ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN

Pangalan______________________________________________________________
Pangkat________ Guro___________________________________________________

ARALIN 7 PAPEL NG MAMAMAYAN SA PAGKAKAROON NG

MABUTING PAMAMAHALA

MELC/Kasanayan

Napapahalagahan ang papel ng mamamayan sa pagkakaroon ng mabuting

pamamahala.

Sa aralin na ito malalaman mo ang iyong papel sa pagkakaroon ng mabuting

pamamahala bilang bahagi ng iyong lipunang ginagalawan. May mga gawain din na
inihanda upang masukat ang iyong natutunan tungkol sa aralin. Inaasahan ko na
magiging interesado ka sa araling ito sapagkat ito ay katunayan na ang bawat
mamamayan ay may papel na ginagampanan sa lipunan.
Ang modyul na ito ay nakapokus sa pag-aaral ng Papel ng Mamamayan sa
Pagkakaroon ng Mabuting Pamamahala bilang mahalagang konsepto ng mga Isyu
at Hamon sa Pagkamamamayan at tutulungan kitang malaman ang :
1. Kahulugan ng Participatory Governance
2. Paano isinasagawa ang Participatory Governance
3. Katuturan ng Mabuting Pamamahala o Good Governance

Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot. Isulat sa sagutang papel ang iyong kasagutan.

_________ 1. Ang konseptong ito ay isang mahalagang paraan ng mamamayan para

maisakatuparan ang ating iginigiit na pagbabago sa pamahalaan.
a. Elitist Democracy c. Participatory governance
b. Good Governance d. Public hearing

AP 10- QRT.4- WEEK 7

 ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN

_________ 2. Bakit mahalaga sa isang bansa ang aktibong pakikilahok ng mga

mamamayan sa mga nangyayari sa kanilang paligid?
a. sapagkat mapaaktibo man o hindi, makalalahok pa rin ang mga
mamamayan sa mga nangyayari sa bansa

b. sapagkat kakikitaan ng mga karapatang pantao ang mga

mamamayan batay sa itinakda ng saligangbatas

c. sapagkat malaki ang bahaging ginagampanan ng mga mamamayan na makatugon

sa mga isyu at hamong panlipunan

d. sapagkat mas magiging makapangyarihan ang mga opisyal ng pamahalaan kung

magiging aktibo ang mga mamamayan sa bansa.

_________3. Bakit mahalaga ang pagsasagawa ng participatory governance?

a. mas maraming sasali sa civil society

b. mawawalan ng silbi ang mga opisyal ng pamahalaan

c. maiiwasan ang pagtutol sa mga proyekto ng pamahalaan

d. mas magiging matagumpay ang proyekto ng pamahalaan

_________4. Basahin ang sumusunod na mensahe:

“Ask not what your country can do for you, ask what you can do for your
country.” Ano ang nais ipaabot ng pahayag ni Pangulong John F. Kennedy?

a. Ang pamahalaan at ang mga mamamayan ay may kani-kaniyang

karapatan at tungkulin.

b. Ang mga mamamayan ay dapat na palaging mulat sa mga

polisiya at proyekto ng pamahalaan.

c. Ang pagiging isang mapanagutang mamamayan ay

makatutulong sa pag-unlad ng isang bansa.

d. Ang isang bansang malaya ay may sariling pamahalaan at

pamantayan sa pagkamamamayan.

_________5. Kabilang sa kaisipang ito ang lahat ng politikal na pakikilahok tulad ng

eleksiyon, paglahok sa civil society at pagkakaroon ng participatory
governance.

a. Bill of Rights c. Good governance

b. Community-based Organization d. Rule of law

AP 10- QRT.4- WEEK 7

 ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN
_________6. Alin sa sumusunod ang isa sa mga paraan ng pagsasagawa ng participatory

governance?

a. Pangangalap at pamamahagi ng impormasyon sa mga mamamayan

b. Pakikilahok sa halalan

c. Pamamahagi ng relief goods sa panahon ng kalamidad

d. Pakikipanayam sa mga pinuno ng pamahalaan

_________7. Maraming bansa sa daigdig ang nagnanais na mangibabaw ang good

governance sa kanilang pamahalaan, subalit ano ang dahilan sa pananatiling
masalimuot ng konsepto nito?

a. Hindi sumusunod ang mga tao.

b. Iba - iba ang pakahulugan at manipestasyon nito sa mga bansa.

c. Hindi pagkakasundo-sundo ng mga pinuno.

d. May kanya-kanyang nais ipatupad ang bawat pinuno.

_________8. Alin sa mga ito ang binibigyang-pansin ng good governance?

a. Economy b. Equity c. Integrity d. Unity

_________9. Ayon kina Koryakov & Sisk, ano ang mabuting naidudulot ng Participatory

Governance?

a. Pagbuo ng social capital

b. Pagsasakatuparan ng kapangyarihang mangasiwa

c. Paggawa ng mga polisiya

d. Pagpili ng mabubuting opisyal

_________10. Paano magiging aktibo ang paraan ng pakikilahok ng mga mamamayan

sa participatory governance?

a. Ang mga mamamayan ay kasama mismo sa pagbuo ng mga programa at

paggawa ng desisyon ng pamahalaan

b. Kapag ang mga mamamayan ay mabibigyan ng pagkakataong mamuno

c. Kapag ipapaalam sa mamamayan ang mga nabuong pagpapasya

d. Ang mga mamamayan ay isasali sa mga pagpupulong ng mga pinuno

AP 10- QRT.4- WEEK 7

 ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN

Panuto: Tukuyin ang mga salitang inilalarawan sa sumusunod na pangungusap.

_____________1. Dito kabilang ang mga sectoral group na kinabibilangan ng kababaihan

at kabataan.

_____________2. Ito ang uri ng NGO na nagbibigay ng tulong pinansyal sa mga POs para
tumulong sa mga nangangailangan.

_____________3. Ito ay ang sektor ng lipunan na binubuo ng mga nakikilahok sa mga kilos
protesta, mga lipunang pagkilos, at mga boluntaryong organisasyon.

_____________4. Nilalayon ng samahang ito na suportahan ang mga programa ng mga

grass roots organization.

_____________5. Ang layunin ng konsehong ito ay bumuo ng isang plano para makamit

ang kaunlaran ng mga lokal na pamahalaan.

Paksa 3: Papel ng Mamamayan sa Pagkakaroon ng Mabuting Pamamahala

Sanggunian: https://www.pinterest.com

Bilang mamamayan, napagtanto mo na ba ang kahalagahan ng iyong paglahok sa mga

nagaganap sa ating lipunan? Upang iyong lubusang maunawaan ang nais ipahiwatig ng
paksang ito, simulan mong unawain ang dalawang konseptong may kaugnayan dito. Ito ay
ang sumusunod:

1. Democracy Index - nakabase ito sa United Kingdom na binubo ng Economist Intelligence

Unit. Pinag - aaralan nito ang kalagayan ng demokrasya sa 167 bansa sa buong mundo.
Ayon sa Democracy Index 2019 ang Pilipinas ay panglimampu’t apat sa kabuuang 167 na
bansa. Ang Pilipinas ay itinuturing na isang flawed democra, may malayang halalang
nagaganap at nirerespeto ang mga karapatan ng mamamayan nito subalit may dinaranas
itong suliranin sa ibang aspekto tulad ng pamamahala at mahinang politikal na pakikilahok.

AP 10- QRT.4- WEEK 7

 ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN
2. Corruption Perception Index - inilalathala ito taon-taon ng Transparency International
mula pa 1995. Ito ay naglalaman ng pananaw ng mga eksperto tungkol sa lawak ng
katiwalian ng bansa. Sa taong 2019, ang Pilipinas ay ika-113 mula sa 180 na bansa na
pinaka hindi tiwali. Nahihinuha ang datus na ito sa pamamagitan ng Global Corruption
Barometer na kaisa-isang pandaigdigang survey na nagtatanong sa opinyon ng mga tao
tungkol sa katiwalian sa kanilang bansa.

Malaki ang suliraning kinakaharap ng ating bansa kung ang mga binanggit ang bibigyan
ng tuon. Kaya sa usaping ito, mahalagang kumilos ang mga mamamayan upang tugunan
ang mga isyu at suliranin ukol dito.

Participatory Governance

Ito ay isang uri ng pansibikong pakikilahok kung saan ang mga ordinaryong mamamayan
ay katuwang ng pamahalaan sa pagbalangkas at pagpapatupad ng mga solusyon sa
suliranin ng bayan. Dito ay aktibong nakikipag-ugnayan ang mamamayan sa pamahalaan
upang bumuo ng mga karampatang solusyon sa mga hamon ng lipunan.

Ayon kina Koryakov & Sisk, 2003 kung ang kapangyarihan ng isang estado ay tunay
na nagmumula sa mga mamamayan, mahalagang makisangkot ang mga mamamayan sa
pamamahala dahil sa magiging matagumpay ang isang proyekto kung malaki ang
partisipasyon dito ng mamamayan.

Ang participatory governance ay magdudulot ng pagbuo ng social capital o ang pagbuo

ng tiwala sa pagitan ng pamahalaan, civil society at mga mamamayan, na isang mahalagang
elemento sa isang demokrasiya at mabuting pamamahala.

Mga paraan ng pagsasagawa ng Participatory Governance:

1. Pagpapangalap at pagbabahagi ng impormasyon sa mamamayan, halimbawa nito

ay ang pagdalo sa mga public hearing at pasasagawa ng mga survey.

2. Pagsama sa mga mamamayan sa mga consultation tungkol sa mga isyung mahalaga

para sa bayan. Ayon sa mga ekpsperto, mas magiging aktibo ang paraan ng pakikilahok ng
mga mamamayan kung sila ay kasama mismo sa pagbuo ng mga programa at paggawa ng
mga desisyon ng pamahalaan.

Mabuting Pamamahala o Good Governance

Anumang paraan ng politikal na pakikilahok tulad ng eleksiyon, paglahok sa civil society

at pagkakaroon ng participatory government ay naglalayong makamit ang isang mabuting
pamamahala o good governance.

Iba’t ibang pananaw tungkol sa Good Governance:

Ayon kay Gerardo Bulatao (pinuno ng Local Governance Citizens and Network) , ito ay
interaksiyon ng mga ahensya at opisyal ng pamahalaan sa corporate sector , civil society
organizations (CSOs) at mga partidong politikal (ANGOC 2006) . Ang mahusay na
interaksiyong ito ay makapagdudulot ng paggawa ng mga polisiya, pagtukoy ng mga
nararapat na priyoridad, paglaan ng yaman, pagpili ng mga opisyal, at pagsasakatuparan ng
mga hakbang. Sa kabilang dako, maituturing pa ring masalimuot ang konsepto ng good

AP 10- QRT.4- WEEK 7

 ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN
governance sa maraming bansa sa daigdig dahil sa iba’t ibang pakahulugan at
manipestasyon nila ukol dito.

Para sa World Bank, ito ay isang paraan ng pagsasakatuparan ng kapangyarihang

mangasiwa sa economic resources ng bansa para sa kaunlaran nito (1992 Report on
Governance and Development). Sustainability o ang pagpapanatili ng mga proyektong
pinansiyal na tinutustusan ng World bank ang interes nito.

Lumilitaw na ang katuturan ng good governance para sa World Bank ay ang

pagkakaroon ng isang bansa ng bukas at malinaw na polisiyang pangkaunlaran, may mataas
na kalidad ng propesyonalismo sa burukrasya, at mapanagutang pamahalaan sa mga
aksiyon nito.

Ang tunay na manipestasyon ng pagkakaroon ng good governance ay ang antas ng

pagpapaabot ng mga pangako ng mga karapatang pantao sa lahat ng aspekto: sibil, kultural,
ekonomiko, politikal, at sosyal.

Diyagram ng katangian ng good governance bisitahin ang https://www.unescap.org

Mahalaga ring pagtuunan ng pansin ang dalawa sa katangian ng good governance: ang
kapananagutang politikal at katapatan. Ipinakikita ritong may pananagutan ang mga opisyal
ng pamahalaan at maging ang pribadong sektor at mga organisasyon ng civil society sa
mamamayan pagdating sa mga pagpapasyang nakaaapekto sa pangkalahatang interes ng
isang pamayanan at ng bansa sa kabuuan.

Gawain 1 Magsaliksik tayo!

1. Magsaliksik ng isang Case Study na nagpapakita ng Participatory Governance na

ipinapatupad sa isang bansa na mula sa Timog Amerika.

2. Suriin ang Participatory Governance sa siyudad ng Naga sa rehiyon ng Bikol, bisitahin ang
www.google.com (icld-workingpaper-10-tryck-low.pdf)

3. Gumawa ng paghahambing sa isinagawang Participatory Government ng dalawang

estado. Isulat sa isang buong papel ang iyong mga napunang pagkakatulad at pagkakaiba.

Gawain 2. OPINYON MO, ISIGAW MO!

Panuto: Ihayag ang iyong opinyon sa 2-3 pangungusap sa bawat katanungan.

Pamprosesong tanong:

1. Bilang mag aaral, ano ang iyong maitutulong sa paglutas ng mga isyung kinakaharap ng
lipunang iyong ginagalawan?

2. Mahalaga ba ang pakikilahok ng mga mamamayan sa mga usaping politikal? Bakit?

Pangatwiranan ang iyong sagot.

AP 10- QRT.4- WEEK 7

 ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN
Gawain 3. CONCEPT MAPPING

Panuto. Punan ng tamang mga salita na hinihingi sa konsepto bilang paglalarawan dito.

Papel ng Mamamayan sa Pagkakaroon

ng Mabuting Pamamahala

Ang mamamayan ay malaki ang papel na ginagampanan sa pagkamit ng kaunlaran at

pagbabago sa bayan. Maisasagawa lamang ito kung isasaisip at isasabuhay nila ang
Participatory governance na siyang daan upang makabuo ng karampatang solusyon sa
mga suliranin ng lipunan. Ito rin ang daan upang makamit ang hinahangad na Good
governance

Tanong: Sagot.Punan ng tamang sagot ang usapan sa ibaba.

Ano ang papel ng mamamayan _______________
sa pagkakaroon ng mabuting _______________
pamamahala?

Paano nakakatulong sa _______________

mabuting pamamahala ang _______________
Participatory Governance at _______________
Good Governance? _______________
____________

AP 10- QRT.4- WEEK 7

 ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN

Panghuling Pagsusulit

Panuto: Lagyan na √ (tsek) ang patlang sa bawat numero kung ang isinasaad ng
pangungusap ay tama at X (ekis) naman ang isusulat kapag ito ay mali.

_________1. Tanging ang mga opisyal ng pamahalaan lamang ang may pananagutan
pagdating sa mga pagpapasyang nakaaapekto sa pangkalahatang interes ng isang
pamayanan at ng bansa sa kabuuan.

__________2. Ang tunay na manipestasyon ng pagkakaroon ng good governance ay ang

antas ng pagpapaabot ng mga pangako ng mga karapatang pantao sa lahat ng aspekto:
sibil, kultural, ekonomiko, politikal, at sosyal.

__________3. Mas magiging aktibo ang paraan ng pakikilahok ng mga mamamayan kung
sila ay hindi makikialam sa pagbuo ng mga programa at paggawa ng mga desisyon ng
pamahalaan sapagkat sila ay nakakagulo lamang.

__________4. Ang pagsama sa mga mamamayan sa mga consultation tungkol sa mga

isyung mahalaga para sa bayan ay isa sa mga paraan sa pagsasagawa ng participatory
government.

__________5. Ang participatory governance ay naglalayong makamit ang mabuting

pamamahala o good governance.

_________ 6. Ang mababang Corruption Perception Index ng isang bansa ay nagpapakita

ng good governance ng mga pinuno dito.

_________7. Ang Pilipinas ay isang demokratikong bansa subalit may suliranin pa rin ito sa
usaping politikal na pakikilahok kung kaya’t di masasabing ang participatory governance nito
ay matagumpay.

________8. Sa isyu ng katiwalian, ang Pilipinas ay may malaking suliranin dito ayon sa
isinagawang survey ng Global Corrution Barrometer kaya mahalagang kumilos ang mga tao
upang malutas ang isyu tungkol dito.

________9. Maituturing pa ring masalimuot ang konsepto ng good governance sa maraming

bansa sa daigdig dahil sa iba’t ibang pakahulugan at manipestasyon nila ukol dito.

________10. Ang participatory governance ay isa sa pinakamahalagang elemento ng

demokrasya sa isang bansa.

AP 10- QRT.4- WEEK 7

 ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN

Samu’t saring suliranin ang kinakaharap ng ating bayan sa kasalukuyan. Ang pandemiya
na nagdudulot ng kahirapan sa kahit saang bahagi ng mundo ay nananalanta sa ating bansa.
Ngayon ang nararapat na panahon upang iyong sagutin ang katanungang ito: Ano ang iyong
maaaring gawin para matugunan ang mga isyung panlipunan sa kasalukuyan.

AP 10- QRT.4- WEEK 7

 ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN

PALASAGUTANG PAPEL-Week 7
PANGALAN:_____________________________________________________________

PANGKAT:_______________________________Guro:__________________________

PAUNANG PAGSUSULIT:

1. 2 3. 4. 5.

6. 7. 8. 9. 10.

BALIK TANAW:

1. 2 3. 4. 5.

Gawain . OPINYON MO, ISIGAW MO!

1.Bilang mag aaral, ano ang iyong maitutulong sa paglutas ng mga isyung kinakaharap ng
lipunang iyongginagalawan?__________________________________________________

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

2.Mahalaga ba ang pakikilahok ng mga mamamayan sa mga usaping politikal? Bakit?

Pangatwiranan ang iyong sagot._______________________________________________

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

PANGHULING PAGSUSULIT

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

AP 10- QRT.4- WEEK 7

ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN

AP 10- QRT.4- WEEK 7

ARALING PANLIPUNAN 10- IKAAPAT NA MARKAHAN

AP 10- QRT.4- WEEK 7