Autorka i Wydawnictwo Fraszka Edukacy yminice Szmerdt za uwa2ne przeczytanie pie ym praca ta pewnoscia zyskala na wartose = Wydanictwu Szkolnemu PWN 22 ui row 2 ksigaki autorstwa, Anny Wieczorek Bingo! Te Ingrid Freebairn i Chi szezenie Fragmentow dla kl. Vez, 2 Ewy Kolod: arta Simpsona, oraz z podrecznika Ekspe iceum profilowanego i technikum autorstwa Jadwigi Dos = Szhole Jezykiw Obeych Testing and Foreign Language Serices i P: zgody na zamieszezenie fragmenta przykiadowego a udeiel (placement CZESC |. Podstawowe wiadomosci 0 kontroli i ocenie Uwagi wstepne, SPRAWDZANIE UMIEJETNOSCI DAWNIEJ | DZIS i oceay by zvk ojezysty. Misra tody kognitywne} przynio ich budawania, Zobiektywizowar daianom radzenia sobie 2 dtuzszymi teksti, streszezenie logowa ucznia. Ten okres bywa nazywany w metody- ce nauczania oki snstyezno-socjolingwistycznym. Rozpowszechnione zis podeiicie komunikacyine nie odeszlo calkowicie od nauczania ele- rmentow jezyka ani rozwoju poszczes nog skutecznego postugiwania si i intencii w typowych sytuacjach Zycia codziennego. Weszligmy w okres zwany komunikacy rym. Zastanawimy sig wige, co o sprawdzaniu umiejgtnosc jezykowych musi dé wiedziee nauezyciel8 CZESC I Podstawowe wiadomosct o kontrot i ocente Rozdziat 1. ZAGADNIENIA KONTROLI | OCENY * W NAUCZANIU JEZYKOW OBCYCH Klopoly z kon znos i pilnosé ucznia aid ego faktyezny poziom wiedzy | umijetnosei [Nie bez znaczenia jest rownie# zagadnienie subiektywizmu przy wystawianiu ocen. Jak wia- ry wplywa wiele roznych czynnikow. w tym na prykiad sam 1 cagsto 2daie sobie sprave 2 roll tego czynnika i swiador systkich przecie? lubion i cen jednako- fe wysifku, by nie wawniaé tyeh nastawied y jednak emacje i nastawienia zmieniaja jesteimy obiektywni. Wystarezy wspo- niu naucayciela do poszczegdlnych uczniow. wo, cho¢ ogromna wieksz08¢ nauczycielic ‘i jednakowo traktowae wszystkich uezniow. nase spos6b widzenia rzeczywistosci, choé rmnieé o czgsto zauwazalnych rOznicach pezy sig pozytywng opinia i tym, kiérzy uchodza 2a leniwych i niesystematyeznych. Bledne WypO- wiedai weaniow w pierwsze) grupie przypisuie sig ezgsto pomytce exy prasjeryezeniv, za$ .w drugie) grupie ~ niewiedzy czy zaniedbaniu. Roziziat 1. ZAGADNTENIA KONTROLI I OCENY W NAUCZANIU JEZYKOW OBCYCH _Q Mwige o subiektywizmie niespos6b pom niem wystepujgeych abok siebie wypowi ‘ma zawsze pewien uklaé odniesienia, r62nie w ocenie, wywolanych zestawic- iow, Ocena wystawiona przez nauczyciele Rownie istotn, jak wspomniane wy2e}, sq te powody nieadekwatnoset kontrol, ktore ju Sei se odnosag sig do nauczania jezyk6w obeych, Problemy te sq w metodyce nauezania stosunkowo nowe i nie mialy tak wielkiego mnaczenia wielostronne, Dziato ry kontrola nie musiala weal ‘Inaczej praedstawia sig ta sprawa w nowoczesne] metodyce nauczania jezykow obeych Wy rbznienie ezterech podstawowsych sprawnoici: mowieni, rozumienia tekstu pisanego, roz- imienia tekstu mowionego i pisania jak rownie? wyr6inienie w najaowszyeh dokumentach Rady Europy i Unii Europejskie] sprawnosclinterakcyinych, dotyezaeych konwersacji i nego- jaci, i sprawnosei mediacyjaych, zakladajgcyeh umiejetnosé przeraucania sig z wypowiedzi minge elementy nieabedne dla ogélnego poziomu opanowania jezyka obcego. Poza zagadnieniem wielostronnosei Kontrol, wynikajaeym z koniecanosei uwzgledniania \wsaystkich sprawnosci, pojawia sig jeszrze jeden problem, a mianowicie sprawa wywazania roporeji kontroll w poszezegélnych etapach procesu nauczaniajezyka obcego. Na prayklad, ze wagledu na wyeksponowanie roi jezyka méwionego W programach nauczania dla poczat-10 CZESC 1 Podstawowe wiadomosci o kant owyeh etapow navki szko musi zajmowaé w systemie oc kontrola sprawnosei jezykowyela awia2anyeh 2 méwieniem uuczni6w odpowiednio wigce| mi Omwione zazadnieni w sprawdzania wiadomosei iu wszystkie poziomy elementow jezyka.( i wszystkie sprawnosci jezykowe, W 9c sig njako .pod te zanyeh 2 jezykiem méwionym i pisanymn my emiee gwacancie,i2 dany ueze® poddany kon warunkach uzyskaloy wyniki zbieéne 2 tymi, Ktore dzone}. Poszukiwana wige cecha kontroli to wyeliminowanie pezypadkowose\ oceny. wauccania jexyka obcego, wymieniony: vwige tak ‘opanowania tego, co bylo preedmiotem nauki, nie kiadlinacisku na niektore tylko elementy, na przyklad popraw- ‘nosé form ezasownikowyeh, zapominajac innych waznyeh czynnikach, takich jak plynnosé wypowiedz, je dlugose, komunikatywnose czy bogactwo leksyki, Poszukiwang cechg Kontro- Ii jest wige je) calosciowost j adekwatnose w stosunku do preebiegu procesu nauczanis, Kontrola i ocena powinna te: byt praylama dydaktyecnie, dostarccajac wartociongch éwiczed lekeyinyeh, Zalezy nam na takich technikach, itore beda praydatne nie tylko w sprawdzia nach semestralnyeh ezy testach migdzys2ko prayklad w toku prowadzenia éwiczeA w moi dzinie wskazuig wige na koniecanose webogacenia budzajgce morywacie éwiczenia kontroin. 2. Kiedy i po co Funkeje kont Rozpatruige zagadnienia uspr 0 formative eva wana jest na biezaco w toku procesu nauczania, Ma ona na celt zwigkszenie u ‘odpowiedziainego za oksesiona grupe jezykowa, zasobu informacji o poziomie opanowania uezyiela, ju. W wielu przypadkach taka wiasnie, biedsca kontrola sluzy jednak jedyny aspekt zagacnienia, Ktry jest ny Kontrola tego typu pein bowiem w procesie nauczania i uczeni ne funkeje. Jedna 2 ch". Co wie aie, wraz 2 jogo pragi Funkeja wychowaweza bywa jednak Uniektérych nauczyciel sposobem sklaniania uczni6w do nauk Wigeie powoduje odwrotne skutki - zabjia motywacie i samodzi ksza motywacje do nauk biezgca w efekcie 2 zasrastenie, ato oCzy- ake funkeja diagnostycene, Poprzez sprawdzanie pozioms opanowania ie elementy zostaly przyswo- uceniow, jak i przez cala eru ignore indywidvalng i diagno- 2p grupowa. Nie chodzi tu pray tym o stale porbwaywanie ze soba uezniow, bud: niezdrowego wspolzawodnictwa i szkodliwej rywalizacj, a raczej o wskszanie mocnych Diagnoca indywidualna w dalszym tok procesu nauezania i uczenia sig ma duze znaczenie wychowaweze. Preede wszystkim nauezyciel mode wskazaé uczaiowi, ktére partie materata powinien powtorayé cay praerobié jeszcze raz, aby nadzobié braki i uniknaé niepowodzen Dizy kofeu semestru ézy roku szkolnego. Poza tym wskazowks taka jest bardzo cenna dla se12 CZESC 1 Podstawowe wiadomoscl 0 kontrol tocenie Sporoby prowadzenia iezgcej w plaszezyénie elementow jezykowych i w plaszczyé: wwnosei beda omowione w dalszych czeSciach niniejzej ksiggk im ocen oraz szeregowanie ich ~ poprzez oveny wiafnio ~ od nailepszych do najstabszych pod wasledem okrestonych umicizinosc jezykowych. Dlstego te2 taka cecha kontrol, jaka jest obiektywizm, nabiera w tym przypadku szezegélnego znaczenia i powinna bye odpowied: nio mocniej zaakcentowans. Z myslg wiee 0 kontrol okresowej opracowale sig specialnie 20- biektywizowane sprawdziany, popuiarnie zwane testami nauczycielskim (t2w. teacher made ‘ests. Owe klasowki czy testy, chociaz przewadnie nie bywajg opracowane statystycznie, £9 Jednak odznaczae sg tymi sarymi podstawowymi cec dlatego, Ze w praypadku tie materialn zawartego © programe iw podreceniku, co zbliza kontrole tego rodzaju do Kontrol giobalne). Sposoby rowadzenis kontroli okresowe) zostang przedstawione w ezesci Ii HI. ‘oxdcal | ZAGADNTENIA KONTROLI I OCENY W NAUCZANIU JEZYKOW OBCICH 13 ‘Kontrola globalna. czesio okreslana w iteraturze anglosiskie) jako summative enaluation, pezepro- ‘wadzana jest za pomoca dost sformalizovanyeh testow ustayeh i pisemnych. Kontrola taka ma ‘a zadanie okreslé poziom umiejtnosci ucznia, mode jednak pelni¢takze wiele innych funkej. Kontrolaplobalna, ezvlibadanie wynikéw nauezania prowadzonego w danym systemie, (0 jed tego system - tak jak np. wyniki ma- nose system szkolnego, Taka infor- lasowe czy migdayszkoine, scenhow w grup jezykowe}, ip. Jest to wiee uzyskana na podstawie wynikow ‘wartose programa czy 0 dang} organizacji nauezania, Zalozenia, na ktoryeh opiera sig planowani i Konstrukcj sprawdzisndw prowadzonych przez auczycieli oraz westow migdzyszkolnych, a take podstawowe prace majgce na cel weryfika- Cie takich sposobaw kontrol, ostang oméwione w dalszych rozdzialach niniejsze} pracy. 3. Czy sprawdzian w przedszkolu to ted test? Toxminy ,sprawdzian”,gtest”, ,kontola” i ,ocena™ budza sporo sieporozumie. ‘Wiel nauezyciel 2ywi, na praykdad, bedne przekonanie, 2 sprawdzian to kontrola, ktéra od- bywa sig pisemnie, Na okrestenie kontroli ustnej w2ywaig oni potocznego okreslenia .odpyty- wwanie". Odpytywanie kojarzy sig im przede wszystkim ze stawianiem pytah, na kre trzeba ludzilié prawidiowej odpowiedzi, a praecie? w jezyku obcym uczefi sam powinien umieé sta- wine pytania, nie mowige juz o tym, Ze powinien zademonstrowaé take wiele innych umi-~RM EP RERR REE ERE ERE ESC 1. Podstawowe wiadomoset o kontrol i déenie dele corm to Jest wie nie tyko nieprecrzyne, ale mode weeez prowadziénaueey ido dziania niepopeawnego metodyeznie. obeym ~ moze to bye forma ustna obrazki,plansze,arkusze odpowie- Niviiedy ~ da odin lub sprawdaian nauczycie Drzedesiotem specaine)anaizy teoretyeane czy sats ‘owany i korygowany, a jest, na prevkd je2ne, nie byl wezesnie§pilo- starannie przygotowana kiasowks, Jeszeze jeden termin budzi w vatlivoset wiely os6b, Jest to okse ak, Bdye wyraz qocena, ‘wyrazié. Dia uniknigeia nieporo te bed take uzywane obOk siebie np. 4. Cwiczenia jezykowe na lekeji i w sprawdzianach — podobne czy réine? W davniejstosowanych metodach precy nad jenykiom drogi nauzania i tstowania wyradnie sig niopodzelnie w Europie ‘S0tych, Nauezanie ite. wige nauczyciel, ktéry stosowal na leke ‘h Gwiczenia o charaiterzetestjgeym, popelnial gym samym bigd metodveom, Rozdlat 2. RODZAIE SPRAWDZIANOW I TESTOW JEZYKOWYCH 15, Podejicie komunikacyjne zblia syeuacig tem nauezanias ia do sytuacji Zyciacodziennego. Preedmio- Jeaykowego, w ktrych blad jest zjawiskiem rieuniknionym jgzykowe to zdobywenie i przekazywanie in- formaci dyskusia gra jezykowa czy odgrywanie rl. W naturanych Gwiczeniaeh jzvkowyeh nawet mate dziecko preedstawia sig, przedstawia sweg0 kolege, mow o ty bi. aco mu od ‘syadrowionia do nicobecnego, chorego koleg oh Wlasnie umiejetnoc. Tym sposobem natczanie Rozdziat 2. RODZAJE SPRAWDZIANOW 1 TESTOW JEZYKOWYCH 1.1, Usine ezy pisemne? Podziat sprawdziandw i testéw ze wegledu nna ich forme s2y jest prosty podzial teow ze weledu na ane (1zW. paper and pencil tests: i © (tN, ora! tess), ‘ey gramaiyka? Podziat sprawdzianéw i testéw ze wzgledu na przedmict testowania Bardzo powszechn 2 podzialtestw ze wzgledu na to, co sprawdzaja (znajomoké po- 'kowyeh czy umiejetnose postugivania sig jezykiem obeym) ne Sezyka i16 CZESC I Podstawowe wiadomosct o kontrol i asenie 1.2. Praydziat do arupy, klaséwka exy egz istepny? Podzial sprawdzianéw i testéw ze wzgledu na ich przeznaczenie referenced tests), ktorych adaniem jest okresenie. czy da standard wymagat zy tet nie, -anych bardzo wygodny jest podzial testow jezykowyeh ze wzeledu e| mowige, sposbb wykorzystania danyeh uzyskaayeh w toku kon- Ogdinie pravimuje si, 2e dane uzyskane droga badania testonego moga byé wykorzystane do okreslenia: ~ ogdlnego opanowania jezyka przez ucznia ~ Poriomu zaawansowania i grupy jezykowe, w ktérej uczen powinien sig znaleé ~ stopnia opanowania poreji material jezykowego przeznaczone} na dany miesiae, se- smestr czy rok = mocnych i stabych stron wiedzy { umiejetnosei uczacego sig ~ praysalych prawdopadobrych osiggnieé ucagcego sig w dalszej pracy nad jgzykiem, W ten spos6b podzielié modemy sprawdziany i testy jezykowe na pleé rodzajow, co daie ‘w efekcie dogodng i dose powszechnie przyjeta Klasyfikacig na: tosowany jest dals2y podzial testow w zaleénosci od badane) umiejet [oustal 2. RODZAJE SPRAM/DZIANOW I TESTOW JEZYKOWYCH 7 poszezegolnych jezykowyeh. Niemnie) autor opracowulaey sprawdzian czy nie opiera sie na jakimkolwiek dostgpnym i uzvwanym programe nauczania. Mote najwyte) vwskazaé materialy praygotowujgce do egzaminu, oie take istneis Sprawdziany i testy bieglosei z reguly sto ne tylko ogéinego poziom jezykowex0, yeh sprawnosel jezykowyeh. Sprawnosel te badane 53 ; |i w poigezeniu ze soba, bo wlasnie jednoczesne uzywanie kilku sprawnosct stutentyezna komunikacie jezykowa, Te problematyce poswigcone sq rozdziaty cagsci IT, do- ‘yezgce testowania slobalnego, a wieekolejno testowaniu sprawnosei mowienia, sprawnos¢ rozumienia tekstu pisanego, sprawnosé pisania, a takze rozdzial o testowani ko- munikaci jenykowe jo testowani integracyinym.BEHEEEREEEEEREE SE 18 CZESC I, Podssawowe wiadomascl 0 kontrol oceie 3. Sprawdziany i testy osiqgnieé 1 bieglosei — tw autor sprawdzianu czy testa stow dowia i, w Jakim stopniy wezniowst sig to udalo i jak Spravedzian taki od ‘wo bade opanowan) tego Konkretnego material, Kry b Spravdzian ezy solayeh podsystemow byly przedmiotem nauki w okresie objgiym testow to test elementow jeayka. Mo2e to by€ takze test sprawnosciony, wiedy .znigé obeimuje zatem przede wszyst 1m oksesie pracowano. Ten wige material, jakim ma operowaé uczet w rama to okreslone elementy jezyka. To one okada sig exynaikiem poriom trudnoéi nawet wtedy, kiedy sprawdzian ma charakter Zagadnieniaistotne dla worzenla sprawdzianow osiagnieé, takieh jak m poruszymy omawiajge kweste testowania elementow jezyka w rozdzialach icenyeh, ortograticenych, leksykalayeh gramatyeznyeh, w rozdzialach o testovanit. po- ‘sezegolnyeh spravmose i testowaniu integracyjnym oraz w rozdziatach o bledach w plano- wanis test6w naucrycielskieh, 4, Sprawdziany i testy prognostyczne Sprawdian i test prognostyezny, jak sama nazwa wskazuje, doyezy zagadnion wiazacych sig calkowicie 2 Ksctaleeniem jezykowym ucznia w prayszlosci. Ceiem tego test jest okreslenie przewidywanych sukceséw neznia w procesie opanowania jezyka obcego, jaki ma dopiero nastpié, “Trzeba tu awrOcié wage na to, e nie moze byé mowy o stosowanin testow prognostyeznyeh po to, by wyeliminowae pewaych uczniéw z podstawowego Kursu jezykowego, nawet jes luczefi ma pewne trudnoéci w nauce, np. spowodowane trudnosciami w koncentraci cay dys leksia. Opanowywanie jezyke obcego 2awsze wspierajego ogélay rozwe}, nie stanowi 286 do- ARasitlal 2, RODZAJE SPRAWDZIANOW I TESTOW JEZYKOWYCH 19 datkowezo obciazenia,o ile nie wigae sig ze stesem i nieslusznie i niepotrzebnie postawiona iy ocena (ap. ocena 2 dyktanda u dyslektyka, ktorej pojawienie sig nie powinno po prostu ry iggy jeszcze nie uczy zy jego cechy uczynia zet dobrego uc dzonego od zea, ze nie uel sig tego jezyka via a dany kurs zerowy — \yceny, Klory pozwoli na sensowne praewidywanie zromny wplyw na przewidywanie pray: 19 MLAT Joba B, Carrolla iS. Sapona, Na nim ‘duzym. powodzeniem. a tego jezvke wyrazami, osze come = nolnosé zapamigtywania wyrazéw ze shochu = idoinosé zapamigtywania wyrazdw 2 tekstu pisanego = mdoinosé rozumieaia znaczea wyrazdw ~ zdolnosé wnioskowenia i tzw. wraziiwose gramatyezng (z dweh podanych w jezyku o} czystym zadah uezes wybiera te wyrazy, ktére pelnia te sama funkeje w zdaniu) = zdoinosé kojarzenia formy déwiekowe) z graficzna Inay znany test prognostyezny, na Ktorym oparto wiele pééniejszych modyfikaci, to Langu ‘ge Aptitude Battery, tzw. LAB Paula Pimsleure, takze stanowigcy podstawe do dis stosawa- ych sprawdziandw prognostyczavyeh. Tu prognioze oparto na oszacowaniu czterech nowyeh, czynnikiw, nieww7glednionych w poprzednio omawiaaym tescie MLAT:CZESC 1 Podstawowe wiadomoict ohonirolt | ocenie _pactla 2. RODZAIE SPRAWDZIANOW I TESTOW JEZYKOWYCH 2 ~ rednich wynikow dotychezasowe} nauki wszystkich preedmiotow smnej ma zazwyeza) charaktertestu elemento jezyka zs = motywacii ucenia do nauk jezyka ~ zasobu jego slowaietwa w jezyku ojezystym = roztbéniania dawigkiw ‘raz dwu podobnych do tych. kere badal test MLAT, @ mianowicie ~ poczucia analog gramatyeznej 6, Sprawdziany i testy diagnostyczne iagnostyczne pod pewnym wzgledem odbiegajq jakosciowo od oméwic- skowe) Trzeba go wowezas sowaé na odpowiedi po- im kursie i praydzielié do odpowiednie) grupy j Cho- aadekwatnym kontekscie nauezania, a nie sytuac ahyt trudne} czy zbyt fatwej, Chodzi tez 0 to, by srupy jeaykowe byly mozliwi od wagledem swego pozioma jezpkowego, gdyz zbyt dude r6inice umiejetnosei miedzy ‘uczoiami utrudniaja pracg neuczyciela i obnizajaefekty modliwe do wzyskania w danym cza- Uwuigey ueznibw do réinego rodzaju egzaminow najczeicie) stosuig ré¢norodne sposoby Dkreslenia, co uezed juz umie, anad czy trzeba z nim jeszcze popracowaé, Na takich spraw- Aaianach opiera sig tez planowanie pracy w kursach praygotowujaeyeh do matury ezy egza- minéw FCE, CAE, CPE, ZDAF, DELF, DALF itp. ty stosowane w cela podgia rozsadnsch decyzio praysiale do grup jezykowych, to Tek wige test diagnostyezny z jedne strony odnosi sig jud do przerobionego, a czesto seisle laine testy plasuigcs,exyli tw. placement tess. skelongo mate jane, agi hy anova seo rose anes Sprawdsiany place rnig si od tests belo! preedewazytkim dugoeia,Omawiane i leno od obrazu umn grupy ie sz . ‘ezeiie testy biegloelstnowiaczeso podstawe wydawaniar6tnego rodzau cetyikaton, _Sprewdvian diagnostyeany mote bye Konstruowany jako odrebne narzezic, ale moze vot bye bari dokladne, wiiostronne tym samym dluge Testy pasnace musza We uke wostapé uate iy tet, Korego dane wokorzystywane s dla e=l6w diagno be przede wszytkim kr. Szkola, a szeegblnesakolajeryowa prayimugca na Kurs wie- 2, Mote to byé na praykad text bilo czy sprawnosciowy test osiggné ocharakterzein- 'w uczgcych sg nle mote porwolié sobie na wtlogodzione testowanie. Test tego rodzaju mu- _tegracyjnym, cay ted taceny sprawdaian elementow jezyka i sprawnosci, a wige typowa Kla- swig zamlng¢ sig w oie wige| 0 minutowym odcinkupisemnego test, po ktSrym mo- __swka semestrana, Nie powinien jednak staé sig podsawa ditenozy Zaden sprevdin 4 Jeszeze nastapiékrotka cagééustna w postacirozmowy. Test taki musi byé w dodatkuiatwy _plasuey, gdy2 zbyt ogolnie oszacowuje umiejetnosi, by umodliwie jednoczesne dostareze22 CZESC'T Podstawoxe wiadomosel 0 suodsal 3. KRYTERIA POPRAWNOSCI SPRAWDZIANU I TESTU JEZYKOWEGO 23 ionkzetnych trudnosciach i saczegélowyeh probl 1 Tunkcje sprawdzianu, lepie) zdecydowaé sig na praeprowad2 ‘owiem powstanie narzedzic kontrol, ktore acne) ze spy nach. I choé mozna ~ jak je dwech az motliwose’ ich pogrupowania Rozdziat 3. KRYTERIA POPRAWNOSCI SPRAWDZIANU I TESTU JEZYKOWEGO 1. Oczekiwania wobec sprawdzianu i testu jezykowego Uczniowiefrodzice oczekujg, Ze sprawd wiedliwy, “kate sig ealistyczny Nauefyciele, preystepuiae di = by Istotne sprawaza cowanie i preeprowadzenie ko wi kosztow = by uezen praygotownjucy sie do niego vez sie w spossb, jl fe prawidiowy’ nie cotery kwvestie tworza eztery glowne kryteria poprawnosel sprawdzianu ezy test, = kryterium trafnose = kevterium retetnose! ~ kryterium praktyeznosei kryterium wartosei dydaktyeznej test 2. Trafnosé sprawdzianu i testu Zagadnienie trafnosei sprawdziann czy testu wigee sie z pytaniem: Coy test bade rzxegnticie 10, c0 chcielsmy mieraé? Wydvatoby sig, it odpowied? na to pytanie bedzie zawsze twier dagea. Rzvczywiseie, teudno znalede sprawdzian badsiacy zupelnie co innego,niz to, czego sprawdzenie autor testu postawil sobie za cel. Czgsto jednak test sprawdza mnie) umieigtno- ci nz zamierzat jego autor, np. test z qzyke angelskiego ukierunkowany jest na gramatyke i slownictwo, a wtedy juz sama nazwa sprawdzianu wprowadza w blad. Czesto te test spraw- ddza wigce} nit. zamierzaljego autor ~ np. wykracza poza zoajomosé jezyka, jak to ezyni test rozumienia 2e sluchu, w ktdrym poprawna odpowiedé zalety of umiejetnosci zapamictania drobnych szezegdtow. Ponadto istiee inne jeszcze powadne niebezpieczetstwo: sprawdzian ~ wbrew 2amiarom nego autora - mote adae nie tyiko ten element. Uwaga ta nie odnosi sig, oczywisce, dotyeh testdw i spravidzianow, ktore celowo badaig wkasnie Kombinacie wielu umieietnosc, le ostatnirozdziat niniejsze)ksigPki). Chodai tu ote -mentow jgzyka lub poszezegolaych sprawnose: w taki sposob, 3e rozwigzanie wy, a wige dota. testow integracyjnye ale i pisanie jeayku przyKiadzie ~ pisanie) okazaje sig trudniejsz ni Uumieigtno8é podstawavra (w aaszym pravkl nie ze stucbu). Z reguly jednak rapodstawie napisanego przez ucznia spravd i to jeden z podstawowych typow tratnosei wewnetrane. Nai mozna by ja zdefiniowat jako 2godnosé tesel test 2 tresciami nauczania, Jest spr Ww nauczania jopierae sie na ws tym materiale nauezania, nie wykraczajac poza jego ramy i nie pomilajac istoinych j ‘mentow. [tak, na praykied, 2a nitrafny uznamy szkolay speawdzian semests: "2 on zadanie wymagaigce znajomosci form czasu przesztego prostego. nie znanego jeszcze uczniom, Podobnie 2 matyezna, choé byla ona wprowadzona 2, je uwzglednia wszystkie istotne partie przerobionego material, Trafnosé tresei odnosi sie rownie? do wiasciwego rozumienia celu nauczaniaijego staranne- 0 odawierciedienia w sprawdziani. Jeli wiee przedmiotem testu ma byé sprawdzenie wyro- bienla dane} sprawnosei jezykowe) lub opanowania okreslonych elementow jeayka, nalety sporzadzié szezegdlows liste cel6w, ktorecheieibysmy osiagnaé, i ustalié wskadniki, Kiore po- ola stwierdzi, ezy ten cel zostatosiagnity I tak, na prayklad, chcae zorientowaé sig W po- 2iomie wyrobienia sprawnosei rozumienia ze sluchu (cel og6lny) musimy ual, jakie umie Jetnosci (cele szezegotowe) skiadaja sig nate sprawnos6, i Kore z nich-chcemy uwzglednié ‘w tescie dla danego poziomu jgzykowego ~ np. w plecwszym roku nauki mode tylko rozumie- hie glownej mysli. Dopiero wowczas mozemy Zoudowae w pelni trafny test ukladajac zada- nia, ktre wskaza, jaki jest stopief realizacii tych wlasnie celow szezeg6lowych, a w konse-