“Ne…ne” bağlacı ile kurulan cümleler

“Ne…ne” bağlacı ile kurulan cümlelerin yüklemlerinin hep “olumlu” olması

gerektiği yaygın bir dil hurafesidir. TDK bile bu konuda yanılmıştır. İşte kurumun
2005 kılavuzunda bu konuda yazanlar:
“Bu bağlacın kullanıldığı cümlelerde fiil olumlu olmalıdır: Ne Fransa’da ne de
Almanya’da aradığını bulabilmişti.” (s. 11)
Elbette yukarıdaki örnek için bu tanım doğru. Ancak dilimizde başka örnekler de
var.
Bu yanlışı kılavuzdaki örnek cümleye benzeyen başka bir cümle ile anlatmaya
çalışacağım:
“Ne Fransa’da ne de Almanya’da, dolaştığı bütün ülkelerde aradığını
bulamamıştı.”
Altını çizdiğim yüklem sizce yanlış mı? Bu konuda Türkçem Mahzun Ben Mahzun
(İmge Kitapevi Yayınları, 2005) adlı kitabımda başka örnekler de verdim. Kurum
yetkilileri demek ki kendilerine yakın buldukları uzmanları okuyorlar sadece,
kurumun bence en büyük yanlışı da bu zaten. İşte sözünü ettiğim kitabımdaki
örnekler:
Ne sinemaya ne tiyatroya, hiçbir yere gitmedim.
Ne Ahmet’i ne Mehmet’i, kimseyi görmedim.
İyi bir tarama çalışmasıyla, edebiyatımızda bu örneklerin binlercesini bulabiliriz.
Her kuralın uyarılarla zenginleştirildiği kılavuzda, bu konuda en küçük bir uyarı
yok. Bize göre kılavuzun toplatılmasını gerektirecek kadar önemli bir yanlış bu,
profesörlerin de inandığı bir dil hurafesi…
Kemal Ateş, Dil Hurafeleri: Türkçenin Güncel Sorunları, Ankara: İmge Kitapevi,
s. 27-28