili olduğu "dini, siyasi, kültürel ve ekono­
C) Avusturya'nın, Osmanlı DJvleti'ne tabi hale geldiğinin mik" alanlarıyla ilişki bakımından sıralanış biçimi aşağı­
dakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
O) Osmanlı Devleti'nde padişahın yetkilerinin paylaşıldığının
E) Osmanlı Devleti'nde dış politikadan sadrazamın sorumlu A) 1, 11, 111, iV B) il, iV, ili, 1 C) 111, 1, il, iV
olduğunun D) iV, 1, il, ili E) 11, 111, iV, 1

1.
Kanuni Sultan Süleyman Dönemi haritasına bakarak dö­
nem hakkında aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Kuzey Afrika'da egemenlik oluşturulduğuna
B) Devletin, askeri bakımdan güçlü olduğuna
C) Ülke sınırlarının Orta Avrupa'ya uzandığına
D) Kıbrıs'ın Osmanlı hakimiyetine girdiğine
E) Stratejik bakımdan önemli konumda olunduğuna
2. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin farklı dinle­
re karşı hoşgörü politikası izlediğinin kanıtlarından biri
olamaz?
A) Katolik Roma Kilisesi'ne karşı Ortodoksların himaye edil­
mesi
B) Portekiz'in baskılarına karşı Gücerat Hükümdarlığı'na yar­
dım için Hint Deniz Seferlerinin düzenlenmesi
C) İspanya'da katliama uğrayan Yahudilerin bir donanma
gönderilerek kurtarılması
D) Fethedilen bölgelerdeki gayrimüslimlerin inançlarında ve
mezheplerinde serbest bırakılması
E) Kudüs fethedildikten sonra buradaki kutsal yer ve binala­
rın varlığını sürdürmesi
D Ü N YA G Ü C Ü O S M AN L I ( 1 4 5 3 - 1 5 9 5 )
3. Kanuni Sultan Süleyman, 1533 yılında Barbaros Hayrettin
Paşa'yı İstanbul'a davet ederek onu kaptanıderya ilan etmiş­
tir. Barbaros Hayrettin Paşa, İstanbul Tersanesi'nde yeni ge­
miler inşa ettirerek donanmayı güçlendirmiştir.
Bu gelişmelerin Osmanlı Devleti'ni;
1. denizlerde egemenlik sağlama,
il. dış politikada nüfuz kazanma,
111. sayfiye sınıfının nüfuzunu artırma
durumlarından hangileri yönünde etkilediği savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
4. Kanuni Sultah Süleyman, Fransa Kralı Fransuva'nın �arl­
ken'e karşı yardım istemesi üzerine Macaristan'a sefer dü­
zenlemiş ve Fransuva'yı Şarlken'in elinden kurtarmıştır.
Kanuni Sultan Süleyman'ın bu tutumunun öncelikli ge­
rekçesi olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?
A) Almanya ile Fransa arasındaki sorunları sonlandırmak
B) Balkanlarda hakimiyet sağlamak
C) Hristiyan birliği projesini engellemek
D) Fransa ile dış politikada birlikte hareket etmek
E) Ülkedeki Ortodoksların desteğini almak
5 . Öğrencilerine; "Reform Hareketleri bazı sonuçları itibariyle
Osmanlı Devleti'ni olumlu da etkilemiştir." diyen Tarih Öğret­
meni Özlem Hanım, aşağıdaki gelişmelerden hangisini bu
duruma doğrudan örnek olarak gösterebilir?
A) Kilisenin topraklarının elinden alınmasını
B) Katolik dünyasında mezhep birliğinin parçalanmasını
C) Kültürel ve bilimsel gelişmelerde Katolik Kilisesi'nin bas­
kısının azalmasını
D) Katolik Kilisesi'nin kendi içinde düzenleme yapma gerçeği
duymasını
E) Avrupa'da laik eğitimin başlamış olmasını
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

6. Kanuni Sultan Süleyman Dönemine ait; 9 . Yavuz Sultan Selim'in Memlük Devleti üzerine sefer düzen­
lemesinde:
1. Fransa'ya kapitülasyon verilmesi, I>
• Fatih Sultan Mehmet ve il. Bayezit Dönemi'nden kalan
il. Almanya'daki Reform Hareketleri'ne müdahale edilmfsi,
sorunlar,
111. Belgrad'ın fethedilmesi • Memlüklerin koruduğu Dulkadiroğulları Beyliği'ne Osman­
gelişmelerinden hangilerinde Hristiyan dünyasındaki ay­ lı Devleti tarafından son verilmesi ve iki ülkenin komşu
rılıkların artırılması amaçlanmıştır? olması,
• iki ülkenin de T ürk-İslam dünyasının lideri olmak istemesi,
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
• kutsal yerler ve halifelik makamının Memlüklerin deneti-
D) 1 ve il E) il ve 111 minde olması gibi nedenler etkili olmuştur.
Buna göre Memlüklerin aşağıdakilerden hangisinde Os­
manlı Devleti'ne engel oluşturduğu söylenemez?

A) Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama

B) İslam dünyasının lideri olma
C) Batı yönünde fetihlerde bulunma
D) Halifelik makamını kullanma
7 . Kanuni Sultan Süleyman Dönemi'nde; Cezayir Trablusgarp E) Ülke topraklarının güvenliğini sağlama
ve Sakız Adası Osmanlı toprağı haline getirilmiştir.
Bu gelişmede aşağıdakilerden hangisinin bir etkisinden
söz edilemez?

A) Güçlü bir donanma

1

B) İleri görüşlü devlet adamları

1

C) Tecrübeli denizciler
D) Etnik çeşitlilik
E) Güçlü bir askeri yapı

1 o. Coğrafi Keşiflerde öncü rol üstlenen Portekiz, Afrika kıtasını

8. İstanbul'un fethinin sonucunda:
= ateşli silahların surlar üzerindeki etkisi anlaşılmış,
• Bizanslı bilim insanlarından bazılarının İtalya'ya kaçması
burada Rönesans Hareketlerinin başlamasında etkili ol­
muş,
• ticaret yolları üzerinde Osmanlı Devleti'nin hakimiyeti baş­
lamıştır.
Sadece bu sonuçların Avrypa'da aşağıdaki çevrelerden
hangisini olumsuz yönde etkilediği savunulamaz?
güneyden dolaşarak Hint Okyanusu'na ulaşmıştır. Baharat ti­
caretini ele geçirmek isteyen Portekiz, bir taraftan bölgedeki
Müslüman devletlere saldırırken diğer taraftan Basra Körfezi
ve Kızıldeniz'e giriş çıkışı engellemiştir. Gücerat hükümdarı­
nın yardım istemesi ve Kızıldeniz yoluyla hacca giden Müslü­
manlara saldırılması üzerine Kanuni Sultan Süleyman Döne­
mi'nde Hint Deniz Seferlerine başlanmıştır.
Bu seferlerin Osmanlı Devleti için;
1. siyasi,
11. ekonomik,
111. dini
konularından hangilerinde önem taşıdığı söylenebilir?

A) Krallar . B) Derebeyler C) Papa A) Yalnız 1 B) 1 ve il C) 1 ve 111

D) Tüccarlar E) Gemiciler D) il ve 111 E) 1, il ve 111

. 1
1 1
1. 3. 1625'te Ömer Talib isimli bir Osmanlı aydını: "Şimdi Avrupalı­
lar bütün dünyayı tanımayı öğrendi. Gemilerini her yere gön­
deriyor ve önemli limanları ele geçiriyor. Eskiden Hindistan
ve Çin malları Süveyş'e gelir ve Müslümanlar tarafından. tüm
dünyaya dağıtılırdı. Fakat şimdi bu mallar Portekiz, Flemenk
ve lngiliz gemileriyle Frengistan'a taşınıyor ve oradan bütün
dünyaya dağılıyor. Kendilerinin ihtiyaç duymadığı şeyleri ls­
tanbul'a ve diğer lslam ülkelerine getiriyor ve fiyatlarının beş
katı fazlasına satıp çok para kazanıyorlar." demiştir.
Ömer Talib'in bu değerlendirmesi hakkında,

1. "Avrupalılar bütün dünyayı öğrendi." ifadesiyle Coğrafi Ke­

şifler vurgulanmıştır.
il. Osmanlı Devleti'nde gümrük gelirlerinin azalma nedenle­
Verilen haritaya bakarak İstanbul'un, Osmanlı Devleti rine değinilmiştir.
tarafından fethedilmek istenmesinin nedenleri arasında 111. ipek ve baharatın zamanla ticaret hayatında önemsiz hale
aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? geldiği vurgulanmıştır.
A) Jeopolitik bakımdan önem kazanmak yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
B) Boğazlarda denetim sağlamak A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
C) Ekonomik bakımdan güç kazanmak
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
D) Haçlı Seferlerini önlemek
E) Toprak bütünlüğünü sağlamak

4. Yavuz Sultan Selim Dönemi'nin anlatıldığı bir derste öğret­

2 . "Fatih'in duyan papa, Osmanlı
Devleti'nin esas zaferi şimdi kazandığını itiraf etmiştir." cüm­
lesindeki boşluğa, tarihsel gelişmeye uygun olarak aşa­
ğıdakilerden hangisinin getirilmesi gerekir?
men, öğrencilerine Yavuz Sultan Selim'in "Benim altınla
doldurduğum hazineyi, torunlarımdan her kim doldurabilirse
kendi mührü ile mühürlesin, aksi halde Hazineyihümayun
benim mührümle mühürlensin." ifadelerini söyledikten sonra
öğrencilerine "Bu cümleden Yavuz Sultan Selim Dönemi'nde
Hazineyihümayun'un dolu olduğunu anlıyoruz, acaba bu du­
ruma Yavuz Sultan Selim Dönemi'nin hangi gelişmeleri ortam
hazırlamıştır?" sorusunu sormuştur.
Bu soruya öğrencilerin doğru cevap olarak;
1. Baharat Yolu üzerinde denetim sağlanması,
il. Mısır'ın fethedilmesi,

A) Ayasofya'yı camiye çevirdiğini 111. Çaldıran Savaşı ile Doğu Anadolu'da hakimiyet sağlan­
ması
B) Topkapı Sarayı'nı yaptırdığını
C) İstanbul halkına gösterdiği hoşgörüyü ifadelerinden hangilerini söylemesi gerekir?

D) istanbul'u başkent yaptığını A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111

E) Boğazlarda hakimiyet sağladığını D) 1 ve il E) 1, il ve 111
 S O R U LA R 1
5. • Fatih Sultan Mehmet yayımladığı bir fermanla Ortodoks 7. Yahya Kemal Beyatlı'nın Türk denizcilerine hitaben yazdı­
Kilisesi'nin varlığıni devam ettirmiştir. ğı Beşiktaş Barbaros Anıtı'ndaki:
• il. Bayezit, gönderdiği bir donanma ile İspanya'da zu}i{, e
,.

"Deniz ufkunda top sesleri nerden geliyor?

uğrayan Yahudileri . kurtarmıştır.
Adalardan mı, Tunus'tan mı, Cezayir'den mi?
• Kanuni Sultan Süleym�n, Fransa'ya kendi hayatıyla sınırlı
Hür ufuklarda donanmış iki yüz pare gemi
olmak şartıyla kapitülasyonlardan yararlanma hakkını ver­
Yeni doğmuş Ay'a baktıkları yerden geliyor . . .
miştir.
O mübarek gemiler hangi seferden geliyor?"
• Yavuz Sultan Selim, Mısır Seferleri sonucunda Memlük
Devleti'ne son vermiştir. şiirine bakarak, Barbaros Hayrettin Paşa hakkında aşağı­
daki genellemelerden hangisine ulaşılabilir?
Buna göre, Osmanlı Devleti'nde verilen dönemlerin han­
gilerinde Hristiyan birliğini önlemeye yönelik politikalara A) Donanmanın temellerini attığı
gidildiği savunulabilir? B) Kalemiyye sınıfının temsilcisi olduğu
A) Fatih Sultan Mehmet C) Deniz seferlerinde görev aldığı
B) il. Bayezid D) Edebiyata ve sanata önem verdiği
C) Fatih Sultan Mehmet - Kanuni Sultan Süleyman E) Sadrazamlık makamında bulunduğu
D) il. Bayezid - Yavuz Sultan Selim
E) Kanuni Sultan Süleyman - Yavuz Sultan Selim

6. Kanuni Sultan Süleyman'ın, Fransa Kralı Fransuva'ya gön­

derdiği mektuptaki bazı ifadeler şöyledir:

Ben ki sultanlar sultanı, hakanlar hakanı, hükümdarlara

taç veren, Allah'ın yeryüzündeki gölgesi, Akdeniz'in, Kara­
deniz'in, Rumeli'nin, Anado/u'nun, Azerbaycan'ın, Şam'ın,
8. Anadolu'da T ürk siyasi (1) Otlukbeli Savaşı'nın yapıl-
Ha/ep'in Mısır'ın, Mekke'nin , Medine'nin, Kudüs'ün, bütün birliğini sağlamak için ya- ması,
Arap diyarının, Yemen'in nice memleket/erin sultanı ve pılan faaliyetler (11) Trabzon'un alınması,
padişahı Sultan Bayezit Han oğlu Selim Han oğlu Sultan (111) Karamanoğulları ile müca-
Süleyman Han'ım. Sen ki Fransa vilayetinin Kralı Fransu­ dele edilmesi
va'sın . . .. . Bizans'ı yenide! ) can!§!]_:_ (iV) Mora'nın fethedilmesi,
dırma umutlarını ö'nlemek (V) Sinop'un alınması
Bu ifadelerin Osmanlı Devleti hakkında aşağıdakilerden
için yapılan faaliyetler
hangisinin bir kanıtı olduğu savunulamaz?

A) Hanedanlık anlayışının benimsendiği Fatih Sultan Mehmet Dönemi'nin gelişmeleri ile ilgili ve­
B) Egemenlik alanının geniş olduğu rilen tablodaki bilgilerin tam olarak doğru olabilmesi için
.,
hangi numaralı bilgilerin yer değiştirmesi gerekmektedir?
C) Stratejik konumunun önemli olduğu
D) Avrupa devletlerine üştünlüğün kübul ettirildiği A) 1 ve il B) il ve 111 C) ili ve iV
E) İmparatorluk özelliği gösterildiği D) il ve V E) iV ve V
J LTA N V E □ SMANLI M E R K E Z T E Ş K İ L AT !
1 . Osmanlı devlet anlayışı adalet, hoşgörü ve himaye gibi de­
ğerler üzerine kurulmuştur.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisine ortam hazırladığı
savunulabilir?
A) İmparatorluktaki ulusların bir arada yaşamasına
B) Yerel yönetimlerin ön plana çıkmasına
C) Veraset sisteminin düzenlenememesine
D) Millet olma bilincinin gelişmesine
E) Kültür birliğinin sağlanmasına
2. Divanıhümayun'un aşağıdaki özelliklerinden hangisi, Os­
manlı Devleti'nin teokratik yapıda olduğunun bir kanıtı
sayılabilir?
A) Padişahın başkanlığında toplanılması
B) İç ve dış politikaya ilişkin kararlar alınması
C) Kararların şer'i hukuka uygunluğuna dikkat edilmesi
D) Belli dönemlerde üye sayısının artması
E) Üyelerinin, kalemiye ve seyfıye gibi sınıflardan oluşması
3 . Osmanlı Devleti'nde 1. Murat'a kadar "Ülke hanedan üyeleri­
nin ortak malı" sayılmıştır.
B u anlayışın aşağıdakilerden hangisine yol açtığı savu­
nulabilir?
A) Teşkilatlanma faaliyetlerine
B) Azınlık isyanlarına
C) Demokratik yönetime
D) Taht kavgalarına
E) Sınırların genişlemesine
lört
4. Osmanlı devlet yönetiminde sömürgeci bir anlayışa müsade
edilmemiş, adalet ve himayeye dayalı bir sistem benimsen­
miştir.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisine ortam hazırladığı
savunulabilir?
A) Padişahların halife unvanını kullanmasına
B) Ülke topraklarının hanedan üyelerinin malı sayılmasına
C) Eyalet sistemine geçilmesine
D) Vergilerin, toplanıldığı bölgelerde değerlendirilmesine
E) Devletin varlığını uzun süre devam ettirebilmesine
5. Osmanlı Devleti'nde yaşayan herkes din, dil, ırk ve mezhep
farkı gözetilmeksizin Divanıhümayun'a başvurabilir, hakkını
arayabilirdi.
Bu durum Osmanlı Devleti'nde aşağıdakilerden hangisi­
nin bir göstergesidir?
A) Halk arasındaki sorunların dinsel nitelikli olduğunun
B) Adalet ve hoşgörünün egemen olduğunun
C) Divan'da sadece adli işlere bakıldığının
D) Müslim ve gayrimüslimler arasındaki davaların hızla so­
nuçlandırıldığının
E) Adli teşkilatlanmada farklı etnik yapıdan kişilere görev ve­
rildiğinin
6. Fatih Sultan Mehmet Dönemi'ne ait:
1. Kanunname-i Ali Osman'nın hazırlanması,
il. müsadere sisteminin başlatılması,
111. devşirme kökenli devlet adamlarının ön plana çıkarılması
uygulamalarından hangilerinin merkezi otoriteyi sağlama
amacına yönelik olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve I I I E ) 1, il ve 111
 1
Önce Konuyu
mak
azım
-:_ , �- ._. ..

7. Osmanlı Devleti'nde padişahları n yasama ve yönetimle- ilgili 1 o. Osmanlı Devleti'nde Derviş Sarı Saltuk, Osman Gazi'ye şu
uygulamaları ilmiye sınıfı tarafından denetlenmiştir. öğüdü verir: "Adil ol, yan tutma, yoksulun ahını alma, tebana
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?/ kötü davranma. Kadı ve valilerini denetle ki iktidarda kalasın
ve halk bağlılığını yitirmesin."
A) ilmiye sınıfının denetlenmediğinin
Bu öğütlerin uygulanmasının Osmanlı Devleti'nde;
B) Padişahların sınırsız yetkiye sahip olmadığının
1. merkezi otoritenin güçlenmesi,
C) İlmiye sınıfının hiyerarşi olarak padişahı n önünde olduğu­
nun i l . halkın yönetime güven duyması,
D) Kanun çıkarma yetkisinin ilmiye sınıfına ait sayıldığının 1 1 1 . toplumsal barışın korunması
E) Padişahları n yasama yetkisine sahip olmadığının durumlarından hangilerinde etkili olduğu savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız i l i

D) 1 ve i l E) 1 , i l ve i l i

11. Osmanlı Devleti'nde padişahın "Buyurdum k i . . . . . " sözüyle

8 . Osmanlı Devleti'nde farklı dönemlerde geçerli olmuş;
1 . Devlet yönetimi hükü mdar ve oğulları na verilmiştir.
i l . Ülke hanedan üyelerinin ortak malıdır.
1 1 1 . Padişahlık hanedanı n en yaşlı üyesinin hakkıdır.
ilkelerinden han gilerinin egemenlik anlayışıyla ilgili oldu­
ğu söylenebilir?
başlayan ve tuğrasını taşıyan bütün fermanları kanun niteli­
ğinde olup tartışılmadan yerine getirilirdi. Ancak padişah, bu
yetkilerini keyfi biçimde kullanamazdı. Padişah devleti yö­
netirken geleneklere ve kanunlara uymak zorundaydı. Diğer
yandan devletin her işleminin İslam hukukuna uygun olmasını
da gözetmesi gerekiyordu.
Bu bilgilere bakarak Osmanlı yönetimi hakkında;

A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız i l i 1 . hukuk devleti anlayışına önem verildiği,

D) 1 v e i l E) 1 , i l ve i l i i l . din ve geleneklerin uygulamalara yön verdiği,
1 1 1 . padişahları n egemenlik hakların ı paylaştığ ı
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız i l i

D) 1 ve i l E) i l ve i l i

9. Osmanlı Devleti'nde XVI I . yüzyıldan itibaren şehzadelerin

sancaklara gönderilmesi sonlandırı lmıştı r. 1 2. Osmanlı Devleti'nde, devletin birinci derecedeki siyasi, adli,
Bu durumun aşağıdakilerden hangisini engellediği savu­ askeri, örfi ve mali işleri Divanıhümayun'da görüşülür, padişa­
nulabilir? hın onayı ile karara bağlanı rd ı .
A) Şehzadelerin tecrübe kazanmasını Buna göre Divanıhümayun aşağıdakilerden en çok hangi­
B) Padişahların yönetimle il9 ilenmesini sine benzemektedir?

C) Divan toplantı ları nın yapılmasını A) Karar meclisi B) Kurucu meclis

D) Saray kadı nları n ı n yönetime müdahalesini C) Olağanüstü meclis D) Danışma meclisi
E) Hanedanlık anlayışının sürdürülmesini E) Meclis hükümeti

UcDört
Bes
 1 S U LTA N V E
1 . Osmanlı Devleti'nde, Türk cihan hakimiyeti ülküsü, cihat an­
layışı ile birleşerek İslamiyet'i yayma politikasına dönüştürül­
müş, ilk Türk devletlerinde olduğu gibi "kut alma" anlayışı da
devam ettirilmiştir.
Bu bilgiler Osmanlı devlet anlayışının;
1. eski Türk gelenekleri,
i l . İslam dininin devlet anlayışı,
1 1 1. hakim olunan topraklardaki devlet anlayışları
durumlarından hangilerine temellendirildiğinin bir kanıtı
sayılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız 1 1 1
D ) 1 ve 1 1 1 E ) i l ve 111
2. Osmanlı padişahlarının temel görevleri ülkeyi adaletli bir şe­
kilde yönetmek, halkın huzur ve refahını sağlamak olarak gö­
rülmüştür.
Bu sorumluluklar aşağıdakilerden hangisinin benimsen­
mesinin bir sonucudur?
A) Ülkenin hanedan üyelerinin malı sayılmasının
B) Sosyal devlet anlayışının benimsenmesinin
C) Din adamlarına siyasal yetki verilmemesinin
D) Ülkenin yönetim birimlerine ayrılmasının
E) Farklı kültürlere saygı duyulmasının
3. , Osmanlı Devleti'nde, padişahın erkek çocuklarına "şehzade"
denirdi. Şehzadeler gelecekte hükümdar adayı olmaları ve­
silesiyle gerekli beceri ve tecrübeyi almaları için kendilerine
yardımcı olarak atanan lalalar nezaretinde sancaklara çı kar­
lardı. Şehzadeler görev yaptıkları sancaklarında zeamet ve
tımar dirlikleri dağıtabilir, resmi belge ve yazışmalara kendi
tuğralarını çekebilirlerdi. Ancak tüm bu işleri merkeze yani
başkente bildirmek ve kayıt altına almak zorundaydılar.
Şehzadelerin faaliyetlerini merkeze bildirmek zorunda
tutulması, aşağıdakilerden hangisine önem verildiğini
gösterir?
A) Dış ilişkilerin artı rı lmasına
B) Ekonomik durumun düzeltilmesine
C) Sınırların güvenliğinin sağlanmasına
D) Ülke bütünlüğünün korunmasına
E) Sancağa çıkma sisteminin sürdürülmesine
□SMANLI M E R K E Z T E Ş K İ L AT !
4 . Fatih Sultan Mehmet Dönemi'ne ait düzenlemelerden bazıları
şunlardır:
• Veziriazamlık, vezirlik ve beylerbeylik gibi görevlere Türk­
men ailelerine mensup kişilerin getirilmesi yerine devşir­
me sisteminden yetişenlerin getirilmesi kabul edilmiştir.
• Divanıhümayun'a padişahların başkanlı k etme usulüne
son verilerek bu yetki veziriazama devredilmiştir.
• Yüksek derecede görev yapanları n ölümleri hallerinde
mallarına el konulması, bunların hazineye aktarılması be­
nimsenmiştir.
• Enderun'da saraya bağlı yetişen devlet yöneticilerinin sa­
ray hareminden yetiştirilen kadınlarla evlenme geleneği
C) 1 ve i l başlatılmıştır.
Yapılan bu düzenlemeler aracılığıyla gerçekleştirilmesi
düşünülen hedefler arasında aşağıdakilerd�n hangisi
gösterilemez?
A) Padişah ve hanedanın otoritesini artırmak
B) Devlet yöneticilerinin dürüst davranmalarını sağlamak
C) Yöneticilerin güçlü ailelerle akrabalık kurarak nüfuz sahibi
olmaları nı engellemek
D) Divanıhümayun'un işlevselleğini artırmak
E) Veraset sistemini düzenli hale getirip taht kavgalarını en­
gellemek
s. Osmanlı Devleti'nde aşağıdaki uygulamalardan hangisi­
nin taht kavgalarını önleme amacı taşıdığı söylenebilir?
A) Ülkenin devleti yöneten hanedan üyelerinin malı sayılması
B) Ölen hükümdarın yerine tahta geçme hakkının hükümda­
rın erkek çocukları na ait olması
C) XVI . yüzyılın sonuna kadar, şehzadelerin devlet yönetimin­
de deneyim kazanmaları için sancaklara vali olarak gön­
derilmesi
D) XVII . yüzyıldan itibaren tahta geçme hakkı nın devleti yöne­
ten ailenin en yaşlı erkeğine verilmesi
E) XV. yüzyıldan itibaren Divanıhümayun'a başkanlık etme
hakkının sadrazama verilmesi
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

,,

6 . Osmanlı Devleti'nde, 1. Murat Dönemi'ne kadar "Ülke hane­
dan ailesinin ortak malı" sayılırken, 1. Murat Dönemi'nde "Q.!ke,
hükümdar ve oğullarının malıdır." anlayışı benimsenmiştif
Bu anlayış değişikliğinin temel amacı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Şehzadelerin daha fazla deneyim kazanmasını sağlamak
B) En yaşlı ve akıllı olan hanedan üyesini tahta çıkarmak
C) Merkezi otoriteyi güçlendirmek
D) Hükümdarın sorumluluklarını azaltmak
E) Hanedan üyelerinden farklı alanlarda yararlanmak
9. Bir tarihçi, Osmanlı Devleti'ndeki Divanıhümayun için "bugün­
kü anlamda Bakanlar Kurulu, Danıştay, Yargıtay gibi devlet ku­
rumlarının görevlerini yerine getiren bir meclisti." demiştir.
Tarihçinin bu değerlendirmeyi aşağıdakilerden hangisine
dayandırdığı savunulamaz?
A) Davaların ve şikayetlerin karara bağlanmasına
B) Ülke yönetimine ilişkin kararlar alınmasına
C) Kadılar tarafından alınan kararların gözden geçirilmesine
D) Haftanın belirli günlerinde toplanılmasına
E) Alınan kararların hukuk sistemi gereğince kanun sayılma­
sına

7. Osmanlı Devleti'nde Divanıhümayun'a başkanlık etme görevi

Fatih Sultan Mehmet Dönemi'nde padişah yerine sadrazama
bırakılmıştır.
Fatih Sultan Mehmet'in böyle davranmakla Divanıhüma­
yun ile ilgili aşağıdakilerden hangisini amaçladığı savu­
nulabilir?
A) Daha rahat çalışma ortamı sağlamayı
B) Toplanılan gün sayısını artırmayı
C) Kalemiye sınıfını önemli hale getirmeyi
D) Gündem konularını azaltmayı
E) Üyeler arasında uyum sağlamayı

ı o . Fatih Sultan Mehmet Dönemi'nden itibaren yüksek derecede

görev yapan memurların ölümleri halinde mallarına el konula­
rak bunların hazineye intikal ettirilmesi sağlanmıştır.

8 . Osmanlı Devleti'nde; Bu uygulamanın amaçları arasında aşağıdakilerden han­

gisi gösterilemez?
1. devlet kadrolarında devşirme kökenlilerin tercih edilmesi,
A) Merkezi yapıyı güçlendirmek
il. padişahların cariyelerle evlenmesi geleneğinin başlatıl-
ması, B) Devlet otoritesine rakip olabilecek oluşumları engellemek

111. yeniçerilere cülus bahşişinin verilmesi C) Ülke topraklarının maaş karşılığı olarak, devlet yöneticileri
tarafından işletilmesini sağlamak
durumlarından hangilerinin saray dışındaki bazı ailelerin,
D) Ekonomik bunalım ve savaş dönemlerinde devlet hazine­
devlet yönetiminde nüfuz sahibi olmalarını önlemeye yö­
sine gelir sağlamak
nelik olduğu savunulabilir?
E) Üst düzey yöneticilerin öldükten sonra mirasçılarına bir­
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 şey bıra_kamayacaklarını düşünerek dürüst davranmaları­
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 nı sağlamak
 S O R U LA R

2. Topkapı Sarayı'na gezi düzenleyen Ahmet, sarayın ilk avlu­

Ben Sultan Yıldırım Bayezit Han oğlu
sunda birun erkanı denilen saraya mensup vazife sahiplerinin
1.

Şehzade Çelebi Mehmet'im. Sarayda

dairelerinin yer aldığını, üçüncü avlusunda ise divan heyetinin
şehzadelik dönemimde çok ünlü hoca­
ve elçilerinin kabul edildiği arz odası, mukaddes emanetlerin
lardan eğitim aldım. Eğitimimi tamamla­
sergilendiği oda, padişahın ailesine mahsus daireler, enderun
dıktan sonra devlet yönetiminde tecrübe
halkına mahsus odalar olduğunu gözlemlemiştir. Bu gözlem­
Çelebi kazanmak için beni Amasya Sancağı'na
lerinden hareketle de saray hakkında değerlendirmelerde bu­
Mehmet gönderdiler. Devlet işlerinde bana yardım­
lunmuştur.
cı olması için de bir lala görevlendirdiler.
Burada yapacağım çalışmalarla muhte­ Aşağıdakilerden hangisi Ahmet'in saray hakkındaki de­
mel padişahlığını için bilgi ve becerilerimi ğerlendirmelerinden biri olamaz?
geliştirmeyi ve halkımı daha yakından ta­ A) Farklı bölümlerden oluştuğu
nımayı umut ediyorum.
B) Değişik dönemlerde eklemelerin yapıldığı
C) Dış politikanın buradan sürdürüldüğü
Yukarıdaki konuşmadan hareketle Osmanlı Devleti hak­
kında aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? D) Padişahın aile hayatının yer aldığı
E) Kültür ve sanat değeri taşıdığı
A) Sarayın aynı zamanda bir eğitim kurumu olduğuna
B) Ülkenin padişah ve çocuklarının malı sayıldığına
C) Şehzadelerin tecrübe kazanmalarının önemsendiğine
D) Lalaların hanedan mensupları arasından seçildiğine
E) Belli bölgelerin şehzadeler tarafından yönetildiğine

3. Aşağıda Divanıhümayun toplantısı ile ilgili öğrenciler tarafın­

dan yapılan bir diyalog çalışması verilmiştir.
Ömer (Sadrazam):
- Bu gün divan toplantısına Akdeniz'de ticaret yapan Müslü­
man tüccarların bir şikayeti ile başlıyoruz.
Berkehan (Kazasker):
- Emrimdeki kadılara siparişleri zayi olan halk ve esnaftan
birçok şikayet gelmiş.
Fatih (Defterdar):
- Venedikli korsanların saldırıları hazineye de zarar vermekte.
Selami (Şeyhülislam):
- Divanda alınan karar kesinleşirse emrimdeki reisülkütta­
ba derhal Kıbrıs'ın Osmanlı Devleti'ne verilmesi için yazı
yazdıralım.
Semih (Yeniçeri Ağası):
- Kıbrıs'a gidecek yeniçerilerin hazırlık yapması için emir ve­
reyim.
Buna göre diyalogtaki hangi öğrencinin karakteri --
yanlış­
b�
A) Ömer B) Berkehan C) Fatih
D) Selami E) Semih

111
 1-

4: 5. Osmanlı Devleti'nde ilk divanhane Fatih Sultan Mehmet Dö­

No Uyg·uıarria Gerekçesi nemi'nde yapılmış ahşap bir binaydı. Divanıhümayun üyeleri
haftanın dört günü burada toplanırdı. Divan üyeleri olan sad­
�- _,,

1 Kardeş katlinin yasal Taht kavgalarını önlemi

razam, kubbealtı vezirleri, Anadolu ve Rumeli kazaskerleri
hale getirilmesi
devlet işlerini görüşüp padişaha arz etmek üzere karar alır,
il Müsadere usulünün Feodal yapıların ortaya davalara bakarlardı. ihtiyaç duyulması halinde şeyhülislam da
benimsenmesi çıkmasını engellemek toplantılara davet edilirdi. Divanıhümayun'un diğer görevlileri;
nişancı, defterdar, reisülküttap, tezkireciler ve katiplerdi. Bu
111 Ekber ve erşed siste- Şehzadelerin sarayda eği-
toplantılar da devletin siyasi, idari, mali, örfi işleri ve halkın
minin benimsenmesi tim görmelerini önlemek
önemli davaları da görüşülürdü. Ayrıca sadrazamın elçi ka­
iV Divanın danışma or- Merkezi otoriteyi güçlü bulleri ve padişah kızlarının nikahları da buralarda yapılırdı.
ganı olarak çalışması tutmak
Bu bilgilere göre, Divanıhümayun hakkında aşağıdakiler­
V Sancak sisteminin Şehzadelerin halkı tanıması den hangisine ulaşılamaz?
benimsenmesi ve eğitim almasını
sağlamak A) Belli bir hiyerarşinin esas alındığına
B) Şeyhülislamın, doğal üyesi olmadığına
Yukarıdaki tabloda yer alan kaç nolu alandaki uygulama­
C) Farklı konuların görüşüldüğüne
nın gerekçesi yanlış açıklanmıştır?
D) Fatih Sultan Mehmet Dönemi'nde kurulduğuna
A) 1 B) il C) 1 1 1 O) iV E) V
E) Belli günlerde toplandığına

6. Venedik elçisi Andrea Cossolo "Nasihatüsultanmurat" adlı

eserinde, il. Murat'ın Şehzade Mehmet'e (Fatih) yaptığı bazı
nasihatleri "Allahüteala hazretleri, padişahlara güç ve kuvve­
tin yanında akıl da vermiştir. Ta ki kuvvetlerini aklın yardımıyla
yerli yerinde kullanabilsinler. Sadece birini kullanmaları iyi de­
ğildir. Padişahlığın taşıdığı anlam, biraz da bunların ikisini de
yerli yerinde kullanabilmekle gerçekleşir." olarak nakletmiştir.
Bu nasihatlerin padişahlara;

1 . halkı ve yöneticilerini tanıyabilme,

il. devletin itibarını koruyabilme,
1 1 1 . liderlik vasıflarını taşıyabilme

gereksinimlerinden hangileri doğrultusunda verildiği sa­

vunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 1 1 1

· o) ı ve il E) 1 , i l v e 1 1 1
 _AS İ K Ç A Ğ DA □ SMANLI TOPLUM D ÜZEN İ

3 . Osmanlı Devleti, hakim olduğu bölgelerdeki gayrimüslimlere

1 . XVI. yüzyılda, Osmanlıları n en yüksek eğitim kurumları ndan
biri olan Fatih Medresesi müderrisliğine yükselenlerin sosyal
tabanına bakı ld ı ğ ı nda, %47'sinin reaya kökenli olduğu, geriye
kalanları n % 39'unun ulema ailelerinden , % 1 4'ünün de askeri
zümrelerden geldiği anlaşılmaktadır.
Bu bilgilerden hareketle Osmanlı Devleti ile ilgili olarak;
1. toplumda dikey har�ketliliğin olduğ u ,
i l . liyakata önem verildiği,
111. medrese mezu nları n ı n ayrıcalıklı sayıldığı
büyük bir tolerans uygulayarak onları dinlerinde, inançları nda
ve kendi araları ndaki ilişkilerde serbest bırakm ıştı r.
Bu durum Osmanlı Devleti hakkında;
1. Müslüman olmayanlara kendi benliklerini koruma olanağ ı
sağland ığı ,
i l . Müslüman olma_yanları n Müslümanlarla eşit haklara sahip
olduğu,
111. Müslüman olmayanları n devlet yönetimine katıldığı

ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? ifadelerinden hangilerinin bir göstergesi sayılabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1 A) Yal nız 1 B ) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1

D ) 1 ve i l E ) 1 , i l ve 1 1 1 D) 1 ve i l E ) 1 , i l ve 1 1 1

4. Osmanlı ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayalı idi.

Bu durumun:

1. tı mar,
i l . pençik,
1 1 1 . devşirme

sistemlerinden hangileri ile sürdürüldüğü savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1

D ) 1 ve 1 1 1 E) i l ve 1 1 1

2 . Osmanlı Devleti'nin kuruluş ve genişleme döneminde bazı

zümreler, sürekli batıya doğru göç etmişler, yerleştikleri böl­
gelerde zaviyeler kurarak bu bölgeleri imar etmişlerdir. Askeri
hareketlerle birlikte buralara gelen oymakları n bu zaviyeler

5 . Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nde hoşgörülü

çevresine binalar yapması ve yerleşmesi sonucunda buralar­

bir anlayışın olduğunun kanıtı sayılamaz?

da köyler ortaya çıkmıştı r.
Buna göre Osmanlı Devleti ile ilgili olarak aşağıdakiler­
den hangisine ulaşılamaz?
A) Toplumsal yapıda yatay hareketliliğin olduğuna
B) İlk göç hareketlerinin askeri amaçlarla yapıld ığına
C) Göçlerin, bayınd ı rl ı k faaliyetleri ile pekiştirildiğine
D) Bölgelerin sosyo-ekonomik kalkınması na önem verildiği­
ne
E) Göç yapı lan bölgelerin yerleşim yeri olarak görüldüğüne
A) Saray doktorları n ı n önemli bir kısmı nın Musevilerden
oluşması
B) 1 461 'de İstanb�l'da Gregoryen Ermeni Patrikhanesi'nin
kurulmasına izin verilmesi
C) Venedikli tüccarlara imtiyazı mahsusan ı n verilmesi
D) İ spanya'da zulme uğrayan Musevilere yardım edilmesi
E) Her etnik yapıdan insanı n Divan ı hüm ayun'a mür�caat
edebilmesi

:ı
1

)rt
önce Konuyu
T mak
azım
-:t � ·.· -:· .• ,.__ .

6. Osmanlı Devleti'nde; 9. Aşağıdaki tabloda Osmanlı Devleti'ndeki bazı yapılar ve faa­

liyet alanları verilmiştir.
1. tımar,
i l . v�kıf, �. .
Kurum · · Faaliyet Alanı
111. iskan
Cami Devlet emirlerinin halka duyurulması ve
sistemlerinden hangileri ile halkın eğitim, sağlık ve dini ibadetlerin yerine getirilebilmesi
alanlardaki ihtiyaçları karşılanmıştır? imarethane Öğrencilere, yoksullara, kimsesizlere ve
A) Yalnız 1 B ) Yalnız i l C ) Yalnız 111 yolculara ücretsiz yemek verilmesi

D) 1 ve i l E) 1, il ve 111 Darü'ş-şifa Her kesimden insanın tedavi edilmesi

Kervansaray Tüccarların konaklayabilmesi

Bu bilgiler Osmanlı Devleti hakkında aşağıdakilerden

hangisinin bir kanıtı sayılamaz?

A) Halkın ihtiyaçlarının önemsendiğinin

7. Fatih Sultan Mehmet'in 1 470'te medreselerin yanına kurdu­
ğu hastanede fakirlere haftada bir gün ücretsiz bakılmakta ve
bunları n ilaçları ücretsiz verilmekteydi.
Bu durum Osmanlı Devleti ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisinin kanıtıdır?
B) Ekonomik hayatı canlandıracak yapılar oluşturulduğunun
C) Sosyal kurumların devlet tarafından yapıldığının
D) Mimari alanında eserler oluşturulduğunun
E) Din, sağlı k ve ekonomik alanlarla ilgili gereksinimlere
önem verildiğinin

A) Sosyal devlet anlayışının benimsendiğinin

B) Halkın ekonomik sıkıntı içinde olduğunun
C) Tıp alanında Batı'dan ileri bir seviyede olunduğunun
D) Medrese öğrencilerinin hastanelerde tecrübe kazandığı­
nın
E) Halka verilen hizmetlerin sağlık alanıyla sınırlı kaldığının

8 . Osmanlı Devleti'nde tarım üretiminin nüfusu besleyecek sevi­

yenin altına düşmemesine büyük önem verilmiştir. 1 o. Osmanlı bevleti'nde padişahlar, hanedan üyeleri, üst düzey
yöneticiler ve varlıklı kişiler hizmet verilen alanların önemi ne­
Bu konudaki önemin;
deniyle vakıflar kurmuşlardır.
1. tımar sisteminin uygulanması,
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nde vakıf hiz­
il. çiftçinin tımarlı sipahilere karşı korunması , metlerinden yararlanan çevrelerden biri değildir?
111. reayanın tohum ve gübre ihtiyacının karşılanması
A) iskan politikası sonrası Balkanlara yerleşen Ahmet
d urumlarından hangileriyl � sürd ürülmeye çalışıldığı sa­ B) Han ve kervansaraylarda konaklayan tüccar Hasan
vunulabilir?
C) Medresede eğitim ihtiyaçları nı karşılayan Yusuf
A) Yaln'ı z I B) Yalnız il C) Yalnız 111 · D) Tımar si_steminde yetişen cebelü Mehmet
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111 E) Darüşşifadan sağlık hizmeti alan Fatma

UcDört
Bes
LAS İ K Ç A Ğ DA □ SMANLI TOPLUM DÜZENİ

1 . Osmanlı Devleti'nde padişahın sefere çıkması, bir zaferden 3 . 1. İhtiyacı olan tüccarlara kredi kullandırılarak ticaretin des­
dönmesi, padişahın tahta çıkması, dini bayramlar, padişah teklenmesi
kızlarının veya kız kardeşlerinin nişanları ,ve evlenme törenle­ il. Halkın sağlık, eğitim ve öğretim alanlarındaki ihtiyaçları­
ri, şehzadelerin sünnet düğünleri, padişah çocuklarının doğu­ nın karşılanması
mu vb. çeşitli vesilelerle şenlikler yapılır, panayırlar kurulurdu.
111. Sancaklara tecrübe kazanmak için yönetici olarak atanan
Bu şölenlerin aşağıdakilerden hangisini sağladığı söyle­ şehzadelerin eğitim ihtiyaçlarının giderilmesi
nemez?
Osmanlı Devleti'nde vakıfların etkili olduğu alanlar ara­
A) Komşu ülkelerle ilişkilerin gelişmesini sında yukarıdakilerden hangileri yer almaktadır?
B) Toplumsal dayanışmayı A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve il
C) Kültürel değerlerin korunmasını
O) 1 ve ili E) 1, il ve 111
D) Önemli olayların takip edilmesini
E) Halkın devleti sahiplenmesini

4. Osmanlı Devleti'nde kentler, genellikle camiler etrafında inşa

edilen medrese, imaret, darü'ş-şifa, han, hamam, tekke, za­
viye, mektep gibi kültürel ve sosyal ar:naçlı yapılardan oluş­
muştur.
Bu durum kent yapılanmasında;

1. din,
il. kültür,
111. eğitim

olgularından hangilerinin etkili olduğunu göstermekte­

dir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, il ve 111

2. Yavuz Sultan Selim Dönemi'nde Suriye ve Mısır'ın fethiyle

Kudüs Ermeni Patrikhanesi de Osmanlı idaresine girmiştir.
Yavuz Sultan Selim, Ermeni Patriği 111. Serkis'e gönderdiği
fermanla Kudüs'ün içinde ve dışındaki tüm kilise ve manastır­
ların tasarruf hakkını Kudüs Ermeni Patrikhanesi'ne vermiştir.
5. Osmanlı Devleti'nde servet ve mülkiyetin toplumun tüm kat­
Bu bilgilere göre Osmanlı Devleti hakkında: manlarına mümkün olduğunca eşit dağıtılmasına ve halkın
1. inanç hürriyetinin önemsendiği, temel ihtiyaçlarının karşılanmasına büyük önem verilmiştir.

il. hoşgörünün benimsendiği, Aşağıdakilerden hangisinin bu önem doğrultusunda ya­

pılanlardan biri olduğu savunulamaz?
111. etnik çeşitliliğin olduğu
A) Vakıflar tarafından sosyal refahı artırmaya yönelik birçok
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
kurumun yapılması
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 B) Halkın reaya ve askeriye olarak gruplandırılması
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111 C) Arazilerin aşırı parçalanmasının önlenmesi
D) Yaşlılık ve maluliyet sigortası güvencesinin sağlanması
E) Mahallelerin maddi sıkıntıya düştüğünde desteklenmesi
r
, Önce Ko:��
azım
� � �.� ·.· .·
6 . Araştırmacı Brockelmann "Müslüman Türkler, fetihleri esna­
,<
sında isteselerdi Hristiyanlığı tamamen yok edebilirlerdi, f�kat
mensubu bulundukları din, buna izin vermez. Bu yüzden;Fa­
tih Sultan Mehmet gayrimüslimleri dini vecibelerinde serbest
bırakmak suretiyle rahat��z etmedi. İslam devlet anlayışına
uygun olarak Ortodoks Rum ruhani sınıfına ayrıcalık tanıdı."
demiştir.
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti hakkında bu bil­
gilerden çıkarılabilecek sonuçlardan biri değildir?
A) Müslüman olmayanların benliklerini korumalarına olanak
sağlandığı
B) Dinin, topluma bakış açısına yön verdiği
C) Hoşgörülü bir anlayışın benimsendiği
D) Gayrimüslimlerin denetimden uzak tutulduğu
E) Irk ve kabile üstünlüğünün yok sayıldığı
7 . Osmanlı Devleti'nde;
1. çiftçilerin şehirlere veya başka bölgelere göç etmesinin
kurala bağlanması,
il. toprağını üç yıl üst üste boş bırakan tımar sahibinden çift-
bozan vergisinin alınması,
111. Müslümanlardan ürün üzerinden aşar vergisinin alınması
durumlarından hangilerinin tarımsal üretimde devamlılığı
sağlama amacına yönelik Ôlduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
D) 1 ve il E) 1, il ve ili
8. Osmanlı Devleti'nde zirai toprakların mülkiyeti fertlere bırakıl­
maz, fertler ancak muhafaza görevini üstlenir ve üretim ya­
pardı. Miri adı verilen bu mülkiyet rejiminde toprak, çiftçilere
babadan oğula geçecek şekilde kiralanmış sayılır, alım satımı
devletin sıkı kontrolü altında tutulur, vakfedilmesine ve bağış­
lanmasına müsaade edilmezdi.
Bu durumunun aşağıdakilerden hangisine karşı bir ön­
lem niteliği taşıdığı savunulabilir?
A) Yöneticilerin aynı aileden seçilmesine
B) Başka ülkelerden kaçak olarak gelenlerin yerleşmesine
C) Toprakların devletin denetimi dışında el değiştirmesine
D) Bölgeler arasında ticari faaliyetlerin yapılmasına
E) Ham maddesi ülkede üretilen malların ithal edilmesine
9. il. Bayezid Dönemi'nde lspanya'daki baskı ve katliamdan kur­
tarılan Yahudiler, Osmanlı Devleti'ne mülteci olarak getirile­
rek, Selanik ve İstanbul'a yerleştirilmişler, ticaret, bankacılık
ve sarrafçılık gibi işlerle uğraşarak kısa zamanda zenginleş­
mişlerdir.
Buna göre Osmanıl Devleti ile ilgili olarak;
1. yönetimde hoşgörünün egemen olduğu,
il. devlet kurumlarında görev almada liyakatin esas alındığı,
111. ticari faaliyetlerin gayrimüslimler aracılığıyla sürdürüldüğü
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve il
D) il ve 11 1 E) 1, il ve ili
1 o. Osmanlı Devleti'nde bayram ve kandil günleri, padişahların
tahta geçmesi, şehzadelerin sünnet törenleri, düğünler, ba­
harın gelişi, ordunun sefere çıkması ve zafer kazanılması gibi
konular halk tarafından şenlikler ve ziyafetlerle kutlanırdı.
Aşağıdakilerden hangisi bu kutlamaların Osmanlı toplu­
mu üzerindeki etkilerinden biri olamaz?
A) Sosyal hayatın canlanması
B) Demokrasi bilincinin gelişmesi
C) Önemli günlerin hatırlanması
D) Bilgi ve haber paylaşımının artması
E) Birlik ve beraberliğin pekişmesi
UcDört
Ses
 1 K LAS İ K Ç A Ğ DA
1 . Kanuni Sultan Süleyman Dönemi'nde Osmanlı ülkesine ge­
len Busbecg "Biz huzurda iken büyük bir kalabalık vardı. Bu
koca mecliste bulunan herkes haiz olduğu mevkii ve rütbeyi
kendi liyakati ile almıştı. Hiç kimse filanın neslinden, falanın
soyundan gelmiş olmak dolayısıyla diğerlerinden yüksek bir
mevkiye çıkmazdı." demiştir.
Bu bilgiler Osmanlı Devleti hakkında aşağıdakilerden
hangisini doğrulamaz?
A) Makam ve mevkilerde liyakatın önemli görüldüğü
B) İltimas ve adam kayırmanın benimsenmediği
C) Kişilerin bulunduğu mevkilere göre saygınlık kazandığı
D) Merasimlerde görevlilerin hiyerarşiye göre bulunduğu
E) Sınıf farklılıkları yaratacak oluşumlara müsade edilmediği
2 . Orhan Gazi'nin yayımlamış olduğu bir fermanda: "Ben Os­
man Gazi oğlu Orhan Gazi! Bursa feth olunduktan sonra da
gayrimüslimlerin rahat yaşamaları için bütün tedbirler alına
ve kolaylık sağlana. Bursa'ya gelen yabancıların ibadet yeri
kurabilmeleri için ne gerekiyorsa yapıla." ifadeleri yer almıştır.
Bu fermandan hareketle Osmanlı Devleti ile ilgili · olarak
aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) İnanç özgürlüğüne önem verildiğine
B) Müslüman olmayanların yönetime alındığına
C) Gayrımüslimlerin nüfus olarak çoğunlukta olduğuna
D) Kültür birliğinin sağlanmak istendiğine
E) Devletin yeterli askeri ve siyasi güce ulaşamadığına
□ S MANLI T O P LUM D Ü Z E N İ
3 . İbn-i Batuta, seyahatnamesinde "Antalya'ya geleli henüz iki
gün olmuştu ki Ahilerden biri gelerek yanımızdaki şeyh ile ko­
nuştu. Ne konuşulduğunu şeyhe sorduğumda: "Seni ve arka­
daşlarını yemeğe davet ediyor'' dedi. Hayrete düştüm ama o
an için teklifi de kabul etmek zorunda kaldım. Ahi çıkıp gittikten
sonra şeyhe: "Görünen o ki bu adam fakirdir. Bizi ağırlama­
ya gücü yetmez. Kendisini rahatsız etmek istemeyiz." dedim.
Bunun üzerine şeyh tebessüm etti ve "Bu konuda tereddüt
etmene gerek yok. Seni davet eden kişi Ahilerin reislerinden
biridir. Kendisi kunduracıdır ve cömertliğiyle tanınmıştır. Yöre­
deki sanat sahiplerinden aşağı yukarı iki yüz arkadaşı vardır.
Bunlar onu reis seçtiler ve bir zaviye inşa ettiler. Şimdi gündüz
kazandıklarını geceleri sarf etmektedirler." demiştir.
Yukarıda verilen bilgilerden hareketle Ahiler hakkında
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Sosyal yardımlaşmaya katkı sağlandığı
B) Demokratik bir işleyişlerinin olduğu
C) Üyeleri arasında Müslüman olmayanların da yer aldığı
D) Meslek gelişimine katkıları olduğu
E) Toplumsal ihtiyaçların karşılandığı
4. Yunanistan'da, Bulgaristan'da, Kosova'da, Bosna'da, Arna­
vutluk'ta günümüze kadar gelebilen Osmanlı yapıları, Anado­
lu'da Bursa, Edirne, Amasya, İznik ve Manisa gibi şehirlerdeki
anıtsal yapılarla benzer özelliklere sahiptir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?
A) Fetih hareketleriyle Anadolu'dan birçok insanın Balkanla­
ra yerleştirilmesiyle
B) Osmanlı mimari anlayışında üslup birliğinin sağlanmış
olmasıyla
C) Balkan şehirlerinin Batı'daki sanat anlayışlarının etkilerine
açık olmasıyla
D) Osmanlı mimarisinde uzun dönem · aynı tip eserlerin ve­
rilmesiyle
E) Balkanlardaki mimari eserlerin malzeme ihtiyacının Ana­
dolu'dan karşılanmasıyla
 Sınavda ,1
Bu tarz A
Sorarlar �

5. Osmanlı Devleti'nde; 8. "Ben ki lstanbul Fatihi Fatih Sultan Mehmet, bizatihi al ı n

1. vakıf sistemi, terimle kazanmış olduğum akçelerimle satın aldığım istan­
il. ahilik teşkilatr, ıf bul'un Taşlık mevkiinde 1 36 adet dükkanımı aşağıdaki şartlar
muvacehesinde vakfediyorum. Şöyle ki: Bu gayrimenkulatım­
111. iskan politikası dan elde olunacak nemalarla İstanbul'un her sokağına ikişer
durumlarından hangile rinin sosyal yapının düzenlenme-
0
kişi tayin eyledim. Ayrıca 1 O cerrah, 1 O tabip ve 3 de yara
sinde etkili olduğu savunulabilir? sarıcı tayin eyledim. Bunlar ki ayın belli günlerinde lstanbul'a
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 çıkalar, bila istisna her kapıyı vuralar ve o evde hasta olup
olmadığını soralar; var ise şifası olalar. Değilse kendilerinden
D) 1 ve ili E) 1 , i l ve ili hiçbir karşılık beklemeksizin Darülacezeye kaldıralar, orada
salah bulduralar. Ayrıca külliyemde bina ve inşa eylediğim
imarethanede şehitlerin aileleri ve İstanbul fukarası yemek
yiyeler. Ancak yemek yemeye veya almaya bizatihi kendüleri
gelemeyenlerin yemekleri güneşin loş bir karanlığında kimse
6. Osmanlı Devleti'nde vakıfların etkileri konusunda "Bir kişi va­ görmeden kapalı kaplar içerisinde götürüle . . . "
kıf evde doğar, vakıf beşikte uyur, vakıf mallarından yer ve Yukarıdaki vakfiyeye göre padişahların vakıfların kurul­
içer, vakıf kitaplarından okur, bir vakıf mektebinde hocalık ması ve geliştirilmesine özel bir önem vermelerinin ne­
yapar, maaşını vakıf idaresinden alır ve öldüğü zaman vakıf denleri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
tabuta konulup vakıf bir mezarlığa gömülürdü." ifadeleri kul­
lanılmıştır. A) Özel mülkiyetin yaygınlaştırılmak istenmesi
B) Toplumsal eşitliğin sağlanmasına özen gösterilmesi
Buna göre aşağıdakilerden hangisi vakıfların Osmanlı
Devleti'ndeki etkilerinden biri olamaz? C) İnsan onurunun korunmasına önem verilmesi
D) Halkın devlete bağlılığının artırılmak istenmesi
A) Hazine harcamalarının azalması
E) Toplumun yardımseverliğe teşvik edilmesi
B) Sosyal hayatı n düzenlenmesi
C) Zenginleşmenin önlenmesi
D) Sosyo-kültürel gereksinimlerin karşılanması
E) Halkın ihtiyaçlarının sağlanması

7. Osmanlı günlük yaşamında, mahallelerin de ayrı bir önemi 9. Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki fetihleri sonucunda, Ana­
vardır. Mahalleler aynı dinden ve sosyal gruptan genelde dolu'dan Balkanlara gelen birçok aşık, sazını ve bağlı bulun­
hemşehrilik anlayışı ile bir araya gelmiş gruplardan oluşuyor­ duğu aşıklık geleneğini buralara yaymıştır. Yine çeşitli tarikat­
du. Yardımlaşma her mahalle sakininin görevi gibi algılanır; lara bağlı dervişler, şeyhler Balkanlara gelerek tekke, zaviye
düğün cenaze ve hastalık gibi durumlarda birlik içinde sıkıntı­ ve medreseler kurmuştur.
lar giderilmeye çalışılırdı. Bu durumun;
Buna göre mahalle kültürünün Osmanlı Devleti için taşı­ 1. Balkan ezgileri arasında birçok türkü ve maninin Türkçe
dığı önem konusunda aşağıdakilerden hangisi söylene­ yazılıp söylenmesi,
mez?
il. lslamiyet'in daha geniş alanlara yayılması,
A) Barış ve huzur ortamının sağlanması na imkan verdiği 111. Balkanlarda kültür birliğinin sağlanması
B) Kaynaşmış bir toplumuo oluşumuna ortam hazırladığı
gelişmelerinden hangilerinde etkili olduğu savunulabilir?
C) Toplumda mezhep birliğini oluşturduğu
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) 1 ve il
D) Hemşehrilik duygularının gelişmesine katkı sağladığı
E) Toplumsal etkileşime hizmet ettiği D) i l ve 1 1 1 E) 1, il ve 1 1 1

1 . Osman lı klasik dönemi olarak bilinen XVI . yüzyı lda ülke nü­
fusu yaklaşık 12 milyondu. Bunun yüzde 58'ini Müslümanlar,
yüzde 4 1 'ini H ıristiyanlar, yüzde 1 kadarı nı da Museviler oluş­
turmaktayd ı .
Osmanlı Devleti'ncle nüfus konusundaki b u farklılığı bir
arada tutan faktörler arasında aşağıdakilerden hangisi
gösterilemez?
A) Güçlü bir askeri yapıya sahip olunması
B) Sosyal devlet anlayışı n ı n benimsenmesi
C) Ülkede huzur ve istikrarın sağlanması
D) Yönetimde hanedanlık anlayışı n ı n benimsenmesi
E) Merkeziyetçi yönetime önem verilmesi
2. Osmanlı Devleti'nde tarım ekonomisine yönelik zaman zaman
ihraç yasakları kon ulmuş ve stok politikası uygulanmıştı r.
Bu durumun;
1. zirai ürün arzını yüksek tutmak,
il. fiyat istikrarı n ı sürdürmek,
i l i . dış ticareti sonland ı rmak
amaçlarından hangilerine yönelik düşünüldüğü savunu­
labilir?
A) Yalnız 1 B ) Yalnız i l
D) 1 ve i l i E) 1 , i l ve i l i
K LAS İ K Ç A Ğ DA O S MA N L I TOPLUM D Ü ZEN İ
3 . Bir tarihçi eserinde "İstanbul ne kadar da garip bir şehir! Dün­
yanı n başka şehirlerine nazaran kendi baş ı na daha buyruk,
daha hür. Dört ayrı millet, büyük ihtilaflara düşmeden bir ara­
da geçinip gidiyor. Hepsi aynı toprağ ı n çocukları . Birbirlerine
karşı , bizimkilerden daha müsamahakarlar. Evet, çeşitli yerle­
rin ve çeşitli toplulukları n insanları . Türkler, Ermeniler, Rumlar
ve Yahudiler . . . " ifadelerini kullanmıştı r.
Bu ifadelerin Osmanlı Devleti'ne ait aşağıdakilerden han­
gisinin bir sonucu olduğu savunulabilir?
A) Millet sistemi B) İskan politikası
C) Devşirme sistemi D) lkta uygulaması
E) Veraset anlayış ı
4. Osmanlı Devleti'nde uygulanan çifthane sisteminde işlediği
toprağ ını haklı bir neden olmaksızı n terk ederek başka yerlere
göç eden veya başka işlerle uğraşmaya başlayan dolayısıyla
arazisini üç yıl boş bı rakan kimselerden "çiftbozan resmi" ad ı
altında bir vergi alı n ı rd ı .
Bu durumun temel sebebi olarak aşağıdakilerden hangisi
gösterilebilir?
A) Vergi çeşitliliğini artırmak
B) Köylüye yardımcı olmak
C) Üretimin sürekliliğini sağlamak
C) 1 ve i l D) Toprak üzerindeki haklarını korumak
E) Memur maaşları nı karşılamak
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

-·
5. Osmanlı devlet yönetiminde belirli dönemlerde geçerli olmuş 8 . Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği altında bulunan top­
kurallardan bazıları şünlardır: raklar, devletin kuruluşundan XVI I . yüzyılın sonlarına kadar
• Ülke hanedan üyelerinin ortak malıdır. artmıştır.
• Ülke hükümdar ve .a ilesinin malıdır. Bu durum Osmanlı Devleti'nin;
• Hükümdarlık hanedanın en yaşlı üyesinin hakkıdır.
1. askerlik,
Bu kurallar aşağıdaki alanlardan hangisiyle ilgilidir? il. ekonomi,
A) Yönetim B) Askeri C) Ekonomik 1 1 1 ._ _yönetim
D) Hukuk E) Diplomasi alanlarından hangilerinde güçlü olmasının bir sonucu­
dur?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1
D) 1 v e i l E) 1, i l v e 1 1 1

6. Bizans Dönemi'nde Anadolu'nun çeşitli yerlerine dağılmış

1 00 bin Ermeni yaşarken, Osmanlı sınırları içerisindeki Erme­
nilerin sayısı 600 bin civarına ulaşmıştı r.
Bu durumda Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki özelliklerin­
den hangisinin etkili olduğu savunulabilir?
9 . Osmanlı Devleti'nde;
A) Farklı dinlere inanç özgürlüğü sağlaması
B) Gayrimüslimlerden haraç ve cizye vergisi alması 1 . Sınırlar yeniden belirlenmiştir.
C) Düzenli, askeri birliklere sahip olması il. Gelir v e gider miktarı değişmiştir.
D) Hukuk sisteminde şeri ve örfi hükümlerin esas alınması 1 1 1 . Kültürel yapıdaki farklar sona ermiştir.
E) Bilim insanları n ı n devlet yöneticileri tarafından desteklen­ gelişmelerinden hangileri yeni toprakların kazanılması­
mesi nın bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız il C ) Yalnız 1 1 1
D) 1 ve i l E) 1, i l v e 1 1 1

7. Osmanlı İmparatorluğu'nun toplumsal yapısı çeşitli etnik

g ruplardan oluşmuştur. Bu gruplar millet sistemiyle organize
edilerek yönetilmiştir.
1 o . Osmanlı Devleti'nin farklı d i n v e milletten insanlara karşı po­
Bu yapılanmanın Osmanlı Devleti'nde; litikası "kubbe altında bir arada yaşamak" anlayışı olmuştur.
1. kültürel etkileşim , Bu anlayışın aşağıdakilerden hangisi ile sürdürülmeye
i l . ırk olgusu, çalışıldığı savunulabilir?
1 1 1 . hoşgörü ortamı A) Hoşgörülü bir anlayışla
konularından hangilerindeki gelişmeleri engellediği sa- B) Özerk yönetimlerle
vunulabilir? C) Veraset sistemiyle
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1 D) Monarşik yönetimle
D) 1 ve il E ) 1, i l ve 1 1 1 E) Fetih hareketleriyle
1 . XVI. yüzyılda Anadolu eyaletlerinde işletilen Osmanlı vakıfları 2. Seyyahların verdiği bilgilere göre Osmanlı Devleti'nin Balkan
envanteri şöyledir: fetihleri sonucunda Selanik, Belgrad, Sofya gibi Balkan şehir­
lerinde yaşayan Hristiyan toplumlarda birçok kadın çarşaf giy­
Vakıf Türü Sayısı meye başlamış ve pek çok kilisede kadın ve erkekleri ayıran
i maret 45 tahta parmaklıklar yapılmıştır.

Cami ve mescid 1 397 Buna göre;

Medrese 110 1. Balkanlarda Türk-lslam kültürünün yayılması toplum ha­

yatında önemli gelişmeleri beraberinde getirmiştir.
Zayiye ve hankah 626
il. Osmanlı Devleti, Hristiyanların çoğunlukta olduğu Balkan
Muallimhane 1 54 şehirlerinde hakimiyet kurmada zorlanmıştır.
111. Hristiyanlık kültürünün daha köklü olduğu Balkan şehirle­
Kalenderhane
rinde lslamlaşma geç başlamıştır.
1
Mevlevihane 1
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
Büyük han ve kervansaray
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111
75

Bu bilgilerden hareketle vakıfların Osmanlı Devleti'nde D) ı ve il E) ıı ve 111

aşağıdakilerden hangisinde bir işlevinin olduğu savunu­
lamaz?
A) Yönetim 8) Eğitim C) Ekonomi
D) Sosyal E) Din
 ·,:-, ,......

'
R
·
□5.i J İ N A �®

S O R U LA R 1
3. Tarih öğretmeni ö�rencilerine, "Fatih Sultan Mehmet ve Patrik 4. Mardin'de bulunan Süryani Kadim Patriği İlyas Şakir Efendi,
,.,

Ovakim'i gösteren minyatür'', "Meryem Ana Kilisesi" ve '\XIX. kendilerinin Osmanlı Devleti'ne karşı isyan etmesini isteyen
yüzyıl Osmanlı Yahudilerini gösteren resim" gibi görs9fıeri İngilizlere karşı "Biz Türküz ve T ürk idaresinden başka bir ida­
sunmuştur. re istemiyoruz. Aksi halde yek vücut olarak canen ve malen
Tarih öğretmeninin böyle davranmakla Osmanlı Devleti mücadeleye hazırız." diyerek, Süryanilerin bu oyunlara alet
hakkında: olmayacaklarını göstermiştir.
Süryani Kadim Patriği'nin bu cevabı Osmanlı Devleti'nde
1. yatay hareketliliklerin yaşandığı.
aşağıdaki sistemlerden hangisinin karşılık bulmasının bir
il. gayrimüslimlere hoşgörü ile yaklaşıldığı,
sonucudur?
111. etnik yapının çeşitlilik gösterdiği
A) Vakıf B) T ımar C) İskan
kazanımlarından hangilerine kanıt göstermeye çalıştığı
D) Millet E) Müsadere
savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve 111 E) il ve 111

5 . Vakıf; kişilerin kendilerine ait menkul, gayrimenkul mallarını

veya paralarını toplum yararına oluşturacak ----­
alanında daimi kamu hizmeti verecek kuruluşlara bağışlama­
sıdır.
Buna göre verilen cümledeki boşluğa aşağıdakilerden
hangisi getirilemez?
A) eğitim B) din C) sağlık
D) bayındırlık E) yönetim
 S O R U LA R

6. Osmanlı Devleti'ndeki "millet sistemi"nin anlatıldığı bir derste,
öğrenciler arasında aşağıdaki diyalog yaşanmıştır.
Alper:
- Hristiyanlar kendi kültür yapılarını koruyarak barış içinde
birlikte yaşamışlardır.
Batuhan:
- Bu sistemde farklılıkların korunması esas olduğu için farklı­
lıkları benzer yapmaya yönelik kültürel ve ulusal bütünleşme
politikası hiçbir zaman uygulanmamıştır.
Şura:
- Ermeniler ve Museviler temel milletler olarak kabul edilmiş,
Müslümanlar ise devletin kurucu ve asli unsuru oldukları için
millet sisteminin dışında tutulmuştur.
Buna göre verilen diyalogta;
7. Osmanlı Devleti'nde XVI . yüzyıldan itibaren T ürk insanının
hayatında kahvehaneler yer almaya başlamıştır. Buralarda
geçmiş yad edilir, eğitim, ticaret ve sanat üzerine fikir alışveri­
şi yapılır, meddahların konuşmaları ve saz şairlerinin söylem­
leri dinlenirdi.
Kahvehanelerin Türk insanı için taşıdığı önem konusun­
da aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Toplumsal paylaşıma hizmet ettiği
B) Kültürel hayatın gelişiminde rol oynadığı
C) Toplumda düşünce farklılıklarını sonlandırdığı
D) Yaşam boyu öğrenme anlayışına katkı sağladığı
E) Toplumda eğlence anlayışına katkı sağladığı

1. Alper,
il. Batuhan,
111. Şura

öğrencilerinden hangileri doğru ifadeler kullanmıştır?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve 111
 D EĞ İ Ş E N D Ü NYA D EN G ELER İ KARŞ I S I N DA Ü S M A N LI S İYAS ETİ ( 1 5 9 5 - 1 7 74)

D EĞ İ Ş İ M ÇAĞ I N DA AV R U PA VE ÜSMAN LI

U LU S LA R A R AS I İ Lİ Ş K İ L E R D E D E N G E STRATEJ İ S İ ( 1 7 74 - 1 9 1 4)

D EV R İ M L E R ÇAĞ I N DA D EĞ İ Ş E N D EV L ET VE TO P L U M İ Lİ Ş K İ L E R İ

·· S E R M AY E VE EM EK

l:JcDört
Bes · .
l - - '

(J)�
.,,____;;ı
ı
{M,Utav-------" ğ
: Ğ İ Ş E N D Ü N YA . D E N G E L E R İ K A R Ş L S J N D A _ D S M A l"-I L I ___ S İ YA S E T İ _ ( _l 5 9 5 :J _7 7 4 ) _ _________________

1 . 1 533 İstanbul Antlaşması ile Osmanlı sadrazamına eşit sa­ 3. XVI I . yüzyılda Osmanlı Devleti, lran ve Avusturya ile aynı dö­
yılan Avusturya arşidükü, Zitvatorok Antlaşması'yla Osmanlı nemlerde savaşlar yapmıştır.
padişahına eşit sayılmıştır. Buna göre Osmanlı Devleti hakkında;
Bu durum Osmanlı Devleti'nde İstanbul Antlaşması'ndan
1. İçteki gelişmeler dış politikasını olumsuz etkilemiştir.
Zitvatorok Antlaşması'na kadar geçen sürede aşağıdaki­
il. Birden çok devletle sorun yaşamaktadır.
lerden hangisinin eskisi gibi olmadığının bir kanıtıdır?
111. Egemenlik alanı daralmıştır.
A) Askeri ve siyasi gücün
yargılarından hangilerine ulaşabilir?
B) Ülke sınırlarının
C) Tahta geçme usulünün A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
D) Sadrazamın etkinliğinin D) 1 ve il E) il ve 111
E) Gümrük gelirlerinin

2. XVI I . yüzyılda Osmanlı Devleti'nde 1. Ahmet, il. Osman ve iV.

Murat dönemlerinde İran ile mücadeleler olmuştur. 1603-1 6 1 1 4. Avrupalı devletler, Coğrafi Keşifler sayesinde kaynaklar bu­
yı ilan arasındaki savaşlar Nasuh Paşa Antlaşması ( 1 6 1 1 ) ile, larak yeni ekonomik modeller belirleyip, teknolojik alanda
1 6 1 4-1 6 1 8 yılları arasındaki savaşlar 1 6 1 8 Serav Antlaşması atılımlar yaparken, Osmanlı Devleti bu gelişmelere ayak uy­
ile 1 632-1 639 yıilan arasındaki savaşlar ise Kasrışirin Antlaş­ duramamıştır.
ması ile (1 639) sona ermiştir.
Bu durumun Osmanlı Devleti'nde;
Bu durum XVII . yüzyıl Osmanlı - İran ilişkileri hakkında
1. savaşlardaki gücünün azalması,
aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
il. hazine gelirlerinin azalması,
A) Savaşların ekonomik nedenlerle çıktığının
ili. kapitülasyonların sonlandırılması
B) Askeri ve siyasi bakımdan yoğun geçtiğinin
etkilerinden hangilerine yol açtığı savunulabilir?
C) Her iki tarafın savaşlarda başarı sağlayamadığının
D) Kasrışirin Antlaşması ile kalıcı barışın sağlandığının A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

E) Yapılan antlaşmaların halkın tepkisine yol açtığının D) 1 ve il E) il ve 111

)ört
ilıı..
'0
,
önce Koı:��

zım
-,_ ..: ·: .

5 . XVII . yüzyılda Osmanlı Devleti, Avusturya ve lran ile ya-ptığı 7 . Lehistan'ın Osmanlı denetimindeki Ukrayna Kazaklarına sal­
savaşların uzaması sonucu halktan yeni vergiler almıştır. �. dırması sonucu Padişah iV. Mehmet, Lehistan üzerine sefere
Aşağıdakilerden hangisi, bu gelişmelerin ortaya çıkadtığı çıkmıştır.
bir sonuç olarak kabul edilebilir? iV. Mehmet'in bu tutumuyla;
A) Anayasal yönetime geçilmesi I . egemenlik hakları ,
B) Batı ile diplomatik ilişkiler kurulması i l . toprak bütünlüğü,
C) Halkın devlete güveninin azalması 111 . egemenlik anlayışı
D) Avrupalı devletlerden borç alınması durumlarından hangilerini koruma doğrultusunda hare­
E) Azınlık isyanlarının çıkması kat ettiği savunulabilir ?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 111
D) 1 ve i l E) 1 , i l ve 111

8 . Karlofça Antlaşması (1 699) sonucunda Avrupa, Osmanlı Dev­

6. Vasvar Antlaşması(1 664)'nın;
1 . Uyvar ve Neograd Kaleleri Osmanlı'ya bırakılacak,
i l . Avusturya, Osmanlı Devleti'ne savaş tazminatı ödeyecek,
i l i . Erdel, Osmanlı Devleti'ne bırakılacak
maddelerinden hangileri, Osmanlı Devleti'nin yapılan sa­
vaşı kazandığının bir göstergesi sayılabilir ?
A) Yalnız 1 B) Yalnız 11
D) 1 ve i l E) 1, i l ve 111
leti'ne karşı savunmadan sald ırıya geçerken, Türklerin Avru­
pa'da ilerleyişi durmuş ve geri çekilme başlamıştı r.
Bu durum Osmanlı Devleti'yle ilgili olarak aşağıdakiler­
den hangisinin bir göstergesidir?
A) Topraklarının tehdit altında olduğunun
B) Azı nlık isyanlarının başladığının
C) Batının üstünlüğünün kabul edildiğinin
C) Yalnız 111 D) Çok uluslu yapının sona erdiğinin
E) Askeri yapıda ıslahatlara ağı rlık verildiğinin

UcDört
Bes
Ğ İ Ş E N . D Ü N YA .D E N G E L E R İ K A R Ş L S I N D A □ S M A N L I . S İ YA S E T İ_ _( l 5 9 5 - ] 7 . 7 4 1 -----------------
1 . XVI I. yüzyılın başlarından itibaren Osmanlı Devleti'nde; dev­
let organlarının çağa ayak uyduramaması, uzun süren sa­
vaşların kaybedilmesi, rüşvet ve iltimasın devlet kadrolarında
yaygınlaşması, güçlü ve dirayetli padişahların olmaması gibi
olumsuzluklar ortaya çıkmıştır.
Bu olumsuzlukların Osmanlı Devleti'nde aşağıdakilerden
hangisine yol açtığı savunulamaz?
A) Devlet otoritesinin zayıflamasına
B) Devlet adamlarının sık sık değişmesine
C) Ülkede sık sık iç isyanların çıkmasına
D) Hanedanlık anlayışının terk edilmesine
E) Ülkede barış ve güven ortamının kaybolmasına
2. XVIII. yüzyılda Rusya'nın izlemiş olduğu;
1. Slavları ve Ortodoksları himaye etme,
il. Akdeniz'e inebilme,
111. Kırım'ı ele geçirebilme
politikalarından hangileri Osmanlı Devleti'nin iç işlerine
karışmasına doğrudan yol açmıştır?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
)ört
3. Rusların, Lehistan'ın iç işlerine karışması ve sınır olaylarını
gerekçe göstererek 1736'da Kırım'ı işgal etmeleri sonucu
Osmanlı-Rus ilişkileri bozulmuştur. Padişah 1. Mahmut Döne­
mi'nde Osmanlı Devleti, Rusya'ya savaş açmıştır.
1 . Mahmut'un böyle davranmakla;
1. egemenlik haklarını ve toprak bütünlüğünü korumayı,
il. Balkanların ve Karadeniz'in güvenliğini sağlamayı,
111. Rusya'nın sıcak denizlere ulaşmasını engellemeyi
durumlarından hangilerini hedeflediği savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
4. Osmanlı Devleti, Küçük Kaynarca Antlaşması'nda (1774) Kı­
rım'ın bağımsızlığını, Kırım hanlarının dini bakımdan Osmanlı
halifesine bağlı kalmaları şartı ile kabul etmiştir.
Osmanlı Devleti'nin antlaşmaya böyle bir madde koymak­
la aşağıdakilerden hangisini hedeflediği söylenebilir?
A) Karadeniz ticaretinde söz sahibi olmayı
B) Kırım halkı ile olan kültürel bağlarını sürdürmeyi
C) Rusya'nın Akdeniz'e inmesini önlemeyi
D) Kırım hanlarının seçiminde söz sahibi olmayı
E) Boğazların uluslararası önemini korumayı
Önce Ko:��

azım
:-:- • -_- . - - ·

5 . Rusya, XVI I I . yüzyılda Baltık Denizi üzerinden sıcak denizlere
çıkabilmek için İsveç ile mücadeleye girmiştir. İsveç Kralı�pe­
mirbaş Şarl'ın Poltova . Savaşı'nda Rus Çarı 1. Petro'ya ye_911e­
rek Osmanlı topraklar!na sığınması ve Rusların İsveç kralını
takip bahanesiyle Osma�� ı topraklarında tahribat yapmaları
üzerine Osmanlı-Rus Savaşı başlamıştır.
Bu bilgilere bakarak;
1. Osmanlı Devleti'nin askeri yapısının güçlü olduğu,
il. Rusya'nın açık denizlere ulaşmayı hedeflediği,
111. İsveç'in dış politikada Osmanlı ile birlikte hareket ettiği
ifadelerinden hangilerine doğrudan u laşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
7. Karlofça Antlaşması'yla (1699) Osmanlı Devleti ilk kez müza­
kere ederek bir antlaşma imzalamıştır. Daha önce barış ko­
şullarını dikte ettiren Osmanlı Devleti, masa başı diplomasisi
ile tanışmıştır.
Bu değerlendirme Osmanlı Devleti hakkında aşağıdaki­
lerden hangisinin göstergesidir?
A) Askeri ve siyasi alanlarda eski gücünde olmadığının
B) Batı'nın üstünlüğünü kabul ettiğinin
C) Eldeki toprakları koruma politikasını benimsediğinin
D) Bazı devletlerle geçmişte yaşadığı sorunları çözdüğünün
E) Uluslararası ilişkilerde tarafların eşitliği ilkesine yöneldiği­
nin

D) 1 ve il E) 1, il ve 111

6 . Karlofça Antlaşması ile Venedik'in ele geçirdiği Mora Yarıma­

dası'nı Osmanlı Devleti geri almak istiyordu. Venedik ise Or­
todoks mezhebinden olan Mora halkına baskı yapınca Mora
halkının Venediklilere karşı Osmanlı Devleti'nden yardım iste­
mesi, Venedik'in Akdeniz'deki Osmanlı gemilerine zarar ver­
mesi ve Karadağ halkını Osmanlı Devleti'ne karşı ayaklanma­
ya kışkırtması üzerine Osmanlı Devleti Venedik'e savaş açtı.
Karadan ve denizden hareke geçen Osmanlı ordusu, Mora
8. XVII. yüzyıldan itibaren .Osmanlı Devleti'nde;
Yarımadası'nı aldı (1715).
1. toprak kayıpları,
Aşağıdakilerden hangisi bu bilgilerden çıkarılabilecek
sonuçlardan biri değildir? il. ıslahat hareketleri,
111. dış baskılar
A) Karlofça Antlaşması'nın Venedik'in lehine olduğu
B) Mora Yarımada·sı'nın Osmanlı Devleti için önemli olduğu konularından hangilerindeki artışta askeri yapının zayıf­
C) Venedik'in Osmanlı Devleti'nin içişlerine karıştığı
lamasının bir etkisinden söz edilebilir?

O) Osmanlı Devleti'nin askeri alanda çok güçlü olduğu A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

E) Osmanlı Devleti'nin Karlofça Antlaşması'nı ihlal ettiği D) 1 ve il E) 1, il ve 111

UcDört
Bes ·
 1 D E Ğ İ Ş E N D Ü N YA D E N G E L E R İ K A R Ş I S I N D A □SMANLI S İ YA S E T İ ( 1 5 9 5 - 1 7 7 4 )

1 . Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında imzalanan Zitvatorok 3. XIX. yüzyılda İngiltere ve Fransa'nın denizlerde giderek güç­
Antlaşması'nın (1 606) maddelerinden bazıları şunlardır: lenmesi ve uluslararası piyasayı ele geçirmesi, Osmanlı Dev­
• Eğri, Kanije ve Estergon Kaleleri Osmanlı Devleti'ne bı­ leti'ni bu devletlere karşı yeni ortaklar aramaya yöneltmiştir.
rakılacaktır. Bu amaçla Osmanlı Devleti'nin;
• Avusturya, Osmanlı Devleti'ne savaş tazminatı ödeyecek­
1. bazı devletlere kapitülasyon verme,
tir.
il. azınlık haklarını artırma,
• Avusturya arşidükü bundan böyle Osmanlı padişahına
eşit sayılacak ve kendisine cesar (imparator) denilecektir. 111. gümrük vergi oranlarını azaltma

Bu bilgilere göre, Osmanlı Devleti ile ilgili olarak aşağıda­ tutumlarından hangilerine yöneldiği savunulabilir?
kilerden hangisine ulaşılamaz? A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
A) Avusturya ile olan sınırında değişiklikler yaşandığına
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
B) Avusturya karşısındaki siyasi üstünlüğünü devam ettirdi-
ğine
C) Ekonomik bakımdan kazanımlar elde ettiğine
D) Antlaşma öncesi yapılan savaşı kazandığına
E) Bazı önemli üstleri elde ettiğine

2.

...------
Kuuy
�ıııerlka C<ılomb
1<92 � _,

----�-
Orta
Amerika

Güney

4. iV. Murat Dönemi siyasi olayları içerisinde Lehistan, Venedik,

ilQf!lt�n Amınk

ve İran ile yapılmış mücadeleler yer almaktadır. Bu mücade­

�me-ı..,

BÜYÜK
KEŞİFLER
IIJ,Jllı4ruı.,ı; lııT'A..loıtJWJJ
•:::::
ISPAMYA'OAN
--­
PORTEKIZ'DEN
lelerde Lehistan'ın vergilerini zamanında vermemesi, Vene­
dik'in Dalmaçya kıyılarında isyan çıkarması, lran'ın ise Os­
manlı - Avusturya savaşlarını ve iç isyanları fırsat bilerek sık
Coğrafi Keşifler sık Osmanlı topraklarına saldırması etkili olmuştur.

Coğrafi Keşifler ile ilgili bu gelişmelerin Osmanlı Devle­ Bu gelişmelere bakılarak aşağıdakilerden hangisinin iV.
ti'ne etkisi hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenebi­ Murat Dönemi'nin gündem konularından biri olduğu sa­
lir? vunulamaz?

A) Şehirciliğin gelişmesi A) Kaybedilen yerleri geri alma

B) Kervansarayların yaygınlaşması B) Egemenlik haklarını koruma .

C) Gümrük gelirlerinin azalması C) Dış müdahaleleri önleme

D) Ham madde ithalatının artması D) Hazine gelirlerini koruma

E) Sınırlarının genişlemesi E) Denizlerdeki etkinliği sürdürme

 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar � 1
I.

5. Westfalya �ntla�ması (1648) ile; 7. Osmanlı Devleti'nin, Avusturya, Venedik ve Lehistan'la im­
1. Devletlerin egemenliğini ve siyasi geleceğini kJtıdilerinin zaladığı Karlofça Antlaşması'nın bazı maddeleri şunlardır:
belirlemesi ·kabul edildi. 1 .
. Karlofça °J�ntlaşmaşfndaki Bazı Maddeler
, , ..

· 11. Devletler arasında yasal eşitlik sağlanması kararı alındı.

• Mora Yarımadası, Dalmaçya kıyıları ve Ayamavra
111. Bir devletin iç iş'lerine, başka bir devletin karışmaması Adası Venedik'e verilecek
prensibi kabul edildi. • Padalya ve Ukrayna Lehistan'a verilecek
Bunlardan hangileri modern devletler hukukunun özellik­ • Temeşvar ili ve Banat Yaylası hariç bütün Macaristan
leri ile ilişkilendirilebilir? ve Erdel, Avusturya'ya verilecek.
• Bu antlaşma yirmi beş yıl sürecek
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
• Antlaşma, Avusturya'nın garantörlüğü altında olacak
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
Bu maddelerden hareketle aşağıdakilerden hangisine
ulaşılamaz?
A) Osmanlı Devleti'nin nüfuzunda zayıflama olduğuna
B) Avusturya'nın sınırlarında değişmeler yaşandığına

1
1

C) Tarafların uzun bir barış dönemine ihtiyaç duyduğuna

D) Avusturya'nın Balkan devletlerini kışkırttığına
E) Osmanlı Devleti'nin birden fazla devlete toprak kaybetti­
ğine

6. Katolik mezhebinden olan Avusturya'nın, Protestan Macarla­

ra saldırılar düzenlenmesi üzerine, Macar Kontu Tökeli lmre
Osmanlı Devleti'nden yardım istedi. Sadrazam Fazıl Ahmet
Paşa, Vasvar Antlaşması kapsamında bu yardım isteğini ka­
bul etmedi. Sadrazam Fazıl Ahmet Paşa'nın ölümünden son­
ra Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Macarların yardım isteğini
kabul etti. iV. Mehmet'i ikna eden Sadrazam Merzifonlu Kara
Mustafa Paşa bazı komutanların karşı çıkmasına rağmen sa­
vaş kararı alıp, hazırlanan ordu ile Avusturya üzerine sefere
çıktı. ( 1 683). 8. Venedik - Avusturya ittifakı karşısında başarısız olan Osmanlı
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? Devleti için lngiltere ve Hollanda, Pasarofça Antlaşması'nda
arabuluculuk yapmışlardır.
A) Avusturya, Orta Avrupa'da güçlü konuma gelmeye çalış­
mıştır. İngiltere ve Hollanda'nın bu tutumlarında;
B) Vasvar Antlaşması, Osmanlı Devleti ile Macaristan arasın­ 1. kapitülasyonlardan yararlanma,
da imzalanmıştır. il. topraklarını genişletme,
C) Osmanlı Devleti'nde Avusturya Seferi'ne yönelik kararsız­ 111. uluslararası barışı koruma
lıklar yaşanmıştır.
konularından hangilerindeki beklentileri etkili olmuştur?
D) Macaristan, Osmanlı Devleti'ni önemli bir güç olarak_ gör­
müştür. A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
E) Avusturya yayılmacılık politikasına yönelmiştir. D) 1 ve il E) 1, il ve 111
11
0 SY M TSADINDA
ORULAR
2 1 � �
D E Ğ İ S E N D Ü N YA D E N G E L E R İ K A R S I S I N D A □ SMANLI S İ YA S E T İ ( 1 5 9 5 - 1 7 7 4 )

1 . Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında Kanuni Sultan Süley­
man Dönemi'nde sağlanan barış ortamı 1 593'te sınır ihlalleri
ve vergiler yüzünden yeniden bozulmuştur. 1 11. Mehmet komu­
tasındaki Osmanlı ordusu Avusturya'ya karşı 1 596'da yapılan
Haçova Meydan Muharebesi'ni kazanmıştır.
Bu bilgilere bakarak;
ı. Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında kalıcı bir barış or­
tamı sağlanamamıştır.
il. Avusturya, Osmanlı Devleti ile olan siyasal ilişkiferinden
memnun kalmamıştır.
111. Osmanlı-Avusturya ilişkilerinde temel belirleyici faktör
ekonomik unsurlar olmuştur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
3. Avrupa'yı ekonomik yönden geliştiren Coğrafi Keşifler, Os­
manlı Devleti'ni olumsuz yönde etkilemiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun Osmanlı Devleti'n­
deki etkilerinden biri değildir?
A) İpek ve Baharat Yollarının önemini yitirmesi
B) İkta sisteminin bozulmasına bağlı olarak tarımsal üretimin
azalması
C) Avrupa'ya bol miktarda gelen altın ve gümüşün Osmanlı
pazarlarında kullanılması
D) Akdeniz limanlarından elde edilen gelirin azalması
E) Piyasalarda pahalılık ve enflasyonun yaşanması

A) Yalnız I B) Yalnız i l C) 1 ve i l
D ) 1 ve 1 1 1 E) 1 , il ve 111

4. Kasrışirin Antlaşması'nın (1 639) maddelerinden bazıları şun­

lardır.
2. Osmanlı Devleti, Avusturya ile yapılan Haçova Savaşı'nı ka­
• Bağdat Osmanlı'ya, Revan ve Azerbaycan İran'a bırakı-
zandığı halde bu başarısını savaş sonrası yapılan Zitvatorok
lacaktır.
Antlaşması'na taşıyamamıştır.
Bu durum;
• Zağros Dağları iki ülke arasında sınır olacaktır.

ı. Celali Ayaklanmalarının başlaması, Sadece verilen bilgilere bakarak Osmanlı Devleti ve İran
hakkında aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
il. İ ran ile yapılan savaşların devam etmesi,
111. ıslahat hareketlerinin başlaması A) Sınırlarında değişmeler yaşandığına
B) Kalıcı barışın sağlandığına
nedenlerinden hangileri ile .açıklanamaz?
C) Aralarındaki sorunların sonlandı rıldığına
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C ) Yalnız 111 D) Dış politikada işbirliğine gidildiğine
D) 1 ve i l E ) i l ve 1 1 1 E) Çatışmaların mezhepsel nedenlerle başladığına
 Sınavda
Bu·tarz A
Sorarlar �

l :,,.-,
ıııııııııı______________ ıı
i

-··
-'-________:______________.;____________

5. Osmanlı Devleti'nin Uyvar Kalesi'ni almasından sonra 7. Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanılan Prut Antlaş­
Avrupa'da "Uyvar ·önünde T ürk gibi güçlü" sözünün �öyle­ ması'nda (17 11);
nir olması, Osmanlı Devleti'nin daha çok aşağıda �!'aıan­ • Azak Kalesi, Osmanlı Devleti'nde kalacaktır.
lardan hangisinde.ki gücüne kanıt olarak gösterilebilir? • Rusya, İstanbul'da elçi bulundurmayacaktır.
A) Siyasi ·- B) Askeri C) Ekonomik • Rusya, Lehistan'ın iç işlerine karışmayacaktır.
D) Sosyal E) Diplomatik gibi maddeler yer almıştır.
Bu maddelerçfen hareketle Prut Antlaşması'nın Osmanlı
Devleti'ne aşağıdaki kazanımlardan hangisini sağladığı
savunulamaz?
A) Karadeniz'de egemenliği koruma
B) İç işlerine müdahaleleri önleme
C) Rusya ile sorunlarını sonlandırma
D) Balkan halklarının kışkırtılmasını önleme
E) Rusya'nın güneye inmesini engelleme

6 . il. Viyana Bozgunu'ndan sonra Karlofça ve İstanbul Antlaş­

malarıyla (1700) büyük toprak kaybına uğranması, Osmanlı
halkının devlet yöneticilerine olan güvenini sarsmıştır. Bu ne­
8 . Küçük Kaynarca Antlaşması'nın (1 774) aşağ ıdaki madde­

denle İstanbul'da çıkan bir ayaklanma ile il. Mustafa tahtan

indirilerek 111. Ahmet padişah olmuştur.
Buna göre Osmanlı Devleti hakkında;
1. dış politikanın içteki gelişmeleri etkilediği,
il. padişahların halk tarafından seçildiği,
111. halkın bazı gelişmelerden rahatsızlık duyduğu
·'
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il
D) 1 ve il E) 1 ve 111
lerinden hangisi, Rusya'nın Osmanlı Devleti'nin iç işleri­
ne karışma hakkı elde ettiğinin kanıtı niteliğindedir?
A) Rus Hristiyanları ve rahipleri kutsal yerleri serbestçe ziya­
ret edebilecektir.
B) Rusya, Karadeniz ve Akdeniz'de serbestçe ticaret yapa­
bilecektir.
C) Osmanlı Devleti, Rusya'ya savaş tazminatı ödeyecektir.
D) Osmanlı Devleti'ndeki Ortodoksların himayesi Rusya'ya
verilecektir.
C) Yalnız 111
E) Kabartay Arazisi, Azak Kalesi ve çevresi Ruslara verile­
cektir.
 .,.,- - ➔

0SYM TSAODR IUNDL AAR 3 1

11

D E Ğ İ Ş E N D Ü N YA D E N G E L E R İ K A R Ş I S I N D A □SMANLI S İ YA S E T İ ( 1 5 9 5 - 1 7 7 4 )

1 . "Bizim ebedi düşmanlarımız ve dostlarımız yoktur, sadece 3. Osmanlı Devleti, Pasarofça Antlaşması ( 1718) sonrası Avru­
ebedi ülke çıkarlarımız vardır." anlayışının Avrupa devletle­ pa'yı yakından tanıma çabası içerisine girmiştir.
rinin dış politikasına yön vermesinin, Avrupa'da; Bu duruma Pasarofça Antlaşması'nın;
1. ittifakların kurulması, 1. Mora Yarımadası Osmanlı Devleti'ne bırakılacak,
il. diplomasinin önem kazanması, il. Dalmaçya kıyıları, Arnavutluk ve Hersek kıyılarındaki bazı
111. merkeziyetçi yönetimlerin kurulması kaleler Venedik'e bırakılacak,
gelişmelerinden hangilerine yol açtığı savunulamaz? 111. Belgrad, Sanat, Sırbistan'ın kuzeyi ve Eflak'ın batısı Avus­
turya'ya verilecek
A} Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili

D) 1 ve il E) il ve ili
maddelerinden hangilerinin neden olduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili

D) il ve ili E) 1, il ve ili

2 . XVII I . yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti'nin Rusya ve Ve­

nedik'e karşı savaşlarda gösterdiği başarılar Avusturya'yı
rahatsız etmiştir. Karlofça Antlaşması'nın şartlarının çiğnen­ 4. Belgrad Antlaşması'nda (1739) barışa arabuluculuk yapan
diğini açıklayan Avusturya, Petervaradin Savaşı'nda Osmanlı Fransa, Osmanlı Devleti'nden Kudüs'teki Katolik Hristiyanla­
Devleti'ne saldırmış (1716), yapılan savaşı Osmanlı Devleti ra ait kutsal yerlerin yönetimini almış ve daha önce elde ettiği
kaybetmiştir. padişahların saltanatı süresince geçerli olan kapitülasyonları
sürekli hale getirmiştir.
Bu bilgiler;
1. Avusturya'nın Karlofça Antlaşması'nın garantörü olduğu,
Bu durumun Osmanlı Devleti açısından ortaya çıkardığı
tehlikeler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterile­
il. Osmanlı Devleti'nin, Karlofça Antlaşması'ndan rahatsızlık mez?
duyduğu,
A) Avrupalı devletlerin baskılarının artması
111. Venedik'in, Avusturya'nın himayesinde olduğu
B) Kudüs'ün önemini yitirmesi
C) Yerli ekonominin zayıflaması
ifadelerinden hangilerini doğrular niteliktedir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili D) Egemenlik haklarının zedelenmesi
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 E) İç işlerine yönelik müdahalelerin yaşanması

111
 Sınavda ·ı
Bu tarz A
Sorarlar �

s . 1 535 - 1 740 yılları arasında verilen kapitülasyonların aşa-
ğıdaki özelliklerinden hangisinin daha sonraki dönem.!er­
de Fransa'nın çıkarları ve baskıları sonrası Osmanlı �v­
leti tarafından değiştirildiği savunulabilir?
A) Osmanlı Devleti'nde ölen Fransızların mallarının varisle­
rine verileceği
B) T ürk ticaret gemilerinin Fransız sularında serbestçe do­
laşacağı
C) Kapitülasyonların, anlaşmayı imzalayan hükümdarların
dönemi için geçerli olacağı
D) Osmanlı ülkesinde Franszların inançlarında serbest ola­
cağı
E) Fransız ticaret gemilerinin Osmanlı sularında serbest do­
laşacağı
8 . Küçük Kaynarca Antlaşması'nın orijinal antlaşma metinlerinin
hiçbirinde Ortodoks Hristiyanların himayesinin Ruslara veril­
diğini belirten madde olmamasına rağmen Ruslar, 1775 yı­
lında antlaşmanın değiştirilmiş Fransızca metnine Ortodoks
Hristiyanların Rusların himayesinde olduğunu belirten madde
eklemişlerdir.
Rusya'nın böyle davranmakla;
1. dünya kamuoyunda Osmanlı Devleti üzerinde baskı oluş-
turma,
il. Hristiyan dünyasındaki mezhep ayrılıklarını sonlandırma,
111. Avrupalı devletlerle olan çıkar çatışmalarını azaltma
durumlarından hangilerini hedeflediği savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve 111

6. Fransız yazar Voltaire, Otuz Yıl Savaşlarının sonucu hakkın­

da "Kutsal Roma - Germen artık ne kutsal ne Romalı ne de 9. Aşağıda, Küçük Kaynarca Antlaşması'nın bazı maddeleri ve
imparatorluktu." ifadelerini kullanmıştır. karşılarında da yorumları verilmiştir:
Bu ifadeler Otuz Yıl Savaşlarının;
No Madde Yorumlanması
1. dini, 1. Rusya, savaşta işgal Rusya, sıcak denizlere
il. siyasi, ettiği Eflak, Bağdan, inme fikrinden vazgeç-
111. ekonomik Baserabya ve Akde- miştir.
niz'deki adaları Osmanlı
nedenlerden hangilerine bağlı olarak başladığını göster­ Devleti'ne geri verecek
mektedir?
il. Rusya, Balkanlarda is- Rusya azınlıklarla ilişki
A) Yalnız il B) Yalnız ili C) 1 ve il tediği yerde konsolosluk kurabilme imkanı elde
açabilecek etmiştir.
D) 1 ve ili E) il ve ili
111. Rusya, İstanbul'da dai- İki devlet arasında
mi elçi bulundurabilecek doğrudan diplomatik
ilişki kurulmasına ortam
oluşmuştur.
iV. Osmanlı Devleti, Rus- Osmanlı Devleti, savaşı
ya'ya savaş tazminatı kaybettiğini kabullen-
7 . Osmanlı Devleti XVII. yüzyılın sonlarından itibaren yapılan miştir.
verecek
birçok savaştan yenik ayrılmıştır.
V. Kırım'a bağımsızlık Osmanlı Devleti, halkı
Bu durumun aşağıdakilerden hangisinde azalmalara yol verilecek T ürk ve Müslüman olan
açtığı savunulabilir? bir bölgeyi kaybetmiştir.
A) Toprak kayıplarında B) Hazine gelirlerinde
Yukarıdaki kaç nolu maddenin yorumu karşısında yanlış
C) lslahat hareketlerinde D) Dış baskılarda verilmiştir?

E) Yönetici değişikliklerinde A) 1 B) il C) 111 D) iV E) V

' :� . ·, ' ;

S O R U LA R 1
1. • İngiltere Kraliçesi 1. Elizabeth: Denizcilik alanındaki ge­ 3. ve 4. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandı­
lişmeler ve gelişen pusula ile yeni yerlere gidebildik. Bul­ rılacaktır.
duğumuz yeni yerlerin kaynaklarını ele geçirdik. Şimdi ra­
kiplerimize karşı limanlarımızı korumak için savaşmalıyız.
• Fransa Kralı XIV. Louis: Ekonomimizi güçlendirmek için Kanuni Sultan Süleyman Dönemi'nde Doğu ve Orta Akde­
yeni yerlere gitmeliydik ve bunu başardık. Amerika, Hin­ niz'deki adaların alınmasıyla buradaki üstünlük Osmanlı
distan ve Uzak Doğu'daki bölgeleri ele geçirmek için aynı Devleti'ne geçmiştir. Ancak Venedik bu durumu bir türlü ka­
bizim gibi düşünen lngiltere, Hollanda ve İspanya ile sa­ bullenememiştir. Girit Adası'nı elinde bulunduran Venedikli­
vaşmamız gerekir. ler her fırsatta Osmanlı'nın ticaret yapan yada hacı taşıyan
Verilen konuşmalar ve bunların yön verdiği olayların Os­ gemilerine saldırıyorlardı. Osmanlı Devleti'nin tam anlamıyla
manlı Devleti'ne olan "olumsuz etkisi" ve "olumlu etkisi" Akdeniz'e hakim olabilmesi için stratejik önemi olan Girit'i al­
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak gruplandırıl­ ması gerekiyordu. Bu nedenlerle Osmanlı donanması 1645'te
mıştır? Girit'i kuşattı . Kuşatma sırasında Venedik bir ara Çanakkale
Boğazı'nı abluka altına aldı. Köprülü Mehmet Paşa abluka­
Olumsuz Etkisi Olumlu Etkisi yı kaldırdı . Papalık liderliğinde Fransa ve ispanya Venedik'e
A) Avrupalıların birbirleri ile Keşfedilen yerlerden Avru- yardıma geldi. Kuşatma tam 24 yıl sürdü. 1669'da Köprülü
savaşması pa'ya ürün taşınması Fazıl Ahmet Paşa Dönemi'nde ada fethedildi.

8) Avrupa'nın teknikte ge- Sömürgeciliğin Amerika'ya

lişmesi taşınması
3. Aşağıdakilerden hangisi bu bilgilerden çıkarılabilecek
C) Avrupalıların Uzak Do- Avrupa'da denizcilik ala-
sonuçlardan biri değildir?
ğu'da rekabete girmesi nında ilerleme olması
D) Ele geçirilen bölgelerin A) Osmanlı Devleti'nin Akdeniz egemenliğini sağlamakta
Eski ticaret yolarının öne-
sömürülmesi zorlandığı
mini yitirmesi
B) Venedik'in Akdeniz'de hakimiyet kurmak istediği
E) Akdeniz ticaretinin öne- Avrupalıların aralarında
mini yitirmesi savaşlar yapılması C) Avrupalı devletler arasında çıkar çatışmalarının son bul­
duğu
D) Osmanlı yöneticilerinin Girit'in fethine yönelik kararlı dav­
randığı
E) Girit'in Akdeniz'in hakimiyeti için önemli olduğu

2. Osmanlı Devleti, il.Viyana Kuşatması'nda alınan yenilgi son­

rası imzalanan Karlofça Antlaşması(1699)'nın kendi hakimi­
yetindeki bir yerde yapılmasında ısrar etmiş ve antlaşma ça­
dırına dört kapı açtırarak protokol eşitliği sağlamıştır.
Osmanlı Devleti'nin bu tutumunun gerekçesi olarak aşa­
ğıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Kendi hakimiyetindeki topraklarda adalet ve hoşgörünün

4. Buna göre kuşatmanın uzun sürmesi Osmanlı Devleti'n­
geldiği seviyeyi göstermek
de aşağıdakilerden hangisinin yeterli seviyede olmadığı­
B) Batılı devletlere fetihlerin süreceği izlenimini vermek
nın doğrudan kanıtıdır?
C) Antlaşmaya katılan devletlerle samimi ilişkiler kurabilmek
A) Maliye B) Donanma C) Yönetim
D) Savaştaki kayıpları diplomatik stratejilerle gidermek
D) Eğitim E) Diplomasi
E) Batılı devletlerin istanbul'da elçilikler açmasını sağlamak
s. Aşağıdaki tabloda, bazı tarihi gelişmeler numaralandırılarak
Bilgi: Karlofça Antlaşması 'nın (1699) geçerlilik süresi
7.
verilmiştir.
yirmi beş yıl olup garantör devleti Avusturya'dır.
Osmanlı ordularının il. Viyana Kuşatması'nda başc&'
�#

Durum: Osmanlı Devleti, Karlofça Antlaşması sonrası

1
· rısız olması kaybettiği yerleri geri alma politikasına yönelmiştir.
il Avrupa'da papa önderliğinde Kutsal İttifakın kurul-
ması Yukarıdaki "bilgi" ve "durum" birlikte düşünüldüğünde
111 Zenta ve Salankamen Savaşlarında Osmanlı ordu- Osmanlı Devleti hakkında aşağıdakilerden hangisine ula­
larının yenilgiye uğraması şılabilir?
iV Osmanlı Devleti'nin Karlofça Antlaşması'nı imzala-
A) Kaybettiği yerleri geri aldığına
ması
B) Avusturya ile savaşlar yapacağına
V Avrupa'nın, Osmanlı Devleti'ne karşı savunmadan
saldmya geçmesi C) Askeri bakımdan güç kazandığına
VI Osmanlı Devleti'nin dış politikada eldeki toprakları D) Uluslararası fırsatları değerlendirdiğine
koruma anlayışına yönelmesi E) Avusturya'nın üstünlüğünü kabullendiğine

Bu sıralamada, neden-sonuç ilişkisini bozan gelişme kaç

numaralı alanda gösterilmiştir?

A) i l B) 111 C ) iV D) V E) VI

8. • Osmanlı-Rus Savaşı (1768 - 1774) sırasında Rus Prens

Potemkin'in hazırlamış olduğu, "Doğu Sisteminin Büyük
"Ülkem için büyük hayallerim var. Ülke­ Planı" na göre; Türkler Avrupa'dan atılacak, İstanbul mer­
6.

min kalkınmasını sağlamak için Avrupa
ülkelerine gittim ve incelemelerde bulun­
dum. Reformlar gerçekleştirerek ülkemi
kalkındırdım ve önüme hedefler koydum.
Rus Çarı Bu hedeflerim arasında sıcak denizlere
1. Petro ulaşmak ve Baltık Denizi'ne hakim olmak
vardır."
kez olmak üzere bir Rus prensinin yönetiminde Grek Dev­
leti kurulacaktı.
• Dakya Projesi ise Rusya ve Avusturya arasında Osmanlı
topraklarını paylaşmak amacıyla hazırlamış olup, projeye
göre Eflak-Bağdan ve Besarabya'da yani Dinyester ve
Tuna nehirleri arasında " Dakya" adıyla Rusya ve Avustur­
ya'ya bağımlı bir devlet kurulacaktı.

Rus Çarı 1. Petro'nun hedeflerinin Osmanlı Devleti'nde Bu planların taşıdığı nitelikler arasında aşağıdakilerden
aşağıdakilerden hangisine yol açtığı söylenemez? hangisi gösterilemez?

A) Akdeniz hakimiyetinin sonlanması A) Tarihi emellere hizmet etme

B) Balkanlardaki istikrarın bozulması B) Katoliklerin birlikteliğini savunma

C) Boğazların tehdit altına gi�mesi C) Osmanlı'ya karşı hazırlanma

D) Egemenlik alanının daralması D) Balkanların geleceğiyle ilgili olma

E) Karadeniz egemenİiğinin zayıflaması E) Bazı devletlerin çıkarlarına dayanma

 E Ğ İ Ş İM Ç A Ğ I N DA AVRU PA VE □ SMAN L I ---------------------------
1 . XVI I . yüzyılda bütün Balkan Yarımadası dahil olmak üzere 3 . XVII. yüzyılda Avrupa'daki;
Polonya'nın güneyinden Kafkasya'ya; Kuzey Afrika ve Ha­
1. dinin uluslararası ilişkilerde öneminin azalması,
beşistan'dan Mora ve Dalmaçya kıyılarına kadar olan yerler
Osmanlı Devleti'nin denetimindeydi. il. bilim ve teknoloji alanında gelişmeler yaşanması,
ili. merkezi devletlerin oluşması
Bu durumun Osmanlı Devleti'nde aşağıdakilerden hangi•
sini zorlaştırdığı savunulabilir? gelişmelerinden hangilerinin Osmanlı Devleti'ni olumsuz
yönde etkilediği savunulabilir?
A) Bilimsel alandaki ilerlemeleri
B) Merkezden yönetimin sağlanmasını A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili

C) Hazine gelirlerinin artmasını D) 1 ve ili E) il ve ili

O) Ülkenin stratejik önem kazanmasını
E) Kültürel etkileşimin sağlanmasını

4. Aşağıdak.i . tabloda Osmanlı Devleti'nin duraklamasına yol

2. il. Osman, Hotin Savaşı'nda (1621) disiplinsiz davranışlar ser­ açan nedenler ve bunların ilgili olduğu alanlara yer verilmiştir.
gileyen Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmak isteyince, yeniçeriler pa­ .- - .
t. tjµr,akl�!TI·a N�9�ni " '{', ',,.�7 -, �: .Al�p
_., .�;\
dişahın bu düşüncesini öğrenip ayaklanmışlar ve padişahı
�;Noi il

1 Beşik ulemalığı sisteminin başlaması Eğitim

--·

öldürmüşlerdir.
il Yeniçerilerin, "Devlet, ocak içindir." Askeri
Bu gelişme Osmanlı Devleti hakkında;
anlayışını benimsemesi
1. egemenlik anlayışının değiştiği, ili Tımar sisteminin bozulması Ekonomik
il. ıslahat düşüncesinin tepkilere neden olduğu,
iV Ekber ve erşed sisteminin benimsen� Yönetim
ili. yeniliklerin kişilerin hayatı ile sınırlı olduğu mesi
durumlarından hangilerini doğrular niteliktedir? V Devletin doğal sınırlara ulaşması Sosyal

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili

Buna göre, kaç nolu alanda bir yanlışlık yapılmıştır?
D) 1 ve il E) il ve ili
A) 1 B) il C) ili D) iV E) V

111 · ·
Dört
s
 1
, Önce Konuyu
\ Tanımak
\. Lazım
·�·-,· . ..- ·:
.·

5. Osmanlı Devleti'nde 1648'te yeniçerilerin bir isyanı sonunda 7. Osmanlı Devleti'nde ilk T ürk matbaası Yirmi Sekiz Çelebi
Sultan İbrahim tahtan indirilmiş ve yerine çocuk yaşta p lan Mehmet Efendi'nin oğlu Sait Mehmet Efendi ile İbrahim Müte­
iV. Mehmet padişah_ o_lmuştur. iV. Mehmet belli bir tecrü9eye ferrika tarafından lstanbul'da açılmıştır.
gelinceye kadar ülkey! annesi ve vezirler yönetmiştir. Bu durumun Osmanlı Devleti'nde;
Bu bilgilerde Osmanlı Oevleti hakkında aşağıdakilerden
1. ticaret,
hangisine değinildiği savunulamaz?
il. kültür,
A) Yeniçeri Ocağı'nın kuruluş amacından uzaklaştığına
111. askerlik
B) iç sorunların dış soruna dönüştüğüne
alanlarından hangilerindeki gelişmeleri hızlandırdığı sa­
C) Saray kadınlarının yönetime karıştığına
vunulabilir?
D) Merkezi otoritenin zayıfladığına
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
E) Padişahların küçük yaşta tahta çıktığına
D) 1 ve il E) il ve il i

6. XVI I . yüzyı l Osmanlı ıslahatlarının özelliklerinden bazıları şöy­

ledir:
• Kişilere bağlı kalmıştır.
• Nedenleri araştırılmadan sorunlara çözüm aranmıştır.
� ıslahatlara yeniçeriler, devlet adamları, saray kadınları ve 8. Kapitülasyonlar Osmanlı Devleti'nin gelişme yıllarında sorun
ulema engel olmaya çalışmıştır. olmadığı halde, daha sonraki dönemlerde sorun olmuştur.
Bu bilgilere göre ıslahatlar hakkında aşağıdakilerden Bu sorunlara aşağıdakilerden hangisi kanıt olarak gös­
hangisi söylenemez? terilebilir?
A) Devamlılık yönü yoktur. A) T icaret yollarının yön değiştirmesi
B) Yüzeysel niteliktedir. B) T ımar sisteminin bozulması
C) Batı örnek alınmıştır. C) Savaş ganimetlerinin azalması
O) Moc;lern nitelikte değildir. O) Ticaret gelirlerinin çoğunun yabancılara gitmesi
E) Tepkilere yol açmıştır. E) Azınlıkların ticaretle ilgilenmeye başlaması

UcDört
.f ',
( Ses-...
 Ğ İ Ş İ M Ç A Ğ I N DA AVR U PA VE □ S M AN L t ---------------------------ı-
1 . XVI . yüzyıl Avrupası'nda bazı kişi ve devletler Papalığa karşı 3 . Osmanlı Devleti uzun yıllar yabancı ülkelerde sürekli elçilikler
çıkarak dinde yeni bir düzenlemeye gitmişlerdir. kurmayı gerekli görmemiştir.
Buna göre, XVI. yüzyıl Avrupası hakkında aşağıdaki yar- Bu durumun yarattığı aksaklık aşağıdakilerden hangisi-
gılardan hangisine ulaşılabilir? dir?

A) Hristiyanlığın parçalanması önlenmiştir. A) Batı ile diplomatik ilişkiler kurulmaması

B) Halk yönetime ortak olmuştur.
C) Dini alandaki uygulamalar bazı çevrelerin tepkisine yol
açmıştır.
D) Hristiyan dünyasındaki mezhep ayrılıklarına son verilmiş­
tir.
E) Toplumdaki sınıf ayrılıkları sonlandırılmıştır.
B) Şehzadelerin yönetim deneyimi bulamaması
C) Hanedan üyeleri arasında taht kavgaları yaşanması
D) Batı'daki gelişmelerin tam olarak takip edilememesi
E) Batılı bazı devletlere kapitülasyonlar verilmesi

4. Reform Hareketlerinin;

1. Avrupa'da mezhep birliğinin parçalanması,

il. skolastik anlayışın zayıflaması,
111. kültürel ve bilimsel gelişmelerde daha serbest bir ortamın
oluşması

sonuçlarından hangilerinin Osmanlı Devleti'ni olumlu

yönde etkilediği savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve 111

2 . XVI I ve XVI I I . yüzyıl düşünürleri, Avrupa'nın eşitsizlik üzerine

kurulu toplumsal yapısını ve mutlakiyet anlayışına dayalı si-
' yasi hayatını yazılarıyla eleştirmişlerdir.
5. immanuel Kant "Aydınlanma, insanın kendi aklını kendisinin
Bu eleştirilerin Avrupa'da;
kullanmaya başlamasıdır." demiştir.
1. halkın toplumsal ve siyasi konularda bilinçlenmesi,
Bu anlayışın Avrupa'da;
il. farklı ülkelerde kitlelerin katılımlarının olduğu ihtilallerin
1. demokrasi,
çıkması,
il. laiklik,
111. meşrutiyet ve demokrasiye dayalı yönetimlerin ortaya çık­
ması 111. hümanizm

durumlarından hangileri üzerinde etkili olduğu savunu­ konularından hangilerindeki gelişmelere yön verdiği sa­
labilir? vunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve 111 O) 1 ve il E) 1, il ve 111

,rt
Önce Konuyu
Tanımak
zım
-,,_· .. ...- ,:

6. Osmanlı Devleti'nde 1. Ahmet ile beraber "ekber ve erşed"-sis- 8. Aşağıdaki tabloda Lale Devri ıslahatlarından bazılarına ve
�.4'

temi uygulanmaya başlanmıştır. bunların ilgili olduğu alanlara yer verilmiştir.

--
Bu uygulamanın aşağıdakilerden hangisini engelleme'ye No :, . .lsllıtıat "· Alan
yönetik olduğu savunulabilir?
1

1 Kütüphanelerin açılması Kültürel

_. ,,:, o ,,

A) Taht kavgalarının çıkmasını

il Tulumbacılar (İtfaiye) Ocağı'nın açılması Askeri
B) Merkezi otoritenin güçlenmesini
111 İlk kez çiçek aşısının uygulanması Sağlık
C) Eyalet sisteminin uygulanmasını
iV İlk kağıt fabrikasının kurulması Sanayi
D) Diplomatik ilişkilerin sürdürülmesini
V Avrupa'ya elçiler gönderilmesi Diplomasi
E) Divan toplantılarının yapılmasını

Buna göre kaç nolu alanda yanlışlık yapılmıştır?

A) 1 B) il C) 111 D) iV E) V

9. XVI I . yüzyılda Osmanlı Devleti'nde;

• Askerlikle ilgili olmayanların Yeniçeri Ocağı'na alınmasıyla
devletten maaş alan yeniçeri sayısı artmıştır.
7. Osmanlı Devleti'nde Lale Devri'nde (1718-1730); Viyana, Pa­
= T ımar sisteminin bozulmasıyla köylü toprağını bırakarak
ris, Varşova ve Moskova gibi önemli Avrupa başkentlerine el­
şehirlere göç etmek zorunda kalmıştır.
çiler gönderilmiştir.
Bu gelişmelerin Osmanlı Devleti'nde;
Bu durumun Lale Devri ıslahatlarına kattığı nitelik aşağı­
dakilerden hangisinde verilmiştir? 1. ülke ekonomisinin bozulması,
il . güvenlik sorunlarının yaşanması,
A) Batı'yı örnek alma
111. ulusçu isyanların başlaması
B) Askeri alanda yapılma
C) Yüzeysel nitelikte olma durumlarından hangilerinde etkili olduğu savunulamaz?
D) Tepkilere yol açma A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
E) Kişilerle sınırlı kalma D) 1 ve il E) il ve ili

m
UcDört
Bes
, '• ,
 1 D E Ğ İ Ş İ M Ç A Ğ I N D A AV R U PA V E
1 . XVI I . yüzyıl Osmanlı ıslahatlarının işlendiği bir derste aşağı­
daki konuşma geçer:
Öğrenci:
- Öğretmenim, Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyıl ıslahatları
niçin başarılı olamamıştır?
Öğretmen:
- Çünkü ıslahatlarda, ---
Bu konuşmada boş bırakılan yere;
1. Baskı ve şiddet yolu ile devlet C?toritesi sağlanmak isten­
miştir.
il. Avrupa'daki gelişmeler örnek alınmamıştır.
111. lslahatlar yeniçeriler, devlet adamları, saray kadınları ve
ulema tarafından desteklenmiştir.
yargılarından hangileri getirilebilir?
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
2. Osmanlı Devleti'nde İstanbul isyanlarını çıkaranlar daha çok
yeniçeriler ve sipahilerdir. Yeniçeri ve kapıkulu sipahilerinin is­
yan etmelerinin nedeni ise maaşlarının ayarı düşük akçe ola­
rak verilmesi ya da zamanında ödenmemesidir. Cülus bahşişi
almak için kapıkulu askerlerinin sık sık padişah değişikliği
istemeleri, Kapıkulu Ocağı'na usulsüz ve gereğinden fazla
asker alınması, hatta bazı devlet adamları tarafından yeniçe­
rilerin kışkırtılması gibi etkenler de isyanlara neden olmuştur.
Bu bilgilerin Osmanlı Devleti'yle ilgili aşağıdakilerden
hangisinin göstergesi olduğu savunulamaz?
A) "Ocak devlet içindir." anlayışının terk edildiğinin
B) Devşirme sisteminin bozulduğunun
C) Merkezi otoritenin zayıfladığının
D) ıslahatların yeniçerilerin tepkisine yol açtığının
E) Ekonomik yapının zayıf olduğunun
mı
□ SMANLI
3. Bir tarih öğretmeni, dersinde; İslam medeniyetinin Rönesans
Hareketlerinin başlamasına olan etkisini kanıtlamak için Vol­
taire ait: "Eğer ki biri, dünya üzerinde olup biteni anlamak isti­
yorsa önce bütün sanatların beşiği, Batı'nın her şeyini borçlu
olduğu Doğu'ya bakmalıdır." sözünü söylemiştir.
Voltaire'ın bu sözünü Rönesans Hareketlerinin;
L Haçlı Seferleri ile Müslüman dünyasından öğrenilen mat­
baanın geliştirilmesi,
il. Eski Yunan, Roma (antikite) ve İslam medeniyetine ait
eserlerin tercüme edilmesi,
111. Coğrafi Keşifler ile zenginleşen Avrupa'da sanatı ve sa­
natçıyı koruyan mesen sınıfının oluşması
nedenlerinden hangileri doğrular niteliktedir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve il
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
4. Yavuz Sultan Selim Dönemi'nde Tokat civarında Bozoklu
Celal adında bir sipahinin çıkardığı isyan daha sonra Anado­
lu'daki isyanların genel adı olmuştur.
Bu bilgiyle Celali İsyanlarının nedenlerinden biri olarak
aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Ekonomik yapının bozulması ve halktan yeni vergiler alın­
ması
B) İşsiz kalan sipahilerin rüşvet ve torpille Yeniçeri Ocağı'na
kaydolması
C) Dirlik dağıtımında haksızlıklar yapılması ve iltizamın yay­
gınlaşması
D) Avusturya ve İran'la yapılan savaşların uzun sürmesi yü­
zünden kaçan askerlerin tımarlarına dönmeyerek Anado­
lu'da eşkiyalığa başlaması
E) Eyaletlere gönderilen bazı yöneticilerin baskı ve zulümle
halkı yönetmesi
·1
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

,,

5. Duraklama Dönemi'nde, askerlikle ilgisi olmayanların Yeniçeri 7. • XVI I. yüzyıl Avrupası'nda ortaya çıkan "merkantilizm" an­
Ocağı'na alınmasıyla devletten maaş alan yeniçeri sayısı;_;:ırt­ layışına göre bir ülke ne kadar çok madene ve paraya
mış; ayrıca tımar sisteminin bozulmasıyla da köylü topr�ını sahipse o kadar zengin sayılıyordu. Bu nedenle Avrupalı
bırakarak şehirlere göç etmek zorunda kalmıştır. Bu iki durum devletler yeni yollar bulma ve yeni sömürgeler sayesinde
· · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · ·· · · · · ·, · · · · · · · · · · · · ·:,· · · · · · etkili olmuştur. ham madde ve pazar sahibi olma çabasına yönelmişlerdir.
Yukarıda verilen metinde boş bırakılan yere, aşağıdaki • XVII . yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti, merkantilizmin
ifadelerden hangisi yazılırsa bilgi bütünlüğü doğru sağ­ etkilerini hissetmeye başlamıştır.
lanmış olur? Buna göre aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nde
A) toprağın, elde edilen gelire göre gruplara ayrılmasında yaşanan bu etkilerden biri olarak gösterilemez?
B) ülke ekonomisinin bozulmasında A) Kapitülasyonların yaygınlaşması
C) eğitime önem verilmesinde B) Ticaret yollarının yön değiştirmesi
D) el tezgahlarının önemini yitirmesinde C) T ımar sisteminin bozulması
E) ıslahatların başarısız olmasında D) Yerli tüccarların rekabet gücünün azalması
E) Piyasalardaki yabancı malların sürümünün artması

8. Tarhuncu Ahmet Paşa, Osmanlı Devleti'nin en önemli sorunu­

6. il. Osman'm: nun gelir - gider dengesizliği olduğunu düşünmüştür.
Tarhuncu Ahmet Paşa'nın bu tespiti ile;
1. Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmaya çalışma,
il. şeyhülislamın, fetva vermek dışındaki yetkilerini elinden 1. has, zeamet gelirlerini doğrudan hazineye aktarması,
alma, il. saray masraflarını kısması ve hediyeler verilmesini yasak­
111. saray dışından evlilik yapma laması,
111. hazineye borçlu olanlardan tahsilat yapması
faaliyetlerinden hangilerinin merkezi otoriteyi artırma
amacına yönelik olduğu savunulabilir? ıslahatlarından hangileri ilişkilendirilebilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 D) ı ve il E) 1, il ve 111

mı
 � ·--------·- -- -
1 . Aşağıdaki tabloda Osmanlı Devleti ile ilgili bazı gelişmelerin
sıralaması verilmiştir.
Devletin, peşin para ihtiyacının giderilmek istenmesi
1
il İltizam sisteminin yaygınlaştırılması
111 T ımar topraklarının azalması
iV Köylülerin yüksek orandaki vergileri ödeyememesi
sonucunda topraklarını terk etmesi
V Devşirme sisteminin °bozulması :
VI Üretimin azalması
Bu sıralamada, neden - sonuç ilişkisini bozan gelişme
kaç numaralı al_anda gösterilmiştir?
A) il B) 1 1 1 C) iV D) V E) VI
2. XVI I . yüzyılda Osmanlı Devleti'nde tımarlı sipahilerin oranın­
da önemli ölçüde azalma olurken, sekban denilen ücretli as­
kerlerin sayısında artış olmuştur.
Bu durumda aşağıdakilerden hangisindeki değişimin et­
kili olduğu savunulabilir?
A) T ımar sisteminden iltizama geçişin
B) Sancak sisteminden saray eğitimine geçişin
C) "Ülke padişahın ve oğullarınındır." anlayışından ekberiye­
te geçişin
D) Kaybedilen yerleri geri alma politikasından eldeki toprak­
ları korumaya geçişin
E) "Osmanlı her alanda üstündür." anlayışından "Batı üstün­
dür." anlayışına geçişin
m
-
□SMANLI
. .. . . . ''4-
D E Ğ İ Ş İ M Ç A Ğ I N D A AV R U PA V E
3. XVI I I . yüzyıl Avrupası'nda düşünce ve bilim alanında mey­
dana gelen gelişmeler, Avrupa'nın içinde bulunduğu tarihi,
siyasi, sosyal, kültürel, dini ve ekonomik şartların sonucunda
ortaya çıkmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu şartlardan biri olarak göste­
rilemez?
A) Rönesans Hareketleriyle birlikte hümanizmanın canlan­
ması
B) Hristiyan dünyasında mezhep birliğini sağlamaya yönelik
çalışmaların yapılması
C) Coğrafi Keşifler sonucunda mesen sınıfının oluşması
D) Reform Hareketleriyle kilisenin güçsüzleşmesi
E) Bilgiye ulaşmada ve bilgiyi kullanmada akıl, deney ve göz­
lem yöntemlerinin ortaya çıkması
4. Osmanlı Devleti'nde Lale Devri'nde;
• Avrupa'ya giden elçiler Avrupa diplomasisi, sanatı, sana­
yisi, tarımı, askeri gücü ,ve teknolojisi hakkında istanbul'a
rapor sunmuşlardır.
• Geleneksel alçak divanların yerini koltuk ve iskemle almış,
Osmanlı evlerinde Batı tarzı eşyalar, resim ve tablolar yer
almıştır.
• Yaz gecelerinde lalelerin altında ve yürüyen kaplumbağa­
ların sırtında mumlar yakılıp şenlikler yapılmıştır.
• Deniz yoluyla ve taşradan istanbul'a gelenler sağlık kont-
rolünden geçilerek bir bakıma karantina uygulanmıştır.
Bu bilgilere dayanarak, Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdaki
yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Avrupa'yı yakından tanıma gereği duyulmuştur.
B) Bazı alanlarda kültürel değişmeler yaşanmıştır.
C) Batı'dan gelecek yeniliklere olumlu yaklaşılmıştır.
D) Eğlenceye, siyasi alanladan daha daha fazla önem veril­
miştir.
E) Toplum ve aile yaşantısıyla ilgili bazı konularda değişiklik­
ler yaşanmıştır.
 Sınavda
B u tarz A
Sorarlar �
5. Osmanlı Devleti'ne ait aşağıdaki gelişmelerden hangisi
"lslahatlar yapılırken belli çevrelerin tepkisi dikkate alınmıştır."
yargısını doğrul�m_aktadır?
A) Genç yaşta tahta çıkan padişahlara, annelerinin de destek
olması
B) Denk bütçe hazırlanırken saray masraflarının kesilmesi
C) Yeni kurulan matbaada dini kitapların basımının yasaklan­
ması
D) Batıya gönderilen elçilerden siyasi ve kültürel konularda
gözlem yapmalarının istenmesi
E) Tulumbacı Ocağı'nın görevlilerinin yeniçerilerden seçil­
mesi
6 . Çok küçük yaşta tahta geçen iV. Murat'a gözdağı vermek iste­
yen yeniçeriler ve kapı kulu askerleri, cülus bahşişi alamadık­
larını bahane ederek ayaklanmışlardır. Padişahın isyancılara
istediklerini vermesiyle isyan sona ermiştir.
Bu bilgiler, Osmanlı Devleti · hakkında aşağıdakilerden
hangisinin bir nedeni sayılamaz?
A) İsyanların devamlılık kazanmasının
B) Halkın yönetime güven kaybetmesinin
C) Sancak sisteminin uygulanmasının
D) Merkezi otoritenin zayıflamasının
E) Ekonomik yapının bozulmasının
7. Osmanlı Devleti'nde;
• Padişah iV. Mehmet'in ayaklanan sipahiler ve yeniçerile-
rin isteklerini yerine getirmesi,
• Avusturya ve İran savaşlarının uzaması
gelişmelerinin aşağıdakilerden hangisine yol açtığı savu­
nulabilir?
A) Halkın devlete olan güveninin sarsılmasına
B) Veraset sistemini düzenleyici yasalar çıkarılmasına
C) Yeniçerilerin düzenli alabilecekleri maaşa kavuşmasına
D) Bazı Batı ülkelerinde elçiliklerin açılmasına
E) İç sorunların dış soruna dönüşmesine
-·
8 . İstanbul isyanları , yeniçeriler ve sipahiler tarafından çıkarılan
isyanlardır. Bu isyanlara bazen ilmiye sınıfı bazen de halk ka­
/ tılmıştır.
Bu bilgiyle İstanbul İsyanlarının nedenlerinden biri olarak
aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Yeniçeri Ocağı'na asker alırken ocağı n kurallarına uyul­
maması
B) T ımar sisteminin bozulmasına bağlı olarak tımarlı sipahi­
lerin işsiz kalması
C) Yeniçeri ulufelerinin zamanında ödenmemesi veya maaş­
larının değeri düşük akçe ile ödenmesi
D) Devlet yönetiminde etkin olmak isteyen bazı devlet adam­
larının yeniçerileri kendi çıkarları doğrultusunda kullan­
mak istemesi
E) Yeniçerilerin, çıkarlarına ters düşen padişah, sadrazam ve
devlet adamlarını görevden uzaklaştırmak istemesi
9 . XVI I . yüzyılda Osmanlı Devleti, iltizam usulünde yaptığı deği­
şiklikle yüklü bir peşin ödemeyi de öngören malikane usulünü
getirmiştir. Buna göre mukatalar mültezimlere daha önceki
gibi üç yıllık sürelerde değil, sürekli olarak ihale edilmeye
başlamıştır.
Öğretmen Y ılmaz Bey'in yukarıdaki ifadeleri üzerine:
Simge: Devlet, sıcak para ihtiyacı hissetmiştir.
Atakan: Miri topraklar mülk haline getirilmiştir.
Burcu : Tarıma, ticaretten daha fazla önem verilmiştir.
Berke: Zamanla ülke topraklarında genişlemeler olmuştur.
Zeynep: Toprak yönetiminde Batıya dayalı esaslar benim­
senmiştir.
gibi yorumlar yapılmıştır.
Bu yorumlardan hangisi Öğretmen Yılmaz Bey'in açıkla­
maları ile aynı doğrultudadır?
A) Simge B) Atakan C) Burcu
D) Berke E) Zeynep
1 . Zeynep, XVI I . yüzyıl Osmanlısı'nda yaşadığını hayal ederek 2 . Aşağıdaki diyagramda "?" ile gösterilen yere, XVII . yüzyılda
dönemin önemli devlet adamlarından Koçi Bey ile aşağıdaki Osmanlı Deyleti'nde merkezi otoritenin zayıflama nedenlerini
röportajı yapmıştır. yazmamız gerekiyor.

Zeynep:
- Devlet yöneticilerinin durumu nasıldı?
Koçi Bey:
- Sultanların çoğu eğitimlerini sarayda aldıkları için, birçok
sorun ortaya çıktı.
Zeynep:
- İlmiye mensuplarının durumu nasıldı?
Koçi Bey:
- Şeyhülislamlık ve kazaskerlik gibi makamlara hatır işleri ka­
rışmaya başladı . Buna göre "?" ile gösterilen yerlere aşağıdakilerden han­
gisini yazamayız?
B u röportajdan hareketle Osmanlı · Devleti hakkında aşa­
ğıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yönetimde valide sultanlarının etkili <?iması
B) Rüşvet ve adam kayırmanın artması
A) Taht kavgalarının arttığı
C) Hanedanlık sisteminin devam etmesi
B) Liyakat anlayışının terk edildiği
D) Kafes sisteminin benimsenmesi
C) Merkezi otoritenin zayıfladığı
E) Yeniçeri Ocağı'nın bozulması
D) Adalet anlayışının zedelendiği
E) ıslahat gereksiniminin oluştuğu

3. Aşağıda XVI I . yüzyılda Osmanlı Devleti'nde ekonomik yapı­

nın bozulması ile ilgili bir -diyagram verilmiştir.

· , !1

sürmesi ve
masrafların
artması

Ek.orıoininin
·b�iulması j

Bu diyagramda "?" ile gösterilen yere aşağıdakilerden

hangisi getirilmelidir?
A) Coğrafi Keşiflerin yapılması
8) T ımar sisteminin bozulması
C) İltizam sistemine geçilmesi
D) Şer'i vergiler alınması
E) Müsadere sistemine geçilmesi
 ·□ �
� .
,

' ' ,
' '. I

R
, • '

R İ J İ N AL '

1
®
S O R U LA R

-
4. Ekber ve erşed sistemi n in Osmanlı Devleti'ne olan "olum- 6. XVI I . yüzyılda Osmanlı Devleti'nde şöyle bir diyalog geçer:
suz etkisi" ve "olumlu etkisi" aşağıdakilerden hangisil)_de Valide Sultan : Bir çok devlet adamının öldürüldüğü bu dö­
nemde, devletin yükünü kaldıracak kadar kendinde cesaret
; . r.

doğru verilmiştir?
Olumsuz Etkisi Olumlu Etkisi ve akıl buluyor musun?
A) Güçlü olan şehzadenin Taht kavgalarının azal- Köprül ü Mehmet Paşa: Düşünmem lazım valide.
tahta geçme şansının ması Valide Sultan: Paşa cevabın ne ola?
önlenmesi Köprül ü Mehmet Paşa: Padişahımız ve annesinin hakkım­
B) Sadrazamın divan Divanda hoşgörü ortamı- daki güvenlerinin sarsılmaması, isteklerimin padişah tara­
başkanı olması nın sağlanması fından hemen kabul edilmesi, hakkımdaki şikayetlerde önce
bana sorulması, şartlarıyla bana layık gördüğünüz sadrazam­
C) Feodal yapıların oluş- Tarımsal üretimin artması
lık görevini kabul ediyorum.
ması
D) Hanedanlık anlayışının Demokrasi bilincinin
Bu bilgiler Osmanlı Devleti'nin ilgili dönemi hakkında

son bulması gelişmesi

aşağıdakilerden hangisini doğrulamaz?

A) Saray kadınlarının ülke yönetimine karıştığını

E) Azınlık haklarının Merkezi otoritenin güç-
artması lenmesi B) Padişahların çok sık değiştiğini
C) Nitelikli devlet adamı sıkıntısı yaşandığını
D) Devlet adamlarının çalışma koşullarının iyi olmadığını
E) Devlet yönetimine müdahalelerin olduğunu

5. Osmanlı Devleti'nin XVI I . yüzyıldaki gidişatı hakkında Katip

Çelebi "İnsan yaşamı ile devlet yapısı birbirine benzer. Ço­
cukluk, gençlik, olgunluk ve yaşlılık . . . Kişi nasıl bu evrelerden
geçiyorsa devletler de aynı akıbeti yaşar. Nasıl ki tabipler her
yaşa uygun ilaçlar ve perhizler uyguluyorsa devletin tabipleri
de (yöneticiler) devletlerin yaşını fark edip ona göre reçete
yazmalıdır. Kişi tabibin bilgisi ile ilaç ve perhizine uygun dav­
ranarak yaşamını uzatabildiği gibi devlet de bilgili ve dene­
yimli yöneticilerin elinde ömrünü uzatabilir. Hastaya bakan
tabibin bilgili olması yetmez. Hastaya sözünü dinletmesi acı
olsa bile ilaca devam etmesi gerekir. Toplumdaki hastalıklar
için de yöneticilerin kesin ve süratli müdahalesi gerekmekte­
dir." ifadelerini kullanmıştır.
Katip Çelebi'nin bu ifadelerinde devlet yapısı ile ilgili aşa­
ğıdakilerden hangisini gerekli gördüğü savunulamaz?

A) Yöneticilerin bilgili ve deneyimli olmasını

B) Bazı alanlarda ıslahatlar �apılmasını
C) Uygulamalarda kararlı davranılmasını
D) Egemenlik anlayışının değiştirilmesini
E) Yöneticilerin gerekirse sert yöntemler kullanmasını

I S LARARAS I İ L İ Ş K İ LE R D E D E N G E S T R ATEJ İ S İ ( 1 7 7 4 - 1 9 1 4 )
1 . Yaş Antlaşması ( 1792) ile Kırım'ın Rusya'ya ait olduğu Os-
manlı Devleti tarafından kabul edilmiştir.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisine yol açtığı savu­
nulabilir?
A) İstanbul ve Boğazların tehdit altına girmesine
B) Kırım'ın ekonomik bakımdan gelişmesine
C) Azınlık isyanlarının başlamasına
D) Rusya ile olan sorunların sonlanmasına
E) Akdeniz'in ticari önemini yitirmesine
2. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde azınlık isyanları çıkmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun nedenlerinden biri
değildir?
A) Osmanlı Devleti'nin hoşgörü anlayışını terk etmesi
B) Bazı devletlerin azınlıkları kışkırtması
C) Milliyetçilik düşüncesinin azınlıklar üzerinde etkili olması
D) Avrupalı devletlerin ham madde ve pazar arayışına yö­
nelmesi
E) Osmanlı Devleti'nin birçok alanda zayıflamaya başlaması
3 . Osmanlı Devleti'nde, Sırpların ayrıcalık elde etmesinde ve
Yunanistan'ın bağmısızlık kazanmasında Çarlık Rusyası et­
kili olmuştur.
Bu durum Osmanlı Devleti'nin;
1. milliyetçilik,
il. panslavizm,
111. batıcılık
fikirlerinden hangilerinden olumsuz etkilendiğinin bir ka­
nıtı sayılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il
D) 1 ve 111 E) 1, il ve_lll
rt
�
,-
4. AyastefanosAntlaşması ile Rusya'nın BalkanJarda güçlenme-
si üzerine İngiltere, Osmanlı Devleti'ne Kıbrıs'ın yönetiminin
kendisine verilmesi karşılığında Ayastefanos Antlaşması'nın
maddelerini hafifleteceği vaadinde bulunmuştur. Osmanlı
Devleti, İngiltere'nin Kıbrıs'ı işgal etme tehdidi karşısında du­
rumu kabul edip, Kıbrıs'ın yönetimini geçici olarak İngiltere'ye
vermiştir.
Bu bilgilerle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Osmanlı Devleti'nin askeri bakımdan zayıf olduğuna
B) Kıbrıs'ın uluslararası önem ta_şıdığına
C) Akdeniz'de İngiltere'nin etkisinin arttığına
D) Rusya'nın Akdeniz'e yönelik emellerinin olmadığına
E) Osmanlı Devleti'nin diplomatik baskılara direnemediğine
5 . Osmanlı Devleti'nin Rusya ile imzaladığı Hünkar İskelesi Ant­
laşması'na (1833) göre;
• Osmanlı Devleti bir saldırıya uğrarsa masrafları karşılan­
mak şartı_yla Rusya, Osmanlı Devleti'ne yardım edecekti.
• Rusya bir saldırıya uğrarsa Osmanlı Devleti, Boğazları
Rusya'nın savaştığı devlete kapatacak; Rus gemilerinin
Boğazlardan geçişine izin verecekti.
Bu maddelerden hareketle aşağıdakilerden hangisine
ulaşılamaz?
A) Rusya'nın Karadeniz üzerinden güvenliğini sağladığına
B) Osmanlı Devleti ile Rusya arasındaki sorunların sona er­
diğine
C) Osmanlı Devleti'nin denge siyaseti izlediğine
.
D) Boğazların jeopolitik konumundan kaynaklanan öneminin
arttığına
C) 1 ve il
E) Rusya'nın askeri gücünün Osmanlı Devleti tarafından ka­
bul edildiğine
 1
Önce Konuyu
Tanımak
zım
!:• .·
-- � --�

6. Edirne Antlaşması ( 1 829) ile Rumlar bağımsızlık kazanmış, 8. Kırım Savaşı'nda Balkanlarda Rus ilerleyişinden rahatsız olan
,,

S ırplar ise özerk hale gelmiştir. Avusturya, Osmanlı Devleti'nin yanında savaşa katılmış, İn­
giltere ve Fransa donanmaları da Osmanlı Devleti'ne destek
}'I

Bu durumun Osmanlr Devleti'nde aşağıdakilerden haıtgi­

olmak amacıyla Boğazları geçerek İstanbul'a gelmiştir.
sine yol açtığı savunulabilir?
Buna göre;
A) Dış baskıların azalması'na
B) Azınlık ayaklanmalarının artmasına 1. Osmanlı Devleti devletler arası çıkar çatışmalarından ya­
rarlanmak istemiştir.
C) lslahatların yavaşlamasına
il. Rusya'nın dış politika anlayışı bazı devletlerin tepkisine
D) Dış göçlerin artmasına
neden olmuştur.
E) Boğazların elden çıkmasına
ili. Avrupalı devletler uluslararası ilişkilerde savaşı çözüm
olarak görmemiştir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili

D) 1 ve il E) 1, il ve ili

9. Paris Antlaşması'nın (1856) maddelerinden bazılar� şunlardır:

7. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti, Avrupa devletleri arasındaki
çıkar çatışmaları ndan yararlanma ve Avrupa devletleriyle za­
man zaman ittifaklar kurma yoluna gitmiştir.
Osmanlı Devleti'nin bu tutumunda;
1. devletin birçok alanda zayıflama içerisinde olması,
il. toprak kayıplarının devam etmesi,
ili. Batı'ya dayalı ıslahatlar yapılması
durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulamaz?
A) Yalnız 1 8) Yalnız il
• Karadeniz tarafsız hale getirilecek, tüm devletlerin ticaret
gemilerine açık, fakat savaş gemilerine kapalı tutulacaktır.
• Boğazlar, 184 1 Londra Boğazlar Sözleşmesi'ne göre yö­
netilecek, bütün devletlerin savaş gemilerine kapatılacak­
tır.
• Osmanlı Devleti ve Rusya, Karadeniz kıyılarında tersane
ve donanma bulundurmayacaktı r.
Bu maddelerden hareketle aşağıdakilerden hangisine
ulaşılamaz?
A) Osmanlı Devleti'nden ticari imtiyaz alan devlet sayısı art­
mıştır.
B) Avrupalı devletlerin isteklerine uygun kararlar alınmıştır.
C) Osmanlı Devleti'nin Karadeniz'deki egemenlik hakları ze­
delenmiştir.
D) Rusya'nın sıcak denizlere inme çabası engellenmek is­
C) Yalnız ili tenmiştir.

D) 1 ve il E) il ve ili E) Osmanlı Devleti, mağlup devlet muamelesi görmüştür.

m
l:JcDört
Bes�
 ,------9(�
[?{M,�-, ·
U S LA R ARAS I İ L İ Ş K İ LE R D E D E N G E S T R ATEJ İ S İ ( 1 7 74 - 1 9 1 4 )
1 . Paris Antlaşması'nın (1 856); 3. lngiltere, Osmanlı Devleti'nden Ayastefanos Antlaşması'nın
şartlarının hafifletilmesi karşılığı Kıbrıs'ın yönetiminin kendisi­
1. Osmanlı Devleti -Avrupa devleti sayılacak, Avrupa devlet-
ne verilmesini istemiştir. İngiltere'nin Kıbrıs'ı işgal etme tehdi­
ler hukukundan yararlanabilecek ve toprak bütünlüğü Av-
di üzerine Osmanlı Devleti bu durumu kabul etmiştir.
rupa devletlerinin garantisi altında olacak,
il. Karadeniz tarafsız hale getirilecek, tüm devletlerin ticaret Bu bilgilere göre;
gemilerine açık, fakat savaş gemilerine kapatılacak, 1. lngiltere, Osmanlı Devleti'nin bağımsızlık anlayışına aykırı
111. Osmanlı Devleti ve Rusya, Karadeniz kıyılarında tersane davranmıştır.
ve donanma bulundurmayacak,
iV. Boğazlar, 1841 Londra Sözleşmesi'ne göre yönetilecek,
il. Osmanlı Devleti yeterli askeri ve siyasi güçten yoksundur.
111. Ayastefanos Antlaşması, lngiltere ile Osmanlı Devleti ara­
1
bütün devletlerin savaş gemilerine kapatılacak sında imzalanmıştır.
maddelerinden hangilerinin Osmanlı Devleti'nin çıkarları­ yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
na uygun olduğu söylenebilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
D) 1, il ve iV E) 1, 11, ili ve iV

2. Osmanlı Devleti, 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı öncesi yapı­

lan İstanbul Tersane Konferansı'nda "Sırbistan ve Karadağ'ın
topraklarının genişletilmesi, Bosna Hersek ve Bulgaristan'da 4. Ayastefanos Antlaşması'nın Ermeniler ile ilgili 16. maddesi
özerk yönetimler kurulması" kararlarını ve Londra Konferan­ "Ermenilerin bulunduğ� yerlerde ıslahat yapılacaktır." olarak
sı'nda alınan "Osmanlı Devleti, Hristiyan halk için söz verdiği Berlin Antlaşması'nın 61. maddesinde de yer almıştır.
reformları yerine getirecek, protokolü imzalayan devletlerin Bu durumun;
elçileri, reformları denetleyecektir." kararlarını reddetmiştir.
1. Ermeni meselesinin uluslararası bir boyut kazanması,
Osmanlı Devleti'nin bu kararları reddetmekle aşağıdaki­
il. Avrupalı devletlerin Türk - Ermeni ilişkilerine müdahale
lerden hangisini korumaya çalıştığı savunulabilir?
hakkının doğması,
A) Avrupa devletleriyle olan ilişkilerini
111. Osmanlı Devleti'nde ıslahatların sona ermesi
B) Bağımsız devlet yapısını
sonuçlarından hangilerine yol açtığı savunulabilir?
C) Ümmetçi devlet anlayışını
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) Azınlıklara sağlanan hakları
E) Hanedanlık anlayışını D) 1 ve il E) il ve 111

)rt
. . Önce. Konuyu
\ Tanımak
\. Lazım
:-='
·� - "' - : - ·: . ·

5. Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa lsyanı'nda Rus donanma�ının
Osmanlı Devleti'iıe yardım etmek amacıyla İstaribul'a gel(Tle­
si, lngiltere ve Frqnsa'yı kaygılandırmıştır. Durumun öne'_jhini
kavrayan İngiltere, Fr�nsa ve Avusturya'yı da yanına alarak
Osmanlı Devleti'ne yardın.] etmeye karar vermiştir. Bu amaç­
la Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa'ya baskı yaparak, Osmanlı
Devleti ile 1833'te Kütahya Antlaşması'nın yapılmasını sağ­
lamışlardır.
Bu bilgiler aşağıdakilerden hangisinin bir kanıtı sayıla­
maz?
7. ltalya'nın Trablusgarp'ı işgali sonrası, İngiltere ve Fransa ta­
rafsızlık bahanesi ile Osmanlı ordusunun Mısır'dan geçişine
izin vermemişlerdir. Osmanlı deniz gücü de yetersiz olduğu
için bölgeye donanmayla yardım gönderememiştir.
Bu bilgilere göre;
1. ltalya'nın sömürgecilik faaliyetlerinde bulunduğu,
il. Osmanlı Devleti'nin askeri ve diplomatik yönden zayıf ol­
duğu,
ili. İngiltere ve Fransa'nın, ltalya'nın gücünden çekindiği

A) Rusya'nın Akdeniz'e inme ihtimalinin Avrupalı devletleri durumlarından hangilerine ulaşılamaz?

telaşlandırdığının A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız ili
8) Mısır sorununun iç sorun olmaktan çıktığının
D) 1 ve il E) il ve ili
C) Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'deki egemenlik haklarını sür­
dürdüğünün
D) Osmanlı Devleti'nin kendi sorunlarını tek başına çözebile­
cek güçte olmadığının
E) Kütahya Antlaşması'nın imzalanmasında Avrupalı devlet­
lerin belirleyici olduğunun

6. Fransa'dan Alsas Loren'i ele geçiren Almanya ile gözünü

Mısır'a diken İngiltere, Berlin Kongresi kulislerinde Tunus'un
Fransa'ya verilmesini kararlaştırmışlar, Fransa da Osman­
lı Devleti'nin içinde bulunduğu bunalımdan faydalanarak
1881'de Tunus'u işgal etmiştir.
XIX. yüzyılının sonlarında yaşanan bu gelişmelere göre
aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
8. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin sınırları daralırken sınırlar
A) Osmanlı Devleti'nin, sömürgecilik hareketlerinden olum­ içindeki nüfusu gitgide artmıştır.
suz etkilendiğine
Bu durumda;
B) Fransa'nın egemenlik alanının Avrupa'da daralıp Afrika'da
arttığına 1. savaşlarda kaybedilen yerlerden göçlerin yaşanması,

C) Osmanlı Devleti ve Almanya'nın dış politikada birlikte ha­ il. merkezi otoritenin zayıflaması,
reket etme kararı aldığına il i. köyden kente yapılan göçlerin artması
D) Avrupalı bazı devletlerin Osmanlı Devleti'nin içinde bulun­ nedenlerinden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
duğu durumu avantaja çevirdiklerine
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
E) Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki egemenliğinin
zayıfladığına D) 1 ve il E) 1, il ve ili

m
UcDört
Bes
 1 U LU S LA R A R A S I İ L İ Ş K İ LE R D E D E N G E S T R ATE J İ S İ ( 1 7 7 4 - 1 9 1 4 )
1 . Birinci Dünya Savaşı'nda Ermeni ayaklanmalarının yurdun
güvenliğini tehlikeye düşürmesi üzerine İttihat ve Terakki
Hükumeti 27 Mayıs 191S'te Geçici Sevk ve İskan Kanunu
(Tehcir Kanunu) çıkarmıştır. Bu kanunla bir kısım Ermeni'nin
savaş bölgelerinden uzaklaştırılması uygun görülmüş bu
suretle özellikle Van, Bitlis ve Erzurum vilayetlerinde isyana
karışan Ermeniler, Halep ve Suriye vilayetlerinin bazı bölgele­
rine zorunlu göçe tabi tutulmuşlardır.
Bu bilgilere �ö_r� Tehcir Kanunu hakkında aşağıdakiler­
den hangisine ulaşılamaz?
A) Olağanüstü dönem uygulaması olduğuna
B) Ermenilerin sınır dışına göçünü öngördüğüne
C) Ülkede huzur ve güvenliğin amaçlandığına
D) Ermenilerin tamamını kapsamadığına
E) Yasal bir belge niteliğinde olduğuna
2. Öğrencilerine; "Kırım Savaşı'nı kazanan devletlerden biri
olarak Paris Antlaşması'na katılan Osmanlı Devleti, yenilmiş
bir devlet durumuna düşürülmüştür." diyen Tarih Öğretmeni
Sinan Bey, aşağıdaki maddelerden hangisini bu duruma
örnek olarak gösterebilir?
A) Avrupa devletlerinin, Osmanlı Devleti'nin egemenliğini ve
toprak bütünlüğünü tanımasını
B) Osmanlılarla, Rusların Karadeniz'de tersane ve savaş ge­
misi bulundurmamasını
C) Osmanlı Devleti'nin, devletlerin genel hakları bakımından
bir Avrupa devleti sayılmasını
D) Osmanlı Devleti ile bu antlaşmayı imzalayan devletlerden
biri arasında anlaşmazlık çıktığında, antlaşmayı imzala­
yan öteki devletlere başvurulmasını
E) Avrupa devletlerinin, Osmanlı Devleti'nden Hristiyan azın­
lığın haklarını yeniden düzenlemesini istemesini
m
3. Osmanlı Devleti, Fransız lhtilali'ni, Fr_ansa'nın iç sorunu ola­
rak değerlendirmiş hatta bu rejimi tanıyarak Fransa ile iyi iliş­
kilerini sürdürmüştür.
.
Osmanlı Devleti'-nin bu tutumu aşağı_dakilerden hangisi­
nin olumsuz faaliyetlerini öngöremediğini göstermekte­
dir?
A) Ayanların B) Azınlıkların
C) Yeniçerilerin D) Eyalet yöneticilerinin
E) Yabancı tüccarların
4. 1878 Berlin Antlaşması, XIX ve XX. yüzyılda yaşanan Ermeni
Meselesi'nin başlangıcıdır. Antlaşmanın 61. maddesine göre
Avrupalı devletler, Osmanlı Devleti'nden Ermenilerin yaşadığı
vilayetlerde zaman geçirmeden ıslahat yapmasını ve güven­
liklerinin sağlanmasını istedi. Avrupa devletlerinin desteğiy­
le Ermenileri, Osmanlı Devleti'ne karşı kışkırtmak amacıyla
1887'de lsviçre'nin Cenevre şehrinde Hınçak, 1890'da T if­
lis'te Taşnak komitaları kuruldu. Bu tarihten itibaren Ermeni-
· ıer, 1. Dünya· Savaşı'na kadar bir dizi isyan ve baskın girişim­
lerinde bulundu.
Aşağıdakilerden hangisi bu bilgilerden çıkarılabilecek
sonuçlardan biri değildir?
A) Osmanlı Devleti Fransız lhtilali'nin getirdiği düşüncelerden
olumsuz etkilenmiştir.
B) Avrupalı devletler, Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışmış­
lardır.
C) Ermeniler amaçlarına ulaşmak için silahlı örgütler kurmuş­
lardır.
D) Berlin Antlaşması'nda Ermenilere özerklik hakkı verilmiş­
tir.
E) Osmanlı Devleti iç ve dış tehditlerle karşı karşıya gelmiştir.
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

-·
.1

s. Bir tarihçi "XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde bazı meseleler

dış soruna dönüşmüştür." demiştir.
Tarihçinin bu görüşüne aşağıdakilerden hangisi kiıt
olarak gösterilemez? .
A) Boğazlar meselesi
C) Ayanlık meselesi
E) Patrikhanenin durumu
8. ve 9. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. 1:
�-
Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa'nın isyanı karşısında tek başı­
na mücadele edemeyeceğini anlayan Osmanlı Padişahı il.
B) Mısır sorunu Mahmut, lngiltere ve Fransa'dan yardım istemiştir. Ancak bu
devletler, durumu Osmanlı Devleti'nin iç sorunu olarak değer­
D) Azınlıklar sorunu lendirip yardım etmemişler hatta Fransa, Mehmet Ali Paşa'yı
destekler tavırlar sergilemiştir. il. Mahmut ise "Denize düşen
yılana sarılır." diyerek Rusya'dan yardım istemiştir.

·ı
7. Buna göre a�ağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Osmanlı Devleti'nin yeterli askeri gücü yoktur.
B) İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti'nin iç işlerine müda­
haleyi yanlış görmüşlerdir.
C) Mehmet Ali Paşa, Osmanlı Devleti'nin egemenlik anlayışı­
na aykırı davranmıştır.
D) Osmanlı Devleti, dış politikada Rusya'ya yeterli güveni
duymamaktadır.
E) lngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti'ni Mısır sorununda
karşısında yalnız bırakmışlardır.

6. Aşağıdaki tabloda, bazı tarihi gelişmeler numaralandırılarak

verilmiştir.

1 Rusların Balkan milletlerini kışkırtması

il Sırbistan, Karadağ, Bulgaristan ve Yunanistan ara-

sında Osmanlı Devleti'ne karşı Balkan İttifakı'nın ku-
rulması
il i Karadağ'ın saldırıya geçmesiyle 1. Balkan Savaşı'nın
başlaması
iV Osmanlı Devleti'nde 31 Mart Vakası'nın yaşanması

V Avrupa devletlerinin durumu değerlendirmek amacıy- 8. il. Mahmut'un Mısır sorununda izlediği yol, dış politikada,
la Londra Kohferansı'nı düzenlemesi aşağıdakilerden hangisini uyguladığını kanıtlamaktadır?
VI Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki egemenliğinin za-
A) Kaybettiği yerleri geri alma
yıflaması
B) Yayılmacılık politikası izleme
Bu sıralamada, neden - sonuç ilişkisini bozan gelişme C) Denge politikası izleme
kaç numaralı alanda gösterilmiştir? D) Gaza ve çihat yapma
A) il B) il i C) iV D) V E) VI E) Yalnızlık siyaseti izleme
1
1 .

U LU S LA R A R A S I İ L İ Ş K İ L E R D E D E N G E S T R AT E J İ S İ ( 1 ' 7 7 4 - 1 9 1 4 )

1 . Paris Antlaşması'nın (1 856) aşağıdaki maddelerinden 3. İngiltere, daha önce Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğün­
hangisi, Osmanlı Devleti'nin denge politikası izlemesinin den yana iken 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda bu politi­
bir sonucudur? kasından vazgeçmiştir.

A) Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğü Avrupa devletlerinin İngiltere'nin bu tutumu;

garantisi altında oıa·cak.
B) Karadeniz tarafsız hale getirilecek, tüm devletlerin ticaret
gemilerine açık, savaş gemilerine kapalı tutulacak.
C) Boğazla�, 1841 Londra Sözleşmesi'ne göre yönetilecek,
bütün devletlerin savaş gemilerine kapalı tutulacak.
1. Osmanlı Devleti'nin Almanya ile yakınlaşması,
il. Boğazların stratejik önemini yitirmesi,
ili. Fransızlar tarafından Süveyş Kanalı'nın açılması
nedenlerinden hangileriyle· açıklanabilir?

D) Her iki devlet savaşta aldığı yerleri birbirlerine verecek. A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
E) Osmanlı Devleti'nin konferans öncesinde ilan ettiği ıslahat O) 1 ve il · E) 1, il ve ili
Fermanı, antlaşmayı imzalayan devletlerce dikkate alına­
cak.

4. Osmanlı Devleti'nin Rusya ile imzaladığı Ayastefanos Antlaş­

ması 'nın (1878) maddelerinden bazıları şunlardır:

Büyük bir Bulgaristan Krallığı kurulacak

Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız olacak
Bosna Hersek'e özerklik verilecek

2. Osmanlı Devleti'nde yaşanan Ermeni olaylarından bazıları Bu maddeler aşağıdakilerden hangisinin Osmanlı Devle­
şunlardır: ti'ni olumsuz yönde etkilediğinin bir kanıtı sayılamaz?

A) Dış baskıların
·en Hınçak Komitesi 15 Temmuz 1890 tarihinde, İstan-
·c
bul Kumkapı'da bir miting organize ederek ilk gövde B) Panslavizm politikasının
:o o gösterisini yaptı. Bu gösterinin amacı İstanbul'daki C) Ayrılıkçı · faaliyetlerin
- co Ermeni nüfusunu isyana teşvik etmekti.
a. ..... D) Demokrasiye dayalı taleplerin
(9

ctı -

E) Milliyetçilik fikrinin
. :::J

1895'te Hınçak Komitesi tarafından düzenlene�

>, gösteri ile yaklaşık beş bin Ermeni, Babıali'ye yü-
rüdü. Silahlı Ermeni komitacıları Babıali'yi basarak
ctı
ô
büyük bir hadise çıkarmak, Avrupa'nın dikkatini Er-
<(O
s meni Meselesi üzerine çekip Avrupa'nın müdahale-
5. İkinci Balkan Savaşı sonrası Bulgaristan, Osmanlı Devleti ile
cctı

sini planladılar. isyan kısa sürede bastırıldı.

sorunlarını diplomasi yoluyla çözmeyi tercih etmiştir.
Bulgaristan'ın bu tutumunda;
Bu gelişmelere bakarak Ermeni olayları hakkında aşağı­
dakilerden hangisi söylenemez? 1. Avrupa devletlerinin desteğini kaybetmesi,

A) Osmanlı yönetimini hedef aldığı 11. Balkan devletlerine karşı bir denge kurmayı planlaması,

B) Örgütlü ve planlı hareket edildiği ili. topraklarındaki Türklerin göçlerine engel olmak istemesi

C) Uluslararası desteği hedeflediği nedenlerinden hangilerinin etkil i olduğu savunulabilir?

D) İstanbul dışında varlık göstermediği A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
E) Kamuoyu oluşturmayı amaçladığı O) 1 ve il E) il ve 111

mı
 Sınavda JI
Bu tarz A O S·Y M TSADINDA
O RU LAR
2· 1
Sorarlar �

6. 93 Harbi sırasında hem Kafkaslardaki Rus ve Ermenilerin 9. Osmanlı Devleti ile lngiltere arasında imzalanan 4 Haziran
zulümleri hem de Balkanlardaki Bulgar ve Rus askerlerinin 1 878 tarihli antlaşmada;
saldırıları, bu bölgele_rd_en Anadolu'ya bir milyon T ürk'ün 9.ôç • Kıbrıs yasal olarak Osmanlı Devleti'nin olacak, T ürk bay­
etmesine_ yol açmıştır. rağı çekilmek kaydıyla yönetimi lngiltere'ye bırakılacak,
.
Aşağıdakilerden hangisi J>u durumun Osmanlı Devleti'n­ • Rusya işgal ettiği Kars, Ardahan ve Batum'dan çekilirse
deki etkilerinden biri değildir? lngiltere, adanın yönetimini Osmanlı Devleti'ne verecek
gibi maddeler yer almıştır.
A) Anadolu'da nüfusunun artması
B) T üketimin artması Bu maddelerle Osmanlı Devleti'nin aşağıdakilerden han­
gisini önlemeye çalıştığı savunulabilir?
C) Şehirlerdeki günlük yaşamın değişmesi .
D) Azınlık nüfusunun azalması A) Ayastefanos Antlaşması'nın imzalanmasını

E) Konut gereksiniminin artması B) Rusya'nın, Osmanlı Devleti'ne saldırmasını

C) Kıbrıs'ın Osmanlı yönetiminden çıkmasını
D) lngiltere'nin Rusya ile yakınlaşmasını
E) Kars, Ardahan ve Batum'daki Rus işgalinin sonlanmasını

7. XIX. yüzyılda Avrupalı devletler, Osmanlı Devleti'nde yaşayan

milletlere yönelik dil, din ve geleneklerin yeniden canlandırıl­
1 o. Birinci Balkan Savaşı'ndan sonra Osmanlı Devleti'nden alı­
ması doğrultusunda politikalar izlemişlerdir. nan toprakların paylaşımı konusunda, savaşa katılan devlet­
Avrupalı devletlerin bu tutumlarının, ler arasında sorunlar çıkmıştır.
1. Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışılması, Bu durum aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır?
il. Batılı güçlerin nüfuz bölgeleri kurması, A) Arnavutluk'un bağımsızlığını kazanmasına
111. Osmanlı ülkesinde yaşayan azınlıkların bağımsızlık ka­ B) Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki ıslahat hareketlerini ge­
zanması ciktirmesine
durumlarından hangilerini kolaylaştırdığı savunulabilir? C) Balkanlardan Anadolu'ya göç edenlerin sayısının azalma­
sına
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve 111
D) Rusya'nın Balkanlarda etkinliğini kaybetmesine
D) il ve 111 E) 1, il ve 111
E) Balkan devletleri arasında il. Balkan Savaşı'nın başlama­
sına
-1
J

1
1

1 1 . İtalya ve Almanya'nın peş peşe siyasi ve milli birlikl�rini

kurmasının,
1. yayılmacılık,
8 . Aşağıdakilerden hangisi Avrupalı devletlerin, Osmanlı il. bloklaşma,
Devleti'nin iç işlerine karışmak için kullandığı konulardan 111. diplomasi
biri değildir?
konularından hangilerindeki gelişmelere ivme kazandır­
A) Azınlık hakları ,. B) Devşirme kanunu dığı söylenebilir?
C) Kapitülasyonlar D) Kutsal yerler meselesi A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve 111
E) Dış borçlar D) il ve 111 E) 1, il ve 111
 U L U S L A R A R A S I i L İ Ş K İ L E R D E D E N G E S T R AT E J İ S İ ( 1 , 7 4 - 1 9 1 4 )

1 . 1907 yılında Rus çarı ile İngiltere kralı arasında yapılan Reval 4. XIX. yüzyılda Ortodoks olan Ermeniler arasında İngiltere ve
Görüşmelerinde; Fransa'nın etkisiyle Katolik ve Protestanlık mezhepleri ya­
1. Makedonya meselesi, yılmış, ayrıca Osmanlı coğrafyasında açılan okullarda Batılı
il . Boğazların durumu, güçler tarafından Ermenilere Osmanlı karşıtlığı temelinde mil­
liyetçilik fikri aşılanmaya başlanmıştır.
111. Osmanlı yönetimindeki Hristiyanlar için yapılacak ıslahat­
lar gündeme gelmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarından biri
değildir?
Bunlardan hangileri Osmanlı Devleti'nin egemenlik hak­
larının yok sayıldığını göstermektedir? A) Ermeni meselesinin sorun haline gelmesinin önlenmesi
B) Osmanlı Devleti'nde asayiş ve huzur ortamının bozulması
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
C) İngiltere ve Fransa'nın dış politikadaki etkinliğinin artması
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
D) Ermeniler tarafından komitacılık faaliyetlerinin hızlanması
E) Osmanlı diplomasisine yeni gündem konularının eklen­
mesi

2. Alman devlet adamı Bismarck, Prusya'nın öncülüğünde Al­

man birliğinin sağlanması için "kan ve kılıç politikası" fikrini
savunmuştur.
Bismarck'ın bu fikri Almanya'nın kuruluşunda aşağıdaki­
lerden hangisinin temel alındığını kanıtlamaktadır?
A) Diplomasiyi ve antlaşmaları esas sayma
B) Güçlü bir siyasi ve askerı yapıdan oluşma
C) Uluslararası bloklaşmalardan kaçınma
D) Milliyetçi yaklaşımlardan uzak durma r
E) Y önetimde askerlere görev verme

3. İtalya siyasi birliğini sağladıktan sonra gelişen sanayisine 5. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan önce toplanan İstanbul
kaynak bulmak amacıyla ham madde ve pazar arayışına yö­ Konferansı'na katılan Avrupa devletleri, Bosna-Hersek ve Bul­
nelmiştir. İngiltere ve Fransa, İtalya'yı Almanya'nın yanından garistan'da hakim ve valileri kendilerinin seçmelerini Osmanlı
ayırmak ve kendi sömürgelerini güvence altında tutmak için Devleti'ne önermişlerdir.
Trablusgarp'a yönlendirmişlerdir. Avrupa devletlerinin bu önerileri aşağıdakilerden hangi­
Bu bilgiler Osmanlı Devleti'nin; sine bir hazırlık niteliğindedir?
1. uluslararası bloklaşmalar, A) Osmanlı Devleti'nin Avrupa devleti sayılmasına
il . _ ulusçuluk düşüncesi, B) Müslüman olmayanların, Müslüman olanlar ile aynı hakla­
111. sömürgecilik rekabeti ra sahip olmasına
C) Osmanlı Devleti'nin, Balkanlarda tam hakimiyet sağlaya­
durumlarından hangilerinden olumsuz etkilendiğinin ka­
bilmesine
nıtı sayılamaz?.
D) Balkanlardaki Osmanlı hakimiyetinin son bulmasına
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
E) Balkanların büyük devletlerin çıkar alanı olmaktan çıka­
D) 1 ve 111 E) il ve 111 rılmasına
 Sınavda
Bu tarz
Sorarlar �
A 0
6. il. Abdülhamit, Makedonya'yı ele geçirmek istiyen Sırp, -Yu­
nan ve Bulgarları n aralarını açan bir siyaset uygulamış, Fener
Rum Patrikhanesi'ne alternatif olarak Bulgar Kilisesi (Eksarf
a­
ne) ve Sırp Piskoposluğu'nun kurulmasına izin vermiştir.
il. Abdülhamit'in bu uygulamadaki amacının aşağıdakiler­
den hangisi olduğu savunulabilir?
A) Balkanlarda Osmanlı hakimiyetini sağlamak
B) Avrupalı devletler ile iyi ilişkiler kurmak
C) Balkan milletlerinin kimliklerini devam ettirmek
D) Balkanlarda özerk yönetimlerin oluşmasını sağlamak
E) Avrupa kamuoyuna, azınlıkların yapılan ıslahatlardan
memnun kaldıkları izlenimini vermek
7. XIX. yüzyılda Avrupalı devletler, Şark Meselesi kapsamında
Sırplar, Rumlar ve Bulgarlar başta olmak üzere Osmanlı ege­
menliğinde yaşayan diğer gayrimüslim halkları isyana teşvik
etmişler, azınlık isyanları başarıya ulaşmadığı durumlarda
azınlıkları n lehine Osmanlı Devleti'ne baskı uygulamışlardır.
Bunun yanında Osmanlı Devleti'nin Asya toprakları nda yaşa­
yan azınlıkların önce özerkliğe daha sonra da bağ ımsızlığa
kavuşturulmasını hedeflemişlerdir.
Bu bilgilere göre Avrupalı devletlerin Şark Meselesi'nden
beklentileri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterile- .
mez?
A) Osmanlı Devleti'nin topraklarını parçalamak
B) Balkanlar ve Anadolu'dakJ Türk hakimiyetini sonlandırmak
C) Tarihsel planları hayata geçirmek ve uygÜlamak
D) Batı�doğu arasındaki ilişkileri sonlandırmak
E) Egemenlik alanlarını daha geniş bölgelere yaymak
ım
11
' Y M TSADINDA
OR U LAR
3' 1
8. Fransa ve lngiltere 1856 yılında imzalanan Paris Antlaşma­
sı'yla Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü kabul ederken,
daha sonraki dönemlerde antlaşmanın ruhuna aykırı hareket
ederek Osmanlı topraklarından pay almak için mücadele et­
mişlerdir.
Fransa ve İngiltere'nin tutumundaki bu değişmenin ge­
rekçesi olarak, aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?
A) Osmanlı Devleti'nin istenen ı slahatları yapmaması
B) Fransa ve İngiltere'nin ham madde ve pazar gereksinim­
lerinin artması
C) Paris Barış Antlaşması'nın zamanla geçerliliğini yitirmesi
D) Osmanlı Devleti'nin dış politikada Rusya ile birlikte hare­
ket etmeye başlaması
E) lngiltere ve Fransa'nın kendi rejimlerini yaymak istemesi
1
, ı:, ' '" Osmanlı �kÔnöinisini ��İ<ileyen·'gelişmelerden :'
9.
. .
,· � ' . " , ·- . .
~: . . . . . bazıla rı;· ş·u rı lard:ı : .. .
Kapitülasyöİıların daimi olması (1740) ve Avrupa'da Sanayi
İnkılabı'nın çıkması ,
1838 Balta Limanı Antlaşması ile Osmanlı topraklarının İn­
gıltere'nin açık pazarı durumuna gelmesi
1854'te Kırım Savaşı sırasında ilk kez dış borç alınması
188 1 Düyunuunıumiye İdaresi'nin kurulması ve Osmanlı
gelirlerine el konulması
Bu gelişmelerin Osmanlı Devleti'nde aşağıdakilerden
hangisine yol açtığı savunulabilir?
A) Gelir dağ ılımındaki dengesizliklerin giderilmesine
B) Mülkiyet hakkının güvence altına alınmasına
C) Yabancılara verilen ayrıcalıkların kaldırılmasına
D) Dışarıdan mal alımının sınırlandırılmasına
E) Ekonomik bağımsızlığ ın kaybedilmesine
 U L U S LA R A R A S I İ L İ Ş K İ L E R D E D E N G E S T R AT E J İ S İ ( 1 7 7 4 - 1 9 1 4 )
1 . Amacı T ürkleri Anadolu'dan ve Balkanlar'dan çıkarmak olan
Şark Meselesi'nin iki aşaması vardır. Bu meselenin birinci
aşaması olan 1 07 1 -1 683 arası dönemde, Avrupa savunma,
T ürkler taarruz halindedir. Şark Meselesi'nin ikinci aşamasın­
da ise Avrupalı devletler Balkanlar'daki Hristiyan halkları Os­
manlı hakimiyetinden çıkarmayı hedeflemişlerdir.
Bu bilgilere göre Şark Meselesi hakkında aşağıdakiler­
den hangisi söylenemez?
A) Batılı devletler arasındaki ayrılıkları sonlandırdığı
8) Tarafların siyasi gücüne göre biçimlendiği
C) Belirli bölgelerin geleceğine yönelik planlama olduğu
D) Dinsel ve ırksal konularda tarihsel hedefler taşıdığı
E) Osmanlı'nın çok uluslu yapısını yakından ilgilendirdiği
2 . Aşağıdaki tabloda, bazı tarihi gelişmeler numaralandırılarak
verilmiştir.
1 Avrupalıların Rumları "Helen Çocukları" olarak görmesi
il Rumların, Navarin'de isyan etmesi
111 O�manlı Devleti'nin Mehmet Ali Paşa'nın desteğiyle -
: Rum İsyan'nı bastırması
iV Navarin'de Osmanlı donanmasının Avrupalılar tarafın-
dan yakılması
V 1 828-1 829 Osmanlı-Rus Savaşı'nın başlaması
VI Rumların, Rusya'nın himayesine girmesi
Bu sıralamada, neden - sonuç ilişkisini bozan gelişme
kaç numaralı alanda gösterilmiştir?
A) il _ 8) 111 C) IV D) V E) VI
mı
3. Osmanlı Devleti'nin Almanya'ya yaklaşmasından rahatsız olan
İngiltere, Reval Görüşmelerinde (1 908) Rusya'yı Balkanlar üze­
rindeki politikalarında serbest bırakmıştır. Bunun sonucunda
Rusya, Balkan devletleri arasındaki ittifaklarda etkili olmaya
başlamıştır. Rusya'nın kışkırtmasıyla Balkanlarda yayılmacı
politikalarına devam eden Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan
ve Karadağ Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki topraklarını pay­
laşmak için ittifak oluşturmuşlardır. Bu ittifakın sonucunda da 1.
Balkan Savaşı başlamıştır.
Bu bilgiler aşağıdakilerden hangisinin bir kanıtı sayıla­
maz?
A) Reval Görüşmelerinde ()smanlı Devleti'nin gündem yapıl­
dığının
8) İngiltere'nin 1. Balkan Savaşı'nda Balkan devletlerini des­
teklediğinin
C) Osmanlı-Almanya yakınlaşmasının lngiltere'yi rahatsız
ettiğinin
D) Osmanlı Devleti'nin uluslararası ilişkilerde baskılarla kar­
şılaştığının
E) 1. Balkan Savaşı'nın çıkmasında panslavizm ve milliyetçi­
lik düşüncesinin etkili olduğunun
4. Dömeke Meydan Savaşı'nda (1897) Yunanlılara karşı büyük
bir zafer kazanan Osmanlı ordusu, 1. Balkan Savaşı'nda büyük
bir yenilgi almıştır.
Bu yenilgide;
1. birden çok devletle mücadele edilmesi,
il. orduda iletişim ve tecrübe eksikliğini yaşanması,
111, ordu içinde siyasi çekişme yaşanması
nedenlerinden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
 Bu tarz A.
Sınavda

Sorarlar �

. '
5. • Osmanlı Devleti ile ltalya arasında 1 9 12 yılında imzalanan 7. Tanım: Şark Meselesi, Avrupalı Devletlerin Türkleri Anado­
,,

Uşi Antlaşması'nda Trablusgarp'ın italya'ya ait olm�sı, lu'dan ve Balkanlardan çıkarma projesidir.
bölgedeki Müslümanların dini bakımdan Osmanlı haliffsi­ Durum: Büyük devletler arasında 1814-19 1 2 yılları arasında
ne bağlı kalmaları şartıyla kabul edilmiştir. düzenlenen üç kongreden ikisi, yirmi dört konferanstan on
• Osmanlı Devleti ile B"ulgaristan arasında 1913 yılında ikisi Şark Meselesi'yle ilgilidir.
imzalanan İstanbul Antlaşması'nda, Bulgaristan'da kalan Tanım ve durum birlikte düşünüldüğünde aşağıdakiler­
Türklerin mülk edinmesi, müftülerini kendilerinin seçmesi, den hangisinin 1 81 4-1 912 yılları arasında Avrupa diplo­
ilkokul ve ortaokullarda öğretimlerinin T ürkçe olması gibi masisini meşgul eden konulardan biri olduğu söylene­
hükümler yer almıştır. mez?
Bu hükümler, Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden
A) Osmanlı Devleti'ndeki azınlıkları kışkırtma
hangisinin bir g'östergesi sayılabilir?
B) Avrupa'da ulusal devletlerin sayısını artırma
A) Milliyetçilik hareketlerini desteklemeye başladığının
C) Boğazlarda uluslararası denetimi sağlama
B) Komşu ülkelerle olan sınır anlaşmazlıklarını sonlandırdı­
D) Osmanlı topraklarına yönelik paylaşımlar yapma
ğının
E) Uluslararası ilişkilerde din ve ırk olgularını etkinleştirme
C) Kaybedilen topraklardaki Müslümanlar ile kültürel bağları
korumaya çalıştığının
D) Ülkeye yapılacak dış göçleri engellemeye çalıştığının
E) Ümmetçilik anlayışının önemini yitirdiğinin

6 . Öğretmen Özlem Hanımın dersinde: "Balkan coğrafyasında

yaşayan milletler XIX. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti'ne
karşı ayaklanmaya başlamışlardır. Avrupalı güçlerin teşviki ve
yardımları sonucunda Yunanlılar, Bulgarlar, Sırplar, Roman­
yalılar ve Karadağlılar bağımsızlıklarını almışlardır. XX. yüz­
yıla gelindiğinde Balkan devletleri Osmanlı Devleti'ne karşı
1. Balkan Savaşı'nı başlatmışlardır." şeklinde ifade de bulun­
ması üzerine. s. Osmanlı Devleti'nde Almanya tarafından 1889'da Anado­
lu-Osmanlı Şömendifer Kumpanyası Şirketi kurulmuştur. Bu
Aysun: Avrupa devletleri, Osmanlı Devleti'nin egemenlik hak­
şirket tarafından Haydarpaşa - lzmit hattı Ankara'ya bağlan­
larına saygı göstermemişlerdir.
mış, Eskişehir - Konya demir yolu tamamlanmıştır. Şirket
Orhan: Osmanlı Devleti, milliyetçilik fikrinden olumsuz etki­
daha sonra Konya - Basra Körfezi demir yolu imtiyazını da
lenmiştir.
elde etmiş, bu imtiyazla Torosları aşıp Adana'ya ulaşma, Fı­
Hilal: Osmanlı Devleti'nin çok uluslu yapısı zayıflamıştır. rat'ı aşıp Musul üzerinden Bağdat'a ve nihayet Basra'ya ulaş­
Emre: Balkan milletleri bağımsızlığı sağl�ma sürecinde daya­ ma hedeflenmiştir.
nışma içerisinde olmuşlardır.
Bu bilgilere dayanarak Almanya'nın, Osmanlı Devleti ile
Cemre: 1. Balkan Savaşı'nın başlamasında birden çok devlet
yakınlaşmasının nedenleri arasında aşağıdakilerden han­
etkili olmuştur.
gisi gösterilemez?
gibi öğrenciler yorumlarda bulunmuşlardır.
A) Osmanlı topraklarında nüfuz bölgeleri kurmak
Bu yorumlardan hangisi Öğretmen Özlem Hanım'ın açık­ B) Stratejik önemi olan bölgelerde söz sahibi olmak
lamalarından çıkarılamaz? '
C) Uluslararası ilişkilerde ön plana çıkmak
A) Aysun 8) Orhan C) Hilal D) Osmanlı_ topraklarının savaş alanı olmasını önlemek
D) Emre E) Cemre E) Sömürge alanlarını genişletmek
ı �sYM
J rAoı N oA 5 ı
SORULAR
U L U S LA R A R A S I İ L İ Ş K İ L E R D E D E N G E S T R AT E J İ S İ { 1 7 7 4 - 1 9 1 4 )

1 . Fransız donanmasının Mısır'a asker çıkartarak Kahireyi işgal
etmesiyle başlayan Osmanlı - Fransız Savaşı'nda (1798-
1801) lngiltere ve Rusya, Osmanlı Devleti'ni desteklemişler­
dir. Bu nedenle ilk defa bir Rus donanması Boğazları geçerek
Akdeniz'e inmiş, İngiltere ise donanmasını bölgeye gönder­
miştir.
Bu gelişmeler aşağıdakilerden hangisinin bir kanıtı sayı­
lamaz?
A) Osmanlı Devleti'nin denge siyaseti izlediğinin
B) Akdeniz çevresinde çıkar çatışması yaşandığının
C) Fransa'nın işgal ettiği topraklardan çekildiğinin
D) Fransız politikalarının bazı devletlerin tepkisine yol açtı­
ğının
E) Osmanlı Devleti'nin kendi gücüyle topraklarını koruyama­
dığının
3. Osmanlı Devleti, Kırım Savaşı'nı kazandığı halde savaş son­
rası yapılan Paris Antlaşması'nda yenik devlet muameles_i
görmüştür.
Aşağıdakilerin hangisi bu durumun nedenlerinden biri­
dir?
A) Paris Antlaşması'nın uluslararası bir nitelikte olması
B) Kırım Savaşı'nın büyük devletlerin desteği ile kazanılması
C) Rusya'nın Paris Antlaşması'nda büyük devletleri tehdit
etmesi
D) Osmanlı Devleti'nin savaştan sonra lslahat Fermanı'nı
ilan etmesi
E) Osmanlı Devleti'nin Batılılaşma ça�alarını tam olarak ya­
pamaması

2. XIV. yüzyılın başlarında Rusya hakimiyetinde yaşayan farklı

milletlerin hakları, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Hristiyanla­
rın haklarından daha sınırlıydı. Buna karşın Rusya, Osmanlı
İmparatorluğu'nda yaşayan Hristiyanların haklarını yetersiz
bularak Osmanlı Devleti'nden sürekli yeni hak talebinde bu­
lunmuş, bu konuyu savaş sebebi haline getirmiştir. 4. Rusya'nın Balkanlarda güçlenmesinden rahatsız olan lngilte­
re'nin başını çektiği Avrupa devletleri, Ayastefanos Antlaşma­
Rusya'nın böyle bir istekte bulunmasının amacı aşağıda­
sı'nın şartlarının yeniden gözden geçirilmesi için Berlin'de bir
kilerden hangisi olabilir?
konferans düzenlemişlerdir.
A) Kendi hakimiyetinde yaşayanların uğradıkları haksızlıkları Avrupalı devletlerinin bu tutumunc�a Ayastefanos Antlaş­
gizleme
ması'nın aşağıdaki maddelerinden daha çok hangisinin
B) Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması nı ve çöküşünü · etkili olduğu söylenebilir?
hızlandırma
A) Büyük bir Bulgaristan Krallığı kurulacak
C) Osmanlı Devleti'ne başka devletlerin baskı yapmasını ön­
B) Romanya bağımsız olacak
leme
C) Bosna Hersek'e özerklik verilecek
D) Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Hristiyanların yaşam düze­
yini yükseltme D) Girit ve Ermenilerin yaşadığı yerlerde ıslahatlar yapılacak

E) Kendi ülkesindeki yönetim anlayışını diğ�r ülkelere yayma E) Osmanlı Devleti, Rusya'ya savaş tazminatı verecek
 Sınavda
Butarz A
Sorarlar �

5. Trablusgarp Savaşı'nda Osmanlı Devleti, Trablusgarp'ı kara­ 7. XIX. yüzyılın sonlarına doğru Almanya, Osmanlı Devleti ile
,<

dan ve denizden ltalya·nıara karşı savunamayınca yerli h�lkı yakınlaşma içerisine girmiştir.
İtalya'ya karşı teşkilatlandırıp direnişe geçirmek için bölg;ye Bu durumda aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu sa­
gönüllü olarak Mustafa_ Kemal ve Enver Bey ile birlikte bazı vunulamaz?
komutanları göndermiştir. tıJ!ustafa Kemal, Deme ve Tobruk'ta,
Enver Bey Bingazi'de önemli başarılar elde etmiştir. İtalya, böl­ A) Osmanlı Devleti'nin Kızıldeniz ve Hint Okyanusu'na kadar
gedeki direnişi kıramayınca Osmanlı Devleti'ni barışa zorla­ uzanan topraklarının olması
1

mak için On İki Ada'yı işgal etmiş, Çanakkale Boğazı'nı topa B) Almanya'nın sömürgecilik hareketlerine yönelmesi
tutmuştur. Bu sırada Balkan Savaşlarının başlaması üzerine C) Osmanlı Devleti'nin yenileşme hareketleriyle azınlık hak­
iki cephede birden savaşamayacağını anlayan Osmanlı Dev­ larını artırması
leti barış istemek zorunda kalmıştır.
D) Almanya'nın sorun yaşadığı devletlere karşı dış politikada
Bu bilgiler aşaöıdakilerden hangisinin bir kanıtı sayıla­ destek arayışında olması
maz? E) Almanya'nın İngiltere'ye ait sömürge imparatorluğunun
A) ltalya'nın Balkan devletleri ile iş birliği yaptığının yolunu kesmek istemesi
B) Osmanlı Devleti'nin yeterli askeri güce sahip olmadığının
C) ltalya'nın Trablusgarp'ı işgal konusunda kararlı davrandı­
ğının
D) Mustafa Kemal ve Enver Bey'in milliyetçilik duygularıyla
hareket ettiğinin
E) Osmanlı Devleti'nin dış politikada birden çok devletle so­
run yaşadığının

6 . Osmanlı Devleti'nin lngiltere ile imzaladığı Balta Limanı T ica­

ret Antlaşması(1838)'na göre;
• İngiliz tüccarlar, hiçbir kısıtlama olmadan, her tür malı Os­
manlı topraklarında hem iç hem dış ticaret amacıyla alıp
satabilecekler,
• İngilizlerden mal alım ve nakli için belge istenilmeyecek,
• İngiliz tüccarlar, iç ticarette yerli tüccarlardan fazla vergi
ödemeyecek,
• Yabancı mallar Boğazlardan serbestçe geçecek,
8 . Kırım Savaşı öncesi Rusya, Osmanlı yönetimindeki Kudüs
• Anlaşma, sürekli olacak ve bundan tüm Avrupa devletleri hakkında "Kutsal Yerler Sorunu"nu ortaya çıkarmış, bu soru­
yararlanacak nun çözümü konusunda sunduğu teklifler ise Osmanlı Devleti
gibi hükümler yer almıştır. tarafından reddedilmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir sonucu değil­ Osmanlı Devleti'nin bu teklifleri reddetmesinin nedeni
dir? olarak, aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?
A) Küçük sanayi atölyelerinin azalması A) İç işlerine karışılmasına karşı olması
B) İşsizliğin artması B) Yerel yönetimlere yetki vermek istememesi
C) Dış ticarette dengenin bo?ulması C) Avrupa devletleri arasındaki görüş ayrılığından yararlan­
D) Yeni fabrikaların kurulması mak istemesi
E) Yerli ' tüccarların yabancı tüccarlarla rekabet etmesinin D) Rusya ile ilişkilerinin iyi olmaması
zorlaşması E) Kudüs'ün çok kültürlü bir yer olması
' o
�

D!3_İ ı.J İ N A _ .

1
L®
S O R U LA R

3. Devlet adamı ve tarihçi Ahmet Cevdet Paşa'nın "lstan­

. - 'Fransı;;z İhtilali'nin· osmanlı Devleti' rıdeki EtkilJri . ":
1.
bul'daki Fransızlar, cumhuriyet sembolü olarak kokart takı­
Olumsuz Etkileri Olumlu Etkileri
yorlardı. Özgürlük ağacı olarak etrafında şenlik yapıyorlardı.
• Sırp Ayaklanması • Tanzimat Fermanı'nın İlanı
Dünya bundan kuşkulanıyor ama biz soğuk kanlı , kendimiz­
• Yunan Ayaklanması • 1. Meşrutiyet'in İlanı den emin bir durumda aldırış bile etmiyorduk. Çünkü devrimin
(Kanunuesasi) ortaya attığı düşüncelerin anlamını ve doğuracağı tehlikeyi
• i l . Meşrutiyet'in İlanı bilmiyor, göremiyorduk." ifadelerinde "tehlike" olarak kas­
tettiği gelişme, aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Bu bilgilere göre Fransız İhtilali'nin Osmanlı Devleti'nde­
ki etkileri hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Padişahın yetkilerinin kısıtlanması
B) Azınlık isyanlarının başlaması
A) imparatorluk yapısını olumsuz etkilediği
C) Kapitülasyonların yaygınlaşması
B) Yönetim anlayışını değiştirdiği
D) Anayasal yönetime geçilmesi
C) Laikleşmeyi başlattığı
E) Ayanların siyasi bir güce dönüşmesi
D) Monarşik yapıyı zayıflattığı
E) Anayasal sistemi başlattığı

2 . • Rus Çarı 1. Alexander: "Devletimizin çıkarları gereği Or­

todoksları korumalıyım. Hatta Osmanlı yönetiminden kur­
tarmalıyım."
• İngiltere Başbakanı Giadstone: "Bizim başlangıçtan beri
savuna geldiğimiz Osmanlı Devleti'ne bağlı Hristiyan ulus­
ların bekasıdır."
• Avusturya Başbakanı Metternich: "Rusya'nın Balkan
Slavlarını kışkırtması , Avusturya sınırları içinde yaşayan
Slavları da etkilemektedir. Bu kabul edilemez. Doğmakta
olan Sırbistan, Rusya ile Avusturya arasında bir oyuncak­
tan başka bir şey değildir. Böyle olmaktansa Sırbistan'ın
Osmanlı'da kalması daha hayırlıdır."
Bu konuşmaların aşağıdaki tarihsel gelişmelerden hangi­
sine yön verdiği savunulamaz?

A) Rusya'nın Küçük Kaynarca Antlaşması'nda Ortodoksların

himayesini üstlenmesine
B) Avusturya, İngiltere ve Rusya önderliğinde Viyana Kong­
resi'nin yapılmasına
C) İngiltere'nin Kırım Savaşı'nda Osmanlı Devleti'ni destek­
lemesine
D) Osmanlı Devleti'nin XIX. yüzyıldan itibaren denge politi­
kası izlemesine
E) Avusturya'nın XIX. yüzyılın başlarından itibaren Osmanlı
Devleti ile barış politikası izlemesine

mı
 -□ 5,İ J İ N A L®
..........
· .·
_.,

S O R U LA R 1
6. Trablusgarp Savaşı öncesinde Osmanlı Devleti'nin konumu

/
4. ve 5. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız. � .
aşağıda gösterilmiştir.
_., -:--
i . ····:· ·

. . -"'-� '.
Rusla.rıri yardımıyla Rumlar, ilk isyanı 1 820'de Eflak'ta başlat­
mışlardır. Bu isyan başarılı olamayınca Mora'da yeniden is­
yan etmişlerdir. Birçok yerde kiliseleri silah deposu haline ge­
tirmişler, Mora'daki halkı katletmişlerdir. Osmanlı Devleti'nin
isyanı bastırma çabaları Avrupa devletlerinin tepkisini çekmiş,
Avrupa'nın bir çok yerinden Rumlara yardım için gönüllüler
gelmiştir. Yunan isyanını kendi çabaları ile bastıramayan Os­
manlı Padişahı il. Mahmut, Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa'dan • -
1
__ o ıoo ıııo -:ıoo
yardım istemiştir. Girit ve Mora valiliklerinin kendisine verilme­
• Osmanlı eg�iOindeki topraklar
si karşılığında Mehmet Ali Paşa isteği kabul etmiştir. Oğlu lb­ - lngiltere egemenfiğindeki topraklar

rahim Paşa komutasındaki donanma Mora'ya gelerek isyanı

Verilen haritadan hareketle aşağıdakilerden hangisine
bastırmıştır.
ulaşılamaz?
4. Bu bilgilere bakarak, aşağıdaki sonuçlardan hangisine
A) Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp ile kara bağlantısı yoktur.
ulaşılamaz?
B) ltalya, Trablusgarp'a yakın konumdadır.
A) Mısır sorununun Rum sorununa yol açtığ ına
C) lngiltere, yayı lmacılık siyaseti izlemektedir.
B) Yunanlıların milliyetçilikten etkilendiğine
D) Osmanlı Devleti'nin, Trablusgarp'ı savunabilecek yeterli
C) Avrupalıların Rumları desteklediğine deniz gücü yoktur.
D) Rum kiliselerinin amacı dışına çıktığına E) Kuzey Afrika'da lngiltere'nin egemenliği söz konusudur.
E) Rusya'nın Osmanlı Devleti'nin içişlerine karıştığ ı na

s. Bu gelişmeler Osmanlı Devleti'nin;

1. Avrupalı devletler,
i l . yerel yöneticiler,
111. azınlıklar
çevrelerinden hangilerinin tehditleri ile karşı karşıya kal­
dığını kanıtlamaktadır?
A) Yalnız I B) Yalnız i l C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, i l ve 111
::: VR İ M LER Ç A Ğ I N DA D E Ğ İ Ş E N D E V LE T - T O P L U M İ Lİ Ş K İ LE R İ -----------------
1 . Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde devletin kötü gidişatını
sonlandırmak için aydınlar tarafından "Osmanlıcılık, İslamcı­
lık, T ürkçülük ve Batıcılık" gibi fikir akımları savunulmuştur.
Bu durum Osmanlı Devleti hakkında aşağıdakilerden
hangisinin kanıtı niteliğindedir?
A) Y öneticilerin aydınlar tarafından seçildiğinin
B) Ülkenin geleceğine yönelik fikir birliği olmadığının
C) Y önetimde parlamenter sisteme geçildiğinin
D) Aydınların eğitimlerini yurt dışında tamamladıklarının
E) Pad,işahın birçok alanda yetki kaybına uğradığının
2. Kanunuesasi'nin maddelerinden bazıları şunlardır:
• Osmanlı hükümdarlığı, halifeliği de kapsayacak şekilde
Osmanlı hanedanının en yaşlı üyesine aittir.
• Padişahın kişiliği kutsaldır ve padişah yaptıklarından kim-
seye karşı sorumlu değildir.
Aşağıdakilerden hangisi bu hükümlerde gözetilenlerden
biri değildir?
A) Ekberiyet sistemi
B) Parlamenter sistem
C) Monarşik yetkiler
D) Hanedanlık anlayışı
E) Teokratik yönetim
ırt
3. Bir tarih araştırmacısı "lslahat Fermanı'nın ilan edilmesinde
Avrupalı devletlerin baskıları ve azınlık isyanlarını önleme dü­
şüncesi etkili olmuştur." demiştir.
Araştırmacının bu yargıyı ıslahat Fermanı'nın aşağıdaki
maddelerinden hangisine dayandırdığı savunulamaz?
A) Herkes şirket ve banka kurabilecektir.
B) Gayrimüslimler devlet memuru olabilecektir.
C) Vergilerin toplanmasında iltizam usulüne son verilecektir.
D) Resmi yazışmalarda gayrimüslimleri kötüleyen ve küçük
düşüren sözler kullanılmayacaktır.
E) Gayrimüslim halka din ve vicdan özgürlüğü sağlanacaktır.
4. Fransız İhtilali'nin sonucunda yaygınlaşan;
• milli egemenlik,
• milliyetçilik,
• insan hakları
olgularının zayıflattığı veya sonlandırdığı yapılar arasın'."
da aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Krallık düzeni
8) Çok uluslu devletler
C) Ruhbanlık anlayışı
D) Sinıflı toplum yapısı
E) Ulus devletleri
 Tanımak

�--
ı.
\. Lazım .,
.
....: . --:· · -

. -
s. Aşağıdaki tabloda XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yapılan 7. Fransız İhtilali ile birlikte yayg ı nlaşan "demokrasi , eşitlik,

/j
ıslahatlar ve bunların ilgili olduğu alanlar ile eşleştirilmesi ye- adalet ve insan hakları" gibi fikirler Avrupa'da önemli etkiler
rilmiştir. oluşturmuştur.

! �- "�,�· .\J,J,J)ı'·• • · 1 · :1 ' h' ( ;, İ • ' i ,, ,· • ıl Aşağıdakilerden hangisi bu etkilerden biri değildir?
. • , . . , ·,.. , . . . ,.,. ·.. � .a , � .:, . . . ,.'. ,.. : · ,;:·. ·:. _, ., . : · : \; '·Alan·. ·. ,
. N<>.
.
I . ·. • , ı:. '

.
I

A) Mutlak yönetimlerin güçlenmesi

• ./* ' ,·,

' :ı
1 M ızıkayıhümayun'un açı lması Kültür
B) Feoadal yapıların kalkması
il İstanbul'da kumaş v e bez fabrikası- Ekonomi
C) Meşruti yönetimlerin kurulması
nın açılması
D) 1 830 ve 1 848 İtilallerinin çıkması
111 Nazırlıkların kurulması Yönetim
E) Çok uluslu devletlerin dağılma sürecine girmesi
iV Takvimivekayi'nin çıkarı lması Eğitim

V Köy ve mahallelere muhtar tayin İdari

edilmesi

Buna göre tablodaki kaç nolu ıslahatın ilgili olduğu alan

karşısında yanlış verilmiştir?
s. 1 848 i htilalleri, Almanya, ltalya ve Macaristan'da milliyetçilik
A) 1 B) i l C) 1 1 1 D ) iV E) V
açısından başarısızlıkla sonuçlanmış; Belçika, Hollanda, Da­
nimarka, Sardunya ve lsviçre'de ise özgürlüklerin güçlenme­
sini sağlamıştır.
Bu durum 1 848 İhtilalleri hakkında aşağıdakilerden han­
gisinin bir göstergesi sayılabilir?

A) Belli bir plana göre düzenlenmediğinin

B) Uzun süreli etkiler oluşturmad ığının
C) Sonuçları nın ülkelere göre değiştiğinin
D) imparatorluklarda kısa sürede bastı rıldığının
E) Katılım ve desteğin zamanla azaldığının

6. 1 1 1 . Selim Dönemi'nde N izamıcedit Ordusu oluşturulmuş, bu

ordunun masrafları nı karşılamak için İrad ıcedit Hazinesi ku­ 9 . XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yabancı okulları n sayısın­
rulmuştur. Yine bu dönemde askeri alanda Selimiye ve Le­ da artışlar olmuştur. Yabancı devletler tarafından maddi ola­
vent kışlaları oluşturulmuş, Kara ve Deniz Mühendishaneleri, rak sürekli beslenen bu okullar, ülkedeki gayrimüslimler üze­
tersanecilik ve hafif topçu ocağı geliştirilmiştir. Ayn ı zamanda rinde oldukça etkili olmuşlard ı r. Yabancı devletlerin destekleri
yeni ordunun eğitimi için Avrupa'dan subaylar getirilmiştir. onların siyasete de girmesini sağlamıştır.
Bu bilgilere göre 111. Selim Dönemi hakkında aşağıdakiler­ Bu durumun Osmanlı Devleti'nde yarattığı aksaklık aşa­
den hangisine ulaşılamaz? ğıdakilerden hangisidir?
A) Askeri alandaki ıslahatlara öncelik verildiğine A) Ülkede sık sık iç isyanların çı kması
B) Batı üstünlüğünün kabul edildiğine B) lslahat hareketlerinin yavaşlaması
C) Yönetimde ikiliklerin yaşandığına C) Medreselerin varlığını sürdürmesi
D) Ü lke g üvenliğinin önemsendiğine D) Toplumda düşünce farklı l ı kların ı n oluşması
E) Birbirini tamamlayan ıslahatların yapıldığına E) Okuma-yazma oranının düşük kalması

Uc-Dört
Bes
 1 D E V R İ M L E R Ç A Ğ I N D A D E Ğ İ Ş E N D E V L E T - T O P L U M· İ L İ Ş K İ L E R İ
1 . il. Meşrutiyet'in ilanını takip eden dönemde Osmanlı Devle­
ti'nin iç karışıklığından ve güçsüzlüğünden faydalanan Bul_ga­
ristan, bağımsızlığını ilan etmiş, Avusturya-Macaristan, Bos­
na Hersek'i topraklarına kattığını açıklamış, Girit ise Osmanlı
Devleti'nden ayrılarak Yunanistan'a bağlanma kararı almıştır.
Bu gelişmelerin, Osmanlı Devleti'nde aşağıdaki fikir
akımlarından hangisini güçlendirdiği savunulabilir?
A) Batıcılık B) lslamcılık
C) T ürkçülük D) Osmanlıcılık
E) Ademimerkeziyetçilik
2 . Ziya Paşa: "Batı tarzı yenilikler yapmalıyız. Bu zamana kadar
yapılan yenilikler Osmanlı Devleti'ni kurtarmak için yeterli ola­
madı. Balkanlardaki isyanların sona ermesi için Osmanlıcılık
1 düşüncesi etrafından birleşme sağlanmalı" demiştir.
Ziya Paşa'nın bu sözü doğrultusunda aşağıdakilerden
hangisinin yapıldığı savunulamaz?
A) Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesi
B) Senediittifak'ın imzalanması
C) lslahat Fermanı'nın yayımlanması
D) Kanunuesasi'nin ilan edilmesi
E) il. Meşrutiyet'in ilan edilmesi
mı
3 . Tanzimat Fermanı ile birlikte yeni okullar açılmış, Müslüman
ve gayrimüslim herkesin bu okullarda aydınlanıp Osmanlı va­
tandaşlığı bilincine erişmeleri hedeflenmiştir.
Bu durum Osmanlı İmparatorluğu'nda aşağıdakilerden
hangisine gereksinim duyulduğunun bir göstergesidir?
A) Birlik ve beraberliğin korunmasına
B) Azınlık haklarının sınırlandırılmasına
C) Ümmetçilik anlayışının korunmasına
D) Geleneklere bağlı kalınmasına
E) Veraset sisteminin düzenlenmesine
4. Aşağıdakilerden hangisinin, Osmanlı Devleti'nde demok­
ratikleşme hareketlerinin gelişmesinde etkili olduğu sa­
vunulamaz?
A) Yapıl_an ıslahatlara rağmen Müslüman olmayanların ayrı­
lıkçı hareketlerinin devam etmesi
B) Eğitimlerini Avrupa'da tamamlayan T ürk öğrencilerinin fa­
aliyetlerde bulunması
C) Müslüman halkın demokrasi alanında taleplerde bulun­
ması
D) Avrupa devletlerinin artan müdahalelerini engelleme dü­
şüncesi
E) Fransız İhtilali'nin Türk aydınlarını etkilemesi
5. Avrupa'da XVI I I . yüzyıldan itibaren kapitalizm, liberalizm, sos­
yalizm ve komüniz� gibi akımlar ortaya çıkmıştır.
Bu durumda aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkardığı
sorunlara çözüm bulma arayışının etkili olduğu savunu­
labilir?
A) Coğrafi Keşifler B) Fransız İhtilali
C) Sanayi İnkılabı D) Viyana Kongresi
E) Rönesans Hareketleri
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

-·
6. il. Mahmut Dönemi'nde varlığı sonlandırılan aşağıdaki 9. Tanzimat Fermanı'nda (1 839) yer alan maddelerden bazıları
teşkilat ve sistemlerden hangisinde, ilgili alanı güçlen�ir­ şunlardır:
menin yanı sıra, yapılacak olan yeniliklerin önünü açJft a• • Kimse yargılanmadan cezalandırılmayacak, mahkemeler
nın da hedeflendiği �avunulabilir? • herkese açık olacak ve yasalar eşit olacak,
A) Yeniçeri Ocağı B) Divanıhümayun • Halkın can ve mal güvenliği devlet güvencesinde olacak,

C) Ayanlık sistemi D) Müsadere usulü • Rüşvet ve iltimas yasaklanacak, müsadere usulü kaldırı-
lacak
E) T ımar sistemi
Aşağıdakilerden hangisinin bu maddelerde gözetilen
esaslardan biri olduğu savunulamaz?

A) Özel mülkiyet hakkını koruma altına alma

7. Avusturya'nın Bosna ve Hersek'i almaya çalıştığı yönündeki 8) Hukuk birliğini sağlama
haberler lstanbul basınına yansıyınca, Sadrazam Kamil Paşa C) Devlet işlerindeki aksamaların önüne geçme
yayımladığı demeçte; "Avusturya-Macaristan Hükümeti'nin
D) Hukuki uygulamalara olan güveni artırma
dünya barışını bozmak suretiyle uygarlık alemine karşı büyük
E) Halkın devlete olan bağlılığını güçlendirme
bir sorumluluk yüklenmek hareketinde bulunmayacağına emi­
niz" diyordu. Bu demeçten kısa bir süre sonra Avusturya-Ma­
caristan İmparatoru Bosna ve Hersek'in Avusturya toprakları­
na ilhak edildiğini ilan etmiştir.
Bu bilgiyle Osmanlı Devleti'nde,

1. Yönetim, dönemin gelişmelerini anlamaktan uzaktır.

il. Balkanlardaki egemenlik sona ermiştir.
111. Avusturya - Macaristan karşısında askeri başarısızlık alın­
mıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve il

D) il ve 111 E) 1, il ve 111

8 . Napolyon Savaşlarından sonra Avrupa devletleri temsilcileri

savaşın sonuçlarını değerlendirmek ve siyasi dengeleri ye­
niden kurmak için Viyana'da Avusturya Arşidükü Metternich
başkanlığında bir kongre toplamışlardır (1815). Bu kongrede
oluşturdukları Meternik sistemi adı verilen politikayla, Avru­
pa'nın herhangi bir yerinde bir ayaklanma çıkması durumun­
da birlikte hareket etmeyi, Fransız İhtilali'nin getirdiği ayaklan­
maları gerekirse kanla bastırmayı kabul etmişlerdir.
1 o . Fransız İhtilali sonrasında yayımlanan İnsan ve Vatandaş
Hakları Bildirisi'nde "Her milletten insan doğuştan hürdür ve
diğerleriyle eşittir, vazgeçilmez haklara sahiptir. Devlet gücü
millete ait olmalıdır. Sadece milletin seçtiği temsilcilerin yö­
netme hakkı vardır. Millet de bu temsilcileri denetleyebilir."
denilmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi alınan bu kararların işe yarama­ Bildirideki bu ifadelerin aşağıdakilerden hangisini yay­
dığını göstermektedir? gınlaştırdığı savunulamaz?

A) Üçlü ittifak bloğunun kurulması A) Milli egemenlik anlayışı

B) Sömürgecilik rekabetinin.. hızlanması B) Totaliter düzen

C) 1 830 ve 1 848 İhtilallerinin çıkması C) Laik yönetim

D) Mezhep ayrılıklarının devam etmesi D) Anayasal düzen

'·

E) Devletler arasında yeni sorunların çıkması E) Parlamenter sistem

 1 D E V R İ M L E � Ç A Ğ I N DA D E Ğ İ Ş E N D E VLET - T O P L U M İ L İ Ş K İ LE R İ

1 . Osmanlı Devleti'nin son dönemlerine ait bazı gelişmeler aşa­ 3. Bir tarihçi "Kanunuesasi ilan edilmesine rağmen padişah mut­
ğıdaki tabloda neden - sonuç ilişkisi içerisinde verilmiştir. lak otoritesini korumuştur." demiştir.

1 il. Abdülhamit'in meclisi süresiz tatil etmesi Tarihçinin bu görüşünü Kanunuesasi'nin aşağıdaki hü­
kümlerinden hangisine dayandırdığı savunulamaz?
il İstibdat Dönemi'nin başlaması
A) Yürütme yetkisi başında padişahın bulunduğu bakanlar
111 İttihat ve Terakki hareketinin orduda teşkilatlanması kuruluna aittir.
iV il. Meşrutiyet'in ilan edilmesi B) Hükümetin kurulması ve görevden alınması yetkisi padi­
şaha aittir.
V Avusturya'nın Bosna Hersek'i işgal etmesi ve Bulgaris-
C) Hükümet padişaha karşı sorumludur.
tan'ın bağımsız olması
VI Babıali Baskını'nın yapılması D) Mebusan Meclisi üyelerini dört yılda bir erkek üyeler se­
··,

çer.
Bu sıralamada, neden - sonuç ilişkisini bozan gelişme E) Kanun teklifini yalnızca hükümet yapabilecek ve kanunlar
kaç numaralı alanda verilmiştir? padişahın onayından sonra yürürlüğe girecektir.

A) il 8) 111 C) iV D) V E) VI

4. ıslahat Fermanı'nda yer alan maddelerden bazıları şunlardır:

• Resmi yazışmalarda gayrimüslimleri kötüleyen ve küçük
düşüren.sözler kullanılmayacak
2. Osmanlı Devleti'ni oluşturan bütün milletleri adalet, eşitlik, • Yabancı uyruklular, vergisini vermek koşuluyla mal ve
hürriyet ölçüleri içinde bir arada tutup Osmanlı toplumunu mülk edinebilecekler
oluşturma fikrine "Osmanlıcılık" denir. • Gayrimüslimler de belediye ve il genel meclislerine üye
Bu fikri; olabilecekler
Hazırlanan bu maddeler aracılığıyla gerçekleştirilmesi
1. Birinci Balkan,
düşünülen hedefler arasında aşağıdakilerden hangisi
il. Birinci Dünya,
gösterilemez?
111. Kırım
A) Avrupalıların dış baskılarını engellemek
savaşlarından hangilerinin zayıflattığı söylenebilir? B) Çok uluslu devlet yapısını korumak
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 C) Halkı yönetime ortak etmek
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 D) Milliyetçiliğin olumsuz etkilerinden kurtulmak
E) Azınlık isyanlarını sonlandırmak
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �
5. i l . Mahmut Dönemi'nde yayımlanmaya başlayan Takvimive­
kayi Gazetesi'ni incele.yen Elif, gazetede;
• ilk kez yurt d ışına öğrenci gönderildiği,
• posta ve polis teşkilatları nın kurulduğu,
• Divanıhümayun'un yerine nazırlıkların kurulduğu,
• devlet memurları ve askerlerin elbiselerinin yerli kumaştan
yapıldığı gibi bilgilere ulaşmıştır.
Buna göre, Elif'in aşağıdakilerden hangisinin il. Mahmut
Dönemi'nin devlet politikaları arasında olduğunu savun­
ması beklenmez?
A) Anayasal d üzene geçme
B) Batı'daki gelişmeleri takip etme
C) iletişim ve güvenlik ihtiyacını karşılama
D) Milli ekonomiyi koruma
E) Merkezi otoriteyi güçlendirme
6. Fransız İhtilali'nin yaygınlaştı rdığı fikirler olan insan hakları ,
eşitlik, özgürlük, hukukun üstünlüğü gibi düşünceler Osmanlı
aydı nlarını etkilemiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun kanıtlarından biri
değildir?
A) Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesi
8) ıslahat Fermanı'nın yayımlanması
C) Kanunuesasi'nin ilan edilmesi
D) Muharrem Kararnamesi'nin yayımlanması
E) i l . Meşrutiyet'in ilan edilmesi
,<
7. Fransa, ihtilal öncesinde XVI . Louis tarafından mutlakiyetle
yönetiliyordu. Ülke yönetiminde söz sahibi olan asillerin ve
1/ ruhban sınıfı nın çıkarları ön planda tutuluyordu. Ekonomik
gücü elinde bulunduran, ticaretle uğraşan burjuvaların ve üre­
timi sağlayan köylü sın ıfının yönetime katılma hakları yoktu. ' 1
Bunun yanında köylü sınıfı vergi ve savaş için asker vermek
zorundaydılar.
Bu durum aşağıdakilerden hangisine ortam hazırlamıştır?
A) Halkın yönetime karşı isyan etmesine
B) Din adamlarının siyasi güç kazanmasına
C) Ülke d ışına yönelik göçlerin yapılmasına
D) Mezhep birliğinin bozulmasına
E) Toplumda sınıf farklılıklarının sonlandı rılmasına
8 . Osmanlı Devleti'nde;
1. 31 Mart Vakası,
il. Babıali Baskın ı ,
1 1 1 . Fetret Devri
gelişmelerinden hangilerinde toprak kayıplarına duyulan
tepkiler de belirleyici olmuştur?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1
D ) 1 ve i l E) il ve 1 1 1
9 . Tarihsel kökeni XVI I. yüzyılın başlarına kadar giden liberaliz­
min savunduğu fikirler şöyledir:
• Tüm bireyler eşit haklara sahiptirler.
• Ekonomik faaliyetler ve özgürlüklerin önündeki sınırlandır­
malar kaldırılmalıdır.
• Keyfi yönetimler sınırlandırılmalıdır.
• Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılıp din ve vicdana ait
hususların kişilerin özel alan ına girdiği meseleler olduğu
kabul edilmelidir.
Aşağıdakilerden hangisi bu fikirlerde gözetilen esaslar­
dan biri değildir?
A) Anayasal yönetim felsefesi
B) Yerel ve özerk yönetim isteği
C) Rekabetçi piyasa ekonomisi
D) Doğal haklar doktrini
E) Sekülerizm-laiklik
ı:
i' ,:
1 o• s--Y-·M rAoı N oA 3 1
ı
; SORULAR
D E V R İ M L E R Ç :6- Ğ I N DA D E Ğ İ Ş E N D E V L E T - T O P L U M İ L İ Ş K İ L E R İ

1
1 1 . 1830 İhtilallerinin nedenleri arasında; ekonomik hayatın ge-
lişmesinin ancak devletin bireyler arasındaki ekonomik ilişki-
3. Osmanlı Devleti'nd� Tanzimat Fermanı'nın ilanı sonrası ya­
pılan Us�l-i Muhakenie-i Ticaret Nizamnamesi'nde yer alan

1
�
�
lere karışmaması ile gerçekleşeceğine inanılması, kralların,
anayasayı kaldırmak veya anayasanın sınırlarını daraltmak
istemesi, başka devletlerin egemenliği altındaki halklarda öz­
düzenlemelerden bazıları şunlardır:
• Rüşvet çok ağır bir suç olarak tanımlandı.
• Her aileden yalnızca bir kişinin askere alınacağı ve tek
A
� gürlük anlayışının güçlenmesi, Almanya'da bilim ve felsefenin çocuklu aileden asker alınmayacağı kabul edildi.
� • Hristiyanların askere alınmaması hükmü, alınacağı şekil­
ilerlemesiyle Avrupa'ya vicdan, inanç ve düşünce özgürlüğü­
de değiştirildi.
nün yerleşmesi yer alır.
• idari alanda da yenilik yapılarak devlet eyaletlere, eyalet­

1
Buna göre 1 830 İhtilallerinde aşağıdakilerden hangisin­ ler sancaklara, sancaklar kazalara, kazalar ise köyleri de
deki beklentilerin etkili olduğu savunulamaz? içine alan nahiyelere bölündü.

A) Liberalizm B) Demokrasi C) Sosyalizm Bu düzenlemelerle aşağıdakilerden hangisinin amaçlan­

dığı söylenemez?
D) Milliyetçilik E) Hümanizm
A) Merkezi otoriteyi güçlü tutmak
B) Aile müessesinin devamını sağlamak
C) Ülke yönetimini kolaylaştırmak
D) Gayrimüslimlerin devlete bağlılığını sağlamak
E) Devlet kurumlarındaki yozlaşmayı engellemek

4. XIX. yüzyılda Avrupa'da çok uluslu devletler; anayasal sis­

tem, vatandaşlık, zorunlu temel eğitim, zorunlu askerlik ve
nüfus sayımlarında düzenlemeler yapmışlardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu düzenlemelerin gerekçelerin�
den biri değildir?
A) Ayrılıkçı isyanları önlemek
B) Toprak kayıplarını engellemek
C) Devlete bağlı insanlar yetiştirmek
D) Yöneticilerin sorumluluğunu azaltmak
E) Birlik ve bütünlüğü sağlamak

2. il. Abdülhamit Dönemi'nde; "Muhtacın tertibi" düzenlemesi ile;
• muhtaç insanlara,
• emeklilik yaşına kadar çalışamamış, dolayısıyla maaşsız ·
kalan kişilere,
• bir paşanın ölümünden sonra ortada kalan eşi ve hizmet­
çilerine,
• çeşitli nedenlerden dolayı memurluktan çıkmış ve emekli-
lik hakkını elde edememiş kişilere maaş bağlanmıştır.
5. Sultan Abdülaziz Dönemi'nde eğitim, bayındırlık ve ulaşım
alanlarında yenilikler yapılmış olmasına rağmen, d.ış borç­
lanmanın öd.enemez hale gelmesi ve padişahın yardımcıları
Ali ve Fuat Paşaların ölmesi bazı muhalif çevreleri harekete
geçirmiştir. Padişah tarafından lsparta'ya sürgüne gönderil­
menin intikamını almak isteyen Serasker Hüseyin Avni Paşa
ve bazı devlet erkanı tarafından ordu yönlendirilerek, 30 Ma-
. yıs 1876'da Sultan Abdülaziz tahtan indirilmiş yerine V. Murat
tahta çıkarıım·ıştır.

Bu düzenlemelerle aşağıdakilerden hangisinin amaçlan­ Bu bilgilerle Osmanlı Devleti için,

dığı söylenemez? 1. Yönetime karşı darbe yapılmıştır.
A) Halkm zor duruma düşmesini engellemek il. Anayasal yönetim yok sayılmıştır.

B) Sosyal devlet anlayışının gereklerini yerine getirmek 111. Hanedanlık anlayışı sonlandırılmak istenmiştir.

C) Kişilerin temel ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamak yargılarından hangi lerine ulaşılabilir?

D) Vakıf hizmetlerini devlet denetimine almak A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve il
E) Sınıf farklılıklarının oluşmasını engellemek D) il ve 111 E) 1, il ve 111

m
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �
6. Sanayi İnkılabı sermaye sı nıfı nda çok fazla mal üretme, -sat­
ma ve zengin olma fikri; işçi sınıfında ise, sermaye sahipler[yle
işçiler arasındaki eşitsizliği giderme, seNet ve refah farklafinı
ortadan kaldırma gibi fikirlerin yaygınlaşmasına yol açmıştı r.
Bu bilgilere göre sermaye sınıfları ve işçilere yön veren .
fikirler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak gruplan­
dırılmıştır?
Sermaye sınıfı l�xi sınıfı
A) Liberalizm Marksizim
B) Kapitalizm Sosyalizm
C) Merkantilizm Sekülerizm
D) Marksizm Liberalizm
E) Sosyalizm Hümanizm
7. Osmanlı Devleti'nde;
• ltalya'n ı n Trablusgarp Savaşı'nda (1 9 1 1 ) saldırısı üzeri­
ne Sadrazam Hakkı Paşa istifa etmiş, yerine Küçük Said
Paşa tarafından yeni hükümet kurulmuştur.
• Balkan Savaşları nda yaşanan başarısızlık üzerine Gazi
Ahmet Paşa kabinesi istifa etmiş, Kamil Paşa kabinesi
kurulmuştur.
Bu bilgilerden hareketle, Osmanlı Devleti ile ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Dış politikanın ülke yönetimini etkilediği
B) Çok partili bir siyasal yapı nın oluşturulduğu
C) Ülke rejiminde değişiklilik yaşandığı
D) Parlamento seçimlerinin sık sık tekrarlandığı
E) Hükümet kurmanın kolay olduğu
8. I .Balkan Savaşı'nda Kamil Paşa Hükümeti'nin bazı dinT ve
medeni hakları n korunması şartıyla Edirne'nin Bulgaristan'a
verilmesi yönünde karar alması sonucu, İttihat ve Terakki Par­
tisi üyeleri, askerT güçlerini kullanarak Babıali s·a skını denilen
darbe ile meclisi basmışlar, Sadrazam Mahmut Paşa başkan­
lığında yeni kabinenin kurulması n ı sağlamışlardır.
Bu bilgilere göre Babıali Baskını'nın aşağıdakilerden
hangisini barındırdığı söylenemez?
A) Askeri kesimin yönetime müdahale etmesi
B) Hükümet çalışmalarının sekteye uğraması
C) Ana,�asal hükümlerin ihlal edilmesi
D) Dış politikada toprak kayıpları olması
E) Yönetimde korku ve endişe oluşması
9. Fransız lhtilali'nden sonra "Vatan tehlikede ve halkın tamamı
vatan savunması ndan sorumludur." biçiminde oluşan söy­
lemler, zorunlu askerliğe dayalı millT bir ordu kurma fikrinin
doğmasına sebep olmuştur. Kurulan bu ordu "milletin okulu"
olarak değerlendirilip, orduya bir "medenileştirme misyonu"
yüklenmiş, orduda askerlere devletin resmi dili, okuma yaz­
ma, devletin temel değerleri, vatandaş olmanın gerekleri vb.
öğretilerek bir çeşit vatandaşlık eğitimi verilmiştir.
Bu bilgilerde Fransa hakkında aşağıdakilerden hangisine
değinilmiştir?
A) Zorunlu askerliğin ulus devletine olan etkisine
B) Askerlerin ihtilal sürecindeki çalışmalarına
C) Anayasal yönetime geçişin kişi haklarına etkisine
1
D) Düzenli orduların savaşlara olan etkisine
E) Aydın sınıfın askerT kesimden oluştuğuna
1 o . Osmanlı Devleti'nde 1 843 yılında kura ile askere alma işlemi
kabul edilmiş, uygulamanın nasıl yapılacağı ise 1 846'da çı­
karılan "Kura Kanunu" ile açı klanmıştır. Bu konuda her idari
birime nüfusu dikkate alı narak bir asker kotası verilecek ve
bu miktar doluncaya kadar 20-25 yaş aralığındaki Müslüman
erkekler kura ile askere alı nacaktı . Kurada ismi çıkanları n,
kendi yerlerine "bedel-i şahsi" adıyla bir başkasını vekil olarak • 1
göndermesi mümkün olduğu gibi "bedel-i nakdT" ödemek su­
retiyle askerlik vazifesini bedeli karşılığı yerine getirmeleri de
mümkün hale getirildi.
Bu bilgilere göre kura sistemi hakkında aşağ ıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Askerlik süresini ve asker sayısını azalttığı
B) Asker toplamada kolaylıklar öngördüğü
C) Devlete ekonomik imkanlar sunduğu
D) Müslüm�n olmayan kişileri kapsamad ığı
E) Bölge ve nüfus ölçütlerini esas aldığı
r\ıJSYM TADINDA
SORULA R
41 D E V R İ M L E R Ç A Ğ I N D � D E Ğ İ Ş E N D E V L ET - T O P L U M İ L İ Ş K İ L E R İ
1 . i l.Abdülhamit Dönemi'nde, 89 genel kamu hastanesi, 27 ku­
rum hastanesi, 74 asker hastanesi, 26 Hilal-i Ahmer hasta­
nesi, 1 2 gayrimüslim cemaat hastanesi, 29 yabancı misyon
hastanesi, 8 eğitim hastanesi, 8 kadınlara mahsus hastane,
8 doğumhane, 1 çocuk hastanesi, 2 akıl hastanesi, 23 frengi
hastanesi, 3 verem sanatoryumu, 8 kolera hastanesi olmak
üzere toplamda 300'den fazla hastane yapılmıştı r.
Bu bilgiden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylene­
mez?
A) Koruyucu sağlık hizmetleri konusuna önem verildiği
B) Salgın hastalıklarla mücadeleye önem verildiği
C) Bütçeden halk sağlığı adına pay ayrıldığı
D) Nüfus artışının kontrol altına alınmasının hedeflendiği
E) Sosyal devlet anlayışı na uygun hareket edildiği
2. 1 830 ihtilalleri ile Fransa, Belçika ve İspanya'da liberalizm
hareketi güçlenmiş, lsveç bağımsız hale gelmiştir. Bu ülkeler­
de hükümdarları n kutsal hakları yerine, milletlerin egemenli­
ği hakim olmaya başlamış, aristokrat sınıf, burjuvazi sınıfına
yenilmiştir.
Buna göre, 1 830 İhtilallerinin sonuçlarının aşağıdaki ge­
lişmelerden hangisi üzerinde etkili olduğu söylenemez?
A) Teokratik yönetimlerin zayıflamasında
B) Avrupa siyasi yapısın ı n değişmesinde
C) Monarşik yapıların zayıflamasında
D) Bireye verilen değerin artmasında
E) Avrupa'nın etnik yapısının değişmesinde
3 . Osmanlı Devleti'nde eğitim ve sağlık alanında faaliyette bulu­
nan dinı vakıflar ve sivil toplum kuruluşlarının yerini XIX. yüz­
yıldan itibaren devlet kurumları almaya başlamıştır.
Osmanlı Devleti'nin, kurumları aracılığıyla sosyal hayatta
etkin olma gereğini duymasının sebepleri arasında aşağı­
dakilerden hangisi gösterilemez?
A) Kentleşmede hızlı artış yaşanması
B) Sosyal dayanışman ın azalması
C) Demografik dönüşümler olması
D) Demokrasi bilincinin artması
E) Sosyal sorunlar yaşanması
4. il. Mahmut Dönemi hakkında proje hazırlayan Necla, ilgili dö­
nem hakkında "post� ve polis teşkilatlarının kurulduğu, tımar
sisteminin kaldırı ldığı, ilk defa da olsa erkeklerin esas alındığı
nüfus sayımının yapıldığı, köy ve mahallelere muhtar tayin
edildiği ve müsadere usulüne son verildiği" bilgilerine proje­
sinde yer vermiştir.
Bu durum il. Mahmut Dönemi'nde, aşağıdakilerden han­
gisine gereksinim duyulduğunun bir göstergesi sayıla­
maz?
A) Demokrasiye dayalı bir yönetim oluşturulmasına
B) Memurların düzenli bir gelire kavuşturulmasına
C) Kişi haklarının geliştirilmesine
. D) Merkezi otoritenin güçlendirilmesine
E) Asker sayısının belirlenmesine
5. Sultan Abdülaziz, padişahlığı döneminde Avrupa'daki geliş­
meleri bizzat görmek amacıyla bir Avrupa seyahati yapmış,
seyahat dönüşü gördüklerini kendi ülkesinde uygulamak için
çabalamıştı r. Rumeli'de büyük çaplı demir yolları yatırımına
. girişmiş, hükümdarlığı zamanında yeraltı treni ( metro) ve
tramvay ilk defa Osmanlı Devleti'ne gelmiştir.
Buna göre Sultan Abdülaziz ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine . ulaşılamaz?
A) Batı'daki gelişmeleri önemsediğine
B) Modern şehirciliğe önem verdiğine
C) Ulaşım alanında çalışmalar yaptığına
D) Batılı devletlere sorun yaşamadığına
E) Yenileşme ve ilerlemeyi gerekli gördüğüne

Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �
-·
6. "Bugün Afrika başta olmak üzere dünyanın pek çok yerinde
insanlar aç ve sefalet · içerisinde yaşamaktadır. Bu duruIT;tda
kapitalizmin etkileri vardır." diyen bir uzman, bu görüş � ü
kapitalizmin aşağıdaki görüşlerinden hangisine dayandı­
rabilir?
A) Üretimde devletin müdahalesinin azaltılması
B) En yüksek karı eldeedebilmenin amaçlanması
C) Bireylere serbest girişim hakkının kazandırılması
D) Ekonominin özel sektöre bırakılmasının amaçlanması
E) Üretim ile tüketimin pazar tarafından dengelenmesinin sa­
vunulması
7 . Osmanlı Devleti'nde meşrutiyet rejimine karşı çıkartılan 31
Mart İsyanı bastırıldıktan sonra meclis, 27 Nisan 1909'daki
oturumunda olaylarla ilişkisi ispat edilemediği halde ayaklan­
mada etkisi olduğu gerekçesini kullanarak I1.Abdülhamit'in
tahttan indirilmesine ve yerine Veliaht Mehmet Reşat'ın padi­
şah olmasına karar vermiştir.
Bu bilgiden hareketle, Osmanlı Devleti'nin sözü edilen
dönemiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylene­
bilir?
A) Kanunuesasi'nin yürürlükten kaldırıldığı
8) Padişahların görev sürelE;rinin kısaldığı
C) Kanun üstünlüğü ilkesine geçildiği
D) Hukük devleti anlayışına aykırı davranıldığı
E) Ülke yönetiminde istikrarın sağlandığı
0 SY M TADINDA 4' 1
11
SORU LAR
8. XVI I I . yüzyılın sonlarına doğru Avrupa bir ihtilaller dönemine
girdi. Bu yüzyılda yaşanan Amerikan ve Fransız İhtilali'yle
başlayan süreç, Avrupa'da 1830 ve 1848 ihtilalleriyle kapan­
dı. Bu dönem mutlak monarşileri sınırlandırmanın tek yolunun
siyasi kurumlar aracılığıyla olduğunu öğreten bir süreç oldu.
Ayrıca "anayasa" kavramının da içeriğinin yeniden belirlen­
mesini sağladı.
Aşağıdakilerden hangisi, ihtilaller döneminin Avrupa'da­
ki yansımaları arasında gösterilemez?
A) Egemenliğin paylaşılmasına gidilmesi
8) Anayasal monarşilerin yaygınlaşması
C) Hanedanlık yönetimlerin sonlandırılması
D) Ayrıcalıklı sınıfların güç kaybına uğraması
E) Kişi haklarına dayalı düzenlemeler yapılması 1
9 . il. Abdülhamit Dönemi'nde ilk dereceli okullarda İslamcılık,
orta dereceli okullarda ise Osmanlıcılık akımını vermeye çalı­
şan programlar uygulanmış, Türkçülük anlayışı da yavaş ya­
vaş okulların müfredatına girmeye başlamıştır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi sa­
yılabilir?
A) Müfredat programlarının çok sık değiştiğinin
B) Din eğitimi ile çağdaş eğitimin birleştirildiğinin
C) Bütün okulların devletin denetimine alındığının
D) Devlet politikalarının eğitim sistemini etkilediğinin
E) Müslümanlar ve gayrimüslimlerin aynı okullarda yer aldı­
ğının
1 o . Babıali Baskını denilen askeri darbenin etkili simalarından
Talat Bey ve Enver Bey, Sadrazam Kamil Paşa'nın odasına
zorla girerek ondan "ahalinin isteği" üzerine istifa mektubu ha­
zırlayarak görevi bırakmasını istemişlerdir.
Enver ve Talat beylerin, sadrazama istifa mektubunda
"ahali" ibaresi geçmesi konusunda baskı yapmalarının
nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Yeni hükümetin kurulmasını kolaylaştırmak
B) Anayasaya göre hareket edildiği izlenimi vermek
C) Yapılan müdahalede kamuoyu desteğini sağlamak
D) Hüküm�t baskınında padişahın desteğini sağlamak
E) Ordu içerisindeki gruplaşmaları önlemek
 2 . Osmanlı Devleti'nde ilan edilen meşrutiyet ile Türk tarihinde
1. Ortaya Çıkış Sebepleri
-

1 Osmanlı Devleti'nde yaşayan değişik etnik ilk kez parlamenter sisteme ve anayasal düzene geçildi. Ka­
grupların Fransız İhtilali'nin getirdiği milliyetçilik l
fikirlerinden etkilenerek bağımsız olma düşünce- nunuesasi ile iki meclisti parlamentoya geçiş, bağı_msız yargı,
sinin ortaya çıkması
il Balkanlardaki Panslavizm politikasını etkisiz hale inanç özgürlüğü ve vergilerin kişi gelirlerine göre düzenleme-
getirmek, Müslümanların devlete bağlılığını sağ-
lamak ve rakiplerinin halk içerisindeki gücünün si gibi yetkiler getirildi. Ülkede sadece erkeklerin katıldığı se-
11 111
kırılmasını sağlamak
çimler yapıldı. Osmanlı Devleti'nde monarşiye dayalı yönetim
111 İttihatve Terakki Dönemi'nde Osmanlı sınırları iV
içinde yaşayan Türkleri dil ve kültür birliği etrafın- şekli değişti. Halk padişah ile- birlikte yönetime ortak oldu.
da birleştirip yönetime destek sağlama isteği V
iV Batı'nın her alanda Osmanlı'nın önüne geçmesi,
Yukarıdaki altı çizili cümlelerin hangisinde Kanunuesa­
Osmanlı'nın tek kurtuluş yoh.i 'nun bu yüzyılın ihti-
si'nin demokratik olmayan yönüne değinilmiştir?
yaçlarına uygun medeni bir devlet ve millet halini
alması gerektiği düşüncesinin ortaya çıkması A) 1 B) il C) 111 D) iV E) V

Buna göre, tablodaki numaralandırılmış yerlere getiril­

mesi gereken fikir akımları, aşağıdakilerden hangisinde
doğru sıralanmıştır?

il 111 iV
A) lslamcı lık Osmanl ıcılık Batıcılık Türkçülük

B) Türkçülük lslamcı lık Osmanlıcılık Batıcılık

C) Türkçülük Batıcılık lslamcılık Osmanlıcılık
D) Osmanlıcılık Türkçülük lslamcılık Batıcılık

E) Osmanlıcılık lslamcı lık Türkçülük Batıcılık

3. Bir gazetecinin "Ey muhterem Osmanlılar! Bu kutsal günü

bütün varlığımızla alkışlayalım. Bugün otuz iki yıldan beri yok­
luğa ve yıkıma mahkum olan mazlum milletimiz, ilahi irade ile
baskı zincirlerini parçalayıp hürriyete kavuşarak milli egemen­
liği yeniden kurdu." cümlelerinde kastettiği gelişme, aşağı­
dakilerden hangisi olabilir?
A) Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesi
8) il. Meşrutiyet'in ilan edilmesi
C) lslahat Fermanı'nın yayımlanması
D) Kanunuesasi'nin ila� edilmesi
E) Senediittifak'ın imzalanması
 □ -· . .
.
� ,-;.,...

®.
1 •• • ,
;_

�_'I J I N A L
' •
_ •

S O R U LA R 1
4. 6.
il. Meşrutiyet'in ilanından sonra yeniden hazırlanan il. Meşrutiyet Dönemi'nde Osmanlı Parlamentosunda

�.· ;
Toplam
Kanunuesasi'nin bazı maddeleri şunlardır: t:· Yer Alan Üyeler

Bakanlar, papişaha karşı değil, Meclisimebusan'a karşı'/

sorumludur.
Sayı 147 60 27 26 14 4 10 288

Yayın (neşriyat) kanun d't:ıiresinde serbestir. Millet Türk Arap Arnavut Rum Ermeni Yahudi Slav Mebus

Postanelerde emanet evrak ve mektuplar hakim veya

mahkeme kararı olmadan açılamaz.
Tablodaki bilgilerin Osmanlı Devleti hakkında aşağıdaki­

Parlamento yalnızca kabinenin güvenoyu almaması

lerden hangisini yansıttığı savunulamaz?

halinde feshedilir. A) Osmanlıcılık fikrinin uygulandığı

Hazırlanan bu maddeler aracılığıyla gerçekleştirilmesi
düşünülen hedefler arasında aşağıdakilerden hangisi
gösterilemez?
B) Çok uluslu yapının devam ettiği
C) Demokratik hayata önem verildiği
D) Hanedanlık anlayışının sona erdiği

A) Demokratik hayatı koruma altına almak E) Parlamentonun geniş katılımlı olduğu

B) Monarşik gücü pekiştirmek

C) Meclisin devamlılığını sağlamak
D) Bilgi alma özgürlüğünü korumak
E) Özel hayatın gizliliğini korumak

5.
OSMANLI DEVLETİ'NDE DEMOKRATİKLEŞME
AŞAMALAR!
?
?
?
?
?

Tablodaki konu başlığı d ikkate alındığında "?" ile gösteri­

len yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?

A) 1808 Senediittifak'ın imzalanması

B) 1839 Tanzimat Fermanı'nın ilanı ile hukukun üstünlüğü
ilkesinin getirilmesi
C) 1856 ıslahat Fermanı ile.,azınlık haklarının genişletilmesi
D) 1876 1. Meşrutiyet'in ilanı ile Ayan ve Mebusan Meclisi'nin
açıi•ması
E) 31 Mart Vakası ile rejimin sonlandırılmak istenmesi
R M AY E V E E M E K
1 . Aşamalı olarak gelişen Sanayi İnkılabı XIX. yüzyılda dünya
dengelerini etkilemeye başlamıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu etkilerden biri değildir?
A) Demir yollarının kurulması
B) Bankacılık sisteminin gelişmesi
C) Sömürgecilik rekabetinin sona ermesi
D) Şehir nüfusunun artması
E) Buharlı gemilerle ulaşımın gelişmesi
2 . Sanayi İnkılabı ekonomide tarımsal üretimin yerini sanayinin
almasıdır.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun doğrudan sonucu­
dur?
A) Köyden şehre göçlerin yapılması
B) Kırsal yerleşmenin sona ermesi
C) Makineli ü retimin başlaması
D) Sömürgeciliğin yaygınlaşması
E) Teknik eğitimin önem kazanması
3 . Sanayi İnkılabı ile birlikte İngiltere'nin fabrikalarında işlediği
dokumalar, Osmanlı pazarlarına girmeye başlamıştır.
Bu durumun Osmanlı Devleti'nde;
1. el tezgahlarının kapanması,
il. işsizlik oranının artması,
111. loncaların önem kazanması
sonuçları ndan hangilerine yol açtığı savunulamaz?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il
D) ·I ve 111 E) il ve 111
4. Sanayi İnkılabı sonucunda sömürgeciliğe yönelen devletler,
kolonilerinde limanlar, demir yqlları, telgraf sistemleri ve kent­
ler inşa etmişlerdir.
Bu durumun;
1. bölge halklarının tepkisini önleme,
il. ham madde ihtiyacını karşılayabilme,
111. sömürgelerinde denetim sağlayabilme
amaçlarından hangilerine yönelik düşünüldüğü savunu­
labilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) il ve 111 E) 1, il ve 111
5. Sanayi inkılabı ile birlikte lngiltere'nin 1782 yılında 11 bin 280
ton olan ham ipek imalatı, 1820 yılında % 1200 artışla 144 bin
818 tona ulaşmıştır. 1860 yılların başında ise 5 milyon ton
olmuştur.
Bu durum Sanayi İnkılabı'nın aşağıdaki sonuçlarından
hangisiyle doğrudan ilgilidir?
A) Köyden kente göçlerin olması
B) Ticaretin büyük şirketler aracılığıyla yapılması
C) Seri üretime geçilmesiyle ham madde ihtiyacının artması
C) Yalnız ili D) Binlerce kişinin işsiz kalması
E) Ekonomi alanında yeni modellerin ortaya atılması
Önce Konuyu
Tanımak
azım
.�.- . : . . .·

6 . Osmanlı Devleti'nde İttihat ve Terakki iktidarı döneminde Türk 9. Sanayi İnkılabı 1 750 - 1 830 yı lları arasında ilk önce İngilte­
sanayicisine gümrük ve vergi muafiyetleri sağlama, par�sız re'de ortaya çıkmıştır.
fabrika arsası verme, kredi sorunlarını çözme gibi ayrıcaııtı'ar Bu durumda İngiltere'nin;
verilmiştir. l
1 . geniş sömürgelere sahip olması ,
Bu uygulamaların amacı· olarak aşağıdakilerden hangisi
gösterilebilir? i l . araştırma ve özgür düşüncenin gelişmesine ortamı sağla-
mas ı ,
A) Milli ekonomiyi g üçlendirmek
1 1 1 . uluslararası pazar imkanları n ı elinde tutması
B) Loncaları devam ettirmek
özelliklerinden hangileri etkili olmuştur?
C) Yabancı işletmeleri kapatmak
D) Şehir nüfusunu azaltmak A) Yalnız I B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1

E) Dış borç alım ı n ı kolaylaştırmak D) il ve 111 E) 1, i l ve 1 1 1

7. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde;

1 . fuarların düzenlenmesi,
il. şirketleşmelerin artması ,
1 1 1 . demir yolu yapı mına önem verilmesi
durumlarından hangilerinin ekonomi alanında canlanma­
ya yönelik düşünüldüğü savunulabilir?
1 0 . Osmanlı Devleti'nde 1 838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması'y­
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1
la birlikte;
D) il ve 111 E) 1, il ve 111 • Osmanl ı pazarları büyük oranda yabancıların eline geç­
miştir.
• Avrupa ile rekabet edemeyen Osmanlı esnafı yavaş ya­
vaş faaliyetlerini durdurmak mecburiyetinde kalmıştır.
• Osmanlı ham maddeleri daha fazla ücret teklif eden Avru­
palı tüccarlara satıldığından bu ham maddelerin fiyatları n­
da büyük artışlar gözlenmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi, Balta Limanı Antlaşması'yla or­
8 . Avrupa'da Sanayi İnkılabı sonucunda görülen ekonomik ge­ taya çıkan bu durumun sonuçlarından biri değildir?
lişmeler Osmanlı Devleti'ni olumsuz yönde etkilemiştir.
A) Ticaret gelirlerinin daha çok yabancılara gitmesi
Aşağıdakilerden hangisi bu etkilerden biri olarak göste­
B) Bazı yerli tüccarların ticaret hayatından çekilmek zorunda
rilemez?
kalması
A) Endüstriyel ürün üretiminin artması C) Yerli tüccarların yabancı tüccarlarla rekabet etmesinin
B) Devletin siyasi g ücünün zayıflaması zorlaşması
_,

C) Halkın üzerindeki vergi yükünün artması D) Ham madde ithalatına bağlı olarak gelir-gider dengesinin
D) ithalat - ihracat dengesinin bozulması sağlanması
E) işsizlik oranı n ı n artması E) Osmanlr pazarlarına, yabancı tüccarların egemen olması

UcDört
Bes
 11
0 SY M·· TAD I NDA 1
SORULAR 1 S E R M AY E V E E M E K

1 . XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde Feshane, İzmit Çuha Fab­ 3. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde; demir yolları, limanlar, fe­
rikası, Veliefendi Basma Fabrikası, Hereke Kumaş Fabrikası, nerler, su, havagazı, tramvay, elekfrik hizmetleri ve madenci­
Bursa ipek Fabrikası ve Zeytinburnu Demir Fabrikası gibi sa­ lik konularında yabancı sermaye yatırımları artmıştır.
nayi kuruluşları kurulmuştur. Bu duruma yabancıların;
1. ekonomik çıkarlarını sürdürebilme,
Bu durumda;
1. askeri giderlerden tasarruf sağlama, il. Osmanlı şehirciliğinin gelişimini sağlama,
il. paranın yurt dışına çıkışını önleme, 111. pazar alanlarına hakim olabilme
111. ham madde imkanlarını değerlendirme
beklentilerinden hangilerinin yön verdiği savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
hedeflerinden hangilerinin gözetildiği savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) il ve 111
D) il ve 111 E) 1, il ve 111

2. Sanayi İnkılabı ile-ekonomik olarak gelişen Avrupa devletleri,

'silah sanayilerini de geliştirmişlerdir. Avrupa devletlerinin bu
savaş gücüne karşı eski tip silahlarla savaşan Afrika, Hindis­
tan ve Çin gibi ülkeler direnememiş, bu durumun sonucun­
da XX. yüzyılın başına gelindiğinde dünyanın yüzde seksen
beşe yakını Avrupa devletlerinin sömürgesi durumuna dönüş­
müştür.
Verilen bilgilerde aşağıdakilerden hangisine değinildiği
savunulamaz?
A) Sanayi İnkılabı'nın ortaya çıkış sürecine
B) Sanayileşen devletlerin silahlanmaya yönelme nedenleri­
ne
C) Sömürgeciliğin hangi bölgelerde etkili olduğuna
D) Sanayi İnkılabı'nın uluslararası alanda ortaya çıkardığı
etkilere
7 E) Afrika, Çin ve Hindistan gibi bölgelerin Avrupa devletleri
d
4. Osmanlı Devleti'nde 1864'ten itibaren İstanbul ve diğer bölge­
lerde erkekler ve kızlar için ayrı ayrı pek çok Sanayi Mektebi
kurulmuştur: Genellikle ıslahhane olarak kurulan bu mektep­
lere kimsesiz, bakıma muhtaç çocuklar alınmış; buralarda
çocuklara terzilik, dokumacılık, dericilik, ve matbaacılık alan­
larında eğitim verilmiştir.
Bu durumun;
1. sanayi kuruluşlarına vasıflı eleman yetiştirme,
il. halkın iş bulma imkanını artırma,
111. toplumda çıkabilecek sorunların önüne geçme
amaçlarından hangilerine yönelik düşünüldüğü savunu­
labilir?
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111

O) il ve 111 E) 1, il ve 111
karşısında zayıf düşme nedenlerine

mı
 Sınavda
Butatz
Sorarlar
A 1
5. Sultan Abdülmecit demir yolu projelerinin gerekliliği konusun­ 7. Osmanlı Devleti'nde 1. Dünya Savaşı'nın başladığı dönemde
da, saray duvarlarına· tren resmi astırmış ve 1 865'te yap!ığı yabancı şirketlere Osmanlı yasalarına bağlılık, Türk personel
bir konuşmada "Ülkemde bu trenlerden bulunması en bi;}Yük kullanımı, Türkçe kayıt tutma ve Türkçe tabela kullanımı gibi
arzumdur." demiştir. Yine bu konuda Sultan Abdülaziz de zorunluluklar getirilmiştir.
"Memleketime tren yolu yşpılsın da, isterse sırtımdan geçsin Aşağıdakilerden hangisi bu yaptırımlarla ulaşılmak iste­
razıyım." demiştir. nen hedeflerden biri olamaz?
Sultanların bu tutumunun gerekçeleri arasında aşağıda­
kilerden hangisi gösterilemez?
A) İşsizlik oranını azaltmak
B) Ekonomik denetimi sağlamak
A) Kalkınmanın sürdürülebilmesi ve dış borçların ödenebil­
C) Kültürel değerleri korumak
mesi
D) Vergi oranlarını artırmak
B) Ülkeye yönelik yapılan dış göçlerin engellenmek istenmesi
E) Türkçeyi etkin hale getirmek
C) Savaş ve isyan durumlarında askerin kısa sürede ulaşı­
mının sağlanması
D) Tarım ve ticaret alanındaki faaliyetlerin kazanıma dönüş­
türülebilmesi
E) Merkezi devlet anlayışının korunması ve güçlendirilmesi

6. Osmanlı Devleti'nde XVI I I . yüzyıldan itibaren sanayileşme

hamleleri yapılmış olmasına rağmen bu konuda istenen ba­
şarı sağlanamamıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun nedenlerinden biri 8. Osmanlı Devleti'nde 1 91 4 - 1 91 8 yılları arasında kapitülas­
olarak gösterilemez? yonların kaldırılması, milli bankacılığın kurulması, ticari yazış­
A) Ülkenin ağır ve yoğun yatırımlar için gerekli finansal kay­ ma dilinin Türkçeleşmesi ve yabancı yatırımcıların imtiyazları­
n_ağa sahip olmaması nın kaldırılması gibi birçok atılım gerçekleştirilmiştir.
B) Söz konusu fabrikalar için ihtiyaç duyulan makine teçhiza­ Aşağıdakilerden hangisi bu girişimlerin temel amacı ola­
tının neredeyse tamamının ithal edilmesi rak gösterilebilir?
C) Devleti yönetenlerin sanayileşmenin önemi konusunda A) Ekonomik bağımsızlığı sağlamak
yeterli bilgi ve birikime sahip olmaması B) Ham madde ihracatını artırmak
D) Avrupa sanayisine sağlanan imtiyazlar neticesinde yerli C) Batılılardan yeni borçlar almak
sanayinin rekabet edebilecek durumda olmaması
'· D) Liberal ekonomi oluşturabilmek
E) Sanayi alanındaki . yönetici ve işçilerin çoğunun yabancı
E) Yabancı ·tüccarların ilgisini artırmak
ülkelerden sağlanması
1 . Tarih dersinde tahtaya, öğrenciler tarafından tamamlanması 2. Dersinde "iplik fabrikasından bir görüntü, tohum ekme maki­
istenilen şöyle bir cümle yazı lır: nesi resmi, tek motorlu uçak resmi, otomobil fabrikasından
bir görüntü ve buharlı tren resmi" görsellerini öğrencileri ile
----------- Sanayi İnkılabı'nı orta­ paylaşan tarih öğretmeni, öğrencilerine "Görsellere bakarak
ya çıkarmıştır. XV/11. yüzyıldan itibaren fabrika üretimine geçilmesi ve tekno­
lojide yaşanan gelişmeler insan ve devlet hayatını nasıl etki­
Yukarıda verilen metinde boş bırakılan yere; lemiştir?" sorusunu sormuştur.

1 . XVI I ve XVI I I . yüzyıllarda akılcı v e aydınlanmacı düşünce­

Buna göre aşağıdakilerden hangisi öğrencilerin vermesi
nin etkisiyle bilimsel araştırmalarda akıl, deney ve gözle­ gereken doğru cevaplardan biri olamaz?
me ağırlık verilmesi, A) Seri üretime geçilmesi
il. Coğrafi Keşiflerle birlikte sermaye alanında birikimlerin ol­ B) Nitelikli işçinin öneminin artması
ması, C) Tarımın ekonomideki öneminin azalması
111. bilim alanında ger,çekleştirilen buluşları n alet yapımıyla D) Ham madde gereksiniminin artması
teknolojiye dönüştürülmesi
E) Ulaşımın ve nakliyeciliğin kolaylaşması
ifadelerden hangileri yazılırsa bilgi bütünlüğü doğru sağ­
lanmış olur?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

J
3. Sanayi İnkılabı'nın İngiltere'de etkisi neler olmuştur? şeklin­ 5 . Tarih Öğretmeni Selami Bey dersinde, Sanayi İnkılab ı 'n ı n in­
deki soruyu bir ulusiararası ilişkiler uzmanı "Eğer Penc�plılar, san ve toplum hayatına olan etkisi hakkında aşağıdaki resmi
Annamlılar, Sioular (Suiler) ve Bantular XIX. yüzyılın baA!arın­ kullanmıştır.
da· meydana gelen genişlemede "kaybedenler'' oldularsa, ln­
gilizler de "kazanan"lar plmuştur. İngilizler, deniz egemenliği,
mali kredi, ticari bilgi ve ittifak diplomasisi unsurlarını ustaca
birleştirdikleri için 1815'e gelindiğinde dikkat çekici ölçüde glo­
bal üstünlük sağlamış durumdaydılar." diyerek cevaplamıştır.
Buna göre uzmari, İngiltere'nin Sanayi İnkılabı'nı bir
avantaja dönüştürmesinde, aşağıdaki unsurlardan han­
gisindeki yeterliliklerine değinmemiştir? ', .

A) Siyasi B) Ekonomik C) Diplomasi •r-./i:;f:·:�t.;12}.·' --::

D) Askeri E) Dini Selami Bey bu resimle, Sanayi İnkılabı'nın aşağıdaki yön­
lerinden hangisini anlatmak istemiş olabilir?

A) Büyük devletlerin, gelişmemiş ülke ve milletleri sömürmesi

B) Köylerden şehir merkezlerine yönelik göçlerin yaşanması
C) Uluslararası ticaretin yaygınlaşması ve gelişmesi
D) Şehirlerde güvenlik ve asayiş alanlarında sorunlar çıkma­
sı
E) İşçi sınıfı ve işçi hakları kavramlarının ortaya çıkması

4 . İzmit Bez Fabrikası'nda çalışan Belçikalı bir işçi "En iyi lngi­
liz ve Fransız makinelerine sahip olduğumuzu, en iyi yünlerin
Saksonya ve benzer yün üreten memleketlerden Trieste (bir
liman şehri) yolu ile ithal edildiğini, bunların Fransız ve Belçi­
kalılar tarafından işlendiğini göz önüne alırsak, yüksek kaliteli
bir kumaş imal etmememiz çok garip olurdu. Buna Türk ku­
maşı diyemezsiniz. Bu sadece T ürkiye'd� Avrupa makineleri
ile Avrupa malzemesi kullanılarak ve iyi Avrupa elleri ile yapı­
lan bir kumaştır." demiştir.
Belçikalı işçinin ifadeleri, Osmanlı Devleti hakkında aşa­
ğıdaki sorulardan hangisine cevap oluşturur niteliktedir?

A) Niçin dış borçlanmaya gidilmiştir?

B) Kapitülasyonların kapsam alanları nelerdir?
C) Loncaların zamanla önemini yitirmesinin sebepleri neler­
dir?
D) Sanayileşme alanında hamleler oldu�u halde niçin başarı
sağlanamamıştır?
E) En fazla ithalat ve ihracat yapılan devletler kimlerdir?
6. Tarih Öğretmeni M uhsin Bey'in dersinde, "XVII . yüzyılın
başlarında hava ve su buharı arasındaki farkın keşfedilme­
siyle yoğunlaştırma mekanizması tanımlandı. XVI I . yüzyılın
son çeyreğinde ise barutun yakılması ile elde edilen gazların
genişlemesinden yararlanılarak makine sisteminde önemli bir
aşama kaydedilmiş oldu. XVI I . yüzyılın sonunda ise Denis Pa­
pin bir çok deneme sonunda ilk buhar makinesini yapmayı ba­
şardı. Bu buhar makinesi lngiltere'de gemileri hareket ettirmek
için kullanıldı. James Watt'ın ateşli pompa sistemini bulması
makineleşmeyi hızlandırdı." ifadeleri ile ortaya çıkış süreci­
ni anlattığı gelişme, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Coğrafi Keşifler B) Sanayi İnkılabı
C) 1830 İhtilalleri D) 1848 İhtilalleri
E) Rönesans Hareketleri
7 . "Kuzey Amerika ve Rusya ovaları bizim ekin tarlalarımızdır.
Şikago ve Odesa bizim ambarlarımızdır. Kanada ve Baltık
bizim kereste ormanlarımızdır. Avustralya'da bizim koyun çift­
liklerimiz vardır. Arjantin'de ve Kuzey Amerika'nın batısındaki
kırlarda bizim öküz sürülerimiz yayılır. Peru altınını gönderir,
Güney Amerika ve Avustralya altını Londra'ya akar. Hindular
ve Çinliler çayı bizim için yetiştirirler. Hint Adaları üzerinde bi­
zim kahve, şeker ve baharat çiftliklerimiz vardır. ispanya ve
Fransa bizim bağlarımızdır. Akdeniz, bizim meyve bahçemiz­
dir. Pamuk tarlalarımız dünyanın sıcak bölgelerine yayılmış­
tır." ifadelerinde, Sanayi İnkılabı'nın aşağıdaki sonuçla­
rından hangisinin yansımalarına değinilmiştir?
A) Büyük fabrikaların açılmasıyla seri üretime geçilmesi
B) Liberalizm, sosyalizm ve kapitalizm gibi fikir akımlarının
ortaya çıkması
C) Sanayileşen Avrupa devletlerinin, bol ve ucuz hammadde
ile yeni pazarlara ihtiyaç duyması
D) Avrupa'da sömürgecilik rekabetinin bloklaşmaları ve bü­
yük savaşları beraberinde getirmesi
E) Yaşam koşullarının iyileşmesi ve sağlık sektörünün geliş­
mesi ile ölüm oranlarının azalması
 -ı

XIX. VE XX. YÜ ZYI LDA D EĞ İ Ş E N G Ü N D ELİ K H AYAT

XX. YÜZYIL B A Ş LARI N DA Ü S MA N LI D EVLETİ V E D Ü N YA

!

'1
M İ L Lİ M Ü CA D EL E

ATATÜ R KÇ Ü LÜ K VE TÜ R K İ N K I LA B I

l:JcDört
Bes
X V E X X . Y Ü Z Y I L D A D E Ğ İ Ş E N G Ü N D E L İ K H AYAT
1 . XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde günlük haya�aki klasik ya­ 3. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde şehirlerin nüfusunda bü­
şam tarzı değişikliğe uğramıştır. yük artışlar olmuştur.

Bu değişimde;
1. Avrupa'ya öğrenciler gönderilmesi,
il. Batı ile olan ticari faaliyetlerin artması,
111. Avrupa'dan uzmanlar getirilmesi
durumlarından hangilerinin bir etkisinden söz edilebilir?
A) Yalnız 1 8) Yalnız il
Bu artışta;
1. azınlık isyanlarının çıkmas_ı,
. il. savaş kayıplarının artması,
111. köylerde tarımsal üretimin bozulması
durumlarından hangileri sonucunda yapılan göçlerin et­
C) Yalnız 111 kili olduğu savunulabilir?

D) il ve 111 E) 1, il ve 111 A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111

O) il ve 111 E) 1, il ve 111

4. Osmanlı Devleti'nde;
2. XIX. yüzyılda Avrupa'da demir yplları yapımı hız kazanmıştır.
• il. Mahmut din adamı dışındaki memurlara, fes, pantolon,
Bu durumun Avrupa'yı; ceket, giyme zorunluluğu getirmiştir.
1. ekonomik faaliyetlerin canlanması, • Sultan Abdülmecid, Dolmabahçe Sarayı'na geçtikten son­
ra, burayı Batı tarzı koltuk ve sandalyelerle döşetmiştir.
il. kültürel etkileşimin hızlanması,
111. ço� uluslu devletlerin artması Bu durum Osmanlı Devleti'nde aşağıdakilerden hangisi­
nin etkilerine kanıt niteliğindedir?
gelişmelerinden hangileri yönünde etkilediği savunulabi­
A) Batılılaşma 8) Sanayileşme
lir?
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111 C) Gerileme D) Gelenekselleşme

D) 1 ve il E) 1, il ve 111 E) Demokratikleşme

mı
 1
Önce Konuyu

���Il1 -·
\. Tanımak

5. Aşağıdakilerden hangisi Osmanh Devleti'nde sosyal dev­ 7 . Osmanlı Devleti'nde İstanbul'un nüfusu XIX. yüzyı lın sonu n­

:j'
let anlayışına önem verildiğinin ve bu doğrultuda faaliyet-
�.. da bir milyonu aşmıştır.
terde bulunulduğunun bir kanıtı sayılamaz? Bu durumda;
A) 1 895'te Darülaceze'nin kurulması 1 . ulaşım teknolojisinin gelişmesi,
B) "Yetimler yurdu" manasına gelen "darüleytam"ın kurulma­ il. d ış pazarlarla ilişkilerin artması ,
sı
1 1 1 . tarihi yapıların bulunması
C) Gayrimüslimlerin ödemiş olduğu cizye vergisinin kald ırı l­
ması gelişmelerinden hangilerinin etkili olduğu savunulamaz?
D) Yardımlaşma kurumu olan Hilal-i Ahmer Cemiyeti'nin ku­ A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1
rulması
D ) 1 ve i l E) i l v e 1 1 1
E) Anadolu'nun çeşitli yerlerinde "gureba" hastanelerinin ku­
rulması

8 . XIX. yüzyı lda Osmanlı Devleti'nde, batılı laşma fikri günlük h a­

yatta da etkili olmaya başlamıştı r.
6. Osmanlı Devleti'nde i l . Meşrutiyet sonrasında telgraf ve tele­
fon gündelik hayatın önemli unsuru haline gelmiştir. Bu duruma;
Bu durumun; 1 . fes, cübbe ve şalvar yerine setre ve pantolonun giyilmeye
1. iletişim, başlanması ,
i l . güvenlik, i l . taşınabilir sini yerine yemek masası v e sandalye kulla n ı l­
1 1 1 . yönetim ması,
1 1 1 . kadı n haklarını savunan eserlerin yayımlanması
konularından hangilerindeki faaliyetleri kolaylaştırdığı
savunulabilir? gelişmelerinden hangileri kanıt olarak gösterilebilir?
A) Yalnı� 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1 A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1

D) i l ve 1 1 1 E) 1 , i l ve 1 1 1 D ) 1 ve 1 1 1 E ) 1, i l v e 1 1 1

UcDört
mı Ses
 1 X I X V E X X . Y Ü Z Y I L DA D E Ğ İ Ş E N G Ü N D E L İ K H AYAT

1 . XIX. yüzyılda İstanbul, Selanik ve İzmir gibi şehirlerde banka­ 4. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde;
lar, iş hanları, istasyon binaları, hastaneler, kışlalar, fabrikalar, • T ürkler tarafından çıkarılan ilk özel gazete Tercümanıah-
ve yabancı ülke temsilcilikleri oluşturulmuştur. val,
Bu durumun ilgili şehirlerde aşağıdakilerden hangisinde • ilk Türk dergisi Vekayıtıbbiye,
de canlanmaya v_eya artışa yol açtığı savunulamaz? • ilk mizah dergisi Diyojen

A) Diplomatik faaliyetler gibi gazete ve dergilerin çıkarılması ile basın hayatını hare­
ketlendirecek gelişmeler yaşanmıştır.
B) Geleneksel yaşantı
Bu gelişmelerin aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu
C) iş olanakları
savunulabilir?
D) Şehir nüfusu
A) Toplumun demokratik olgunluğa ulaşmasında
E) Sosyal imkanlar
B) Yöneticiler ile halk arasında kültür farkı oluşmasında
C) Halkın birçok konuda bilinçlenmesinde
D) Okuma - yazma seferberliğine geçilmesinde
E) Gelenek ve göreneklerin gücünü korumasında

2. Ahmet Cevdet Paşa'nın kızı Fatma Aliye Hanım, kadının sos­

yal hayatta rol alması gerektiğini vurgulayan çalışmalarda bu­
lunmuştur.
Bu durumun Osmanlı Devleti'nde kadınlara;

1. çalışma hayatında yer alınması,

il. siyasal hayata katılımın sağlanması,
111. kadın hakları konusunda bilinç oluşması

olanaklarından hangilerini sağladığı savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

5. 1. Müslüman ve gayrimüslimlerin aynı mahallelerde yaşa­

3 . il. Mahmut Dönemi'nde medreseler aynen korunurken, ya­ ması
bancı dil, matematik, fen gibi bilim alanlarında eğitim yapan il. İkinci Mahmut'un Avrupalı krallar gibi giyinmesi
okullar açılmıştır. 111. Çocuk yetiştirmede mürebbiyelerden yararlanma yoluna
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir? gidilmesi

A) Din eğitimi ile çağdaş eğitimin birleştirildiğinin XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'ne ait yukarıdaki gelişme­
B) Karma eğitime (kız-erkek) geçildiğinin lerden hangileri geleneksel yaşam tarzının terk edilmeye
başladığını gösterir?
C) Eğitim anlayışında değişimler yaşandığının
D) Okuma - yazma seferberliğine geçildiğinin A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

E) Bütün okulların devlet denetimine alındığının D) il ve 111 E) 1, il ve 111

 Sınavda ·
Bu tarz A
Sorarlar �

6. Osmanlı Devleti'nde 1 7 Ocak 1 884 tarihli bir ilanda "Beyoğ-· 8 . XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde lngilizce, Fransızca v e Al­
lu'nda tünel yaninda erkek ve kad ınlar için bu seneye özel manca gibi dillerin önemi artmıştır.
olarak Avrupa'dan getirttiğimiz birbirinden şık elbise, b.yfün Bu durumda;
kostüm, pardesü, red_i ngot, gecelik, alaturka setreler, kışlık
palto, rob dö şambr, kürklü paltolar, pantolonlar, ceket, kadın 1. dil bilmenin memuriyetlerde yükselme nedeni sayılması ,
mantoları , kalpak, baston, şemsiye, çorap ve fanila, mendil, i l . Batılı devletlerle diplomatik faaliyetlerin artması ,
yelpaze, boyunbağı , şal vesairenin alası bulunur." ifadeleri i l i . medreselerin önemini yitirmesi
yer almıştır.
nedenlerinden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
İlandaki ifadeler Osmanlı toplumu hakkında aşağıdakiler�
den hangisinin bir kanıtı sayılabilir? A) Yalnız 1 8) Yalnız i l C ) Yalnız i l i

A) Modernleşme yönündeki değişimlerin etkisinde kaldığının D ) 1 ve i l E ) i l v e ili

B) Kadın-erkek eşitliğini savunan kuruluşları n ortaya çıktığı-

nın
C) Kad ınları n çalışma hayatında yer almaya başladığının
D) Okuma yazma oran ı n ı n önceki dönemlere göre arttığının
E) Ekonomik bağımsızl ı ğ ı sağlama yönündeki politikaların ·
9. Osmanlı Devleti'nde XIX. yüzyıldan itibaren matbaanın yay­
dikkate alındığının

g ınlaşması, Türk basınının gelişmesi ve toplum üzerinde etkili

bir aydın sınıfı nın ortaya çıkması gibi önemli gelişmeler ya­
şanmaya başlamıştır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisine ortam hazırlamış­
tır?

A) Gelenek ve göreneklerin gücünü korumasına

B) Halkın devletin yaptıkları ndan haberdar olmasına
C) Yönetenler ile halk arasında kültür farkı oluşmasına
D) Halkın yönetime bağ l ı lığını sürdürmesine
E) Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasına

7 . XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde ulaşım, buharlı gemiler ve

demir yolları ile yapılmaya başlanmış, şehirlerde ise bankala­ 1 o. XIX. yüzyı lda Osmanlı Devleti'ne baskı ve katliamlara maruz
rın yanı nda iş hanları inşa edilmiştir. kaldıkları için Balkanlardan, Kafkaslardan ve Kırı m'dan kitle­
Bu gelişmelerin Osmanlı Devleti'nde; sel göçler olmuştur.
Bu durum Osmanlı Devleti'nde aşağıdakilerden hangisi­
1. istasyon, rıhtı m, depo ve otellerin yapılması,
nin değiştiğinin bir kanıtı sayılamaz?
il. bedestenlerin önemini kaybetmesi,
A) Egemenlik alanının
i l i . şehirleşme olgusunun gelişmesi
B) Müslüman nüfus oranının
sonuçlarından hangilerin8"yol açtığı savunulabilir?
C) Ülke sınırlarının
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız i l i D) Azı nlıklıklara bakış açısının
D) 1 ve ili E) 1 , i l v e 1 1 1 E) Askeri ve siyasi gücün

m
1 . Tarih öğretmeni Nil'e görev olarak Fransız İhtilali'nin Osmanlı
Devleti'ne etkileri konusunu vermiştir. Nil hazırladığı ödevde
Fransız İhtilali'nin Osmanlı Devleti'ne etkilerinden beşini yaz­
mış ancak öğretmeni bunlardan birinin yanlış olduğunu be­
lirtmiştir.
Buna göre öğretmenin, Nil'in ödevinde yanlış olduğunu
belirttiği görev aşağıdakilerden hangisidir?
A) Azınlık isyanlarının çıkması
B) Verasetin düzenlenmesi
C) Monarşinin zayıflaması
D) Egemenlik alanının daralması
E) Demokrasi anlayışının güçlenmesi
2. XIX. ve XX. yüzyıllarda Osmanlı Devleti'nde görülen aşa­
ğıdaki gelişmelerden hangisi . kültürel ve sosyal hayatta
Batılılaşmanın etkisiyle değişimler yaşandığının bir kanıtı
sayılamaz?
A) Güllü Agop'un Sadrazam Ali Paşa'nın izni ile modern Os­
manlı tiyatrosunu kurması
B) Dolmabahçe, Çırağan ve Yıldız saraylarında yabancı ti- ·
yatro oyunlarının ve operaların sahnelenmesi
C) Müzik alanında Dede Efendi, Hacı Arif Bey ve öğrencisi
Şevki Bey gibi ünlü müzisyenlerin yetişmesi
D) Spor alanında Selim Sırrı Tarcan tarafından Osmanlı Milli
Olimpiyat Cemiyeti'nin kurulması
E) XX. yüzyılın başlarında Beşiktaş (1903), Galatasaray
(1905), Fenerbahçe (1907) gibi futbol kulüplerinin kurul­
ması
3. İstanbul'a gezmek amacıyla gelen Ahmet, Osmanlı Devle­
ti tarafından yapılmış olmalarına rağmen Topkapı Sarayı ile
Dolmabahçe Sarayı; Selimiye Camisi ile Dolmabahçe Camisi
arasında mimari tarz anlamında büyük farklılıklar olduğunu
görmüş ve bu durum karşısında şaşkınlık yaşamıştır.
Ahmet'in bu şaşkınlığının aşağıdakilerden hangisindeki
tarihi bilgi eksikliğinden kaynaklandığı savun ulabilir?
A) Klasik dönem eserlerinin vakıflar aracılığıyla yapılması
B) XIX. yüzyılda Batı'nın mimari etkisiyle eserler verilmesi
C) Nüfus artışına bağlı olarak eser sayısının da artması
D) Son dönemlerdeki eserlerde daha fazla harcamaların ya­
pılması
E) Eserlerin yapımında kullanılan malzemelerin dayanıklılı­
ğında gelişme sağlanması
4. 1. Meşrutiyet'in sona ermesi üzerine Avrupa'ya giden Ali Sua­
vi, Namık Kemal, Ziya paşa ve Agah Efendi gittikleri yerlerde
"Muhbir, Ulum, Hürriyet, İttihat" adında gazeteler çıkararak
Babıali aleyhine yazılar yazmışlardır.
Bu bilgilerde basının aşağıdakilerden hangisindeki mü­
cadelesine değinilmiştir?
A) Okuma - yazmanın artırılması
B) Milli ekonominin oluşturulması
C) Çok uluslu yapının korunması
D) Demokratik yönetimin sürdürülmesi
E) Bağımsızlığın korunması
 :,
5. Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Dönemi ile birlikte önceki dö­
nemlerin dinlenme ve · gezme mekanları olan mesire yerle,rinin
yanında parklar da açılmıştır. İstanbul ve bazı büyük şeh�er­
de birkaç aile bir araya gelerek akşamlarr müzikli eğlenceler
tertip etmiştir. Dönemin b,ir diğer eğlencesi olan tiyatro o za­
manki adıyla "kumpanyalar'' şehir şehir dolaşılarak tanıtılmış­
tır.
Bu durum Osmanlı Devleti hakkında aşağıdakilerden
hangisinin bir göstergesi sayılamaz?
A) Şehirlerde günlük yaşam şeklinin değiştiğinin
B) Belli sanatlara eğilimlerin oluştuğunun
C) Batılılaşmanın etkisinde kalındığının
D) Geleneksel yaşantının zayıfladığının
E) Tüketimin, üretimden fazla olduğunun
6. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde Osman Hamdi Bey,
Şeker Ahmet Paşa ve İbrahim Çallİ gibi önemli kişilerin
g�lişimine katkı sağladıkl�rı alan, aşağıdakilerden hangi­
sidir?
A) Hukuk 8) Spor C) Resim
D) T iyatro E) Mimari
7. XIX. yüzyılda İstanbul hayatına ilişkin özelliklerden bazıları
şunlardır:
• Bazı çevreler, kent merkezine uzak mahallelerde gayri­
müslimlerle birlikte yaşamaya başlamışlardır.
• Ulaşım aracı olarak her geçen gün yaygınlaşan dört teker­
lekli ve üstü açık arabalar kullanılmıştır.
• Elektrik ve gaz kullanılarak kentin aydınlatılması uygula­
masına geçilmiştir.
• Genişletilen kent içi yollar taşlarla kaplatılırken yaya kaldı­
rımları yapılmış, ayrıca su şebekeleri inşa edilmiştir.
• Kent yaşamında telgraf, telefon, tren, tramway ve buhar­
lı vapur gibi yeni iletişim ve ulaşım araçları kullanılmaya
başlanmıştır.
Bu bilgilerin İstanbul hakkında aşağıdaki yorumlamalar­
dan hangisine dayanak oluşturduğu savunulamaz?
A) Güvenlik ve huzuru bozacak tehditlerin olmadığına
B) Günlük hayatı kolaylaştırıcı gelişmeler yaşandığına
C) Modern şehirciliğe ait etkilerin görüldüğünüe
D) Bayındırlık ve mimari alanlarında ilerlemeler yaşandığına
E) Batı'daki gelişmeleri takip eden ve uygulayan çevrelerin
olduğuna
 Y Ü Z Y I L B AŞ L AR I N DA □ S M AN L I D E VLE T İ VE D Ü N YA
1 . Mustafa Kemal'in fikir hayatını etkileyen yazarlar, düşünürler 3. XX. yüzyılın başlarından itibaren uluslararası ilişkilerde dev­
ve fikir akımları şöyledir: letler Üçlü İttifak ve Üçlü İtilaf olarak bloklara ayrılmıştır.
Bu durumda aşağıdakilerden hangisinin daha çok etkili
Ziya Gökalp Milliyetçilik olduğu savunulabilir?
Namık Kemal Vatanseverlik
A) Sınır sorunları
Mehmet Emin Yurdakul Milliyetçilik
Tevfik Fikret İnkılapçılık B) Yönetimsel benzerlik
J . J . Rousseau Yurttaşl ık Bilinci C) Çıkar çatışmaları
Montesguieu Cumhuriyetçilik D) Tarihsel bağlar
Voltaire Bilimsellik.Akılcılık E) Mezhepsel sorunlar

Bu bilgilere göre Mustafa Kemal hakkında aşağıdakiler­

den hangisine ulaşı lamaz?
A) Batı dünyasının fikirlerinden etkilenmiştir.
B) Okumaya ve gelişmeye önem vermiştir.
C) Yönetimde saltanat yerine millet iradesini esas almıştı r.
D) Edebiyata ve tarihe diğer alanlardan daha fazla önem ver­
miştir.
E) Durağanlık yerine dinamik olmayı tercih etmiştir.
:,
4. Mustafa Kemal'in doğduğu ve 1 896 yılına kadar kaldığı Sela­
nik, Osmanlı Devleti'nin çok uluslu yapısında farklı ırk ve dine
mensup halkların yaşadığı bir şehirdi. Bir liman şehri olan Se­
lanik, aynı zamanda Avrupa ve İstanbul'u birbirine bağlayan
demir yollarına sahipti.
Bu özelliklerin Selanik'te aşağıdakilerden hangisine yol
açtığı savunulabilir?
A) Avrupalı devletlerin milliyetçilik fikri üzerinden bölgedeki
azı nlıkları kışkırtması na

B) Bölgenin ekonomik bakımdan diğer Balkan şehirlerinden

daha geri seviyede olmasına
C) Bölgede yaşayan halkların yapılan savaşlarda Osmanlı
yanlısı bir tutum sergilemesine
D) Balkan devletleri arasında kiliseler sorununun başlamasına
2. Birinci Balkan Savaşı sonucunda Osmanlı Devleti'nin Balkan­ E) 1 . Balkan Savaşı sonrası bazı Balkan devletleri arası nda
lardan çekilmesi bölgede siyasi otorite boşluğuna yol açmıştı r. çıkar çatışması yaşanmasına
'B ulgaristan'ı n daha fazla toprak aldığını öne süren Sırt;>istan,
Yunanistan ve Karadağ birleşerek Bulgaristan'a saldırmışlar
böylece i l . Balkan Savaşı başlamıştı r. Bu durumdan yararlan­
mak isteyen Osmanlı Devleti ise Bulgaristan'a savaş açarak
Edirne ve Kırklareli'ni geri almıştır.
5. Mondros Ateşkesi sonrası yapılan işgallere karşı Türk milleti
Buna göre;
yerel teşkilatlar kurarak bir duruş göstermiş, Anadolu'nun çe­
1. Birinci Balkan Savaşı'nın sonuçları İkinci Balkan Sava­ şitli bölgele.rinde miting ve protestolar düzenleyerek işgalleri
şı'nın başlamasında etkili olmuştur. kınayan faaliyetleri başlatmıştır.
il. Osmanlı Devleti, İkinci Balkan Savaşı koşullarını avantaja Bu yöndeki gelişmeler Türk halkında aşağıdakilerden
çevirmiştir. hangisinin önemli görüldüğünün bir kanıtıdır?
1 11. Bulgaristan, Birinci Balkan Savaşı'nda elde ettiği kaza­ A) Milli bağımsızlığın
nımlarında kayıplar yaşanmıştır.
B) Kültür birliğinin
yargılarından hangilerine ulaşı labilir?
C) Kuvvetler ayrılığının
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 D) Milli egemenliğin
D) i l ve 1 1 1 E ) 1 , i l ve 1 1 1 E) Demokrasi bilincinin

ıı..
Önce Konuyu
Tanımak
��ım- .

6. Birinci Dünya Savaşı'nda İngiltere'nin Mısır Valisi Mac Mahon
ile Hicaz Emiri Şerif Hüseyin arasında yapılan Mac Mahpn
Planı'na göre; Osmanlı. Devleti'nin Arap eyaletlerini, iki ta/af
kendi aralarında paylaşmışlardır.
Bu plan I.Dünya Savaşı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi­
nin bir açıklaması sayılabilir?
A) Halifenin kutsal cihad çağrısının karşılık bulmamasının
B) Osmanlı Devleti'nin Almanya'nın yanında yer almasının
C) İtalya'nın savaşta İttifak Devletlerinden ayrılmasının
D) itilaf Devletlerinde zamanla görüş ayrılıkları yaşanmasının
9. Bahriye Nazırı Rauf Bey, Mondros Ateşkesi'nin imzalanma­
sından sonra basına verdiği demeçte: "İmzaladığımız ateşkes
anlaşması sonucunda devletimizin bağımsızlığı, saltanatımı­
zın hukuku bütünüyle korunmuştur. Bu ateşkes anlaşması,
galip ve mağlup arasında yapılan bir ateşkes anlaşması de­
ğil, belki savaş durumundan çıkmak isteyen denk iki kuvvet
arasında yapılabilecek bir savaşmaya son vermek niteliğin­
dedir." sözleriyle sevincini dile getirmiştir.
Buna göre Mondros Ateşkesi sonrasında yaşanan;
1. İstanbul'un, İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmesi,
il. tüm liman ve tersanelerin İtilaf Devletlerinin kontrolüne bı­

1
E) Osmanlı Devleti'nin Kafkas Cephesi'nde başarısız olma­ rakılması,
sının
ili. bazı bölgelerdeki Osmanlı kuvvetleri ve subaylarının İtilaf
Devletleri komutanlığına teslim olması

gelişmelerinden hangilerinin Rauf Bey'in sözleriyle çeli­

şir nitelikte olduğu savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve il

D) il ve ili E) 1, il ve 1 1 1
7. 1. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nde;

1 . Almanya'ya ait Goben ve Breslav isimli gemilerin sahiple­

nilmesi,
il. İtilaf Devletleri ile ittifak yapmak amacıyla diplomatik grri-
şimlerin yapılması,
1 1 1 . Rusya ile Kafkas Cephesi'nde mücadele edilmesi

durumları aşağıdakilerden hangisindeki sıraya göre ger­

çekleşmiştir?

A) l - 1 1 - 11 1 8) 1 1 - 1 1 1, - 1 C) ll - 1 - 1 1 1
1 0. Tarih dersinde Birinci Dünya Savaşı'na katılan devletler hak­
D) 1 - ili - il E) ili - 1 - il kında;
• Sedan Savaşı ile Fransızlardan Alsas-Loren Bölgesi'ni
alması,
• Avusturya - Macaristan İmparatorluğu'nun eline geçen
topraklarını yeniden elde etmek istemesi,
• Balkanlarda uyguladığı panslavizm politikası nedeniyle
bölgede egemenlik kurmak isteyen Avusturya-Macaristan
8. Birinci Dünya Savaşı'nı n; İmparatorluğu ile çıkar çatışması yaşaması,
1 . nazizm, komünizm ve faşizm gibi rejimlerin kurulması, • sömürge yarışında rakibi olan Almanya'ya karşı her türlü
il. çok uluslu devletlerin yıkılması, fırsatı değerlendirmesi ve bu devletle sömürge yarışında
çıkar çatışmasına girmesi
1 1 1 . yeni devletlerle çok ağır şartlar taşıyan antlaşmalar imza­
lanması gibi bilgiler verilmiştir.
Bu bilgilerin ait olduğu devletler arasında aşağıdakiler­
sonuçlarından hangilerinin.,.İkinci Dünya Savaşı'nın çık­
den hangisi gösterilemez?
masına yol açtığı savunulamaz?
A) İngiltere B) İtalya C) Almanya
A) Yalnız 1 B) Yalnız il j C) Yalnız ili
D) Rusya E) Osmanlı Devleti
D) 1 ve il E) il ve ili

UcDört
Bes
 . . , _------9{�
. . Y Ü Z Y I L B A Ş LA R I N DA □ SMANLI
q�-·-
D E V L E T İ V E D Ü N YA

1 . Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1 91 S)'nın aşağı­
daki .maddelerinden hangisinin, yapılacak işgallerin ya­
sal hale getirilmesi, Osmanlı yönetiminin işgallere tepki
göstermesinin önlenmesi gibi gizli tehlikeleri taşıdığı sa­
vunulabilir?
A) itilaf Devletleri, kendi güvenliklerini tehdit edecek bir du­
rum ortaya çıkarsa herhangi bir stratejik bölgeyi işgal hak­
kına sahip olacaktır.
B) Osmanlı , elindeki tutsakları serbest bırakacak, Türk tut­
saklar ise itilaf Devletlerinin elinde kalacaktır.
C) Sınırları koruyacak ve iç güvenliği sağlayacak askerler dı­
şında, bütün Osmanlı ordusu terhis edilecektir.
D) Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak ve bu bölgeler­
deki istihkamlar, İtilaf Devletlerince işgal edilecektir.
E) Toros tünelleri, limanlar ve demir yol ları , İtilaf Devletlerinin
denetiminde olacak; Osmanlı savaş gemileri gösterilecek
limanlarda göz altında tutulacaktır.
3 . 1 914 yılının Haziran ayında, Avusturya - Macaristan İmpa­
ratorluğu veliahtı ile eşi, Bosna Hersek'in başkenti Saray­
bosna•yı ziyaretleri sırası nda bir S ı rp milliyetçisi tarafından
öldürülmüşlerdir. Bu olay üzerine Avusturya - Macaristan İ m­
paratorluğu, Sırbistan'a savaş ilan etmiştir. Bu savaş ilanıyla
birlikte Almanya, Avusturya - Macaristan İmparatorluğu'nu
desteklemek için savaşa girmiş, Rusya, Sırbistan'ın yanı nda
yer alarak Avusturya Macaristan İmparatorluğu'na savaş aç­
mış, Fransa ve İngiltere ise Rusya'nın yanında savaşa katıl­
mıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu bilgilerden çıkarılabilecek
sonuçlardan biri değildir?
A) 1 . Dünya Savaşı'nın nedenlerinden biri ulusçuluktur.
B) Avusturya-Macaristan imparatorluğu ile Rusya arası nda
çıkar çatışması vardır.
C) İngiltere ve Fransa 1 . Dünya Savaşı'na ilk dönemlerde ka­
tılmamışlardır.
D) Almanya dış politikada Avusturya - Macaristan İmparator­
luğu'nu kendine yakın görmektedir.
E) Rusya'nın politik anlayışı İngiltere ve Fransa'nı n çıkarları
ile çatışmamaktadı r.

4.
1 Bu cephedeki başarısı , savaşı n süresini uzatmıştır.

il İngiltere'nin sömürgeleriyle bağlantısını kesmek ve

Mısır'ı geri almak istemiştir.
111 Daha önce Rusya'ya karşı kaybettiği toprakları geri
almak istemiştir.
2. 1. Dünya Savaşı'nın çıkmasında etkili olan nedenler genel ve Osmanlı Devleti ile ilgili verilen bilgilerin ait olduğu cep­
özel olmak üzere iki başlıkta toplanmıştı r. heler, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştiril­
Buna göre aşağıdakilerden hangisi genel nedenlerden miştir?
biri değildir?
il 111
A) Milliyetçilik akım ı A) Çanakkale Kanal Kafkas
B ) Ham madde v e pazar arayışı B) Galiçya Irak Hicaz ve Yemen
C) Silahlanma yarışı C) Filistin ve Suriye Makedonya Çanakkale
D) Panslavizm düşüncesi D) I rak Çanakkale Kafkas
E) Bloklaşma yaşanması E) Kanal Kafkas Romanya

)rt
 Önce Konuyu '
pt<-� • (ff<C J, �h,i.�
f?o- l u e�u/ -.,.__.-~-·
. �-�
\.
�:_ı_
Tanımak
m_ . . · _.-

5. Birinci Dünya Savaşı'nda Almanya, Osmanlı Devleti'nin kendi 8 . Birinci Dünya Savaşı'nın başlarında Osmanlı Devleti tarafsız­
yanı nda mücadele etmesini istemiştir. ,-, lık politikası izlemiş olmasına rağmen zamanla bu politikasını
Almanya'nın bu isteğinde Osmanlı Devleti'nin daha ·�ok terk ederek savaşa dahil olmuştur.
. :r

hangi özelliği önemli ·bir etken olmuştur? Bu politika değişikliğine;

A) Siyasal yapısı B) Savaş tecrübesi 1. bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünü koruma,

C) Demografik yapısı D) Jeopolitik konumu i l . sömürgecilik yarışında var olabilme,
E) Ekonomik gücü i l i . daha önce kaybedilen bazı yerleri geri alma

beklentilerinden hangilerinin yön verdiği söylenemez?

A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız i l i

D) 1 ve i l i E ) 1 , i l ve i l i

9 . Birinci Dünya Savaşı'nın anlatıldığı derste Tarih Öğretmeni

6 . Osmanlı Devleti'nin Anlaşma Devletleri ile Mondros Ateş­
Yusuf Bey, öğrencilerine "Osmanlı Devleti'nin 1 . Dünya Sava­
kes Antlaşması'nı (30 Ekim 1 91 8) imzalamasının nedenle­
şı'na girmesi, savaşın gidişatı üzerinde nasıl bir etkide bulun­
ri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
muştur?" sorusunu sormuştur.
Öğretmenin bu sorusuna öğrenciler tarafından söylenen
A) Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik ayrı lması
B) Bulgaristan' ı n savaştan çekilmesi aşağıdaki ifadelerden hangisinin doğru cevap niteliğinde
C) Çanakkale Savaşı'nda başarı elde edilmesi olduğu savunulabilir?
D) Wilson İlkelerine güvenilmesi A) İtalya'n ı n taraf değiştirmesine yol açmıştır.
E) İttifak Devletlerinin savaşı kaybetmesi B) Savaşı , İttifak Devletlerinin kazanmasını sağlamıştı.r.
C) Savaşı n daha geniş alanlara yayı lmasına neden olmuştur.
D) Savaşı n süresini kısaltmıştır.
E) Amerika Birleşik Devletlerinin savaşa girmesini hızlandır­
mıştır.

7. Birinci Dünya Savaşı'nın;

1 o . 1 . Azınlıkları n ayrılıkçı faaliyetlerde bulunması
1. İslamcıl ı k, i l . Balkan Savaşların ı n kaybedilmesi
i l . Osmanlıcılık, i l i . Rusya'dan gelen Türk aydınları n ı n faaliyetleri
i l i . Turancılık Yukarıdakilerden hangilerinin Osmanlı Devleti'nde Türk
fikirlerinden hangilerini zayıflattığı savunulabilir? milliyetçiliğinin gelişmesinde etkili olduğu savunulabilir?

A) Yalnı'z 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız i l i A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız i l i

D) i l ve i l i E ) 1 , il v e 1 1 1 D) i l ve i l i E ) 1 , i l ve 1 1 1

mı
UcDört
Bes ı-,
 1 X X . Y Ü Z Y I L B A Ş L A R I N DA □SMANLI D E V L ET İ V E D Ü N YA

1 . Birinci Dünya Savaşı'nın özel nedenlerinden bazıları şunlardır:
• Japonya'nın Uzak Doğu'da sömürgeler elde etmek iste­
mesi
• Fransa'nın Sedan Savaşı'nda, Almanya'ya kaptırdığı kö­
mür yatakları açısından zengin olan Alsas Loren'i geri
almak istemesi
• Avusturya - Macaristan'ın Rusya'nın Slav birliği düşünce­
3. Aşağıdaki tabloda bazı tarihi gelişmeler, numaralandırılarak
verilmiştir.
1 .. ABD'nin 1. Don·ya_Savaşı'na yönelik tarafsızlığını boz-
- � •,:·· ' --- ·- � - �· ·. ...... · --' •, ' � ,ı;; _.. _
ması
il -. Wilson İlkelerinin yayımlanması
111 : Yenilen.devletlerle ateşkes _imzalar,riıası ·"... . ,
' . �- ·,
ı · ,,

sini engellemek istemesi iV . Pa:ris Barış' Konferansı'nın düzenJerim'esi

• Rusya'nın sıcak denizlere ulaşma amacı taşıması, V -·� ittifak Devle,tlerinden bazıları ile barış aritlaşrrtalarının
' " i.mzalanması -
• İtalya'nın Akdeniz ve çevresinde yeni sömürgeler ele ge­ .
çirmek istemesi VI · 'Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nın kurulması , ·
. ',

Yukarıdaki devletlerden hangisinin savaşa girme nedeni Bu sıralamada, neden - sonuç ilişkisini bozan gelişme
milliyetçilik fikri ile ilgilidir? kaç numaralı alanda verilmiştir?
A) Japonya B) Fransa
A) il B) 1 1 1 C) iV D) V E) VI
C) Avusturya-Macaristan D) Rusya

E) İtalya

4.

2. Bir tarihçinin "Mustafa Kemal'in ilk savaş deneyimi sayılan

□
E:3I FRANSIZLARIN iŞGAL ETTiĞİ YERLER
INGILizLERIN İŞGAL ETTİĞİ YERLER

Deme ve Tobruk'ta zamanın en iyi silahlarına sahip olan İtal­

iTALYANLARIN iŞGAL ETTİĞİ YERLER

D YUNANLILARIN iŞGAL ETTİĞi YERLER

yan kuvvetlerini aciz bırakması, Milli Mücadele'de dünyanın
- !TILAF D���LERİNİN BiRLiKTE
iŞGAL ETTIGI YERLER
. D ERMENiLERiN İŞGAL ETTiĞi YERLER
en gelişmiş ordularını yeneceğinin habercisi olacaktır. Ayrı­
� BUGÜNKÜ SINIRLARIMIZ

ca Mustafa Kemal bu savaşta az kuvvetle sevk, idare, gerilla
yöntemi gibi savaşın incelikleri konusunda tecrübe kazanmış
olup bu savaş Mustafa Kemal'in halk arasında tanınmasının
da başlangıcıdır. Dönemin en ünlü dergilerinde cephede çe­
kilmiş fotoğraflarının yayımlandığı savaştır." ifadelerini kul­
landığı savaş, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sakarya Savaşı B) 1. İnönü Muharebesi
C) Trablusgarp Savaşı D) Balkan Savaşları
E) Çanakkale Savaşı
Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası Osmanlı Devle­
ti'nin durumunu gösteren haritaya göre, doğrudan aşağı­
dakilerden hangisi söylenebilir?
A) Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.
B) İtilaf Devletleri arasında çıkar çatışmaları yaşanmıştır.
C) Türk halkı yapılan işgallere tepki göstermemiştir.
D) Yapılan işgaller deniz kenarındaki şehirler ile sınırlı kal­
mıştır.
E) Anadolu'da manda yönetimleri oluşturulmuştur
 Sınavda
Bu tarz
Sorarlar �
A
1 .ı

:.
5. Kazım Karabekir, Osmanlı Devleti'nin I .Dünya Savaşı'na
girmesi hakkında hatıralarında "İngilizlerin zırhlılarım14a el
koymaları ve bedelini geri vermemeleri hükumetin Almafc3rla
ittifak yapmasına sebep oldu. Rusya'nın Boğazlara saldırma­
sı karşısında vatanı başka şekilde savunmaya imkan kalma­
mıştı." demiştir.
Kazım Karabekir'in bu değerlendirmesiyle,
1. İngiltere ve Rusya dış politikada birlikte hareket etmekte­
dir.
il. Osmanlı yönetiminde Alman hayranlığı vardır.
1 1 1 . Osmanlı Devleti karşılaştığı sorunların etkisiyle Almanya
ile ittifak yapmıştır.
yargılarından hangilerine doğrudan ulaşılabilir?
7. Mustafa Kemal 30 Ekim 1 91 8 tarihinde imzalanan Mondros
Ateşkes Antlaşması'nın "İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit
eden bir durum karşısında, herhangi bir stratejik noktayı iş­
gal hakkına sahip olacak" maddesini "Beyni yakan ateşten bir
zehirdi." sözüyle nitelendirmiştir.
Mustafa Kemal'in bu nitelemesinde ilgili maddenin aşağı­
dakilerden hangisini barındırması etkili olmuştur?
A) Ülke topraklarının işgalini yasal hale getirmesi
B) Azınlık haklarında iyileştirmeleri öngörmesi
C) itilaf Devletlerinin güvenliğini öngörmesi
D) İstanbul yönetimi tarafından memnuniyetle karşılanması
E) işgallerin hangi durumlarda yapılacağının şartlarını belir­
lemesi

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili

D) 1 ve il E) 1, il ve 1 1 1

8. Mustafa Kemal I.Dünya Savaşı hakkında kaleme aldığı gün­

lüklerinde : "9 Kasım 1 9 1 6 ziyaret Veysel Karani'den hareket
6 . Yargı: İtilaf Devletleri, Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Sa­ olundu . . . Yollarda birçok muhacir gördük, Bitlis'e geri dönü­
vaşı'na katılmasını istememişlerdir. yorlardı. Cümlesi aç sefil, ölüme mahkum bir halde. 4-5 yaş­
Niçin? Çünkü, İtilaf Devletleri ---. larında bir çocuğu ailesi yol üzerinde terk etmiş, bu da bir karı
Buna göre ilgili soruya; kocanın peşine takılmış. Onları ağlayarak 1 00 metreden takip
ediyor. Ke�dilerini niçin çocuğu almadıkları için azarladım . .'
1. Osmanlı Devleti'ni 1 . Dünya Savaşı'nın sonunda bölmeyi "Bizim evladımız değildir'. dediler."
amaçlıyorlardı.
il. Uluslararası barışın tehlikeye girecegini düşünüyorlardı.
Mustafa Kemal'in bu sözleri ile I.Dünya Savaşı'yla ilgili
aşağıdakilerden hangisine vurgu yaptığı savunulamaz?
ili. Osmanlı Devleti'nden askeri ve siyasi gücünden çekini­
A) insan haklarının ihlal edilmesine
yorlardı.
B) Ülke sınırlarında değişikliklere yol açmasına
C) Aile parçalanmalarına neden olmasına
yargıları ndan hangileri doğru cevap olarak verilebilir?
A) Yalrız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 1 1 1
D) Toplumları yer değişikliklerine zorlamasına
D) 1 ve ili E ) 1 , il ve ili E) İnsan hayatında derin yaralar açmasına
 OSYM- TA1
il

) tNOA
SORULAR
21
X X . YÜZYIL BAŞLAR I NDA □SMANLI D E V L E T İ V E D Ü N YA

1. • Wilson Prensiplerinin 1 2.maddesinde "Osmanlı İmpara­ 3.

:���, � ı.:::.u,
� �: ,\� ,,. ... � �\. ��
.:,�>,
torluğu'nun, nüfusunun çoğunluğunu Türklerin oluşturdu­
,rn. yj. \\ .J ,m �%.,;\.-: n. .f
ğu bölümlerinde Türk egemenliği güvence altına alınma­
lıdır." denmiştir. Liber� , :Egalite , Justice , 'fraternite
• Paris Barış Konferansı'nda Yunanlılar sundukları sahte
V.IV.E b\ t;ONSTITUTION 1 1 1

belgelerle İzmir ve çevresinde nüfus açısından Rumların

çoğunlukta olduklarını İngiltere'ye kabul ettirmişlerdir. iz­
mir'in Yunanlılar tarafından işgali, konferansa katılan di­
ğer devletler tarafından da kabul edilmiştir.

.,i Buna göre Wilson Prensiplerinin 1 2.maddesi ile Paris Ba­

rış Konferansı kararının birbiriyle çelişmesi, aşağıdakiler­
den hangisi ile açıklanabilir?
A) Wilson Prensiplerinin İtilaf Devletleri tarafından kabul gör­
memiş olmasıyla
B) Uluslararası ilişkilere İtilaf Devletlerinin çıkarlarının yön
vermesiyle
C) Osmanlı Devleti ile imzalanacak barış antlaşmasını� şart­
larını n tam belirlenememiş olmasıyla
D) Paris Barış Konferansı'na hem İtilaf hem de İttifak Devlet­
lerinin katılmış olmasıyla
E) Birinci Dünya Savaşı sonucunda bazı devletlerde rejim
değişikliği yaşanmasıyla
il. Meşrutiyeti'in ilanı ile ilgili oluşturulan yukarıdaki kartpostal­
da "hürriyet, adalet, müsavat (eşitlik), uhuvet (kardeşlik)" gibi
kavramlara yer verilmiştir.
Bu durum ile aşağıdakilerden hangisinin anlatılmak is­
tendiği savunulabilir?
A) Hanedanlık sisteminin sonlandırılması
B) Kanunuesasi'nin yeniden yürürlüğe girmesi
C) T ürkçülük fikrinin benimsenmesi
D) Azınlık isyanlarının sona ermesi
E) Toprak kayıplarının telafi edilmesi

4. Öğrencilerine "İtilaf Devletleri Wilson ilkelerindeki: Osmanlı

Devleti'nin T ürklerin çoğunlukta olduğu bölgelerde Osmanlı
egemenliği sağlanacak" hükmüne ters düşmemek için Mond­
ros Ateşkesi'nin 7 .maddesini bahane edip işgal faaliyetlerini
hızlı bir şekilde gerçekleştirmişlerdir." diyen Tarih Öğretmeni
Cengiz Bey'in kastettiği 7.madde aşağıdakilerden han­
gisi olabilir?
A) . Toros tünelleri İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek
B) Vilayet-i Sitte denilen altı doğu ilinde herhangi bir karı­
2. Osmanlı Devleti'nin bu dönemi hakkında yapılan bir çalışma­
şıklık çıkarsa İtilaf Devletleri buraları işgal etme hakkına
da "Halkın tekrar yönetime ortak olduğu, yapılan düzenleme­
sahip olacak
lerle monarşik yetkilerde kısıtlamalara gidildiği, farklı partilerin
C) Hükümet haberleşmesi dışındaki telsiz, telgraf ve kablolar
kurulduğu, memlekette büyük bir hürriyet ortamının oluştuğu
İtilaf Devletlerinin denetiminde olacak
ve bir çok gazete ve derginin çıkarıldığı bilgileri" verilmiştir.
D) Boğazlar, İtilaf Devletlerine açılacak,Karadeniz'e girişler
Sözü edilen dönem aşağıdakilerden hangisidir?
serbest olacak, Karadeniz ve Çanakkale'deki istihkamlar
A) Lale Devri B) il. Meşrutiyet Dönemi İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek
E) İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit eden bir durum kar­
C) Tanzimat Dönemi D) İstibdat Dönemi
şısında, herhangi bir stratejik noktayı işgal hakkına sahip
E) 1. Meşrutiyet Dönemi olacak
 Sınavda·
Butarz A
Sorarlar �
5. Mustafa Kemal, İttihat ve Terakki Cemiyeti kongresind/yap­
tığı konuşmada: "Ordu mensupları, İttihat ve Terakki Cemiye­
ti içinde kaldıkça m\llete dayalı bir parti kuramayız. orf:ıyu
zaafa uğratırız. Ordu ile cemiyeti ayıralım. Cemiyet tam ma­
nasıyla siyasi bir parti halinde, milletin sinesinde kök salsın.
Ordu da asıl işi olan yurt savunması ile uğraşsın. Dolayısıyla
siyasete atılmak isteyen subaylar ordudan ayrılıp cemiyete
mal olsunlar. Bundan sonra, subayların siyasi örgütlere gir­
melerini engelleyecek hukuki önlemler alınsın." ifadelerini
kullanmıştır.
Bu durum, Mustafa Kemal'in aşağıdakilerden hangisini
savunduğunun bir göstergesidir?
A) Ordu mensuplarının halk ile aynı siyasi görüşü paylaşma­
sını
B) Ordunun siyasetle uğraşmasının demokratik hayata uy­
gun olmadığını
C) Halkın demokratik olgunluğa ulaşabilmesi için partilerin
artırılması gerektiğini
D) Partilerin siyasal hayatta etkin olabilmesi için yeterli tüzük
ve yönetmeliğe sahip olması gerektiğini
E) Yurt savunmasında partilerin önemli görevler üstlenmesi
gerektiğini
6. Birinci Dünya Savaşı' sonrasında;
• Yenilen devletler üzerinde yaptırımlar uygulanması, Avru­
pa'da huzursuzluğu daha da artırmıştır.
• Polonya, Yugoslavya, Çekoslovakya ve Türkiye gibi dev­
letler kurulmuştur.
• Savaştan istediklerini alamayan devletlerde yeni rejimler
ortaya çıkmıştır.
• Sömürgecilik anlayışı yerini mandacılık fikrine bırakmıştır.
Buna göre 1. Dünya Savaşı'nın sonuçları hakkında aşağı­
daki yorumlardan hangisi yapılamaz?
A) Kalıcı bir barış ortamı sağlanamadığı
B) Milliyetçilik fikrinin önem_�ni koruduğu
C) il. Dünya Savaşı'nın temellerinin atıldığı
D) Demokratik yönetimlerin yaygınlaştığı
E) Avrupa siyasi yapısının değiştiği
- il
7. Birinci Dünya Savaşı'nda İngiltere'nin Mc Mahon Antlaşma­
sı ile bağımsızlık vaat ettiği Mekke Emiri Şerif Hüseyin, Hi­
caz-Yemen Cephesi'nde Osmanlı yönetimine karşı isyan et­
miştir.
Bu durum Osmanlı Devleti'ne ait aşağıdaki görüşlerden
hangisinin karşılık bulmadığının kanıtıdır?
A) Halifenin kutsal çağrısının
B) Dış yardım alınacağının
C) Kaybedilen yerlerin geri alınacağının
D) Almanya'nın savaşı kazanacağının
E) Bağımsızlığın korunacağının
8. Mustafa Kemal " . . . Saltanat ve hilafet makamında oturan
Vahdettin . . . Şahsını ve birde tahtını koruyabileceğini hayal
ettiği Damat Ferit Paşa'nın başkanlığındaki hükümet aciz,
haysiyetsiz ve korkak. Yalnız padişahın iradesine boyun eğ­
mekte ve onunla birlikte kendilerini koruyabilecekleri herhan­ .. · · •
I
gi bir duruma razı . . . " ifadelerinde padişah ve sadrazamın
aşağıdakilerden hangisi karşısındaki tutuml�rını eleştir­
miştir?
A) Mudanya Ateşkesi B) Uşi Antlaşması
C) Mondros Ateşkesi D) Lozan Antlaşması
E) Moskova Antlaşması
9. Birinci Dünya Savaşı devam ederken yapılan gizli antlaşma­
larda, İstanbul Çarlık Rusyası'na verilirken, savaşın sonunda
İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından ortaklaşa işgal edilme­
sine karar verilmiştir.
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) İtalya'nın savaşta taraf değiştirmesi
B) Rusya'nın 1. Dünya Savaşı'ndan ayrılması
C) İngiltere ve Fransa'nın, Rusya'dan daha çok Yunanistan'ın
dostluğuna güvenmesi
D) Türklerin Çanakkale Cephesi'nde başarılı olması
E) Wilson İlkelerinde gizli antlaşmalara karşı gelinmesi
 0 SY M TADINDA 3 1
11
SORULAR
X X . Y Ü Z Y I L B A Ş LAR I N DA □ SMANLI D E V L E T İ V E D Ü N YA

1 . Mustafa Kemal'i Manastır Askeri İdadisi'nde etkileyen kişi,
Tarih Öğretmeni Topçu Kolağası Mehmet Tevfik Bilge'dir.
Atatürk'ün "Kendisine minnet borcum var, bana yeni bir ufuk
açtı." dediği Mehmet Tevfik, derslerinde Fransız İhtilali ile di­
ğer fikir hareketlerinden söz ederek Mustafa Kemal'de tarihe
karşı ilgi uyandırmıştır.
Buna göre Tevfik Bilge'nin, Mustafa Kemal üzerinde oluş­
turduğu etkiler arası nda aşağıdakilerden hangisi göste­
rilemez?
A) Demokrasi B) Milliyetçilik
D) Laiklik
2 . Birinci Dünya Savaşı'nda Almanya, Osmanlı Devleti'nin kendi
tarafında savaşa girmesini istemiştir.
Bu durumda Almanya'nın;
1. savaştaki yükünü hafifletebilme,
il. maddi yardım temin edebilme,
111. stratejik bölgelerde denetim sağlama
beklentilerinden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il
4. • Osmanlı Devleti; 1878'de Berlin Antlaşması ile Rusya'ya
karşı kaybettiği yerleri geri almak, Bakü petrollerini ele
geçirmek, Orta Asya T ürkleri ile birleşmek amacıyla 1914
sonlarında Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın girişimleriyle
Sarıkamış Harekatı'nı düzenlemiştir. Ancak kış mevsimin­
de yapılan harekat; hava koşulları, teçhiza,t eksikliği, yi­
yecek ikmallerinin yapılmaması gibi nedenlerle başarısız
olmuştur.
• Almanya, İngiltere'nin sömürgeleri ile bağlantısını kesme­
yi, Osmanlı Devleti de Mısır'ı geri almayı düşünmüştür.
C) Kapitalizm
Almanya'nın da isteği ile Osmanlı Devleti, 28 Ocak 1917
E) Eşitlik ve 27 Temmuz 1917'de iki başarısız harekat düzenlemiş,
lngiltere'nin karşı saldırısı ile cephe kapanmıştır.
Sözü edilen bu cepheler, sırasıyla aşağıdakilerden hangi­
sinde verilmiştir?
A) Kafkas Cephesi / Kanal Cephesi
B) Irak Cephesi / Çanakkale Cephesi
C) Suriye-Filistin Cephesi / Hicaz -Yemen Cephesi
D) Galiçya Cephesi / Kanal Cephesi
E) Kafkas Cephesi / Irak Cephesi
C) Yalnız 111

D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

Ç\ • /-::7
3.
GALIÇYA CEPHESi

'?
1
... \
MA\<ED �YA CEPHESi MANYA CEPHESi
f
. . �
\_ -,�
"'--.., � � KAFKAS CEPHESi ı.,.,...._
\ ("7.) ( \',j'>
'

� ;•t5:ANAKKALE CEPHESi �

'�--p
�J ,.J '\f '):-.:··,
�-�-ı;
r, -·: • ·o
�,- @ IRAKCEPHESI
,...-,,' Jıtı1ı if M
' �-- �

� -·
(__..f t&
iE?
-..\ ......-----, . J -==--
O 300

� ----...__.� IJ. HI_CAZ-YEMEN CEPHESi

NAL CEPHESi i\ -- /f
Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşı'nda mücadele ettiği cep­ 5. Osmanl ı Devleti'nin Anlaşma Devletleri ile imzaladığı
heler haritası Mondros Ateşkes Antlaşması'nda (30 Ekim 1 91 8), aşa­
ğıdakilerden hangisine bir kısıtlama getirildiği savunula­
Verilen haritaya göre savaş dönemindeki Osmanlı Devleti
maz?
hakkında aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Asker sayısı
A) Ülkenin stratejik bakımdan önemli olduğuna
B) Azınlık hakları
B) Topraklarını koruma mücadelesi verdiğine
C) İletişim imkanları
C) Kaybedilen yerlerin geri alındığına
D) Ekonomik kaynakların kullanımı
D) Sınırları dışında da mücadele ettiğine
�) Egemenlik hakları
E) Farklı coğrafyalarda mücadele edildiğine

rı il
 Sınavda 11
Bu tarz
Sorarlar
A 0 SYM TSAD IN DA 3' 1
ORULAR

6. Mustafa Kemal, İstanbul Boğazı'na demirlemiş İtilaf D�vlet­
lerine ait donanmayı görünce, Türk ulusunun tutsaklığa �asla
boyun eğmeyeceğine ve özgürlüğünden ödün vermeyeleği­
ne inandığı için, "Geldikleri gibi giderler" sözünü söylemi�tir.
Bu söz aşağıdakilerden hangisinden kaynaklanmış ola­
bilir?
8. Wilson İlkelerinin maddelerinden bazıları şunlardır:
1. Galip devletler topraklarını genişletmeyecek
il. Yenilen devletler savaş tazminatı ödemeyecek
111. Dünya barışını sağlayacak bir teşkilat kurulacak
Bunlardan hangileri 1. Dünya Savaşı sonrasında İtilaf Dev­
letlerinin manda ve himayeyi savunmalarında etkili olmuş­

L A) İstanbul Hükümeti'nin vatanı kurtarabileceği inancından

B) Milis kuvvetleri kurtuluş için yeterli görmesinden
tur?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

C) Anayurdun bir an önce düşman işgalinden kurtarılması
isteğinden D) 1 ve 111 E) 1, il ve ili

D) Türk halkının ekonomik durumunun yeterli seviyede olma­

sından
E) Azınlıklarından bağımsızlık mücadelerine destek alacağı
inancından

7. '
',. ,u' \Y: .: ' ' ·, · M on �n:>sihfşkesi' rı ı'n ba;;:,. �add,eleri . · . . ·
J

Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak, bu bölgelerdeki

,:

istihkamlar, İtilaf Devletlerince işgal edilecektir.

Vilayetisitte'de bir karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri bu böl-
geleri de işgal etme hakkına sahip olacaktır.
Hükümet yazışmaları dışındaki bütün haberleşme, ulaşım
araç ve gereçleri, İtilaf Devletleri denetiminde olacaktır.
Toros tünelleri, limanlar ve demir yolları, İtilaf Devletlerinin
denetiminde olacak; Osmanlı savaş gemileri, gösterilecek
limanlarda göz altında tutulacaktır.
Bu maddelerden hareketle Osmanlı Devleti hakkında aşa­
ğıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) İttifak Devletleri ile bağlantı kurmasının önlenmek isten-
diğine
B) Ekonomik bakımdan denetim altına alındığına
C) Topraklarında Ermeni Devleti kurulmak istendiğine
D) Egemenlik haklarının korunduğuna
E) Halkın yaşananlara tepkisinin önlenmek istendiğine
9 . Paris Barış Konferansı'nda Osmanlı Devleti'nin nasıl payla­
şılacağı konusunda ABD, işgal edilen yerlerde beş yıl sonra
halk oylaması yapılması şartını ileri sürmüş, yap ılan halk oy­
laması sonunda işgal edilen bölgelerde Türklerin çoğunlukta
olduğu anlaşılırsa bu bölgelerin Türklerin egemenliğine terk
edilmesi şartı ile işgalleri kabullenmiştir.
Bu şartın işgal devletlerini Osmanlı topraklarında aşağı­
dakilerden hangisine yönlendirdiği savunulabilir?
A) Osmanlı hükümetleri ile iyi ilişkiler kurulmasına
B) İşgal edilen bölgelerin kalkındırılmasına
C) Türkler ve azınlıklar arasında uyum sağlanılmasına
D) Savaşın olumsuz etkilerini unutturacak çalışmalara
E) Türklerin toplu katliamlara ve göçe zorlanmasına
1. 2. Osmanlı Devleti'nin I .Dünya Savaşı'na ait bazı resimlerinde
aşağıdaki bilgiler yer almaktadır.

• "Hicaz Komutanı Fahrettin {Türkkan) Paşa Osmanlı as- .

kerlerini denetliyor"
• "Ecdadın izinde Sarıkamış'a doğru yürüyen gençlerimiz"
v

• "Kanal Cephesi'nde ilerleyen Türk kuvvetleri"

• "Kut'ül-Amare'de esir alınan İngiliz birlikleri içindeki Hintli
askerler cephe gerisine gönderiliyorken"

Bu bilgilere göre Osmanlı Devleti hakkında,

1. Kutsal toprakları koruma mücadelesi vermiştir.

il. Bazı cephelerde başarı elde etmiştir.
111. Farklı coğrafyalarda mücadele etmiştir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Balkan Savaşları Öncesi Osmanlı Devleti Haritası
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, il ve 111

3. Tarih Öğretmeni Semih Bey, dersinde -------- Devleti'nin

savaştaki taraf değişikliğini anlatmak ve bu değişiklikte İtilaf
Devletlerinin vaat ettiklerini somutlaştırmak için A. Bertiglia'ya
ait aşağıdaki kartpostalı kullanmıştır.
Balkan Savaşları Sonrası Osmanlı Devleti Haritası

Haritalardaki değişimlerin Balkan Savaşları sonunda Os­

manlı Devleti'nde yaşanan aşağıdaki gelişmelerden han­
gisi üzerinde etkili olduğu savunulamaz?

A) Balkanlardan Türk göçlerinin yaşanması

B) Ege Denizi'nde hakimiyetinin zayıflaması
C) Ülkenin demografik yapısının değişmesi
Yukarıda verilen metinde boş bırakılan yere, aşağıdaki
D) Balkanlardaki Türlerin azınlık .durumuna düşmesi ifadelerden hangisi yazılırsa bilgi bütünlüğü doğru sağ­
E) Avrupa'daki egemenliğin sona ermesi lanmış olur?
A) Almanya B) İtalya
C) Osmanlı Devleti D) Amerika Birleşik Devletleri
E) Bulgaristan
4. Aşağıdaki tabloda · Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşı';,nda 6. Yağız hazırlamış olduğu gazete haberinde "15 Mayıs 1919
savaştığı cepheler verilmiştir. sabahı İtilaf Devletlerine ait savaş gemileri şehre girerek, top­
larını hükümet binası ve askeri kışlalara çevirdiler. Kıyıya ya­
Taarruz Savunma Yardım
...
"/ naşan gemilerden inen Yunan askerleri, kışla ve hükümet ko­
Cepheleri Cepheleri Cepheleri nağına azınlıkların alkışları arasında ilerliyordu. Bu sırada bir
Kafkas Cephesi Çanakkale Cephesi Galiçya Cephesi genç gazeteci, Yunan askerlerine doğru yürüdü ve en önde
Kanal Cephesi Suriye - Filistin Cep- Romanya Cephesi giden Yunan Milli Muhafız Alayı'nın bayrağını taşıyan askere
hesi Makedonya Cep- ateş etti. Bu askerin ölümünden sonra genç gazeteci, silahın
Irak Cephesi hesi içindeki kurşunlar bitene kadar Yunan askerlerine ateş etmeyi
Hicaz Cephesi sürdürdü. Yurdun işgaline , özgürlüklerinin elinden alımasına
ve tutsaklığa karşı çıkan bu gazeteci, Hukukubeşer Gazetesi ·
Yemen Cephesi
muhabiri Hasan Tahsin idi." ifadelerini kullanmıştır. .ı
1

Tabloda verilen cephelerin Osmanlı Devleti hakkında aşa­ Buna göre Yağız'ın gazete haberinde işgalini konu edin-
ğıdakilerden hangisine kanıt oluşturduğu savunulamaz? diği şehir aşağıdakilerden hangisidir?
A) Topraklarını genişletmeye çalıştığına A) İzmir B) Samsun C) İstanbul
B) Orta Doğu'daki topraklarına saldırı yapıldığına E) Edirne
D) Hatay
C) Balkanlarda bazı devletlerle birlikte savaştığına
D) Askeri bakımdan güçlü konumda olduğuna
E) Savaşın etkilerini geniş alanlarda hissettiğine

'1
1

- 1

5 . Mehmet Akif Ersoy'un,

Çehreler başka, lisanlar, deriler rengarenk,
Sade bir hadise var ortada; Vahşetler denk ...
Kimi Hindu, kimi yamyam, kimi bilmem ne bela
dizelerinde anlatımını yaptığı cephe, aşağıdakilerden
hangisidir?

B) Kafkas C) Çanakkale

D) Irak E) Suriye-Filistin
 ı

-Lİ M Ü CADELE
1 . Kuvayımilliye'nin kurulmasına yön veren; 4. Havza Genelgesi'nde;

• İtilaf Devletleri askerlerinin İstanbul'a gelmesi, • mitingler düzenlenerek işgallerin protesto edilmesi,

• Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Dünya Savaşı'nda ye- • gösterilerde düzenin ko�unması ve Hristiyan halka saldırı
ve düşmanlık yapılmaması
nilmesi,
• Anadolu'nun yer yer işgal edilmesi gibi kararlar yer almıştır.

nedenler düşünüldüğünde, Kuvayımilliye ruhunun aşağı­ Bu kararlarla aşağıdakilerden hangisi önlenmek isten­
dakilerden hangisini amaçladığı savunulabilir? miştir?
· A) Mondros Ateşkesi'nin imzalanması
A) Milli egemenliği hakim kılmayı
B) Rejim değişikliğini sağlamayı B) Halkın bağımsızlık konusunda bilinçlenmesi

C) İstanbul Hükümeti'ni değiştirmeyi C) İşgal hareketlerinin yaygınlaşması

D) Milli Mücadele hareketinin başlaması
D) Ulusal bağımsızlığı sağlamayı
E) Yerel yönetimler kurmayı . E) Kuvayımilliye birliklerinin kurulması

2 . T BMM Hükümeti'nin kabul ettiği Teşkilatıesasiye'de;
• Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.
• Y ürütme gücü ve yasama yetkisi, milletin tek gerçek tem­
silcisi olan T ürkiye Büyük Millet Meclisi'ne aittir.
• T ürkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi'nce yönetilir ve hü-
kümeti T ürkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti adını alır.
gibi maddeler yer almıştır.
5. Amasya Genelgesi'nde "Milletin bağımsızlığını yine milletin
azim ve kararı kurtaracaktır." maddesi yer almıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu maddeden hareketle ulaşıla­
bilecek yargılardan biri değildir?
A) Hem milli egemenliğe hem de tam bağımsızlığa olan
inanç dile getirilmiştir.

Bu maddelerde aşağıdakilerden hangisi doğrudan yok B) Milli Mücadele'de dış yardım alınması amaçlanmıştır.
sayılmıştır? C) Kurtuluş Savaşı'nın yöntemi açıklanmıştır.

A) Azınlık hakları B) Osmanlı yönetimi D) Milli Mücadele'nin ihtilalci yönü ön plana çıkarılmıştır.

C) İtilaf Devletleri D) Eski antlaşmalar E) T ürk inkılabının evrensel nitelik taşıması sağlanmıştır.

E) Temsil Heyeti

6. Erzurum Kongresi'nde "Mebuslar Meclisi'nin hemen toplan­

3. Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1 91 8) sonrasında
milli cemiyetlerin kurulmasının nedenleri arasında aşağı­
dakilerden hangisi gösterilemez?
A) Mustafa Kemal'in IX. Ordu Müfettişi olarak Anadolu'ya
atanması
B) Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşı'ndan yenik ayrılması
C) Ülke topraklarını n İtilaf Devletleri tarafından yer yer işgal
edilmesi
ması ve hükümet işlerinin meclis tarafından kontrol edilmesi
için çalışılacaktır." kararı alınmıştır.
Bu karar;
1. milli iradeye önem verildiği,
il. İstanbul yönetimine güvenilmediği,
111. h ükümet üyelerinin meclis içerisinden seçileceği
durumlarından hangilerini göstermektedir?

D) Azınlıkların ayrılıkçı faaliyetlerde bulunması A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

E) Osmanlı hükümetlerinin teslimiyetçi politikalar izlemesi D) 1 ve il E) il ve 111

[;21! ,rt
mı
1

�.
di
' I
Önce Ko���

zım
..,_ . - : �..

7. Mustafa Kemal Ankara'da görüştüğü mebuslardan Mebüsan 1 o. Amasya Genelgesi'nde "Vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığı
• 0

Meclisi'nde MüdafaihLıkuk Grubu kurulmasını ve Meb�san tehlikededir." kararı alınmıştır.

Meclisi'ne kendisinin başkan seçilmesini istemiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu kararın dayanaklarından biri
Mustafa Kemal'in bu. yöndeki isteklerinin; olamaz?

1. vatanın bütünlüğünün korunması yolunda kararlar aldır­
ma,
il. İstanbul yönetimine ve İtilaf Devletlerine, Milli Mücade­
le'nin halk tarafından benimsendiğini gösterme,
ili. meclisin dağıtılması ihtimaline karşılık meclisi güvenli bir
yerde yeniden açabilme
A) itilaf Devletlerinin Mondros Ateşkes Antlaşması hükümle­
rini tek taraflı olarak uygulaması
B) Osmanlı hükümetlerinin Türk halkının can ve mal güvenli­
ğini koruyamaz hale gelmesi
C) Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik ay­
rılması

amaçlarından hangilerine yönelik olduğu savunulabilir? D) Saltanat Şurası tarafından Sevr Antlaşması'nın imzalan­
ması
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
E) Mondros Ateşkesi'ne bağlı olarak Türk ordularının terhis
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 edilmesi

1 1. Sivas Kongresi sonrası Mustafa Kemal, Temsil Heyeti başka­

8 . Milli Mücadele'nin Hazırlık Dönemi dikkate alındığında nı sıfatıyla bütün illerin İstanbul ile haberleşmeyi kesmesini

1
aşağıdakilerden hangisini eleştiren veya yok sayan ka­ istemiştir.
rarlar alındığı savunulamaz? Aşağıdakilerden hangisi bu emrin amacıria � !aştığının ilk
A) Azınlık haklarını kanıtıdır?

B) Misakımilli kararlarını A) Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nin açılması

C) Osmanlı yönetimini B) Amasya Görüşmelerinin yapılması
D) Eski antlaşmaları C) Damat Ferit Hükümeti'nin istifa etmesi
E) İtilaf Devletlerini D) Misakımilli Kararlarının yayımlanması
E) Felahı Vatan Grubu'nun kurulması

ı,

1 2. Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nde alınan ve tüm dünya­

9. Erzurum Kongresi'nde kabul edilmeyen manda ve himaye fik­
ya ilan edilen Misakımilli kararlarında, aşağıdakilerden
ri, Sivas Kongresi'nde kesin olarak reddedilmiştir.
hangisine karşı gelindiği ve bu yönde görüş belirtildiği
Bu durum aşağıdakilerden hangisine duyulan inancın savunulamaz?
doğrudan kanıtıdır?
A) Saltanat yönetimine
A) Milli egemenliğe
B) Ayrıcalıklı azınlık haklarına
B) Anayasal yönetime
C) Dış baskılara
C) Tam bağımsızlığa
D) İşgal faaliyetlerine
D) Hanedanlık anlayışına
E) Ekonomik imtiyazlara
E) İmparatorluk yapısına

UcDört
il Bes
1
LLİ M Ü CADELE
1 . Amasya Genelgesi'nin aşağıdaki maddelerinden hangisi 3. Sivas Kongresi'nde bütün milli kuruluşlar "Anadolu ve Rumeli
diğerlerinin gerekçesi durumundadır? Müdafaaıhukuk Cemiyeti" adı altında birleştirilmiştir.

A) Vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığı tehlikedir. Bu uygulamayla aşağıdakilerden hangisinin hedeflendiği

söylenebilir?
B) Milletin bağımsızlığını yine milletin azmi ve kararı kurta­
racaktır. A) Mebusan Meclis'nin açılması
C) Anadolu'nun her bakımdan en güvenli yeri olan Sivas'ta B) Düzenli ordunun kurulması
milli bir kongre toplanacaktır. C) Birlik ve bütünlüğün sağlanması
D) Her ihtimale karşı bu mesele bir sı r olarak tutulmalı ve D) Saltanat sisteminin sonlandırılması
temsilciler gereken yerlere kimliklerini gizleyerek gelme­
E) İtilaf Devletleri ile uzlaşı sağlanması
lidir.
E) Doğu illeri adına 10 Temmuz'da Erzurum'da bir kongre
toplanacaktır.

4. Temsil Heyeti, Sivas Kongresi sonunda Ali Fuat Paşa'yı Batı

Anadolu Kuvayımilliye Komutanlığı'na' atamıştır.
Bu durum Temsil Heyeti hakkında;

1. hükümet gibi davrandığı ,

il . yürütme yetkisini kullandığı,
111. milli bir karakter gösterdiği

ifadelerinden hangilerini doğrulamaktadır?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) il ve 111 E) 1, il ve 111

5. Amasya Genelgesi'nin aşağıdaki hükümlerinden hangisi,

2. Erzurum Kongresi'nin gündem maddeleri dikkate �lın­ ülkedeki egemenlik anlayışının değişeceğinin bir göster­
dığında, aşağıdakilerden hangisine karşı gelindiği ve bu gesidir?
yönde kararlar alındığı savunulamaz?
A) Vatanın bütünlüğü tehlikededir.
A) Yapılan işgallere
B) İstanbul Hükümeti, üzerine aldığı görevi yerine getireme-
B) Manda ve himayeye mektedir.
C) Saltanat yönetimine C) U lusun bağımsızlığını ulusun azim ve kararı kurtaracaktır.
D) Kapitülasyonlara D) Delegelerin seçimi ulusal bir sır olarak gizlenmeledir.
E) Teslimiyetçi politikalara E) Sivas'ta ulusal bir kongre tez elden toplanacaktır.

)rt
 ���rrı -
��ı�
· . q�
Önce Konuyu
\. Tanımak
6. Kurtuluş Savaşı'nda düzenli ordunun kurulmasının; ·
1. işbirliği ve güç birliği sağlanması,
il. kadınların cephede ve cephe gerisinde etkin olması,
ili. TBMM Hükümeti'nin etkinliğinin yaygınlaşması
konularından hangilerinde yaşanan sorunları azalttığı sa­
vunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il
D) 1 ve ili E) il ve ili
7 . Milli Mücadele'ye Hazırlık Dönemi'nde Osmanlı Hüküme­
ti'nin bir temsilcisini Mustafa Kemal ile görüşmek üzere
Anadolu'ya göndermesi, aşağıdakilerden hangisinin gös­
tergesidir?
A) Milli Mücadele hareketinin giderek güçlendiğinin
B) İstanbul Hükümeti'nin Anadolu hareketini desteklediğinin
C) Anlaşma Devletlerinin emellerinden vazgeçtiğinin
D) Osmanlı tahtında padişah değişikliği yaşandığının
E) Mustafa Kemal'in askerlik mesleğine döndüğünün
8 . Osmanlı Hükümeti Amasya Görüşmeleri ile Temsil Heyeti'ni
resmen tanımıştır.
Bu tanımanın aşağıdakilerden hangisine ortam hazırladı­
ğı savunulabilir?
A) Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılmasına
B) _ İstanbul'un Anlaşma Devletleri tarafından işgal edilmesine
C) Temsil Heyeti'nin tüm ül�eyi kapsar hale gelmesine
D) Barış görüşmelerinde Temsil Heyeti üyelerine yer verilme­
sine
E) Anadolu hareketine katılımın artmasına
9. Mustafa Kemal 27 Aralık 1919'da Temsil Heyeti üyeleriyle
birlikte Ankara'ya gelmiş, burayı Milli Mücadele'nin merkezi
J yapmıştır.
Bu kararda Ankara'nın aşağıdaki özelliklerinden hangisi­
nin etkili olduğu savunulamaz?
A) Ali Fuat Paşa komutasında Milli Mücadele'yi destekleyen
bir kolordu olması
C) 1 ve il
B) Diğer şehirlere göre ekonomik bakımdan daha gelişmiş
olması
C) Batı Anadolu'da Yunanlılara karşı yapılacak bir savaşta
bölgeye yakın olması
D) İstanbul ve diğer şehirlerle haberleşme imkanının olması
E) Yurdun birçok yerine demir yolu ulaşımının olması
1 0. İtilaf Devletleri 1. İnönü Muharebesi sonucunda düzenledik­
leri Londra Konferansı'na hem İstanbul Hükümeti'ni hem de
T BMM Hükümeti'ni birlikte davet etmişlerdir.
İtilaf Devletlerinin bu tutumlarının nedeni olarak aşağıda­
kilerden hangisi gösterilebilir?
A) Türk halkının Milli Mücadele'ye olan desteğini sonlandır­
mak
B) İstanbul Hükümeti ile T BMM Hükümeti arasındaki sorun­
ları sonlandırmak
C) Avrupa kamuoyuna diplomasiye önem verildiğini kanıtla­
mak
D) İstanbul Hükümeti ile T BMM Hükümeti arasındaki sorun­
lardan yararlanmak
E) Yunanlılara yeni bir savaşa hazırlanmaları için zaman ka­
zandırmak
lJcDört
lill Ses
 . ,----9(�
L L İ M Ü C ADE LE
. q��'
1. Anlaşma Devletleri, Sevr Antlaşması'na;
• Adli ve mali kapitülasyonlar en ağır şekilde tüm müttefik
devletlere tanınacak,
• Osmanlı maliyesinin tamamı itilaf Devletlerinin deneti­
minde olacak, lngiliz, Fransız, ltalyan ve Osmanlı Devleti
temsilcilerinden oluşan bir komisyon bütçeyi hazırlayacak,
Osmanlı Devleti üyeleri komisyonda sadece danışmanlık
yapacak,
• Osmanlı Devleti savaş sonrası tazminat ödeyecek
gibi hükümler koydurmuşlardır.
Anlaşma Devletlerinin bu hükümlerle aşağıdakilerden
hangisine ulaşmak istedikleri savunulabilir?
A) Yabancıların ülkelerine dönmelerini sağlamak
8) Kapitülasyonların kapsadığı alanları artırmak
C) Osmanlı'nın ekonomik hayatında daha fazla etkinlik ka­
zanmak
3. T BMM Hükümeti ile Ermeniler arasında yapılan Gümrü Ant­
laşması'nın maddelerinden bazıları şunlardır:
• Sarıkamış, Kars, Kağızman ve Iğdır T ürk Hükümeti'ne bı­
rakılacaktır.
• Ermenistan Hükümeti, Sevr Antlaşması'nı tanımayacak
ve Türkiye'ye karşı hiçbir düşmanca davranışta bulunma­
yacaktır.
• Ermenilerden T ürklere karşı silah kullanmamış olanlar,
Türkiye'ye geri dönebilece�lerdir.
Bu maddelerden hareketle aşağıdakilerden hangisine
ulaşılamaz?
A) Türk tarafı yapılan savaşı kazanmıştır.
8) Ermeniler, dış politikada T ürk tarafı ile birlikte hareket
etme kararı almıştır.
C) Ermeniler, Misakımilli'yi tanımıştır.
D) T ürk tarafı siyasi ve diplomatik kazanımlar elde etmiştir.

1 D) Osmanlı Devleti'nin dış borçlarını ödeyebilmesini kolay­

laştırmak
E) Duyunuumumiye İdaresi'nin kaldırılmasını sağlamak
E) Sevr Antlaşması'nın uygulanamaz olduğu yönünde karar
alınmıştır.

.
2. İlk T BMM, yasama ve yürütme yetkilerini kendinde toplamış­ 4. Kurtuluş Savaşı'nda Türk tarafı;
tır.
1. Doğu,
Bu yolla ulaşılmak istenen temel amaç aşağıdakilerden
il. Güney,
hangisidir?
111. Batı
A) Siyasi partilerin kurulmasını sağlamak
cephelerinden hangilerinde Ermeni ve Fransız birliklerine
B) Ekonomik alanda kalkınmayı sağlamak
karşı mücadele etmiştir?
C) İnkılapların yapılması için uygun bir ortam oluşturmak
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111
D) Meclisi, milletin tek temsilcisi haline getirmek
E) Mustafa Kemal'in meclis başkanı seçilmesini sağlamak D) 1 ve il E) 1, il ve ili

ört
lıı..
 . . . �auCf�.,,
.,.

'
G g��'
·· nce Konuyu
mak
azım
-:,_ . __- ·:• . - -

·
5. 1. İnönü Zaferi'nin sonucunda T BMM Hükümeti, Teşkilatt Esa­ 7. Aşağıdakilerden hangisi Lozan Konferansı'nda Türki­
siye Kanunu'nu · kabul etmiştir. ye'nin lehine çözüme kavuşan konulardan biri değildir?
Bu durum; . }- A) Azınlıklar
1. yeni bir devletin kurulduğu, B) Dış borçlar
il. askeri başarının değerlendirildiği, C) Boğazlar
111. anayasal düzene önem verildiği D) Kapitülasyonlar

ifadelerinden hangilerini doğrulamaktadır? E) Savaş tazminatı

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve 111

8. Milli Mücadele yılları ve Yeni Türk Devleti'ndeki gelişme­

ler birlikte düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisinde
birbirinin devamı niteliğinde olan veya işlev bakımından
diğerinin yerini alan oluşumlara yer verildiği söylene­
mez?

A) Kuvayımilliye - Düzenli Ordu

B) Kanunuesasiye - Teşkilatıesasiye
C) Osmanlı Mebusan Meclisi - Anadolu ve Rumeli Müdafa-i
Hukuk Cemiyeti
D) lstanbul - Ankara
E) Temsil Heyeti - T BMM

6. Mustafa Kemal, Başkomutanlık Yasası'nın verdiği yetkiye

dayanarak T ürk ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak için 7-8
Ağustos 1921'de ---- yayımlamıştır.
Yukarıda verilen metinde boş bırakılan yere, aşağıdaki
ifadelerden hangisi yazılırsa bilgi bütünlüğü doğru sağ­
lanmış olur?
9 . Aşağıdakilerden hangisi 1. Büyük Millet Meclisi'nin varlı­
ğına yönelik çıkartılan ayaklanmalara karşı aldığı tedbira
lerden biri değildir?

A) Takririsükun Kanunu'nu A) Hıyanetivataniye Kanunu'nun çıkarılması

B) Tekalifımilliye Emirlerini B) istiklal Mahkemelerinin kurulması

C) Hıyanetivataniye Yasası'nı C) Anadolu Ajansı'nı n kurulması

D) E �kanıharbiye Hakkında Kanun'u D) Milli Mücadele yanlı sı fetvalar yayımlanması
E) Teşkilatesasiye Kanunu'nu E) Takririı:;ükun Kanunu'nun çıkarılması

UcDört
Ses
r -------
1
�
1. Osmanlı Devleti'nde T ürk halkı tarafından vatanı koruma ve
bağımsız yaşama isteği sonucunda Kuvayımilliye birlikleri
oluşturulmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi Türk halkında bu isteğin ortaya
çıkmasını zorunlu hale getiren nedenlerden biri değildir?
A) Azınlıkların zararlı faaliyetlerde bulunması ve ülke bütün­
lüğünün bozulması
B) Osmanlı hükümetlerinin Türk halkının can ve mal güvenli­
ğini koruyamaz hale gelmesi
C) Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik ay­
rılması
D) Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nin İtilaf Devletleri tarafın­
dan kapatılması
E) Mondros Ateşkesi'ne bağlı olarak Türk ordularının terhis
edilmesi
2. Atatürk,İbrahim Çallı'dan bir resim sergisi açmasını istedi.
Sergide "Zeybekler" adlı bir tablo Mustafa Kemal Paşa tara­
fından eleştirildi. Atatürk'ün "Biz karnımızı doyuracak ekmek
bulamıyorduk, bu yağız at nasıl semizmiş böyle?" eleştirisi
üzerine Çallı, hemen orada fırça ve boya alarak resimde gö­
rünen atı,cılız güçsüz bir ata dönüştürdü.
Mustafa Kemal bu tutumuyla Milli Mücadele'nin aşağıda­
ki hangi özelliğini vurgulamak istemiş olabilir?
A) Olağanüstü koşullarda yapılmış olmasını
B) Düzenli ordu tarafından sonuçlandırılmasını
C) Hem tam bağımsızlık hem de milli iradenin hedeflenmesini
D) iç ve dış engellemelerle karşılaşılmasını
E) Bir halk hareketi olarak gerçekleştirilmesini
m
M İ LLİ M Ü CADELE
3. Milli varlığa düşman cemiyetler ülkenin kurtuluşunun müca­
dele ederek değil Osmanlı Hükümeti'nin vere�eği kararları
uygulayarak gerçekleşeceğine inanıyordu. Bir kısmı da ya­
bancı ve güçlü bir devletin himayesine girmeyi kurtuluş yolu
olarak görüyordu. Devlet yöneticilerinin bazıları ise bu cemi­
yetlerin üyeleri arasında bulunuyordu.
Bu özelliklerin ait olduğu cemiyetler arasında aşağıdaki­
ler hangisi gösterilemez?
A) Kilikyalılar Cemiyeti
B) lslam Teali Cemiyeti
C) İngiliz Muhipler Cemiyeti
D) Sulh ve Selameti Osmaniye Cemiyeti
E) Wilson İlkeleri Cemiyeti
4. Mondros Ateşkes Antlaşması ile işgalci devletlere kayıtsız
şartsız teslim olunması üzerine vatansever kişiler tarafından
savunma amaçlı cemiyetler kurulmuştur. Bu cemiyetler milli
cemiyetler olarak adlandırılmıştır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi milli cemiyetlerin
amaçları arasında gösterilemez?
A) Trakya'nın Yunanistan'a verilmesini önlemek
B) Ülkenin uğradığı işgali protesto etmek ve orduya yardım
toplamak
C) Türkler hakkında dünyada yapılmış ve yapılmakta olan
propagandalara yayın yoluyla karşı koymak
D) Trabzon ve civarında Rum - Pontus Devleti'nin kurulma­
sını önlemek
E) Kurtuluşun ancak padişah ve halifenin emirlerine sıkı sıkı
bağlı kalmakla olacağı düşüncesini yaymak
 Sınavda
Bu tarz
Sorarlar
A 1
�.
s. Mustafa Kemal'in "Bu geniş yetkinin, beni İstanbul'dan sür- 7. Milli Mücadele Dönemi'ndeki;
mek ve uzaklaştırmak maksadıyla Anadolu'ya gönder�:mler
ı. İstanbul, Anadolu'ya egemen değil, tabi (bağlı) olmak zo­
tarafından, bana na_sıl verilmiş olduğu garibinize gidebiliÇHe­
rundadır.
men ifade etmeliyim ki onlar bu yetkiyi bana bilerek ve anlaya­
rak vermediler. Ne pahasına olursa olsun, benim İstanbul'dan il. Osmanlı Hükümeti vatanı koruyamaz ve istiklali sağlaya­
uzaklaşmamı isteyenlerin buldukları gerekçe Samsun ve do­ mazsa geçici bir hükümet kurulacaktır.
laylarındaki güvensizlik olaylarını yerinde görüp tedbir almak 111. Osmanlı Hükümeti üzerine aldığı görev ve sorumluluğu
üzere Samsun'a kadar gitmekti. Ben bu görevin yerine getiril­ yerine getirememektedir.
mesinin bir makam ve yetki sahibi olmaya bağlı bulunduğunu kararların veya sözlerin kamuoyuna sunuluş sırası aşağı­
ileri sürdüm. Bunda hiçbir sakınca görmediler." ifadeleri ile dakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
açıkladığı görevi, aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1-11-111 B) 111-11-1 C) 1-111-11
A) IX. Ordu Müfettişliği
D) 11-111-1 E) 111-1-11
B) Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı
C) Hareket Ordusu Kurmay Başkanlığı

.ı
D) Temsil Heyeti Başkanlığı 1

E) VI I. Ordu Komutanlığı

6. Mustafa Kemal, Amasya Genelgesi'ni silah arkadaşları Re­

8 . Yargı : Erzurum Kongresi, bölgedeki Ermeni ve Rum çevrele­
fet Bey, Rauf Bey ve Ali Fuat Paşa ile beraber hazırlamış,
rinin olumsuz faaliyetlerini engellemek amacıyla toplanmıştır.
15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir ve Konya'daki Yıldı­
Durum: Erzurum Kongresi'nde "Milli sınırlar iç.inde vatan bir
rım Kıtaları Müfettişi Cemal Paşa'nın da onaylarını aldıktan
bütündür, parçalanamaz," ve "manda ve himaye kabul edile­
sonra yayımlamıştır.
mez." gibi kararlar alınmıştır.
Mustafa Kemal böyle davranmakla aşağıdakilerden han­
1

Yargı ve durum birlikte düşünüldüğünde Erzurum Kong­

gisini amaçlamış olabilir?
resi hakkında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabi­
A) Anadolu hareketi ile İstanbul Hükümeti'nin uzlaştığı izle­ lir?
nimini vermek
A) Mustafa Kemal'in başkanlığında toplanılmıştır.
B) Milli Mücadele'ye duyulan kamuoyu desteğini artırmak
B) Bölgesel sorunları çözmeye yönelik kararlar alınmıştır.
C) Osmanlı Heyeti'nin ulusalcılara katıldıkları izlenimini ver­
C) Sadece dış politikayı ilgilendiren kararlar alınmıştır.
mek
D) Hem tam bağımsızlık hem de milli egemenlik doğrultusun­
D) İstanbul Hükümeti'nin, Kuvayımilliye'ye katılanlar hakkın­
da kararlar alınmıştır.
da verdiği kararların uygulanmasını geciktirmek
E) Toplanış amacı bakımından bölgesel aldığı kararlar bakı­
E) Mil.li Mücadele'nin İttihat ve Terakki üyeleri tarafından yü­
mından· ulusaldır.
rütüldüğü izlenimini ortadan kaldırmak
 M İ LLİ M Ü CADELE

ı. Aşağıdaki tabloda zararlı cemiyetlere ve bunların kuruluş 3 . Osmanlı Hükümeti, İtilaf Devletlerinin ağı r baskısı altında iş­

.
amaçlarına değinilmiştir. gallere sessiz kalmaktaydı . İstanbul Boğazı'na işgal donan­

No - Cemiyet
1 Mavri Mira Cemiyeti
il Etnikieterya Cemiyeti
..
-�..
' ı maları demirlemiş ve toplarını önemli resmi kurum ve kuru­
;" j ,�! Kl:lı:.u luş �İnacı ;:c'.-�� luşlara doğru çevirmişlerdi. Anadolu'nun her yanı nda haksız
.. işgallere karşı yerel güçler oluşturulmuştu. Bu güçlerin amacı ,
Bizans İmparatorluğu'nu kendilerinden sayı ve güç olarak çok daha kuvvetli olan düş­
yeniden kurmak man birliklerini savunma savaşları yaparak durdurmak veya
Anadolu'da· Rumların saldı rıların ı yavaşlatmaktı .
yaşadığı bütün: topra�la- Bu bilgilerde ortaya çıkış gerekçeleri ve işlevleri anlatılan
rı Yunanistan·�. bağl�- , ··, yapı aşağıdakilerden hangisidir?
mak ., , ,
'

111
A) Milli cemiy"etler B) Kuvayı inzibatiye
Pontus Rum Cemiyeti Doğu Karadeniz'de· Rum
Pontus Devleti kurm�k C) M ilis kuvvetler D) Düzenli ordu

iV Hınçak Taşnak Cemiyeti Doğu Anadolu'da Erme- E) Millli varlığa düşman cemiyetler
ni Devleti kurmak • ·
V A lyans israilist Cemiyeti Rumları n basın yayı n
üzerinden bilinçlenmesi-
ni sağlamak

Tabloda verilen kaç nolu bilgide yanlışlık yapılmıştır?

A) 1 B) i l C) 111 D) iV E) V

4. Mondros. Ateşkesi sonrası kurulan milli cemiyetlerin çalışma­

ları ndan bazıları şunlardır:
• Basın yoluyla İzmir'in işgalini protesto etmek, Yunan işga­
line fiili olarak karşı koymak, Balıkesir ve Alaşehir Kongre­
lerini düzenlemek
• M isakımilli'nin kabul edilmesi için eserler vermek, Ermeni­
lerin zulümlerini anlatan eserler yayımlamak
• Karadeniz Bölgesi'nde şubeler açarak Erzurum Kongre­
si'nin toplanmasına yardım etmek
• Trakya'nın tarih, ırk, kültür olarak Türk yurdu olduğunu
2 . Öğrencilerine "Birinci Dünya Savaşı 'ndan sonra İzmir'in Yu­
kanıtlamak
nanlılar tarafında işgali, Milli Mücadele yıllarında olumlu geliş­
melere de neden olmuştur." diyen Tarih Öğretmeni Orhan Bu çalışmalardan hareketle milli cemiyetlerle ilgili olarak
Bey, aşağıdaki gelişmelerden hangisini bu görüşüne ka­ aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
nıt olarak gösteremez? A) Milli Mücadele'nin teşkilatlanmasında etkili olmuşlardır.
A ) A nadolu'nun birçok bölgesinde protesto mitinglerinin dü­ B) Kongrelerin toplanmasında rol oynamışlardır.
zenlenmesini C) İşgalleri protesto eden mitingler ve gösteriler düzenlemiş­
B) İstanbul Hükümeti'nin A masya Görüşmelerine temsilci lerdir.
göndermesini D) Demokrasiye dayalı bir yönetime geçmeyi savunmuşlar­
C) Türk milletinde milli bilincin uyanmasını d ı r.
D) Milli Mücadele'ye katılımın giderek güçlenmesini E) Milli bilincin canlanması ve yaygınlaşması nda etkili olmuş­
E) Kuvayımilliye birliklerinin ortaya çıkmasını lardır.
 Sınavda
. Butarz A l
Sorarlar �

5. Tarih dersinde öğrencilerin Milli Mücadele hareketi hakkındaki 8. 1. Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı Devleti'nde;
bazı sorularını Ögretnien Dursun Bey, Amasya Genelgesf.! _n in
• Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanması,
"Milletin bağımsızlığını. yine milletin azim ve kararı kurtara9'ak-
•';

• Yunanlıların Anadolu'ya asker çıkarması,

tır." maddesi ile cevapl_andırmıştır.
• Anlaşma Devletlerinin İstanbul'u resmen işgal etmesi
Buna göre öğrencilerin Milli Mücadele hakkında;
gelişmelerinin aşağıdakilerden hangisine neden olduğu
1. amacı nedir?, savunulamaz?
il. yöntemi nedir?,
A) İstanbul Hükümeti'ne olan halk desteğinin azalmasına
ili. gerekçesi nedir?
8) Anadolu'da ulusal hareketin canlanmasına
sorgulamalarından hangilerini yaptıkları savunulabilir?
C) Anadolu'da güvenlik ve huzur ortamının zayıflamasına
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111 D) Anlaşma Devletleriyle imzalanacak barış antlaşmasının
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 gecikmesine
E) Anlaşma Devletlerinin İstanbul Hükümeti'ne baskısının
artmasına 1

6. Hüküm: Kanunuesasiye göre bir antlaşmanın yasal nitelik

kazanması için Mebusan Meclisi tarafından onaylanması ge­
rekir.
Durum: Sevr Barış Antlaşması, Saltanat Şurası tarafından
onaylanmıştır.
Verilen hüküm ve durumun Sevr Antlaşması'nın aşağıda­
ki özelliklerinden hangisine açıklık getirdiği söylenebilir?

A) Bağımsızlığa aykırı hükümler taşıması

B) Türk milletinin tepkisine yol açması
C) Hukuken geçersiz olması
D) 1. Dünya Savaşı'nı bitirmesi
9. Milli Mücadele Dönemi'nde sadece Erzurum, Balıkesir, Alaşe­
E) Birden çok devletle imzalanması
hir ve Sivas'ta değil, Anadolu'nun pek çok yerinde kongreler
düzenlenmiştir. Nazilli, Kars, Ardahan, İzmir, Muğla, Edirne,
Oltu, Lüleburgaz, Afyon ve Pozantı'da toplanan kongrelerde
Anadolu halkı kurtuluş için çeşitli çözüm önerilerini tartışmış­
tır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi sa­
7. Erzurum Kongresi'nde;
yılabilir?
1. Rum,
A) İstanbul Hükümeti'nin sorumluluğunu yerine getirmedi­
il. Ermeni, ğinin
111. Arap 8) Yurt çapında ulusal kongrelerin aynı zamanda toplandı­
uluslarından hangilerine yönelik "Siyasi hakimiyetimizi ve ğının
sosyal dengemizi bozacak if_Jltiyazlar verilemez." biçiminde C) Halkta milli iradeye dayalı bir yönetim konusunda istenç
karar alındığı söylenebilir? olduğunun
D) Kongrelerin sadece işgal edilen yerlerde düzenlendiğinin
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız ili
E) Halkı, bağımsızlık konusunda bilinçlendirecek bir kadro
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 olmadığının

1 . Mebusan Meclisi'nde alınan kararlardan bazıları şunlardır:
• Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalandığı tarihte düş­
man işgaline uğramamış yerler bir bütündür, bölünemez.
• Halkın oyları ile anavatana katılan üç sancakta (Kars, Ar­
dahan ve Batum) gerekirse yine halk oylamasına başvu­
rulabilir.
• Azınlıkların hakları komşu memleketlerdeki Müslüman
haklarının korunması şartıyla kabul edilecektir.
• Siyasi, mali ve adli gelişmemizi engelleyen her türlü sınır-
lamalar kaldırılmalıdır.
Buna göre Misakımilli kararlarında aşağıdakilerden han­
gisine dikkat çekildiği savunulamaz?
A) Sınırlar dışındaki Müslümanların haklarına
B) Osmanlı Devleti'nde milli iradeye dayalı yönetimin kurul-
ması gerektiğine
C) Ulusların kendi geleceklerinde söz sahibi olmasına
D) Ayrıcalık ve imtiyazların kabul edilmeyeceğine
E) Mondros Ateşkesi sonrası yapılan işgallerin kabul edilme­
yeceğine
2 . 3 Temmuz 1919'da Erzurum'a gelen Mustafa Kemal, 8 Tem­
muz gecesi görevinden alınacağını öğrenince, Osmanlı Hü­
kümeti'nden önce davranarak askerlikten ve bütün görevle­
rinden istifa ettiğini bildiren telgrafı İstanb_ul'a göndermiştir.
Mustafa Kemal'in askerlikten alınmak yerine istifa etmeyi
tercih etmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Demokrasiden yana olduğunu göstermek
B) Erzurum Kongresi'ne başkan seçilebilmek
C) Kamuoyu desteğini devam ettirmek
D) Düzenli orduyu kurabilmek
E) Askerlerin siyasi davranışlarda bulunmasını engellemek
mı
M İ LLİ M Ü CADELE
3 . Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nin Misakımilli kararlarını ya­
yımlaması üzerine İtilaf Devletleri;
• Mebusan Meclisi'ni kapatıp, milletvekillerinden bazılarını
hapse atıp bazılarını da Malta Adası 'na sürgün etmişlerdir.
• _Resmi daireleri ele geçirip, telgraf merkezlerine el koy-
muşlardır.
• Yüz elli kadar T ürk aydınını tutuklamışlardır.
• İstanbul'u işgal etmişlerdir.
İtilaf Devletlerinin bu tutumları ile ulaşmak istedikleri
amaçlar arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Anayasal yönetimi işleyemez hale getirmek
B) Milli irade doğrultusundaki gelişmeleri yok etmek
C) Osmanlı yönetimini baskı altına almak
D) Milli Mücadele hareketini zayıflatmak
E) Anadolu'da birden çok devlet kurmak
4. İsmet İnönü'nün Lozan Konferansı'nda söylediği bazı sözler
şunlardır:
• Bu dakikada bile hala bir milyondan fazla masum T ürk,
Küçük Asya ovalarında ve yaylalarında evsiz,ekmeksiz .. .
dolaşıyorlar. Efendiler, çok ızdırap çektik, çok kan akıttık . . .
bütün uygar uluslar gibi özgürlük ve bağımsızlık istiyoruz."
• "Biz Mondros'tan değil, Mudanya'dan geliyoruz."
• Konferans dilinin İngilizce ve Fransızca olmasına karar
verilince "Bir de Türkçe konuşulacak" dedi.
İsmet İnönü'nün bu sözleri ile aşağıdakilerden hangisini
kastettiği söylenemez?
A) Ulusların eşitliğinin gözetilmesini
B) Bağımsızlığa saygı duyulmasını
C) Tarihsel sorunlara değinilmemesini
D) Egemenlik haklarının gözetilmesini
E) Sınırlandırmaların kaldırılması gerektiğini
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

-·
5. Amasya Genelgesi'nde, lstanbul Hükümeti'nin üzerine aldığı
görev ve sorumluluğu yerine getiremediği vurgulanmıştırt
Bu vurgu aşağıdakilerden hangisine dayandırılabilir{'
A) Paris Barış Konferansı'na elçi gönderilmesine
B) Padişah değişikliklerinin yaşanmasına
C) Salih Paşa'nın Amasya'ya gönderilmesine
D) Mondros Ateşkesi'nin uygulanmaya başlanmasına
E) Halktan vergi alımına devam edilmesine
7. • Amasya Genelgesi sonrası Mustafa Kemal'e padişahın
saray başkatipliğinden memuriyetine son verildiği için is­
tanbul'a dönmesi bildirilmiştir. Mustafa Kemal ise aynı gün
görevlerinden ve askerlik mesleğinden istifa ettiğini bildir­
miştir.
• 27 Aralık 1919'da Mustafa Kemal'in Temsil Heyeti ile bir­
likte Ankara'ya geldiği gün İstanbul Hükümeti Mustafa Ke­
mal'in askerlik görevinden azledilmediğini, kendisinin istifa
ettiğini bildirmiştir.
İstanbul Hükümeti'nin bu tutumundaki değişikliğin nede­
ni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Milli Mücadele hareketinin giderek güçlenmesi

B) Anlaşma Devletleri arasında görüş ayrılıklarının çıkması
C) Mebusan Meclisi üyelerinin Misakımilli kararlarını kabul
etmesi
D) Yapılan işgallerin T ürk halkının tepkisine yol açması
E) Osmanlı tahtında padişah değişi�liğinin yaşanması

6. Aşağıdaki tabloda 1919 yılına ait bazı gelişmeler kronolojik

olarak sıralanmıştır.

Mustafa Kemal'in
19 Mayıs
;
·. '

'•
1
Samsun'a çıkması

28 Mayıs Havza Genelgesi

22 Haziran Amasya Genelgesi

' CJ)

. . CJ) .

23 Temmuz - 7 Ağustos 8. Amasya Genelgesi'nde "Anadolu'nun her yönden en güvenli

T"" .

y
. 4 - 11 Eylül . Sivas Kongresi yeri olan Sivas'ta ulusal bir kongrenin tez elden toplanması,
bunun içiri bütün illerin her sancağından, halkın g üvenini ka­
-

C
20 � 22 Ekim z
zanmış üç delegenin olabildiğince çabuk yetişmek üzere he­
Bu tabloda Y ve Z harfleriyle gösterilen yerlere aşağıdaki­ men yola çıkarılması gerekmektedir." hükmü yer almıştır.
lerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? Bu hüküm Amasya Genelgesi'nin aşağıdaki özelliklerin­
A) Mustafa Kemal'in askerlikten istifa etmesi -Ali Galip Olayı den hangisi için bir kanıt sayılabilir?

B) Balıkesir Kongresi - Temsil Heyeti'nin kurulması A) Birlik ve beraberlik çağrısında bulunulduğunun

C) Erzurum Kongresi - Amasya Görüşmeleri B) Milli Mücadele'nin gerekçelerinin belirtildiğinin
D) Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nin açılması - Misakımilli . C) Önemli komutanların onayı alınarak yayımlandığının
kararlarının ilan edilmesi D) Evrensel niteliklere sahip yönleri olduğunun
E) T BMM'nin açılması - Alaşehir Kongresi E) Saltanat yönetiminin açıkça hedef alınmadığının

mı
 -;:.. -- _;- --
Lozan Barış Konferansı'nda hemen her konuda İsmet Pa­
şa'nın itirazı ile karşılaşan İngiliz temsilcisi Lord Curzon, İsmet
Paşa'yı "Hiçbir dediğimizi makul olduğuna, haklı olduğuna
bakmaksızın kabul etmiyorsunuz. Hepsini reddediyorsunuz.
Her reddettiğinizi cebimize atıyoruz. Memleketiniz haraptır.
İmar etmeyecek misiniz? Bunun için paraya ihtiyacınız ola­
caktır. Parayı nereden bulacaksınız? Para bugün dünyada bir
bende var, bir de yanımdakilerde. Unutmayın ne reddederse­
niz hepsi cebimdedir." ifadeleriyle tehdit etmiştir.
1 . Buna göre Lord Curzon'un Türk tarafına yönelik "hepsini
reddediyorsunuz" dediği konular arasında, aşağıdakiler­
den hangisi gösterilemez?
A) Azınlıkların Türk vatandaşı sayılması
B) Kapitülasyonların devam etmesi
C) Doğu'da Ermeni Devleti kurulması
D) Patrikhanenin siyasal yetkiler kullanması
E) Dış borçların tamamının ödenmesi
2 . Lord Curzon'un bu sözüne bakarak;
1. İngilizlerin tarihi emellerinden vazgeçmek istemediği,
il. Türk tarafının diplomatik baskılarla karşılaştığı,
111. Lozan Barış Konferansı'nın amacına ulaşmadığı
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
M İ LLİ M Ü CADELE
3 . Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) öncesinde yapılan görüş­
mede Mustafa Kemal, Fransız temsilcisine Fransa'dan bek­
lentisini: "Eski Osmanlı İmparatorluğu'ndan yeni bir Türkiye
Devleti doğmuştur. Bunu tanımak gerekir. Bu yeni Türkiye,
her bağımsız ulus gibi haklarını tanıtacaktır. Sevr Antlaşması,
T ürk ulusu için öylesine uğursuz bir ölüm kararıdır ki onun
dost bir ağzından ·çıkmamasını isteriz." diyerek dile getirmiştir.
Buna göre Mustafa Kemal'in Fransa'dan beklenti içerisin­
de olduğu ;
1. dış borçlanmaların devam ettirilmesi,
il. azınlık okullarının faaliyetlerine destek verilmesi,
111. kapitülasyonların sonlandırılması
konuları ndan hangileri olduğu söylenebilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız 111 C) 1 ve il
D) il ve 111 E) 1, il ve 111
4. Bir tarihçinin "Milli Mücadele'nin programı belli olmuştur.
T ürk milletlinin bağımsızlığına kavuşması için yapılan bir da­
vet niteliğindeki bu gelişmede Milli Mücadele'nin amacı, ge­
rekçesi ve yöntemi belirlenmiştir. Millet iradesine dayalı yeni
bir devletin ilk işaretleri verilmiştir. Osmanlı Hükümeti'nin gö­
revini yerine getiremediği ilk kez dile getirilmiştir." ifadeleri ile
değerlendirmesini yaptığı gelişme, aşağıdakilerden han­
gisidir?
A) Havza Genelgesi B) Amasya Genelgesi
C) Yalnız 111
C) Erzurum Kongresi D) Sivas Kongresi
E) Amasya Protokolü
mı
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �
5 . 24 Nisan 1 920 tarihli Meclis önergesinde:
• Büyük Millet Meclisi yasama ve yürütme yetkisine sahi��ir.
• M�cliste toplanmış olan milli iradeyi vatanın kaderine tlyin
kılmak temel ilkedir. Büyük Millet Meclisi üzerinde hiçbir
güç ve otorite yoktur.
• Meclis içinden seçilen bir heyet hükümet işlerine bakar.
Meclis başkanı hükümetin de başkanıdır.
gibi kararlar yer almıştı r.
Bu kararlardan hareketle aşağıdakilerden hangisine ula­
şılamaz?
A) İstanbul yönetiminin yok sayıldığına
B) Milli iradenin kurumsallaştırıldığına
C) Meclis hükümeti sisteminin kabul edildiğine
D) Yeni bir anayasa hazırlandığına
E) Meclis üstünlüğünün sağlanmak istendiğine
6. Bir tarih araştırmacısı "Birinci Meclis olağanüstü hal meclisi­
dir." demiştir.
Araştırmacının bu nitelemeyi aşağıdakilerden hangisine
dayandırdığı savunulamaz?
A) Toplantıların daha çok savaş ve barış konularından oluş-
masına
B) Güçler birliği ilkesinin benimsenmesine
C) Milletvekillerinin farklı meslek gruplarından gelmesine
D) İstiklal Mahkemeleri üyelerinin milletvekillerinden oluşma­
sına
E) Hıyanetivataniye Kan unu'nun çı karılması ve uygulanma:..
sına
mı
7 . 23 Nisan 1 920'de açılan Birinci Büyük Millet Meclisi'ne karşı
değişik çevreler tarafı ndan ayaklanmalar çıkartılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu ayaklanmaların nedenlerin­
den biri değildir?
A) Anadolu'da bazı kişilerin otorite boşluğundan yararlanmak
istemesi
B) ittihat ve Terakki Cemiyeti'nin bazı üyelerinin Anadolu'da
ayrı bir meclis ve yönetimin oluşturulmasına karşı gelmesi
C) Osmanlı Hükümeti'nin ve İtilaf Devletlerinin Milli ·Mücade­
le'nin padişah ve halifeye karşı yapıldığına dair propagan­
da yapmaları
D) Kuvayımilliye birliklerinin düzenli orduya katılmak isteme­
meleri
E) Azınlıkların bulundukları bölgelerde ayrı birer devlet kur­
mak istemeleri
.. · - . 1
8. Milli Mücadele yıllarında Mustafa Kemal'in emriyle Sivas
Kongresi'nin yapıldığı dönemde İ radei Milliye Gazetesi;
Büyük Millet Meclisi'nin açı ldığı dönemde de Hakimiyeti
Milliye Gazetesi çıkarı lmış ve Anadolu Ajansı kurulmuştur.
Mustafa Kemal'in bu yöndeki isteklerinin;
1. halkı ulusal bağımsızlık yolunda bilinçlendirme,
i l . birlik ve beraberlik duyguların ı pekiştirme,
1 1 1. Milli Mücadele aleyhine yapılan propagandaları önleme
amaçlarından hangilerine yönelik olduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 B ) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1
D) 1 ve i l E) 1, il ve 111
 _ __-_-y:_. - -

M İ LL İ M Ü C A D E L E

1 . "Büyük Millet Meclisi'nin uluslararası alanda kazandığı ilk si­ 4 . Mehmet Akif Ersoy, T BMM'nin 1 2 Mart 1 921 'de milli marş
yasi başarıdır. Bu başarı ile Kars ve çevresi kurtarılmış, Er­ olarak kabul ettiği İstiklal Marşı'nı, aşağıdaki çevrelerden
meni Hükümeti Sevr Antlaşması'nın geçersiz olduğunu kabul hangisine armağan etmiştir?
ederek Doğu Anadolu'daki her türlü isteklerinden vazgeçmiş,
A) Şehit yakınlarına
Ermenistan TBMM Hükümeti'ni tanıyan ilk devlet olmuş, ay­
8) Türk milletine
rıca Misakımilli'yi gerçekleştirme yolunda ilk önemli adım atıl­
mıştır." ifadeleriyle değerlendirmesinin yapıldığı antlaşma C) Türk ordusuna
aşağıdakilerden hangisidir? D) Büyük Millet Meclisi'ne
A) Gümrü B) Kars C) Moskova E) Türk gençliğine

D) Ankara E) Lozan

5. TBMM Hükümeti Kurtuluş Savaşı yıllarında Sovyet Rusya ile

yakınlaşma diplomasisine yönelmiştir.
Bu yönelimde TBMM'nin aşağıdaki beklentilerinden han­
2. Aşağıdaki faaliyetlerden hangisinden dolayı "İnebolu Lima­ gisinin etkili olduğu savunulamaz?
nı-Kastamonu-Ilgaz ve Çankırı" arasındaki güzergah Kuru­ A) Uluslararası alanda tanınma isteği
luş Savaşı'nda "İstiklal Yolu" olarak tanımlanmıştır?
B) itilaf Devletlerine karşı müttefik arayışının olması
A) Anlaşma Devletlerine yönelik ilk mücadelenin başlatılması C) Milli Mücadele için gerekli silah ve paraya ihtiyaç duyul­
B) Mustafa Kemal'in Ankara'ya geçiş güzergahı olması ması
C) Düzenli orduya yönelik ilk askeri eğitimlerin verilmesi D) Birinci Dünya Savaşı'yla kaybedilen yerlerin geri alınmak
D) İstanbul Hükümeti ile olan iletişimin sağlanması istenmesi

E) Türk ordularının mühimmat ihtiyacının sağlanması E) Doğu sınırının güvenliğinin sağlanmak istenmesi

6. Bir tarih a�:aştırmacısı: "Milli Mücadele'nin temelinin atıldığı

3. İtilaf Devletleri 1. İnönü Muharebesi sonrasında Londra Konfe­
Erzurum, hür ve bağımsız yaşama iradesinin de belgesidir.
ransı'nı düzenlemişlerdir.
En büyük belgeside Milli Mücadele tarihidir. Coğrafyayı "va­
İtilaf Devletlerinin bu tutumlarında; tan", kalabalıkları "millet" yapan ruh ve kudret bu şehirde ba­
rınır." demiştir.
1. Yunan ordusunun toparlanması için vakit kazanmak isten­
mesi, Tarih araştırmacısının bu nitelemeyi;
il. Fransızların Güneydoğu Anadolu'da büyük bir direnişle 1. vatan sınırlarından ilk kez bahsedilmesi,
karşılaşması,
il. doğu bölgelerinden gelen delegelerin katılımıyla toplan­
111. İtalyanların Anadolu'nun paylaşımından memnun olma­ ması,
ması
111. ilk defa manda ve himaye düşüncesinin reddedilmesi
durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir? durumlarından hangilerine dayandırdığı savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 B) Yalnız il
A) Yalnız 1 C) 1 ve 111
D) 1 ve il E) 1, il ve 111 D) il ve 111 E) 1, il ve 111

mı
 Sınavda
Bu tarz
A
Sorarlar
7. T ürk ordularının ikinci İnönü Muharebesi'ni kazanması, yurtta ·
büyük sevinç ve· heyecan uyandırmıştır. lstanbul'da vat?n­
sever halk çeşitli mitingler düzenlemiş, Hilaliahmer (Kız��y)
Cem�yeti için bağışla� toplanmıştır. İtalya, Anadolu'da işgal
ettiği bölgelerden çekilmeye başlamış, Fransızlar da işgal
ettiği Zonguldak ve çevresinden çekilme kararı almış, ayrıca
Ankara'ya heyetler göndererek T BMM Hükümeti ile anlaşma
arayışlarına başlamıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu bilgilerden çıkarılabilecek ·
sonuçlardan biri değildir?
A) İkinci İnönü Muharebesi'nin içte ve dışta etkileri olmuştur.
B) Halkın orduya olan güveni artmıştır.
C) İstanbul yönetiminin kamuoyundaki itibarı artmıştır.
D) Askeri başarılar siyasal kazanımlara ortam hazırlamıştır.
E) İtilaf Devletleri arasındaki görüş ayrılıkları artmıştır.
8. Sakarya Savaşı'nın kazanılmasına kadar T BMM Hükümeti ile
siyasal ilişkilerini ölçülü bir şekilde yürüten Fransa ve Rusya,
Sakarya Zaferi'nin ardından T BMM Hükümet ile diplomatik
ilişkilerini geliştirme kararı almış, bu gelişmeler üzerine Sav­
yet kontrolündeki Kafkas Cumhuriyetleri ile Kars Antlaşması,
Fransa ile Ankara Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmalar
ile doğu ve güney cepheleri de kapanmıştır.
Bu bilgilere göre aşağıdaki ifadelerden hangisine ulaşı­
lamaz?
A) Sakarya Savaşı'nda T ürk ordularının birden çok devletle
mücadele ettiğine
B) Bir cephede elde edilen başarının diğer cephelerin kade­
rini etkilediğine
C) T BMM Hükümeti'nin askeri başarılarını siyasal kazanım­
larla pekiştirdiğine
D) İtilaf Devletleri arasındaki· ayrılıkların T ürk ordularının ba­
şarıları sonucunda daha da arttı_ğına
E) T BMM Hükümeti'nin askeri ve siyasi alanda etkinlik ka­
zandığına
9.
Mudanya Ateşkes Antlaşması'nın Önemli Maddeleri
Yunanlılar 1 5 gün içerisinde Meriç Nehri sınır olmak üzere
D9ğu Trakya'yı boşaltacak
Boşaltmanın tamamlanmasından sonra 30 gün içinde Doğu
Trakya İtilaf Devletlerince T BMM Hükümeti'ne devredilecek
Yunanlıların boşalttığı bölgeye güvenliği sağlamak için 8
bin kişiyi aşmayan T ürk jandarma birliği gönderilecek
İstanbul ve Boğazlar, T BMM Hükümeti'ne bırakılacak an-
cak İtilaf kuvvetleri barış antlaşması imzalanana kadar İs-
tanbul'da kalabileceklerdir.
Aşağıdakilerden hangisi bu maddelerden hareketle çıka­
rılabilecek sonuçlardan biri değildir?
A) T BMM'nin Yunan kuvvetlerinin yapacağı olası olumsuz­
luklara tedbirler aldığı
B) T BMM Hükümeti'nin Misakımilli hedeflerine tam olarak
ulaştığı
C) İtilaf kuvvetlerinin barış sağlanıncaya kadar İstanbul'da
kalacağı
. · ·. i
D) Edirne ve Kırklareli'nin savaş yapılmadan kurtarıldığı
E) Osmanlı Devleti'nin hukuken sona erdiği
1 o. Bir tarihçinin: "Hiç şüphe yok ki bu olay, dünya tarihinde
de benzeri belki bulunmayan bir örnektir. Cephede İstiklal
Ordusu Yunanla mücadele ederken, Ankara'da öğretmenler
ordusu cehaletle mücadele programını hazırlıyordu. Milli ordu
düşmanı ve öğretmen ordusu da cehaleti kovacaktı." sözle­
rinde kastettiği durum aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Maarif Kongresi'nin toplanması
B) Tevhiditedrisat Kanunu'nun hazırlanması
C) Millet Mekteplerinin açılması
D) Yeni T ürk harflerinin kabul edilmesi
E) İstiklal Marşı'nın kabul edilmesi
 1
- - - _......,., __ _,.. _ _ _ _.-- - ,.::-_ - -

M İ LL İ ,M Ü CA D ELE

ı. Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan devletlerle yapılan ba­ 4. T BMM Hükümeti, Londra Konferansı'nda Sevr Antlaşması
rış antlaşmalarından en geç imzalanan, Sevr Barış Antlaş­ taslağının sunulacağını bildiği halde bu konferansa temsilci
ması'dır. göndermiştir.
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? TBMM Hükümeti'nin bu tutumunda;

A) İtilaf Devletleri arası nda Osmanlı topraklarının paylaşımı 1. Türk milletinin haklı davasını ve Misakımilli'yi dünya ka­
konusunda anlaşmazlıklar yaşanması muoyuna duyurma,
B) Wilson İlkelerinde yapılacak işgallere karşı gelinmesi il. Türk milletinin gerçek temsilcisinin T BMM olduğunu gös­
C) Barış görüşmelerinde yer alan devlet temsilcilerinin bir terme,
araya gelmesinde gecikmeler yaşanması 111. "Türkler barışa yanaşmıyor, savaşı uzatıyorlar." biçimin­
D) Osmanlı yönetiminde hükümet kurma çalışmalarının ta­ deki propagandaları çürütme
mamlanamaması
beklentilerinden hangilerinin ·etkili olduğu savunulabilir?
E) Anlaşma Devletlerinin barış görüşmelerinde önceliği diğer
İttifak Devletlerine vermesi A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, il ve ili

2. Kurtuluş Savaşı'ndan sonra Kazım Karabekir için çıkarılan

taş baskı posterde "Ermenistan fatihi ve yetimler babası, mu­
zaffer Şark ordularımızın Kumandanı Kazım Karabekir Paşa"
ifadeleri yer almıştır.
Bu ifadelerde Kazım Karabekir'in;

1. kimsesiz çocuklar için eğitim imkanları oluşturması,

il. Osmanlı ordusunda görevler alması,
ili. Doğu Cephesi'nde mücadele vermesi

özelliklerinden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve ili

D) il ve ili E) 1, il ve ili

s. Sovyet Rusya, Kurtuluş Savaşı yıllarında T BMM Hükümeti'ni

destekler bir siyaset izlemiştir.
3. Kurtuluş Savaşı yıllarında İstanbul Hükümeti temsilcisi
Tevfik Paşa aşağıdaki gelişmelerden hangisinde "Söz mil­ Sovyet Rusya'nm bu tutumunda;
letin gerçek temsilcisi T BMM'nindir." diyerek konuşma hak­ 1. İtilaf Devletlerini tehdit olarak görmesi,
kını TBMM temsilcisi Bekir Sami Bey'e bırakmıştır?
il. nitelikli eleman ihtiyacını Türk tarafından karşılamak iste-
A) Lozan Konferansı mesi,
B) San Remo Konferansı ili . kendi rejimlerini tanıtma ve yayma gereksinimi duyması
C) Londra Konferansı durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
D) Paris Barış Konferansı B) Yalnız il
A) Yalnız I C) Yalnız 111
E) Mudanya Ateşkesi Görüşmeleri
D) 1 ve ili E) il ve 111

mı
 Sınavda
Bu tarz
Sorarlar �
A
6. T BMM Hükümeti'nfn Sovyet Rusya ile imzaladığı Moskova
Antlaşması'nın maddelerinden bazıları şunlardır:
• Her iki taraftan birinin tanımadığı devletlerarası bir antlfŞ­
mayı diğeri de tanı�ayacaktır.
• Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasında yapılmış olan
antlaşmalar geçersizdir.
• "Türkiye" terimi Misakımilli ile olan sınırları kapsamaktadır.
Aşağıdakilerden h angisi bu maddelerden çıkarılabilecek
sonuçlardan biri değildir?
A) Sovyet Rusya, kapitülasyonlardan vazgeçmiştir.
B) T BMM Hükümeti siyasal kazanımlar elde etmiştir.
C) Sovyet Rusya, Sevr Antlaşması'nın geçersizliğini kabul­
lenmiştir.
D) Türk - Rus sınırındaki sorunlar kesin olarak sonlandırıl­
mıştır.
E) Sovyet Rusya, Misakımilli şartlarını kabul etmiştir.
l!
O SY M TA DINDA 6 ,
SORULAR 1
9 . Lozan Barış Antlaşması'nda (24 Temmuz 1 923) alınan
aşağıdaki kararlardan hangisinin Yeni Türk Devleti'nin
egemenlik haklarına aykırı olduğu savunulabilir?
A) Boğazlar, T ürkiye'nin başkanlığındaki uluslararası bir ko­
misyon tarafından yönetilecektir.
B) T ürkiye'nin içinde yaşayan Müslüman olmayan azınlıklar
hukuken ve fiilen Türk uyruklu sayılacaklar ve hukuk dü­
zeni içinde Türklerle eşit haklara sahip olacaklardır.
C) Patrikhanenin ekümenlik (evrensel) özelliği olmayacaktır.
D) Kapitülasyonlar tamamen kaldırılacaktır.
E) Yunanistan, Türkiye'ye Karaağaç Kasabası'nı savaş taz­
minatı olarak verecektir.

1 o . Aşağıdaki tabloda 1921 yılına ait bazı gelişmeler kronolojik

7. Türk orduları Eskişehir - Kütahya Savaşlarında Mustafa Ke­ olarak sıralanmıştır.
mal'in emri ile Sakarya lrmağı'nın doğusuna çekilmiştir. Kütahya - Eskişehir Sa-
1O - 24 Temmuz
Mustafa Kemal'in böyle davranarak; vaşları
. , '·
1. Türk ordularının daha fazla zayiat vermesini önleme, 15 Temmuz Maarif Kongresi
il. Anlaşma Devletleri ile diplomatik girişimleri başlatma,
·' ı ı .

5 Ağustos
. ... ..ı,

y
ili . Yunan ordularını tanımadıkları coğrafyaya çekme
cr.ı Tekallifımilliye Emirlerinin
7 - 8 Ağustos
.N
durumlarından hangilerini amaçladığı savunulabilir?
Yayımlanması
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
23 Ağustos - 13 Eylül z
D) 1 ve ili E) il ve ili
Mustafa Kemal'e gazilik
19 Ekim ve mareşallik rütbesinin
verilmesi

Bu tabloda Y ve Z harfleriyle gösterilen yerlere aşağıdaki­

8 . Kurtuluş Savaşı'nda "Subaylar Savaşı" ve "Rum Sındığı"
olarak adlandırılan savaşlar, aşağıdakilerden hangisinde
doğru olarak sıralanmıştır?
A) 1. İnönü Muharebesi - il. İnönü Muharebesi
B) Eskişehir-Kütahya Muharebeleri - Sakarya Savaşı
C) Sakarya Savaşı - Büyük raarruz
D) 1 . İnqnü Muharebesi - Büyük Taarruz
E) il. İnönü Muharebesi - Eskişehir-Kütahya Muharebesi
lerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) 1. İnönü Muharebesi - Londra Konferansı
B) Mustafa Kemal'e Başkomutanlık Yetkisi'nin verilmesi -
Sakarya Meydan Savaşı
C) Kars Antlaşması - Ankara Antlaşması
D) Büyük Taarruz'un başlaması - lzmir'in Yunan işgalinden
kurtarılması
E) Düzenli ordunun kurulması - Moskova Antlaşması'nın im­
zalanması
1. 3. 1 ' . . _·, : ;
�ul

lr.ık

o 100 200 300 Km

Pontus
A)ilklanmıısı

-1. TBMM'ye İsyan Eden Çevreler Haritası

Kuvayımilliye birlikleri
Verilen haritaya bakarak, 1. TBMM'ye isyan eden çevreler
Verilen resme bakarak Kuvayımilliye'nin aşağıdaki özel­ arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) İstanbul Hükümeti B) Azınlıklar
liklerinden hangisine doğrudan ulaşılabilir?
A) Bölgesel hareket etmesi C) Müfaaihukuk dernekleri D) İtilaf Devletleri
B) Askeri eğitimden yoksun olması E) Kuvayımilliyeciler
C) Halk hareketi olması
D) Merkezlerinin olmaması
E) İhtiyaçların halktan karşılanması

2. Bir tarih dersinde işlenen konu şöyledir.

Yer İtilaf donanmalarının işgali altındaki İs-

tanbul
Tarih 28 Ocak 1920
Toplantının İtilaf Devletleri ile yapılacak olan görüş-
Amacı melerde Türk halkının kabul edebileceği
barış şartlarını belirlemek
Toplantıya Ülkenin her yerinden gelen mebuslar
Katılanlar Mustafa Kemal'in İstanbul'a gitmeden
önce Ankara'da görüştüğü mebuslar
Buna göre ders konusunun aşağıdakilerden hangisi ol­
duğu söylenebilir?
A) Son Osmanlı Mebusan Meclisi ve Misakımilli kararlarının
kabulü
8) Sevr Antlaşması'nın imzalanması
C) Mondros Ateşkes Antlaşması'nın kabulü
D) Mustafa Kemal'in Anadolu'ya gönderilmesi
E) Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşı'na katılması

L..ı...: mı

4. Aşağıdaki diyagramda "?" ile gösterilen yerlere 1 . İnönü Muha­
rebesi'nin sonuçların ı yazmamız gerekiyor.
Buna göre, verilen diyagramda "?" ile gösterilen yerlere
aşağıdakilerden hangisini yazamayız?
A) İstiklal Marşı'nın kabul edilmesi
B) Rusya ile Moskova Antlaşması'nın imzalanması
C) Londra Konferansı'nın düzenlenmesi
D) Afganistan ile Dostluk Antlaşması yapılması
E) Düzenli ordunun kurulması
5 . Vur
Ey Türk vur, vatanın bakirlerine
Günahkar gömleği biçenleri vur!
Mehmet Emin Yuradakul'un Milli Mücadele hakkında yaz­
dığı şiirinde "günahkar gömleği biçenler'' olarak kastettiği
devletler arasında, aşağıdakilerden hangisi gösterile­
mez?
A) İngilt�re B) Fransa C) İtalya
D) Yunanistan E) Almanya
. . .......... . . ..
0 8, İ J İ N A . · '.
1
L®
S O R U LA R
6. Aşağıda İstiklal Marşı'nın bir kıtası verilmiştir.
(. . . )
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
(. . . )
Bu kıtada Milli Mücadele'nin hedeflerinden hangisine
vurgu yapıldığı savunulabilir?
A) Milli bağımsızlık B) Kültür birliği
C) Milli egemenlik D) Kuvvetler ayrılığı
E) Meclis üstünlüğü
7. Aşağıda Sakarya Savaşı'nda yaşanan güçlükler ve bu sava­
şın kazanılmasında etkili olan bazı faktörler verilmiştir.
so·run: Kısa zamanda savaşa hazırlanması gereken ordu­
nun pek çok. eksiği vardı ve meclis_i n imkanları son derece
yetersizdi.
Ç�züm: Tekalifır_nilliye Emirleri'ni yayımlanarak kısa za­
manda ordunun pek çok ihtiyacının karşılanması sağlandı.
Sorun: Yunanlılar, TBMM'nin yakınlarına, Polatlı 'ya kadar
ilerledi; Ankara'dan top sesleri duyuluyordu.
Çözüm: Türk ordularının Başkomutanı Mustafa Kemal, sa­
vaşın en kritik �okt�sında şu tarihi emrini vererek Yunanlılar
lehine görünen savaşı tersine çevirdi.: "Hatt-ı müdafaa yok­
tur, sath-ı �üd.afaa ·vardır.' O satıh bütün vatandır. Vatanın
her karış toprağı _milletin kanıyla sulamadı kça_bırakılamaz."
Bu bilgiler Sakarya Savaşı hakkında aşağıdakilerden
hangisinin bir kanıtı sayılamaz?
A) Olağanüstü şartlarda yapıldığının
B) Milis kuvvetler tarafı ndan sürdürüldüğünün
C) Topyekün mücadele niteliğinde olduğunun
D) Mustafa Kemal'in liderliğinde yapıldığının
E) Türk tarafı adına savunma savaşı olduğunun
AT Ü R K Ç Ü L Ü K V E T Ü R K İ N K I L A B I
ı. Yeni Türk Devleti'nde yapılan "T BMM'nin açılması, saltana­ 3. Atatürk, Türk dili ve tarihi alanındaki çalışmalara büyük önem
tın kaldırılması, cumhuriyetin ilan edilmesi, halifeliğin kaldırıl­ vermiş bu doğrultuda 1 931 'de Türk Tarih Kurumunu, 1 932'de
ması ve Teşkilatıesasiye'nin kabul edilmesi" gibi inkılapları Türk Dil Kurumunu kurdurmuştur.
bir başlık altında toplayan Zeynep, aşağıdakilerden han­ Atatürk'ün bu yöndeki çalışmalarla;
gisinde verilen alana göre çalışma yapmıştır?
1. toplumdaki milli birlik ve beraberlik ortamını pekiştirme,
A} Hukuk B) Siyasal C) Ekonomik
il. Türk tarihi ve dili hakkındaki ön yargıları sonlandırma,
D) Eğitim E) Sosyal 111. milli bir kültür ve kimlik oluşturabilme

durumlarından hangilerini hedeflediği savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili

D) 1 ve ili E) 1, il ve ili

2. Türkiye Cumhuriyeti'nde 20 Nisan 1 924'te yürürlüğe giren bu

anayasada "Egemenlik kayıtsız şartsız milletin olup devletin 4. Türkiye Cumhuriyeti'nde;
yönetim şekli cumhuriyet, dili Türkçe, başkenti Ankara ve dini
1. ölçü birimleri,
İslam'dır." maddeleri yer almıştır.
il. tatil günleri,
Bu bilgilere göre 1 924 Anayasası hakkında aşağıdakiler­
den hangisine ulaşılamaz? 111. takvim çeşidi

A) Maddelerinin değiştirilemez nitelikte olduğu konularından hangilerinde yapılan inkılaplarla Batılı dev­
letlerle yapılan ticari faaliyetlerin kolaylaştırılmak istendi­
B) Yönetimde millet egemenliğinin öngörüldüğü
ği savunulabilir?
C) Laik bir karakter göstermediği
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) Yönetim alanındaki inkılapları yansıttığı
E) Milliyetçi niteliklere sahip olduğu D) il ve ili E) 1, il ve ili
 Önce _Konuyu
1. Tanımak

����. •, •

,<

5. Aşağıdaki tabloda Atatürk Dönemi'nde yapılan inkılaplara ve
bunların ilgili olduğu alanlara yer verilmiştir.
Soyadı Kanunu'nun kabul edilmesi
il Tekke ve zaviyelerin kapatılması
111 Saltanatın kaldırılması
iV Kabotaj Kanunu'nun hazırlanması
V Maarif Teşkilatı hakkında kanun
düzenlenmesi
Buna göre kaç nolu alanda yanlışlık yapılmıştır?
7. Atatürkçülük, Türk milletinin tarihsel gereksinimlerinden ve
gerçeklerinden oluşmuş bir düşünce sistemidir. Temelinde in­
sanlığın binlerce yıl edindiği kazanımlar ve yüksek değerler
vardır. ilerlemeye ve yenileşmeye açıktı r. Atatürkçülük, Türk
Toplumsal
milletini çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkarmak ülküsü­
Toplumsal dür.
Siyasal Bu bilgilerde Atatürkçülüğün;
Askeri 1 . Türk milletinin ihtiyaçlarından doğması,
Eğitim il. temelinde evrensel değerlerin olması,
111. akla ve bilime dayanması,
iV. durağan bir yapıdan oluşması

A) 1 B) il C) 111 D) iV E) V niteliklerinden hangilerine değinildiği savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) i l ve 111 C) 111 ve iV
D) 1, il ve 111 E) 1, 11, 111 ve iV

8. Türkiye Cumhuriyeti'nde kabul edilen Tevhiditedrisat Ka­

nunu ile aşağıdakilerden hangisinin varlığı veya kullanı­
mı sona ermiştir?
A) Mecellenin B) Osmanlıcanın
C) Medreselerin D) Rumi Takvim'in
E) Azınlık okulların ı n

6. Yeni Türk Devleti'nde düzenlenen İzmir İktisat Kongresi'nde;

milli sanayinin ve ihracatın özendirilmesi, bir ticaret bankası­
nın kurulması, hava, deniz, karayolu ulaştırmacılığının geliş­
tirilmesi gibi konularda kararlar alınmıştır. Ayrıca yurdumuzun
öz kaynaklarının kullanılarak kalkınma_ projeleri geliştirilmesi
anlayışı benimsenmiştir. 9. Türkiye Cumhuriyeti'nde;
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun amaçlarından biri 1. Medeni Kanun'un kabul edilmesi,
değildir? i l . Din İşleri ve Evkaf Bakanlığı'nın kaldırı lması,
A) Yabancıların kurduğu tekelleri sonlandırmak 111. tekke ve zaviyelerin sonlandı rılması
B) Ekonomik bağımsızlığı sağlamak gelişmelerinden hangilerinde laiklik anlayışını yerleştir­
C) Ekonomide devletçi bir anlayış uygulamak me amacı olduğu savunabilir?
D) Tür�. parasının değerini güçlü tutmak A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1
E) Ülke ticaretinin gelişmesini sağlamak
D) 1 ve il E ) 1, il ve 1 1 1

UcDört
El Ses
"AT Ü R K Ç Ü L Ü K V E T Ü R K İ N K I L A B I
1 . Türkiye Cumhuriyeti'nde 21 Haziran 1 934'te Soyadı Kanunu 4. Aşağıdaki Atatürk ilkelerinden hangisi ile Türkiye Cum­
hazırlanmıştır. huriyeti'nde toplumsal kalkınma başlamış, yeni iş gücü
alanları oluşturulmuş; ekonomik gelişmenin yanında top­
Bu düzenlemenin;
lumun ekonomik, siyasal ve kültürel düzeyin yükseltilme­
1 . ayrıcalıkların ortadan kaldırı lması , si sağlanmıştır?
il. huku ki işlerdeki karmaşaların azalması,
A) Halkçılık B) Milliyetçilik C) Devletçilik
111. resm i nikahın zorunlu hale getirilmesi
D) Laiklik E) Cumhuriyetçilik
konularından hangilerindeki devlet politikalarına katkı
sağladığı savunulamaz?

A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1

D) 1 ve 1 1 1 E ) i l ve 1 1 1

5. Türkiye Cumhuriyeti'nde 3 Mart 1 924'te halifelik makamı­

nın kaldırılmasının;

1 . demokratikleşme ve laikleşmenin h ızlanması,

2. Atatürk ilkeleri, bir bütünü oluşturan değerler sistemidir. Bu
il. birlik ve beraberlik ortamının pekişmesi,
sistem bir takım ortak özelliklere sahiptir.
1 1 1 . yenilik karşıtlarının güç kazanması
Aşağıdakilerden hangisi bu özelliklerden biri değildir?
durumlarından hangilerinde etkili olduğu, savunulabilir?
A) Türk m illetinin ihtiyaçlarından doğması
B) Birbirinden ayrılmayıp, tek tek değerlendirilememesi A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1
C) Kabul edilmesinde herhangi bir baskı ve taklitçiliğin olma­ D) 1 ve i l E) 1, il ve 111
ması
D) Geleneksel yapının devamını sağlaması
E) Akıl ve bilimin öncülüğünde gelişme göstermesi

6. Atatürk; "Her birey, istediğini düşünmek, istediğine inanmak,

kendine özgü siyasal bir fikre sahip· olmak, bağlı olduğu bir
3 . Aşağıdakilerden hangisi Atatürk'ün milliyetçilik ilkesi dinin gereklerini yapmak veya yapmamak, hak ve hürriyeti­
doğrultusunda yapılan inkılaplardan biri değildir? ne sahiptir. Kimsenin fikrine ve vicdanı na hakim olunamaz."
A) Türk Tarih Kurumu'nun açılması demiştir.
B) Ankara Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nin açılması Atatürk, bu sözüyle aşağıdaki ilkelerden hangisinin öne­
mini vurgulamıştır?
C) Teşviki Sanayi Kanunu'nun kabul edilmesi
D) Kapitülasyonların kaldırılması A) Halkçılık B) Milliyetçilik C) Devletçilik
E) Yabancı okulları n Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlanması D) Laiklik E) Cumhuriyetçilik
Önce Konuyu
Tanımak
zım
:-"- . -: �· . -

7 . Türkiye Cumhuriyeti'nde; 1 o. Türkiye Cumhuriyeti'nde;

1. takvim, yönetim,
il. hu_kuk,
ı.
il. hukuk, -l
111. eğitim 111. eğitim

alanlarından hangilerinde yapılan düzenlemelerle top­ alanlarından hangilerinde yapılan inkılaplarda laiklik an­
lumsal alanda yaşanan ikiliklerin önlenmesi amaçlanmış­ layışını yerleştirme amacı olduğu savunulabilir?
tır?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
D) il ve 111 E) 1, il ve 111

1 1 . Türkiye Cumhuriyeti'nde Teşviki Sanayi Kanunu'nda is­

tenen başarının sağlanamaması, aşağıdakilerden hangi­
8. Aşağıdakilerden hangisi Atatürk'ün laiklik ilkesinin T ürk sini zorunlu hale getirmiştir?
toplumuna sağladığı faydalardan biri değildir? A) Kabotaj Kanunu'nu
A) Tüm yurttaşların yasalar önünde eşit sayılması B) 1. Beş Yıllık Sanayi Kalkınma Planı'nı
B) Mezhep ayrılıklarına son verilmesi C) Toprak reformunu
C) Milli birlik ve beraberliğin korunması D) Aşar vergisinin kaldırılmasını
D) Hukuk birliğinin sağlanması E) Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası'nın kurulmasını
E) Din ve vicdan özgürlüğünün sağlanması

9. Türkiye Cumhuriyeti'nde;
1 2 . Yeni Türk Devleti'nde cumhuriyetin ilanı ile;
• Aşar vergisinin kaldırılması,
• İş Bankası'nın kurulması, 1. Ekim Bunalımı,
• Şapka Kanunu'nun çıkarılması, il. devlet başkanlığı tartışmaları,
• Maarif Teşkilat Kanunu'nun kabul edilmesi 111. yeni devletin ismi
inkılaplarının aşağıdaki alanlardan hangisiyle bir ilişkisi konularından hangilerinde yaşanan sorunlar sona erdi­
yoktur? rilmiştir?
·'

A) T icaret B) Sosyal C) Tarım A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yal�nız ili

D) Yönetim E) Eğitim D) 1 ve 111 E) 1, il ve ili

lJcDört
Bes
 1 ATAT Ü R K Ç Ü L Ü K V E T Ü R K İ N K I L A B I

1 . Atatürk'e göre, "Toplumda en yüksek özgürlüğün, en yüksek
eşitlik ve adaletin devamlı bir şekilde sağlanması ve korun­
ması, ancak tam anlamıyla milli egemenliğin kurulmuş olma­
sına bağlıdır. Bu nedenle özgürlüğün de eşitliğin de, adaletin
de dayanak noktası milli egemenliktir."
Atatürk'ün bu sözü doğrultusunda aşağıdakilerden han­
gisinin yapıldığı savunulamaz?
A) T BMM'nin açılması
B) Saltanatın kaldırılması
C) Medeni Kanun'un kabul edilmesi
D) Cumhuriyetin ilan edilmesi
E) Halifeliğin kaldırılması
4 . Turan Feyzioğlu "Eski harflerle yazı dizen bir matbaanın yal­
nız küçük harf olarak altı yüz yirmi bir çeşit "harf gözü"ne ihti­
yacı vardı. Bir harfin yazılışı, kelimenin neresinde yer aldığına
bağlı olarak değişmektedir." demiştir.
Bu açıklamada eski harflerin aşağıdaki hangi özelliğine
vurgu yapılmıştır?
A) Arap kültürüne ait izler taşıması
B) Okunmasının zor olması
C) Türkçenin zenginliğini karşılamaması
D) Sanatsal yönünün olmaması
E) İmla kurallarına yer verilememesi

2. Kentin ünlü otellerinden biri olan Grand Otel Bulgaria Pasta­

nesi'ne gelip kendisine servis yapılmasını isteyen başı kal­
paklı ayağı çarıklı bir (Bulgar) köylü salondan dışarı çıkartıl­
mak istenince; elindeki değneğini havaya kaldırarak: "Beni
buradan kovma yürekliliğini nereden buluyorsunuz? Bulga­
ristan, benim alnımın teri ile doyuyor, onu koruyan da benim
tüfeğim!" diye bağırmıştı. Bu olaya tanık olan Mustafa Kemal,
yıllar sonra arkadaşlarına: "İşte ben de Türk köylüsünün böyle
olmasını istiyorum!" diyecekti.
Mustafa Kemal'in bu yöndeki düşüncesinin, aşağıdaki
ilkelerden daha çok hangisinde ön plana çıktığı savunu­
labilir? 5 . Atatürk;
A) Cumhuriyetçilik B) Halkçılık C) Devletçilik • "Büyük devletler kuran atalarımız, büyük ve kapsamlı me­
deniyetlere de sahip olmuştur. Bunu aramak, incelemek,
D) Laiklik E) İnkılapçılık
Türklüğe ve dünyaya bildirmek bizler için bir borçtur."
• "Türk milletinin dili Türkçedir. T ürk dili dünyada en güzel,
en zengin ve en kolay olabilecek bir dildir. Birde Türk dili
Türk milleti için kutsal bir hazinedir . . . Türk dili, Türk milleti­
nin kalbidir, zihnidir." de�iştir.
3. Türkiye Cumhuriyeti'nde "Okul açmanın devletin iznine
Atatürk'ün bu sözleri doğrultusunda ortaya çıkan kurum­
bağlanması, ilk ve ortaöğretim esaslarının belirlenerek okul­
lar sırasıyla, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
lardaki ders müfredatlarının çağın koşullarına göre yeniden
verilmiştir?
düzenlenmesi" gibi gelişmeler, aşağıdakilerden hangisi­
nin sonucudur? A) Anadolu Ajansı - Hakimiyeti Milliye Gazetesi

A) Erkanı Harbiye Vekaleti Hakkındaki Kanun'un B) Ankara Radyo Evi � İzmir Enternasyonal Fuarı

B) Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun'un C) Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü - Cumhurbaş­
kanlığı Orkestrası
C) Takririsükun Kanunu'nun
D) Ankara Hukuk Fakültesi - Halkevleri
D) Üniversite Reformu'nun
E) Türk Tarih Kurumu - Türk Dil Kurumu
E) Teşkilatıesasiye Kanunu'nun

ım
 Sınavda
Bu tarz
A
Sorarlar

,<

6. Atatürk, Haziran 1 921 'de Fransız temsilcisi Fanklin Boulli­ 9. Görsel Kanıt İlke
on'a: "Tam bağ ı insızfık dendiği zaman, elbette siyasi, ırıali,
"Atatürk, çobanlarla sohbet eder- Halkçılık
iktisadi, adli, askeri,. kültürel ve benzeri her hususta ta rnjba­
ken 1 92 1 ", resmi
ğımsızlık ve tam serbestlik kastediyoruz. Bu saydıklarımın
"1 935 seçimlerinde vatandaşlar oy Cumhuriyetçilik
herhangi birinde bağımsızlıktan yoksunluk, millet ve memle­
kullanı rken" resmi
ketin, gerçek manasıyla bütün bağımsızlığından yoksunluğu
demektir." demiştir. "Atatürk, çalışma arkadaşı izzettin Cumhuriyetçilik
Çalışlar'ın kızın ı n düğüri töreninde
Atatürk'ün bu sözlerle kastettiği durumlar arasında aşa­
(1 933)" resmi
ğıdakilerden hangisi gösterilemez?
"Atatürk, Adana Kız Enstitüsü'nde Laiklik
A) Kapitülasyonları n kaldı rı lması öğrencilerle ders dinlerken (1 937)"
B) Duyunuumumiye İdaresi'nin kaldı rılması resmi
C) Aşar vergisinin kaldı rı lması Tunceli-Pertek'te yapı- Devletçilik
lan Singeç Köprüsü'nün açılışın-
D) Kabotaj Kan unu'nun kabul edilmesi
da(1 937)" resmi
E) Yabancı işletmelerin millileştirilmesi
Yukarıdaki tabloda kaç notu görsel kanıt - ilke eşleştirme­
sinde yanlışlık yapılmıştır?

A) 1 B) i l C) 111 D) iV E) V

7. Türkiye Cumhuriyeti'nde kabul edilen Kabotaj Kanunu ile

aşağıdakilerden hangisindeki yabancı hakimiyeti sona
ermiş ve bu alandaki üstünlük Türk milletine geçmiştir?

A) Karasuları n ı n kullanımı
B) Madenlerin çıkarılması
C) Boğazların yönetimi
D) Kara ve demir yolların ı n yapım hakkı
E) Hava yolu taşımacılığı

1 o. Türkiye Cumhuriyeti'nde 3 Mart 1 924'te çıkarılan Tevhidited­

risat Kanunu ile tüm okullar Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlan­
m ıştır. Yabancı okullarda; Türkçe, tarih ve coğrafya dersleri­
8 . Türkiye Cumhuriyeti'nde, devlet yönetiminde egemenli­ nin zorunlu olması bu derslerin Türk öğretmenler tarafı ndan
ğin herhangi bir kişi, zümre veya sınıfla paylaşımına son ve Türkçe okutulması kararlaştı rılmıştı r.
verilmesi; Buna göre Tevhiditedrisat Kanunu'nun aşağıdakilerden
hangisi üzerinde etkili olduğu savunulamaz?
1. cumhuriyetçilik,
i l . halkçılık, A) Eğitimde birlik ve denetimin sağlanması
1 1 1 . devletçilik B) Kültürel gelişimin hızlanması ve güçlenmesi

ilkelerinden hangilerinin bir sonucu olarak görülebilir?

C) Eğitimde Latin harflerinin kullanılması
D) Türk kültürünün daha iyi tan ıtı lması
A) Yalnız I B) Yalnız i l C ) Yalnız 1 1 1 "
E) Toplumsal ilerleme ve çağdaşlaşmanın hızlanması
D) 1 ve i l E) 1 , i l v e 1 1 1

1. Yeni Türk Devleti'nde 1 Kasım 1922'de alınan karar doğrultu­
sunda saltanat makamı kaldırılmıştır.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu
savunulamaz?
A) Ulusal egemenlik ilkesinin pekişmesi
B) İnkılapların önündeki engelle-rin azalması
C) Devletin laik nitelik kazanmasında adım atılması
D) Devletin içerde ve dışarıda nüfuz kazanması
E) Devlet başkanlığı sorununun çözümlenmesi
_ C) İthal mallarıl)da_n alınan gümrük vergilerinin yükseltilmesi
2. Türkiye Cumhuriyeti'nde 1925'ten itibaren Ankara, Sivas,
İstanbul, Trabzon, Erzurum ve Diyarbakır gibi büyük illerde
Numune Hastaneleri açılmış, doktor sayısı artırılmış, ebe ve
sağlık memurlarının yetiştirilmesi için çalışmalar yapılmıştır.
1930'da çıkarılan Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ile koruyucu
sağlık hizmetleri alanında düzenlemeler yapılmış; verem, sıt­
ma, frengi gibi hastalıklarla mücadele edilmesi için tedbirler
alınmıştır.
Bu bilgiden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylene­
mez?
A) Sosyal devlet anlayışına uygun hareket edildiği
B) Sağlık alanında örgütlenmeye önem verildiği
C) Sağlık hizmetlerinin belli bölgelerle sınırlı olduğu
D) Salgın hastalıklarına karşı önlem alındığı
E) Koruyucu sağlık hizmetleri konusuna önem verildiği
El
ATAT Ü R K Ç Ü L Ü K V E T Ü R K İ N K I L A B I
3. Ülkemizin kalkınması, gelişmesi ve her alanda ilerlemesinin
sanayileşmeye bağlı olduğunu iyi bilen Atatürk, cumhuriyetin
ilk yıllarından itibaren sanayileşmeye büyük önem vermiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun kanıtlarından biri
değildir?
A) Sanayide çalışacak teknik personelin yetiştirilmesi için
orta ve yüksek düzeyde okullar açılması
B) T ürk köylüsünün ödemiş olduğu aşar vergisinin kaldırıl-
ması
D) Birinci Beş Yıllık Sanayi Kalkınma Planı'nın hazırlanması
E) Ülkenin birçok şehrinde fabrikalar açılması
4. Bir tarih çalışmasında;
• Cumhuriyetin ilk kadın öğretmenlerinden Fatma Refet An-
gın,
• Cumhuriyetin ilk kadın milletvekillerinden Satı Kadın,
• Cumtıuriyetin ilk kadın akademisyenlerinden Afet inan,
• Cumhuriyetin ilk kadın pilotlarından Sabiha Gökçen,
• Cumhuriyet Dönemi'nde kamera karşısına geçen ilk Türk
kadınlarından Bedia Muvahhit gibi bilgilere yer verilmiştir.
Bu çalışmadaki bilgilere yön veren inkılap hareketleri ara­
sında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Hıfzısıhha Kanunu'nun kabul edilmesi
B) Türk kadınına seçme ve seçilme hakkının verilmesi
C) Medeni Kanun'un kabul edilmesi
D) Anayasada laiklik ve halkçılık ilkelerinin yer alması
E) Soyadı Kanunu'nun kabul edilmesi
 Sınavda
Bu tarz
A
Sorarlar

,,
5. Atatürk'ün cumhuriyetçilik ilkesinin bazı özellikleri şunlardır; 7 . Mustafa Kemal Atatürk: "İstikbal göklerdedir!" demiştir.
• Kanunlar önünde kesin bir eşitlik kabul eder, hiçbir kişJye, Bu sözün Türkiye Cumhuriyeti'nde aşağıdakilerden han­
aileye, sınıfa ve topluluğa ayrıcalık tanınmaz. f gisinin kuruluşuna yön verdiği savunulamaz?
• Milli egemenlik ilkesini temel alır.
A) Tayyare Makinist Mektebi'nin
• Temelinde akıl ve bilimi esas alır.
• Türk m illetinin çağdaş ve modern hayattaki yerini almayı B) Etibank'ın
hedefler ve yeniliklere açıktır. C) TOMTAŞ Uçak ve Motor Fabrikası'nın
Bu özelliklerin karşılık bulduğu Atatürk ilkeleri, aşağıda­ D) Türk Teyyare Cemiyeti'nin
kilerden hangisinde doğru olarak sıralanmıştır? E) Türkkuşu'nun

A) Halkçı lık - Cumhuriyetçilik - Laiklik - İnkılapçılık

B) Laiklik - İnkılapçılık - Halkçı lık - Cumhuriyetçilik
C) İnkı lapçılık - Laiklik - Cumhuriyetçilik - Halkçılık
D) Cumhuriyetçilik - Laiklik - Halkçılık - inkı lapçılık
E) Halkçı lık - inkılapçılık - Laiklik - Cumhuriyetçilik

' 1

8. Türkiye Cumhuriyeti'nde 1 934 yılında kabul edilen bir yasa ile

6 . 1 . Türk tarihini bilme ve tarihten dersler çıkarma
i l . Demokratik, laik, hukuk devletine sahip çıkma
i l i . Hayatta en hakiki yol göstericinin ilim olduğunu bilme
Ülkemizde içeriden ve dışarıdan gelebilecek tehlikelerle
mücadele edebilmek için yukarıdaki görev ve sorumlu­
luklardan hangilerinin yerJne getirilmesi gerekir?
A) Yal�ız I B) Yalnız i l C ) Yalnız i l i
D) 1 ve i l E) 1 , i l ve 1 1 1
demir yolları ve kara yolları yapımına hız verilmiştir. Savaşlar
ve doğal nedenlerden dolayı yıkı lan kara yolları ve köprüler
onarılmış,_ gereksinim duyulan yerlere yenileri eklenmiştir. De­
niz ve hava yolu ulaşımı için yeni limanlar ve hava alanları
yapılmıştır.
Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi söyle­
nemez?
A) Sosyal devlet anlayışına uygun hareket edildiği
B) Ülkenin her tarafı na ulaşılmaya çalışıldığı
C) Ekonomik hayatı n canland ı rı lmak istendiği
D) Bayındırlık faaliyetlerine önem verildiği
E) ilk dönemlerde ulaşım alanında çalışmalar yapı lmadığı

- il
 ATAT Ü R K Ç Ü L Ü K VE T Ü R K İ N K I L A B I

1 . Yeni Türk Devleti'nde 29 Ekim 1 923'te cumhuriyet ilan edil­ 4 . 1. Türk Dil Kurumunun kurulması
miştir. il. Yeni Türk Harflerinin kabul edilmesi
Bu düzenlemeni n Yeni Türk Devleti'nde; 111. Millet Mekteplerinin açılması
1. kabine sistemine geçilmesi, Yukarıdakilerden hangilerinin Türkiye Cumhuriyeti'nde
il. cumhurbaşkanlığı makamının oluşturulması, okuma-yazma oranının artmasında etkili olduğu savunu­
labilir?
111. anayasal yönetime geçilmesi
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
gelişmelerinden hangilerinde etkili olduğu savunulabilir?
D) il ve 111 E) 1, il ve 111
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, i l ve 111

2. 1. Dünya Savaşı öncesinde ittihat ve Terakki Cemiyeti tarafın­ 5. Mustafa Kemal Atatürk'ün: "Türk milletinin karakterine ve
dan ekonomik bağımsızlığı sağlamak için milli iktisat ve milli adetlerine en uygun olanı" olarak tanımladığı durum, aşa­
bankacı lık politikaları izlenmiştir. ğıdakilerden hangisidir?
1. Dünya Savaşı öncesindeki bu girişimlerin Cumhuriyet
A) Hukukta kadın-erkek eşitliği
Dönemi'ndeki uzantıları arasında aşağıdakilerden hangi­
si gösterilemez?
B) Bağımsız ekonomik yapı
C) Cumhuriyet yönetimi
A) Kapitülasyonların kaldırılması
D) Zorunlu eğitim
B) İzmir İktisat Kongresi'nin düzenlenmesi
E) Din ve devlet ayrımı
C) Hıfzısıhha Kanunu'nun çıkarılması
D) Kabotaj Kanunu'nun hazırlanması
E) Merkez Bankası'nın kurulması

6. Türkiye Cumhuriyeti'nde 1 927 yılında kabul edilen Teş­

viki Sanayi Kanunu'ndan istenen başarının sağlanama­
masında;

1. nitelikli eleman,
3. Aşağıdakilerden hangisi Türk Medeni Kanunu (1 7 Şubat
il. özel sermaye,
1 926) ile Türk kadınına sağlanan haklardan biri değildir?
111. ham madde durumu .
A) Tek eşli evliliğin kabul edilmesi
kon ularından hangilerinde yaşanan eksikliklerin etkili ol­
B) Kad ı n ın istediği mesleği seçebilmesi duğu söylenebilir?
C) Evlenmede erkeğin isteğinin esas alınması
A) Yalnız I B) Yalnız il C) 1 ve i l
D) Resmi nikahın zorunlu hale getirilmesi
D) 1 v e I I I E ) i l ve 111
E) Boşanma hakkının kadı na da tanı nması

mı
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

�.
7 . Atatürk, Nutuk'ta 1 9 19 ve 1927 yılları arasındaki olaylari bel­ 1 o . Aşağıdakilerden hangisi Yeni Türk Devleti'nde Atatürk in­
gelere dayalı olarak yazıp Türk tarihi için bir kaynak oluştur- kılaplarına bağlı olarak varlığına son verilen durumlardan
muştur. biri değildir?
{
Buna göre Nutuk'ta -aşağıdaki konulardan hangisine de­ A) Merkezden yönetim
ğinildiği savunulamaz? 8) ikili hukuk sistemi
A) Genelgeler ve kongreler dönemleri C) Hanedanlık anlayışı
8) 1 . T BMM'nin kuruluş süreci D) Ekonomik imtiyazlar
C) Balkan Savaşı yılları E) Teokratik yönetim
D) Cumhuriyetin ilanı
E) Kurtuluş Savaşı Dönemi

1 1 . Türkiye'nin dünya ekonomik ve siyasi politikalarının şe­

s . Aşağıdakilerden hangisi Atatürk ilke ve inkılaplarını oluş­ killendiği ülkelerden biri olmasında;
turan temel esaslardan biri değildir? 1 . ü ç büyük kıtanın birleştiği bir noktada bulunması,
A) Milli tarih bilinci il. İstanbul ve Çanakkale Boğazlarına sahip olması,
8) Din birliği anlayışı 1 1 1 . Asya ile Avrupa kıtaları arasındaki kara, hava ve demir
C) Çağdaşlaşma ideali yolu ulaşımının merkezinde olması

D) Bağımsızlık ve özgürlük özelliklerinden hangileri belirleyici olmuştur?

_,
E) Milli egemenlik A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 1 1 1

D) 1 ve il E) 1 , i l ve 1 1 1

9 . Anayasamızda "Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine

başvurma hakkı" konusunda, Madde-74'te "Vatandaşlar ve
karşılıklı esası gözetilmek kaydıyla Türkiye'de ikamet eden
yabancılar, kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri
1 2 . Aşağıdakilerden hangisi Atatürk'ün "Sağlam kafa sağlam
hakkında, yetkili makamlara ve T ürkiye Büyük Millet Mecli­
vücutta bulunur." sözü doğrultusundaki düzenlemelerden
si'ne yazı ile başvurma hakkına sahiptir." denilmiştir.
biridir?
Bu maddenin aşağıdaki Atatürk ilkelerinden hangisinin
doğrudan bir gereği olduğu söylenebilir? A) Tevhidi Tedrisat Yasası
B) Umumi Hıfzıssıhha Kanunu
A) Cumhuriyetçilik 8) Halkçılık
C) Kabotaj Kanunu
C) Deyletçilik D) Laiklik D) Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun

E) Milliyetçilik E) Medeni Kanun

 Yıl Haber
1 930
1 933
1 935 N İ.lt'US fl ÜVIYEl' CÜZDA N I

Türkiye Cumhuriyeti'nde kadınların elde etmiş olduğu;

A - Türkiye'nin ilk kadın belediye başkanı seçildi.
B - Türkiye'nin ilk kadın muhtarı seçildi.
C - Yapılan seçimlerde TBMM'ye 18 kadın milletvekili girmiş­
tir.
Atatürk'ün ilkelerini göz önünde bulundurarak Atatürk'ün
kazanımların tablodaki haber yılları ile eşleştirilmesi aşa­ nüfus cüzdanı incelendiğinde aşağıdaki ilkelerden hangi­
ğıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? sine ait izlere ulaşılamaz?
1 930 1 933 1 935 A) Cumhuriyetçilik B) Devletçilik
N A B C
C) Halkçılık D) Milliyetçilik
B) B C A
E) İnkılapçılık
C) B A C
D) C A B
E) A C B

I! mı
 - �·. · ..
D�} J I N A L®
·· , '
.
',

. · . · ,

S O R U LA R 1
3. 4. Norveç dilinde "Mustafa Kemal gibi düşünmek" d iye bir deyim
Atatürk'ün Kon u i l e İlgili Gelişmeler
vardır.
Sözleri ,.
1 -:

"Egemenlik · kayıtsız şartsız TBMM'nin açılm1sı Mustafa Kemal'in kişiliği dikkate alındığında bu deyimin;
milletindir." 1. herhangi bir problem karşısında, hemen teslim olma eğili­
Milletin istiklalini yine milletin Medeni Kanun'un minde olan,
azim ve kararı kurtaracaktır. kabul edilmesi il. olaylar karşısında çözüm üretmek zahmetine katlan ma­
"Eğitim ve öğretimde birlik Tevhiditedrisat Ya­ yan,
sağlanmadıkça, aynı fikirde, sası'nın kabul edil­
1 1 1. "seziş, ihtiyatlı olma, inceleme" gibi kavramları yaşantısın­
aynı zihniyette kişilerden ku- mesi
da kullanan
rulu bir ulus yapmaya imkan
aramak abesle uğraşmak ol- özelliklerinden hangilerine sahip kişilere çalışma gücü ve
maz mıydı?" direnci oluşturmak için söylendiği savunulabilir?
"Efendiler ve ey millet, biliniz Tekke ve zaviyele­ A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) 1 ve i l
ki Türkiye Cumhuriyeti, şeyler, rin kapatılması
D) 1 ve 1 1 1 E ) 1 , i l ve 1 1 1
dervişler, müritler ve meczup-
lar memleketi olamaz. En doğ-
ru, en hakiki tarikat, medeniyet
tarikatıdı r."
"Bir toplum, cinslerden yalnız Kad ınlara siyasal
birinin yüzyılımızın gerektirdik- hakların verilmesi
terini elde etmesiyle yetinirse,
o toplum yarı yarıya zayıflamış
olur."

Yukarıdaki tabloda Atatürk'e ait kaç nolu sözün karşında­

ki gelişme yanlış verilmiştir?
A) 1 B) i l C) 1 1 1 D ) iV E) V
5 . Kemal Kahramanoğlu'na ait şiirde;
HALKÇILIK

Egemenlik ulusun
Olduğu günden beri
Halk çalışıp koşuyor
Hiç durmadan ileri
dizelerine yer verilmiştir.
Bu dizelerde halkçılık ilkesi ile; ı·

1. cumhuriyetçilik,
i l . inkılapçı lık,
1 1 1 . . devletçilik

ilkelerinden hangileri arasındaki ilişkiye yer verildiği sa­

vunulamaz?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C) Yalnız 1 1 1

D ) 1 ve i l E ) i l ve 1 1 1
 S O R U LA R

6. Cenge Giderken 8.

Bu topraklar ecdadımın ocağı

Evim, köyüm hep bu yerin bucağı,
İşte vatan! İşte Tanrı kucağı!
Ata yurdun evlat bulmaz; giderim!

Mehmet Emin Yurdakul'a ait verilen şiirde, aşağıdaki Ata­ Halkçılık

türk İlkelerinden hangisinin değerlerine değinildiği savu­
Atatürk ilkeleri ile ilgili verilen görseldeki kesişme nokta­
nulabilir?
sına aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) Milliyetçilik 8) Halkçılık C) Cumhuriyetçilik
A) Saltanatın kaldırılması
D) Laiklik E) Devletçilik B) Medeni Kanun'un hazırlanması
C) Cumhuriyetin ilan edilmesi
D) Halifeliğin kaldırılması
E) T BMM'nin açılması

9. Atatürk bir se_yahatinde,kolordu binasının kapısında aslan ya­

pılı bir Mehmetçik gördü.Çağırdı ve iltifat etti.Sordu:
- Sen güreş bilir misin?
Yanındakilerden en kuvvetli görünenlerle Mehmetçiği güreş­
tirdi.Genç asker daima galip geliyordu.Çok neşelendi,ayağa
fırladı.Ceketini çıkarıp Mehmetçiğe ense tuttu.
- Haydi.bir de benimle güreş!
7.

Saf ve temiz Anadolu çocuğu Atatürk'ün yüzüne hayranlıkla

baktı:
1921 1928 1934 - Atam,dedi. Senin sırtını yedi düvel yere getiremedi. Bir
Mehmet mi bu işi başarır?
Gözleri doldu ve ağlamamak için gülmeye çalıştı.
Atatürk inkılaplarını göz önünde bulundurarak Atatürk'ün
imzaları incelendiğinde, aşağıdakilerden hangisine ula­
şılamaz? Bu bilgilerden hareketl_e Atatürk hakkında aşağıdakiler­
A) Mustafa Kemal'in gazi unvanını kullandığına
den hangisi söylenemez?

B) 1934 yılında soyadı kullanımının olduğuna A) Sporun toplumsal hayatı etkileyen yönlerine inandığı

C) Türk dilinde zamanla sadeleşmeye gidildiğine B) Halk ile karşılıklı güvene dayalı ilişkiler kurduğu

D) Yeni Türk Devleti'nde belli bir dönem Osmanlıca'nın kul­ · C) İnkılapların uygulanmasını denetlediği
lanıldığına D) Başarılarının toplumda karşılık bulduğu
1

1 E) 1928 yılında Yeni Türk harflerinin kullanıldığına E) Halk ile birlikte olmaktan mutluluk duyduğu

�
1
 i K İ S AVA Ş A R A S I N DA K İ D Ö N E M D E TÜ R K İ Y E VE D Ü N YA

1 1 . D Ü N YA SAVA S I S Ü R EC İ N D E TÜ R K İ Y E VE D Ü N YA

1 1 . D Ü N YA S AVA Ş ! S O N R A S I N DA TÜ R K İ Y E VE D Ü N YA

TO P L U M SA L D EV R İ M ÇAĞ I N DA D Ü N YA VE TÜ R KİYE

2 1 . YÜ Z Y I L I N E Ş İ Ğ İ N D E TÜ R K İY E VE D Ü N YA

l:JcDôrt
Bes
r-
"i

S AVA Ş A R A S I N D A K İ D Ö N E M D E T Ü R K i Y E V E D Ü N YA

1. 1. Şeyh Sait İsyanı 3. Türkiye Cumhuriyeti'nde;

il. 31 Mart Olayı 1. Şeyh Sait İsyanı'nın çıkması,
111. Menemen Olayı il. Atatürk'e suikast girişiminin düzenlenmesi,
Yukarıdaki gelişmelerden hangileri Türkiye'de çok partili 111. Menemen Olayı'nın çıkması
siyasal yaşama geçiş için gerekli demokratik ortamın he­
gelişmelerinden hangilerinin sonucunda İstiklal Mahke­
nüz oluşmadığını göstermiştir?
meleri tekrar kurulmuş ve bazı çevrelere siyaset yapma
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili yasağı getirilmiştir?
D) I ve ili E) 1, il ve 111 A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) il ve 111

4. T ürkiye Cumhuriyeti'nde 1923 yılından 1946 yılına kadar çok

partili hayat denemeleri yapılmış olmasına rağmen bu konuda
istenilen başarı sağlanamamış ve tek parti dönemi yaşanmış­
tır.
Bu durumun Türkiye'de aşağıdakilerden hangisini olum­
suz yönde etkilediği savunulabilir?
A) Hükümetin kurulmasını
2. Şeyh Sait İsyanı (1925) sonucunda Türkiye'de yaşanan geliş­ B) İnkılapların yapılmasını
melerden bazıları şunlardır:
C) Hükümetin denetlenmesini
• F,ethi Okyar Hükümeti istifa etmiş, yerine İsmet İnönü Hü­
D) Kadınların siyasal yetki kullanmasını
kümeti kurulmuştur.
• Takririsükun Yasası çıkarılmış, İstiklal Mahkemeleri kurul­ E) Seçimlerin zamanında yapılmasını
muştur.
• Terakkiperver Fırkası isyana sebebiyet vermekten kapa­
tılmıştır.
• T ürkiye, isyan ile uğraştığı için İngiltere'ye karşı Musul
üzerindeki haklarından vazgeçmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu bilgilerden çıkarılabilecek
sonuçlardan biri değildir?
5. Aşağıdakilerden hangisi Atatürk'e göre, milli dış siyase­
A) Şeyh Sait İsyanı'nın çıkmasında İngiltere'nin desteği ol­
tin dayandığı ilkelerden biri değildir?
duğuna
B) Demokratik hayatı olumsuz etkileyecek gelişmelerin ya- A) Bağımsızlıktan asla ödün verilmemesi
şandığına B) Uluslararası krizlere bağlı olarak sınırların genişletilmesi
C) İçteki gelişmelerin dış politikayı olumsuz etkilediğine C) Yurtta ve dünyada barışın esas alınmasi
D) Olağanüstü dönem koşullarının yaşandığına D) Misakımilli kararlarına uygun davranılması
E) Şeyh Sait lsyanı'nın hükümet değişimine yol açtığına E) Akılcılığın ve bilimselliğin esas alınması
 Önce Konuyu
\ Tanımak

����

6. T ürkiye ile İngiltere arasında imzalanan Ankara Antlaşma­
sı'nda (5 Haziran 1926);
• Musul, Kerkük ve Süleymaniye, İngiliz sömürgesi ,j5ian
lrak'a bırakıldı.
• Türkiye - Irak sınırı çizildi.
• lrak'ın, Musul'dan elde ettiği petrol gelirlerinin % 1O'unu
25 yıllığına T ürkiye'ye vermesi kararlaştırıldı.
Bu maddelere bakarak;
8. Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nde (1936);
• Boğazlar Komisyonu kaldırılmış, bu komisyonun görev ve
yetkileri Türkiye Cumhuriyeti'ne devredilmiştir.
• T ürkiye'nin Boğazlarda istediği kadar asker bulundurması
kabul edilmiştir.
• Boğazlardan ticaret gemilerinin her zaman Türkiye'nin de­
netimi altında geçebilecekleri kabul edilmiş, savaş gemile­
rinin geçişine bazı sınırlamalar getirilmiştir.

1. T ürkiye, Misakımilli'den taviz vermiştir.

Bu h ükümlerden hareketle Türkiye Cumhuriyeti hakkında

il. Irak, lngiltere'nin siyasal desteğini almıştır.

aşağıdakilerden hangisine u laşılamaz?

A) Egemenlik hakları güçlenmiştir.

111. Türkiye ile İngiltere dış politikada birlikte hareket etmiştir.
B) Sınırlarında değişiklik yaşanmıştır.
C) Ülke güvenliği güçlendirilmiştir.
yargılarından hangileri ne ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111 D) Devletin stratejik önemi artmıştır.

D) 1 ve il E) 1, i l ve ili E) Misakımilli'ye uygun hareket edilmiştir.

9. Aşağıdakilerden hangisi Atatürk Dönemi Türk dış politi­

kasına ait gelişmelerden biri değildir?

A) Hatay'ın anavatana katılması

B) Sadabat Paktı'na üye olunması
C) Milletler Cemiyeti'ne girilmesi
D) Briand-Kellog Paktı'na üye olunması
E) Boğazların yönetiminin Türkiye'ye verilmesi

7. 1937 yılında Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında Sada­

bat Paktı oluşturulmuştur. Bu pakta katılan ülkeler birbirlerinin
iç işlerine karışmamayı, ortak sınırlara saygı göstermeyi ka­
bul etmişlerdir.
Bu durum ilgili devletlerin; 1 o. Türkiye Cumhuriyeti'nde;

1. bağımsızlığa saygı duyma, 1. Şeyh Sait İsyanı'nın çıkması,

il. güvenliği tehdit et.meme, il. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kurulması,
111. dış politikada birlikte hareket etme 111. Takririsükun Kanunu'nun çıkarılması

konularından hangilerinde birbirlerine güvence verdikle­ gelişmelerinin oluş sırası aşağıdakilerden hangisinde
rinin göstergesidir? doğru olarak verilmiştir?

A) Yaln_ız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 A) 1-11-111 B) 11-1-111 C) 11-111-1

D) 1 ve 11 E) 1, il ve ili · D) 111-1-11 E) 1-111-11

mı
UcDört
Bes
 1 i K İ S AVA Ş A R A S I N D A K İ D Ö N E M D E T Ü R K İ Y E V E D Ü N YA

1. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın belirlenen ana ilkeleri
şunlardır;
1. Parti, liberal ekonomiden yanadır, milli iradeye saygılıdır.
il. Parti, dini düşünceye ve inançlara saygılıdır.
ili. Cumhurbaşkanı olan kişinin milletvekilliği kaldırılmalıdır.
iV. Parti ülke yönetiminde merkeziyetçiliğe karşıdır.
V. Devlete ait çiftliklerle araziler, topraksız köylülere dağıtıla­
caktır.
Bu ilkelerden hangisi Şeyh Sait İsyanı'nın çıkmasında et­
kili olmuştur?
A) 1 B) il C) 111 D) iV E) V
2. 4 Mart 1 925 tarihinde çıkartılan Takririsükün Kanunu iki yıllık
bir süre için uygulamaya konulmuştur. Ancak bu yasanın uy­
gulama süresi iki yıl daha uzatılarak 1 929 yılına kadar devam
etmiştir.
Aşağdıakilerden hangisinin Takririsükün Kanunu'nda ya­
pılan bu değişikliğin sonuçlarından biri olduğu savunu­
labilir?
A) İnkılap hareketlerinin daha kolay gerçekleştirilebilmesi
B) Milletvekili sayısının artırılması için yeni seçim yöntemle-
rinin denenmesi
C) Hükümetin denetlenme imkanına kavuşması
D) Siyasal alanda kadın-erkek eşitliğinin sağlanması
E) Meclis'te farklı partilerin yer almasının sağlanması
4. Mustafa Kemal, 1 930'Iu yılların başında Cumhuriyet Halk Fır­
kası'ndan ayrı başka bir siyasal partinin kurulmasını istemiş,
böylece Ali Fethi Okyar tarafından Atatürk'ün kız kardeşi Mak­
bule (Atadan) Hanım'ın da kurucuları arasında olduğu Ser­
best Cumhuriyet Fırkası kurulmuştur.
Mustafa Kemal'in yeni bir parti isteğinin gerekçeleri ara­
sında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Milletler Cemiyetine üye olma konusunda çok partili yaşa­
mın olduğu Avrupa ülkelerinin desteğinin alınmak isten- .
mesi
B) Türk insanının geldiği demokratik olgunluk seviyesinin gö­
rülmek istenmesi
C) Cumhuriyet yönetiminin çok partili siyasal hayatı zorunlu
kılması
D) 1 929 Dünya Ekonomik Krizi'nin Türkiye'deki etkileri karşı­
sında var olan hükümetin yetersiz kalması
E) Türkiye'nin iç ve dış politikada saygınlığının artırılmak is­
tenmesi
s. Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kurulması sonrası cumhuriyet
ve inkılap hareketlerine karşı çıkanlar partinin etrafında top­
lanmışlardır. Bu gelişme üzerine partinin kurucusu Ali Fethi
Bey, genç Türkiye Cumhuriyeti'nin zarar görmemesi için 1 7
Kasım 1 930'da partiyi kapatmıştır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Ali Fethi Bey'in endi­
şelerini doğrulayan bir gelişmedir?
A) 31 Mart Olayı B) Şeyh Sait İsyanı
C) İzmir Suikastı D) Menemen Olayı
E) Babıali Baskını

6. Atatürk: "Büyük hayaller peşinde koşan, yapamayacağımız

şeyleri yapar gibi görünen sahtekar insanlardan değiliz." de­
3. Türkiye Cumhuriyeti'nde çıkan Şeyh Sait Ayaklanması miştir.
(1 925) ve Menemen Olayı'nda (1 930); Atatürk'ün bu sözü dış.politikada belirlediği;
1. cumhuriyet rejimi, 1. akılcılık,
il. laiklik çalışmaları, il. bağımsızlık,
ili. inkılap hareketleri 111. barışçıllık
durumlarından hangilerinin hedef alındığı savunulabilir? prensiplerinden hangileriyle doğrudan ilgilidir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve ili E) 1, il ve 111 D) 1 ve 111 E) 1, il ve ili

111
 Sınavda
Bu tarz
Sorarlar �
A 1 -\

-·
7. T ürkiye Cumhuriyeti dış politikada barışı esas almasına rağ-
men, dünyada barışını sağlamak amacıyla 1920 yılınd�_ ku­
rulan Milletler Cemiyetine 1932 yılına kadar üye olmamıtfir.
Türkiye'nin bu tutumunda Miletler Cemiyetinin;
1. Wilson İlkeleri doğrultusunda kurulması,
il. Musul konusunda yanlı tutum sergilemesi,
111. ilk yıllarında İngiltere'nin denetiminde olması
özelliklerinden hangilerinin etkili olduğu savunulamaz?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
1 o. T ürkiye ile Yunanistan arasında 1930'Iu yıllardan itibaren dos­
tane ilişkiler başlamış bu durum Balkan Antantı'nın oluşturul­
masında önemli rol oynamıştır.
Buna göre, Türkiye ile Yunanistan arasındaki dostane
ilişkilerin başlamasında aşağıdakilerden hangisinin etkili
olduğu savunulabilir?
A) Lozan Konferansı'nda iki taraf arasındaki sorunların gö­
rüşülmesi
B) Nüfus mübadelesi meselesinin diplomatik görüşmelerle
neticelendirilmesi

D) 1 ve ili E) il ve ili C) İngiltere'nin iki ülke arasında arabuluculuk yapması

D) İki ülke arasındaki tarihsel bağları ortaya çıkaran eserlerin
oluşturulması
E) T ürkiye'nin Balkanlardaki T ürk ve Müslümanlar üzerinde
etkili olması
8. Mustafa Kemal Atatürk'ün tam bağımsızlık ilkesi gereği T ürk
hükümeti, yabancı devletlere ait okulların T ürk milli menfa­
atlerine uygun çalışmalar yapmaları için 1927 yılında bir yö­
netmelik hazırlamıştır. Bu yönetmelik doğrultusunda yabancı
okullarda T ürkçe dersi ile birlikte tarih ve coğrafya derslerinin
de T ürk öğretmenler tarafından T ürkçe okutulması esası ge­
tirilmiş, aynı zamanda bu okulların Milli Eğitim Bakanlığı'na
bağlı müfettişler tarafından denetlenmesi ilkesi yürürlüğe gir­
miştir.
Bu düzenleme Türkiye'nin aşağıdaki devletlerden hangisi
ile diplomatik ilişkilerinin bozulmasına yol açmıştır?
A) Yunanistan B) İngiltere C) Fransa

D) İtalya E) Amerika Birleşik Devletleri
9. Atatürk: "Dış siyasetimiz, başlangıçta kendisine çizdiği hare­
ket çizgisinden asla sapmamıştır. Dış siyasetimiz, daima mil­
letler refahının yaratıcısı olan barış içinde, memleketin geliş­
mesini amaç edinmiştir. Bu gelişmeyi, tam ve kayıtsız olarak,
bütün milletlere temenni ederiz." demiştir.
Bu sözler doğrultusunda Türkiye Cumhuriyeti;
1. Milletler Cemiyeti,
11. Balkan Antantı,
111. Briand Kellogg Paktı
oluşumlarından hangilerinde yer almıştır?
1 1 . Lozan Barış Atlaşması'nda Boğazların her iki yakası asker­
den arındırılarak T ürkiye'nin başkanlığındaki bir komisyonun
yönetimine bırakılmıştır.
Türkiye'nin 1 930'Iu yıllardan itibaren dış politikada bu du­
rumun değiştirilmesi kon usunda bir çaba içerisine girme­
sinin nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Almanya'nın Ren Bölgesi'ni, İtalya'nın Habeşistan', işgal
etmesiyle uluslararası barışın tehlikeye girmesi
B) Amerika Birleşik Devletleri ile Fransa arasında diğer dev­
letlerin de katılımıyla sonuçlanan Briand-Kellogg Paktı'nın
oluşturulması
C) Milletler Cemiyetine üye olan devletlerin sayısının giderek
artması
D) Yunanistan'ın nüfus mübadelesi konusunda Lozan Konfe­
ransı'nda alınan kararları yok sayması ! 1

A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111 · E) Fransa'nın Hatay'daki askerlerini çekerek tüm dikkatini Al­
manya'ya yöneltmesi
D) il ve ili E) 1, il ve 111 1

mı

1 . Mustafa Kemal, dokuz temel ilkeden oluşan bir parti programı
oluşturarak daha sonra adı Cumhuriyet Halk Fırkası olacak
olan "Halk Fırkası"nı kurmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi, bu girişimin gerekçelerinden
biri değildir?
A) Uyum içinde çalışabileceği bir kadro oluşturma
B) Halkı demokratik yaşamın gereklerine alıştırma
C) Milli egemenlik ilkesini etkin hale getirme
D) İnkılapları bir yapı üzerinden gerçekleştirme
E) Hükumet icraatlarının denetlenmesini sağlama
2. Aşağıda Atatürk'ün vefatı üzerine çeşitli gazetelerde yayım­
lanmış haberlere yer verilmiştir.
• Times Gazetesi-Londra: "Onun başarıları yalnız memle­
ketin dahilinde Avrupalılaşmasına münhasır kalmıyordu.
Ayrıca idare ettiği dış politika Türkiye'yi Batı devletlerinin
dostluk çerçevesi içine koydu ve eski düşmanlardan yeni
dostlar yaptı ." (Tan, 13 Kasım 1938)
• Tahran Gazetesi: "Bu gibi dehalar, ancak zahiren ölürler.
Böyle insanlar, bir nesil için doğmadıkları gibi, muayyen
bir devre için de doğmazlar." (Akşam, 22 Kasım 1938)
• Vanşuarda Gazetesi-Barcelona: "Atatürk, askeri' deha ile
devlet adamı ve filozof dehasını kendinde birleştirmişti."
(Akşam, 20 Kasım 1938)
Bu yazıların yayımlanmasının aşağıdakilerden hangisini
kanıtladığı savunulabilir?
A) Atatürk'ün uluslararası ilişkilerde eşitlik ilkesini benimse-
diğini
B) Atatürk'ün inkılaplarında Batı'ya yöneldiğini
C) Atatürk'ün, dönemini etkileyen bir lider olduğunu
D) T ürk iç politikasının gerçekçi hedefler doğrultusunda oluş- .
tuğunu
E) Atatürk'ün uluslararası barışa yönelik çalışmalar yaptığını
m
İ K İ S AVA Ş A R A S I N D A K İ D Ö N E M D.E T Ü R K İ Y E VE D Ü N YA
3. T ürkiye Cumhuriyeti'nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiper-·
ver Cumhuriyet F ırkası; ekonomide liberalizm ilkesini, tek de­
receli seçim sistemini, reisi cumhur seçilen kişinin milletvekilli­
ğinin düşmesi ve her türlü inkılap ve anayasa değişikliklerinin
ha�ka danışılarak yapılması gibi politikaları savunmuştur.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın bu politikalarının
gerekçeleri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterile­
mez?
A) Yenileşme hareketlerini halkın isteklerine göre yapmak
B) Siyasette ve ekonomide bireysel özgürlükleri kullanmak
C) Ekonomik faaliyetleri özel sektör aracılığıyla sürdürmek
D) Milletvekilliği seçimlerinin sık tekrar edilmesini önlemek
E) Cumhurbaşkanlığını siyaset üstü kurum haline getirmek
4. Atatürk: "Halk, milli' egemenliği benimsemeli ve memlekette
tek egemen ve etkenin kendisinden ibaret olduğunu unutma­
malıdır." demiştir.
Atatürk'ün bu sözünün,
1. halkın, temsilcilerini doğrudan seçmesi,
il. milletvekili seçimlerinin yapılma süresinin uzatılması,
111. çok partili sisteme geçilmesi
gelişmelerinden hangilerinde halkın belli kesimleri tara­
fından tam o,larak anlaşılamadığı söylenebilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) il ve 111
5. Yabancı devletler, bazı durumları bahane olarak kullanıp Os­
manlı Devleti'nin iç işlerine müdahale ederek devletin ege­
menlik haklarını zedeliyordu.
Aşağıdakilerden hangisi yabancı devletlerin bu bahane­
lerinin Türkiye Cumhuriyeti'nde sonlandırılmak istendiği­
nin bir göstergesi değildir?
A) Azınlıkların T ürk vatandaşı sayılması
B) Kapitülasyonların kaldırılması
C) Yabancı okulların denetime tabi tutulması
D) Musul'un Irak mandasına bırakılması
E) Boğazlardaki komisyonun sonlandırılması
 Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �

6. Nüfus mübadelesi konusunda Yunanistan'ın Batı Trakya'daki
Türklerin malları na el koyması üzerine T ürkiye de lstanbuJ'da-
ki Rumların mallarına. el koymuştur. j'
Bu durum Türk dış politikasının aşağıdaki hangi ilkesiyle
doğrudan ilgilidir?
9. T ürkiye Cumhuriyeti, Almanya ve İtalya'nın yayılmacılık po­
litikaları karşısında 1930-1936 yı il arı arasında, batısında ve
doğusundaki bazı devletler ile paktlar oluşturma yönünde giri­
şimlerde bulunmuştur. Bu girişimler sonucunda bazı oluşum­
lara üye olmuştur.

A) Tam bağımsızlık 8) Mütekabiliyet C) Gerçeklik

Buna göre Türkiye Cumhuriyeti'nin dış politikada izlediği
yol aşağıdakilerden hangisidir?
D) Barışçılık E) Akılcılık
A) Barış içinde yaşama
B) Demokrasiyi yayma
C) Bloklaşmaları destekleme
D) Topraklarını genişletme
7. Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile; E) Krizlerden yararlanma
• Boğazların yönetimi Türkiye'ye devredilecek.
• Askerden arındırılmış bölge kaldırılacak, Türkiye buralar­
da askeri tedbir alabilecek.
• Boğazların güvenliği Türkiye'nin yetki ve sorumluluğunda
olacak.
• Boğazlardan ticaret gemilerinin geçişi serbest ve ücretsiz
olacak, savaş gemilerinin geçişi belli kurallara bağlı ola­
cak gibi hükümler getirilmiştir. 1 o. Türkiye'de 27 Haziran 1 945'te çıkan bir gazetenin manşe­
tinde "Dostluk muahedesini yenilemek için bizden Kars, Ar­
Bu kuralların Türkiye ile ilgili aşağıdakilerden hangisinde dahan ve Boğazlarda imtiyaz istediler." haberinde belirtilen
değişiklikler öngördüğü söylenemez? devlet, aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Egemenlik hakları A) İran B) Almanya C) Sovyet Rusya
B) Gümrük gelirleri
D) İngiltere E) Yunanistan
C) Uluslararası nüfuzu
D) Stratejik önemi
E) Ülke güvenliği

8. Bir asker ve yazar olan David Fromkin, I . Dünya Savaşı'nı biti­

ren antlaşmaları "barışa son veren barış antlaşmaları" olarak
1 1 . Benito Mussolini 1923'te İtalya senatosundaki söylevinde:
değerlendirmiştir.
"İtalya bir tek denize kapanıp kalamaz. Bu deniz Adriyatik
I.Dünya Savaşı sonrası dönemin koşulları göz önüne olsa bile. Adriyatik'ten başka Akdeniz vardır." ifadelerini kul­
alındığında, aşağıdakilerden hangisi Cavid Fromkin'in bu lanmıştır.
sözünde haklı olduğuna kanıt olarak gösterilemez?
Bu sözüyle Benito Mussolini hakkında;
A) Almanya ve İtalya'nın saldırgan bir tutum içerisine girmesi
1. uluslararası antlaşmaları yok saydığı,
B) Dünya uluslarının giderek belli bloklarda toplanmaya baş-
il. yayılmacılık siyaseti izlediği,
laması
I I1.dünya barışını tehdit ettiği
C) Manda yönetimleriyle işgallerin devam ettirilmesi
D) Dünyanın önemli bir ekonomik bunalı ma girmesi
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

E) Savaşın galiplerine karşı bazı ülkelerde tepkiler yaşan­ A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
ması D) 1 ve il E) 1, il ve 111

m
ı�

1. Tarih dersinde Lozan Barış Antlaşması'nı işleyen Hakan Bey,
karikatürist Derso ve Kelin'e ait aşağıdaki görseli öğrencileri
ile paylaşıp, karikatürün antlaşmanın bazı özelliklerini yansıt­
tığını söylemiştir.
3. Mustafa Kemal 3 Mart 1931'de CHP Genel Başkanı olarak
Meclis Grup Başkanlığı'na gönderdiği yazıda, CHP'nin yirmi
iki seçim bölgesinde eksik aday göstermesini istemiştir. Bu
seçim bölgelerinde otuz milletvekilinin bağımsız adaylardan
seçilmesini istemiştir.
Mustafa Kemal böyle davranmakla aşağıdakilerden han­ ' i
gisini amaçlamış olabilir?

A) Meclisi oluşturan milletvekili sayısını artırmak

B) Hükümetlerin meclisten güvenoyu almasını kolaylaştırmak
C) Seçimlerin güven altında yapılmasını sağlamak
D) Mecliste farklı siyasal düşüncelerin temsil edilmesini sağ­
lamak .
E) Meclisten yasaların çıkmasını çabuklaştırmak

: 1

Buna göre verilen karikatürün Lozan Barış Antlaşması'nın

hangi yönünü yansıttığı savunulabilir?
ı·
i

A) Uluslararası belge niteliğinde olması

B) Tarihsel sorunlara çözüm getirmesi
C) Kurtuluş Savaşı sonrası yapılması
D) Osmanlı Devleti'nden kalma meselelerin görüşülmesi
E) Boğazlarda bir komisyonu öngörmesi
4. Aşağıdaki tabloda Atatürk Dönemi'ne ait bazı dış politika
esasları karşısında da bunlara ait uygulamalardan örneklere
yer verilmiştir.

No Dış Politika Esasları Uygulamalardan

Örnekler
1 Bağımsızlık Kapitülasyonların kaldırıl-
ması
2. Musul'un geleceği konusunda Türkiye, bölgenin kaderinin il Gerçekçilik Panislamizm ve Pantür-
bölge halkının oylarıyla belirlenmesi yönünde bir teklif sunar­ kizm politikalarının izlen-
ken, İngiltere, "Bölge halkının cahil olduğu ve sınır işlerinden memesi
anlamayacağı" şeklinde bir itirazda bulunmuştur. 111 Barışçılık Sadabat Paktı ve Balkan
Bu yörelerin hangi özelliğinden dolayı İngiltere, Türki­ Antantı'na üye �lunması
ye'nin tezine karşı çıkmış olabilir? iV T ürk kamuoyunu dikkate Musul'un İngiltere manda- ·
almak sındaki lrak'a bırakılması
A) Verimli tarım topraklarına sahip olması
V Dünya konjonktürünü göz Boğazların egemenlik al-
B) Halkın çoğunluğunun Türk ve Müslüman olması önünde bulundurmak tına alınması ve Hatay'ın
C) Birinci Dünya Savaşı'nda önemli çarpışmaların yaşanması anavatana katılması
D) Uzun süreden beri Osmanlı yönetiminde bulunması
E) Bölgenin, Mondros Ateşkesi'nden sonra işgal edilmiş ol­ Buna göre kaç nolu eşleştirmede bir yanlışlık yapılmıştır?
ması A) 1 B) il C) 111 D) iV E) V

ım
 . · □-
' ,,,...... . ' · , .
R İ J İ N AL ' ' -
® R S O R U LA R 1
5. Bir yabancı tarihçinin "Onun Türkiye için baş önemi, bu­ 7. Aşağıda verilen şemada "?" ile gösterilen bölümlere Ata­
günkü Türkiye Cumhuriyeti'nin içine aldığı hemen bütQn top­ türk'ün belirlediği milli dış politikamızın esaslarını yazmamız
raklarda tam ve bütün T ürk egemenliğini yeniden kur�sıydı. gerekiyor.

0
Aynı zamanda, uzu_n süreden beri bir aşağılık ve kölelik sem­
bolü olan kapitülasyonlar kaldırıldı. Böylece Türkiye, 1. Dünya
Savaşı'nın yenilmiş devletleri arasında tek olarak, kendi pe­
rişanlığından ayağa kalkmayı başardı ve galipler tarafından
kendisine dikte edilen barışı redderek kendi şartlarının kabu­
lünü sağladı. Çünkü bu antlaşma aslında, Türk Milli Misakı'n­
da ifade edilmiş isteklerin uluslararası tanınmasıydı." sözleri
ile değerlendirmesini yaptığı antlaşma, aşağıdakilerden
hangisi olabilir?

A) Montrö B) Lozan C) Moskova

D) Mudanya E) Sevr

0
Buna göre "?" ile gösterilen yerlere aşağıdakilerden han�
gisini yazamayız?

A) Uluslararası ilişkilerde eşitliğe dayanan karşılıklı ilişkiler

kurma
B) Barışı ve ulusal çıkarları esas alma
C) Başka devletlerin iç politika ve yönetimlerinden etkilenme
D) Dünya konjonktürünü göz önünde bulundurma
E) Türk kamuoyunu dikkate alma

6. Atatürk'e ait aşağıdaki sözlerden hangisinin Türk dış po­

litikasının "Yurtta barış, dünyada barış" prensibini yansıt­
tığı savunulamaz?

A) "Ben harpçi olamam. Çünkü harbin acıklı hallerini herkes­

ten iyi bilirim . . . Harp zaruri olmalıdır. . . Öldüreceğiz diyen­
lere karşı öldürmeyeceğiz, diye harbe girebiliriz."
B) "Biz milletlerarası ilişkilerde karşılıklı güven ve saygıyı he­
def tutan açık ve samimi politikanın en ateşli taraftarıyız."
C) "Dış siyaset, iç kuruluş ve iç siyasete dayandırılmak zo­
rundadır, yani iç teşkilatın dayanamayacağı genişlikte ol­
mamalıdır."
D) "İnsan mensup olduğu milletin varlığını ve saadetini dü­
şündüğü kadar, bütün c:Jünya milletlerinin huzur ve refahını
düşünmelidir."
E) "Komşuları ile ve bütün devletlerle iyi geçinmek, T urki­
ye'nin siyasetinin esasıdır."
8. 1 930'da yaptığı konuşmada "Çok büyük bir insan, haya­
tımda böylesine geniş_görüşlü, böylesine hükümet yönetimini
bilen bir ordu komutanı görmedim." sözleriyle övdüğü Ata­
türk'ü, 1 934'te Nobel Barış Ödülü'ne aday gösteren dev­
let adamı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yunanistan Başbakanı Venizelos
B) İngiltere Kralı Edward
C) İran Şahı Pehlevi
D) Ürdün Kralı Abdullah
E) Afgan Kralı Amanullah Han
 . . . ,_____9<_�14
qocL.,S./�
) Ü N YA S AVA Ş I S Ü R E C İ N D E T Ü R K İ Y E V E D Ü N YA
il. Dünya Savaşı'ndaki gruplar aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Müttefik Devletler Mihver Devletleri
Verilen tabloya göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) İkinci Dünya Savaşı'na katılan en son devlet ABD olmuş­
tur.
B) Devletler başka devletlerle anlaşarak güç dengesi oluş­
turmaya çalışmıştır.
C) Savaş sırasında taraf değiştiren devletler olmuştur.
D) Savaş başladıktan sonra her iki gruba da başka devletler­
den katılım olmuştur.
E) Sınır yakınlığı olan devletler aynı grupta yer almışlardır.
2. İkinci Dünya Savaşı; Avrupa, Pasifik ve Kuzey Afrika olmak
üzere üç cephede gerçekleşmiştir.
Bu durum İkinci Dünya Savaşı ile ilgili aşağıdakilerden
hangisinin göstergesi sayılabilir?
A) Sonucunda kıtalar arası göçler yaşandığının
B) Etkilerinin geniş alanlarda hissedildiğinin
C) İmparatorlukların parçalanmasına yol açtığının
D) Mandater yönetimleri sonlandırdığının
E) Uzun süreli etkilere yol açtığının
3 . Aşağıdakilerden hangisi il. Dünya Savaşı'nın başlama ne­
denlerinden biri değildir?
A) 1. Dünya Savaşı sonrası yenilen devletlerle çok ağır şartlar
taşıyan antlaşmaların imzalanması
B) Milletler Cemiyetinin sömürgeci devletlerin çıkarlarına hiz­
met etmesi
C) İsrail'in kurulması ile Orta Doğu'da barış sürecinin bozul­
ması
D) Nazizm, faşizm ve komünizm gibi akımların bazı devletle­
rin yönetimlerine yön vermesi
E) Bazı devletlerin yayılmacılık politikasına yönelmesi
mı
----------------------t
4. Yalta Konferansı (4 - 11 Şubat 1945)'nda Almanya'nın Mütte- 1
fık Devletler tarafından üç işgal bölgesine ayrılması kararlaştı­
rılmıştır. Konferansta İngiltere, ABD'nin savaştan sonra Avru­
pa'dan çekilmesiyle, güçlü bir SSCB ile tek başına kalmaktan
çekindiği için Fransa'nın da Almanya'nın işgaline katılmasını
sağlamıştır. Böylece ABD ile İngiltere tarafından işgal edilen
bölgenin bir kısmı Fransa'ya bırakılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu bilgilerden çıkarılabilecek
so_nuçlardan biridir?
A) Yalta Konferansı'nın temel gerekçesi Almanya'nın gelece­
ğini belirlemektir.
B) Fransa, il. Dünya Savaşı'nda tarafsızlık politikası izlemiştir.
C) Yalta Konferansı'nda Almanya ve SSCB birlikte hareket
etmiştir.
D) İngiltere, çıkarları gereği SSCB'nin güçlenmesinden endi­
şe duymuştur.
E) ABD ve İngiltere, Yalta Konferansı kararlarını kabul etme­
mişlerdir.
5. İkinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru sömürge altındaki
ülkelerde milli kurtuluş hareketleri başlamıştır.
Bu durumun aşağıdakilerin hangisinden kaynaklandığı
savunulabilir?
A) Emperyalist devletlerin savaştan yıpranarak çıkmasından
B) Savaşın büyük devletler arasında sınırlı kalmasından
C) Uluslararası ilişkilerde barışın önem kazanmasından
D) Faşizm ve nazizm gibi akımların tasfiye edilmesinden
E) Savaş sonrası ABD ve SSCB'nin büyük güç haline gel­
mesinden
6. Türkiye'de İkinci Dünya Savaşı'nın getirdiği ekonomik sı­
kıntılara bağlı olarak;
1. varlık,
il. toprak mahsulleri,
111. aşar
vergilerinden hangilerinin alınması çözüm olarak görül­
müştür?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il . E) 1, il ve 111
Önce Koı:��
azım
:-,: . --· :.- . ·
7. İkinci Dünya Savaşı'nda hem Mihver hem de Müttefik Dev­
letler, Türkiye'yi kendi" taraflarına almak için yoğun mücatjele
içerisine girmişlerdir..
[ .';
Bu dürumda Türkiye�n i n aşağıdaki özelliklerinden hangi­
sinin daha çok etkili olduğu savunulabilir?
A) Jeopolitik konumu B) Ekonomik gücü
C) Kültürel seviyesi D) Siyasal yapısı
E) Demografik yapısı
8. İkinci Dünya Savaşı yıllarında T ürkiye'de, Köy Enstitüleri
oluşturulmuş ve kısa zamanda bu kurumların sayısı artmış,
Batı ve Doğu kültüründen "klasikler" adıyla çeviriler yapılmış,
gerçekçilik (toplumsal) akımının etkisiyle eserler oluşturul­
muş, radyo kullanımı yaygınlaşmış, İkinci Beş Yıllık Kalkınma
Planı uygulanamamıştır.
Bu bilgiler dönemin Türkiyesi'nde aşağıdaki alanlardan
hangisinde ilerlemeler yaşandığının bir kanıtı say,ıamaz?
A) Edebiyat B) Basın
D) Eğitim E) Kültür
9 . il.Dünya Savaşı yıllarında T ürkiye'de çıkarılan Mili Korunma
Kanunu (18 Ocak 1940) ile hem ticaret hem de tarımsal üre­
tim alanında hükümete geniş yetkiler verilmiş, her türlü eko­
nomik faaliyetin devlet kontrolü altına alınması sağlanmıştır.
Bu kanun hükümete, istediği takdirde her türlü malın fiyatını,
kalitesi_ni ve türlerini belirleme, üretimi aksatan işletmelere el
koyma yetkisini de vermiştir.
Bu kanunun hazırlanması Türkiye'de;
1. fiyatlarda sebepsiz yere meydana gelen yükselmelerin
önlenmesi,
il. mal stoklama ve spekülasyonların yasaklanması,
111 . halkın, ihtiyaç duyduğu maddelerin değer fiyatını ödeye­
rek alması
durumlarından hangilerine gereksinim duyulduğunun
göstergesi sayılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il
D) il ve 111 E) 1, il ve 111
1 o. İkinci Dünya Savaşı'nın;
• Almanya ve başkent Berlin'in, dört işgal bölgesine ayrıla­
rak ABD, İngiltere, SSCB ve Fransa'nın yönetimine bıra­
kılması,
• Avrupa ülkelerinde olağanüstü bir enflasyonun görülmesi,
• on milyonlarca insanın hasta, aç, evsiz bırakılması ve
mülteci durumuna düşürülmesi
sonuçlarının ait olduğu alanlar ile ilişkilendirilmesi, aşa­
ğıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Toplumsal - ekonomik - siyasi
B) Ekonomik - toplumsal - siyasi
C) Siyasi - ekonomik - toplumsal
D) Ekonomik - siyasi - toplumsal
E) Siyasi - toplumsal - ekonomik
1 1 . İkinci Dünya Savaşı'nda ABD ile İngiltere tarafından yayım­
lanan Atlantik Bildirgesi'nin (Ağustos 194 1 ) maddelerinden
bazıları şunlardır:
• · Toprak genişlemesine karşı çıkılacaktır.
C) Ekonomi
• T üm devletler için barış ve güvenlik sağlanacaktır.
• T üm sınır düzenlemelerinde ulusların kendi kaderlerini ta­
yini ilkesine uyulacaktır.
• T üm halklara kendilerini yönetecek hükümet biçimini seç­
me özgürlüğü tanınacaktır.
• İnsanlar korku ve yoksulluklardan kurtarılacak, onlara dü-
şünce ve inanç özgürlüğü tanınacaktır.
Aşağıdakilerden hangisi bu bildirgede gözetilen esaslar­
dan biri değildir?
A) Çok uluslu yapıların korunması
B) Demokratik yönetimlerin yaygınlaştırılması
C) insan haklarının geliştirilmesi
D) Dünya barışının sağlanması
E) Savaşların ve krizlerin önlenmesi
1 2. Aşağıdakilerden hangisi il. Dünya Savaşı'nın sonuçların­
dan biri değildir?
A) Birleşmiş Milletler Örgütü'nün kurulması
B) ABD ile SSCB arasında soğuk savaşın başlaması
C) Mandater yönetimlerin kurulması
C) 1 ve il
D) Uluslararası Para Fonu'nun (I MF) kurulması
E) Kıtalararası göçlerin yaşanması
UcDört
Ses·
 1 i l . D Ü N YA S AVA Ş I S Ü R E C İ N D E T Ü R K İ Y E V E D Ü N YA

_____________....__________...;_;______;_____...:...:.,_.:.,__...:...,;_____:_____;___:_____:___�·>•
�
1
ı. Atatürk, 1932'de Amerikan Genel Kurmay Başkanı Mac Art­ 3. il. Dünya Savaşı'yla ilgili bilgilerden bazıları şunlardır:
hur ile yaptığı bir görüşmede il. Dünya Savaşı'nın çıkma ihti­ • Fransa, Maginot Hattı ile kendini Almanya'dan gelebilecek
malini: "Avrupalı devlet adamları, başlıca anlaşmazlık konusu saldırılara karşı korumaya çalışmıştır.
olan siyasi sorunları, her türlü milli bencillikten uzak, yalnız • Almanya, Barbarossa Harekatı ile SSCB topraklarını ele

1
herkesin yararına olarak, son bir çaba ve tam bir iyi niyetle
ele almazlarsa, korkarım ki felaketin önü alınamayacaktır."
sözleriyle açıklamıştır.
Atatürk'ün bu sözlerini;
1. faşizm, nazizm ve komünizm gibi akımların güçlenmesi,
il. Milletler Cemiyetine birçok devletin üye olması,
111. Adolf Hitler ve Benito Mussoli'ni gibi bazı devlet adamları­
nın yayılmacılığa yönelik politikalar izlemesi
gelişmelerinden hangilerine dayandırdığı savunulabilir?
geçirmek istemiştir.
• Müttefik Devletler tarafından düzenlenen Normandiya Çı­
karması ile Fransa, Alman işgalinden kurtarılmıştır.
• ABD, Ödünç Verme ve Kiralama Yasası ile Müttefik Dev­
letleri desteklemiştir.
• lngiltere, Almanya'ya karşı izlemiş olduğu Yatıştırma Po­
litikası'ndan Almanya'nın Polonya'ya saldırması sonucun­
da vazgeçmiştir.
• ABD, Hiroşima ve Nagazaki kentlerine atom bombaları
atarak Japonya'yı savaşın dışına itmiştir.

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 Bu bilgilere bakılarak aşağıdaki sonuçlardan hangisine

ulaşılamaz?
D) 1 ve 111 E) il ve 111
A) Almanya'nın birden çok devlete karşı yayılmacılık politi­
kası izlediğine
B) İngiltere'nin belli bir döneme kadar Almanya ile aynı grup­
ta yer aldığına
C) ABD'nin, Almanya ve Japonya'nın izlemiş olduğu politika­
lardan rahatsız olduğuna
D) SSCB, ABD, İngiltere ve Fransa'nın il. Dünya Savaşı'nda
aynı grupta mücadele ettiğine
E) il. Dünya Savaşı'nda Fransa'nın yeterli askeri güce sahip
olamadığına

2. Aşağıdaki tabloda il. Dünya Savaşı'na ilişkin bazı gelişmeler

verilmiştir.
4. il. Dünya Savaşı Dönemi'nde Türkiye'deki hükümetlerin temel
No Gelişme sorunları; azalan üretim ve ithalat koşullarından dolayı oluşan
Almanya'nın Polonya'ya saldırması daralmayı gidermek, büyük kentlerin beslenmesini, ısınması­
nı ve giyimini sağlayabilmek, ekonomik olumsuzlukların halk
il · ABD ve' ingiltere'nin Atlantik Bildirgesi',ni yayınılama"' yığınlarının tahammül sınırını aşmasını önlemek olmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi bu sorunlara çözüm bulmak
Si

111 Müttefik Devletlerin,· ıtalya'ya yönelik Sicılya

' . . · Çıkar-
. _ � amacıyla düşünülen hükümet uygulamalarından biri de­
�ası'rn' yapması . - ·

..
ğildir?
iV " ABD tarafından Japonya'ya atom bombası atı_lması.
A) 1. Beş Yıllık Kalkınma Planı'nın hazırlanması
A°lmanya'nın Barbaross� Har�k�tı nı' düz-enlemesi . .
-

V
'

B) Milli Korunma Kanunu'nun çıkarılması

_'

Verilenlerden hangisi diğerlerinden daha sonra meydana C) Petrol Ofisi ve Et ve Balık Kurumu'nun kurulması
gelmiştir? D) Gıda maddelerinin dağıtımının karneye bağlanması
A) 1 B) il C) 111 D) iV _ E) V E) T icaret Ofisi ve İaşe Müsteşarlığı'nın kurulması
 Sınavda
Butarz
Sorarlar �
A 1
5. İkinci Dünya Savaşı sonunda Cenevre merkezli Milletler Ce­
miyeti'nin yerine · Kurulan Birleşmiş Milletler Teşkilatı, �_ew
York'u; Uluslararası Para Fonu (IMF) ise Washington'u �r­
kez olarak seçmiştir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?
A) Avrupa merkezli uluslararası sistemin ABD'ye doğru kay­
dığının
B) Avrupa devletleri arasında yaşanan krizlerin giderileme­
diğinin
C) ABD ile SSCB arasında soğuk savaşın başladığının
D) Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nda sadece Müttefik Devletlere
üyelik hakkı tanındığının
E) ABD ile Avrupalı devletler arasındaki rekabetin sona er­
diğinin
6. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Nazi Almanyası'na karşı za­
fer kazanan ülkelerin başında gelen SSCB, Avrupa kıtasında
cid�i bir güç haline gelmiştir. SSCB, Almanya'ya karşı verdiği
mücadele ile Alman işgali altında bulunan Doğu Avrupa ülke­
leri tarafından kurtarıcı olarak görülmüştür.
Bu durumun;
1. Balkanlarda komünizm rejiminin yayılması,
il. Demir Perde Devletlerinin ortaya çıkması,
ili. Balkanlarda huzur ve istikrarın sağlanması
sonuçlarından hangilerine yol açtığı savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız ili
D) I ve il E) 1, il ve 111
7. İkinci Dünya Savaşı sonrasında İngiltere ve Fransa'nın Asya,
Afrika ve Orta Doğu'daki sömürgelerinde ulusal kurtuluş ha­
reketleri başlamıştır.
Bu durum İngiltere ve Fransa ile ilgili aşağıdakilerden
hangisinin bir sonucu sayılabilir?
A) Birleşmiş Milletler Teşkilatı'na üye olmalarının
B) il. Dünya Savaşı'nı kazanmış olmalarına rağmen güç kay-
bına uğramalarının
C) SSCB'nin tehdidine açık �ate gelmelerinin
D) Atlantik Bildirgesi'nin hükümlerini kabul etmelerinin
E) Almanya'nın oluşturduğu tehditleri ortadan kaldıramama­
tarının
8. Türkiye, il. Dünya Savaşı'na girmemesine rağmen savaşın
etkilerini tüm ağırlığıyla hissetmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu etkilerden biri değildir?
A) Tek parti iktidarının sona ermesi
B) Sanayileşme sürecinin yavaşlaması
C) Milli savunmaya ayrılan payın artması
D) Nüfus artış hızının yavaşlaması
E) Karaborsacılık faaliyetlerin yaygınlaşması
9 . Aşağıdaki tabloda 1. ve il.Dünya Savaşlarındaki kayıplar ve­
rilmiştir.
Bu bilgilerden hareketle;
1. I.Dünya Savaşı'na katılan asker sayısı, il.Dünya Sava­
şı'ndaki asker sayısından daha fazladır.
il. il.Dünya Savaşı'nda cephe gerisini etkileyen silahlar,
I.Dünya Savaşı'na göre daha fazla kullanılmıştır.
111. il.Dünya Savaşı'nda yaşanan insan hakları ihlalleri I.Dün­
ya Savaşı'ndan daha fazladır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili
D) I ve il E) il ve 111
1 o. Cumhurbaşkanı ismet İnönü, 1 Kasım 1942'de TBMM'de yap­
tığı konuşmada il. Dünya Savaşı'na yönelik Türk dış politikası
hakkında: "Ahidlerimize, ittifaklarımıza sadık olarak ve her­
hangi bir devlete karşı hileli ve saklı fikirli olmaktan dikkatle
sakınarak milli emniyet siyasetimizi takip edeceğiz." demiştir.
Türkiye'nin bu söz doğrultusunda il. Dünya Savaşı'nda
aşağıdakilerden hangisini uyguladığı savunulabilir?
A) İlk başta tarafsız kalma, antlaşmalar ile kendi güvenliğini ga­
rantiye alma ve sonradan savaşa sembolik olarak katılma
B) İlk başlardan itibaren ittifakların içinde yer almak için ant­
laşmalar yapma ve savaşa fiili olarak katılma
C) Savaşın başında tavizler vererek güçlü devletler ile ittifak­
lar yapma ve savaşa girerek topraklarını genişletme
D) İlk başta tarafsızlık politikası izleme, bu yaklaşımı tüm
baskılara rağmen savaşın sonuna kadar sürdürme
E) Önce tarafsızlık politikası izleme, sonra Mihver Devletleri
ile aynı grupta yer alıp savaş başladıktan sonra Müttefik
Devletlerinin safında yer alma
 i l , D Ü N YA S AVA Ş I S Ü R E C İ N D E T Ü R K İ Y E V E D Ü N YA

1. Bir tarihçi: "Dört yıl dünyayı sarsan 1. Dünya Savaşı 1918 yı­
lında biterken ufukta barış güneşinin doğacağına dair bir be­
lirti yoktu." demiştir.
Tarihçinin bu görüşünün dayanak noktaları arasında aşa­
ğıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Yenilen devletlerle ağır koşullar taşıyan antlaşmaların im-
zalanması
B) Devletler arasında pakt ve antantlar oluşturulması
C) Bazı devletlerin savaş sonuçlarından memnun olmaması
4. Türkiye'nin İkinci Dünya Savaşı'ndaki politikaları hakkında
"Türkiye'nin il. Dünya Savaşı'ndaki durumu, bulunduğu stra­
tejik mevkisinin önemi dolayısıyla gerek Müttefiklerin gerek
Mihverin Türkiye'yi kendi yanlarında savaşa girmesi için har­
cadıkları çabaların ve T ürkiye üzerinde yaptıkları baskıların
hikayeşinden başka bir şey değildir. Savaşan tarafların bu
faaliyetleri karşisında Türkiye'nin politikası ise savaşın dışın­
da kalmak ve memleketi savaşın yıkıntılarından korumak ol­
muştur. Türkiye'nin idarecileri, bu gayenin gerçekleşmesinde
gerçekten değerli bir başarı kazanmışlardır." denmiştir.

D) Sömürgecilik faaliyetlerinin devam ettirilmeye çalışılması Aşağıdakilerden hangisi Türkiye hakkındaki bu bilgiler­
E) Bazı devletlerde aşırı milliyetçi yönetimlerin iktidara gel­ den çıkarılabilecek sonuçlardan biri değildir?
mesi A) Savaşan tarafların diplomatik baskılarına uğradığı
B) Savaşın dışında kalmaya g·ayret ettiği
C) Konumunun savaştaki devletlerin dikkatini çektiği
2. Atatürk'ün 1932'de: "Versailles (Versay) Antlaşması 1. Dünya
D) Yöneticilerinin diplomasi ilkelerini etkin olarak kullandığı
Savaşı'nın nedenlerinden hiçbirini yok edemediği gibi, aksine
E) Savaşın getirdiği koşullardan hiçbir şekilde etkilenmediği
düşman devletler arasındaki uçurumu büsbütün derinleştir­
miştir. Çünkü yenen devletler, yenilenlere barış şartlarını zorla
kabul ettirirken sadece düşmanlık duygularından beslenmiş­
lerdir. Böylelikle bugün, içinde yaşadığımız barış dönemi sa­
dece ateşkesten ibaret kalmıştır." demiştir.
Atatürk, dünyadaki durumu "ateşkes dö�emi" olarak de­
ğerlendirmekle aşağıdakilerden hangisini kastetmiş ola­
bilir?

A) Devletler arası ilişkilerin kesintiye uğrayacağı

B) Yakın dönemde yeni bir savaşın başlayacağı
C) Demokrasiye dayalı yönetimlerin yaygınlaşacağı
D) Barış antlaşmalarının kısa sürede imzalanamayacağı
E) Uluslararası ilişkilerde bloklaşmaların sonlanacağı

5. İkinci Dünya Savaşı sonrası barışı sağlamak amacıyla kuru­

3. İkinci Dünya Savaşı'nda ABD gibi askeri ve ekonomik gücü
lan Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nda veto hakkı sadece ABD,
yüksek olan bir devlet ile SSCB gibi insan kaynakları v� coğ­
SSCB, İngiltere, Fransa ve Çin devletlerine verilmiştir.
rafyası çok geniş, iklimi sert olan bir devletin İngiltere ve Fran­
sa'nın yanında savaşa girmesi, Almanya, İtalya ve Japonya Bu durumun aşağıdakilerden hangisine zemin hazırladığı
açısından savaşın seyrini değiştirmiştir. savunulabilir?

Bu bilgilerde İkinci Dünya Savaşı hakkında aşağıdakiler­ A) Teşkilat çalışmalarının kısa sürmesine
den hangisine değinilmiştir? B) Devletler arası çatışmaların sona ermesine
C) Barış girişimlerinin etkili olamamasına
A) Süresi B) Cepheleri C) Sonuçları
D) Teşkilatın varlığının kısa sürede sonlanmasına
D) Etkileyen faktörler E) Diplomasi aşaması E) Teşkilatta yer alan devlet sayısının aynı kalmasına

mı
 Sınavda
Butarz
A
Sorarlar

:�
6 . il. Dünya Savaşı başlayınca Türkiye'de kısmi seferberlik ilan
edilmiş, üretimi gerçekleştiren genç nüfusun önemli qplümü
silah altına alınmı_ş ve ülke bütçesinin büyük kısmı sayü nma
giderlerine ayrılmış�ır. T ürkiye, savaşın getirdiği olumsuz et­
kilerinden korunmak amacıyla birtakım vergi ve yükümlülük­
ler getirmiş, ancak bunların uygulanması sırasında yaşanan
suistimaller, haksızlıklar ve tutarsızlıklar büyük şikayetlere de
neden olmuştur.
Bu bilgilerde il.Dünya Savaşı yıllarındaki Türkiye hakkın­
da aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur?
A) Savaşın Türkiye'deki etkileri nelerdir?
B) Bütçe gelirleri niçin daha çok savunmaya ayrılmıştır?
C) Ekonomik alanda hangi tedbirler alınmıştır?
9. il. Dünya Savaşı boyunca Japonya'nın işgali altında bulunan
Çin ve Nazi Almanyası'nda yaşayan Yahudiler başta olmak
üzere; Romanlar, engelliler ve siyasi görüşlerine dayalı ge­
rekçelerle birçok insan toplu sürgünlere, toplama kamplarına
gönderilip insanlık dışı koşullarda yaşamaya ya da yargısız
infazlara maruz kaldılar. Çalışma ve toplama kamplarında yüz
binlerce insan yaşamını yitirdi.
Bu sorunun il.Dünya Savaşı sonrasına ait aşağıdakiler­
den hangisiyle engellenmeye çalışıldığı savunulabilir?
A) ABD liderliğindeki "Batı Bloku" ile SSCB liderliğindeki ko­
münist ideolojilerin oluşturduğu "Doğu Bloku"nun kurulması
B) Ekonomik bakımdan zor durumda olan devletlere yönelik
krediler sağlanması

D) İlk dönemlerde savaşa niçin girilmemiştir? C) Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun "Soykırım Suçunun
Önlenmesi ve Cezalandırılmasına ilişkin Sözleşme"yi ka­
E) Alınan tedbirlerin toplumsal etkileri nelerdir?
bul etmesi
D) Büyük devletlerin belli coğrafyalardaki mandater yönetim­
leri sonlandırması
E) Dünyadaki demokratik yönetimleri güçlendirmeye ve yay­
7. İkinci Dünya Savaşı sonrasında İsrail Devleti kurulur kurul­
gınlaştırmaya yönelik uluslararası politikaların hız kazan­
maz Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan ve Irak devletleri İsrail'e
ması
savaş açmıştır ( 15 Mayıs 1948). Böylece etkileri günümüze
kadar gelecek olan Birinci Arap-İsrail Savaşı başlamıştır.
Bu durumun bölgede;
1. birçok alanda istikrarsızlık yaşanması,
il. demografik yapının değişmesi,
111. mülteci olaylarının görülmesi

gelişmelerinden hangilerinde etkili olduğu savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve ili

8. Gazeteci: "1945'te Türkiye'nin, çok partili siyasal hayata geç­

mesinin sebepleri neler olabilir?"
Siyaset uzmanı: "---,"
Buna göre gazetecinin sorusuna siyaset uzmanının ver­
mesi gereken doğru cevaplar arasında, aşağıdakilerden
hangisi yoktur?
A) Demokratik yapının güçlendirilmek istenmesi
B) Batılı devletlerle ilişkile�jn geliştirilmek istenmesi
C) Hükümet kurma sorununun aşılmak istenmesi
D) Ülkenin yeni ekonomik politikalara ihtiyaç duyması
E) Millet iradesinin ülke yönetimine yansıtılmak istenmesi
1 0. il. Dünya Savaşı hakkında 8 Mayıs 1945 tarihli bir gazetede
"Avrupa'da Harp Bitti" manşeti atılmıştır.
Buna göre ilgili manşetin aşağıdakilerden hangisine da­
yandırıldığı söylenebilir?
A) Almanya'nın kayıtsız şartsız teslim olmasına
B) Fransa'nın Normandiya Çıkarması ile işgalden kurtarılma-
sına
C) Rusya'nın Stalingrad Mücadelesi ile Almanları yenmesine
D) İtalya'r:ıın Sicilya Çıkarması ile savaşın dışına itilmesine
E) ABD'nin Müttefik Devletlerinin yanında savaşa katılmasına

fil
 .·
1 . il.Dünya Savaşı'nda Yunanistan'da, önce İtalya'nın saldı-
rıları sonra da Almanya'nın işgalinin sonucu olarak, "büyük
açlık" dönemi yaşanması üzerine T ürkiye, kendi halkının da
sıkıntılar çektiği bu dönemde zorluklarla sağlayabildiği yardım
malzemelerini Ege Denizi üzerinden ve Yunanistan'da işgal-
.
ci _devletler olarak bulunan Almanya ve İtalya'dan özel izinler
alarak. Yunanlılara gönderdi. Yunanistan'ın işgal edilmesinden
sonra bu ülkeye yardım gönderen tek devlet, devam eden sa­
vaşta tarafsız kalan T ürkiye olmuştur.
Bu bilgilere bakarak Türkiye hakkında aşağıdakilerden
hangisine ulaşılamaz?
A) insan haklarına önem verdiğine
B) Komşularıyla sorunlar yaşamadığına
C) Diplomatik kurallara uygun davrandığına
D) Savaş hukuku ilkelerini yerine getirdiğine
E) Devletlerle çatışma yaşamaktan kaçındığına
2. Aşağıda 1. Dünya Savaşı'ndan sonra bazı devletlerin izledik-
leri dış politikalar verilmiştir.
• (--------) 1. Dünya Savaşı'ndan ABD ve
İngiltere ile birlikte en karlı çıkan ülke olmama rağmen Al­
manya'nın sınır komşusu olduğum için müttefiklerime göre
daha fazla zarar gördüm.
• --------) 1. Dünya Savaşı'ndan Avru-
pa'nın en büyük gücü olarak çıktım.
• (--------) 1. Dünya Savaşı'nda taraf de­
ğiştirerek İtilaf Devletlerinin safına geçmeme rağmen savaş
sonunda istediğimi tam alamadım.
• (-------- ) 1. Dünya Savaşı sonunda
Versailes Antlaşması ile savaş tamiratı adı altında ağır öde­
meler yapmak zorunda bırakıldım, topraklarımın bir kısmı
Danimarka ve Belçika gibi yeni kurulan devletlere verildi.
Bu politikaların ait olduğu devletler arasında aşağıdaki­
lerden hangisi yoktur?
A) İngiltere B) Fransa C) Almanya
D) ABD E) İtalya
3. Öğrenci:
(!)-­
Öğretmen:
-Birinci Dünya Savaşı sonrasında; yenilen devletlerle çok
ağır şartlar taşiyan antlaşmaların imzalanması, Almanya'da
nazizm, İtalya'da faşizm ve SSCB'de komünizm gibi akımlara
dayalı yönetimlerin iş başına geçmesi ve barışı sağlamaya
yönelik kurulan örgütlerin zamanla kuruluş amacından uzak­
laşması gibi durumlar söylenebilir.
Öğrenci:
(11)---
Öğretmen:
-Birleşmiş Milletler Teşkilatı,Uluslararası Para Fonu gibi ya­
pılar oluşturulmuştur. ABD ve SSCB gibi devletler ön plana
çıkmıştır. Dünyanın siyasi ve toplumsal yapısında değişmeler
yaşanmıştır.
Bu d iyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han­
gisi sırasıyla getirilmelidir?
A) (!)Birinci Dünya Savaşı'nın sonuçları nelerdir?
(ll)İkinci Dünya Savaşı'nın sebepleri nelerdir?
B) (!)ikinci Dünya Savaşı'nda hangi gruplar yer almıştır?
(ll)lkinci Dünya Savaşı'nı hangi devletler kazanmıştır?
C) (!)İkinci Dünya Savaşı'nın belli başlı sebepleri nelerdir?
(ll)lkinci Dünya Savaşı'nın sonuçları nelerdir?
D) (!)Birinci Dünya Savaşı'nın sonuçları nelerdir?
(ll)İkinci _Dünya Savaşı'nın farklı kıtalarda etkiler oluştur­
masının nedenleri nelerdir?
E) (!)Birinci ve ikinci Dünya Savaşları'nın benzer yönleri ne­
lerdir?
(ll)İkinci Dünya Savaşı sonrası dünya barışını sağlamak
amacıyla hangi adımlar atılmıştır?
 �
-
O RİJ İ NAL
R
.,

1
®
S O R U LA R

4. il. Dünya Savaşı'nda Nagazaki'ye atılan atom bombaları-ndan 6. Türkiye'nin il. Dünya Savaşı'nda izlediği politikalar aşağıda
kurtulanlardan biri olan Yoşiki Fukari: "Bazıları kurtulanların kronolojik olarak verilmiştir.
ölenler�en daha _ ş�nslı olduğunu söylüyor ama gerç�ten
öyle . mi?... Radyasyona maruz kaldığımda küçük olduğum . ; . , _ . · Tarih -� - ' ': .'

3 - 11 Şubat 1945 Yaita Konferansı 'nda bir araya gelen

•

için sağlığımın geleceği konusunda büyük bir kuşku içindeyim.

• -
1 .: '� • '•. ' • ı.;

Ebeveynler olarak ikinci kuşak kurbanlardan olan çocukları­ Roosevelt, Churchill ve Stalin 1945
mızın geleceğinden kuşkuluyuz . . . Benim çocuklarım, sağlıklı Nisan'ı sonunda San Francisco'da
çocukların anne ve babası olabilecekler mi? ... Ailem üçüncü toplanacak Birleşmiş Milletler Konfe­
kuşağı yaşayacak mı?" ifadelerini kullanmıştır. ransı'na sadece 1 Mart 1945 itibariyle
Almanya ve Japonya'yla savaş du­
Bu bilgiler il. Dünya Savaşı hakkında;
rumunda olan devletlerin kurucu üye
1. insan hakları ihlallerinin yaşandığı, olarak davet edilmesine karar verdiler.
il. insan sağlığı hakkında uzun süreli yıkıcı etkiler oluşturdu­ 20 Şubat ·1 945 ' , : İngilte�e 'büyü�elçisi:· . oışişleri ·- Bakan·ı
.
-.-.ı, _H aş a r füı ka'y·a_ 1T ürkiy.� nin Bfrl�ş�iş;
1

ğu, 'ı

· . . ,Mill�tler Könferarisı nc,ı . ka�ilabilmesi

' • 1 ' 1 ,. , .... . ı • ' '

111. kitle imha silahlarının kullanıldığı ·

'.

_-_ ,_ için ~en geç 1 - Mart·a· kadar ' A frrianya-'ve

. . . . ' ' \ . . . ..

ifadelerinden hangilerini doğrular niteliktedir?

Japo_�ya:ya savaş· ilan - �t�esi _ g�-r�kti�
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 �ini ):>ildlr�i.:: . , · · · · · · · · · · ·
22 Şubat 1945 T BMM olağanüstü toplantıya çağrıldı.
D) il ve 111 E) 1, il ve 111
23 Şubat 1945
1 Mart 1945 Türkiye, 1 Ocak 1942 tarihli Birleşmiş
Milletler Beyannamesi'ni resmen im­
zaladı.
5 Mart 1945 . Ameri.ka Dışişleri . Bakanı, Sah' Fra'n-:-. -
cisco - .Konferansı'na .katı!anJara dave­
. -

5. t/ye yoll�dığını a_çİkla91_: Bi_r" ,ğ'ü tı - �orıra

1 927 - 1 955 Arası Türkiye'de Nüfus Artışı İstatistikleri
T ürkiye, . ,ABD�: b_üyükelçisi :tarafınd9n:
. . . ·. : . .. . '
resmen ' ct�v�t e dilçÜ_'

16. 158. 018 21, 10 Buna göre tablodaki noktalı bölüme aşağıdakilerden han­
17. 820. 950 gisinin getirilmesi gerekir?
18. 790. 174 A) Türkiye, tarafsızlık politikasını sürdürdü.
20. 947. 188 21, 73 B) Türkiye, Almanya ve Japonya'ya savaş ilan etti.

1955 24. 064. 763 27, 75 C) Türkiye, seferberlik ilan etti

D) Türkiye, Mihver Devletleri tarafına geçt_i.
Tablodaki bilgilere göre 1945 yılında Türkiye nüfus artış hızı
E) Türkiye, İngiltere ve SSCB'ye savaş ilan etti.
10,59 seviyesindedir.
Bu durumun nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gös­
terilebilir?

A) Toprak reformunun hazırlanamaması

B) il. Dünya Savaşı'nın etkilerinin hissedilmesi
C) Almanya'ya işçi göçlerinin_ yaşanması
D) il. Beş Yıllık Kalkınma Planı'nın uygulanamaması
E) Kö�den büyük şehirlere göçlerin yaşanması
 ______- · --- __ . . -

1
.

Ü N YA SAVA Ş I S □ N RAS I N DA T ÜR K İ YE VE D ÜN YA
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün demokrasi ilkelerine
daha çok yer tanınacağını bildirmesinden sonra CHP yö­
netimine "Dörtlü Takrir" önergesini veren milletvekilleri
arasında, aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Refik Koraltan B) Celal Bayar
4. il. Dünya Savaşı sonunda Almanya, İtalya ve Japonya ulus­
lararası siyasette saf dışı kalmış, İngiltere ve Fransa dünya
siyasetindeki belirleyiciliklerini kaybetmişlerdir.
· Bu durumun aşağıdakilerden hangisine ortam hazırladığı
savunulabilir?

C) Nuri Demirağ D) Fuat Köprülü A) Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nın kurulmasına

E) Adnan Menderes B) ABD ile SSCB arasında Soğuk Savaş'ın başlamasına

C) Bazı bölgelerde mandater yönetimlerin kurulmasına
O) Devletlerarasında sömürgecilik rekabetinin sona ermesi­
ne
E) Uluslararası ilişkilerde kalıcı barışın sağlanmasına

Demokrat Parti'nin ilk yıllarında 1 8 Temmuz 1 932 tarihli ge­

nelge ile başlayan ezanın Türkçe okutulması uygulamasına
1 6 Haziran 1 950'de son verilmiştir. Bu tarihten sonra ezanın
okunuşu aslına döndürülmüştür. Yine aynı dönemde halkı
kışkırtmak amaçlı Atatürk heykellerine yapılan saldırılar üze­
rine 25 Temmuz 1 951 'de Atatürk'ün manevi şahsiyetini ko­
rumak için Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun
çıkarılmıştır. İnşaatı yarım kalan Anıtkabir tamamlanmış ve
1 953'te Atatürk'ün naaşı geçici olarak konulduğu Etnografya 5. Türkiye Cumhuriyeti'nde 1 950-1 960 yılları arasında "Baş­
Müzesi'nden alınarak törenle ebedi istirahatgahı olan Anıtka­ bakanlık" ve "Cumhurbaşkanlığı" görevlerinde bulunan dev­
bir'e nakledilmiştir. let adamları, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak ve­
rilmiştir?
Bu düzenlemeler ile aşağıdakilerden hangisinin hedef­
lendiği savunlamaz? Başbakanlık Cumhurbaşkanlığı

A) Birlik ve bütünlüğü sağlamak A) Adnan Menderes Celal Bayar

B) inanç hürriyetini korumak B) Şükrü Saraçoğlu İsmet İnönü
C) Halkın tahrik edilmesini önlemek C) Hasan Saka Cemal Gürsel
D) Toplumsal değerleri muhafaza etmek D) Refik Koraltan Cevdet Sunay
E) Atatürk ilkelerini anayasal garanti altına almak
E) Süleyman Demirel Fahri Korutürk

Türkiye'de 1 950'Ii yıllardan itibaren köylerden kentlere olan

göçler hızlanmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun nedenlerinden biri
değildir?
6. Türkiye, Misakımilli sı'nırları dışında ilk defa aşağıdaki sa­
A) Tarımda makineleşmenin artması vaşlardan hangisine asker göndermiştir?
B) Köylerde iş imkanlarının azalması
A) Kore Savaşı B) Yom Kippur Savaşı
C) Halkın daha iyi yaşama isteği duyması
D) Köylüye toprak dağıtılması C) Bosna Savaşı D) Vietnam Savaşı
E) Kentlerde sanayileşmenin hızlanması E) Körfez Savaşı

El
. Önce Konuyu

���111 - ·
\ Tanımak

7. il. Dünya Savaşı'ndan 199 1 'e kadar SSCB liderliğindeki Doğu
Bloku ile ABD liderliğindeki Batı Bloku arasında süren ve ger­
ginlikle geçen döneme "Soğuk Savaş Dönemi" adı verilm�tir.
Aşağıdakilerden hangisi bu dönemi yansıtan oluşum
veya politikalardan biri değildir?
A) NAT O B) Varşova Paktı
1 o. • İkinci Dünya Savaşı'ndan Almanya, İtalya ve Japonya
yenik ayrılmışlardır.
• İngiltere ve Fransa ikinci Dünya Savaşı'nı kazanmaları-
na rağmen savaştan yıpranmış olarak çıkmışlardır.
Yukarıdaki gelişmelerin ortaya çıkardığı sonuç aşağıdaki­
lerden hangisidir?

A) ABD ile SSCB arasında liderlik mücadelesinin başlaması

C) Monroe Doktrini D) Molotof Planı
B) Uluslararası ilişkilerde sömürgecilik rekabetinin azalması
E) Marshall Planı C) ikinci Dünya Savaşı'nın etkilerinin daha kısa süreli olması
D) Avrupa devletlerinin savaş öncesi sınırlarına çekilmesi
E) Devletler arasında savaş sebebi sayılacak durumların
8. T ürkiye'de 1 4 Mayıs 1950 seçimlerinde Demokrat Parti, oyla­ sonlanması
rın %53'ünü alarak TBMM'de 416 milletvekilliğini elde etmiş,
CHP ise oyların %40'ı ile 69 milletvekilliği elde etmiştir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?

A) Çok partili hayata geçildiğinin

B) Tek dereceli seçim sistemine geçildiğinin
C) Koalisyon hükümeti kurulduğunun
D) Seçimlerde kapalı oy, açık sayım ilkesinin uygulandığının
E) Hükümeti denetleme imkanının ortadan kalktığının

9. il. Dünya Savaşı'ndan sonra ABD'nin başını çektiği Batı

Bloku ülkeleri ile SSCB'nin önderliğindeki Doğu Bloku ülke­
leri arasındaki ekonomik, askeri, ideolojik, siyasi, ve kültürel
alanlarda büyük çekişmeler yaşanmıştır. 1960'Iara kadar de­
vam eden bu süreç ayiıı zamanda Soğuk Savaş Dönemi ola­
rak adlandırılmıştır. il.Dünya Savaşı'ndan sonra ortaya çıkan
iki kutup arasındaki sürekli gerginlik ve rekabet mevcut olsa
da bu durum sıcak çatışmaya dönüşmemiştir. Bunun nedeni
hem Batı Bloku hem de Doğu Bloku'nun elinde etki ve tahrip
gücü yüksek nükleer ve kimyasal başlıklı silahların olmasıdır.
Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşı­
lamaz?
A) İkinci Dünya Savaşı sonrası uluslararası ilişkilerde barış
ortamı sağlanamamıştır.
B) ABD ve SSCB'nin liderliğinde devletler arasında rekabet
ortamı oluşmuştur.
C) 1960 yılı sonrası uluslararası ilişkilerde devletlerarası re­
kabet yerinin dayanışmaya bırakmıştır.
D) Soğuk Savaş Dönemi'nde devletler bir çok alanda birbir­
lerine üstünlük sağlamaya çalışmışlardır.
E) Bl�kların silah teknolojisinde yakaladıkları seviye sıcak
çatışmaları engellemiştir.
1 1 . Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında 1954'te Anka­
ra'da Balkan Paktı kurulmuştur. Balkan Paktı'nı imzalayan bu
üç devlet, ilişkilerini geliştirerek 9 Ağustos 1954'te Yugoslav­
ya'nı n Belci kentinde "Siyasi İş Birliği ve Karşılıklı Yardım Ant­
laşması'nı imzalayarak Üçlü Balkan İttifakı'nı kurmuşlardır.
,Ancak Balkan Paktı ve İttifakı uzun süreli olamamıştır.
Bu durumda:
1. SSCB'de Kruşçev'in başlattığı yumuşama politikasının
etkisiyle Yugoslavya'nın hem Sovyetlerle tekrar yakınlaş­
ması hem de İtalya ile sınır sorunu olan Trieste kenti soru­
nunu çözmesi,
il. Türkiye ile Yunanistan arasında Kıbrıs sorununun ve 6-7
Eylül Olaylarının yaşanması,
111. Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne giriş sürecinde Yunanistan'ın
engelleyici tutum takınması
nedenlerinden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
· D) ı ve 111 E) 1, il ve 111

UcDört
Bes
 1 i l . D Ü N YA S AVA Ş I S □ N R A S I N D A T Ü R K İ Y E V E D Ü N YA
1 . İngiliz Devlet Adamı Winston Churchill'in: "Baltık Deni­
zi'ndeki Stettin'den, Adriyatik'teki Trieste'ye kadar tüm kıta
boyunca bir demir perde indi." ifadelerindeki durumu oluş­
turan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A) SSCB B) Fransa C) Almanya
D) ABD E) İngiltere
2. "Türkiye'nin Batı Bloku içersisinde yer almasının nedenleri
nelerdir?" şeklindeki soruyu, bir uluslararası ilişkiler uzmanı:
"il. Dünya Savaşı sonrası Sovyetler Birliği'nin Boğazlarda üs
ve Doğu Anadolu'da toprak talep etmesi Türkiye'yi ABD'ye
yakınlaştırmıştır. Ayrıca yüzyıllardır yönetiminin Batı'ya dönük
olması da Türkiye'nin Batı Bloku'nda yer almasında etkili ol­
muştur.Türkiye, il.Dünya Savaşı'nın yarattığı ekonomik dur­
gunluktan çıkmak ve ABD'den gelecek ekonomik yardımlarla
da gelişip dünya ekonomisinde önemli bir yer edinmek istiyor­
du. Demokrasinin gelişmesi için de Batı kurumlarına girmeyi
kaçınılmaz görüyordu." diyerek cevaplandırmıştır.
Buna göre uzman, aşağıdaki unsurlardan hangisini Tür­
kiye'nin Batı Bloku'nu tercih etmesinin bir nedeni olarak
görmemektedir?
A) Siyasi B) Ekonomik C) Askeri
D) Tarihi E) Politik
3. Türkiye, Soğuk Savaş Dönemi'nde Batı Bloku içerisinde yer
almıştır.
Bu d urumda Türkiye'nin aşağıdaki özelliklerinden hangi­
sinin etkili olduğu savunulamaz?
A) Boğazlar ve Doğu Anadolu'da SSCB'nin tehditlerinin his-
sedilmesi
B) Uzun zamandır Batı ile ilişkiler kurulmuş olması
C) ABD'den gelecek ekonomik yardımlara ihtiyaç duyulması
D) İkinci Dünya Savaşı'nda Almanya ve Japonya'ya savaş
ilan edilmesi
E) Demokratik gelişme için Batı ittifakına girmenin kaçınıl­
maz olduğunun düşünülmesi
1·
4. 16 Şubat 1950'de T BMM'de kabul edilen yeni seçim yasası
ile seçimlerin tek dereceli, gizli oy ve açık sayım esasına göre
yapılması kararlaştırılmış, seçimler yargı denetimine alınmış
ve seçimleri yönetmek amacıyla Yüksek Seçim Kurulu kurul­
muştur.
Aşağıdakilerden hangisinin, Seçim Kanunu'nda yapılan
bu değişikliğin sonuçlarından biri olduğu savunulabilir?
A) Milletvekili seçiminde seçmen sayısının artırılması
! :
B) Hükümet kurma faaliyetlerinin daha kolay hale gelmesi 1
1
C) Seçim sonuçlarının kamuoyu tarafından daha güvenli bu­
1
lunması
D) Mecliste milletvekilleri arasındaki düşünce farklılıklarının
azalması
E) Milletvekili sayısının artırılması için yeni seçim yöntemle­
rinin denenmesi
1 1
5. Soğuk Sav·aş, il. Dünya Savaşı'ndan sonra savaştan galip
çıkmış SSCB ve ABD'nin çevresinde kümelenmiş devletlerin
aralarındaki anlaşmazlık ve çatışmaları, birbirlerine d_oğrudan
silah kullanmadan sürdürdükleri tarihsel bir dönemdir.
Aşağıdakilerden hangisi bu dönem hakkında söylenebi­
lecek ifad�lerden biri değildir?
A) Taraflar arasındaki sorunların kökleri, Postdam Konferan­
sı'na kadar gitmektedir.
B) Bu dönemde blokların ve üyelerin davranışlarını denet­
lemeye yönelik taraflarca benimsenmiş kurallar olmamış
ve ilişkilerde belirleyici olan etken, tamamiyle güce dayalı
olmuştur.
C) Bu dönemde devletler savunma alanında aşırıya varan
harcamalar yaptıkları için bilim, teknoloji ve ekonomi alan­
larında gerileme içerisine girmişlerdir.
D) 1960'11 yıllardan itibaren bloklar arası ilişkilerde yumuşa­
ma (detant) başlamıştır.
E) Dünyanın değişik bölgelerinde ABD ve SSCB'nin destek­
lediği savaşlar yaşanmıştır.
 Sınavda
Bu tarz
Sorarlar �
A 1
6. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü 19 Mayıs 1945'te "Memleketin 9. Türkiye, il. Dünya Savaşı sonunda kurulan BM'nin elli iki ku­

:j
siyaset ve fikir hayatında demokrasi ilkeleri daha geniş qJçüde
hüküm sürecektir.''. demiştir.
İsmet İnönü'nün bu sözü doğrultusunda Türkiye'de ilk
rucu üyesi arasında yer almıştı. BM'nin kuruluş metinlerinde
"demokrasi" önemli vurgularından biriydi. Öte yandan Türki­
ye, Doğu ve Batı Bloku ayrışmasında "hür dünya" diye ifade
edilen Batı Bloku'nu destekliyordu. Türkiye, tüm alanlarda bir

bütünsel kalkınma ve dünya ile eklemlenecek bir ekonomi is­

önce aşağıdaki' partilerden hangisi kurulmuştur?
A) Adalet Partisi tiyordu. Bunun için Avrupa'nın siyasal çoğunluk anlayışı da
B) Milli Kalkınma Partisi Türkiye de uygulanacaktı. Batı Bloku'nda kabul görmek ve
C) Demokrat Parti desteklenmek için liberal Avrupa'nın değerlerinden olan bu
süreci başlatmalıydı.
D) Terakkiperver Cumhuriyet Halk Fırkası
E) Millet Partisi Yukarıdaki bilgilerde gerekçeleri anlatılan, "bu süreç" ola­
rak belirtilen durum, aşağıdakilerden hangisi olabilir ?
A) Toprak reformunun hazırlanması
B) ikinci Beş Y ıllık Kalkınma Planı'nın hazırlanması
C) Çok partili hayata geçilmesi
D) Üniversite reformunun hazırlanması
7 . T ürkiye, İkinci Dünya Savaşı'nın son dönemlerinde Almanya
E) İki dereceli seçim sisteminin sonlandırılması
ve Japonya'ya savaş açmış, bunun sonucunda da Birleşmiş
Milletler Teşkilatı'na üye olmuştur.
Türkiye'nin dış politikası ile ilgili yukarıdaki ilişkinin;
1. Kore Savaşı - NAT O,
il. Bosna Savaşı - Avrupa Birliği,
111. Körfez Savaşı - Avrupa Konseyi

verilenlerden hangileri için de geçerli olduğu savunu la­

bilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

1 o. 1946 yılında kurulan Demokrat Parti'nin programı,"siyasette

8. T ürkiye'ye Marshall Planı doğrultusunda yardım eden ABD,
yardımların kara yolları yapımı için de kullanılmasını istemiş­
tir. Bu yüzden demir yolları yapımı durdurulup kara yolları
yapımına ağırlık verilmiştir. Amerikalı teknik uzmanların girişi­
miyle 1949'da Kara Yolları İdaresi kurulmuştur.
Bu d urumun Türkiye'de;
1. ulaşımın daha kolay hale gelmesi,
il. ithal otomobil sayısının artması,
111. petrol ihtiyacının artması
sonuçlarından hangilerine yol açtığı savunulabilir?
demokrasi" ile "ekonomik hayatta liberalizm" ilkelerine dayan­
dırılmıştır.
Buna göre Demokrat Parti'nin iktidarı yıllarında;
1. seçimlerde "açık oy, gizli sayım" ilkesi yerine, "kapalı oy,
açık sayım" ilkesinin benimsenmesi,
il. Petrol Kanunu ile Türkiye'nin petrol kaynaklarının işletil­
mesinin özel teşebbüse devredilmesi,
111. ekonominin devlet eliyle sürdürülmesini sağlamaya yöne­
lik Ereğli Demir Çelik Fabrikası ve Devlet Malzeme Ofisi
gibi kurumların oluşturulması
durumlarından hangileri, benimsemiş olduğu ilkeler doğ­
rultusunda politika izlediğine kanıt niteliğindedir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve 111 D) 1 ve il E) 1, il ve 111

mı
 i l . D Ü N YA S AVA Ş I S □ N RAS I N DA T Ü R K İ Y E V E D Ü N YA

1 . 1 945-1 950 yılları arasında Türkiye'deki bazı gelişmeler şun­
lardır.
Çalışma Bakanlıği kuruldu. -·
İşçi Sigortaları Genel Müdürİüğü kuruldu
İş ye İşçi Bulma Kurum'µ_ kuruldu_ . ' \
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Çalışma hayatı düzenlenmeye çalışılmıştır.
4. Kore Savaşı'nda Türk tugayındaki askerlerden Astsubay Sü­
leyman Dilbirliği, annesi-babası öldürülmüş Koreli küçük kız
Kim Eunja'yı ölümden kurtarmış, çocuğa 1 5 ay boyunca ken­
di çocuğu gibi bakmıştır. Savaş bitip de Türkiye'ye dönünce,
Ayla a�ını verdiği kızından bir daha haber alamamış, fakat
altmış yıl sonra yapılan girişimlerle 201 0'da Süleyman Dilbir­
liği ve Ayla adını verdiği Kim Eunja Güney Kore'de buluşmuş­
lardır.

B) Ekonomide devletçilik ilkesi terk edilmiştir. Bu durum Türk askerinin,

C) Sosyal devlet anlayışına uygun davranılmıştır. 1. insani,
D) Birbirini tamamlayan gelişmeler yaşanmıştır. il. millT,
E) İşçile_rin yaşantısı kolaylaştırılmak istenmiştir. 111. diplomasi

değerlerinden hangilerini savaşta bile yaşattığının gös­

tergesi sayılabilir?
2. Türkiye'de 1 940-1 945 yılları arasında nüfus artış oranı %5,4 A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
iken bu oran 1 945-1 950 yılları arasında % 1 1 ,5'e çıkmıştır.
D) 1 ve il E) il ve 111
Bu durumda;
1. seferberlik uygulamasının sona ermesi,
il. sağlık alanında gelişmeler yaşanması,
111. şehircilik alanında gelişmeler yaşanması
.l
1
1

gelişmelerinden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1,11 ve 111

3 . CHP yönetimine karşı verilen "Dörtlü Takrir"in "Düşünceleri­

miz" bölümünde şu ifadeler yer almıştır:
• Ulusal egemenliğin en doğal sonucu ve aynı zamanda
dayanağı olan meclis denetiminin, anayasamızın yalnız
şekline değil, ruhuna da tam uygun olarak belirlenmesini
sağlayacak tedbirlerin aranması,
• Yurttaşların politik hak ve özgürlüklerini kullanabilmeleri 5. T ürkiye'de 27 Mayıs 1 960'ta MillT Birlik Komitesi adlı bir cun­
olanağının sağlanması, ta yapılanması, Türk Silahlı Kuvvetleri adına millT iradeyi hiçe
• Bütün parti çalışmalarının yukarıdaki esaslara tam uygun sayarak ülke yönetimine el koymuş, Demokrat Parti üyelerini
bir şekilde yeni baştan düzenlenmesidir. tutuklamış, anayasayı ve meclisi feshederek tüm siyasi faali­
yetleri askıya almıştır.
Bu ifadeler doğrultusunda Türkiye'de aşağıdaki partiler­
den hangisi kurulmuştur? Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Milli Kalkınma Partisi · A) Olağanüstü dönem uygulamaları yaşandığı

B) Adalet Partisi B) AskerT kesime siyaset hakkı tanındığı

C) Demokrat Parti C) Yeni bir hükümet modeline geçildiği

D) Terakkiperver Cumhuriyet Halk Fırkası D) Milletvekili olma şartlarının değiştirildiği

E) Millet Partisi E) Rejim biçimi hakkında tartışmalar yaşandığı

 Sınavda
. Bu tarz A
Sorarlar �

6. Türkiye'de, 9. Türkiye'de 1955'ten itibaren gümrük vergisinde değer esası­

• 1950'de T ürkiye Sınai' Kalkınma Bankası kurulmuştlt na geçilerek gümrük tarifeleri yükseltilmiştir. il. Dünya Savaşı
• 1951'de "Yabanci Sermaye Yatırımlarını Teşvik Kafiunu"
;./ sonrasında da uygulanmış olan Milli Korunma Kanunu tekrar
çıkartılmıştır. uygulamaya konulmuştur.

• 1954'te çıkarılan Petrol Kanunu ile birlikte birçok yabancı B u durum aşağıdakilerden hangisinin doğrudan bir gös­
şirkete Türkiye'de petrol arama izni verilmiştir. tergesidir?

Bu düzenlemelerle aşağıdakilerden hangisinde beklenti A) Yatırımların özel sektöre bırakıldığının

olduğu savunulamaz? B) Dış ticarette gelir-gider dengesinin sağlandığının

A) Ekonomik hayatın canlandırılması C) Ekonomik hayatta sıkıntılar yaşandığının

8) Yabancı sermayenin ülkeye çekilmesi D) Sanayi ürünlerinin üretimine öncelik verildiğinin

C) Devletin ekonomideki etkinliğinin sonlandırılması E) Yabancılarla olan ticarete ara verildiğinin

D) Petrol kaynaklarının hızlı ve verimli değerlendirilmesi

E) iş bulma imkanlarının artırılması

7. 1950'1i yıllardan itibaren makineleşmenin artması, köylerdeki

iş imkanlarının azlığı, eğitim ve sağlık hizmetlerinin yetersiz­
liği, kentlerdeki sanayileşme ile beraber köylerden kentlere
göçler daha da artarak devam etmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu göçlerin kentlerdeki sonuçla­
rından biri olarak gösterilemez?
A) Konut sıkıntısı· yaşanması
8) Hava kirliliğinin artması 1 o.
C) Çarpık kentleşme yaşanması
D) Kültürel etkileşimin azalması
E) Altyapı sorunları oluşması

8 . Aşağıdakilerden hangisi 1 950'Ierden itibaren Türkiye'de

müzik alanında devlet denetiminin azalmasının ve farklı
kültürlerden etkilenmenin bir sonucu olarak gösterilebi­
lir?
A) Türkülerin geniş kitlelere ulaşması
8) Radyo, plak ve müzik cihazlarına ilginin artması
C) Jazz ve Rock'n Roll türlerine eğilim olması
D) Klasik Türk müziğinin gelişimini devam ettirmesi
E) Konserlere olan ilginin artması
İkinci Dünya Savaşı sonrası dünyadaki siyasal düzeni
gösteren bu haritaya göre aşağıdakilerden hangisi söy­
lenemez?
A) ABD ve SSCB'nin dünya siyasetinde etkin olduğu
B) Uluslararası ilişkilerde bloklaşmaların yaşandığı
C) Devletlerin birbirlerine karşı üstünlük amaçladığı
D) Genel .düzeni kabul etmeyen devletlerin olduğu
E) Devletler arası ilişkilerde sıcak çatışmaların olduğu
1. ABD, Soğuk Savaş Dönemi'nde Sovyetler Birliği'ni "çevre­
leme politikası" gereği ------- dolayı Türkiye'yi
yanında görmek istemiştir.
Buna göre verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisinin
getirilmesi gerekmektedir?
A) jeopolitik konumundan
8) nüfus sayısından
C) demokratik yönetiminden
D) askeri gücünden
E) ekonomik gücünden
2. "Türkiye, ABD'nin Truman Doktrini'ne dahil olduğu gibi
1948'de kurulan Avrupa Ekonomik İş Birliği Örgütü'ne,
1949'da kurulan Avrupa Konseyi'ne de üye olmuştur. Türki­
ye'nin dış politikada Batı güvenlik sistemine dahil olduğunun
en belirgin kanıtı ise Kore Savaşı'na katılması ve daha sonra
da NATO'ya üye olmasıdır. Türkiye ayrıca Balkan ve Bağdat
paktlarını n kurulmasında önemli bir rol oynayarak bölgesinde
de etkili bir güç olmaya çalışmıştır." ifadeleri ile değerlen­
dirilmesi yapılan konu, aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Soğuk savaşın başlama nedenleri
8) Avrupa Birliği'nin tarihsel süreci
C) Türkiye'nin Batı Bloku'nda yer almasının etkileri
s. Türkiye NAT O üyesi olduktan sonra ABD ve İngiltere, NATO
D) ABD ile SSCB arasında yaşanan krizler
�) Türkiye'nin İkinci Dünya Savaşı'nda yer almamasının so­
nuçları
3 . 6 Temmuz 1950 tarihli Son Posta Gazetesi'nin manşetinde
"Kore Savaşı'na askeri kuvvetle katılıyoruz." haberi yer almış­
tır.
Haberde verilen gelişmenin T ürkiye'ye etkisi aşağıdaki­
lerden hangisidir?
A) Marshall yardımından istifade edilmesi
B) Kuzey Atlantik Savunma Paktı'na üye olunması
C) Kıbrıs meselesinde dış destek sağlanması
D) Sovyetler Birliği ile olan sorunların çözümlenmesi
E) Birleşmiş Milletler Teşkilatı'na üye olunması
mı
4. � �_'1 �
.... (
Demokratik düzenin ko- SSCB'ye karşı uyguladığı çev-
runmak istenmesi releme politikasını güçlendir­
mek istemesi
SSCB'ye karşı askeri Batı Bloku'nun askeri bakım­
korunma imkanının elde dan daha güçlü hale gelmesi
edilmesi ve komünizmin etki alanının
daraltılması
Yukarıdaki tabloda Soğuk Savaş Dönemi'ndeki bir gelişmenin
ABD ve T ürkiye açısından gereksinimlerine değinilmiştir.
Buna göre, Türkiye açısından gereksinim yönü olan ge­
lişme, aşağıdakilerden hangisidir?
A) İkinci Dünya Savaşı'na katılması
B) Birleşmiş Milletler Teşkilatı'na üye olunması
C) NAT O'ya üye olunması
D) Kore Savaşı'na asker gönderilmesi
E) Avrupa Konseyi'ne üye olunması
toplantılarında Türkiye'ye Orta Doğu'nun savunması için üze­
rine düşen görevi yapması gerektiğini belirtmişlerdir. Balkan
Paktı, NAT O'nun güney cephesini İtalya ile birleştirmişti. Tür­
kiye'de kesilen bu hattı Doğu'ya doğru devam ettirerek SEA­
TO ile birleştirmek için lran ve Pakistan'ı da içine alacak yeni
bir kuruluşa gereksinim vardı. ABD Dışişleri Bakanı J. Foster
Dulles'a ait olan ve "Kuzey Kuşağı Projesi" olarak adlandırılan
bu tasarının temeli, komünizmin yayılmasına karşı Orta Doğu
devletlerini bir ittifak sist,emi içinde toplamaktı.
Verilen bilgilerde kurulma gerekçeleri anlatılan ve Türki­
ye'nin de üye olduğu kuruluş, aşağıdakilerden hangisi­
dir?
A) Bağdat Paktı
B) Birleşmiş Milletler Teşkilatı
C) Avrupa Ekonomik Topluluğu
D) İslam işbirliği Teşkilatı
E) Avrupa Konseyi
 ----
- �. 1 ' ' • • .

O R i J i N A L®
· ·

R S O R U LA R 1
6. Kuyruklu Şiir . .
8. No Bilgi . Harf ' •Kavram· '. ·
Uyuşamayız, yollarımız ayrı; ,.
' .
o,• · '· ,- : · ·1 ' ·',,.
, .

Sen ciğercinin kedisi,. ben sokak kedisi;

,::ı ·•

1 Doğu Bloku ülkelerinin 1955'te a T ruman

·. : ; , , ,ı ' .

Senin yiyeceğin, kalaylı kapta; kurduğu askeri ve siyasal bir Doktrini

Benimki aslan ağzında; örgüttür.
Sen aşk rüyası görürsün, ben kemik. 2 ABD'nin, Avrupa'nın ekonomik b M arshall
Orhan Veli Kanık'a ait verilen şiirde Türkiye'de il.Dünya kalkınmasına yönelik planıdır. Planı
Savaşı sonrası yaşanan aşağıdaki gelişmelerden hangi­ 3 il. Dünya Savaşı sonrası C Avrupa
sinin yansıtıldığı söylenebilir? ABD'nin Sovyetler Birliği'ne Konseyi
A) Sosyo-ekonomik yapıda farklılıklar oluşması karşı uyguladığı dış politika
stratejisine denir.
B) Siyasal hayatta farklı partilerin kurulması
4 Avrupa'da; üye ülkeler arasın- d Çevreleme
C) Ekonomide liberalizm ilkesinin benimsenmesi
da ekonomik, sosyal, kültürel, Politikası
D) Toplumda düşünce farklılıklarının yaşanmas_ı bilimsel, hukuksal ve yönetim-
E) Hayat standartlarının iyileşmeye başlaması sel ortaklıklar kurmak, insan
hak ve özgürlüklerini korumak
amacıyla 5 Mayıs 1949'da on
ülke tarafından kurulan kurum
5 ABD'nin SSCB'ye karşı Türki- e Var şo v a
ye ve Yunanistan'ı yanına çek- Paktı
mek için geliştirdiği politikadır.

Tablodaki bilgilerin eşleştirilmesi, aşağıdakilerden hangi­

sinde doğru olarak verilmiştir?

A) 1-a, 2-b, 3-c, 4-d, 5-e

B) 1-b, 2-c, 3-d, 4-a-5-e
C) 1-e, 2-d, 3-c, 4-b, 5-a
D) 1-c, 2-e, 3-a, 4-d, 5-b
E) 1-e, 2-b, 3-d, 4-c, 5-a

7. Türkiye, Soğuk Savaş Dönemi'nde Batı Bloku'nda yer almış

ve bu doğrultuda sorumluluklar üstlenmiştir.
Bu sorumluluklara gazetelerde yer alan,

1. "Türk - Irak Paktı dün gece Bağdat'ta imzalandı." (25 Şu­

bat 1955),
il. "CENT O toplantısı Tahran'da açıldı. İran Şahı da dün Ha­
riciye Vekili Zorlu'yu kabul etti." (29 Nisan 1960),
111. "Atlantik Paktı'na girmek için resmen müracaatta bulun­
_
duk." (3 Ağustos 1950)

manşetlerinden hangilefrkanıt olarak gösterilebilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 11_1

D) 1 ve il E) 1, il ve 111

::ı L LJ M S AL D E VRİ M Ç A Ğ I N DA D ÜN YA VE T ÜRK İ YE
1 . • Doğu Bloku ülkelerinden Yugoslavya ve Çin'in SSCB He
ters düşmesi
• ABD ve SSCB arasında 1962'de meydana gelen Küba
Krizi ile kendisini gösteren küresel çapta bir nükleer savaş
tehlikesinin ortaya çıkması
Bu gelişmelerin ortaya çıkardığı sonuç aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Uluslararası ilişkilerde Yumuşama Dönemi'nin başlaması
B) Dünya barışını sağlamak için Birleşmiş Milletler Teşkila­
tı'nın kurulması
C) Devletler arasında farklı alanlarda yaşanan rekabetin
sonlanması
D) Farklı coğrafyalardaki mandater yönetimlerin sonlandı­
rılması
E) Uluslararası ilişkilerde "Bağlantısızlık" ismiyle anılan bir
bloğun oluşması
2. Yumuşama Dönemi'nde bloklarda meydana gelen yapı deği­
şiklikleri, Doğu ve Batı Bloklarının yakınlaşmasını sağlamıştır.
Söylece önceki yıllara göre blokların arasında ortaya çıkan
anlaşmazlıklar, daha yumuşak bir biçimde çözülmeye başla­
mıştır.
Bu duruma;
1. ABD ve SSCB arasında nükleer silahların azaltılmasına
yönelik 1972'de SALT I ve 1979'da SALT il Antlaşmaları­
nın imzalanması,
il. blokların birbirlerinin varlıklarına yönelik saygı göstere­
ceklerini taahhüt ettikleri Helsinki Sözleşmesi'ni imzala­
maları,
111. SSCB ve ABD'nin Küba Bunalımı'nı yakından takip etme­
leri
gelişmelerinden hangileri kanıt olarak gösterilebilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) il ve 111
·t
r
[_
3. Bağlantısızlar Bloğu'nun 1-6 Eylül 1961 tarihinde Belgrad'da­
ki toplantısında Kongo, Angola, Cezayir'in bağımsızlık hare­
ketleri desteklenmiş, Güney Afrika'daki ırkçı ayrım mahkum
edilmiş, Filistin Arap halkının tüm haklarının tanınması isten­
miş, yabancı üslerin kaldırılması, genel ve tam bir silahsızlan­
ma, bütün nükleer silahların yasaklanması, büyük devletle­
rin kısa zamanda silahsızlanma antlaşması imzalamaları ve
Çin'in Birleşmiş Milletlere kabulü istenmiştir.
Bu bildiriye bakarak Bağlantısızlar Bloku'nun düşüncele­
ri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
A) Devletlerin birbirlerinin iç işlerine karışmaması
B) Sömürgeciliğe ve emperyalizme karşı çıkılması
C) Büyük devletlerle siyasi ve ekonomik ilişki kurulmaması
D) Özgürlük ve bağımsızlık hareketlerinin desteklenmesi
E) Bütün ülkelerin nükleer silahlardan vazgeçmesi
4. 1930'Iardan itibaren Türkiye ile Yunanistan arasında iyi yön­
deki gelişmeler, 1 954 yılından i!ibaren terk edilmeye başlan­
mış ve iki ülke savaşın eşiğine gelmiştir.
Bu durumda;
1. Kıbrıs,
il. Ege Adaları,
111. kıta sahanlığı
konularından hangilerinde yaşanan sorunların etkili ol­
duğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
5. 1. İsrail'in topraklarını sürekli genişletme çabasında olması
il. Orta Doğu'da Arap milliyetçiliğinin güçlenmesi
111. Büyük devletlerin Orta Doğu'ya yönelik çıkarlarını sürdür­
mek istemesi
Orta Doğu'da Arap • İsrail Savaşlarının çıkmasının neden­
leri arasında, yukarıdakilerden hangileri gösterilebilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
' Önce Konuyu
\ Tanımak
ı
�: � ..

6. Günümüzde varİığını devam ettiren Arap - İsrail sörunu, 8. T ürkiye'de 1 964 yılında Türkiye Radyo Televizyon Kurumu
1 948'de İsrail Devleti'nin BM'nin yanlı tutumu sonucu �urul­ (T RT) kurulmuştur. 1 968'de T RT tarafından televizyon yayını
masıyla başlamıştır. Bölgede emeller peşinde koşan,toazı yapılmaya başlanmıştır. 1 973'te teleteks, 1 979'da uydu tek­
büyQk devletlerin A·ra·p ülkelerini ve İsrail Devleti'ni kışkfrtma­ nolojisi kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle 1 983'ten sonra
sıyla sorun daha da · büyümüş çatışmalara dönüşmüştür. Bu iletişimde otomatik santrallerin kullanılması telefonu yaygın­
çatışmaların engellenememesi üzerine bölge, günümüzde laştırmıştır.
çatışma odaklı coğrafya halini almıştır. Bu gelişmelerin Türkiye'de;
Bu değerlendirmede Arap - İsrail çatışmasının;
1. belirli konularda kamuoyu oluşması,
1. politik, il. ülke meselelerinin yakından takip edilmesi,
il. tarihsel, 111. siyasal hayatta istikrarın sağlanması
111. dinsel
durumlarından hangilerine yol açtığı savunulabilir?
konularından hangilerindeki nedenlerine değinildiği sa­
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
vunulabilir?
D) 1 ve il E) i l ve 111
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) il ve 111

9. 5 Şubat 1 975 tarihinde Türkiye'de çıkan bir gazetede "ABD

yardımı kesiliyor." manşeti atılmıştır.
Bu haberin Türkiye'nin aşağıdaki konulardan hangisin­
deki tutumunun ABD'yi rahatsız etmesinden kaynaklan­
dığı savunulabilir?
A) Boğazlar B) Musul C) Kıbrıs

D) Ege Adaları E) Arap - İsrail meselesi

7. İran - Irak Savaşı'nın (1 980-1 989) nedenlerinden bazıları

şunlardır:
• İki tarafın Şattülarap Su Yolu üzerinde anlaşmazlık içinde
1 o. Orta Doğu'da büyük devletlerin çıkar çatışması yaşamasının
olması,
temel nedeni petrol olmuştur. SSCB, yeterli petrol rezervi ol­
• 1 975-Cezayir Antlaşması hükümlerine bağlı kalınmaması,
masına karşın bölge petrolünün Batı'ya serbest biçimde ak­
• lran'ın tüm Şiilere ve Basra Körfezi'nin çevresine sahip
masını engellemek; ABD ise petrolün Sovyet denetimine gir­
olma politikasının lrak'ı rahatsız etmesi
mesini önlemek istemiştir.
• lran'da rejim değişikliğine bağlı olarak yaşanan iç sorun-
Bu durumun Orta Doğu'da;
lardan lrak'ın yararlanmak istemesi
Bu bilgilere göre, İran ve Irak hakkında aşağıdakilerden 1. milletler arası çatışmaların yaşanması,
hangisine ulaşılabilir? il. devletlerin kalkınma girişimlerinin hızlanması,

A) Diplomasiyi çözüm aracı olarak gördükleri 111. barışa dayalı oluşumların önem kazanması

8) Büyük devletler tarafından yönlendirildikleri gelişmelerinden hangileri üzerinde doğrudan etkili oldu­
C) Çıkarları açısından birbirlerini rakip olarak gördükleri ğu savunulabilir?
D) Her iki devletin de çok uluslu oldukları A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111
E) Aşırı milliyetçi yönetimlere sahip oldukları D) 1 ve il E) 1, il ve 111

Uc-Dört
Bes�..
 1
T
Türkiye'de 1960-1980 yılları arasında ekonomik hayatta bir­
çok yatırım yapılmış olmasına rağmen istenen başarı sağla­
namamıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun nedenlerinden biri
değildir?
A) Teknoloji ithaline rağmen ihracatın artırılamamış olması
B) 1973-Petrol Krizi'nin etkilerinin hissedilmesi
C) 1974 Kıbrıs Barış Harekatı nedeniyle ABD tarafından am­
bargo uygulanması
D) Temel gıda maddelerinin üretim ve dağıtımında sorunlar
yaşanması
E) Almanya'ya yapılan göçler nedeniyle nitelikli insan gücü
ihtiyacının artması
Türkiye Cumhuriyeti'nde askeri kesimin;
1. 1960,
il. 1971,
111. 1980
yıllarından hangilerinde devlet yönetimine müdahale · et­
tiği söylenebilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111
T ürkiye'de 12 Eylül 1980'den 1983'e kadar olan döneme "12
Eylül Dönemi" adı verilmiştir. Bu dönemde Türkiye'de; T BMM,
sendikalar, siyasi partiler, Türk Tarih ve Türk Dil Kurumları
kapatılmış, anayasa askıya alınmış, tutuklamalar, fişlemeler,
işten çıkarmalar döneme damgasını vurmuştur. Seçimle iş
başına gelen herkes (belediye başkanları, kooperatif yöneti­
cileri vb) görevden uzaklaştırılmıştır. Yerlerine emekli askerler
ya da darbecilere bağlı kişiler atanmıştır.
Bu bilgilerden hareketle " 12 Eylül Dönemi" hakkında aşa­
ğıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Anayasal yönetimin sona erdiği
B) İnsan hakları ihlallerinin yaşandığı
C) Demokrasi anlayışının tehlikeye girdiği
D) Özel hayata müdahale edildiği
E) Seçilmişlerin yerine atanmışların yönetime getirildiği
TOPLUMSAL D E V R İ M Ç A Ğ I N D A D Ü N YA V E T Ü R K İ Y E
4. ve 5 . sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız.
Mısır Lideri Abdünnasır'ın Süveyş Kanalı'nı millileştirmesi gi­
rişimini lngiltere, Fransa ve lsrail aralarında anlaşarak önle­
mek istemişlerdir. lsrail, Mısır'ın Ürdün ve Suriye ile yaptığı
askeri ittifakı n kendisini tehdit ettiğini bahane ederek Mısır'a
saldırmıştir. İngiliz ve Fransız birlikleri de Süveyş Kanalı'nı
işgal etmiştir. Mısır bu saldırılar karşısında tutunamamış­
tır. SSCB'nin Mısır'dan yana tavır sergilemesi üzerine ABD,
Arap dünyasında Sovyet etkisinin artacağından bu hareketi
desteklememiştir. Birleşmiş Milletler tarafından alınan kararla
İsrail, lngiltere ve Fransa'nın işgal ettiği Mısır topraklarından
çekilmesi istenmiştir. Böylece lngiltere ve Fransa Orta Doğu
üzerindeki nüfuzlarını kaybetmiş, bölgede ABD ve SSCB'nin
etkisi artmış, Mısır'ın da Arap dünyasındaki saygınlığı pekiş­
miştir.
4. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) İngiltere, Fransa ve İsrail devletleri Mısır'ın bağımsızlığını
dikkate almamışlardır.
B) Süveyş Bunalımı zamanla uluslararası bir meseleye dö­
nüşmüştür.
C) ABD ve SSCB, Süveyş Bunalımı'nda birlikte hareket et­
mişlerdir.
D) Mısır'ın Süveyş Bunalımı'ndaki tutumu Arap dünyasında
memnuniyetle karşılanmıştır.
E) Süveyş Bunalımı ile İngiltere ve Fransa, Orta Doğu'da
çıkar kaybına uğramışlardır.
5 . Bu gelişme;
1. Batılı devletlerin sömürgecilik faaliyetlerinde bulunması,
il. Birleşmiş Milletlerin, Arap coğrafyasının geleceği hakkın-
da kararlar alması,
111. İsrail'in Orta Doğu'da faaliyetlerde bulunması
durumlarından hangilerinin Arap milliyetçileri tarafından
tepkiyle karşılandığını kanıtlamaktadır?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) il ve 111
 Sınavda
Bu tarz
Sorarlar �
A 1
6. Türkiye'nin Kıbrİs'a yönelik askeri müdahalesi hakkında
"Türkiye tarafından Kıbrıs'a askeri bir müdahale SSC�'nin
soruna doğrudan _ doğruya karışmasına neden olabilir. �j\TO
mütt.efikleri tam rıza ve muvaffakatları olmadan T ürkiye'nın gi­
rişeceği bir hareket sonucunda ortaya çıkacak bir SSCB mü­
dahalesine karşı Türkiye'yi savunmak ve yükümlülükleri olup
olmadığını müzakere etmek fırsatını bulamamışlardır . . . . " ifa­
deleri ile tarihe geçen "Johnson Mektubu"nu yayımlayan
devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A) Almanya 8) ABD C) İngiltere
D) İtalya E) Fransa
7 . T ürkiye'de 1958'den itibaren başta Almanya olmak üzere di-
ğer Avrupa ülkelerine; Libya ve Suudi Arabistan başta olmak
üzere de diğer Orta Doğu ülkelerine işçi göçleri yaşanmıştır.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisine yol açtığı savu-
nulamaz?
A) Türkiye'ye döviz girişinin hızlanması
B) Yabancı ülkelerde doğan Türk çocuklarının milli kültür de-
ğerlerini öğrenmeleri ve korumaları sorununun yaşanması
C) Türkiye'de nitelikli iş gücü konusunda kayıplar yaşanması
D) Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne girişinin kolaylaşması
E) Türkiye'de aile parçalanması gibi sosyolojik sorunların
ortaya çıkması
8 . Almanya'daki T ürk işçilerin yaşamları hakkında Akşam Ga­
zetesi'nde:
• "Münih'te işçiler ev bulmakta zorlanıyorlar." (01.09. 1963)
• "750 T ürk maden işçisi, 850 metrede çalışıyor."
(03.09 . 1963)
• "Diğer işçilerden farklı olarak ayda 1000 mark alan Türk
işçileri de var." (27.08.1963)
• "Almanya'da 23 Türk işçisi grev yaptı." (26.09 . 1 963)
gibi haberler yapılmıştır.
Bu haberler Türk işçilerinin aşağıdaki konulardan hangi­
sinde sorun yaşadığının bir kanıtı değildir?
A) Konut sıkıntısı
B) Zorlu çalışma koşulları
C) Ücret eşitsizliği
D) Sosyal ve ekonomik yaşam düzeyi
E) Anavatanla haberleşme koşulları
9. Ermeniler tarafından kurulan Ermenistan'ın Kurtuluşu İçin
Ermeni Gizli Ordusu (ASALA), 1973'te Los Angeles'te Baş­
konsolos Mehmet Baydar'ı ve Konsolos Bahadır Demir'i şehit
etmiştir. 1973 - 1984 döneminde gerçekleştirilen saldırılarla
seksen kadar Türk diplomat ve dış temsilci şehit edilmiştir.
Ermeni terör örgütü ASALA'nın bu yöndeki faaliyetleri­
nin;
1. Ermeni soykırımı iddialarını T ürkiye'ye ve dünyaya kabul
ettirme,
il. Türkiye'den tazminat ve toprak alma,
111. Büyük Ermenistan hayalini gerçekleştirme
amaçlarından hangilerine yönelik olduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, 11 ve ili
1 o. il. Dünya Savaşı'ndan sonra İngiltere, Filistin'deki "manda" yö­
netimine son verdiğini açıklayarak konuyu BM'ye devretmişti.
BM, üzerinde 1.2 milyon Arap'a karşılık 570 bin Yahudi'nin
yaşadığı Filistin topraklarında iki ayrı devletin kurulmasını ve
Kudüs kentinin BM denetimi altına alınmasını önerdi. Arap­
lar bu öneriye şiddetle karşı çıktılar. İngiltere Nisan 1948'den
itibaren kuvvetlerini çekmeye başladı. Bu işlemin tamamlan­
masından bir gün önce de 14 Mayıs 1948'de Yahudi Geçici
Ulusal Konseyi, İsrail Devleti'nin kuruluşunu ilan etti. ABD
ve SSCB bu yeni devleti, kuruluşunun ardından yarım saat
aralıklarla tanıdıklarını açıkladılar. Bu oldu bittiye tepki gös­
teren Arap ülkelerinden Mısır, Ürdün, Suriye, Irak ve Lübnan
orduları kuruluşunun ertesi günü İsrail'e saldırdılar. Böylece
ilk Arap-İsrail Savaşı başlamış oldu.
Aşağıdakilerden hangisi bu bilgilerden çıkarılabilecek
sonuçlardan biri değildir?
A) İsrail'in kurulması ile Arap ülkelerinin aralarındaki sorunla­
rı sonlandırdığına
8) BM'nin İsrail Devleti'nin kurulmasında bölgedeki demog­
rafik yapıyı dikkate almadığına
C) İsrail Devleti'nin kurulmasıyla Orta Doğu'daki Arap-İsrail
çatışmasının hızlandığına
D) ABD ve SSCB'nin İsrail Devleti'ne diplomatik destek sağ­
ladığına
E) Arap ülkelerinin BM'nin İsrail Devleti'nin kuruluşu ile ilgili
aldığı kararı tanımadığına
 T O P LU M S A L D E V R İ M Ç A Ğ I N D A D Ü N YA V E T Ü R K İ Y E

Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in yerli üretim bir otomobil ya­
pılmasını emri üzerine 23 mühendis "Devrim Arabası" projesi­
ne başlanmış, Türk mühendisler tarafından, 129 günde tama­
mıyla yerli üretim olan üç araç yapılmıştır. Devrim Arabası 29
Ekim 196 1'de cumhuriyetin kuruluş yıl dönümünde gerçekleş­
tirilen sürüş testiyle kamuoyuna takdim edilmiş fakat dönemin
şartları içinde bu projeye yeterince sahip çıkılmadığı için yerli
otomobil üretimi süreci başarıyla gerçekleştirilememiştir.
Bu bilgiyle Türkiye'de,
1. Sanayideki millileşme çabaları toplumun tüm kesimleri ta­
rafından anlaşılamamıştır.
il. Yerli otomobil girişimleri Türkiye'ye yönelik dış baskıları
artırmıştır.
3. Arap-lsrail savaşlarını sonlandırmak amacıyla ABD'nin ara­
buluculuğuyla, İsrail ve Mısır arasında 17 Eylül 1978'de im­
zalanan Camp David Antlaşması'na göre; İsrail, Sina Yarıma­
dası'nı Mısır'a geri verecek, Mısır da İsrail'in siyasi varlığını
tanıyacaktı. Böylece kurulduğu 1948'den bu yana İsrail'in si­
yasi varlığını, bir Arap devleti ilk kez resmen kabul etti. Camp
David Antlaşması, Mısır ve Ürdün'de ABD etkisini artırdı. Ant­
laşmaya şiddetle karşı çıkan Arap devletlerinden Suriye, Irak,
Libya, Güney Yemen ve Cezayir, bir "Red Cephesi" kurarak
SSCB'ye yaklaştı.
Bu bilgilere göre Camp David Antlaşması hakkında aşağı­
dakilerden hangisi söylenemez?
A) Orta Doğu'nun geleceğiyle ilgili kararlar alınmıştır.

111. Devletin otomobil alanındaki projeleri halkın dikkatini çek­ B) ABD ve SSCB'nin etkinliğini ilgilendiren sonuçları olmuştur.
memiştir. C) Arap devletlerinin birçoğunun tepkisin·e neden olmuştur.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir? D) Arap dünyasındaki birliğin pekişmesine yol açmıştır.

E) İsrail'in uluslararası ilişkilerde�i gücünü artırmıştır.
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız ili

D) 1 ve il E) 1 ,11 ve ili

••
ISRAIL f
4. İran - Irak Savaşı (1980-1989) bir milyona yakın insanın ya­
t. ( şamını yitirmesine neden o[urken 150 milyar dolarlık ekono­
mik kayba yol açmıştır. Savaş, Arap dünyasını bölerek İsrail
\ i
. I
/ 1949-1967
üzerindeki baskının azalmasına, İsrail'in bölgede rahat hare­
ket etmesine neden olmuştur. ABD, SSCB ve bazı Avrupa ül­
keleri silah satışından büyük kazanç elde etmiştir.
--Filistin
lsrail
-Kudüs B�I idan:sindc

Buna göre İran - Irak Savaşı'nın Arap devletlerini;

1 947'den günümüze Filistin topraklarını gösteren bu ha­
1. İsrail karşısında savunmasız kalma,
ritaya göre aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söyle­
nebilir? il. bütçe gelirlerinin çoğunu askeri harcamalara ayırma,
111. kalkınmanın önemli öğesi olan nüfus gücünde kayba uğ­
A) Filistin, uluslararası alanda gündeme gelmemiştir.
rama
B) İsrail, egemenlik alanını sürekli genişletmiştir.
konularından hangilerinde etkilediği savunulabilir?
C) Filistin'in devlet olma süreci uzamıştır.
D) Arap-İsrail ilişkilerinde diplomasi kullanılmamıştır. A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
E) İsrail, büyük devletlerin desteğini kazanmıştır. D) 1 ve il E) 1, il ve 111
 Sınavda
Butarz A
Sorarlar �

5 . . 1 947 Paris Antlaşması'nda İtalya'ya ait olan On iki Adi as­
keri üsler kurmamak ve silah yığınağı yapmamak kaypıyla
Yunanistan'a bırakılmış
. . olmasına rağmen, Yunanistan:- bu
'l
adal,arı daha sonra silahlandırmaya başlamıştır.
Yunanistan'ın bu tutumunun aşağıdakilerden hangisine
8. İran - Irak Savaşı'nda (1 980-1 989) SSCB, İran yanlısı bir
tutum almış, ABD ve Avrupa ülkeleri ise Irak yanlısı bir politi­
ka izlemiştir. Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri, Saddam Hü­
seyin'in tüm körfeze egemen olma tehlikesine karşın lrak'ın
Şii tehlikesini yok etmesini çıkarlarına uygun bulmuşlardır.
1 986'da SSCB'nin yardımını da alan İran, Basra Körfezi'ne

hakim olmaya başlayınca Orta Doğu petrollerine bağımlı olan

zemin hazırladığı söylenebilir?

A) NAT O üyeliğinden çıkarılmasına
B) Türkiye ile sorunlar yaşamasına
C) Kıbrıs'ta devlet kurmasına
D) Ege'deki sorunların sonlanmasına
E) Batı ile ilişkilerinin bozulmasına
6. T ürkiye'de 24 Ocak 1 980'de ekonomi alanında kabul edilen
kararlardan bazıları şunlardır:
• Enflasyonun aşağıya çekilmesi
• Serbest piyasa ekonomisinin harekete geçirilmesi
• Ekonomiyi dışa açarak döviz gelirlerinin artırılması
Bu kararlarla aşağıdakilerden hangisinin amaçlandığı sa­
vunulamaz?
ABD ve Batılı ülkeler harekete geçmiştir. 1987'de ABD, İngil­
tere ve Fransa, Basra Körfezi'ne donanma göndererek İran'ın
I rak karşısındaki üstünlüğünü kırmışlardır. BM'nin çağrısıyla 6
Ağustos 1 988'de ateşkes yapılmış, böylece Irak, ele geçirdiği
toprakları İran'a geri vermiştir.
Bu bilgilerde aşağıdakilerden hangisine değinildiği savu­
nulamaz?
A) Şiiler üzerindeki İran -Irak rekabetine
B) lran-lrak Savaşı'nın Arap ülkeleri üzerindeki etkilerine
C) ABD ile SSCB arasında yaşanan krizin nedenlerine
D) Petrolün, ülkelerin dış politikalarına olan etkisine
E) BM'nin uluslararası ilişkilerdeki belirleyiciliğine

A) Liberal bir ekonomik yapı oluşturmak

B) Ekonomide arz-talep dengesini sağlamak
C) I MF ile olan ilişkileri sonlandırmak
D) Ekonomide büyüme hedeflerini gerçekleştirmek
E) Özel sektörü ön plana çıkarmak

7. Yunanistan'ın Batı Trakya Türklerine uyguladığı baskılar ge­

nel olarak şu şekilde sıralanabilir:
• Batı Trakya'daki T ürk kimliği inkar edilerek bölgedeki
Türkler, Yunan resmi makamlarınca ' Müslüman azınlık'
olarak kabul edilmiştir.
• Lozan Barış Antlaşması'na göre Türklere tanınan vakıf ve
kurum kurma hakkı önlenmiştir.
• Batı Trakya'daki T ürk okullarında eğitim, özellikle Yunan
öğretmenlere verdirilmiştir.
• Batı Trakya Türklerinin Türkçe eğitim hakları ellerinden 9. Türkiye'de 1 96 1 ve 1 982 Anayasaları askeri kesimin yönlen­
alınmıştır. dirmesiyle hazırlanmış olmasına rağmen halkoyuna sunularak
Bu baskılar ile Batı Trakya Türklerinin aşağıdaki tehlike­ kabul edilmiştir.
lerden hangisi ile karşı karşıya kaldığı söylenemez? Bu durumun temel sebebi aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Kültürel devamlılığa müsaade verilmemesi A) Sıkıyönetim uygulamalarının süresini azaltmak
B) Türkler arasındaki dayanışmanın engellenmesi B) Yeni yönetim uygulamalarını meşru hale getirmek
C) Antlaşmalardaki hakların kaybedilmesi C) T ürkiye'ye yönelik dış baskıları sonlandırmak
D) Dil, tarih ve din konularında baskıyla karşılaşılması D) Anayasalarda halkın görüşlerinden yararlanmak
E) Yunanistan vatandaşlığının kaybedilmesi E) Demokrasi önündeki engelleri so � landırmak

lil
�i
;..,; ' ·' ' -

S O R U LA R 1 j

Türkiye'de 1 960 - 1 970 arasında "ithal ikameci kalkınma" adı
verilen bir modelle tüketim mallarının üretimini sağlayacak
makinelerin ithalatına önem verilmiştir. 1 970'Ierde ileri ithal
ikameci model ile başta otomobil olmak üzere buzdolabı, tele­
vizyon ve çamaşır m akinesi üretilmeye başlanmıştır. 1 966'da
piyasaya sürülen Anadol marka otomobilden sonra 1 971 'de
kurulan Türk Otomobilleri Fabrikası Anonim Şirketi (TOFAŞ),
Bursa'da FİAT lisansıyla "Murat 1 24" tipi otomobiller üretilme­
ye başlanmıştır.
Bu bilgiler 1 960-1 970 yılları arası Türkiye ekonomisi hak­
kında aşağıdakilerden hangisini kanıtlamaz?
A) Planlı bir ekonomik modelin uygulandığını
B) Sanayileşme alanında atılımların yaşandığını
3. Kıbrıslı Gazi Osman Kutup ile yapılmış röportajın bir bölümü
şöyledir:
- Kıbrıs'taki sorunlar nasıl başladı?
- Rumların Türklere saldı rmaları, 1 954-1 955 arasında EOKA
teşkilatının kurulmasıyla başladı. O tarihlerde Rumların ama­
cı Kıbrıs'ı Yunanistan'a bağlamaktı.
- Daha sonra neler yaşandı?
- 1 960'ta Kıbrıs Cumhuriyeti ilan edildi. Rum Lideri Kıbrıs
Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Makaryos,_ anayasayı değiş­
tirmek, ENOSİS'i gerçekleştirmek, Türkleri yok etmek için
1 963'te saldırıya geçti.
- 1974 Kıbrıs Barış Harekatı hakkında neler söyleyebilirsiniz?

C) Ekonomik alanda bir canlanmanın görüldüğünü - 20 Temmuz 1 974 sabahı , radyoda "Türk askeri Ada'ya dört
bir yandan çıkarma yapmaktadır."_ haberi okundu. Türkler bu
D) Tarım sektöründe çalışanların sayısının azaldığını
durumu sevinçle karşıladılar.
E) Yerli sanayiyi geliştirecek hamlelerin olduğunu
- Rum saldırıları hakkında neler söyleyebilirsiniz?
- Birçok aile canlarını Rum saldırılarından zor kurtardı. Okul-
ları top mermileri ile delik deşik ettiler Gençlerin gerçekleri iyi
öğrenmesi gerekir.

Bu röportajdan hareketle aşağıdakilerden hangisine ula­

şılamaz?
A) Kıbrıs'ta Türklere soykırım yapıldığına
8) Türkiye'nin Kıbrıs sorununa seyirci kalmadığına
C) Rumların Kıbrıs'ta ENOSİS'i hedeflediğine
D) Yunanistan'ın Kıbrıs olayları ile ilgilenmediğine
1 960'Iarın sonlarına gelindiğinde 68 Hareketi'nin dünya ça­
E) EOKA silahlı örgütünün Rumlar tarafından kurulduğuna
pında yarattığı hareketlilik, Türkiye'de etkili olmaya başladı.
İşçi ve öğrenci hareketleri içerisinde grev ve gösteriler yay­
gınlaşmaya başladı . Bu gelişmeler sırasında ordu içerisinde,
bazı işveren örgütleri ve siyasi çevrelerde yaşanan olayların
1 961 Anayasası ile tanınan geniş haklardan kaynaklandığına
dair düşünceler dile getiriliyordu. Olayların tırmanması üzeri­
ne ----
Verilen bilgiler dikkate alındığında paragraftaki boşluğa
aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi gerekir?

A) 12 Mart 1 971 'deTürk Silahlı Kuvvetleri, hükümete muhtıra

verdi.
B) tek dereceli seçim sistemi yerine iki dereceli seçim siste-
mine geçildi.
C) mecliste seçilmişlerin görevine son verildi.
D) anayasal yönetim askıya alındı.
E) hukuk alanında h ızlı hareket edebilmek için Milli Güvenlik
Kurulu kuruldu.
4. Tarih Öğretmeni Elif Hanım, dersinde Kıbrıs Barış Harekatı 5. BÜTÜN YURTTA SIK/YÖNETiM
hakkında aşağıdaki bilgileri öğrencileri ile paylaşmış, öğren­ İLAN EDİLDİ
.::�':
cilerden çıkarımda bulunmalarını istemiştir.

Kıbrıs Barış Harekatı'nda görev alan Zeynep hemşire Türk Ordu yönetime
askerinin yaralarının sarılmasında en ön cephelerde yer al­
mıştır. Bir gün T ürk askeri kendisine bir Rum kızının bulun­
duğunu söylemiş, bu çocukla onun ilgilenmesini istemiştir.
el koydu Hükümet ve Parlamento feshedildi,

Zeynep Süngü 5 yaşındaki Rum çocuğuna annelik yapmış­

Siyasal partilerin fooliyetleri durdunıldu.
Parlamenterlerin dokunulmaılıldan

tır. Bu olayı ise: "Çocuk feryat figan ağlıyordu. Düşünsenize çıkma yasağı batladı
kaldınldı. Saat 05.00' ten itibaren sokağa

savaşın ortasında tek başına kalmış, anne baba yok ortada.

Gt....,,_, loıkııı 1.,.•. ., lıoıumı,.. lın.
Hın, O.ıılı lu,n!l.-..lın Ilı .,_,_ Gtnıl
-·, K<,.,.1.,.MHGliııııliU....,.ı',_. tl<nıWı

Onu kucağıma aldım sevdim. Bir müddet sonra kızı BM as­

-, · ·,, DISR ııM�ı•,�� ııııdlıılııfııl-,ttt..
ıntnıı!ildl.lii!ijııdımnltr kapıt'-
luhahahkbiı tporı..ıı,.n,�

kerine verdik. Kız ağladı BM askerine gitmek istemedi. Aske­

lonl,oı..11.bıd lıi, ımn h• ca._....ı.
Yur1 '1 .. c,kıı ruulonıh.Yar1 .,...ı.�
-·- �-"-�--

ilQ . ��. M���� :���

ı,ça.,,.ıu,ı,ıı.,yıır1,,....ılıiltet1ı1ır

rin kucağında bana ellerini açtı." ifadeleri ile anlatmıştır.

Öğrencilerden; 1 2 Eylül 1 980 tarihindeki bu gazete haberine göre Türkiye

Ahmet: hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
- Türkiye, Kıbrıs Meselesi ile yakından ilgilenmiştir. A) Anayasal yönetimin sona erdiği
Tuğçe: B) Millı egemenlik ilkesinin zedelendiği
- Türk askeri, Kıbrıs Harekatı'nda insani değerleri de yaşat­ C) Olağanüstü bir dönem yaşandığı
maya çalışmıştır. D) Askeri kesimin yönetime el koyduğu
Hakan: E) Yaşam biçiminde değişikliklere gidildiği
- Birleşmiş Milletler Teşkilatı, Kıbrıs Meselesi'nde sorumlu­
luk almamıştır.

Büşra: 6. Aşağıdaki haritada 1983 yılında belirlenen Kıbrıs'ın siyasi

-Kıbrıs Harekatı,Türk ve Rum tarafları arasında yaşanmıştır. yapısı gösterilmiştir.

gibi çıkarımlarda bulunmuşlardır.

Buna göre hangi öğrenciler doğru çıkarımlarda bulun­

muşlardır?
A) Yalnız Ahmet
B) Yalnız Hakan
C) Tuğçe ve Büşra
D) Ahmet, Tuğçe ve Büşra
E) Ahmet, Tuğçe, Hakan ve Büşra

Kıbrıs ile ilgili bu haritaya göre aşağıdakilerden hangisi

söylenebilir?
A) Toprakları taraflar arasında eşit olarak bölüşülmüştür.
B) Birleşmiş Milletler tarafından iki devlet kurulmuştur.
C) Siyasal ve toplumsal alanda birlik sağlanamamıştır.
D) Bölgedeki askeri ve siyasi sorunlar sona ermiştir.
E) Bölgede yaşayan kişi sayısı zamanla artmıştır.
 -�-----9<.,�rni4,
q��-·
Y Ü Z Y I L I N E Ş İ Ğ İ N D E T Ü R K İ Y E V E D Ü N YA -----------------------ıı
SSCB'nin dağılmasından sonra Kafkaslarda Azerbaycan, Er­ 3. Türkiye'nin Orta Doğu politikasının belirlenmesinde böl­
menistan ve Gürcistan devletleri kurulurken, Türkiye, yeni ba­ ge ile ilgili;
ğımsız olan bu üç Kafkas Cumhuriyeti ile iyi ilişkiler kurmaya
1. tarihi ve kültürel bağlar,
önem vermiş, bu ülkelerin bağımsızlığını tanıyan ilk devletler­
den biri olmuştur. il. uluslararası konjonktürde oluşan gelişme ve değişimler,
111. insan hakları ile ilgili gelişmeler
Bu durumda Türkiye'nin;
durumlarından hangilerinin belirleyici olduğu savunula­
1. dış politikada barışı esas alma,
bilir?
il. bölge güvenliğine önem verme,
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
ili. tarihi ilişkileri önemseme
D) 1 ve il E) 1, il ve 111
yaklaşımlarından hangilerini esas alması etkili olmuştur?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

4. XX. yüzyıl boyunca Orta Doğu, Balkanlar ve Kafkasya çatış­

maların odağı haline gelmiştir.
Bu durumun Türkiye'deki etkileri arasında aşağıdakiler- .
den hangisi gösterilemez?
A) Mülteciler meselesinin yaşanması
B) Kızılay'ın faaliyetlerinin etkinleşmesi
C) T ürk ordusunun barış gücünde yer alması
D) Yurt dışına yönelik göçlerin sonlanması
E) Diplomatik faaliyetlerin yoğunlaşması

8 · - 1 O Mart 1 993'te Ankata'da T C Dışişleri Bakanlığı ve

T İKA'nın davetiyle toplanan Alfabe-İmla Konferansı'nda pren­
sip olarak T ürki cumhuriyetlerin tek bir alfabede birleşmeleri
gerektiği, bu alfabenin hem Türk dilinin yapısına uygunluğu
hem de modern dünyayı daha yakından kolay olarak takip
5. Türkiye'de 1 980'Ierden sonra yaşanan en önemli sorunlardan
edip yararlanmak ve modern dünyada hak edilen yeri almak
biri de terör sorunudur.
için Latin esasında oluşturulması kararlaştırılmıştır.
Bu sorunun:
Bu durum Türkiye'nin dış politikasında;
1. toplumsal yapıda korku ortamı oluşturma,
1. medeniyet seviyesini yakalama,
il. bireylerin çağdaş yaşamın gerektirdiği kurumlara - sivil
il. kültürel bağları koruma,
toplum örgütlerine katılımını engelleme,
ili. bloklaşmaların içinde yer alma
ili. toplumda kutuplaşmalar oluşturarak milli birlik ve beraber­
konularından hangilerinde hedefler belirlediğinin bir gös­ liği bozma
tergesi sayılabilir? durumlarından hangilerini hedeflediği savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111 A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız ili

D) 1 ve il E) 1, il ve 111 D) l ve lll E) 1, il ve 111

111
\ Önce Konuyu
Tanımak
�:ım

6. Türkiye'de 2004'te, "Sinema Filmlerinin Değerlendirilmeisi ve 9. Türkiye 14 Mayıs 2013'te IMF'ye olan borçlarını ödeyerek bi­
Sınıflandırılması ile Desteklenmesi Hakkında Kanun" çı�arıl­ tirmiştir.
mıştır. Bu yasa ile si_nema filmlerinde uluslararası değerlfdir­ Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?
me ye sınıflandırma sistemine geçilmiştir.
A) Batı ile olan ilişkilerin sonlandırıldığının
B) Ekonomik bağımsızlığın güçlendirildiğinin
Bu kanunun aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu sa­
vunulamaz?
C) Enflasyon oranlarının yükseldiğinin
A) Film üretiminde artışlar olması
D) Ülkedeki yabancı şirketlerin millileştirildiğinin
B) Sinema sektörünün ivme kazanması
E) ihracatın, ithalattan daha çok yapıldığının
C) Yabancı filmlere ilginin azalması
D) Seyirci sayılarında artışlar olması
E) Yapımcıların sinemaya ilgisinin artması

7. Atatürk: "Bizim, görüşümüz kuwetin, kudretin egemenliğin

idarenin doğrudan doğruya halka verilmesidir, halkın elinde
bulundurulmasıdır. Yine şüphe yok ki, bu dünyanın en kuvvet­
li bir esası, bir ilkesidir." demiştir.
Atatürk'ün bu sözüne;
1. halkın kendi iradesiyle seçtiği yöneticilerin silah gücü ile
tehdit edilmesi,
il. ülke yönetiminde koalisyon hükümetlerinin kurulması,
111. seçmen olma yaşının on sekize düşürülmesi

durumlarından hangilerinin aykırı nitelikte olduğu savu­

nulabilir?
1 o. Türkiye'de;
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111
• 17 Ağustos 1999'da merkez üssü lzmit-Gölcük olarak 7.4
D) 1 ve 111 E) il ve 111 şiddetinde deprem olmuştur.
• 13 Kasım 1999'da 7.2 şiddetinde Düzce depremi olmuş­
tur.
• 24 Ekim 2011'de ise Van'da 7 .2 şiddetinde deprem olmuş-
tur.

8 . 1. 28 Şubat Müdahalesi
Bu afetlerin Türkiye'de;

il. 27 Nisan e-Muhtırası 1. toplumsal,

111. 15 Temmuz Darbe Kalkışması il. ekonomik,

111. bayındırlık
Yukarıdaki gelişmelerden hangilerinde Türkiye'deki de­
mokratik hayat kesintiye uğratılmaya çalışılmış, Türk mil­ alanlarından hangilerinde sorunların yaşanmasına yol
letinin iradesi yok sayılmak istenmiştir? açtığı savunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve 111 D) 1 ve 111 E) 1, il ve 111

UcDört
Bes
 1 2 1 . Y Ü Z Y I L I N E Ş i Ğ i N D E T Ü R K i Y E V E D Ü N YA
T ürkiye'nin öncülüğünde 25 Haziran 1992'de Karadeniz Eko­
nomik iş Birliği Örgütü (KEi) kurulmuştur. KEİ'nin temel amacı
Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerle Balkan ve Hazar Denizi ülke­
leri arasında ekonomik ve kültürel potansiyelleri birleştirmek
aralarındaki siyasal iş birliğini güçlendirmektir.
Buna göre, KEİ'nin Türk dış politikasındaki önemi hak­
kında, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bölge barışına katkı sağlama
B) Ekonomik yapıyı güçlendirme
C) Komşu devletlerle iş birliği yapma
D) Avrasya'da söz sahibi olma
E) Komşu devletlerin yönetimlerinde etkin olma
Bir tarihçi: "T ürkiye, Körfez Savaşı'ndan dolayı 1990'Iar bo­
yunca lrak'a uygulanan ambargodan olumsuz etkilenmiştir."
demiştir.
Tarihçinin bu görüşünü Türkiye ile ilgili;
1. 1988'de lrak'a ihracatındaki payı %B'lerde iken 1997'ye
gelindiğinde %2'ye kadar gerilemesi,
il. 1990'Iarda savaşın yol açtığı karışıklık ortamında sınırla­
rında güvenlik sorunlarının yaşanması,
111. siyasal hayatta tek parti iktidarları yerine koalisyon hükü­
metlerinin kurulması
gelişmelerinden hangileri kanıtlar niteliktedir?
A) Yalnız I B) Yalnız il C) Yalnız 111
E) 1, il ve 111
D) 1 ve il
Türkiye'nin Gazze'deki Filistinlilere insani yardım götür­
mek amacıyla yola çıkmasına izin verdiği Mavi Marmara
Gemisi, aşağıdaki devletlerden hangisinin tepkisine yol
açmış, bu devletin düzenlemiş olduğu silahlı baskın son­
rası "Mavi Marmara Olayı" yaşanmıştır?
A) ABD B) İsrail C) Suriye
D) İngiltere E) Rusya
4. T ürkiye 2003 Mart'ında ABD liderliğinde lrak'a yapılan askeri
müdahaleye asker göndermese de Saddam Hüseyin karşıtı
politika izleyerek Batılı güçler tarafında yer almıştır. Ancak,
ABD askerlerinin T ürkiye'den lrak'a geçirilmesi ve T ürk or­
dusunun Kuzey lrak'a girmesine yönelik 1 Mart Tezkeresi,
2003'te T BMM'de reddedilmiştir. Bununla birlikte Musul ve
Kerkük petrolleri ile Irak Türkmenlerinin güvenlik sorunu, T ür­
kiye'nin yakından ilgilendiği konular olmuştur.
Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki sonuçlardan hangisi­
ne ulaşılamaz ?
A) T ürkiye'nin Körfez Savaşı'nda Batılı güçler arasında yer
aldığına
B) T ürkiye'nin Körfez Savaşı'nda Batılı güçlerin isteklerine
karşı Meclis iradesiyle hareket ettiğine
C) Körfez Savaşı'nda Saddam Hüseyin yönetimindeki lrak'ın
T ürkiye'nin toprak bütünlüğünü tehdit ettiğine
D) Saddam Hüseyin'in politikalarının Batılı devletlerin tepki­
· I
1
sine yol açtığına 1
E) Musul ve Kerkük petrolleri ile Irak Türkmenlerinin durum­
1
larının T ürkiye için önemli görüldüğüne
1
5. • Naim Süleymanoğlu, 1988 Seul, 1992 Barcelona ve
1996'da Atlanta Olimpiyatları olmak üzere üç kez
olimpiyat şampiyonu olmuştur.
• Galatasaray, 1999-2000 döneminde UEFA Kupası'nı ve
Avrupa Kupası'nı T ürkiye'ye getirmiştir.
• T ürkiye A Milli Futbol Takımı, 2002'de Güney Kore ile
Japonya'nın ortaklaşa düzenlediği Dünya Kupası'nda
dünya üçüncülüğünü elde etmiştir.
Bu gelişmelerin Türkiye'deki etkileri konusunda aşağıda­
kilerden hangisi gösterilemez?
A) Birlik ve bütünlük duygusunun pekişmesi
B) Dünya genelinde ülke tanıtımının yapılması
C) Devlet hazinesinde harcamaların artması
D) Toplumsal ve bireysel özgüven duygusunun güçlenmesi
E) Eğitim ve spor alanlarında belirlenen hedeflerin yükseltil­
mesi
 · Sınavda
Bu tarz A
Sorarlar �
6. lran, 2000'Iere kadar Türkiye'nin sorun yaşadığı bir ülke ol-
muştur.
Bu durumda;
1. fran'ın enerj i nakil hatlarını kendi topraklarından geçirme-
ye çalışması ,
i l . Türkiye'nin ABD ile iyi ilişkiler geliştirmesi,
i l i . lran'ın nükleer program izlemesi
nedenlerinden hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1
B) Yalnız i l C ) Yalnız 111
D) 1 ve i l E) 1, i l ve 111
7 . Balkanlarda Türkiye ile tarihi ve kültürel bağlara sahip olan
Müslüman nüfusun haklarının korunması sorunu, Türk dış po­
litikasında önemli bir yer tutmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye hakkındaki bu değerlen­
dirmenin kanıtlarından biri değildir?
A) Bosna Savaşı'nda bütün uluslararası kuruluşları göreve
çağırarak aktif bir rol oynaması
B) Dağlık Karabağ meselesinde Azerbaycan'ın yanında du­
rarak her türlü politik desteği vermesi
C) Balkanlarda yardıma ihtiyaç duyulan bölgelere Kızılay
aracılığıyla ilaç ve insani yardım göndermesi
D) Arnavutluk ve Makedor.1ya'da yaşanan sorunları n çözü­
münde önemli görevler üstlenmesi
.E) Kosova'nın bağımsızlığını kazanma sürecinde BM Barış
Gücü içinde Türk askerlerinin de yer alması
il
1
8 . Atatürk 1 936'da yaptığ ı değerlendirmede: "Bir gün SSCB'nin
elinde sımsıkı tuttuğu milletler avuçlarından kaçabilirler. işte
i:-- ,...
o zaman Türkiye ne yapacağını bilmelidir. Bizim bu dostumu­
·ı
. :f
zun idaresinde dili bir, inancı bir, kardeşlerimiz vardır. Onlara
sahip çıkmaya hazır olmalıyız. Milletler buna nasıl hazı rlanır?
Manevi köprüleri sağlam tutarak. Dil bir köprüdür. inanç bir
köprüdür. Tarih bir köprüdür. Köklerimize inmeli ve olayların
böldüğü tarihimiz içinde bütünleşmeliyiz. Onların bize yaklaş­
masını beklememeliyiz, bizim onlara yaklaşmamız gerekli­
dir. . " demiştir.
I,
Buna göre Türkiye'nin;
1. 6 N isan 201 0'da başbakanlığa bağlı müsteşarlık düzeyin­
de bir kamu kurumu olarak Yurt Dışı Türkler ve Akraba
Topluluklar Başkanlığı'nı kurması ,
i l . Türk halklarının gönül birlikteliğini v e kardeşliğini güçlen­
dirmek için kurulan TÜRKSOY'a üye olması,
i l i . Gaspı ralı İsmail'in "Dilde, fikirde, işte birlik" ilkesini yaşa­
ma geçirmek için Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı'nı kur­
ması
politikalarından hangileri Atatürk'ün "manevi köprüleri
sağlam tutmak" sözüne uygun hareket ettiğini kanıtlamak­
tadır?
A) Yalnız 1 B) Yalnız i l C ) Yalnız 111
D) 1 ve 111 E) 1, i l ve 111
9 . Muhsin, Türkiye'de 2000 yılı sonrasında başarı sağlanan ge­
lişmeler hakkında bir çalışma hazırlayacaktır.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Muhsin'in çalışma­
sında yer vereceği konulardan biri olamaz?
A) Naim Süleymanoğlu'nun Seul Olimpiyatlarında altın ma­
dalya kazanması
B) Orhan Pamuk'un Nobel Edebiyat Ôdülü'nü kazanması
C) " 1 2 Dev Adam" lakaplı Türkiye Erkek Milli Basketbol Takı­
mı'nın Dünya Şampiyonası'nda ikinci olması
D) Milli atlet Elvan Abeylegese'nin Barcelona'da düzenlenen
Avrupa Şampiyonası'nda hem on bin hem de beş bin met­
rede altın madalya kazanması
E) Uluslararası film festivallerinden biri olan Cannes'da Nuri
Bilge Ceylan'ın yönettiği filmlerden "Üç Maymun"un en iyi
yönetmen "Kış Masalı"nın ise en iyi film ödülleri alması
 1 2 1 . Y Ü Z Y I L I N E Ş İ Ğ İN D E T Ü R KİY E V E D Ü N YA
Türkiye'de 1994 yılında IMF ile hazırlanan 5 Nisan Kararların­
dan bazıları şunlardır:
• Döviz kurunun hedeflenen enflasyon oranı ile uyumlu bir
şekilde gelişme sağlaması,
• Hazine ve diğer kamu kuruluşlarının Merkez Bankası'n­
dan kredi kullanımlarına sınırlama getirilmesi,
• Kamu açıklarının denetim altına alınması,
• Bütçe açıklarının süratle kapatılması amacıyla akaryakıt
vergisinden bütçeye aktarılan payın %50'den %70'e çıka­
rılması,
• Kamuda personel alımlarının durdurulması
Bu kararlarla aşağıdakilerden hangisine ulaşılmaya çalı­
şıldığı savunulamaz?
A) Döviz piyasalarına güven vermeye
8) Merkez Bankası'na güç kazandırmaya
C) Kamu iktisadi Teşebbüslerini kaldırmaya
D) İş hayatına disiplin getirmeye
E) Kamu gelirlerini artırmaya
Türkiye'de 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971, 12 Eylül 1980 as­
ker, darbelerinden sonra da 28 Şubat 1997, 27 Nisan 2007
ve 15 Temmuz 2016 tarihlerinde askerT darbeler yaşanmıştır.
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) Demokrasiye karşı hukuk dışı müdahaleler yaşanmıştır.
B) Koalisyon hükümetleri çok fazla kurulmuştur.
C) Belli dönemlerde meclis idaresi sonlandırılmıştır.
D) Anayasalarda insan haklarına verilen önem azalmıştır.
E) Meclisteki partilerin sayısı zamanla azalmıştır.
m
3. 1979'dan itibaren çalışmalarını ABD'de sürdüren Prof. Dr.
Aziz Sancar, kanser hast�lığı konusunda yaptığı önemli ça­
lışmalar ve hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını
haritalandıran araştırmaları sayesinde 2015 Nobel Kimya
Ôdülü'ne layık görülmüştür.
Bu gelişmenin Türkiye'de;
1. ülke tanıtımın yaygınlaşması,
il. moral ve motivasyonun canlanması,
111. bilime olan merakın artması
durumlarından hangilerinde etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız 111
D) 1 ve il ·E) 1, il ve 111
4. Türkiye 1987 i_le 2001 yılları arası dönemde sık sık değişen
koalisyon hükümetleri tarafından yönetilmiştir. Görev yapan
kısa süreli hükümetler, kısa vadeli ekonomik ve siyasi hedef­
lere yönelmeyi tercih etmişlerdir. Siyasi iktidarların hedefi,
ekonomik büyük sorunları çözmekten ziyade görev yaptıkları
kısa vade de bütçe dengesizliklerini gidermek olmuştur.
Bu bilgilere göre ilgili dönem hakkında;
1. Siyasi ve ekonomik alanlarda istikrar yakalanamamıştır.
il. Hükümetler, uzun vadeli politikaları tercih etmemişlerdir.
111. iktidarı denetleyecek muhalefet partileri yoktur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) 1 ve il
D) 1 ve 111 E) il ve 111
 Sınavda
Bu tarz
A
Sorarlar
,.
s. Doğu Bloku'nun dağılmasının ardından nüfus ve ekonomik
kapasite bakımından· T ürkiye'den geride olan Balkan ülkeleri
Avrupa Birliği'ne üye _olarak kabul edilirken Türkiye haı8:j1'day
ülke aşamasında be�letilmektedir.
Bu bilgiyle Avrupa Birliği hakkında;
1. Türkiye'ye karşı samimiyetten uzak davranmıştır.
il. Uluslararası önemi ve gücü zamanla azalmıştır.
111. Üyelik kriterlerini tüm ülkelerde eşit uygulamamıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız 1 8) Yalnız il C) Yalnız ili
D) 1 ve 111 E) 1, il ve ili
6. İsrail işgaline karşı Filistin halkının başkaldırısı olan Birinci
İntifada 1987'de başlamış, ikinci intifada ise 2000'den 2005
yıllına kadar devam etmiştir. Bu süreçte işgalci İsrail güçlerine
karşı Filistin halkı taş ve sopalarla direnişte bulunmuştur.
Bu sürecin Filistin'deki etkisi aşağıdakilerden hangisi
olabilir?
A) Batılı devletlerin desteğinin sağlanması
B) Kudüs'teki İsrail etkisinin sona erdirilmesi
C) Başka ülkelerde elçilikler açılabilmesi
D) Bağımsızlık mücadelesinin zor. şartlarda verilmesi
E) lsrail'e karşı askeri üstünlük sağlanması
7. Arap Baharı, 2010'da Orta Doğu ülkelerindeki demokratik ol­
mayan yönetimlere karşı bu ülkelerin halkları tarafından daha
çok demokrasi ve özgürlük talebiyle başlatılan, protesto ve
ayaklanmalarla gerçekleşen halk hareketleridir.
Bu sürecin yaşandığı devletler hakkında aşağıdakilerden
hangisi doğrudan söylenebilir?
A) Toplumda birliktelik duygusunun olmadığı
B) Yöneticilerin seçimle iş _paşına gelmediği
C) Halkın dış güçler tarafından yönlendirildiği
D) Ayaklanma sürecinde zorluklar yaşanmadığı
E) Yönetim uygulamalarının tepkilere yol açtığı
8. 11 Eylül 2001 tarihinde ABD'nin New York kentinde bulunan
Dünya T icaret Merkezine, Washington'a ve Pentagon'a sivil
uçakların kullanıldığı saldırılar düzenlendi. 11 Eylül Saldırısı'nı
ülkesine bir savaş ilanı olarak kabul eden ABD yönetimi, ilk
olarak saldırıyı üstlenen El-Kaide adlı terör örgütünün konum­
landığı Afganistan'a karşı askeri bir operasyon başlatarak Af­
ganistan'daki Taliban yönetimini devirdi ve Afganistan'ı işgal
etti. 11 Eylül Saldırısı'nı desteklediği ve kitle imha silahları
bulundurduğu iddiasıyla ABD, 20 Mart 2003'te lrak'a karşı as­
keri operasyon başlattı ve lrak'ı yeniden işgal etti. ABD kendi
politikası için tehlikeli gördüğü İran ve Kuzey Kore'ye karşı
Çek Cumhuriyeti ve Polonya'ya 'Küresel Füze Kalkanı' adı
altında füze sistemleri yerleştirdi.
Bu bilgilerde 1 1 Eylül Saldırısı ile ilgili aşağıdakilerden
hangisine değinilmiştir?
A) Düzenlenme gerekçelerine
B) ABD dış politikasındaki etkilerine
C) Avrupalı devletlerin yaklaşımlarına
D) NAT O çalışmalarına olan etkilerine
E) ABD kamuoyundaki yansımalarına
9 . Arap Baharı'nın etkisiyle Mısır'da, "Öfke Günü" olarak da
bilinen 25 Ocak 2011'de halk, işsizlik, yolsuzluk, diktatörlük
gibi benzer sorunlar sebebiyl_e Tahrir Meydanı'nda toplana­
rak isyan etmeye başlamıştır. Bu isyanla Hüsnü Mübarek'in
1981'de başlayan yönetimi, 11 Şubat 2011'de istifa etmesiyle
son bulmuş, yapılan demokrptik seçimleri Muhammet Mursi
kazanarak, Mısır'da demokratik seçimle başa geçen ilk cum­
hurbaşkanı olmuştur.
Bu bilgiyle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) Mısır'da Arap Baharı'yla siyasal istikrar sağlanmıştır.
B) Arap Baharı'nın etkisiyle ülke sınırları yeniden belirlenmiş­
tir.
C) Muhammet Mursi, halk tarafından kurtarıcı olarak görül­
müştür.
D) Mısır'ın dış politika esasları zamanla değişmiştir.
E) Arap Baharı'yla Mısır demokrasisi garanti altına alınmıştır.
:--..,
� I
_,; ·, '

S O R U LA R 1
Bir Bulgaristan göçmeniyle röportaj: 2. Türkiye:
- Kendinizi tanıtır mısınız? • 2008'de Güney Osetya Sorunu' nedeniyle yaşanan Gür­
cistan-Rusya Savaşı'nda, ABD'nin Gürcistan'a yardım
- Adım, Gülsiyan Sönmez. Bulgaristan'ın Haskova şehrinde
etmek için Montrö Antlaşması'nın limitlerini aşmayan ve
doğdum.
sadece insani yardım malzemesini taşıyan savaş gemile­
- Bulgaristan'da yaşadıklarınız ve Türkiye'ye gelme neden­ rinin Boğazlardan geçişine izin vermiştir.
leriniz nelerdir? • 2013'te Ukrayna'da başlayan iç sorunlar ve Ukrayna'nın
- Bulgarca konuşmak zorundaydık. Bana memur tarafından Rusya ile yaşadığı çatışmaların KEİ'ye zarar vermemesi
zorla Golye, babama Stefanova, dedeme Zafırova isimleri için Ukrayna'nın toprak bütünlüğünden yana olmuştur.
konmuştu. Sokakta Türkçe konuşmak yasaktı; konuşanlar Bu bilgilere dayanarak, Türk dış politikasının aşağıdaki
karakola götürülür, baskı ve şiddete uğrarlardı. ilkelerden hangisi üzerine kurulu olduğu savunulamaz?
- Türkiye'ye geliş gününüzle ilgili neler anımsıyorsunuz?
A) Çevre ülkeler ile çok yönlü işbirliğinde bulunma
- Geldiğimizde akrabalarımızın yanında kaldık. Sonra kira B) Uluslararası antlaşma metinlerine sadık kalma
yardımı yapıldı ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı verildi.
C) Komşu ülkelerin toprak bütünlüğüne saygı duyma
Röportajda verilen bilgilere bakarak, aşağıdakilerden D) Büyük devletlere karşı kurulan ittifakların içinde bulunma
hangisine ulaşılamaz?
E) Ülkelerin egemenlik haklarını dikkate alarak gelişimine
A) Türkiye'nin sınır dışındaki Türkler için taşıdığı öneme katkı sağlama
B) Türk - Bulgar ilişkilerinin bozulma nedenlerine
C) Bulgaristan'da Türklere karşı asimilasyon politikası uygu­
landığına
D) Bulgaristan'daki Türklerin kimliklerini korumada zorluklar
yaşadığına
E) Türkiye'nin insan haklarına verdiği öneme

1
1
3. 5. lrak'ın Kuveyt'i işgali T ürkiye'yi birbiriyle çelişen iki alternatifle
karşı karşıya bırakmıştır: Bir yandan Türkiye ile I rak arasında
çok sıkı ve çok yönlü ilişkiler vardı. Bu ilişkileri sona erdirmek
kesinlikle Türkiye'nin lehine değildi. Ama bir yandan da lrak'ın
Kuveyt'i işgali hiçbir şekilde ve mazeretle kabul edilemez bir
davranıştı. Bu iki nedenle Türkiye'nin lrak'a karşı oluşan Kör­
fez Koalisyonu'na katılması gerekiyordu. Diğer yandan Tür­
Fransa'da bir mülteci kampı Türkiye'de bir mülteci kampı

Yukarıdaki fotoğraflar Türkiye'nin; kiy"e'nin Körfez Koalisyonu'na destek .vermesi aynı zamanda
onun "tarafsızlık" ilkesinden ayrılması anlamına geliyordu.
1. mülteci sorununa insani değerler üzerinden yaklaşılması,
Körfez Savaşı hakkındaki verilen değerlendirme yazısının
il. ülke içerisinde farklı milletlerden insanların yaşaması,
aşağıdaki sorulardan hangisine cevap oluşturduğu savu­
111. yoğun olarak yaşanan dış göçlerle nüfusunun artması nulabilir?
durumlarından hangilerinde Fransa'dan farklı olduğuna A) Körfez Savaşı kimler arasında niçin çıkmıştır?
kanıt niteliktedir?
B) Körfez Savaşı'nda Türkiye hangi ikilemleri yaşamıştır?
A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111 C) Körfez koalisyonu kimler tarafından oluşturulmuştur?
D) 1 ve 111 E) il ve 111 D) Türkiye, Körfez Koalisyonu'nda niçin yer almıştır?
E) Kuveyt'in, I rak tarafından işgal edilme gerekçeleri neler­
dir?

4. Kırgızistan Devlet Başkanı Askar Akayev Türkiye'yi" Türk

Cumhuriyetlerine yol gösteren bir seher yıldızı" na benzet­
miştir.
Bu betimlemede T ü rkiye'nin;

1. T İKA,
il. CENTO,
111. İKÖ

kuruluşlarından hangilerindeki rolünün etkili olduğu sa­

vunulabilir?

A) Yalnız 1 B) Yalnız il C) Yalnız 111

D) 1 ve il E) 1, il ve 111

.mı
 7. AB'ye uyum sürecinde Türkiye'deki bazı yeni gelişmeler şun­
landı r:
• "Koca evlilik birliğinin reisidir." kuralı kaldı rılmıştır.
• "Çocuğumdur, severim de döverim de" anlayışı sona er­
,miştir.
• AB mevzuatı na göre, tüketiciler, satın aldıkları bir ürün sa­
tış sözleşmesine uymuyorsa, ürünü geri göndererek tamir
ettirme veya yenisini talep etme hakkına sahip olmuştur.
• AB, 2000'den itibaren yürüttüğü Daphne programı aracı­
lığıyla çocuklara, gençlere ve kadınlara yönelik şiddetin
engellenmesini sağlayacak projelere mali destek vermeye
başlamıştır.

Buna göre verilen afişin karşılık bulabilmesi için halk ta­ Bu bilgiler Türkiye'nin AB'nin genişleme sürecinde aşa­
rafından yerine getirilmesi gerekenler arasında, aşağıda­ ğıdaki konulardan hangisinden etkilendiğinin veya deği­
kilerden hangisi gösterilemez? şime uğradığının bir kanıtı sayılamaz?

l\) Emniyet kuvvetlerine ihbarda bulunulması A) Evlenme yaşı sınırı

B) Bölücü ve kışkırtıcı propagandalara itibar edilmemesi B) Evlilikte eşlere eşit söz hakkı

8) Bölgeler arası göçlerin yapılmaması C) Çocuk hakları

D) Sosyal medyanı n sorumluluk duygusu ile kullanılması D) Şiddete karşı mücadele

E) Toplumsal birliktelik duygusu ile hareket edilmesi E) Tüketici hakları

.ı
 ' ;1;, .� \
: . tı

, ' ··· '

. . ' �-··

·I

C EVA P
A N A HTA R LA R I

l:JcDört
Bes ·
 Ceva p l a r
�RIH VE ZAMAN
1 .E 2.8 3.A 4.D 5.D 6.8 7.C 8.E 9.A 1 0.E 1 1 .E 1 2.C

1 .A 2.E 3.8 4.C 5.E 6.D 7.8 8.A 9.0

� SAN L I Ğ I N i LK D Ö N E M LE R İ
2.E 3.8 4.C 5.A 6.0 7.0 8.A 9.0 1 0.E 1 1 .C

1 .C 2.0 3.C 4.8 5.0 6.A 7.8 8.A 9.8 1 0. E 1 1 .D 1 2.C

1 .8 2.E 3.0 4.D 5.C 6.0 7.8 8.C 9.C 1 0.D

1 .A 2.0 3.8 4.D 5.8 6.D 7.E 8.C 9.8 1 0. E 1 1 .C 1 2.A

R TA Ç A Ğ ' D A D U N YA
2.A 3.8 4.E 5.C 6.A 7.A 8.A 9.C 1 0.A 1 1 .D 1 2.C

2.8 3.E 4.A 5.D 6.C 7.D 8.8 9.8 1 0.D 1 1 .A 1 2.8

1 .C 2.D 3.E 4.C 5.C 6.D 7.8 8.0 9. E 1 0.8

. K V E O R TA Ç A G L A R D A T U R K D U N YA S I
1.D 2.E 3.0 4.A 5.8 6.C 7.C 8.8 9.C 1 0.E 1 1 .C 1 2. 8

2.A 3.8 4.0 5.C 6.C 7.C 8.8 9.0 1 0.8

1 .E 2.A 3.D 4.C 5.A 6.0 7.8 8.C

1 .A 2.8 3.A 4.A 5.D 6.8 7.C 8.8 9.0 1 O.O

5 L .A M M E D E N I Y E T l ' N I N D □ G U Ş U
1 1 1 \ıııl

1 .E 2.A 3.D 4.C 5.0 6.E 7.A 8.C 9.C 1 0.D 1 1 .8

1 .8 2.8 3.0 4.D 5.B 6.B 7.C 8.0 9.A 1 0.C

1 .C 2.D 3.8 4.A 5.B 6.C 7.8 8.0 9.A 1 0.D 1 1 .E

1.B 2.C 3.A 4.A 5.E 6.A 7.0 8.0 9.0 1 0.8

Ü R KLE R İ N İ S LA M İ YETİ KAB U L Ü VE İ LK TÜ R K İ S LAM D EVLETL E R İ

1 .C 2.C 3.D 4.A 5.A 6.8 7.0 8.C 9.E 1 0.D

2.8 3.D 4.0 5.0 6.0 7.A 8.C 9. E 1 0.C 1 1 .D

2.0 3.E 4.B 5.E 6.0 7.8 8.A 9.8 1 0.A 1 1 .C 1 2. D

1
1 .C 2.A 3.A 4.A 5.B 6.E 7.C 8.D

mı
 Ceva p l a r
.. '
Y E R L E Ş M E V E D E V L E T L E Ş M E S U R EC i N D E S E L Ç U K L U T Ü R K İ Y E S İ
�-
2.E 3.C 4.C 5.0 6.8' 7.E 8.8 9.0

2.8 3.C 4.0 5.0 6.A 7.E 8.0 9.C 1 0.0 1 1 .8 1 2.A

1 .C 2.D 3.0 4.A 5.C ·c 7.C 8.8 9.E 1 0. E 1 1 .E

(J
1 .E 2.A 3.8 4.E 5.8 6.0 7.8 8.C 9.0 1 0. E 1 1 .C

1 .8 2.0 3.E 4.C 5.0 6.A

B E Y L i K T E N D E V L E T E O S M A N L I S i YA S E T i ( 1 3 0 2
. . - 1 453)
2.C 3.C 4.C 5.A 6.8 7.C 8.E

2.C 3.A 4.8 5.8 6.0 7.0 8.0 9.8 1 0. 8 1 1 .0

1 .C 2.E 3.E 4.0 5.E 6.A 7.0 8.D 9.8 1 0.C

1 .0 2.A 3.A 4.C 5.C 6.E 7.A 8.0 9.C 1 0. E

1 .C 2.8 3.0 4.E 5.8 6.A 7.C 8.8 9.8 1 0. 0 1 1 .C

1 .A 2.C 3.E 4.C 5.8 6.E

D E V L E T L E Ş M E S U R E C i N D E S AVA Ş Ç I L A R V E A S K E R L E R
.. 1

1 .E 2.0 3.8 4.0 5.8 6.C 7.0 8.C 9.C 1 0.C 1 1 .C 1 2. 8

1 .A 2. E 3.A 4.E 5.8 6.A 7.D 8.A 9.E 1 0. E 1 1 .A

B EYLi KTE N D EVLETE O S MA N LI M E D E N iYETi

. .

2.C 3.8 4.E 5.E 6.C 7.A 8.A 9.C 1 0.A 1 1 .8

1 .A 2.8 3.0 4.A 5.8 6.C 7.E 8.C 9.8 1 0.D 11.E

1 .8 2.E 3.0 4.C 5.E 6.8

D U N YA G U C U O S M A N L I { 1 4 5 3 - 1 5 9 5 )

2.8 3.0 4.8 5.E 6.C 7.0 8.C

2.8 3.A 4.E 5.0 6.8 7.C 8.8 9.8

2.E 3.E 4.C 5.A 6.8 7.0 8.A 9.A 10.8

2.A 3.E 4.A 5.8 6.0 7.A 8.A

1 .A 2.E 3.E 4.C 5.0 6.8 7.8 8.A

1 .0 2.8 3.E 4.C 5.8 6.0 7.0 8.A 9.C 1 0. E

1 .0 2.C 3.0 4.E 5.C 6.0 7.C 8.0

 - ----- - --------------· ..,.

Ceva p l a r
S U LTA N V E O S M A N L I M E R K E Z T E Ş K I L AT I
1 .A 2.C 3.0 4.E 5.8 6.E 7.8 8.E 9.A 1 0. E 1 1 .D 1 2.D

1 .C 2.8 3.0 4.E 5.0 6.C 7.A 8.D 9.0 1 0. C

K LAS i K Ç A G DA O S M A N L I TO P L U M D U Z E N I
V il 1

1 .D 2.8 3.A 4.A 5.C 6.8 7.A 8.E 9.C 1 O.O

2.E 3.C 4.E 5.8 6.D 7.D 8.C 9.A 1 0. 8

ı
1 .C 2.A 3.C 4.A 5.E 6.C 7.C 8.A 9.C

1 .D 2.C 3.A 4.C 5.A 6.A 7.8 8.E 9.0 1 0.A

1
1 1

D E Ğ İ Ş E N D Ü N YA D E N G E L E R İ K A R Ş I S I N D A D S M A N L I S İ YA S E T İ ( 1 5 9 5 - 1 7 7 4 )

1 .A 2.8 3.8 4.0 5.C 6.E 7.E 8.A

1.0 2.A 3.E 4.8 5.8 6.D 7.A 8.E

1.8 2.C 3.D 4.A 5.E 6.8 7. 0 8.A

1 .C 2.C 3.8 4.A 5.8 6.E 7.C 8.D

1 .C 2.0 3.D 4.8 5.C 6.C 7.8 8.A 9.A

D E G I Ş I M Ç A G I N D A AV R U P A V E O S M A N L I
� 1 1 �

2.E 3.E 4.E 5.8 6.C 7.8 8.D

2.E 3.D 4 .A 5.E 6.A 7.A 8.8 9.C

1 .D 2.A 3.8 4.D 5.C 6.C 7.A 8.8 9.A

. .
U L U S L A R A R A S I i L i Ş K i L E R D E D E N G E S T R AT E J İ S İ ( 1 7 7 4 - 1 9 1 4 )
'
"i
,

1 .A 2.A 3.C 4.D 5.8 6.8 7.C 8.0 9.A

' /'-'
1 .A 2.8 3.0 4.0 5.C 6.C 7.C 8.A 1

1 .8 2.8 3.8 4.0 5.C 6.C 7.8 8.C

1 .A 2.0 3.A 4.0 5.D 6.D 7.E 8.8 9.C 1 0. E 1 1 .E

1 .E 2.8 3.8 4.A 5.0 6.A 7.0 8.8 9.E

1 .A 2.E 3.8 4.E 5.C 6.D 7.8 8.D

1 .C 2.8 3.8 4 .A 5.A 6.0 7.C 8.A

1 .C 2.8 3.8 4.A 5.E 6.0

1
('
I•
 Ceva p l a r
D E V R i M L E R Ç A Ğ I N D A D E Ğ İ Ş E N D E V L E T-T O P L U M İ L İ Ş K İ L E R İ

�,
.
2.8 3.C 4.E .� .O 6.C 7.A 8.C 9 .A

1 .C 2.8 3.A 4.C 5.C 6 .A 7.A 8.C 9.8 1 0 .8

1 .E 2.0 3.0 4.C 6.0 7.A 8.0 9.8

1 .C 2.0 3.0 4.0 5.C 6.8 7.A 8.0 9.A 1 0.A

1 .0 2.E 3.0 4.A 5.0 6.B 7.0 8.C 9.0 1 0.C

1 .E 2.C 3.8 4.8 5.E 6.0

S E R M AY E V E E M E K

2.A 3.C 4.0 5.C 6.A 7.E 8.A 9.E 1 0. D

1 .E 2.A 3.0 4.E 5.B 6.C 7.0 8.A

X I X V E X X . Y U Z Y I L D A D E G I Ş E N G U N D E L I K H AYAT
\J ■ il 1

2.0 3.0 4.A 5.C 6.E 7.C 8.E

1 .8 2.D 3.C 4.C 5.E 6 .A 7.E 8.0 9.8 1 0. 0

1 .8 2.C 3.8 4.0 5.E 6.C 7.A

X X . Y U Z Y I L B A Ş L A R I N D A O S M A N L I D E V L E T i V E. D U N YA
2.E 3.C 4.A 5.A 6.A 7.C 8.8 9.E 1 0. E

1 .A 2.0 3.C 4.A 5.0 6.C 7.E 8.8 9.C 1 0. E

1 .C 2.C 3.E 4 .A 5.C 6.A 7.A 8.8

1 .8 2.8 3.8 4.E 5.8 6.0 7.A 8.C 9.8

1 .C 2.0 3.C 4.A 5.B 6.C 7.0 8.A 9.E

M i L Li M U C A D E L E
2.8 3.A 4.C 5.8 6.0 7.E 8.8 9.C 1 0. D 1 1 .C 1 2.A

1 .A 2.C 3.C 4.E 5.C 6.0 7.A 8.E 9.8 1 0. 0

1 .C 2.D 3.8 4.0 5.E 6.8 7.C 8.C 9.E

1 .0 2.A 3.A 4.E 5.A 6.8 7.8 8.E

1 .E 2.8 3.C 4.0 5.0 6.C 7.0 8.0 9.A

1 .B 2.C 3.E 4.C 5.D 6.C 7.A 8.A

1 .A 2.D 3.B 4.8 5.0 6.C 7.8 8.E

1 .A 2.E 3.E 4.C 5.0 6.C 7.C 8.A 9.B 1 0 .A

1 .A 2.C 3.C 4.E 5.0 6.0 7.0 8.C 9.A 1 0. 8

 �

Ceva p l a r
ATAT Ü R K Ç Ü L Ü K V E T Ü R K I N K I L A B I
1 .8 2.A 3.E 4.E 5.0 6.C 7.0 8.C 9.E

1 .C 2.0 3.C 4.C 5.0 6.0 7.E 8.B 9.0 10.E 11.B 1 2.E

1 .C 2.B 3.8 4.B 5.E 6.C 7.A 8.0 9.C 1 0.C

1 .E 2.C 3.B 4.A 5.A 6.E 7.B -� 8.E

1 .O 2.C 3.C 4.0 5.C 6.C 7.C 8.8 9.8 1 0.A 1 1 .E 1 2.8

•• •• ■

i K i S AVA Ş A R A S I N D A K I D O N E M D E T U R K I Y E V E D U N YA
2.A 3.0 4.C 5.8 6.0 7.0 8.8 9.A 1 0. B

1 .8 2.A 3.E 4 .A 5.0 6.A 7.A 8.C 9.E 1 0. B 1 1 .A

ÖSYM tadında Sôrular 2¼

• "• � ; ... • -ı - .� _,_..>• ., ' � " ), ' .,, li
1 .E 2.C 3.0 4.C 5.0 6.8 7.8 8.D 9.A 1 0.C 1 1 .E

il ■ 11 1

1 1 . D U N YA S AVA Ş I S U R E C i N D E T U R K I Y E V E D U N YA
1.B 2.B 3.C 4.0 5.A 6.D 7.A 8.C 9.E 1 0. C 1 1 .A 1 2.C

2.0 3.8 4.A 5.A 6.D 7.B 8.A 9.E 1 0.A

1.B 2.8 3.0 4.E 5.C 6.D 7.E 8.C 9.C 1 0.A

.. .
1 1 . D U N YA S AVA Ş I S O N R A S I N D A T U R K I Y E V E D U N YA
2.E 3.0 4.B 5.A 6.A 7.C 8.A 9.C 1 0.A 11.E

•
1 .A 2.C 3.0 4.C 5.C 6.B 7.A 8.E 9.C · 1 0. D

• 1 • • • 1 .8 2.D 3.C 4.0 5.A 6.C 7.D 8.C 9.C 1 0.E

T O P L U M S A L D E V R i M Ç A Ğ I N D A D U N YA ._ V E T Ü R K İ Y E
1 .A 2.D 3.C 4.E 5.E 6.D 7.C 8.D 9.C 1 0.A

1 .E 2.E 3A 4.C 5.0 6.B 7.D 8.E 9.E 1 0.A

2.B 3.0 4.E 5.8 6.C 7.E 8.C 9.B

2 1 .Y Ü Z Y I L I N E Ş İ Ğ İ N D E T Ü R K İ Y E V E D U N YA
1.E 2.0 3.E 4.0 5.E 6.C 7.A 8.E 9.B 1 0.E

1 .E 2.0 3.B 4.C 5.C 6.E 7.B 8.E 9.A

1 C 2.A 3.E 4.C 5.0 6.0 7.E 8.B 9.C