Professional Documents
Culture Documents
ორგანიზაციული ქცევის საფუძვლები 4.
ორგანიზაციული ქცევის საფუძვლები 4.
64
Tavi 4
aRqma da individualuri
gadawyvetilebebis
miReba
am Tavis wakiTxvis Semdeg Tqven unda SeZloT:
ra aris aRqma?
aRqma aris procesi, romliTac adamianebi awesrigeben da xsnian TavianT
grZnobiT STabeWdilebebs, raTa TavianT garemos mniSvneloba mianiWon.
aRqma organizaciuli qcevis SeswavlaSi mniSvnelovan adgils ikavebs. es
imis gamo xdeba, rom adamianebis qceva maT mier realobis aRqmas ufro
eyrdnoba, vidre Tavad realobas. samyaro, romelsac aRviqvamT, aris is
samyaro, rac mniSvnelovania qcevis mxriv.
atribuciis Teoria
Cven mier adamianebisa da usulo sagnebis aRqma, rogoricaa merxebi,
manqanebi an Senobebi erTmaneTisagan gansxvavdeba, radgan Cven adamian-
ebis qmedebebis Sesaxeb daskvnebs vakeTebT, rac usulo sagnebis Sesaxeb
ar SegviZlia gavakeToT. usulo sagnebi bunebis kanonebs emorCilebian,
magram adamianebisagan gansxvavebiT, maT Sexedulebebi, motivaciebi an
nawili II pirovneba organizaciaSi
66
aRmqmelis faqtorebi:
• damokidebulebi
• motivebi
• interesebi
• gamocdileba
• molodinebi
situaciis faqtorebi
• dro aRqma
• samuSao garemo
• socialuri garemo
• siaxle
• moZraoba
• xma
• zoma
• foni
• siaxlove
• msgavseba
maRali
Sinagani
gansxvavebuloba
dabali
gareSe
maRali
Sinagani
individis qceva konsensusi
dabali
gareSe
maRali
Sinagani
simtkice
dabali
gareSe
nawili II pirovneba organizaciaSi
68
1. problemis gansazRvra
2. gadawyvetilebis kriteriumebis dadgena
3. kriteriumebis mniSvnelobis Sefaseba
4. alternativebis warmoqmna
5. alternativebis Sefaseba
6. saukeTeso alternativis SerCeva.
Tavi 4 aRqma da individualuri gadawyvetilebebis miReba
71
kompetencia SemoqmedebiTi
unari
SemoqmedebiToba
motivacia
wyaro: The Regents of the University of California-s saavtoro ufleba, © 1997. ibeWdeba California
Management Review-dan, t. 40 # 1, The Regents-is nebarTviT. yvela ufleba daculia.
SezRuduli racionaloba
roca fiqrobdiT, Tu romeli koleji agerCiaT swavlis gasagrZeleblad,
gadaxedeT yvela SesaZlo alternativas? yuradRebiT gansazRvreT
Tavi 4 aRqma da individualuri gadawyvetilebebis miReba
75
intuicia
intuiciuri gadawyvetilebis miReba aracnobieri procesia, romelic
zogierTi gamocdilebis Sedegs warmoadgens. is racionaluri analizis-
agan damoukideblad ar moqmedebs. piriqiT, es ori erTi meores avsebs.
mniSvnelovania, rom intuicia gadawyvetilebis miRebis Zlieri Zalaa.
Wadrakis TamaSis kvleva intuiciis moqmedebis TvalsaCino magali-
Tia.35 axalbeda Wadrakis moTamaSeebsa da didostatebs aCvenes namdvili,
magram ucnobi matCi dafaze 25 Wadrakis figuriT. 5-10 wuTis Semdeg es
figurebi aiRes da TiToeul monawiles sTxoves, isev Tavis adgilze
daelagebinaT isini. didostatma SeZlo saSualod 23 an 24 figura gan-
elagebina Tavis adgilze, axalbedam ki _ mxolod 6. Semdeg savarjiSo
Seicvala. am dros figurebi dafaze alalbedze daawyves, axalbedam
mxolod 6 moaTavsa sworad, aseve gaakeTa didostatma! meore savarji-
Som aCvena, rom didostats axalbedaze ukeTesi mexsiereba ar hqonda.
didostats Wadrakis aTasobiT matCis TamaSis gamocdilebaze dayrdno-
biT SeeZlo, gamoecno TamaSis dros dafaze TiToeuli figurisa da fig-
uraTa jgufis mdebareoba. gamokvlevebma SemdgomSi aCvenes, rom Wadra-
kis profesionalebs SeuZliaT 50 da meti matCis TamaSi erTdroulad,
romlis drosac gadawyvetilebis miReba unda moxdes mxolod wamebSi.
am dros isini SedarebiT dabal kvalifikacias avlenen, vidre turnirze
erTi matCis TamaSis dros, sadac gadawyvetilebis miReba naxevar saaTSi
an metSi xdeba. gamocdileba maT saSualebas aZlevs, situacia gamoicnon
da gadawyvetilebis miRebis dros arCevanis swrafad gasakeTeblad am
situaciis Sesabamisi adrindeli codna gamoiyenon. Sedegad, intuici-
uri gadawyvetilebis mimRebs Zalian mcire informaciaze dayrdnobiT
SeuZlia, swrafad miiRos gadawyvetileba.
me-20 saukuneSi eqspertebs sjerodaT, rom gadawyvetilebis mimRebis
mier intuiciis gamoyeneba araracionaluri da araefeqturia. dRes ase
ar xdeba. isini ufro da ufro metad acnobiereben, rom racionaluri
analizis mniSvneloba gazviadebulia da garkveul SemTxvevebSi intui-
ciaze dayrdnobam SeiZleba gadawyvetilebis miReba gaaumjobesos.
rodis aris ufro metad SesaZlebeli, adamianebma intuiciurad mi-
iRon gadawyvetileba? _ warmogidgenT rva pirobas: (1) roca arsebobs
gaurkvevlobis maRali done; (2) roca Zalian cota precedenti arse-
bobs, romlis gamoyenebac SeiZleba; (3) roca cvladebi mecnierulad na-
klebad prognozirebadia; (4) roca `faqtebi~ SezRuduli raodenobiTaa;
(5) roca faqtebi gzas naTlad ar gviCveneben; (6) roca analitikuri mo-
nacemebi naklebad gamoiyeneba; (7) roca arsebobs ramdenime safuZvliani
argumentis mqone, damajerebeli gadawyvetileba, romelTaganac arCeva
SesaZlebelia; (8) roca swori gadawyvetilebis miReba zewolis qveS da
SezRudul droSi unda moxdes.36
nawili II pirovneba organizaciaSi
80
individualuri gansxvavebebi
gadawyvetilebis miReba praqtikaSi SezRuduli racionalobiT, Cveu-
lebrivi mikerZoebebiTa da SecdomebiT da aseve intuiciis gamoyenebiT
xdeba. amasTan, individualuri sxvaobebi racionaluri modelidan
gadaxrilia. ganvixiloT individuluri sxvaobis ori cvladi.
pirovnuli Tvisebebi. Tumca dRemde pirovnul Tvisebebsa da gadaw-
yvetilebis miRebaze cota kvleva ganxorcielda, es kvlevebi amticebs,
rom pirovnuli Tvisebebi gadawyvetilebis miRebaze gavlenas axdens.
zogierTi kvlevis Tanaxmad, erTgulebis zrdaze gavlenas cnobierebis
garkveuli aspeqtebi axdens (ixileT Tavi 3) da ara individis zogadi
Tvisebebi.37
sainteresoa, rom erT-erTi kvlevis mixedviT, cnobierebis ori aspeq-
ti – warmatebisken swrafva da movaleobis grZnoba – realurad sapirisp-
iro gavlenas axdens erTgulebis zrdaze. warmatebisaken mswrafi ada-
mianebis erTguleba ufro izrdeba, vidre movaleobis grZnobis mqonee-
bisa. ratom SeiZleba amas hqondes mniSvneloba? zogadad, warmatebisken
mswraf adamianebs ar uyvarT marcxi, amitom isini erTgulebas aZliere-
ben, imedovneben ra, rom mosalodnel marcxs win aRudgebian. pasuxismge-
blobis grZnobis mqone adamianebi ufro metad iswrafvian, gaakeTon is,
rac maT organizaciisaTvis ukeTesad miaCniaT.
sqesi. cota xnis winandeli kvleva dakvirvebaze _ fiqrze an gansjaze
_ gadawyvetilebis miRebaSi sqesTa gansxvavebas gviCvenebs.38 gadaw-
yvetilebis miRebis mxriv, es problemaze zedmet fiqrs niSnavs. oci wlis
ganmavlobaSi ganxorcielebulma kvlevam aCvena, rom qalebi mamakacebze
met dros atareben warsulis, awmyosa da momavlis gaanalizebaSi. isi-
ni ufro metad aanalizeben problemebs gadawyvetilebis miRebamde da
erTxel miRebul gadawyvetilebas kidev gadaakeTeben. amdenad, qale-
bi mamakacebze metad dakvirvebulebi arian. aman ufro metad SeiZleba
migviyvanos problemebisa da arCevanis frTxil gansjamde, Tumca amiT
SesaZlebelia, garTuldes problemebis gadaWra, gaizardos sinanuli
warsulis gadawyvetilebebze da warmoSvas depresia (qalebi TiTqmis
orjer ufro metad depresiulebi arian, vidre mamakacebi).39
ar aris cnobili, Tu ratom arian qalebi mamakacebze ufro dakvirve-
bulebi. arsebobs ramdenime varaudi. erTi varaudiT, mSoblebi gogoneb-
Si ufro metad aZliereben dardsa da mRelvarebas, vidre biWebSi. meore
Teoriis mixedviT, qalebi mamakacebze metad amyareben sakuTari Tavis
pativiscemasa da keTildReobas imaze, Tu ras fiqroben sxvebi maTze.
mesame Teoriis Tanaxmad ki, qalebs ufro metad esmiT sxvebis da maTze
ufro met gavlenas axdens sxvisi cxovreba. ase rom, isini metad dak-
virvebulebi arian.
es dakvirvebulobis tendencia asakTan erTad zomieri xdeba. sqesTa
Soris gansxvavebebi Tavs adreve iCens. magaliTad, 11 wlis asakSi go-
gonebi ufro mets fiqroben, vidre biWebi, magram es sqesTa Soris sxvao-
ba asakis matebasTan erTad mcirdeba. gasxvaveba Zlieria axalgazrdo-
baSi da mcirdeba 65 wlis Semdeg, roca qalebica da mamakacebic naklebs
fiqroben.40
Tavi 4 aRqma da individualuri gadawyvetilebebis miReba
81
organizaciuli SezRudvebi
organizaciebma SeiZleba SezRudon gadawyvetilebis mimRebebi racio-
naluri modelidan gadaxvevis gziT. magaliTad, menejerebis mier miRe-
buli gadawyvetilebebi organizaciis qmediTobis Sefasebasa da jil-
doebis sistemas asaxavs da organizaciis oficialuri wesdebisa da or-
ganizaciis mier dawesebuli droiTi SezRudvebis Sesabamisia. amasTan,
wina organizaciuli gadawyvetilebebi axals zRudavs.
qmediTobis Sefaseba. gadawyvetilebis miRebis dros menejerebze Zli-
er gavlenas axdens maTi Sefasebis kriteriumebi. Tu kompaniis menejers
sjera, rom Tavisi pasuxismgeblobis qveS myofi qarxnebi kargad muSao-
bs, roca mis muSaobaze uryofiT informacias ver igebs, ar unda gagvik-
virdes imis Setyoba, rom qarxnis menejeri Zalian cdilobs, uaryofiTma
informaciam ufrosis yuramde ar miaRwios. aseve, Tu kolejis dekans
sjera, rom kargi maswavlebeli arasodes CaWris studentebis 10%-ze
mets, radgan CaWra maswavleblis swavlebis unars asaxavs, amitom maswav-
lebeli, romelsac kargi Sefasebis miReba unda, gadawyvets, bevri stu-
denti ar CaWras.
jildoTa sistema. organizaciis jildoebis sistema gavlenas axdens
gadawyvetilebis mimRebebze, radgan is maT aCvenebT, romeli arCevani
ufro met Sefasebas miiRebs. magaliTad, Tu organizacia ajildoebs
riskis Tavidan acilebas, menejerebi, savaraudod, konservatiul gadaw-
yvetilebas miiReben. 1930-iani wlebidan 1980-iani wlebis Suamde `jen-
eral motorsi~ mudam awinaurebda da premiebs aZlevda im menejerebs,
romlebic TavSekavebulobas iCendnen, uTanxmoebas aridebdnen Tavs
da kargi gunduri moTamaSeebi iyvnen. Sedegad, `jeneral motorsis~
menejerebma iswavles rTuli sakiTxebisagan Tavis arideba da sakamaTo
gadawyvetilebis komitetebisaTvis gadacema.
formaluri normativebi. texasSi san franciskos restoran `tako be-
lis~ cvlis ufrosi devid gonsalesi aRwers SezRudvebs Tavis samsax-
urSi: `Cems mier miRebul yvela gadawyvetilebebs wesebi da normativebi
gansazRvravs, imasac, rogor gavakeToT burito da imasac, ramdenjer
davasufTaoT tualetebi. Cemi samsaxuri arCevanis Tavisuflebis saSu-
alebas ar maZlevs~. devidis mdgomareoba gamonaklisi ar aris. Zalian pa-
tara organizaciebis garda, yvela qmnis wesebs, politikas, procedurebs
da sxva formalur normativebs. es im mizniT xdeba, rom organizaciebma
TavianTi wevrebis qceva standartuli gaxadon. gadawyvetilebis dageg-
mviT organizaciebs SeuZlia, TanamSromlebs xeli Seuwyos, samuSao
maRal doneze Seasrulon gamocdilebis mixedviT anazRaurebis gareSe,
romelic normativebis ararsebobis dros aucilebeli iqneboda. ra
Tqma unda, amiT isini gadawyvetilebis mimRebebs arCevanis saSualebas
uzRudaven.
sistemiT dadgenili droiTi SezRudvebi. organizaciebi bolo
vadas konkretuli gadawyvetilebebisaTvis aweseben, rogoricaa gan-
yofilebis biujeti, romelic Semdeg paraskevs unda damTavrdes an ax-
ali produqtis ganviTareba, romelic aRmasrulebeli komitetis ganx-
ilvisaTvis am Tvis pirvel ricxvebSi unda iyos mzad. konkurentulobis
SesanarCuneblad da momxmarebelTa dasakmayofileblad, uamravi gadaw-
yvetileba unda iqnas swrafad miRebuli. faqtobrivad, TiTqmis yvela
nawili II pirovneba organizaciaSi
82
kulturuli sxvaobebi
gadawyvetilebis mimRebis kulturuli warmomavloba mniSvnelovan gav-
lenas axdens problemebis SerCevaze, analizis siRrmeze, logikasa da
racionalobaze dafuZnebul mniSvnelovnebaze, aseve, imazec, gadaw-
yvetilebas organizaciaSi avtokratiulad iRebs menejeri Tu koleq-
tiurad _ jgufi.42 magaliTad, kulturebi gansxvavdebian drois ori-
entaciis, racionalobis, adamianebis mier problemebis gadawyvetis
SesaZleblobebSi darwmunebisa da koleqtiuri gadawyvetilebisaTvis
upiratesobis miniWebis mixedviT. drois orientaciaSi gansxvavebebi
gvexmareba, gavigoT, egvipteSi menejerebi ratom iReben gadawyvetile-
bas ufro neli tempiT da frTxilad, vidre aSS-s kompaniebSi. CrdiloeT
amerikaSi racionaloba fasobs, magram ara mTeli msoflios qveynebSi.
CrdiloeT amerikelma menejerma SeiZleba mniSvnelovani gadawyvmitimac
etileba intuiciurad miiRos, magram man icis, rom racionalobis dacva
mniSvnelovania, radgan racionaloba dasavleTSi Zalian fasdeba. iseT
qveynebSi, rogoricaa irani, racionaloba ar aris dafasebuli, amitomac
menejerebi ar cdiloben, racionalurebi gamoCndnen.
zogierTi kultura koncentrirebulia problemebis gadaWraze,
zogi ki arsebul mdgomareobas egueba. SeerTebuli Statebi wina kate-
goriaSi xvdeba. tailandi da indonezia warmoadgenen kulturebs, rom-
lebic meore kategorias miekuTvnebian, radgan problemis gadamWrel
menejerebs sjeraT, rom maT SeuZliaT da unda Secvalon mdgomareoba
Tavis sasargeblod. SeerTebul StatebSi menejerebi bevrad ufro
adre gansazRvraven problemebs, vidre maTi tailandeli an indonezie-
li kolegebi. moviyvanoT kidev erTi magaliTi. menejeris mier gadaw-
yvetilebis miReba iaponiaSi ufroa orientirebuli jgufze, vidre
SeerTebul StatebSi. iaponelebi afaseben SeTanxmebulobasa da Tanam-
Sromlobas. ase rom, sanam iaponeli aRmasrulebeli direqtorebi mniS-
vnelovan gadawyvetilebebs iReben, isini uamrav informacias agroveben,
romelic Semdeg jgufur gadawyvetilebebSi konsensusis misaRwevad
gamoiyeneba.
Tavi 4 aRqma da individualuri gadawyvetilebebis miReba
83
miTiTebebi menejerebisaTvis
aRqma. adamianebi iqcevian ara imis Sesabamisad, rogoricaa
faqtobrivad maTi garemo, aramed ise, rogorc isini xedaven mas da
sjeraT, rom ase unda iyos. es aris adamianebis mier garemos aRqma,
rac maTi qmedebis safuZveli xdeba. produqtiulobaze gavlenis
moxdenisaTvis saWiroa, SevafasoT, rogor aRiqvams momsaxure
personali Tavis samsaxurs.
samuSao pirobebiT ukmayofilebis mtkiceba an imis rwmena, rom
dawinaurebis SesaZlebloba organizaciaSi mcirea, samsaxuris gareT
azris Ziebis mcdelobas warmoadgens. TanamSromlebis daskvna, rom
samuSao kargi an cudia, maTi interpretaciaa. menejerebma dro unda
dauTmon imis gagebas, rogor ganmartavs adamiani realobas da roca
arsebulsa da danaxuls Soris mniSvnelovani sxvaobaa, menejerebma
unda scadon maTi Semcireba. rodesac adamianebi samsaxurs
uaryofiTad aRiqvamen da ar SeuZliaT am sxvaobis Semcireba, mas
Sedegad samsaxuris gacdena, samsaxuris mitoveba da samsaxuriT
dabali kmayofileba moyveba.
individualuri gadawyvetilebis miReba. ra unda gaakeTon
menejerebma gadawyvetilebis miRebis gasaumjobeseblad? Cven
xuT varauds warmogidgenT.
wyaro: S. Robbins, Decide & Conquer: Making Winning Decisions and Taking Control of Your Life
(Upper Saddle River, NJ: Financial Times/Prentice Hall, 2004) gv. 164-68