H üÊËSflÊÁ◊ŸÊ⁄UÊÿáÊÙ Áfl¡ÿÃ H

ÁIÁ_√ ÏÂZÎHÎ lıHÎÌfi_ ’ÎÃu’V÷¿ — 10

≠Î√∞ ¤@÷
(¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…)

Á_’Îÿ¿
ÁΑ ¥rfl«flHÎÿÎÁ

≠¿Î¿
V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ±ZÎfl’ÌÃ
ÂÎËÌ⁄Î√ fl˘Õ, ±‹ÿΉÎÿ - 380 004
2 3

¿Ú’ο◊fi
⁄˛õV‰w’ V‰Î‹ÌlÌ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı V◊Î’ı·Ì ±fiı ’˘Êı·Ì ›‰¿≠T≤ÏkÎ
CÎHÎÎ ‰ı√◊Ì Ï‰V÷Îfl ’΋÷Ì Ω› »ı. ±Î ›‰¿≠T≤Ïk΋Î_ ΩıÕÎ÷Î ›‰¿˘fiÌ
±Î¿Î_ZÎα˘ ±fiı iÎÎfiÏ’’ÎÁÎfiı Á_÷˘Ê‰Î ±fiı ÷ı‹fiı ¤√‰Îfi V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎı
V◊Î’ı· ±ZÎfl’vÊ˘k΋fiÎ ÏÁ©Î_÷ ±Ï¤‹¬ ¿fl‰Î ⁄˘«ÎÁHΉÎÁÌ lÌ
±ZÎfl’vÊ˘k΋ V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ Á_V◊αı ±P›ÎÁø‹ Ïfi›÷ ¿flı· »ı ÷ıfiÌ
ø‹⁄© ’„V÷¿Î±˘fiÎ ≠¿ÎÂfifiÌ ›˘…fiÎ V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ±ZÎfl’ÌÃı CÎÕÌ »ı.
±Î ’„V÷¿Î±˘ ¶ÎflÎ ’ÎÃÂ΂Π‘˘flHÎı ÁIÁ_√fiÎ_ ⁄΂¿˘ ÷◊Î ›‰¿˘fiı
T›‰„V◊÷ ±ı¿‘Îv_ ±fiı Â© iÎÎfi Áfl‚ ¤ÎÊ΋Î_ ±Î’‰Îfi_ ω«Î›* »ı. ¤√‰Îfi
V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎı V◊Î’ı· ±Îÿ¢˝fiÎ ’ηfi ±fiı ≠«Îfl ‹ÎÀı ⁄˛õV‰w’ ÂÎVhÎÌ∞
‹ËÎflÎ…ı V◊Î’ı· ±Î Á_V◊Î, ±Î ≠T≤ÏkÎ ¶ÎflÎ ±ı ±Îÿ¢˝fi˘, Á_≠ÿΛfiÌ ±ı ¤T›
≠HÎηÌfi˘ ±fiı ÷ı ¶ÎflÎ ‹ËÎfi ÏËoÿ ‘‹˝fiÌ Á_V¿ÚÏ÷fi˘ ≠«Îfl ¿flÂı.
V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ¤√‰Îfifi˘ ±ı ÏÿT› Á_ÿı …√÷fiı ¬ÒHÎı ¬ÒHÎı ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ
±Î ≠T≤ÏkÎfiÌ fiı‹ »ı. …\ÿÌ …\ÿÌ ¤ÎÊα˘‹Î_ ±Î ’„V÷¿Î±˘fi_ ≠¿ÎÂfi ◊Λ ÷ı
‹ÎÀı ›˘…fiÎ CÎÕÌ »ı. ±ÎÂÎ »ı ¿ı Á_≠ÿΛfiÎ ±fiı Á_≠ÿΛı÷fl Á˙ ‘‹˝≠ı‹Ì
‹‹ZÎ±˘ ±Î ≠T≤ÏkÎfiı ±Î‰¿ÎflÂı ±fiı ÷ı‹Î_ ÷fi, ‹fi ±fiı ‘fi◊Ì Á_’ÒHν
ÁË›˘√ ±Î’Âı.
⁄΂¿˘ ÷◊Î ›‰¿˘fiı ≠˘IÁÎÏË÷ ¿fl‰Î ±Î ’„V÷¿Î±˘fiı ±Î‘Îflı ’flÌZÎα˘
·¥ ÷ı‹fiı ≠‹ÎHÎ’h΢ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Âı. ±Î ’„V÷¿Î ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Î‹Î_
¥rfl«flHÎ V‰Î‹Ì, fl‹ı¤Υ ÿ‰ı ÷◊Î Ï¿Â˘fl¤Î¥ ÿ‰ı ÷◊Î …ı‹HÎı ÁË¿Îfl
±ÎM›˘ »ı ÷ı Á˙fiı wÕÎ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ »ı.

‰Á_÷’_«‹Ì ÂÎVhÎÌ fiÎflΛHÎV‰w’ÿÎÁ∞(≠‹¬V‰Î‹Ì ‹ËÎflÎ…)fiÎ

Á_‰÷ 2028 CÎHÎÎ … Ëı÷’Ò‰˝¿
±À·ÎÿflÎ …› lÌ V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ
 4 5

Ïfi‰ıÿfi
±ZÎfl⁄˛õ √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÌ ±fiËÿ ¿Ú’ÎfiÎ ’ÎhÎ ±fiı √HÎÎ÷Ì÷
√v’fl_’flÎfiÎ ‹ËÎ’vÊ ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷fi_ ∞‰fi«ÏflhÎ ÿflı¿ ‹‹ZÎ ‹ÎÀı
¬Ò⁄ … ≠ıflHÎÎI‹¿ »ı. √v±ÎiÎ΋Î_ ÿıËfiÎ ±fiı ‹fifiÎ «Òflı«ÒflÎ ¿flÌ fiάfiÎfl
≠Î√∞ ¤@÷ı ±ı¿ ±Îÿ½ ¤@÷fi_ ºWÀÎ_÷ ’Òv_ ’ÎÕu_ »ı. ±ı‹fiÎ ±Î ∞‰fi-
≠Á_√˘ ≠I›ı¿ ÁΑ¿fiı l©Î ±fiı ¤„@÷fi_ ±Q≤÷’Îfi ¿flÎ‰Ì ÁΑfi΋Î√˝‹Î_
±‹fl ⁄fi‰ÎfiÌ ÷¿ ±Î’ı »ı.
⁄˛õw’ ⁄fi‰Î ‹ÎÀı √HÎÎ÷Ì÷ ÁI’vÊfiı flÎ∞ ¿fl‰Î ±ı Á΋ÎL› ⁄Î⁄÷ fi◊Ì
÷ıfi˘ ’HÎ A›Î· ≠Î√∞ ¤@÷fiÎ «ÏflhÎ μ’fl◊Ì ÁËı…ı ±Î‰Ì ¿ı »ı ±fiı ⁄˛ÎõÌ-
„V◊Ï÷fiÌ ‹ËkÎÎ Á‹Ω› »ı. F›Îflı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… V‰Î‹ÌlÌ ›iÎ’vÊÿÎÁ∞
…ı‰Î Á‹◊˝ ω¶Îfi ±fiı ÁΑ√HÎÁ_’Lfi ÷ı…V‰Ì Á_÷ ±ı‹fi_ Á_’ÒHν ÏÂW›I‰
V‰Ì¿Îflı »ı I›Îflı ≠Î√∞ ¤@÷fiÌ √HÎÎ÷Ì÷ „V◊Ï÷fi_ ÿ½fi ◊Λ »ı.
≠Î√∞ ¤@÷fiÎ ∞‰fi≠Á_√˘ ¬ÎÁ ¿flÌfiı √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÌ ÁÎ◊ıfiÎ-
Áı‰ÎfiÎ ±ÿ˚¤÷ ≠Á_√˘, ÁÎZÎÎI¿Îflfi˘ ≠Á_√, √vÏfiWÃÎfiÎ ≠Á_√˘, ÁËfiÂÌ·÷Î
fiı ÁΑ÷ÎfiÎ ≠Á_√˘, ±ı¿Î_Ï÷¿ ‘‹˝fiÎ ‹Î√ı˝ «Î·fiÎfl ÿflı¿ ‹‹ZÎfiı ‹ÎÀı ±ı¿
ÿ̉ÎÿÎ_ÕÌ Á‹Îfi ¬Ò⁄ … ‹Ëk‰fiΠˢ‰Î◊Ì ±ËŸ ÁË…fiÁ·¤ ˆ·Ì‹Î_ fl…^ ¿fl‰Î
≠›ÎÁ ¿›˘˝ »ı. ±Î ’„V÷¿Î‹Î_ ‹A›I‰ı lÌ ËÊ˝ÿflΛ ÿ‰ı ϷϬ÷ “≠Î√∞
¤@÷”fiÎ ∞‰fi «ÏflhÎfi˘ √˛_◊ ÷◊Î ⁄ÌΩ ¿ıÀ·Î¿ V‰Î‹ÌlÌ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ
ËV÷ϷϬ÷ ’h΢fi˘ ±Î‘Îfl ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
ÁIÁ_√ ÏÂZÎHÎ ’flÌZÎÎfiÎ ±P›ÎÁø‹fiÎ ±ı¿ ¤Î√w’ı ±Î ’„V÷¿ÎfiÌ fl«fiÎ
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. I≤÷Ì› ’flÌZÎÎ “ÁIÁ_√ ’Ïfl«›” ‹ÎÀıfiÌ ±Î ’„V÷¿Î ±Î’fiÎ
ËÎ◊‹Î_ ‹Ò¿÷Î ±‹fiı ±Îfi_ÿ ◊Λ »ı.
V‰Î‹ÌlÌ∞ ÷◊Î ≠√À √vËÏfl ≠‹¬V‰Î‹Ì ‹ËÎflÎ…fiı flÎ∞ ¿fl‰Î ÁIÁ_√Ì
⁄΂¿˘, ›‰Îfi˘ ÷◊Î Ï…iÎÎÁ±˘ ±Î ±P›ÎÁø‹ ÷ˆ›Îfl ¿flÌ, ÁIÁ_√fiÌ
’flÌZÎα˘‹Î_ μE« ≠‹ÎHÎ’h΢ ‹ı‚‰ı ±ı … ±P›◊˝fiÎ !
ó Á_’Îÿ¿ ‹_Õ‚
 6 7

±fiø‹ÏHοÎ
ø‹ ’ÎÃ M≤WÃ
1. …L‹ ±fiı ⁄΂«Ïflh΢ ..................................................................... 1
2. ÁÿÔ˚√v √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÎ ›˘√‹Î_ .................................................. 3
3. …^fiÎ√œ‹Î_ √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ’ÎÁı.................................................. 6
4. ±ZÎfl’ÎhÎfiÌ ‰flHÎÌ ........................................................................ 6
5. ±ZÎfl‰flfiÌ ‹Î√HÎÌ ......................................................................... 8
6. √fl‰«fiı «Òflı«ÒflÎ ............................................................................ 9
7.
8.
±ÕÁà ÷Ìfl◊ Áÿ˚√fl «flH΋Î_ ......................................................... 13
ÁΑfi˘ ¿Á⁄................................................................................ 15
≠Î√∞ ¤@÷
9. ◊˘flı ¿ı‚Î_ ..................................................................................... 17 (¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…)
10. ÁÎZÎÎI¿Îfl .................................................................................... 18
11. “±ZÎfl‘΋fiÌ ¿>_«Ì ≠Î√∞fiı ±Î’Ì »ı.” ............................................ 21
12. ±ZÎfliÎÎfifi˘ μÿ˚CÎ˘Ê ..................................................................... 23
13. μ’ÎÏ‘fiÌ Âw±Î÷ ......................................................................... 25
14. ÁIÁ_√‹Î_ ¿<Á_√ ............................................................................ 27
15. ÁIÁ_√‹Î_◊Ì Ï‰‹¬ ....................................................................... 28
16. ≠Î√∞ ¤@÷ ¶ÎflÎ ≠√À’b_ ........................................................... 30
17. ÁIÁ_√‹Î_ V‰Ì¿ÚÏ÷ ......................................................................... 31
18. ÂÎVhÎÌ ›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiÎ √fl’ÿı ...................................................... 34
19. “‹fiı V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ‰‚B›Î »ı” ...................................................... 35
20. ¤√÷∞fiÎ Á_÷˘fiı μ’ÎÏ‘ ............................................................... 37
21. ±ı¿Î_÷fi_ Á¬ ............................................................................... 39
22. ‰fi‰ÎÁ‹Î_◊Ì ‹„@÷ ....................................................................... 41
23. ‰Î_ÁÿÎfiÎ ÿ̉Îfifiı ÁIÁ_√ .............................................................. 42
24. ±‹ÿΉÎÿ‹Î_ iÎÎfi›iÎ.................................................................... 44
25. ¤√÷∞fi_ ±Î¿Ê˝HÎ ....................................................................... 46
26. √œÕ΋Î_ …‚{Ì·HÎÌfi˘ Á‹ˆ›˘ ......................................................... 48
27. …^fiÎ√œ‹Î_ ±’Ò‰˝ ÁL‹Îfi ............................................................... 50
28. ±_Ï÷‹ ·Ì·Î ................................................................................ 55
29. ±ˆr›˝ ÿ½fi ................................................................................ 57
8 1

1. …L‹ ±fiı ⁄΂«Ïflh΢

‹_ÏÿflfiÎ «˘√Îfi‹Î_ ¿ıÀ·Î_¿ ⁄΂¿˘ ¿<_Õ΂ı ‰‚Ìfiı fl΋‘Òfi ‹«Î‰÷Î_
Ë÷Î_. ⁄‘ÎfiÌ ‰E«ı ±ı¿ w’΂˘ ⁄΂¿ fiΫ÷˘-¿>ÿ÷˘ fl΋fi΋ ⁄˘·÷˘
Ë÷˘. ⁄flÎ⁄fl ±Î … Á‹›ı ‹_Ïÿfl‹Î_ ÿ½fiı ±Î‰÷Î-…÷Î ¿ıÀ·Î› ·˘¿˘ ÷˘
±Î ⁄΂¿fiÌ ·√fiÌ Ωı¥fiı … I›Î_ ◊_¤Ì √›Î. ◊˘ÕÌ ‰Îflı ⁄΂¿˘ ÂÎ_÷
◊›Î_. Á˙±ı Ωı›_ ÷˘ ‹Ë‰Î‹Î_ ¤√÷ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î √˘Ï‰_ÿ¤Î¥fi˘
Á’hÎ ≠Î√∞ ±Î ⁄΂‹_Õ‚Ìfi˘ fiı÷Î Ë÷˘.
±Î ·Z‹ÌfiÎflΛHÎ ‹_Ïÿfl‹Î_ Ëo‹ıÂÎ_ ≠Î√∞ ¤@÷ ’˘÷ÎfiÎ ⁄΂ϋh΢
ÁÎ◊ı ±Î‰÷Î. ±Î … …B›Î‹Î_ lÌ∞‹ËÎflÎ… fiÌ·¿oà ‰HÎafiÎ ‰ıÊı ’‘Îflı·Î
±fiı ’Ì’‚Î fiÌ«ı Ëfi‹Îfi∞fiÌ ÿıflÌ ±Î√‚ hÎHÎ Ïÿ‰Á fl˘¿Î›ı·Î. ±Î …
Ëfi‹Îfi∞fiÌ ⁄΂¿ ≠Î√∞ ¤@÷ Ëo‹ıÂÎ_ Áı‰Î ¿fl÷Î.
±Î ‹_ÏÿflfiÎ ‹Ëo÷ ÁÒ›˝¤ÎflÏ◊ ’HÎ ±Î ⁄΂¿fiÌ ¤„@÷◊Ì ≠ÁLfi ◊÷Î.
≠Î√∞ ¤@÷ ÷ı‹fiÌ Áı‰Î ¿fl÷Î, ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı ⁄ıÁÌfiı ÂÎ_Ï÷◊Ì fl΋¿◊Î
ÁÎ_¤‚÷Î ±fiı fl΋ΛHÎfiÎ_ ±ÿ˚¤÷ ’Îh΢fiÎ μE« ±Îÿ¢˝fi_ ‹_◊fi ¿fl÷Î.
Á˙flÎWÀˇfiÎ ÁÎ√fl¿Î_ÃÎfiÌ ËÏfl›Î‚Ì ¤ÒÏ‹ ‹Ë‰Î‹Î_ ±Î ⁄΂¤@÷fi˘
…L‹ Á_‰÷ 1885fiÎ ŒÎ√HÎ Áÿ ’Òfi‹ı, ÿfl∞ ¿<À<_⁄‹Î_ ◊›˘.
⁄΂¿fiÌ ‹¬Î¿ÚÏ÷ ‹fi˘Ëfl Ë÷Ì, ±_√ı±_√fiÌ Â˘¤Î ’HÎ ±Ï÷
Á_ÿfl Ë÷Ì. ±Î‰_ ±ıfi_ w’ Ωı¥fiı ⁄΂¤@÷ Á˙ ¿˘¥fiÎ ·ÎÕ¿˘Õfi_ ’ÎhÎ
⁄L›Î Ë÷Î.
⁄΂¤@÷fiı ÏfiÂ΂ı ⁄ıÁÎÕuÎ. ’HÎ ±I›_÷ «_«‚ ˢ‰Î◊Ì CÎHÎÌ ‰Îfl
÷ı±˘ ÏfiÂ΂ı◊Ì ⁄΂¿˘ ÁÎ◊ı ‹Ë‰Îfiı ’Îÿfl ‰Ëı÷Ì ‹Î·HÎ fiÿÌfiı ¿Î_Ãı
¤Î√Ì …÷Î.
±ËŸ fiÿÌfiÎ ’À‹Î_ ⁄ıÁÌfiı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ⁄΂ϋh΢fiı ¿Ëı÷Î — “Ë_ ÷˘
⁄‘_ ¤HÎı·˘ »\_. ±Î’HÎı ÷˘ ≠¤ ¤…‰Î fiı ¤Ω‰‰Î »ı.”
2 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
fiÎfiÎ_ ⁄΂¿˘ Ëo‹ıÂÎ_ ÷ı‹fiı ‰ŸÀ‚Î¥fiı Œfl÷Î_. V‰Î¤Îω¿’HÎı Á˙fi_ ‹fi
≠Î√∞ ¤@÷ ÷flŒ ¬ıÓ«Î÷_.
±ı¿ Ïÿ‰Á μIÁ‰fiÎ ≠Á_√ı CÎfl‹Î_ …‹HΉÎfl Ë÷˘. ⁄΂¿ ≠Î√∞
¤@÷ı ‹Î÷Îfiı ¿èÎ_ — “‹Î ! ‹fiı ¤Ò¬ ·Î√Ì »ı, ¬Î‰Î ±Î’.”
¿<‚ÿı‰Ìfiı fiˆ‰ız ‘flΉ‰Îfi˘ ⁄Î¿Ì Ë÷˘ ÷ı◊Ì ‹Î÷αı fiÎ ’ÎÕÌ. ’»Ì
‹Î ¿o¥ ¿Î‹ ‹ÎÀı ⁄ËÎfl √›Î_, ±ıÀ·Î‹Î_ ≠Î√∞ ¤@÷ flÁ˘Õ΋Î_ ’ıÁÌ √›Î.
ÁÎ÷ Âıfl ¤Îfl …ıÀ·_ «Òfl‹_ ⁄fiÎT›_ Ë÷_ ÷ı ⁄‘_ …‹Ì √›Î ±fiı ‹ÎÏ‚›Î
μ’fl …¥fiı ÁÒ÷Î. ‹Î÷αı ±Î‰Ìfiı Ωı›_ ÷˘ «Òfl‹_ fi ‹‚ı. ±ı‹fiı ŒÎ‚ ’ÕÌ.
⁄‘Îfiı ’Ò»u_. ¿ÿΫ ¿˘¥ ¿>÷fl_ ÷˘ fiÏË ¬Î¥ √›_ ˢ› !
I›Î_ ≠Î√∞ ¤@÷ı μ’fl◊Ì ⁄Ò‹ ’ÎÕÌ — “«Òfl‹_ ‹ıÓ ¬Î‘_ »ı.”
‹˘ÀΤΥ ÷fl÷ … ÷ı‹fiı ’¿Õ‰Î ÿ˘ÕuÎ ’HÎ ±Î ⁄΂¤@÷ ’flÁ΂‹Î_
¿>ÿ¿˘ ‹ÎflÌ fiÎÁÌ √›Î.
±Î ‰Î÷ ‰Î›‰ı√ı √΋‹Î_ ≠ÁflÌ ¿ı fiÎfi¿ÕÎ ≠Î√∞ ¤@÷ı ÁÎ÷ Âıflfi_
«Òfl‹_ ¬Î‘_. Á˙fiı ◊›_ ¿ı “±Î «‹I¿ÎflÌ ⁄΂¿ »ı.”
‹Ë‰ÎfiÎ V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ‹_Ïÿfl‹Î_ ±ı¿ Á‹◊˝ Á_÷ Áÿ˚√fl ›˘√Îfi_ÿ
V‰Î‹Ì ’‘Îflı·Î. Á_÷Áı‰ÎfiÎ ±fiflÎ√Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiı ±ı‹fi˘ ¤ıÀ˘ ◊›˘.
Áÿ˚√v √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÎ ›˘√‹Î_ 3
±ı‹fiÎ_ ÿ½fi◊Ì … ±_÷fl‹Î_ ÂÎ_Ï÷ ◊¥ √¥. ≠Î√∞ ¤@÷ ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı
‰÷˝‹Îfi ·¥ ÁIÁ_√Ì ⁄L›Î.
’»Ì ÷˘ ÷ı±˘ CÎb_ ¬fl_ ‹_Ïÿfl‹Î_ … flËı÷Î ±fiı Á_÷˘fiÌ Áı‰Î ¿fl÷Î.
±ı¿ ‰¬÷ ÷˘ CÎfl‹Î_◊Ì ‹Î÷ÎfiÎ Á΂fi˘ (Âı·_) Ï¿_‹÷Ì ’η‰ ‰ı«Ìfiı
Á_÷˘fiı flÁ˘¥ ±Î’Ì. ÷ı‹fiÌ ±Î‰Ì Áı‰Î›@÷ ≠ı‹Î‚T≤ÏkÎ◊Ì ≠ıflÎ¥fiı
›˘√Îfi_ÿ V‰Î‹Ì±ı ¿Ëı·_ ¿ı “±Î ‹ËÎfi ¤@÷ ⁄fiÂı.”
2. Áÿ˚√v √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÎ ›˘√‹Î_
÷ı ±flÁ΋Î_ ‹Ë‰Î ’ÎÁı ’ÌÉÕÌ √΋‹Î_ ±Î«Î›˝ lÌ flCÎ‰Ìfl∞
‹ËÎflÎ… ÷◊Î Áÿ˚√v √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÌ ’‘fl΋HÎÌ ◊¥. ±Î«Î›˝
‹ËÎflÎ… ±fiı V‰Î‹ÌfiÌ ’ÒΩ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ’ÌÉÕÌfiÎ flÎÃ˘Õ ¤@÷˘±ı,
‹Ë‰Î◊Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiı ⁄˘·ÎT›Î Ë÷Î. Á_≠ÿΛfiÌ ‹›Î˝ÿÎ ≠‹ÎHÎı ’ωhÎ
Á_÷˘-ËÏfl¤@÷˘fiÌ Ï‰Â΂ ÁIÁ_√ Á¤Î ⁄ıÃÌ Ë÷Ì. Á_ÿfl ‰Vh΢ ’ËıflÌ ÿÁ
‰Ê˝fiÎ ≠Î√∞ ¤@÷ Ïfi‘Õ¿÷Î◊Ì Á¤Î‹Î_ ±ÎT›Î ±fiı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…
÷◊Î Á_÷˘fiı ÁÎWÀÎ_√ ≠HÎ΋ ¿flÌ, ’ÒΩ ¿flÌ, ±Îfl÷Ì μ÷ÎflÌ. I›Îflı ±Î ⁄΂¿
μ’fl ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fiÌ º„WÀ ’ÕÌ √¥. ËÏfl¤@÷˘±ı ±Î ⁄΂¤@÷fiÌ
±˘‚¬ÎHÎ ±Î’Ì.
Áÿ˚√v √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ÷˘ ±Î ⁄΂¿ ÷flŒ @›ÎflfiÎ Ωı¥ flèÎÎ
Ë÷Î. ÷ı±˘ ⁄˘S›Î ¿ı “±Î ÷˘ ’Ò‰˝fiÎ ¤@÷ »ı.”
ËÏfl¤@÷˘±ı Ï…iÎÎÁÎ◊Ì Ï‰ÂıÊ ’Ò»u_. I›Îflı V‰Î‹Ì±ı ¿èÎ_ — “±Î ÷˘
⁄Ë Á‹◊˝ »ı fiı ËΩfl˘fiı ≠¤ ¤Ω‰Âı.”
±Î◊Ì, Á˙fiı ±Î ⁄΂¿ ≠I›ı ωÂıÊ ≠ı‹ ◊›˘.
Áÿ˚√v √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÌ ÷ı…V‰Ì ‹ÒÏ÷˝‹Î_ ≠Î√∞ ¤@÷fiı ÁË…
Ëı÷ ◊¥ √›_. I›Îfl◊Ì ÷ı±˘ ‹Ë‰ÎfiÎ {ÌHÎΤΥ flÎÃ˘Õ ÁÎ◊ı V‰Î‹Ìfi˘
Á‹Î√‹ ¿fl‰Î ‰Ê˘˝‰Ê˝ ‰fl÷η …÷Î. flV÷΋Î_ ÷ı±˘ ‰›˘T≤© {ÌHÎΤΥfiÌ
¬Ò⁄ ¤Î‰◊Ì Áı‰Î ¿fl÷Î.
‰fl÷η‹Î_ ÷ı±˘ V‰Î‹ÌfiÌ ⁄Î…\‹Î_ … ’˘÷Îfi_ ±ÎÁfi flά÷Î. «HÎÎ fiı
√˘‚ ¬Î¥ ·ı÷Î. V‰Î‹ÌfiÌ ¬Ò⁄ Áı‰Î ¿fl÷Î ±fiı l©Î◊Ì ±ı‹fiÌ ‰Î÷˘
ÁÎ_¤‚÷Î.
4 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷ Áÿ˚√v √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÎ ›˘√‹Î_ 5

…÷Î_ ‹fi‹Î_ B·ÎÏfi ’Î‹Ì …÷Î. ÷ı◊Ì √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ÷ı‹fiı ¿Ëı÷Î —
“÷_ ÁΑfiı Áı‰Ìfiı iÎÎfi ’΋Ì ’»Ì T›‰ËÎfl‹Î_ flËı‰Î »÷Î_ ¤√‰Îfi ±fiı
Á_÷fiı ¤Ò·Ì ¿Ì fiÏË !”
±Ï÷› ≠ı‹ μ¤flÎ¥ …÷Î_ ±ı¿ ‰Îfl √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹Ì±ı ≠Î√∞
¤@÷fiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı “≠Î√∞ ! ÷_ …^fiı√œ ……ı. ‹ıÓ ÷fiı …ı ¿˘· ±ÎM›Î »ı,
÷ı I›Î_ ’ÒflÎ ◊Âı !”
Á_‰÷ 1908‹Î_ V‰Î‹Ì±ı ‰fl÷η‹Î_ ‹Î_ÿ√Ì √˛ËHÎ ¿flÌ. I›Îflı
‰Õ˘ÿflÎfiÎ ËÏfl¤@÷˘±ı V‰Î‹Ìfiı ‰Õ˘ÿflÎ ÁÎ‹Ì º„WÀ ¿fl‰Î ωfi_÷Ì ¿flÌ. ÷ı
‰¬÷ı V‰Î‹Ì ⁄˘S›Î — “ˉı ÷˘ ±ZÎfl‘΋‹Î_ ‹ËÎflÎ… Á΋ı º„WÀ ˢ›
±◊‰Î …^fiÎ√œfiÎ Ωı√Ì Á΋ı º„WÀ ˢ›.”
F›Îflı ≠Î√∞ ¤@÷ı V‰Î‹Ìfiı ±Î ‰Î÷fi_ flËV› ’Ò»u_, I›Îflı ÷ı‹HÎı
±ıÀ·_ … ¿èÎ_ — “…^fiÎ√œfiÎ Ωı√Ì √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ‹ËÎflÎ…fiı flËı‰Îfi_

‘Ìflı ‘Ìflı ≠Î√∞ ¤@÷fiı √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹Ì‹Î_ Ëı÷ ‰‘‰Î ·ÎB›_.

±Î◊Ì, ÁIÁ_√fi˘ ¬’ ‰K›˘. “V‰Î‹Ì ’ÎÁı ±¬_Õ ¿ı‹ flËı‰Î›” ±ı‰Ì ≥E»Î
flËı‰Î ·Î√Ì. ±ı¿ Ïÿ‰Á ±Î … ≠ë ±ı‹HÎı V‰Î‹Ìfiı ’Ò»u˘. I›Îflı
V‰Î‹Ì±ı ¿èÎ_ — “lÌ∞‹ËÎflÎ…fiı Á‰˝ ±‰÷ÎflfiÎ ±‰÷ÎflÌ ΩHÎı ±fiı ±Î
√HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì‹Î_ ∞‰ ΩıÕÌ ÿı ÷˘ I›Î√Ì flËı ±◊‰Î B≤ËV◊ flËı ÷˘
’HÎ ±‹ÎflÌ ±fiı ‹ËÎflÎ…fiÌ ÁÎ◊ı ±¬_Õ ¤ı√Î flËı‰Î›.”
±Î ‰Î÷◊Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiı lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ ’fl‹ ¤@÷ √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ
V‰Î‹Ìfi˘ ‹ÏË‹Î Á‹Ω›˘. ’HÎ I›Îflı ÷˘ √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹Ì‹Î_ … ±Ï÷›
Ëı÷ ◊¥ √›_ Ë÷_ ÷ı◊Ì ÷ı ⁄Î⁄÷ ·Z΋Î_ ·Ì‘Ì fiÏË.
V‰Î‹Ì‹Î_ ±ÁΑÎflHÎ ≠ı‹fiı ·Ì‘ı ≠Î√∞ ¤@÷fiı I›Î√Ì ◊‰Îfi˘ Á_¿S’
◊‰Î ·ÎB›˘. ’HÎ V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiı Á_ÁÎfl‹Î_ … flËÌfiı ÁIÁ_√ ¿flΉ‰ÎfiÌ
±ÎiÎÎ ¿flÌ.
±ı¿ ‰Îfl ≠Î√∞ ¤@÷ ‹Ë‰Î◊Ì ‹_⁄¥ …¥fiı ◊˘Õ<_ ¿Î‹ ÂÌ¬Ì ±ÎT›Î.
’»Ì ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ‹ÎÀı Á_ÿfl ‹˘Ω_ ±fiı ±_√fl¬_ ⁄fiΉÌ, ‰fl÷η
±Î‰Ì ÷ı‹fiÎ_ «flH΢‹Î_ ¤ıÀ ‘›Î*. ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ⁄Ë flÎ∞ ◊›Î.
≠ı‹‹Bfi ≠Î√∞ ¤@÷ @›Îflı¿ √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹Ìfi_ ωV‹flHÎ ◊¥
6 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷ ±ZÎfl’ÎhÎfiÌ ‰flHÎÌ 7

ÁÎZÎÎ÷˚ ±ZÎfl‘΋ »ı. lÌ∞‹ËÎflÎ… ÷ı‹fiÎ◊Ì ±b‹ÎhÎ »ıÀÎ fi◊Ì. ÷_ ’HÎ ‰¬÷ı V‰Î‹Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiı … Á_¤Îfl÷Î Ë÷Î. ’˘÷Îfiı ¤Ò¬ ·Î√Ì »ı
÷ı‹fiÌ ’ÎÁı ……ı.” ±ı‹ ¿ËÌ ‰ˆÂά ‰ÿ «˘◊ı V‰Î‹Ì ‘΋‹Î_ ’‘Λν. ±ı‰_ ⁄ËÎfi_ ¿ÎœÌ V‰Î‹Ì±ı Áı‰¿ ’ÎÁı fl˘À·˘ ‹_√ÎT›˘ ±fiı ◊˘Õ<_ …‹Ì,
≠ÁÎÿÌ ≠Î√∞ ¤@÷fiı ±Î’Ì, ≠ı‹◊Ì …‹ÎÕuÎ.
3. …^fiÎ√œ‹Î_ √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ’ÎÁı ‰Ëı·Ì Á‰Îflı V‰Î‹Ì ¬Î_¤ÕÎ◊Ì ÁÎfl_√’fl …‰Î fiÌ¿Y›Î. ÁÎfl_√’flfiı
≠Î√∞ ¤@÷ √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹Ì‹› ⁄fiÌ √›Î Ë÷Î. ÷ı◊Ì V‰Î‹Ìfi˘ ’Îÿfl fiÎflΛHÎ ¿_Õı V‰Î‹Ì √ÎÕ΋Î_◊Ì ∂÷flÌ fiÎˉΠ’‘Λν.
ωflË ÷ı‹fiı ±ÁèÎ ·ÎB›˘. ¬Ò⁄ ±ÂÎ_Ï÷ flËı‰Î ·Î√Ì. ‰fl÷η◊Ì ÷ı±˘ Â˙« …¥fiı ±ÎT›Î ±ıÀ·ı ≠Î√∞ ¤@÷ V‰Î‹Ìfiı ËÎ◊ ‘˘‰ÕΉ‰Î
√œÕÎ ±ÎT›Î. ±ËŸ ÏÁ©Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiı ÁÎ_I‰fi ±Î’Ì ·ÎB›Î. ÷ı ‰¬÷ı ±ı¿Î_÷ Ωı¥fiı V‰Î‹Ì±ı xÿ›fiÌ ‰Î÷ ≠√À ¿fl÷Î_ ¿èÎ_ —
…^fiÎ√œ √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ’ÎÁı ·¥ ±ÎT›Î. “≠Î√∞ ! ˈ›Î‹Î_ iÎÎfi ÷˘ CÎb_ ¤›* »ı ’HÎ ¿˘¥ {Ì·fiÎfl ’ÎhÎ fi◊Ì.”
“±Î ‰fifi_ Q≤√·_ @›Î_◊Ì ±ÎT›_ ?” …^fiÎ√œ ‹_Ïÿfl‹Î_ ±Î‰ı·Î ≠Î√∞
¤@÷fiı Ωı¥fiı √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ±ı¿Î±ı¿ ⁄˘·Ì ∂ÃuÎ. V‰Î‹Ì±ı
‰ÎIÁS›◊Ì ≠Î√∞fiı ±Î‰¿Îfl ±ÎM›˘.
≠Î√∞ ¤@÷fiı ’HÎ ±_÷fl‹Î_ ÂÎ_Ï÷fi˘ ÂıflÕ˘ ’Õu˘. V‰Î‹ÌfiÎ
ÁÎ_ÏfiK›‹Î_ ÷ı‹fi_ ‹fi Û*. “…^fiÎ√œ ……ı” ±ı‰Î √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÎ
ÂOÿ˘ ÁÎ_¤flÌ ±ÎT›Î. ±_÷fl ÃÎflÌ ÿı ±ı‰Ì √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÌ ÁΑ÷Î
Ωı¥fiı ≠Î√∞ ¤@÷fiı ÷ı‹fi΋Î_ ÷fl÷ … ≠ÌÏ÷ ◊¥ √¥. lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ
’vÊ˘k΋’HÎÎfiÌ ±fiı ⁄˛õw’ ◊‰ÎfiÌ V‰Î‹ÌfiÌ Á«˘À ‰Î÷˘◊Ì ≠Î√∞
¤@÷fi_ ±_÷fl fl_√Î¥ √›_. ÷ı‹fiı …^fiÎ√œ‹Î_ flËÌ V‰Î‹Ìfi˘ Á‹Î√‹ ¿flÌ
·ı‰ÎfiÌ ÷‹LfiÎ Ω√Ì. ‰Ê˝‹Î_ ±Îà ‹ÏËfiÎ V‰Î‹Ì ’ÎÁı flËı‰Î ·ÎB›Î.
‰fl÷η‹Î_ Á_‰÷ 1911fiÌ Áη‹Î_ ÁÎ÷ ‹ÎÁ flËÌ V‰Î‹Ì±ı
V‰w’ÏfiWÃÎfiÌ ±fiı ±ı¿Î_Ï÷¿ ‘‹˝fiÌ ±ÿ˚¤÷ ‰Î÷˘ ¿flÌ. ≠Î√∞ ¤@÷
V‰Î‹ÌfiÎ ÂOÿ˘ ±K‘fl {Ì·÷Î ±fiı ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ Á_÷˘-ËÏfl¤@÷˘ ’ÎÁı ÷ı
⁄‘Ì ‰Î÷˘ fl˘… ŒflÌ◊Ì ¿fl÷Î. ‰‚Ì, √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ±ZÎflfi˘ ±‰÷Îfl
»ı ±fiı ‹ËÎflÎ…fiı flËı‰Îfi_ ‘΋ »ı ÷ı ‹‹˝ ’HÎ ÁÎ◊ı ‰Î÷‹Î_ ‹Ò¿Ì ÿı÷Î.

4. ±ZÎfl’ÎhÎfiÌ ‰flHÎÌ
±ı¿ ‰¬÷ ‰fl÷ηfiÎ Á‹ˆ›ı fi ’Ë˘Ó«Ì Â¿‰Î◊Ì V‰Î‹ÌfiÎ_ ÿ½fi ‹ÎÀı
≠Î√∞ ¤@÷ Œfl÷Î_ Œfl÷Î_ ÁÎfl_√’fl ±ÎT›Î. V‰Î‹Ì ¬Î_¤Õı Ë÷Î. ÷ı◊Ì
‹˘ÕÌ flÎhÎı ‹Ë΋U¿ı·Ì±ı ÷ı±˘ ¬Î_¤Õı ’ˢÓE›Î.
V‰Î‹Ì ÷˘ ≠Î√∞ ¤@÷fiı Ωı¥fiı ±Ï÷› flÎ∞ ◊›Î, ¿ÎflHÎ ÷ı …
8 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
“V‰Î‹Ì ! ±ı iÎÎfi ‹fiı fi ±Î’˘ ?” ≠Î√∞ ¤@÷ı Á‹› ‰fl÷Ì,
V‰Î‹Ìfi˘ ¤Î‰ Ωı¥ ’˘÷ÎfiÌ ÷I’fl÷Î ⁄÷ΉÌ.
“±ı ÷˘ …ı ‹flÏHΛ˘ ◊Λ ±fiı ÿıË-≥„Lƒ›˘fiÎ «Òflı«ÒflÎ ¿flÌ ±‹ÎflÌ
’ÎÁı flËı ÷ıfiı ‹‚ı.” V‰Î‹Ì±ı ËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_ ¿èÎ_.
≠Î√∞ ¤@÷fiÎ xÿ›‹Î_ «˘À ·Î√Ì √¥ ±fiı V‰Î‹Ìfiı flÎ∞ ¿flÌ
·ı‰ÎfiÌ ÷ı‹HÎı ‹fi‹Î_ √Î_à ‰Î‚Ì. ’˘÷Îfi˘ flÎ∞’˘ ÿÂν‰÷Î_ V‰Î‹Ì±ı ’HÎ
÷ı‹fiı ›˘B› ’ÎhÎ √HÎÌ ±_÷flfiÎ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±ÎM›Î.
5. ±ZÎfl‰flfiÌ ‹Î√HÎÌ
≠Î√∞ ¤@÷ F›Îflı ‹Ë‰Î ’‘Îfl÷Î I›Îflı ‹_Ïÿfl‹Î_ ËÏfl¤@÷˘fiı
lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ Á‰˘˝’flÌ’HÎÎfiÌ ±fiı √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÎ ±ZÎfl-
’HÎÎfiÌ ⁄‚¤flÌ ‰Î÷˘ ¿fl÷Î.
÷ı ’»Ì Á_‰÷ 1916‹Î_ √œ’fl‹Î_ ËÏfl¿ÚWHÎ ‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝ ’‘flΉÌ
I›Îflı ≠Î√∞ ¤@÷ı √˘’ÌfiÎ◊∞ ‹ËÎflÎ… ±fiı ËÏfl¿ÚWHÎ ‹ËÎflÎ…fiÌ
‹ÒÏ÷˝±˘ ‹ÎÀı Á_ÿfl ‰ÎCÎÎ ⁄fiÎT›Î ±fiı ±Î«Î›˝ flCÎ‰Ìfl∞ ‹ËÎflÎ…fiı flÎ∞
¿›Î˝. ÷ı … ‰flÁı …^fiÎ√œ‹Î_ ’HÎ ËÏfl¿ÚWHÎ ‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝fiÌ ≠Ï÷WÃÎ ◊¥
I›Îflı ’HÎ ≠Î√∞ ¤@÷ı ËÏfl¤@÷˘ ’ÎÁı Áı‰Î ¿flΉÌfiı Ãο˘fl∞fiÎ …Ïfl›Îfi
ÁÂ˘Ï¤÷ ‰ÎCÎÎ ÷ˆ›Îfl ¿›Î˝.
Áı‰Î ÁÎ◊ı T›Î‰ËÎÏfl¿ ⁄Ï©fiÌ ¿<ÂÎ√˛÷Î◊Ì V‰Î‹Ì ≠Î√∞ ¤@÷ μ’fl
±I›_÷ flÎ∞ ◊›Î.
±¬_Õ ¤…fi ¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_ Ïø›Î ¿fl‰Îfi˘ ≠Î√∞ ¤@÷ı ±P›ÎÁ
’ÎÕu˘ Ë÷˘. ’HÎ @›Îflı¿ ÷ı‹Î_ Œıfl ’Õ÷˘, I›Îflı ÷ı‹fiı ⁄Ë ÿ—¬ ◊÷_.
±Îÿ½ ÁΑ¿ ÷flÌ¿ı ±ı¿ ‰¬÷ ≠ΛÏçkÎw’ı ÷ı‹HÎı V‰Î‹Ìfiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flÌfiı
ÿıË‹Î_ fl˘√ ◊Λ ±ı‰Ì ‹Î√HÎÌ ¿flÌ. ◊˘ÕÎ Ïÿ‰Á ÂflÌflı ‹_ÿ‰ÎÕ flè΢. ±Î
‹_ÿ‰ÎÕ ÿflÏ‹›Îfi ÷ı‹HÎı V‰Î‹Ì‹Î_ ±¬_Õ T≤ÏkÎ ΩıÕÌ ÿÌ‘Ì ±fiı ‘Ìflı ‘Ìflı
±ı‹fi_ ∞‰fi V‰Î‹Ì‹› ⁄fiÌ √›_.
⁄Ì…ı ‰Êı˝ e·ÿ˘·fiÎ Á‹ˆ›Î μ’fl ±Î«Î›˝ flCÎ‰Ìfl∞ ‹ËÎflÎ… …^fiÎ√œ
’‘Îfl‰ÎfiÎ Ë÷Î. V‰Î‹Ì±ı ≠Î√∞ ¤@÷fiı ±ÎiÎÎ ¿flÌ ¿ı “Á¤Î‹_Õ’‹Î_ ¢¤ı
±ı‰Ì ωÂ΂ «_ÿfiÌ ⁄fiΉ˘.”
±ZÎfl‰flfiÌ ‹Î√HÎÌ 9
≠Î√∞ ¤@÷ı ÷˘ V‰Î‹ÌfiÌ ‹fl∞ ΩHÎÌ ËÏfl¤@÷˘fiı ‰Î÷˘ ¿flÌ Áı‰Î
μCÎflÎ‰Ì ±fiı ÁÎfl_ CÎ| ¿’Õ<_ ¬flÌÿÌ «_ÿfiÌ Á̉‰ÎfiÌ ÷ˆ›ÎflÌ ¿flÌ. ÷ı‹HÎı
Ïÿ‰Á-flÎ÷ ¿Î‹ μ’ÎÕu_.
±ı‰Î‹Î_ ±ı¿ ‰¬÷ V‰Î‹Ì ¿Î‹ Ωı‰Î ±ÎT›Î ÷˘ ÷ı±˘ ¤…fi ¿fl÷Î_
¿fl÷Î_ Á̉÷Î Ë÷Î. ÷ı‹fi˘ ±Î‰˘ ‰ı√ Ωı¥ V‰Î‹Ì ⁄Ë flÎ∞ ◊›Î.
V‰Î‹Ì±ı ≠Î√∞ ¤@÷fiı ¿o¥ ‹Î_√HÎÌ ¿fl‰Î ¿èÎ_ ’HÎ ÷ı±˘ ¿o¥ ⁄˘S›Î
fiÏË. ÷ı◊Ì V‰Î‹Ì ¿Ëı — “Ω, ÷fiı ¬Ò⁄ wÏ’›Î ‹‚Âı fiı ÷_ CÎıfl flËÌ Á_÷˘fiı
Á‹Î√‹ ¿fl…ı.”
“V‰Î‹Ì ! ‹ıÓ ÷˘ √˘’΂Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ÷◊Î ±Î’fiÎ Á‹Î√‹◊Ì ±ıÀ·_
÷˘ ΩH›_ »ı ¿ı ‘fi ±fiı VhÎÌ‹Î_ Á¬ fi◊Ì. ‹fiı ÷˘ ÷‹Îfl_ iÎÎfi ±Î’˘,
÷‹Îfl_ CÎfl ÿı¬ÎÕ˘ ±fiı ‹ÎflÎ ∞‰fiı ÁIÁ_√Ì ⁄fiΉ˘.” ≠Î√∞ ¤@÷ı
V‰Î‹Ìfiı ËÎ◊ ΩıÕÌ Ï‰fi_÷Ì ¿flÌ.
±Î ‰¬÷ı V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiÌ ¿Á˘ÀÌ ¿fl‰Î …√÷Á¬fiÌ CÎHÎÌ ·Î·«˘
⁄÷Î‰Ì Á‹ΩT›Î. ’HÎ ËÎ◊‹Î_ ±Î‰ı·Ì Ï«_÷΋ÏHÎ ≠Î√∞ ¤@÷ ¿ı‹ …÷Ì
¿flı ? Ïhη˘¿fiÎ Á¬fiı ’HÎ Ã˘¿flı ‹Îfl‰Î ÷ˆ›Îfl ◊›ı·Î ≠Î√∞ ¤@÷fiı
V‰Î‹Ì±ı ¿èÎ_ — “±ı hÎHÎ ‰flÿÎfi ÷˘ ÷_ CÎfl ‹Ò¿Ìfiı ±ËŸ flËı fiı ‹flÏHΛ˘
◊Î ÷˘ ÷fiı ‹‚ı.”
÷ı‹fiÌ μI¿ÚWÀ l©Î Ωı¥ V‰Î‹Ì±ı flÎ∞ ◊¥ ¿˘· ±ÎM›˘. CÎHÎÎ ÿfl∞
Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ¿Î‹ ¿flı I›Îflı …ı «_ÿfiÌ ◊¥ ¿ı ÷ı Œ@÷ ±ı¿ ‹ÎÁ‹Î_ …
≠Î√∞ ¤@÷ı ÷ˆ›Îfl ¿flÌ ÿÌ‘Ì. ±Î Áı‰Î◊Ì ≠Î√∞ ¤@÷ı V‰Î‹ÌfiÌ ⁄Ë
≠ÁLfi÷Î ‹ı‚‰Ì.
6. √v‰«fiı «Òflı«ÒflÎ
V‰Î‹ÌfiÌ ±fiT≤ÏkÎ Á‹∞ ≠Î√∞ ¤@÷ ˉı CÎfl »˘ÕÌ …^fiÎ√œ ±Î‰Ì
V‰Î‹ÌfiÌ Áı‰Î‹Î_ … ËÎ…fl ◊¥ √›Î. V‰Î‹Ì±ı ‹_Ïÿfl‹Î_ fi‰Ì ˉı·Ì
⁄Î_‘‰Îfi_ ¿Î‹ Âw ¿›* Ë÷_. ÷ıfiÎ ’ΛΠ¬˘ÿ‰Î‹Î_ ≠Î√∞ ¤@÷ı ÷fi÷˘Õ
‹Ëıfi÷ ¿flÌ. ’»Ì V‰Î‹ÌfiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì flı÷Ì ‘˘¥fiı ’Λ΋Î_ fiά‰Îfi_ ¿’fl_
¿Î‹ ÷ı‹HÎı ±ı¿·ı ËÎ◊ı ’Îfl ’ÎÕu_. ÿflı¿ Áı‰ÎfiÎ ≠Á_√ı V‰Î‹Ì flÎ∞’˘
⁄÷Ήı ÷ı◊Ì ÷ı‹fiı ±Ï‘¿ ⁄‚ ‹‚ı.
10 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷ √v‰«fiı «Òflı«ÒflÎ 11

ˉı «Òfi˘ ⁄fiΉ‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì. Á˙fiı ËÎ◊-’√ ŒÎÀ‰ÎfiÌ ±fiı

±Î_‘‚Î ◊¥ …‰ÎfiÌ ⁄Ì¿ ·Î√Ì. ÷ı◊Ì ¿˘¥ ÷ˆ›Îfl fi ◊›_. V‰Î‹ÌfiÌ ‹fl∞◊Ì
≠Î√∞ ¤@÷ ¿ÏÀ⁄© ◊¥ √›Î. ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ «ÒfiÎfiÎ ¿˘◊‚Î ¬¤ı ¨«¿Ì
·Î‰ı. ˉÎÕ΋Î_ «Òfi˘ fiı ’ÎHÎÌ ¤ı√Î_ ¿flÌ ’˘÷ı ’√◊Ì ¿«flı. V‰Î‹Ìfiı flÎ∞
¿fl‰ÎfiÌ ‹ËıE»Î◊Ì Á˙fiÎ ≠I›ı ÏÿT›¤Î‰ flÎ¬Ì ≠Î√∞ ¤@÷ Áı‰Î‹Î_
±˘÷≠˘÷ ◊¥ √›Î. ˢÓÂı ˢÓÂı Áı‰Î ¿fl÷Î Ω› ±fiı ¿˘¥ ¿Ëı ¿ı “≠Î√∞ !
«ÒfiÎfiÎ »ıfl◊Ì ±Î_‘‚˘ ◊¥Â.” I›Îflı ’˘÷ı …‰Î⁄ ±Î’÷Î — “V‰Î‹Ì μ’fl
‹Îfl˘ ÿıË ¿<fl⁄Îfi »ı, ‹Îflı ÷˘ ±ı‹fiı flÎ∞ ¿fl‰Î »ı.”
±ÎÀ·Ì ⁄‘Ì Áı‰Î ¿fl‰Î »÷Î_ V‰Î‹Ì ±ı¿ ‰¬÷ ≠Î√∞ ¤@÷fiı ¿Ëı —
“÷_ ÿıËı ¿flÌfiı ‹Ëıfi÷ ¿flı »ı ’HÎ ÷’ ‰√fl ÿıËfi_ ⁄‚ CÎÀÂı fiÏË.” ÷ı◊Ì ⁄ı
Ïÿ‰Á μ’‰ÎÁ fiı hÎÌ…ı Ïÿ‰Á ±ı¿ ‰¬÷ …‹‰_, ±ı‰_ ‹ËÎ÷’ V‰Î‹ÌfiÎ
‰«fiı ÷ı‹HÎı Âw ¿›*. Áı‰Î ÷˘ ±Î¬˘ Ïÿ‰Á ¿fl‰ÎfiÌ. ±ı‹Î_◊Ì ÁËı…
fi‰flΠ‹‚ı ÷˘ V‰Î‹Ì ’ÎÁı ⁄ıÁÌfiı ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚ı. flÎhÎı ’HÎ V‰Î‹Ìfi˘
Á‹Î√‹ ¿flı. @›Îflı¿ ±ı¿Îÿ ¿·Î¿ V‰Î‹ÌfiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì √˘fl¬ ±ÎÁfi
‰Î‚Ìfiı ÁÒ‰ı, ’HÎ ·Î_⁄Î ’√ ¿fl‰ÎfiÌ ÷˘ ‰Î÷ … fiÏË.
±Î ≠¿ÎflfiÌ ±’Îfl Áı‰Î ±fiı ¤„@÷◊Ì V‰Î‹Ì ≠Î√∞ ¤@÷ μ’fl
≠ÁLfi ◊¥ √›Î. CÎHÎÌ ‰Îfl “‰«fiÎQ≤÷”fiÎ lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ ±Ï¤≠Λ˘
V‰Î‹Ì ÷ı‹fiı Á‹Ω‰÷Î ±fiı ›˘√fiÌ √Ëfi ≠Ïø›Î ’HÎ Â̬‰÷Î. ≠Î√∞
¤@÷fiı ÷˘ ±ı¿ … ÷Îfi Ë÷_ ¿ı V‰Î‹ÌfiÌ ‹fl∞ ÁΫ‰Ì ·ı‰Ì. ÷ı‹fiÌ ±ÎiÎÎ
±K‘fl {Ì·‰Ì.
¿ıÀ·Î¿ ≠Á_√ı V‰Î‹Ì ±ı‹fiÌ ¿Á˘ÀÌ ’HÎ ¿fl÷Î. ±ı¿ ‰Îfl V‰Î‹Ì±ı
¿èÎ_ — “≠Î√∞ ! «ÒfiÎfiÌ ¤ßÌ ¿Îœ‰Ì »ı ÷ı ⁄Á˘ ’ΉÕÎ fiı ’Î_«Á˘ À˘’·Î
÷ˆ›Îfl ¿fl.”
“ËΔ ’ÎÕ÷Î ÷ı±˘±ı ÷fl÷ ‹_Ïÿfl‹Î_◊Ì ◊˘ÕÎ CÎHÎÎ ’ΉÕÎ fiı À˘’·Î
¤ı√Î ¿flÌ V‰Î‹Ì ’ÎÁı ËÎ…fl ¿›Î˝. ’HÎ V‰Î‹Ì Á΋ı ±ı‰Ì ÿ·Ì· fi ¿flÌ ¿ı
“‹_Ïÿfl‹Î_ @›Î_ ±ıÀ·Î_ ⁄‘Î_ ÁΑfi »ı ?” ¿ÎflHÎ ÷ı±˘ ΩHÎ÷Î Ë÷Î ¿ı V‰Î‹Ì
÷˘ Á‰˝iÎ ’vÊ »ı, ‹ÎÀı ±ı‹fi΋Î_ ωrÎÁ flάÌ, ±ÎiÎÎ ’΂‰Ì ±ı … ‹Îfl_
¿÷˝T› »ı.
⁄ÌΩ ±ı‰Î ±ı¿ ≠Á_√ı V‰Î‹Ì±ı ±HΑÎflÌ ±ÎiÎÎ ¿flÌ — “≠Î√∞ ! …flÎ
12 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
Ï√flfiÎflfiı ⁄˘·Î‰Ì ·Î‰fiı, ⁄Ì«Îfl˘ ÷’ ¿flı »ı ÷ı ±ıfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fḻı.”
V‰Î‹ÌfiÌ ±ÎiÎÎ ‹‚÷Î_ … ÷ı±˘ Ï√flfiÎflfiı ⁄˘·Î‰‰Î ÿ˘ÕuÎ. ÷ı ‰¬÷ı
¿ıÀ·Î¿ı ÀÌ¿Î ¿flÌ ¿ı “Ï√flfiÎfl ÷ı ¿o¥ ±Î‰÷˘ ËÂı ? ±ÎiÎÎ ’΂‰Î‹Î_
ω‰ı¿ Ωı¥±ı.”
÷ı ÁÎ_¤‚Ì ≠Î√∞ ¤@÷ı ¿èÎ_ — “‘‹˝ ωv©fiÌ ±ÎiÎÎ ÏÁ‰Î› √vfiÌ
ÿflı¿ ±ÎiÎÎ ±Ï‰«ÎflÌ’HÎı (ω«Î›Î˝ ‰√fl) ÷I¿Î‚ ’΂‰Ì ±ı ÁΫÎ
ÏÂW›fi˘ ‘‹˝ »ı. Ë_ Ï√flfiÎflfiÌ ’ÎÁı …¥fiı ÁÎÿ ’ÎÕÌÂ, ’»Ì ±ıfiı ±Î‰‰_
ˢ› ÷˘ ±Î‰ı.”
±ı‹fiÌ ±Î‰Ì ±Õ√ l©Î Ë÷Ì.
≠Î√∞ ¤@÷ı hÎHÎ Ïÿ‰Á ±Ï‰fl÷ ‹Ëıfi÷ ¿flÌ «ÒfiÎfiÌ ¤ßÌ ¿ÎœÌ
±fiı hÎHÎ Ïÿ‰Á ’Î»Ì ±ıÀ·Î … l‹◊Ì ¤ßÌ ¤flÌ. V‰Î‹Ì ⁄Ë flÎ∞ ◊›Î.
÷ı‹fiı ⁄ı-hÎHÎ ‰Îfl ¤ıÀuÎ ±fiı ‹Î◊ı ËÎ◊ ‹Ò@›Î. ≠Î√∞ ¤@÷fiı ±Î_¬‹Î_
≠ı‹Îl ±Î‰Ì √›Î_ — “±Î ¿ı‰Î_ ‹Ë÷˚ ¤ÎB› ¿ı ÁÎZÎÎ÷˚ V‰Î‹Ì ’˘÷Îfiı ¤ıÀı
±fiı ·ÎÕ ·ÕΉı !” ±Î‹, ÷ı±˘ ‹fi˘‹fi ω«Îfl‰Î ·ÎB›Î.
±ı‹fiÌ ±_÷T≤˝ÏkÎ ±¬_Õ V‰Î‹Ì‹Î_ … ΩıÕΛı·Ì Ë÷Ì. fiÎfiÎ fiÎfiÎ
≠Á_√˘‹Î_ ’HÎ Á˙fiı ±ıfiÌ ≠÷ÌÏ÷ ◊÷Ì.
±ı¿ ‰¬÷ …^fiÎ√œ fi∞¿ ÁÎ_¬ÕΉÿflfiÎ ⁄ÌÕ‹Î_ Á_÷˘ ÷◊Î ËÏfl¤@÷˘
ÁÎ◊ı V‰Î‹Ì ¬Õ ‰Îœ‰Î √›Î Ë÷Î. ÷ı ‰¬÷ı ‰flÁÎÿ ’Õu˘. ÷fl÷ …
≠Î√∞ ¤@÷ı ⁄ı «Îÿfl˘ ÁÎ_‘Ìfiı ‹˘À˘ «˘ŒÎ‚ ¿flÌ, »hÎÌ ¿flÌ ±fiı V‰Î‹Ìfiı
÷ıfiÌ fiÌ«ı ’‘flÎT›Î.
V‰Î‹Ì ⁄Ë flÎ∞ ◊›Î fiı ⁄˘S›Î — “‹˘ÀÎ’vÊfiı ωÊı ±ÎI‹⁄Ï©,
±fiT≤ÏkÎ ±fiı Áı‰Î ±ı hÎHÎ ‰Î÷‹Î_ … ¿S›ÎHÎ »ı.”
…^fiÎ√œ ‹_Ïÿfl‹Î_ ±ı¿ ¿flÁfi fi΋fi˘ ‰Î‚_ÿ ⁄‘Î Á_÷˘fi_ ‰÷_
(ËΩ‹÷) ¿fl÷˘ Ë÷˘. ÷ıHÎı ‹Î◊Î ÿÌà ±ı¿ ’ˆÁÎfi˘ ¤Î‰ ‰‘Λ˘˝. ±ıÀ·ı
V‰Î‹Ì±ı ÷ıfiı fiÎ ’ÎÕÌ. ◊˘ÕÎ Ïÿ‰Á‹Î_ ÷˘ ËΩ‹÷ ‰‘‰Î◊Ì ÁΑ±˘ ⁄‘Î
±¿‚ΉΠ·ÎB›Î. ±ıÀ·ı Á˙fi_ ‰÷_ ¿fl‰Î ‹ÎÀı V‰Î‹Ì±ı ≠Î√∞ ¤@÷fiı
±ÎiÎÎ ¿flÌ. ±ÎiÎ΋Î_ À>¿ À>¿ ÷ı±˘ ÷fl÷ ÷ˆ›Îfl ◊›Î fiı ±Î‰Ì Ë·¿Ì Áı‰Î
’HÎ V‰Î‹ÌfiÎ ‰«fiı ‰‘Î‰Ì ·Ì‘Ì. √΋‹Î_◊Ì ±Vh΢ ‰√ıflı ·Î‰Ì Á˙≠◊‹
V‰Î‹Ìfi_ ‰÷_ ¿›* ±fiı ’»Ì » ‹ÎÁ Á‘Ì ÿflı¿ Á_÷fi_ ‰÷_ ¿›*. ‰‚Ì,
±ÕÁà ÷Ìfl◊ Áÿ˚√v «flH΋Î_ 13
‰Î‚_ÿ ÷flÌ¿ıfiÌ ‹Âη μ’ÎÕ‰ÎfiÌ Áı‰Î ’HÎ ’˘÷ı … ¿fl÷Î. V‰Î‹Ì ⁄Ë
flÎ∞ ◊÷Î ±fiı Ëo‹ıÂÎ_ ’˘÷ÎfiÎ ’kÎflfiÌ ≠ÁÎÿÌ ÷ı‹fiı ±Î’÷Î.
7. ±ÕÁà ÷Ìfl◊ Áÿ˚√v «flH΋Î_
‹_Ïÿfl‹Î_ ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÌ Ïø›Î ó ‰Î‚_ÿfiÌ, ÿfl∞fiÌ, ¿ÏÕ›ÎfiÌ,
Á◊ÎflfiÌ, ·ËÎflfiÌ, ‰ıflÏHΛÎfiÌ ó ≠Î√∞ ¤@÷ V‰Î‹Ìfiı flÎ∞ ¿fl‰Î
¿fl÷Î. ‰‚Ì, V‰Î‹Ì ’ÎÁı ±¬_Õ ¿◊Î «Î·÷Ì. flÎhÎı »ıS·Ì ¿◊Î ‰Î_«‰Îfi˘
‰Îfl˘ ±ı‹fi˘ flËı÷˘. ’»Ì V‰Î‹Ì ’˘œÌ Ω› ±ıÀ·ı ‹˘ÕÌ flÎ÷ Á‘Ì ’˘÷ı
V‰Î‹ÌfiÎ ’√ ÿÎ⁄÷Î. ‹‘flÎ÷ı V‰Î‹Ì ·CÎ ¿fl‰Î ∂Ãı I›Îflı ’˘÷ı ’HÎ ÁÎ◊ı
∂Ãı ±fiı ÿ̉˘ ≠√ÀÎ‰Ì ±…‰Î‚_ ¿flı, V‰Î‹ÌfiÎ ËÎ◊ ‘˘‰flΉı ±fiı
±ÎÁfiı ·Î‰Ìfiı ÁÒ‰flΉı. ±_÷fl‹Î_ ±¬_Õ ¤…fi ◊÷_ ˢ‰Î »÷Î_ ≠Î√∞
¤@÷fiı V‰Î‹ÌfiÎ_ ≠I›ZÎ ÿ½fi-Áı‰ÎfiÌ ±Î‹ ¬Ò⁄ ÷ÎHÎ flËı÷Ì.
√HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ’˘÷ı ‹_ÏÿflfiÎ ‹Ëo÷ Ë÷Î »÷Î_ ’˘÷ı ’HÎ ‹_ÏÿflfiÌ
±‹¿ Ïø›Î±˘ Ω÷ı ¿fl÷Î. ÷ı◊Ì ’˘÷ı ⁄Ë ¿◊ΉÎ÷ν ¿flÌ Â¿÷Î fiÏË ÷ıfi_
V‰Î‹Ìfiı ÿ—¬ ◊÷_. ≠Î√∞ ¤@÷ V‰Î‹ÌfiÌ ±Î ‹U¿ı·Ì Á‹∞ √›Î fiı
fi‹˛÷Î◊Ì ¿èÎ_ — “±Î’fiÎ ¤Î√fiÌ ‹_ÏÿflfiÌ Ïø›Î Ë_ ¿flÌ ’HÎ ±Î’
Á¤Î‹_Õ’‹Î_ ⁄ıÁÌ ±¬_Õ ¿◊Î ‰Î÷ν ¿fl˘.”
±Î ÁÎ_¤‚Ì V‰Î‹Ì flÎ∞ ◊¥ √›Î ±fiı ¿Ëı — “÷Îflı ‹Î◊ı ÷˘ hÎı‰ÌÁ
¿·Î¿fiÌ Ïø›Î »ı. ÷ı ‹ÎflÎ ¤Î√fiÌ Ïø›Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flÌ ?” ’fl_÷ V‰Î‹Ìfiı
ωÊı ±’Îfl Ëı÷fiı ¿ÎflHÎı ≠Î√∞ ¤@÷fiı ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ ÿıËfiÌ ’fl‰Î … fi Ë÷Ì.
±Î ±flÁ΋Î_ ˉı·Ìfi_ «HÎ÷fl¿Î‹ «Î· Ë÷_. «HÎ÷fl ‹ÎÀıfiÎ ’◊flÎ
‹_Ïÿfl ⁄ËÎfl ’ÕuÎ Ë÷Î. ÷ıfiÎ μ’fl ±ı¿ ¿Ò÷fl_ ‹flÌ √›_ Ë÷_. ⁄‘Îfiı ±ı‹ ¿ı
¤_√Ì ±Î‰Âı fiı μ’ÎÕÂı. I›Îflı V‰Î‹Ì±ı ≠Î√∞ ¤@÷fiı ’Ò»u_ — “⁄ËÎfl◊Ì
±Î ’◊flÎ ±Î‰÷Î ¿ı‹ ⁄_‘ ◊¥ √›Î ?”
÷ı‹HÎı ⁄ËÎfl …¥fiı Ωı›_ ÷˘ ’◊flÎfiÎ œ√·Î μ’fl ‹flı·_ ¿Ò÷fl_ ’Õı·_.
±Î◊Ì, ÷ı‹fiı ω«Îfl ±ÎT›˘ ¿ı “V‰Î‹Ì±ı ‹fiı ’Ò»u_ ±ıÀ·ı ‹Îflı … ˉı ±Î
¿>÷fl_ ¬ÁıÕ‰_ Ωı¥±ı. ÷˘ … ¿Î‹ ±Î√‚ «Î·Âı.” ’˘÷ı ¿’ÕÎ_ ⁄ÿ·Ìfiı ‹flı·Î
¿>÷flÎfiı Ãı¿ÎHÎı ‹Ò¿Ì ±ÎT›Î ±fiı fiÎËÌfiı ‹_Ïÿfl‹Î_ ±ÎT›Î. ¿Î‹ «Î·÷_ ◊›_.
V‰Î‹Ì flÎ∞ ◊›Î. ¿ıÀ·Î¿ı Á˘Ï√›_ ‹˘œ<_ ’HÎ ¿›*, ÷˘ ¿ıÀ·Î¿ı ÀÌ¿Î ’HÎ
14 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷ ÁΑfi˘ ¿Á⁄ 15

¿flÌ. I›Îflı V‰Î‹Ì ⁄˘S›Î — “∞‰≠ÎHÎÌ‹ÎhÎ «Î‹ÕÎ_ … «Ò_◊ı »ı. ≠Î√∞±ı ÷˘

‹ÎflÌ ‹fl∞ ΩHÎÌfiı ‹flı·Î ¿>÷flÎfiı ¬ÁıÕu_ fiı ¿Î‹ «Î·÷_ ¿flÎT›_, ±ı‹Î_
¬˘À<_ Â_ ¿›* ?”
±ı¿ ‰¬÷ ±Lfi¿>ÀfiÎ μIÁ‰ ’»Ì ≠Î√∞ ¤@÷ ‹_ÏÿflfiÎ_ ⁄‘Î_
‰ÎÁH΢ ÁÎŒ ¿fl÷Î Ë÷Î. ÷ı ±ıÓÉÎÕfi_ ’ÎHÎÌ ⁄‘_ ±ı¿ ¿>_ÕÌ‹Î_ ¤ı√_ ◊›_
Ë÷_. ±ıÀ·Î‹Î_ V‰Î‹Ì I›Î_ ’‘Λν fiı ¿>_ÕÌfiÌ ’Î‚Ì μ’fl ’√ ‹Ò@›˘. ±Î◊Ì,
¿>_ÕÌ‹Î_ ‰Ëı÷Î_ ±ı_ÉÎÕfiÎ ’ÎHÎÌfiı V‰Î‹ÌfiÎ_ «flHÎfi˘ V’½ ◊›˘. ±Î Ωı¥
±ı¿Î±ı¿ V‰Î‹Ì±ı ’Ò»u_ — “≠Î√∞ ! ±ÕÁà ÷Ìfl◊ @›Î_ ËÂı ?”
≠Î√∞ ¤@÷ V‰Î‹ÌfiÎ ±Î ‰«fifi˘ ‹‹˝ Á‹∞ √›Î. …ı ±ıÓÉÎÕfiÌ
¿>_ÕÌ‹Î_ V‰Î‹ÌfiÎ_ «flHÎ ⁄ÒÕı·Î_ ±ı … ±ÕÁà ÷Ìfl◊ »ı ó ±ı‹ ÁÒ«‰÷Î ’˘÷ı
±ı ¿>_ÕÌ‹Î_ ¿>ÿÌ ’ÕuÎ fiı fiÎèÎÎ.
V‰Î‹Ì ÷˘ Ωı¥ … flèÎÎ. ’»Ì ±ÎiÎÎ ¿fl÷Î_ ⁄˘S›Î — “≠Î√∞ ! ˉı
⁄ËÎfl fiÌ¿‚ ±fiı «˘A¬Î ’ÎHÎÌ◊Ì fiÎËÌ ·ı.”
±Î‰Ì Ë÷Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiÌ ¤„@÷fiÌ ’flοÎWÃÎ !
±ı¿ Ïÿ‰Á ‹ÎfiÎ ¤√÷ı V‰Î‹Ìfiı ¿èÎ_ — “±Î ⁄Ì«Îfl˘ ≠Î√∞ Á_ÁÎfl
»˘ÕÌfiı K›Îfi Â̬‰Î ±ÎT›˘ »ı. I›Îflı ÷‹ı ÷˘ ÷ıfiÌ ’ÎÁı ’◊flÎ μ’ÕΉÌ
Ëÿ μ’flÎ_÷fiÌ Áı‰Î … ¿flΉ˘ »˘.”
≠Î√∞ ¤@÷fiÎ ±_÷flÎI‹Î‹Î_ {‚Ë‚÷Î ≠¿ÎÂfiı Ωı‰ÎfiÌ ±Î ¤√÷
’ÎÁı º„WÀ fi Ë÷Ì ! ±Î◊Ì, V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiı ¿èÎ_ — “Ë_ ÷˘ ’◊flÎ ¨«¿Î‰ÌÂ
fiı ¤√‰Îfi ±Î’ÌÂ.”
V‰Î‹ÌfiÌ ±Î ≠¤Î‰›@÷ ‰ÎHÎÌ◊Ì ‹ÎfiÎ ¤√÷ ‹˙fi ⁄fiÌ √›Î.

8. ÁΑfi˘ ¿Á⁄
±ı¿ ‰¬÷ ÁÎ_¬ÕΉÿflfiÎ ⁄ÌÕ‹Î_ …÷Î flV÷΋Î_ ‹ÎÏ‚›Î √΋ı V‰Î‹Ì
’‘Λν. ±ËŸ ‹_ÏÿflfiÎ ±Î_⁄ΉÎÏ՛΋Î_ μ÷Îfl˘ ¿›˘˝. ±Î_⁄Î Ωı¥ V‰Î‹Ì
±ıÀ·_ ⁄˘S›Î ¿ı “±Î ±Î_⁄Î ’ÎHÎÌ ‰√fl ÁҿΛ »ı.”
±Î ÂOÿ˘ ≠Î√∞ ¤@÷ı ÁÎ_¤Y›Î. ±ıÀ·ı ÷fl÷ ⁄ı ÿı√ÕΠ¢‘Ìfiı ’ÎÁı
‰Ëı÷Ì fiÿÌ‹Î_◊Ì ’ÎHÎÌ ¤flÌ ¤flÌfiı ÷ı±˘ ±Î_⁄Îfiı ’ΉΠ·ÎB›Î. ÿflı¿ ±Î_⁄ı
«Îfl-«Îfl ÿı√ÕÎ ’ÎHÎÌfiÎ flıÕuÎ.
16 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷ ◊˘flı ¿ı‚Î_ 17

·√¤√ hÎHÎÁ˘ ±Î_⁄Îfiı ÷ı‹HÎı ±Î flÌ÷ı ’ÎHÎÌ ’Λ_. ’flÁı‰˘ ±fiı

»·¿Î÷Î ÿı√ÕÎfiÎ ’ÎHÎÌfiÎ flı·Î◊Ì Ï⁄·¿<· fiÎËÌ √›ı·Î ≠Î√∞ ¤@÷ ’»Ì
V‰Î‹Ì ’ÎÁı ±ÎT›Î. ±Î ⁄Î…\ V‰Î‹Ì Á¤Î‹Î_ ‰Î÷˘ ¿fl÷Î Ë÷Î ÷ı ’HÎ ’ÒflÌ
◊¥ Ë÷Ì; ’HÎ ÁΫ˘ flÎ∞’˘ ÷˘ Áı‰Î‹Î_ … »ı ÷ı Á˙fiı Á‹Ω‰‰Î V‰Î‹Ì±ı
±Ï÷› flÎ∞ ◊¥fiı ÷ı‹fiı ¿èÎ_ — “≠Î√∞ ! ¿o¥¿ ≠ë ’Ò».”
I›Îfl Ïfiÿ˘˝Ê¤Î‰◊Ì ≠Î√∞ ¤@÷ı V‰Î‹Ìfiı ’Ò»u_ — “±Î ·˘¿fiÎ ⁄‘Î
¿Á⁄ (ËLfifl) ‹fiı ±Î‰Õı »ı; ’HÎ ÁΑfi˘ ¿Á⁄ ‹fiı Â̬‰ÎÕ˘.”
Á΋ÎL› ÿı¬Î÷Î ±Î ¤@÷fiÎ ÂÎVh΋ÎhÎfiÎ ÁÎflw’ ±Î‰Î ±ÿ˚¤÷
≠ë◊Ì Á¤Î ⁄‘Ì V÷O‘ ◊¥ √¥.
±Î ≠ë◊Ì ≠ÁLfi ◊›ı·Î V‰Î‹Ì ⁄˘S›Î — “ÁΑfi˘ ¿Á⁄ ⁄Ë ¿ÃHÎ
»ı. ‹Îfi-±’‹Îfi‹Î_ Á‹÷Î ‰÷ı˝, ¿˘¥fi˘ ±¤Î‰ fi ±Î‰ı, ’_«Ï‰Ê›‹Î_◊Ì
T≤ÏkÎ ’Î»Ì ‰‚Ìfiı ±ÎI‹Î¿Îflı ◊¥ ±¬_Õ lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝‹Î_ flËı ±ı
ÁΑfi˘ ¿Á⁄ »ı. ±ı ¿Á⁄ …ıHÎı ÏÁ© ¿›˘˝ »ı ÷ıfiı fiı ¤√‰Îfifiı »ıÀ<_ flËı÷_
fi◊Ì. ±ı ¤@÷ ±fi_÷ ∞‰˘fiÎ ÿ˘Ê ËflÌfiı ¤√‰Îfi‹Î_ Á˙fiı ΩıÕı ±ı‰˘
Á‹◊˝ ⁄fiı »ı.”
V‰Î‹ÌfiÎ ±Î ±Q≤÷‰ÎHÎÌfiÎ ≠‰ÎË‹Î_ Á¤Î ·Ìfi ◊¥ √¥ Ë÷Ì.
‹fi∞ Ãyfl ÷◊Î fi◊ ’Àı·ı V‰Î‹Ìfiı ¿èÎ_ — “V‰Î‹Ì ! ⁄Ë ’ÎflÁÎT›Î1 ?”
“‹ÎflÌ ±fiT≤ÏkÎ ≠‹ÎHÎı ÷fi ÷˘ÕÌfiı ±Î ≠Î√∞±ı Áı‰Î ¿flÌ »ı ÷ı
flÎ∞’˘ ¿ı‹ fi ◊Λ ?” V‰Î‹Ì ⁄˘·Ì ∂ÃuÎ. ±Î‹, V‰Î‹ÌfiÎ ±Î ±fiËÿ
flÎ∞’Î◊Ì Ω√˛÷, V‰Mfi fiı ÁÊ„M÷ ±Î hÎHÎı› ±‰V◊΋Î_ ≠Î√∞ ¤@÷fiı
±¬_Õ ¤…fi ◊‰Î ·ÎB›_.

9. ◊˘flı ¿ı‚Î_
√H΢ÿfiÎ ±¤ıÏÁ_Ë ⁄Î’fiı ’HÎ ±ı¿ ‰Îfl V‰Î‹Ì±ı ¿èÎ_ — “ÿfl⁄Îfl !
¿ı‚ı ÷˘ ¿ı‚Î_ ±Î‰ı ’HÎ ±Î ÷˘ ◊˘flı ¿ı‚Î_ ±ÎT›Î_. ±Î ’ı·˘ «Òfi˘ ¿Î·‰ı »ı
÷ı »ı ÷˘ ÿfl∞fi˘ »˘¿fl˘ ’HÎ ›˘√̱˘fiı ÿ·˝¤ ±ı‰˘ ›˘√ ÷ıHÎı ÏÁ© ¿›˘˝
»ı. ‹fi, ≥„Lƒ›˘fiı ‰Â ¿flÌfiı hÎHÎı› ±‰V◊΋Î_ ±¬_Õ ¤…fi ¿flı »ı.”
1. ‰Î»flÕÎfiı Ωı¥ √Λ ’ÎflÁΉı »ı - ±Î’˘±Î’ ÿÒ‘fiÌ ‘ÎflÎ »˘Õı »ı. ±ı‰Ì flÌ÷ı
±Ï÷› flÎ∞’˘ ⁄÷Ή÷˘ ÂOÿ≠›˘√.
18 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷ ÁÎZÎÎI¿Îfl 19

≠Î√∞ ¤@÷fiÌ ±’fl_’Îfl Áı‰Îfiı ÿfl⁄Îfl ΩHÎ÷Î Ë÷Î. ÷ı◊Ì ÿfl⁄Îflı

¿èÎ_ — “±Î’ı ±ıfiı Áı‰Îfi_ Œ‚ ±ÎM›_.”
“Œ‚ ÷˘ Ë…\ ˉı ±Î’‰Îfi_ »ı. ’HÎ ±Î ÷˘ ±fiÎÏÿfi˘ ¤@÷ »ı,
⁄ÌΩ ¿˘¥◊Ì ±Î‰Ì Áı‰Î ⁄fiı fiÏË.” V‰Î‹Ì±ı ≠Î√∞ ¤@÷fi˘ ωÂıÊ
‹ÏË‹Î ÿfl⁄Îflfiı ¿è΢.
Ë÷ÎÂfiÌfiÎ Á‹ˆ›Î μ’fl ËΩfl˘ Á_÷˘, ËÏfl¤@÷˘fiÌ Á¤Î‹Î_ V‰Î‹Ì±ı,
lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ ±Ï¤≠ΛfiÌ ±fiı Á_÷Á‹Î√‹fiÌ ⁄Ë ‰Î÷˘ ¿flÌ. ’»Ì
Á˙fiı Œ√‰ÎfiÌ (‘ÎHÎÌ, ÿÎÏ‚›Î fiı ¬…^fl) ≠ÁÎÿÌ ‰ËıÓ«Ì. I›Îflı ≠Î√∞
¤@÷fiı Ωı›Î fiÏË ÷ı◊Ì V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiı ⁄˘·Î‰‰Î ‹˘¿S›Î. ≠Î√∞ ¤@÷
±ÎT›Î ±ıÀ·ı V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiı ≠ÁÎÿÌfiÎ √˘Ó√ÕÎ (eÀuÎ ‰√flfiÌ ‘ÎHÎÌ)
‰K›Î Ë÷Î ÷ı ±ÎM›Î. ≠Î√∞ ¤@÷ ÷˘ flÎ∞ flÎ∞ ◊¥ √›Î.
I›Îflı ‹fi∞ Ãyflfiı ±ı‹ ◊›_ ¿ı “V‰Î‹Ì flÎ∞ ◊›Î ÷ı ‰¬÷ı ≠ÁÎÿÌfiÎ
fi¬-¿ı ‹Î_√‰Îfiı ⁄ÿ·ı ±Î ÷˘ √˘Ó√Õ΋Î_ … flÎ∞ ◊¥ √›˘.”
ÁÎZÎÎ÷˚ √HÎÎ÷Ì÷fiÌ ±Î‰Ì ≠ÁÎÿÌfi˘ ‹ÏË‹Î Á˙fiı Á‹Ω‰‰Î ≠Î√∞
¤@÷ V‰Î‹Ì ’ÎÁı ±ÎT›Î ±fiı ’Ò»u_ — “V‰Î‹Ì ! ±Î flÎ∞’ÎfiÌ ≠ÁÎÿÌ
»ı fiı ?”
“ËÎ, ±Ï÷ flÎ∞’ÎfiÌ »ı,” V‰Î‹Ì±ı ¿èÎ_.
±ıÀ·ı ≠Î√∞ ¤@÷ı ±ı¿ √˘Ó√Õ˘ ‹˘œÎ‹Î_ ‹Ò@›˘ fiı V‰Î‹Ìfiı ’Ò»u_ —
“V‰Î‹Ì ! ¿Î‹ ⁄‚Ì √›˘ ?” V‰Î‹Ì±ı ËÎ ’ÎÕÌ. ±ı‹ ±ı¿ ’»Ì ±ı¿ ÿÎHÎÎ
‹˘Ó‹Î_ ‹Ò¿Ì V‰Î‹Ìfiı ’Ò»ı — “V‰Î‹Ì ! ⁄‘Î ÿ˘Ê ⁄‚Ì √›Î ?”
“ËÎ, √›Î,” V‰Î‹Ì±ı ËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_ ¿èÎ_. ’»Ì V‰Î‹Ì ⁄˘S›Î —
“ω߷fiÎ◊∞fiÌ ≠ÁÎÿÌfiÎ ±Õ‘Î ÷·fiÎ ÿÎHÎ΋Î_◊Ì «˘flÎÂÌ ‰ˆWHΉ ◊›Î,
÷˘ ±Î ÷˘ ‹ËÎ≠ÁÎÿÌ »ı. ≠Î√∞ ÷˘ Ïfiÿ˘˝Ê »ı. ±ıfiı ÷˘ ‹˘ÀÎ’vÊfiÎ
Á_⁄_‘‰Î‚Ì fl…ıfl…fi˘ ‹ÏË‹Î »ı.”

10. ÁÎZÎÎI¿Îfl
ÂflÌfl ±fiı ‹fifiÎ «Òflı«ÒflÎ ¿flÌ, ÁÎÕÎ hÎHÎ ‰Ê˝ Á‘Ì Ïfiÿ˘˝Ê¤Î‰◊Ì
±ÿ˚¤÷ Áı‰Î ¿flfiÎfl ≠Î√∞ ¤@÷ μ’fl V‰Î‹Ìfi˘ ±’Îfl flÎ∞’˘ ‰flV›˘
Ë÷˘. ±Î ‰Î÷fiÌ ≠÷ÌÏ÷ ¿flΉ÷Î_ V‰Î‹Ì±ı ≠Î√∞ ¤@÷fiı ±ı¿Î_÷‹Î_
20 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
K›Îfi‹Î_ ⁄ıÁΛν.
fi‰ Ïÿ‰ÁfiÎ ±_÷ı V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiı ’Ò»u_ — “¿o¥ ÿı¬Î› »ı ?”
≠Î√∞ ¤@÷fiı ±¬_Õ V‰Î‹ÌfiÎ_ ÿ½fi ◊÷Î_ Ë÷Î_. V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiı
ÁΉ‘Îfi flËı‰Îfi_ ¿èÎ_.
ÿÁ‹Î Ïÿ‰ÁfiÌ flÎhÎı ÷ı‹fiı K›Îfi‹Î_ ±Ï÷› ≠¿Î ÿı¬Î›˘ ±fiı
÷ı‹Î_ lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÌ Á˙Q› fiı ‹fi˘Ëfl ‹ÒÏ÷˝fiÎ_ ÿ½fi ◊›Î_. lÌ∞‹ËÎflÎ…ı
¤√‰Î_ ‰VhÎ ‘ÎflHÎ ¿›Î* Ë÷Î_. ±Î ±·˙Ï¿¿ ÿ½fi◊Ì ËÊνl ÁÎ◊ı ≠Î√∞
¤@÷ ±Îfi_ÿ◊Ì ’·Ï¿÷ ◊¥ √›Î. CÎHÎÌ ‰Îfl Á‘Ì ÿ½fi flèÎÎ_.
±Î ÏÿT› ±fi¤‰ ◊÷Î_ ≠Î√∞ ¤@÷ı √ÿ˚√ÿ ¿oÃı ‹ËÎflÎ…fiÌ V÷Ï÷
¿flÌ — “Ëı V‰ÎÏ‹fi˚ ! Ëı ‹ËÎflÎ… ! ±Î’ı ‹fiı L›Î· ¿›˘˝ »ı. ‹Îfl_ ¿˘¥
ÁΑfi fiÏË, »÷Î_ ¿ı‰‚ ¿Ú’Î ¿flÌfiı ±Î’ı ‹fiı ÁÎZÎÎ÷˚ ÿ½fi ±ÎM›Î_ »ı.”
±Î ÁÎ_¤‚Ì ‹ËÎflÎ…ı ËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_ ¿èÎ_ — “V‰Î‹ÌfiÎ ≠÷Î’◊Ì ÷fiı
±Î Á¬ ‹Y›_ »ı.” ±fiı ‹ËÎflÎ… ±ºU› ◊›Î. ≠Î√∞ ¤@÷fiÎ ±_÷fl‹Î_
‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝ ±¬_Õ ÿı¬Î‰Î ·Î√Ì.
±ı‰Î‹Î_ V‰Î‹Ì I›Î_ ’‘Λν. ¿Ú÷¿ÚI› ◊›ı·Î ≠Î√∞ ¤@÷ V‰Î‹ÌfiÎ
«flH΢‹Î_ fi‹Ì ’ÕuÎ. ÷ı‹HÎı V‰Î‹Ìfiı ’Ò»u_ — “‹ËÎflÎ…ı ÏÿT› ÿ½fi ±ÎM›Î_
’HÎ ¤√‰Î_ ‰Vh΋Î_ ¿ı‹ ÿ½fi ÿÌ‘Î_ ËÂı ?”
“±ı ÷˘ ÁΑw’ı ÿ½fi ÿÌ‘Î_ !” V‰Î‹Ì±ı ¿èÎ_ — “ˉı Ωı.” ±ı‹ ¿ËÌ
V‰Î‹Ì±ı º„WÀ ¿flÌ I›Î_ ≠Î√∞ ¤@÷fiı ŒflÌ◊Ì ÏÿT› ±ZÎfl‘΋‹Î_
…Ïfl›Îfi ‰VhÎ ÷◊Î ±·_¿Îflı ›@÷ ÷ıΩı‹› fiı ‹fi˘Ëfl ‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝fiÎ_
ÿ½fi ◊›Î_.
‹ËÎflÎ…ı ¿Ú’κ„WÀ ¿fl÷Î_ ¿èÎ_ — “Ë_ V‰Î‹Ìfiı ‰Â »\_ ±fiı ÷ıÓ V‰Î‹Ìfiı
‰Â ¿›Î˝ »ı, ÷ı◊Ì ±Î…◊Ì Ë‰ı Ë_ ÷fiı ’HÎ ‰Â »\_.”
≠Î√∞ ¤@÷fiÎ ±Îfi_ÿfiÌ ±‰Ï‘ fi flËÌ. V‰Î‹Ìfi˘ ±Î‰˘ ±’Îfl
‹ÏË‹Î @›Îflı ≠√À ¿fl_ ? ±ı‰Ì ÷ηΉı·Ì ÷ı‹fiı ·Î√Ì.
±Î flÌ÷ı ≠Î√∞ ¤@÷fiı hÎHÎ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ±Î’ı·˘ ¿˘· V‰Î‹Ì±ı ’Òfl˘
¿›˘˝.
’ÎhÎ CÎÕÎ¥ √›_. ⁄˛õflÁ◊Ì ’ÒHν ◊›_. V‰Î‹Ì ’˘÷Îfi˘ ±ˆr›˝-≠÷Î’
≠Î√∞ ¤@÷ ¶ÎflÎ …HÎΉ‰Î ·ÎB›Î. V‰Î‹Ì ¿Ëı÷Î — “±Î ≠Î√∞ ±ÎÀ·Ì
“±ZÎfl‘΋fiÌ ¿>_«Ì ≠Î√∞fiı ±Î’Ì »ı” 21
⁄‘Ì Áı‰Î ¿flı »ı fiı ±¬_Õ ¤…fi ¿flı »ı ÷ı ±ıfiÌ ≥E»Î fiÏË Ë˘› ÷˘ ’HÎ
Á˙ ±ıfiı √fl ¿flÂı.” ±ı‹ ¿ËÌ ’˘÷ÎfiÎ Á‰˝ ±ÎÏl÷˘fiÎ √fl’ÿı ≠Î√∞
¤@÷fiı V◊ÎM›Î; ±fiı Á‰˝…fi˘fiı μ’ÿı ±Î’Ì, ≠ΛÏçkÎ ±Î’Ì Â©
¿fl‰ÎfiÌ ≠Î√∞ ¤@÷fiı V‰Î‹Ì±ı ±ÎiÎÎ ¿flÌ. ‰‚Ì, ÁIÁ_√‹Î_ ‹Ò‚
±ZÎflfi_ V‰w’ ≠ÏÁ© ¿flÌ Á‰˝ ∞‰˘fiı ±¤›ÿÎfi ±Î’‰ÎfiÌ ’HÎ V‰Î‹Ì±ı
÷ı‹fiı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì.
’ÎflÁ ◊¿Ì ’ÎflÁ ⁄fiı·Î ≠Î√∞ ¤@÷ ˉı Ïfi¤˝› Ë÷Î. “±Î
√HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ±ı … ‹Ò‚ ±ZÎflfi˘ ±‰÷Îfl »ı fiı ‹ËÎflÎ…fiı flËı‰Îfi_
‘΋ »ı,” ÷ı‰˘ V‰Î‹Ìfi˘ ‹ÏË‹Î Á˙fiı Á‹Ω‰‰Îfi_ ÷ı‹HÎı Âw ¿›*.
±_÷›Î˝‹Ì’HÎı Á˙fiÎ Á_¿S’ ΩHÎÌfiı, V‰Î‹Ì ’ÎÁı Á˙fiı ·Î‰Ìfiı ≠ΛÏçkÎ
±’Ή‰Î ·ÎB›Î. ±Î◊Ì, ÁIÁ_√‹Î_ μÿ˚CÎ˘Ê ◊›˘ ¿ı V‰Î‹Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiı
‰Â ◊¥ √›Î »ı.
±ı‰Î‹Î_ ≠Î√∞ ¤@÷fiÎ Ï’÷ÎlÌ ‘΋‹Î_ ’‘Λν. ≠Î√∞ ¤@÷fiÌ
≥E»Î fi Ë÷Ì. ’HÎ V‰Î‹ÌfiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ÷ı±˘ «Îfl ‰Ê˝ ’»Ì ‹Ë‰Î ’‘Λν.
±ËŸ ‹_Ïÿfl‹Î_ … flèÎÎ ±fiı ‹Ë‰ÎfiÎ ËÏfl¤@÷˘fiı V‰Î‹ÌfiÎ ‹ÏË‹ÎfiÌ-
≠÷Î’fiÌ ⁄Ë ‰Î÷˘ ¿flÌ.
11. “±ZÎfl‘΋fiÌ ¿>_«Ì ≠Î√∞fiı ±Î’Ì »ı”
V‰Î‹ÌfiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì Ë‰ı ≠Î√∞ ¤@÷ Á˙fiı ¿◊ΉÎ÷ν ¿fl÷Î. ±Î flÌ÷ı
Á˘flà ÿıÂfiÎ ËÏfl¤@÷˘fiı V‰Î‹Ì ’˘÷ÎfiÎ ‹Ò‚ ±ZÎfl’HÎÎfi˘ Á‰˘˝’flÌ
Ïfiç› ≠Î√∞ ¤@÷ ¶ÎflÎ ¿flΉ÷Î.
Á‹ˆ›Î‹Î_ …^fiÎ√œ ‹_ÏÿflfiÎ Á¤Î‹_Õ’ ‰E«ıfiÎ «˘¿‹Î_ «_ÿfiÌ ÷‚ı
⁄ıÁÌfiı ≠Î√∞ ¤@÷ V‰Î‹ÌfiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ‰Î÷˘ ¿fl÷Î. ËÏfl¤@÷˘ ÿ½fi ¿fl‰Î
±Î‰ı ÷ıfiı V‰Î‹Ì ¿Ëı — “‹ıÓ ÷˘ ’ıfiÂfi (ÏfiT≤ÏkÎ) ·Ì‘_ »ı fiı ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚‰Ì
ˢ› ÷˘ «˘¿‹Î_ ≠Î√∞ ’ÎÁı Ω‰.” ±ı‹ ¿ËÌ V‰Î‹Ì Á˙fiı ≠Î√∞ ¤@÷
’ÎÁı ‹˘¿·÷Î. ËÏfl¤@÷˘fiı ’HÎ ÷ı‹fiÌ ‰Î÷˘◊Ì CÎHÎÌ ÂÎ_Ï÷ ◊÷Ì.
±ı¿ ‰¬÷ ‰fl÷η◊Ì ±‹¥ÿÎÁ ¿˘ÃÎflÌ, ⁄ı«fl ¤√÷ ¿˘ÃÎflÌ ÷◊Î
⁄ÌΩ ’Î_«-ÁÎ÷ ’΂Π(’ÎÊ˝ÿ) …^fiÎ√œ V‰Î‹ÌfiÌ ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚‰Î ±fiı
’_«÷Ì◊a ¿fl‰Î ±ÎT›Î. V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiı ⁄Ë ‰Î÷˘ ¿flÌfiı ¿èÎ_ ¿ı “¿˘ÃÎflÌ !
22 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
‹ıÓ ÷˘ ÷‹Î‹ ¿>_«Ì±˘ ≠Î√∞fiı ±Î’Ì »ı fiı Ë_ ÷˘ ÏfiT≤ÏkÎ ·¥fiı fi‰fl˘
◊›˘ »\_.”
÷ı◊Ì ±‹¥ÿÎÁfiı ◊Õ¿˘ ◊›˘ ¿ı ‹_ÏÿflfiÌ ¿>_«Ì±˘ ≠Î√∞fiı ±Î’Ì
¿ı Â_ ?
÷ı ΩHÎÌ V‰Î‹Ì ⁄˘S›Î — “±‹¥ÿÎÁ ! ◊Õ¿˘ ’΋¢ fiÏË. ‹_ÏÿflfiÌ
¿>_«Ì±˘ ÷˘ ±Î flËÌ ’HÎ ±ZÎfl‘΋fiÌ ¿>_«Ì ≠Î√∞fiı ±Î’Ì »ı.”
±Î ⁄‘Î Á‹Î«Îfl Ãıà ‰fl÷η Á‘Ì ’ˢÓE›Î ¿ı “…^fiÎ√œ‹Î_ ÷˘
≠Î√∞ … ‘HÎÌ »ı fiı V‰Î‹Ì ÷ı w’ ◊¥ √›Î »ı fiı ÷ıfiı ‰Â »ı fiı ±Î¬˘
Á˘flà ÿı ≠◊‹ ÷ıfiı ÿoÕ‰÷˚ ¿flÌ ’»Ì V‰Î‹Ì ’ÎÁı Ω› »ı fiı V‰Î‹Ìfi˘
‹ÏË‹Î ’HÎ ÷ı (≠Î√∞) Ëÿ◊Ì ’Îfl ¿Ëı »ı.”
±ı¿ Ïÿ‰Á ¿ıÀ·Î¿ ÁIÁ_√Ì ÿfl⁄Îfl˘±ı V‰Î‹Ìfiı ¿èÎ_ — “V‰Î‹Ì ! ÷‹ı
¿˘¥ ⁄˛ÎõHÎ, ÁΑ, ω¶Îfifiı ±ˆr›˝ fi ±ÎM›_ fiı ±Î ÿfl∞fiı ±Î’Ì ÿÌ‘_.
±Î‰_ ¿ı‹ ¿›* ?”
“‹Îflı ÷˘ CÎb_ fiˢ÷_ ±Î’‰_ ’HÎ ±ıHÎı ‹fiı Áı‰Î-¤„@÷◊Ì ⁄Î_‘Ì
·Ì‘˘. ±ıÀ·ı ËÎ◊ »^ÀÌ ⁄·Î …ı‰_ ◊¥ √›_ »ı,” V‰Î‹Ì±ı ËÁÌfiı ¿èÎ_.
±ZÎfliÎÎfifi˘ μÿ˚CÎ˘Ê 23
“ˉı ’λ\_ ¬ıÓ«Ì ·˘,” ÿfl⁄Îfl˘±ı ¿èÎ_.
±ıÀ·ı …flÎ ±Î¿‚Î ◊¥fiı V‰Î‹Ì ⁄˘S›Î — “±Î ÷˘ ’Î÷΂ı ’ΛÎ
fiÎ_A›Î »ı, ’λ\_ ¬ıӫΛ ±ı‹ fi◊Ì.”
’»Ì μ’ÏfiÊÿ˚fiÌ ‰Î÷ ¿fl÷Î_ V‰Î‹Ì±ı Á˙fiı ¿èÎ_ ¿ı “‰ˆÊQ’Λfi
∑Ïʱı ›ÎiΉS@›fiı ωzÎ ¤HÎΉÌ. ’»Ì ±ı¿ flÎΩfiı ’hÎ≠΄M÷ ‹ÎÀı
∑Ïʱı ›ÎiΉS@›fiı ÷ı flÎΩfiÎ ‹Ëı·‹Î_ …‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ¿flÌ. ⁄˛õ«ÎflÌ ‹ÎÀı
÷ı ›˘B› fi Ë÷_, ÷ı◊Ì ›ÎiΉS@›ı fiÎ ’ÎÕÌ. ∑Ïʱı √VÁı ◊¥fiı ’˘÷ÎfiÌ
ωzÎ ’Î»Ì ‹Î√Ì. ’HÎ ±ı¿ ‰Îfl ÏÁ© ◊›ı·Ì ωzÎ ’Î»Ì ¿ı‹ fiÌ¿‚ı ?
÷ı‹ ≠Î√∞fiı ‹ıÓ ⁄˛õωzÎ ¤HÎÎ‰Ì »ı ÷ı ’Î»Ì fi fiÌ¿‚ı. ±fiı …ıHÎı ±Î
’flÎωzÎ ±Î’Ì »ı ÷ıfiı ’ÎhÎ CÎÕ÷Î_ ’HÎ ±Î‰Õ÷_ ËÂı fiı ! ¤√‰Îfi ¿ı Á_÷
ΩÏ÷, ‰Hν ¿ı ±Îl‹ Ωı÷Î fi◊Ì.”
ÿıË‘Îfḻ˘ ≠Î√∞ ¤@÷fiı Á‹Î…fiÌ ±ı¿ ∂÷fl÷Ì ΩÏ÷fiÎ Ωı÷Î
Ë÷Î, F›Îflı ¤@÷˘ ±ı‹fiı ÁÎZÎÎ÷˚ ¤√‰÷˚V‰w’ ÿı¬÷Î Ë÷Î.
12. ±ZÎfliÎÎfifi˘ μÿ˚C΢Ê
±ı¿ ‰¬÷ V‰Î‹Ì ‰fl÷η◊Ì ’λΠŒfl÷Î ÁÎfl_√’fl ’‘Λν. ±ËŸ
‰ÎCÎάΫflı V‰Î‹Ìfiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flÌ ¿ı “Ï‘_√ÎHÎÎfiÎ_ (·ÕÎ¥fiÎ_) V‰MfiÎ_ ±Î‰ı
»ı.” I›Îflı V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiı …^fiÎ√œ ÁÎ◊ı ±Î‰‰Î ±ÎiÎÎ ¿flÌ.
⁄Î’fiı Áı‰¿ ‰√fl «Î·ı fiÏË, ÷ı◊Ì V‰Î‹Ì±ı ≠Î√∞ ¤@÷fiı ⁄Î’fiÌ
Áı‰Î‹Î_ ‹Ò@›Î. ≠Î√∞ ¤@÷ ⁄Î’fiÌ ⁄Ë Áı‰Î ¿fl÷Î fiı ÁÎ◊ı ÁÎ◊ı ÷ı‹fiı
V‰Î‹ÌfiÎ ‹ÏË‹ÎfiÌ ‰Î÷ ’HÎ ¿fl÷Î. ⁄Î’fiı ÷ı √‹÷_ fiÏË. ÷ı‹HÎı ≠Î√∞
¤@÷fi˘ Á_√ »˘ÕÌ ÿÌ‘˘, ’HÎ Áı‰¿ ‰√fl ŒÎT›_ fiÏË. ±ıÀ·ı V‰Î‹ÌfiÎ
Á‹Ω‰‰Î◊Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiı ŒflÌ Áı‰Î‹Î_ flÎA›Î, ’HÎ ÷ı‹fiÌ ‰Î÷
ÁÎ_¤‚‰Ì ⁄_‘ ¿flÌ.
…^fiÎ√œ‹Î_ ÷˘ V‰Î‹ÌfiÎ Ëı÷‰Î‚Î ¤@÷˘fiı ±Îfi_ÿÏ¿S·˘· ¿fl÷Î ‰ÎCÎÎ-
¬Î«flı Ωı›Î. ÷ı‹fiı ω«Îfl ◊›˘ ¿ı “‹fiı ±Î‰˘ ±Îfi_ÿ ¿ı‹ fi◊Ì ±Î‰÷˘ ?”
±ıÀ·ı ‹Ë‰ÎfiÎ ÿ΋ΠÂıÃı ±ı‹fiı ¿èÎ_ — “÷‹ı ≠Î√∞ ¤@÷‹Î_ ωrÎÁ
flά˘ fiı V‰Î‹Ìfiı ‹Ò‚ ±ZÎfl ‹Îfi˘.”
‰ÎCÎÎ ¬Î«fl ¿Ëı — “‹fiı ÷˘ V‰Î‹Ì ’_Õı (’˘÷ı) ¿Ëı ÷˘ … ‹Îfi_.”
24 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
±Î◊Ì, ≠Î√∞ ¤@÷ı T≤ÏkÎ ¶ÎflÎ V‰Î‹Ìfiı ‰ÎÕÌ‹Î_ ÷ıÕÎT›Î.
V‰Î‹Ì Á¤Î‹Î_◊Ì ∂ÃÌfiı ±ı¿ ËÏfl¤@÷fi˘ ËÎ◊ ’¿ÕÌfiı ‰ÎÕÌ‹Î_
≠Î√∞ ¤@÷ ’ÎÁı ±ÎT›Î. ÷ı‹HÎı V‰Î‹Ìfiı ¿èÎ_ — “±Î ‰ÎCÎÎ ±Î’Îfiı ≠ë
’Ò»‰˘ »ı.”
‰ÎCÎÎ ±Î’Îfiı V‰Î‹Ì±ı ¿èÎ_ ¿ı “±Î ≠Î√∞ ¿Ëı »ı ÷ı ÃÌ¿ ¿Ëı »ı.”
‰ÎCÎάΫflı ŒflÌ ’Ò»u_ — “V‰Î‹Ì ! ÷‹ı ’_Õı ±ZÎfl ?”
V‰Î‹Ì±ı ËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_ ËÎ ’ÎÕÌ. ‰ÎCÎάΫflfiı ÂÎ_Ï÷ ◊¥ √¥, ÿ˘Ê
ÿÒfl ◊¥ √›Î.
V‰Î‹Ìfi˘ ±ZÎfl⁄˛õ ÷flÌ¿ı ‹ÏË‹Î ≠‰÷ν‰‰Î‹Î_ ≠Î√∞ ¤@÷fiı CÎHÎÎ_
ωCfi˘ fiı ±’‹Îfi˘ ÁËfi ¿fl‰Î_ ’Õ÷Î_. ’HÎ ‹ÒÏ÷˝‹Îfi ±ZÎfl⁄˛õfi˘
ÁÎZÎÎI¿Îfl ’ÎQ›Î ’»Ì ˈ›_ ËÎ◊ ¿ı‹ flËı ?
±ı¿ ‰¬÷ V‰Î‹Ì±ı ≠Î√∞ ¤@÷fiı ⁄˘·Î‰‰Î ⁄η‹¿<_ÿÿÎÁ∞fiı
‹˘¿S›Î. ≠Î√∞ ¤@÷ ’˘÷ÎfiÎ ±ÎÁfiı ÁÒ÷Î Ë÷Î. ⁄΂‹¿<_ÿÿÎÁ∞±ı ⁄ı-
hÎHÎ ‰Îfl ÁÎÿ ¿›˘˝ — “≠Î√∞ ¤@÷ ! ∂Ã˘, V‰Î‹Ì ⁄˘·Î‰ı »ı.” ’HÎ ÷ı
∂ÃuÎ fiÏË.
⁄΂‹¿<_ÿÿÎÁ∞±ı V‰Î‹Ìfiı ¿èÎ_ — “≠Î√∞ ¤@÷ ÁÒ÷Î »ı. ‹ıÓ fi΋
ÿ¥fiı ⁄˘·ÎT›Î ’HÎ ∂ÃuÎ fiÏË.”
V‰Î‹Ì±ı ËÁÌfiı ¿èÎ_ ¿ı “÷‹ı ’Î»Î Ω±˘ ±fiı ¿Ë˘ — √HÎÎ÷Ì÷ ∂Ã˘.”
’»Ì ŒflÌ◊Ì ⁄΂‹¿<_ÿÿÎÁ∞ √›Î fiı “√HÎÎ÷Ì÷ ∂Ã˘” ±ı‹ ÁÎÿ ¿›˘˝
I›Î_ ≠Î√∞ ¤@÷ ÷fl÷ ∂ÃÌ √›Î. ’»Ì V‰Î‹Ì ’ÎÁı ±ÎT›Î. V‰Î‹Ì±ı
¿èÎ_ — “≠Î√∞ ÷˘ ‹flÌ √›˘. ±ı ÷˘ √HÎÎ÷Ì÷ ◊¥ √›˘ »ı.” ±ı‹
V‰Î‹Ì±ı Á˙fiı ≠Î√∞ ¤@÷fi˘ ‹ÏË‹Î Á‹ΩT›˘.
±ı¿ ‰¬÷ ∂fiÎfiÎ ¿‹Î ÂıÃfiı ≠Î√∞ ¤@÷ı V‰Î‹Ìfi˘ ‹ÏË‹Î ¿è΢.
÷ı ÂıÃı μU¿ıflÎ¥fiı ≠Î√∞ ¤@÷fiı ‘˘· ‹ÎflÌ ÿÌ‘Ì. ÷ı … flÎhÎı V‰Mfi‹Î_
‹ËÎflÎ…ı ÂıÃfiı ÿ½fi ÿ¥fiı ¿èÎ_ — “≠Î√∞ ¤√÷fiÌ ‹ÎŒÌ ‹Î√˘.”
ÂıÃı Á‰Îflı Á¤Î‹Î_ ±Î‰Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiı ÿoÕ‰÷˚ ¿flÌ ‹ÎŒÌ ‹Î√Ì
±fiı ’√ı ·Î√Ìfiı ‘˘Ï÷›_ ±˘œÎÕu_.
V‰Î‹ÌfiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ≠Î√∞ ¤@÷ Á˙fiı ‰Î÷˘ ¿fl÷Î fiı ≠ΛÏçkÎ
±’Î‰Ì Â© ¿fl÷Î. ±ı¿ ‰¬÷ ≠Î√∞ ¤@÷ı V‰Î‹Ìfiı ’Ò»u_ — “±I›Îflı ÷˘
μ’ÎÏ‘fiÌ Âw±Î÷ 25
±Î’ Á˙fiÎ ’Î’ ⁄Î‚Ì Â© ¿fl˘ »˘ ’HÎ ’»Ì Â_ ?”
I›Îflı V‰Î‹Ì ⁄˘S›Î — “÷fiı ‹ËÎflÎ… ‰Â »ı ÷ı ÷ÎflÎ ‰«fiı Á˙ Â©
◊¥ …Âı.”
…^fiÎ√œ ‹_ÏÿflfiÎ ¿˘ÃÎflÌ Ïhο‹ÿÎÁfiı F›Îflı ≠Î√∞ ¤@÷ı V‰Î‹ÌfiÎ
‹ÏË‹ÎfiÌ ‰Î÷ ¿flÌ I›Îflı ÷ıfiı ÷ı ‰Î÷ √‹Ì fiÏË. ÷ı‹HÎı ±Î‰ı‹Î_ ±Î‰Ì
≠Î√∞ ¤@÷fiı ¿èÎ_ — “±Î‰Ì ‰Î÷ ¿flÌ ÷˘ ¿˘¥ ÷fiı ‹ÎflÂı.”
V‰Î‹Ìfiı ±Î ‰Î÷fiÌ ¬⁄fl ’ÕÌ ÷ı◊Ì Ïhο‹ÿÎÁfiı ¿˘ÃÎfl‹Î_ ·¥ √›Î
fiı ¿èÎ_ — “÷Îflı ¤Õ¿˘ Ωı‰˘ »ı ?” ±ı‹ ¿ËÌ ’˘÷Îfi_ ‹Ò‚ ÏÿT› V‰w’
⁄÷ÎT›_. ±Î¬˘ ±˘flÕ˘ ÷ı…◊Ì ¤flÎ¥ √›˘. ’»Ì ÷ı ÷ı… V‰Î‹ÌfiÌ ‹ÒÏ÷˝‹Î_
Á‹Î¥ √›_. ±Î Ωı¥ ¿˘ÃÎflÌfiı V‰Î‹ÌfiÎ V‰w’fiÌ ≠÷ÌÏ÷ ◊¥.
±Î flÌ÷ı ≠Î√∞ ¤@÷ı ¿ıÀ·Î› Á_÷˘ ÷◊Î ËÏfl¤@÷˘fiı “V‰Î‹Ì ±ZÎfl
»ı” ÷ı‰˘ Ïfiç› ¿flÎT›˘.
13. μ’ÎÏ‘fiÌ Âw±Î÷
±ZÎflfiÎ ‹ÏË‹ÎfiÌ ‰Î÷˘ ¿ıÀ·Î¿ ‹˘ÀÎ Á_÷˘fiı ’HÎ √‹÷Ì fiÏË. ‰‚Ì,
V‰Î‹ÌfiÎ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ◊Ì ≠Î√∞ ¤@÷fi˘ ≠÷Î’ CÎHÎÎfiı …HÎΉΠ·ÎB›˘. ÷ı◊Ì
¿ıÀ·˘¿ ωfl˘‘ Âw ◊›˘. …^fiÎ√œfiÎ Á‹ˆ›Î μ’fl ‰fl÷η◊Ì ±Î«Î›˝
‹ËÎflÎ…, Â¿ V‰Î‹Ì ÷◊Î ’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹Ì ‰√ıflı Áÿ˚√fl±˘ ’‘Λν Ë÷Î.
±Î Á‹ˆ›Î‹Î_ ≠Î√∞ ¤@÷ ËΩfl˘ ËÏfl¤@÷˘fiı ‰Î÷˘ ¿flÌfiı Á‹ÎÁ
¿flΉ÷Î Ë÷Î. ‰‚Ì, ‹˘ÕÌ flÎ÷ Á‘Ì ’HÎ ÷ı‹fiÌ iÎÎfi√˘„Wà «Î·÷Ì.
’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÎ ±ÎÁfi ’ÎÁı … ±Î √˘„Wà ◊÷Ì Ë÷Ì. ÷ı‹Î_ ±ZÎflfiÌ
’HÎ ‰Î÷˘ ◊÷Ì Ë÷Ì. ÷ı ÁÎ_¤‚Ì ’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹Ì …flÎ Ï¬Ω›Î ±ıÀ·ı
≠Î√∞ ¤@÷ı ±ı‹fiÌ fi∞¿ …¥fiı ¿èÎ_ — “√HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ±ZÎfl »ı
÷ı Á‹F›Î ‰√fl »^À¿˘ fi◊Ì.”
“÷_ ‹fiı ¿˘HÎ Á‹Ω‰fiÎfl ? ÷_ ⁄Ë »@›˘ »ı ’HÎ Ë_ ÷fiı ω‹¬
¿flÌÂ.” ’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹Ì±ı ·Î¿ÕÌ ’»ÎÕÌfiı ¿èÎ_.
ŒflÌ◊Ì ≠Î√∞ ¤@÷ı ËÁÌfiı ¿èÎ_ — “V‰Î‹Ì ! ˉı ÷˘ lÌ∞‹ËÎflÎ…
’HÎ ‹fiı ω‹¬ ¿fl‰Î ‘Îflı ÷˘› ⁄fiÌ Â¿ı fiÏË. ’ÎflÁ◊Ì ◊›ı·_ Á˘fi_,
’ÎflÁ◊Ì ’HÎ ¿ÿÌ ’λ\_ ·˘œ<_ ⁄fiÌ Â¿÷_ fi◊Ì.”
26 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
±ıÀ·Î‹Î_ V‰Î‹Ì I›Î_ ’‘Λν fiı ≠Î√∞ ¤@÷ ’ÎÁı ’ωhÎÎfi_ÿ
V‰Î‹ÌfiÌ ‹ÎŒÌ ‹_√ΉÌ, ±ı‹fiı ÂÎ_÷ ¿›Î˝. ’HÎ ÷ı±˘ ¬Ò⁄ ±¿‚Î¥ √›Î
Ë÷Î, ÷ı◊Ì ⁄˘·‰Î ·ÎB›Î ¿ı “‹Îflı ±ıfi_ ‹˘œ<_ Ωı‰_ fi◊Ì.”
’»Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiı V‰Î‹Ì ’˘÷Îfiı ±ÎÁfiı ·¥ √›Î.
Á‹ˆ›Î ’»Ì V‰Î‹Ì Á˘flà ÿı‹Î_ Œfl‰Î fiÌ¿Y›Î. Œfl÷Î_ Œfl÷Î_ μ’·ıÀı
’‘Λν. ±ËŸ ËÏfl¤@÷˘±ı V‰Î‹Ìfiı ≠ë ’Ò»u˘ ¿ı “±Î’ fiÏË Ë˘ ÷˘
±‹ÎflÌ ÂÌ √Ï÷ ◊Âı ? ’»Ì ±ı¿Î_Ï÷¿ ‘‹˝ ¿˘HÎ ÏÁ© ¿flΉÂı ? ¿˘fiı
±Î‘Îflı flËıÂı ?”
÷ı ÁÎ_¤‚Ì V‰Î‹Ì±ı ±ı¿ Á_ÿfl ºWÀÎ_÷ ±ÎM›_ — “±ı¿ ‹Î‚̱ı ÷_⁄Õ΋Î_
ÿÎÕ‹ ’¿‰Ì, ¿«ıflÌ‹Î_ flÎΩ ’ÎÁı ÷_⁄ÕÎ_ ¤ıÀ ‘›Î*. Á˙ ËÁ‰Î ·ÎB›Î. ’HÎ
flÎΩ±ı ÷_⁄ÕÎ_ ÷˘ÕÎT›Î_ ÷˘ ±_ÿfl◊Ì ‹ÌÃÎ ÿÎÕ‹fiÎ_ ⁄Ì fiÌ¿Y›Î_. ÷ı ⁄Ì
¬Î‘Î_ ±fiı Á˙fiı ’ıÀ‹Î_ ÀÎœ¿ ◊¥ √¥. Á˙ ±Îç›˝ ’ÎQ›Î. ÷ı‹ ±‹ı ’HÎ
÷_⁄ÕÎ …ı‰Î fi∞‰Î ’Îh΋Î_ ±ı¿Î_Ï÷¿ ‘‹˝fiÎ ‘Îfl¿, ‹ÌÃÎ ÿÎÕ‹ …ı‰Î
±ı¿Î_Ï÷¿ ’vÊ ÷ˆ›Îfl ¿›Î˝ »ı. ’HÎ ±ı ‰ÎflÁÿÎfl, …ıfiÎ_ ⁄Ë …L‹fiÎ_ ’H›
ËÂı ÷ıfiı … ±˘‚¬ÎÂı.” ±ı‹ V‰Î‹Ì±ı ≠Î√∞ ¤@÷fiÎ ‹ÏË‹ÎfiÌ CÎHÎÌ
‰Î÷˘ ¿flÌ.
±ı¿ ‰¬÷ V‰Î‹Ì …^fiÎ√œ◊Ì ‰_◊‚Ì ’‘Îfl÷Î Ë÷Î. V‰Î‹Ì
√ÎÕÌ(⁄‚ÿ√ÎÕÌ)‹Î_ ⁄ıÃÎ Ë÷Î. ÁÎ◊ı ËÏfl¤@÷˘ ’HÎ ◊˘ÕÎ ⁄ıÃÎ Ë÷Î. ⁄ÌΩı
Á_CÎ «Î·÷˘ Ë÷˘. V‰Î‹Ì±ı ±ı¿ ’ÎÊ˝ÿfiı ¿èÎ_ — “≠Î√∞ ⁄Ì«Îfl˘ ◊Î¿Ì √›˘
ËÂı, ÷ıfiı ⁄˘·Î‰˘. √ÎÕÌ‹Î_ ⁄ıÁÎfḻı.”
≠Î√∞ ¤@÷ √ÎÕÌ fi∞¿ ±ÎT›Î ±ıÀ·ı V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiı ⁄˘·ÎT›Î.
I›Îflı ÷ı‹HÎı ¿èÎ_ — “V‰Î‹ÌfiÌ √˘ÿÕÌ‹Î_◊Ì ±fi_÷ ÁÒ›˝fi_ ÷ı… fiÌ¿‚ı »ı. ÷ı
‹ÎflÎ◊Ì ’ÎÁı ±‰Î÷_ fi◊Ì.”
±Î ≠Á_√◊Ì V‰Î‹Ì±ı Á˙ ËÏfl¤@÷˘fiı ≠Î√∞ ¤@÷fiÌ „V◊Ï÷fi_
ÿ½fi ¿flÎT›_.
≠Î√∞ ¤@÷fiÎ ≠Á_√◊Ì ‹Ë‰ÎfiÎ ËÏfl¤@÷˘fiı V‰Î‹ÌfiÎ V‰w’fi˘
±I›_÷ ‹ÏË‹Î Á‹Ω›˘ Ë÷˘. V‰Î‹Ì ‹Ë‰Î ‹_Õ‚fiı ±·˙Ï¿¿ Á¬
±Î’÷Î. ±ı¿ ‰Îfl Á¤Î‹_Õ’‹Î_ Á˙ ËÏfl¤@÷˘ ÁÎ◊ı V‰Î‹Ì ¬Î¬flÎfiÎ
’ÎfifiÎ ÿÏ՛Π⁄fiΉ÷Î Ë÷Î. I›Îflı ‹Ë‰ÎfiÎ e·«_ÿ ÂıÃı V‰Î‹Ìfiı ’Ò»u_ —
ÁIÁ_√‹Î_ ¿<Á_√ 27
“V‰Î‹Ì ! ±Î ÀÎHÎı ±ZÎfl‘΋ Â_ ¿fl÷_ ËÂı ?”
±ıÀ·ı V‰Î‹Ì ⁄˘S›Î — “÷‹ÎflÌ ¤ı√Î ¬Î¬flÎfiÎ ’ÎfifiÎ ÿÏ՛Π⁄fiΉı
»ı.” ±ı‹ V‰Î‹Ì flÎ∞’Î◊Ì V‰‹¬ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ ‰Î÷˘ ¿fl÷Î.
14. ÁIÁ_√‹Î_ ¿<Á_√
ÁIÁ_√‹Î_ V‰Î‹Ìfi˘ ≠÷Î’ fiı ‹ÏË‹Î ‰‘÷˘ …÷˘ Ë÷˘. ÷ı◊Ì ¿ıÀ·Î¿
Á_÷˘±ı ÷◊Î ±Î«Î›˝ ¤√‰÷˚≠ÁÎÿ ‹ËÎflÎ…ı V‰Î‹Ìfiı Ã’¿˘ ÿı‰Îfi˘ Ïfiç›
¿›˘˝. V‰Î‹Ìfiı ∂fiÎ ÷ıÕÎT›Î. ±Î Á‹Î«Îfl ÁÎ_¤‚Ì V‰Î‹Ì ⁄˘S›Î —
“¤Ò¿˘ ¤Îfl Ëfl_ Á_÷fi ÏË÷, ¿fl_ »Î›Î ¿fl ÿ˘¥,
Ωı ‹ıflı Á_÷¿˘ flÏ÷ ±ı¿ ÿ‰ı, ÷ıËÌ …Õ ÕÎfl_ ‹ıÓ ¬˘¥,
fiÎflÿ ‹ıflı Á_÷Áı ±Ï‘¿ fi ¿˘¥.”
≠Î√∞ ¤@÷ı V‰Î‹Ìfiı ±Î ‰Î÷fi˘ ‹‹˝ ’Ò»u˘. ±ıÀ·ı V‰Î‹Ì ¿Ëı —
“‰fl÷ηfiÎ Á_÷˘±ı ‹fiı Ã’¿˘ ÿı‰Îfi˘ Á_¿S’ ¿›˘˝ »ı. fiı ÷_ ‹Îfl˘ ⁄Ë
‹ÏË‹Î ¿Ëı »ı ÷ı◊Ì ÷fiı ÁIÁ_√‹Î_◊Ì Ï‰‹¬ ¿fl‰Îfi˘ ÏfiHν› ¿›˘˝ »ı. ’HÎ
±Î ÿı‹Î_ ±ı‹fi_ ¿o¥ ‰‚Âı fiÏË. ‰‚Ì, ‹ÎflÎ ÿı¬÷Î_ ÷Îfl_ ±’‹Îfi
‹ÎflÎ◊Ì ÁËfi fi ◊Λ.”
I›Îflı ≠Î√∞ ¤@÷ı V‰Î‹Ìfiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flÌ ¿ı “‹fiı √‹ı ÷ı μ’ÎÏ‘ ◊Λ
’HÎ ±Î’ ±Î ·˘¿◊Ì μÿÎÁ ◊¢ fiÏË.”
V‰Î‹Ì ∂fiÎ …÷Î_ flV÷΋Î_ ‹ÎÏ‚›Î fl˘¿Î›Î. I›Î_ Á‹Î«Îfl ‹Y›Î ¿ı
‘˘‚ıfl΋Î_ ¿ÚWHÎ≠ÁÎÿ ‹ËÎflÎ… ‘΋‹Î_ √›Î ±ıÀ·ı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… fiı
Á_÷˘ ‰fl÷η ’λΠ√›Î »ı. ±Î◊Ì ∂fiÎ ±Î‰Ì V‰Î‹Ìfiı Ã’¿˘ ÿı‰Îfi˘
Á˙fi˘ ÃflΉ ‹fi‹Î_ … flËÌ √›˘.
Á_‰÷ 1922‹Î_ «ˆhÎÌ ’Òfi‹fiÎ Á‹ˆ›ı ‰fl÷η …÷Î ’Ëı·Î_ V‰Î‹Ì±ı
¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı “±Î ‰¬÷ı ≠Î√∞fiı ÿ—¬ ±Î‰Âı. ’HÎ ‹ıÓ ±ıfi_ ⁄A÷fl ±ı‰_
CÎÕu_ »ı ¿ı ±ıfiı À˘«˘ ‰Î√Âı fiÏË.”
±Î ‰¬÷ı ‰fl÷η Á‹ˆ›ı ’‘Λν I›Îflı V‰Î‹Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiı …^fiÎ√œ
‹Ò¿Ì √›Î. V‰Î‹Ì Á_÷˘ ÷◊Î ËÏfl¤@÷˘ ÁÎ◊ı √œÕÎ ◊¥fiı ‰fl÷η ’‘Λν.
fl΋fi‰‹ÌfiÎ Á‹ˆ›Î μ’fl Á¤ÎfiÌ ±_ÿfl … ¿ıÀ·Î¿ı V‰Î‹Ìfiı μtıÂÌfiı
“¤√‰Îfi ◊›Î »ı fiı ’ÒΩ› »ı...” ‰√ıflı fi ¿Ëı‰ÎfiÎ ÂOÿ˘ ¿èÎÎ. ‹˘ÀÎ
28 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
Áÿ˚√fl±˘ ’HÎ ±ı‹Î_ ¤Y›Î. V‰Î‹Ì ÂÎ_Ï÷◊Ì ÁÎ_¤‚Ì flèÎÎ. ±Î ’»Ì
“¤√‰Îfi ÷˘ ±ı¿ lÌ∞‹ËÎflÎ… »ı.” ±ı ≠¿Îflı ‹ËÎflÎ…fiÎ ’vÊ˘k΋-
’HÎÎfiÌ CÎHÎÌ ‰Î÷˘ V‰Î‹Ì±ı ¿flÌ.
±ıÀ·Î‹Î_ ÂÎVhÎÌ ⁄‚fl΋ÿÎÁ ÿ˘ÕÌfiı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fiı Á¤Î‹Î_ ÷ıÕÌ
±ÎT›Î. ÷ı◊Ì Á˙ ÂÎ_÷ ◊¥ √›Î. ±Îfl÷Ìfi˘ Õo¿˘ ‰ÎB›˘ ±fiı Á˙ ÿ½fi
¿fl‰Î √›Î.
‹_Ïÿfl‹Î_ ÿ½fi ¿flÌ ’λΠŒfl÷Î_ ±ı¿ ‹Î‚̱ı V‰Î‹Ìfiı √·Î⁄fi˘ ËÎfl
’ËıflÎT›˘. ÷ı … ËÎfl V‰Î‹Ì±ı, Á¤Î‹Î_ ’˘÷Îfi_ ±’‹Îfi ¿flfiÎfl Á_÷ ó
Â¿‹ÏfifiÎ Áı‰¿ ÁΑ ËÏflV‰w’ÿÎÁ∞ Á΋ı ‹Y›Î ÷ı‹fiı ’ËıflÎT›˘ fiı
⁄˘S›Î —
“Ë‚ÿÌ …flÿÌ fi‰ ÷…ı, ¬ÀflÁ ÷…ı fi ±Î‹;
√HÎÌ…fi √Hο<_ fi‰ ÷…ı, ±‰√HÎ fi ÷…ı √·Î‹.”
V‰Î‹ÌfiÌ ÁËfiÂÌ·÷Î fiı ’fl‹ ÁΑ÷Î◊Ì ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ Áÿ˚√fl±˘
‹fi˘‹fi ’çÎkÎÎ’ ¿fl‰Î ·ÎB›Î ±fiı V‰Î‹ÌfiÌ ‹ÎŒÌ ‹Î√Ì. ’HÎ Á˙±ı
Ïfiç› ¿›˘˝ ¿ı “≠Î√∞ V‰Î‹Ìfi˘ ±’fl_’Îfl ‹ÏË‹Î ¿Ëı »ı. ‹ÎÀı ÷ıfiı ÷˘
ω‹¬ ¿fl‰˘ ….” ÷ı ‰Î÷ V‰Î‹Ì ±Î√‚ ΩËıfl ¿flÌ.
I›Îflı V‰Î‹Ì ¨ÕÎ ∂÷flÌ √›Î ±fiı ⁄˘S›Î — “≠Î√∞fiı Ë_ fiÎ ’ÎÕÌÂ
÷ı◊Ì ‹Îfl˘ ‹ÏË‹Î fiÏË ¿Ëı.”
’HÎ ’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹Ì±ı ≠Î√∞ ¤@÷fiı ω‹¬ ¿fl‰Îfi˘ ºœ ÃflΉ
¿›˘˝ Ë÷˘. ±ıÀ·ı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fiÌ Á_‹Ï÷◊Ì √΋˘√΋ ‹_Ïÿfl˘‹Î_, ÷ı
ÏfiHν›fiÎ ’h΢ ·¬Ì ÿÌ‘Î.
…^fiÎ√œ ’λΠ‰‚÷Î_ V‰Î‹Ì ‹Ëı‚Ή ’‘Λν. ±ËŸ ‘˘fl̤ΥfiÎ Á‰Î
‰Ê˝fiÎ ÿÌ¿flÎ Õ<_√fl ¤@÷(ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…)fiı V‰Î‹Ì±ı ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ
±Î’÷Î_ ¿èÎ_ ¿ı “±Î ÷˘ ÁΑ ◊¥ lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÌ Á‰˘˝’flÌ ÏfiWÃÎ
≠‰÷ν‰Âı ±fiı ¿◊ΉÎ÷ν ¿flÌ Á_≠ÿΛfiı μkÎı…fi ±Î’Ì T≤Ï© ¿flÂı.”
’»Ì ÁÎfl_√’fl, √œ’fl ◊¥fiı V‰Î‹Ì …^fiÎ√œ ’‘Λν.
15. ÁIÁ_√‹Î_◊Ì Ï‰‹¬
≠Î√∞ ¤@÷fiı ω‹¬ ¿›Î˝fi˘ ’hÎ …^fiÎ√œ ±ÎT›˘ ±ıÀ·ı ÷ı±˘
ÁIÁ_√‹Î_◊Ì Ï‰‹¬ 29
‹Ë‰Î …‰Î ÷ˆ›Îfl ◊›Î. flV÷΋Î_ ¤Î÷Î ‹ÎÀı ‹_ÏÿflfiÎ ¤_ÕÎfḻı ±ı‹fiı ·ÎÕ<
⁄Î_‘Ì ±ÎM›Î Ë÷Î. ±Õ‘ı flV÷ı ÷ı‹HÎı F›Îflı ¤Î÷_ »˘ÕÌ ÷ı ·ÎÕ< ¬Î‰ÎfiÌ
Âw±Î÷ ¿flÌ, I›Îflı ÷ı‹fiı ±Î¬Î ÂflÌflı ⁄‚÷flÎ ∂’ÕÌ. ’»Ì ·ÎÕ<‹Î_ {ıfl
ΩHÎÌ ÷ıfiı …‹Ìfi‹Î_ ¨Õı ÿÎÀÌ ÿÌ‘Î. ÷ı±˘ ‹Ë΋U¿ı·Ì±ı ‹Ë‰Î ’ˢÓE›Î.
›˘√fiÎ ≠¤Î‰◊Ì {ıfl ÷˘ ’«Ì √›_ ’HÎ ±Î¬Î ÂflÌflı ±ÁèÎ √fl‹Ì
fiÌ¿‚Ì. ’»Ì ‹ËÎflÎ…ı ÿ½fi ÿ¥ ±Î¬ı ÂflÌflı ËÎ◊ ŒıflT›˘ ±fiı ⁄ÎŒı·Î
±Õÿfi_ ’ÎHÎÌ ·ı‰Î ¿èÎ_. ±Î μ’Λ◊Ì ◊˘ÕÎ Á‹›‹Î_ fl˘√ ‹ÀÌ √›˘.
I›Îfl ’»Ì ±Î«Î›˝ ¤√‰÷˚≠ÁÎÿ ‹ËÎflÎ… ÁÎ◊ı V‰Î‹Ì ∂fiÎ ’‘Λν
Ë÷Î. ±ËŸ ≠Î√∞ ¤@÷ V‰Î‹ÌfiÎ_ ÿ½fiı ±ÎT›Î. V‰Î‹Ì ±ı‹fiı ±ı¿Î_÷‹Î_
‹Y›Î fiı ¬Ò⁄ ‘Ìfl… ±Î’Ì. ≠ÁÎÿÌ ±Î’Ì, flÎ∞ ¿flÌ, V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiı CÎıfl
‹˘¿S›Î.
∂fiÎ◊Ì Œfl÷Î_ Œfl÷Î_ V‰Î‹Ì ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ÁÎ◊ı ‹Ë‰Î ’‘Λν.
‹Ë‰ÎfiÎ ËÏfl¤@÷˘±ı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ±fiı V‰Î‹Ìfi_ ⁄Ë ÁL‹Îfi ¿›*.
±ËŸ ≠Î√∞ ¤@÷ı Á_÷˘fiÌ flÁ˘¥ ‹ÎÀı «˘A¬_ ÁÌ‘_ ÷ˆ›Îfl flάı·_.
⁄Ì…\_ ÷ˆ›Îfl ±Î‰ı·_ ÁÌ‘_ «˘A¬_ fi Ë÷_ ±fiı flÁ˘¥fi_ ‹˘Õ<_ ◊÷_ Ë÷_. ±ıÀ·ı
’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹Ì±ı ¿èÎ_ — “≠Î√∞ ω‹¬ »ı ’HÎ ±ıfiÎ ÿ΂ «˘¬Î @›Î_
ω‹¬ »ı ? ‹ÎÀı ±ıfi_ ÁÌ‘_ ·¥ ·˘.” ±Î‰Ì Á‹›ÁÒ«¿ Áı‰Î◊Ì Á˙fiı
≠Î√∞ ¤@÷ ≠I›ı ±_÷fl‹Î_ Áÿ˚¤Î‰ ‰K›˘.
Á¤Î‹Î_ ’HÎ ‹Ë‰ÎfiÎ ≠Ï÷„WÃ÷ ËÏfl¤@÷˘±ı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fiı ≠ë
’Ò»u˘ — “¿˘¥ ‘‹˝Ï‰fl© ‰÷ı˝ ±fiı ±Î’ ±ıfiı ω‹¬ ¿fl˘ ±ı ÷˘ Á‹Ω›
’HÎ ±Î ≠Î√∞ ¤@÷ …ı‰Î ‹ËÎfi ¤@÷flÎ…fiı ±Î’ ω‹¬ ¿fl˘ ÷ı
Á‹Ω÷_ fi◊Ì.”
±Î◊Ì, ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ Áÿ˚√fl±˘±ı “≠Î√∞ ¤@÷fiı ÁIÁ_√‹Î_ ·ı‰ÎfiÎ
»Ì±ı” ±ı‰Ì ‰Î÷˘ ¿flÌ.
Á_÷˘fiÎ ÷_⁄Ò Á΋ı ±Î ¬flÎ μfi΂ÎfiÎ ÷Î’‹Î_ flı÷Ì μ’fl ≠Î√∞ ¤@÷
⁄ıÁÌ flËı÷Î ±fiı ÁÎ_…ı ¿◊Î ’»Ì ∂Ã÷Î. ±Î◊Ì Á˙fiı ≠÷ÌÏ÷ ◊¥ Ë÷Ì ¿ı
≠Î√∞ ¤@÷fiı ω‹¬ ¿›Î˝ »ı »÷Î_ ’HÎ ÷ıfi˘ ÁIÁ_√fi˘ fl_√ ÷˘ «Õ÷˘ fiı
«Õ÷˘ … »ı. ≠Î√∞ ¤@÷ ’HÎ ’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹Ìfiı ‹Y›Î Ë÷Î fiı
ÁIÁ_√‹Î_ ’λΠ·ı‰Î ωfi_÷Ì ¿flÌ Ë÷Ì.
30 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
±ËŸ ÁÎ÷ Ïÿ‰ÁfiÎ ‹¿Î‹ ÿflÏ‹›Îfi V‰Î‹Ì±ı ’HÎ ≠Î√∞ ¤@÷fiı
±ı¿Î_÷‹Î_ ‹‚Ìfiı ⁄Ë Á¬ ±ÎM›_ Ë÷_.
I›Îfl’»Ì ±‹ÿΉÎÿfiÎ ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ±›˘K›Î≠ÁÎÿ∞
‹ËÎflÎ…fiÎ ‹_ÿ‰ÎÕ ≠Á_√ı, ±ı‹fiÎ ±Î‹_hÎHÎ◊Ì V‰Î‹Ì ±‹ÿΉÎÿ ’‘Λν.
V‰Î‹Ì±ı ±ı‹fiı ¬Ò⁄ ÁÎ_I‰fi ±ÎM›_. ±ı‹fiÎ ±Î√˛Ë◊Ì fl΋fi‰‹Ìfi˘
Á‹ˆ›˘ ’HÎ V‰Î‹Ì±ı ±‹ÿΉÎÿ‹Î_ ¿›˘˝ ±fiı Á˙ Á_÷˘ ÷◊Î ËÏfl¤@÷˘fiı
lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ ’flÊ˘k΋’HÎÎfiÌ ±ÿ˚¤÷ ‰Î÷˘ ¿flÌ. ‰fl÷η◊Ì ’HÎ
±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ÷◊Î ‹˘ÀÎ Áÿ˚√fl±˘ ’‘Λν Ë÷Î.
≠Î√∞ ¤@÷ ’HÎ V‰Î‹ÌfiÎ_ ÿ½fifiÌ ·Î·«◊Ì ±‹ÿΉÎÿ ±ÎT›Î
Ë÷Î ±fiı ‹_Ïÿfl ⁄ËÎfl μ÷Îfl˘ ¿›˘˝ Ë÷˘. V‰Î‹Ì ¿˘¥ ≠Á_√ı ‹_Ïÿfl◊Ì
⁄ËÎfl Ω› I›Îflı ÷ı±˘ ÿ½fi ¿flÌ ·ı÷Î ±fiı Á˙fiı ¿Ëı÷Î — “±Î Ω› »ı
÷ı ±ZÎfl »ı.” ±ı‹ V‰Î‹ÌfiÎ ‹ÏË‹ÎfiÌ ‰Î÷˘ Ïfifl_÷fl ¿fl÷Î. V‰Î‹Ì
¤_ÕÎflÌfiı ¿ËÌfiı ¬Î‰Îfi_ ‹˘¿·÷Î ÷ı ÷ı±˘ …‹Ì ·ı÷Î.
±‹ÿΉÎÿfiÎ ±Î«Î›˝ ±›˘K›Î≠ÁÎÿ∞ ‹ËÎflÎ…ı V‰Î‹ÌfiÌ ⁄Ë Áı‰Î
¿flÌ flÎ∞’˘ ‹ı‚T›˘.
’»Ì V‰Î‹Ì fiÏÕ›Îÿ ◊¥fiı ‰fl÷η ’‘Λν. ËΩfl˘ ËÏfl¤@÷˘±ı
V‰Î‹Ìfi_ V‰Î√÷ ¿›*. Á˙±ı V‰Î‹ÌfiÌ ’ÒΩ ¿flÌ ‘˘Ï÷›Î_ ±˘œÎÕuÎ_. V‰Î‹Ì±ı
’HÎ Á˙fiı ⁄˛õiÎÎfifiÌ ‰Î÷˘ ¿flÌ ÁϬ›Î ¿›Î˝ ’»Ì …^fiÎ√œ ’‘Λν.
16. ≠Î√∞ ¤@÷ ¶ÎflÎ ≠√À’b_
…^fiÎ√œ‹Î_ ¤Ì‹ ±ı¿ÎÿÂÌfiÎ Á‹ˆ›Î μ’fl ËΩfl˘ ËÏfl¤@÷˘ ±ÎT›Î
Ë÷Î. «˘¿‹Î_ «_ÿfiÌ ⁄Î_‘Ì Ë÷Ì; ÷ı Ωı¥ V‰Î‹Ìfiı ≠Î√∞ ¤@÷ ÁÎ_¤›Î˝.
’˘÷ı fl˘¥ ’ÕuÎ ±fiı ⁄˘S›Î ¿ı “±ıHÎı ¿ıfi˘ ⁄Î’ ‹Î›˘˝ ËÂı ¿ı ±ıfiı ÁIÁ_√
⁄ËÎfl ¿›˘˝ ? ±ıfiı ω‹¬ ¿flfiÎflÎ … ω‹¬ »ı.” ±Î‰_ ±ÁΑÎflHÎ Ëı÷
V‰Î‹Ìfiı ≠Î√∞ ¤@÷ μ’fl Ë÷_.
’»Ì ◊˘Õ<_ ‹_Ïÿflfi_ ¿Î‹ Ω√Î ¤√÷ ÷◊Î ⁄ÌΩ ’˘÷ÎfiÎ Ëı÷‰Î‚Î
¤@÷˘ ’ÎÁı ¿flÎT›_ ±fiı ’˘÷ı ÿı‹Î_ Œfl‰Î fiÌ¿Y›Î. fiÎ√fl‰ÎÕÎ ÷flŒfiÎ
ÿfl‰Î…ı ±Î‰Ì V‰Î‹Ì ◊˘Õ<_ ⁄ıÃÎ fiı ⁄˘S›Î — “«Î·ÌÁ ‰Ê˝, «Îfl ‹ÎÁ fiı
«Îfl Ïÿ‰Á ±ËŸ flèÎΠˉı ÁIÁ_√‹Î_ ŒflÂ_ fiı ‹Ë‰ı …¥fiı flËÌÂ_.” ±ı
ÁIÁ_√‹Î_ V‰Ì¿ÚÏ÷ 31
≠‹ÎHÎı ≠Î√∞ ¤@÷ ¶ÎflÎ ’˘÷ı ÁIÁ_√‹Î_ ≠√À »ı ÷ı ÁÒ«fi ‹‹˝‹Î_ ¿›*.
…^fiÎ√œ◊Ì fiÌ¿‚Ì ‰_◊‚Ì, μ’·ıÀÎ, ’_«Î‚Î ŒflÌfiı √˘ÓÕ‚fiÎ flÎΩfiÎ
±Î√˛Ë◊Ì V‰Î‹Ì √˘ÓÕ· ’‘Λν. flÎ…ÿfl⁄Îfl‹Î_ ’‘fl΋HÎÌ ¿flÌ, fiÎfi¿ÕÎ
¤√‰÷˚ÏÁ_Ë∞fiı ‰÷˝‹Îfi ‘flÎ‰Ì ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±ÎM›Î. √H΢ÿ ÿfl⁄Îflfiı I›Î_
÷◊Î ‹Î‘‰∞ ¿Îfl¤ÎflÌfiı I›Î_ flÎhÎı 11 ‰ÎB›Î Á‘Ì ’‘fl΋HÎÌ ¿flÌ.
±ÎÁ˘ Áÿ 13 fiı flÎhÎı ’˘HÎÎ ‰Î√ı V‰÷_hÎ ◊¿Î ÿıË ‹Ò¿Ìfiı V‰Î‹Ì
±ZÎfl‘΋‹Î_ lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÌ Áı‰Î‹Î_ Ï⁄flÎF›Î.
V‰Î‹ÌfiΠωflË◊Ì ≠Î√∞ ¤@÷fiı ±I›_÷ ÿ—¬ ◊›_. ÁIÁ_√‹Î_ ’HÎ
Á‰˝hÎ ÿ—¬fiÌ CÎıflÌ »Î›Î ≠ÁflÌ √¥.
17. ÁIÁ_√‹Î_ V‰Ì¿ÚÏ÷
·√¤√ hÎHÎ ‰Ê˝ Á‘Ì ÁIÁ_√◊Ì Ï‰‹¬ flèÎÎ »÷Î_ Á‰ı˝ ≠I›ı
ÏÿT›¤Î‰ fiı ÁΑ÷αı ›@÷ ≠Î√∞ ¤@÷fiÌ ’fl‹ ±ı¿Î_Ï÷¿ „V◊Ï÷fi˘
‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ Áÿ˚√fl±˘fiı ±fi¤‰ ◊›˘. ±Î◊Ì Á˙±ı ‹‚Ìfiı ≠Î√∞ ¤@÷fiı
ÁIÁ_√‹Î_ ’λΠV‰Ì¿Î›Î˝. ÷ı‹fiÌ ±Î‰Ì ±·˙Ï¿¿ ⁄˛ÎõÌ„V◊Ï÷fiı ¿ÎflHÎı
÷ı‹fiı “¤√÷∞”fiÎ ‰ËηÁ˘›Î fi΋◊Ì ’HΠˉı Á˙ Á_⁄˘‘‰Î ·ÎB›Î. ˉı
¤√÷∞2 CÎb_ ¬fl_ ‰fl÷η‹Î_ flËı÷Î ±fiı Â¿V‰Î‹Ì, ’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹Ì,
¤Ò‹Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ‰√ıflı Áÿ˚√fl±˘ ÁÎ◊ı ÿı‹Î_ Œfl÷Î. ‰‚Ì, ±Î«Î›˝
‹ËÎflÎ…fiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ Á‹ˆ›Î μIÁ‰‹Î_ ’HÎ ËÏfl¤@÷˘fiı
¿◊ΉÎ÷ν ¿flÌ ÂÎ_Ï÷ ’‹ÎÕ÷Î.
‰fl÷ηfiÎ ¿˘ÃÎflÌ √˘fl‘fi¤Î¥fiÎ ¤hÎÌΩ Ï√fl‘fl¤Î¥ CÎHÎÎ … ‹‹ZÎ
Ë÷Î. »÷Ì ÿıËı ⁄˛õ„V◊Ï÷ ÏÁ© ¿fl‰ÎfiÎ Ëı÷◊Ì “‰«fiÎQ≤÷”‹Î_ ¿èÎÎ ±ı‰Î
ÁI’vÊfiÌ Â˘‘ ¿fl‰Î ÷ı±˘ ÁIÁ_√‹Î_ fiÌ¿Y›Î. …^fiÎ …^fiÎ Á_÷˘fi˘
Á‹Î√‹ ¿›˘˝ ’HÎ @›Î_› ‹fi Û* fiÏË. »ı‰Àı ‰fl÷η‹Î_ ËÏfl¿ÚWHÎ
‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝ ’ÎÁı ±ı¿ ’√ı ∂¤Î flËÌ ‹Î‚Î Œıfl‰‰Ì Âw ¿flÌ.
±ı¿ ‹ÎÁ ’»Ì ‹ËÎflÎ…ı ≠ÁLfi ◊¥ ÿ½fi ÿÌ‘Î_ ±fiı ¿èÎ_ — “±Î
≠Î√∞ ¤@÷ ’fl‹ ±ı¿Î_Ï÷¿ ¤@÷ »ı. Ë_ ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ÁIÁ_√‹Î_ ≠√À »\_.
÷ı‹fi˘ Á‹Î√‹ ¿fl¢ ÷˘ Ë_ ÷‹ÎflÎ ±_÷fl‹Î_ ±¬_Õ ‰ÎÁ ¿flÌÂ.”
2. ˉı ’»Ì “≠Î√∞ ¤@÷”fiı “¤√÷∞” ÷flÌ¿ı Á_⁄˘‘‰Î‹Î_ ±Î‰Âı.
32 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
“±Î ωÂ΂ ÁIÁ_√‹Î_ ±ı¿ ≠Î√∞ ¤@÷ - ÿfl∞ iÎÎÏ÷fiÎ - ±fiı ÷ı
’fl‹ ±ı¿Î_Ï÷¿ ¤@÷ ! ÷ı‹Î_ ΩıÕΉ_ !” Ï√fl‘fl¤Î¥fiı ±Î ‰«fi fi ‹fiΛ_.
÷ı‹HÎı ŒflÌ ‹Î‚Î Œıfl‰‰Ì Âw ¿flÌ.
‹ËÎflÎ…ı ŒflÌ ÿ½fi ÿ¥ ±ı … ±ÎiÎÎ ¿flÌ. I›Îflı Ï√fl‘fl¤Î¥fiı
≠÷ÌÏ÷ ◊¥. ¤√÷∞fiÎ ≠◊‹ Á‹Î√‹ı … ÷ı‹fiı Ïfiç› ◊¥ √›˘ ±fiı
√fl ÷flÌ¿ı ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…fiı V‰Ì¿Î›Î˝. √˘fl‘fi¤Î¥±ı ±ı‹fiı ÁΑfiÌ
ÿÌZÎÎ ±’Î‰Ì “ωiÎÎfiÿÎÁ∞” fi΋ ’ÎÕu_.
‰fl÷η‹Î_ ¿˘ÃÎflÌ ⁄ı«fl ¤√÷ ’HÎ ¿˘ÃÎflÌ √˘fl‘fi¤Î¥fiÌ ÁÎ◊ı flËÌfiı
‹ÿÿfiÌ ¿˘ÃÎflÌ ÷flÌ¿ı ¿Î‹ ¿fl÷Î Ë÷Î. ÷ı‹HÎı ±ı¿ ‰¬÷ ¤√÷∞fiı ¿ıÏÕ›_
Á̉‰Î ±ÎM›_. ¤√÷∞±ı ‹Î’ ·Ì‘Î ÏÁ‰Î› ⁄flÎ⁄fl ⁄_‘⁄ıÁ÷_ Á_ÿfl ¿ıÏÕ›_
ÁÌ‰Ì ±ÎM›_. ±Î◊Ì, ⁄ı«fl ¤√÷ flÎ∞ ◊¥ √›Î. ±ıÀ·ı ¤√÷∞±ı ¿èÎ_ —
“±Î ÷˘ ÿıËfi_ ¿ıÏÕ›_ ÁÌT›_ »ı ’HÎ ‹fiı ÷˘ ±_÷flfi_ ¿ıÏÕ›_ ’HÎ Á̉÷Î_ ±Î‰Õı
»ı, ’HÎ ÷ıfiı ‹ÎÀı ‹Îflı ±ÎÁfiı ±Î‰‰_ ’Õı.”
¤√÷∞fiÌ ±Î‰Ì «‹I¿ÎflÌ ‰ÎHÎÌ◊Ì ⁄ı«fl ¤√÷fiı μIÁ¿÷Î ◊¥ ±fiı
ÁIÁ_√‹Î_ V‰Ì¿ÚÏ÷ 33
¤√÷∞fiÎ ±ÎÁfiı Á‹Î√‹ ¿fl‰Î √›Î. I›Î_ ÷˘ ±ı‹fiÌ ±ÎI‹Î-
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚Ì ÷ı±˘ ⁄Ë flÎ∞ ◊›Î ±fiı ÷ı‹fiı ¤√÷∞fiÎ
Á‹Î√‹fi˘ fl_√ ·ÎB›˘. ±Î‹, ÁIÁ_√fiÎ V÷_¤ √HÎÎ÷Î ’vÊ˘ ¤√÷∞fiÌ
‹ÒÏ÷˝‹Î_ ¬ıӫΉΠ·ÎB›Î.
±ı¿ ‰¬÷ ±ÎHÎ_ÿ‹Î_ ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… fiı Á_÷˘ ’‘Îflı·Î. fl˘… flÎhÎı
±Îfl÷Ì ’»Ì ≠Î◊˝fi΋Î_ Á˙ V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎfiÌ ‘Òfi ⁄˘·ı. ±ı¿ Ïÿ‰Á
’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹Ì±ı ¿èÎ_ — “‹ËÎflÎ…fiÎ ‰¬÷◊Ì “fiflfiÎflΛHÎ, V‰ÎÏ‹-
fiÎflΛHΔ ±ı‹ ‘Òfi ⁄˘·‰ÎfiÌ ≠◊Î «Î· »ı ÷ı Â_ ¿Î‹ ÷˘Õ˘ »˘ ?”
’HÎ …\‰Îfi Á_÷˘±ı ±ı‹fi_ ‹ÎL›_ fiÏË fiı ⁄ı ÂOÿ˘ Á΋Π¿èÎÎ.
’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹Ìfiı ±Î ±’‹Îfi ±ÁèÎ ◊¥ ’Õu_. ’˘÷ı ‰fl÷η
±Î‰÷Î flèÎÎ ’HÎ ÷ı‹fiÌ ±ÂÎ_Ï÷ ‹ÀÌ fiÏË. ’»Ì ¤√÷∞fiı ’˘÷Îfiı
±ÎÁfiı ⁄˘·ÎT›Î ±fiı ¿◊ΉÎ÷ν ¿fl‰Î ¿èÎ_. “‹Îfi, ¥ÊνÏÿ¿ V‰¤Î‰ ÿÒfl
¿flÌ, ±ÎI‹ÁkÎÎw’ı ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ fi ¿fḻı ÷˘ ÁIÁ_√‹Î_ ’˘÷Îfi_ w’
μCÎÎÕ<_ ’Õı »ı. ±ÎI‹ÁkÎÎw’ ◊‰Î ‹ÎÀı ±fiÎÏÿ ⁄˛õ√HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì
…ı‰Î ≠√À Á_÷‹Î_ ±¬_Õ ≠ÌÏ÷ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı.” ±ı‰Ì CÎHÎÌ ‰Î÷˘
“‰«fiÎQ≤÷”‹Î_◊Ì ¿flÌfiı ¤√÷∞±ı ÷ı‹fiı ÂÎ_Ï÷ ’‹ÎÕÌ.
’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹Ìfiı ’HÎ ¤√÷∞fi˘ ⁄Ë √HÎ ±ÎT›˘ fiı √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ
V‰Î‹Ìfiı Áı‰Ìfiı ¤√÷∞ ’HÎ √HÎÎ÷Ì÷w’ ◊›Î »ı ±ı‰Ì ≠÷ÌÏ÷ ◊¥. I›Îfl
’»Ì ’ωhÎÎfi_ÿ V‰Î‹Ì ‘΋‹Î_ ’‘Λν.
±Î ±flÁ΋Î_ ¿˘ÃÎflÌ √˘fl‘fi¤Î¥±ı ¿o¥¿ ¿ÎflHÎÁfl ¿˘ÃÎflÌ ⁄ı«fl
¤√÷fiı »^ÀÎ ¿›Î˝. ÷ı±˘ ¤√÷∞ ’ÎÁı ±ÎT›Î. ¤√÷∞±ı ±ı‹fiı Ã’¿˘
±ÎM›˘ fiı ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷fi˘ ‹ÏË‹Î Á‹ΩT›˘, ±fiı ¿˘ÃÎflÌfiÌ ‹ÎŒÌ
‹Î√‰Î ±ÎiÎÎ ¿flÌ. ¤√÷∞fiı ωÊı ±ÁΑÎflHÎ Ëı÷, ÷ı◊Ì ⁄ı«fl ¤√÷ı
‹Îfi ‹Ò¿Ìfiı ¿˘ÃÎflÌfiÌ ‹ÎŒÌ ‹Î√Ì. ’»Ì ¤√÷∞±ı ¿˘ÃÎflÌfiı ¤·Î‹HÎ
¿flÌ, ÷ı◊Ì √˘fl‘fi¤Î¥fiÌ ≠ıflHÎÎ◊Ì ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ’ÎÁı ⁄ı«fl ¤√÷fiı
ÿÌZÎÎ ±’Î‰Ì “‹ËÎ’vÊÿÎÁ” fi΋ ’ÎÕu_.
T›Î‰ËÎÏfl¿ …‰Î⁄ÿÎflÌ ÿÒfl ◊÷Î_ ‹ËÎ’vÊÿÎÁfiı ¤√‰Îfi ¤…‰Îfi_
Áfl‚ ◊›_.
34 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
18. ÂÎVhÎÌ ›iÎ’vÊÿÎÁ∞fiÎ √v’ÿı
Á_‰÷ 1939‹Î_ Áfl÷ ‹_Ïÿfl‹Î_ CÎfiU›Î‹ ‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝≠Ï÷WÃÎ
Ë÷Ì. ¤√÷∞ I›Î_ ’‘Îflı·Î. ÷ı±˘ ËÎ◊Ì μ’fl ‹Ò¿‰ÎfiÌ {Ò· Á̉÷Î Ω›
±fiı ‰Î÷˘ ¿fl÷Î Ω›. ±ı‹fiÌ Ï‹WÀ ‰ÎHÎÌ ÁÎ_¤‚‰Î Á_÷˘-ËÏfl¤@÷˘fiÌ
‹˘ÀÌ Á¤Î ±ı‹fiı ±ÎÁfiı ◊¥ …÷Ì.
›iÎ’vÊÿÎÁ∞ ±ËŸ ωiÎÎfiÎfi_ÿ V‰Î‹Ì ’ÎÁı flËı÷Î, ¤HÎ÷Î fiı Áı‰Î
¿fl÷Î. ¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fi ±fiı ‰Î÷˘◊Ì ±ı‹fi_ Ï«kÎ ¬ıӫΛ_. ¤√÷∞ Á̉÷Î
Ω› fiı ‰Î÷˘ ¿fl÷Î Ω›. ÷ı Ωı¥ ±ı‹fiı ±Îç›˝ ◊›_.
¤√÷∞ ¿Ëı — “iÎÎfiÌfiı ±fi_÷ ·˘«fi ˢ›.”
¤√÷∞fiÌ ±Î‰Ì ⁄˛õ„V◊Ï÷ Ωı¥ ›iÎ’vÊÿÎÁ∞±ı ¤√÷∞fiı
‹fi˘‹fi √fl ¿›Î˝.
‰‚Ì, ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ… ’ÎÁı Á˙≠◊‹ ±ı‹HÎı “√HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì
±ZÎfl »ı, lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÌ ±¬_Õ Áı‰Î‹Î_ flèÎÎ »ı fiı ‹ËÎflÎ…fiı flËı‰Îfi_
‘΋ »ı” ó ±ı ‰Î÷ ÁÎ_¤‚Ì. ’˘÷ÎfiÎ √fl ωiÎÎfiÎfi_ÿ V‰Î‹Ì …ı±˘
‹ËÎflÎ…fiı ‹‚ı·Î Ë÷Î ±ı‹HÎı ±Î ‰Î÷fiÌ ÁÎZÎÌ ’ÒflÌ. ÷ı◊Ì lÌ∞‹ËÎflÎ…ı
… ±Î iÎÎfi ≠‰÷νT›o »ı ±ı‰Ì ±ı‹fiı ºœ ≠÷ÌÏ÷ ◊¥. ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…fi˘
‹ÏË‹Î Á‹Ω›˘ fiı ÷ı±˘ ¤√÷∞fiÎ ºœ ±ÎÏl÷ ⁄L›Î.
‹ËÎ’vÊ˘ ±L›˘L› ±ı¿⁄ÌΩfiı ±˘‚¬ı »ı. ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…
¿Ëı÷Î — “±Î ÷˘ ‹Îfl˘ ¿˘ÏÕ·˘ ·Î· »ı.” ±ı‰˘ ±ı‹fiı ›iÎ’vÊÿÎÁ∞ ≠I›ı
’ZÎ’Î÷ Ë÷˘.
fl΋fl÷fiÿÎÁ∞ ›iÎ’vÊÿÎÁ∞fiÎ ΩıÏ՛ΠÁΑ Ë÷Î. ±ı‹HÎı ¤√÷∞
‹ËÎflÎ… ’ÎÁı ‹Î√HÎÌ ¿flÌ ¿ı ›iÎ’vÊÿÎÁ ’ÎÁı lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ ÁflÁ
«flHÎÎflω_ÿ (»Î’ı·Î) »ı ÷ı ‹fiı ±’Ή˘. ¤√÷∞fiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ›iÎ’vÊ-
ÿÎÁ∞±ı ±Î ±‹ÒS› ‰V÷ ÷ı‹fiı ±Î’Ì ÿÌ‘Ì. ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fiı ±Î
‰Î÷fiÌ ΩHÎ ◊¥. ±ı‹HÎı ¤√÷∞fiı Ã’¿˘ ±ÎM›˘; ¿ÎflHÎ ›iÎ’vÊÿÎÁ∞
‹_Õ‚‘ÎflÌ Ë÷Î. ±ı‹fiÌ ’ÎÁı lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ_ «flHÎÎflω_ÿ ˢ‰Î_ … Ωı¥±ı.
÷ı◊Ì ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ… ±ı¿ÿ‹ ¤Î‰‹Î_ ±Î‰Ì √›Î ±fiı ⁄˘S›Î —
“«flHÎÎflω_ÿfiÎ ’ÎÕfiÎflÎ lÌ∞‹ËÎflÎ… Ë_ ±ıfiı ±Î’ÌÂ.”
ÂÎVhÎÌ ›iÎ’vÊÿÎÁ∞fiÎ √v’ÿı 35
±Î‹, ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷fiı ›iÎ’vÊÿÎÁ∞ ≠I›ıfi˘ ±’Îfl flÎ∞’˘
¤√÷∞±ı …HÎÎT›˘.
‘Ìflı ‘Ìflı ωiÎÎfiÿÎÁ∞, ›iÎ’vÊÿÎÁ∞, ‹ËÎ’vÊÿÎÁ∞ ‰√ıflı Á_÷˘
Ïfi‘Õ¿’HÎı ¤√÷∞fi˘ Á‹Î√‹ ¿fl‰Î ·ÎB›Î. ±ı‹fiÎ ±ÏHÎÂ© ‰÷˝fi◊Ì
¤√÷∞fiÎ ÏÂW›˘ ÷flÌ¿ı ±Î I›Î√Ì ‹_Õ‚fi˘ ⁄Ë ¤Îfl ’ՉΠ·ÎB›˘. ‰‚Ì,
lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ Á‰˘˝’flÌ’HÎÎfiÌ, V‰Î‹ÌfiÎ ±ZÎfl’HÎÎfiÌ ±fiı ⁄˛õw’
◊‰ÎfiÌ ±ÿ˚¤÷ ‰Î÷˘◊Ì ÷◊Î ⁄˛õ„V◊Ï÷fiÎ ≠¤Î‰◊Ì Á‹√˛ ÁIÁ_√-
Á‹Î…‹Î_ ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…fi˘ ‹ÏË‹Î Ïÿfi≠Ï÷Ïÿfi ‰‘‰Î ·ÎB›˘. ±Î«Î›˝
‹ËÎflÎ… ’HÎ ±ı‹fiÌ ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚‰Îfi_ ’Á_ÿ ¿fl÷Î ±fiı Á‹ˆ›Î-μIÁ‰˘‹Î_
¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…fiı ¬ÎÁ ¿Î√‚ ·¬Ì ÷ıÕΉ÷Î ±fiı ‰Î÷˘ ¿flΉ÷Î.
¤√÷∞fiı ωÊı ±ÁΑÎflHÎ’HÎı ΩıÕΛı·Î ±Î Á_÷˘ ÁIÁ_√‹Î_
¤√÷∞fi˘ ‹ÏË‹Î ¿Ëı÷Î. ±Î ÂOÿ˘ ¿ıÀ·Î¿ I›Î√Ì ‰√˝fiı ±Î¿flÎ ◊¥
’Õ÷Î. ±ı¿ ‰Îfl ÷˘ ±ı‹HÎı ¤√÷∞fiı ±Î ωÊı ŒÏfl›Îÿ ¿flÌ. ÷ı◊Ì
¤√÷∞±ı ÷˘ ±ı‹fi˘ ’ZÎ ·¥fiı ’˘÷ÎfiÎ Á_÷˘ ’ÎÁı ‹ÎŒÌ ’HÎ ‹_√Î‰Ì Ë÷Ì.
fiÏÕ›Îÿ‹Î_ ±ı¿ ‰¬÷ ¤√÷∞ ‹_Ïÿflı ’‘Îfl÷Î Ë÷Î. ÁÎ◊ı ±ı¿ ⁄Îfl˘À
¤@÷ Ë÷Î. ÂıflÌ ÁÎ_¿ÕÌ Ë÷Ì. Á΋ı◊Ì ±ı¿ ËÏfl…fi ⁄Î¥ ±Î‰÷Ì Ë÷Ì.
÷ıfiı Ωı¥fiı ÷ı ¤@÷ı ⁄Ò‹ ’ÎÕÌ — “±ÎCÎÌ Ω, ÿı¬÷Ì fi◊Ì.”
±Î ÁÎ_¤‚Ì ¤√÷∞ fiÎflÎ… ◊¥ √›Î ±fiı ⁄˘S›Î — “Â_ ±ıfiÎ
xÿ›‹Î_ ¤√‰Îfi fi◊Ì ?” ±ı‹ ¿ËÌ Á‹ΩT›_ ¿ı “∞‰≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi˘ ÿ›Î◊Ì
±Îÿfl ¿fl‰˘.”
19. “‹fiı V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ‰‚B›Î »ı”
¤√÷∞fi˘ ≠÷Î’ ‰‘÷˘ …÷˘ Ωı¥fiı CÎHÎÎ ÁΑ±˘ ±ı‹fi˘ ωfl˘‘
¿fl÷Î ±fiı ¤√÷∞ ÁIÁ_√‹Î_ @›Î_› fi Œflı ÷ı‰˘ ≠Ï÷⁄_‘ ‹Ò¿‰Î ≥E»÷Î.
¤√÷∞ ’HÎ CÎHÎÌ ‰Îfl ¿ıŒ‹Î_ ±Î‰Ì ⁄˘·÷Î —
“‹fiı ÷˘ V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ‰‚B›Î »ı.”
“¤√‰Îfi ¤Ò÷ …ı‰Î »ı ÷ı Â_ ‰‚√ı ?” ±ı¿ ÁΑ±ı ’Ò»u_.
“¤Ò÷fiı ‰‚√‰ÎfiÌ ÁkÎÎ »ı fiı ¤√‰Îfifiı fi◊Ì ?” ¤√÷∞±ı
Á‹ΩT›_ — “¤√‰Îfi …ıfiı ÷ıfiı fi◊Ì ‰‚√÷Î. ±ı ÷˘ …ı ¤@÷fiı ¤√‰Îfi‹Î_
36 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
±Ï÷› VfiıË fiı ±ÎÁ„@÷ ˢ› ÷ıfiı … ≠¤ ‰‚√ı »ı.”
’»Ì √˘’̱˘fiÌ ≠ı‹·ZÎHÎÎ ¤„@÷fiÌ CÎHÎÌ ‰Î÷˘ ¿flÌ ±fiı ¿èÎ_ —
“V‰Î‹ÌfiÌ ¿Ú’Î◊Ì lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝fi_ ±¬_Õ Á¬ Ë_ ·™ »\_ ±fiı ‹Îfl˘
…ı Á_√ ¿flı »ı ÷ıfiı ±ı ±Ï‰fiÎÂÌ Á¬ ±Î’_ »\_.”
±ı¿ ‰¬÷ ’ıÀ·Îÿ‹Î_ flΉÁÎËı⁄fiı I›Î_ ¤√÷∞ Ï⁄flÎ…÷Î Ë÷Î.
ÁÎËı⁄fiÎ …‹ÎÿÎfl ‹‹ZÎ Ë÷Î ÷ı ¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fiı ±ÎT›Î. ¤√÷∞±ı
÷ıfiÎ ‹fifi˘ Á_¿S’ ΩHÎÌfiı ¿<flÎfi‹Î_ ‰Hν‰ı·Î «Îfl ≠¿ÎflfiÎ ÁI’vÊfiÎ_
·ZÎH΢fiÌ ‰Î÷ ¿flÌ. …‹ÎÿÎflfiı ⁄Ë ÂÎ_Ï÷ ◊¥ √¥. ωiÎÎfiÿÎÁ∞ ÷◊Î
±L› Á_÷˘ I›Î_ ⁄ıÃÎ Ë÷Î. ÷ı‹fiÌ Á΋_ Ωı¥ ¤√÷∞±ı …‹ÎÿÎflfiı ¿èÎ_ —
“±Î ÁΑ±˘ ‹Îfl˘ ¿ıÕ˘ ‹Ò¿÷Î fi◊Ì. ‹ÎÀı ±ıfiı Ã’¿˘ z˘.”
±ıÀ·ı …‹ÎÿÎflı Á_÷˘fiı ¿èÎ_ — “÷‹˘ ÷˘ ¬ÿÎfiÎ Œ¿Ìfl »˘ fiı ±Î ÷˘
ÁÎZÎÎ÷˚ ¬ÿÎ »ı. ‹ÎÀı ÷‹˘fiı ·Î¿ÏÕ›˘ ‹Îflı, …\Ï÷›Î_ ‹Îflı ÷˘ ’HÎ ÷‹Îflı
±ıfiÌ ¿ıÕı Œfl‰_.” ±Î◊Ì, ¤√÷∞ ËÁ‰Î ·ÎB›Î.
’ıÀ·Îÿ‹Î_ ¤√÷∞±ı Á_÷˘fiı ÁÎ◊ı flάÌfiı ÿ½fi, Á‹Î√‹fi_ ÷◊Î
≠ÁÎÿÌfi_ CÎb_ Á¬ ±ÎM›_.
¤√÷∞ Áfl÷‹Î_ ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fiÎ_ ÿ½fi ¿flÌ ŒflÌ◊Ì fiÏÕ›Îÿ
¤√÷∞fiÎ Á_÷˘fiı μ’ÎÏ‘ 37
’‘Λν ±fiı Á_÷˘fiı ¿èÎ_ — “±Î ‰¬÷ı ÷‹fiı CÎb_ ÿ—¬ ±Î‰Âı. ‹ÎÀı
Ïfi‹Î˝fiÌ ◊¥ ‘Ìfl… flÎ¬Ì ¬‹Ωı.”
20. ¤√÷∞fiÎ Á_÷˘fiı μ’ÎÏ‘
√…flÎ÷‹Î_ ¤√÷∞fiΠω«flHÎ◊Ì Á‹ÎÁ CÎH΢ … ◊›˘. ’Ì…fiÎ
‹˘÷̷η¤Î¥fiı ±¬_Õ ¤…fifi˘ ‰ı√ ·ÎB›˘. ÷ı‹fiı V‰Mfi‹Î_ ‹ËÎflÎ…ı
ÿ½fi ÿ¥ ¿èÎ_ — “Ë_ ≠Î√∞ ¤√÷ ¶ÎflÎ ÁIÁ_√‹Î_ ≠√À … »\_.”
±Î ±·˙Ï¿¿ ÿ½fi◊Ì ±ı‹fiÎ ±Îfi_ÿfi˘ ’Îfl fi flè΢. ÷ı‹HÎı √΋˘√΋
±Î Á‹Î«ÎflfiÎ ’hÎ ·A›Î. ÷ı◊Ì ¤√÷∞fiÎ ‹ÏË‹Îfi˘ μÿ˚CÎ˘Ê ◊›˘.
¿ıÀ·Î¿ Á_÷˘◊Ì ±Î fi ¬‹Î›_ ±fiı ¤√÷∞fiÎ Ëı÷‰Î‚Î Á_÷˘fiı ÁIÁ_√‹Î_◊Ì
ÿÒfl ¿›Î˝.
ωiÎÎfiÿÎÁ∞, ›iÎ’vÊÿÎÁ∞ ‰√ıflı Á_÷˘ √…flÎ÷‹Î_ Œfl÷Î_ Œfl÷Î_
‹Ë‰Î ’‘Λν. ’Ëı·Î_ ÷˘ ¤√÷∞±ı ±ı‹fiÌ μ’ıZÎÎ ¿flÌ, Ã’¿˘ ±ÎM›˘.
’»Ì √˘’fiÎ◊fiÎ ‹_Ïÿfl‹Î_ Á_÷˘fiı flËı‰ÎfiÌ Á√‰Õ ¿flÌ ±Î’Ì. Á_÷˘
‰ÎflÎŒfl÷Ì ‹_Ïÿflı …÷Î fiı ¤√÷∞fiÎ Á‹Î√‹fi˘ ·Î¤ ·ı÷Î. ¤√÷∞fiÌ
¿Ú’Î◊Ì ›iÎ’vÊÿÎÁ∞ ÷◊Î ’flÎHÎÌ ¿ı‰≠ÁÎÿÿÎÁfiı ‹_Ïÿfl‹Î_ flËı‰ÎfiÌ
’fl‰Îfi√Ì ‹‚Ì. ÷ı◊Ì ÷ı‹fiı ÷˘ ¤√÷∞fi˘ ±¬_Õ ›˘√ ‹Y›˘.
‹_Ïÿfl‹Î_ CÎHÎÎ ËÏfl¤@÷˘ ¿◊ΉÎ÷ν ÁÎ_¤‚‰Î ±Î‰÷Î. ±ı¿ ≠Á_√ı
›iÎ’vÊÿÎÁ∞±ı ‹Ë‰ÎfiÎ ‹_Ïÿfl‹Î_ √œÕÎfiÎ Á_÷˘ ÷◊Î ËÏfl¤@÷˘ ±Î√‚
‰«fiÎQ≤÷fiÎ_ ≠‹ÎH΢ ±Î’Ì ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ ’fl‹ ±ı¿Î_Ï÷¿ V‰w’fiÌ
fiı ÷ı‹fiÎ ‹ÏË‹ÎfiÌ ±ÿ˚¤÷ ‰Î÷˘ ¿flÌ.
I›Îflı I›Î_ ⁄ıÃı·Î ËÏfl¤@÷˘‹Î_◊Ì Ï‰ß·¤Î¥±ı ’Ò»u_ ¿ı “¤√÷∞‹Î_
±ı‰Î √HÎ »ı ÷ı ÷‹ı ÂÌ flÌ÷ı ΩH›_ ?”
I›Îflı ›iÎ’vÊÿÎÁ∞ ⁄˘S›Î ¿ı “÷ı‹fi΋Î_ ‘‹˝ »ı ¿ı ¿ı‹ ÷ı ÷˘ ÷‹ı
±ı‹fiÎ √΋fiÎ »˘ ÷ı◊Ì ÷‹ÎflÎ ±fi¤‰ ≠‹ÎHÎı … ¿Ë˘.”
±ıÀ·ı ω߷¤Î¥ ¿Ëı ¿ı “±ı‹fiÎ …ı‰Î ‘‹˝‰Î‚Î ÷˘ ¿˘¥ Ωı›Î …
fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î √΋fiÎ fiÎ√fl, ‰ÎÏHΛΠ‰√ıflı ‹˘ÀÎ Áÿ˚B≤ËV◊˘fiÌ
VhÎ̱˘fiÎ_ ¿’ÕÎ_ Á̉ı »ı »÷Î_ ÁËı… ’HΠω¿Îfl ÷ı‹fiı ◊÷˘ fi◊Ì. ∂·À<_
Á˙fiı V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎfi˘ ‹ÏË‹Î ¿ËÌ ÁIÁ_√Ì ¿flı »ı.”
38 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
±Î ‰Î÷fiÌ √œÕÎfiÎ ÁΑ±˘±ı ’HÎ ÁÎZÎÌ ’ÒflÌ ¿ı “±ı‹fiÎ Á‹Î√‹◊Ì
±Î’HÎΠω¿Îfl˘ ’HÎ ±˘»Î ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ÷ı‹fi΋Î_ ÷˘ ±ı¿ ’HΠω¿Îfl
@›Î_◊Ì Ë˘› ?”
’»Ì ›iÎ’vÊÿÎÁ∞±ı ¿èÎ_ ¿ı “¤√÷∞ iÎÎfiÌ ’HÎ »ı. ±Î…ı ±Î¬˘
ÁIÁ_√ ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı ¤√÷ …ı‰Î ¿˘¥ iÎÎfiÌ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ÷ı‹fi_ √‹ı
÷ıÀ·_ ‹Îfi-±’‹Îfi ◊Λ »ı ÷˘ ’HÎ ÷ı‹fiı ±’‹Îfi ·ı‹ÎhÎ ·Î√÷_ fi◊Ì.
‰‚Ì, “‰«fiÎQ≤÷”‹Î_ …ı ⁄‘Î ÏÁ©Î_÷˘ »ı ÷ı ÷ı‹HÎı √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì
’ÎÁı flËÌfiı ÏÁ© ¿›Î˝ »ı. ±ıÀ·ı ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı ¤√÷∞ ¬flı¬flÎ
iÎÎfiÌ »ı.”
“‰‚Ì, ‰ˆflÎB› ’HÎ ±ı‰˘ … »ı. CÎfl‹Î_ flËı »ı ’HÎ ‹Ëı‹ÎfifiÌ ’ıÃı flËı
»ı. ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fi˘ ¿Î√‚ ±Î‰ı ¿ı ÷fl÷ fiÌ¿‚Ì ’Õı »ı. ⁄Ì∞ ¿˘¥
Ï«_÷Î flά÷Î fi◊Ì. ±fiı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… Ωı ±ÎiÎÎ ¿flı ÷˘ ÷fl÷ I›Î√Ì
’HÎ ◊¥ Ω›. ±Î ÷˘ ±ı‹fiÌ ‰Î÷ ◊¥ ’HÎ ±ı‹fi˘ …ı Á_√ ¿flı »ı ÷ı‹fiı
’HÎ ’˘÷Î …ı‰Î Ïfi—VM≤ËÌ ¿flÌ ÿı »ı. fiÏË ÷˘ CÎfl⁄ÎflfiÌ ’fl‰Î ¿›Î˝ ‰√fl
ÿÒfl ÿÒfl◊Ì ÿ˘ÕÌ ÿ˘ÕÌfiı ËÏfl¤@÷˘ ÂÎ ÁÎfl ±ı‹fi˘ Á‹Î√‹ ¿fl‰Î ±Î‰ı ?”
›iÎ’vÊÿÎÁ∞±ı ¤√÷∞‹Î_ flËı·Î ‘‹˝, iÎÎfi ±fiı ‰ˆflÎB› Á_⁄_‘Ì
√H΢fiÌ ‰Î÷ ¿flÌ.
“ˉı ÷ı‹fi΋Î_ lÌ∞fi˘ Ïfiç› »ı ¿ı fiÏË ÷ı ÷˘ ÷‹ı … ¿Ë˘.”
›iÎ’vÊÿÎÁ∞±ı ±Î‰Ì flÌ÷ı ›„@÷◊Ì ËÏfl¤@÷˘fiı … ¤√÷∞fi_ ±ı¿Î_Ï÷¿-
’b_ ÏÁ© ¿flÌ ⁄÷Ή‰Î ’Ò»u_.
±ıÀ·ı ω߷¤Î¥ ¿Ëı — “Ïfi盋Î_ ÷˘ ¤√÷∞ ±Õ√ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı
ÁIÁ_√ ⁄ËÎfl ¿›Î˝ ÷˘ ’HÎ ±¬_Õ ‹ËÎflÎ…fi_ ¤…fi ¿fl÷Î. ±fiı ‹_ÏÿflfiÎ
ÿfl‰ÎΩ ±Î√‚ ⁄ıÁÌfiı ’HÎ ÁΑ, ËÏfl¤@÷˘fiÎ_ ÿ½fi ¿fl÷Î. ±Ï÷›
fi‹˛’HÎı ±ı‹HÎı Á˙fiı flÎ∞ ¿›Î˝ »ı. ±ı‹fiÎ μ’ÿıÂ◊Ì ±fiı¿fiı ‹ËÎflÎ…fi˘
Ïfiç› ◊›˘ »ı ÷˘ ±ı‹fiı ÷˘ ‹ËÎflÎ…fi˘ Á‰˘˝’flÌ Ïfiç› Ë˘› ±ı‹Î_ Â_
¿Ëı‰_ ? ±ı¿ ‹ËÎflÎ…fiı … Á‰˝¿÷ν ΩHÎı »ı ±fiı ⁄ÌΩ ¿˘¥fi˘ ±ı‹fiı
¤Îfl fi◊Ì.”
÷ı ÁÎ_¤‚Ì ›iÎ’vÊÿÎÁ∞ ⁄˘S›Î ¿ı “±Î‰Ì flÌ÷ı ‘‹˝, iÎÎfi, ‰ˆflÎB›
±fiı ¤„@÷ ±ı «Îflı› √HÎ ¤√÷∞‹Î_ ÁÎZÎÎ÷˚ ÿı¬Î› »ı. ‹ÎÀı “‰«fiÎQ≤÷”
±ı¿Î_÷fi_ Á¬ 39
≠‹ÎHÎı lÌ∞‹ËÎflÎ… ±ı‹fi΋Î_ ±¬_Õ flèÎÎ »ı. ±fiı ÷ı◊Ì … ±‹ı ±ı‹fiÌ
’λ‚ ’λ‚ Œfḻı »Ì±ı.”
I›Îfl ’»Ì ¤√÷∞fiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ◊˘ÕÎ Á_÷˘ √…flÎ÷‹Î_ √›Î.
‰fl÷ηfiÎ Á‹ˆ›ı ±Î Á_÷˘fiı ‘˘‚Î_ ·Ò√ÕÎ_ ’ËıflΉÌfiı ÁIÁ_√‹Î_
flά‰Î ±ı‹ I›Î√̱˘±ı fiyÌ ¿›*. ’HÎ ¤√÷∞fiÎ Ëı÷‰Î‚Î ËÏfl¤@÷˘
ÁË‹÷ ◊›Î fiÏË. ÷ı◊Ì Á_÷˘fiı ÁIÁ_√ ⁄ËÎfl … Œfl‰Îfi_ ◊›_ ±fiı Á˙
’λΠ‹Ë‰Î √›Î.
21. ±ı¿Î_÷fi_ Á¬
±Î ‰¬÷ı √…flÎ÷fiÎ ËÏfl¤@÷˘fi˘ ‹˘À˘ Á_CÎ Á_÷˘ ÁÎ◊ı Ë÷˘. ÷ı±˘
¤√÷∞fiÌ ≥E»Î◊Ì ‹Ë‰Î◊Ì ◊˘Õı ÿÒfl ¿÷’fl √΋ı ‹¿Îfi flÎ¬Ì flèÎÎ.
±ËŸ ¤√÷∞ ’HÎ Á_÷˘ ¤ı‚Î flèÎÎ. Á_÷˘fiı ±¬_Õ ÿ½fi ÷◊Î Á‹Î√‹fi_
Á¬ ±ÎM›_. fl˘… ËÏfl¤@÷˘ fi‰Ì fi‰Ì flÁ˘¥ ¿flΉı. ¤√÷∞ ¬Ò⁄ ≠ı‹◊Ì
Á_÷˘fiı …‹ÎÕı fiı Á¬ ±Î’ı. @›Îflı¿ «˘A¬Ì flÁ˘¥ ˢ› ÷˘ ’˘÷ı Ω÷ı ’HÎ
’ÌflÁı. ¤√÷∞ ±¬_Õ ‰Î÷˘ ¿flı, Á_÷˘ ¿Ì÷˝fi ⁄˘·ı, ±ı‹ ⁄˛õÎfi_ÿ ◊Λ.
›iÎ’vÊÿÎÁ∞±ı ¤√÷∞fiÎ ‹ÏË‹Îfi_ Á_V¿Ú÷‹Î_ ±WÀ¿ ⁄fiÎT›_ Ë÷_.
÷ı ÁÎ_¤‚Ìfiı ÷˘ Á˙ ⁄Ë flÎ∞ ◊›Î.
±Î Á_÷˘fiÌ ¤√÷∞ ≠I›ıfiÌ ¤„@÷◊Ì ËÏfl¤@÷˘fiı ’HÎ ¤√÷∞fi˘
±’Îfl ‹ÏË‹Î Á‹Ω›˘. Á_÷˘fiı ±Î flÌ÷ı ‘˘‚Î_ ·Ò√ÕÎ_ ’ËıflΉ‰ÎfiÎ
ÏfiÏ‹kÎı ¤√÷∞fi˘ Á‹Î√‹ ‹Y›˘. ¤√÷∞±ı ’HÎ ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı
flÎ¬Ì ·Î¤ ±ÎM›˘.
√Q‹÷‹Î_ ±ı¿ ‰¬÷ ¤√÷∞±ı ¿èÎ_ — “±Î ›iÎ’vÊÿÎÁ∞ ‹_Õ‚fiÎ
‹Ëo÷.” ’»Ì ÷ı‹fiı ¿èÎ_ — “÷‹Îflı ωiÎÎfiÿÎÁfiÌ ±ÎiÎ΋Î_ flËı‰_.” ±Î‹,
Á_÷˘fiı ωiÎÎfiÿÎÁ∞fiÌ ±ÎiÎ΋Î_ flËı‰Î ¤√÷∞±ı ±ÎiÎÎ ¿flÌ.
±ı¿ ‰Îfl ¤√÷∞±ı Á_÷˘fiı ¿èÎ_ — “±Î ¤√‰Î_ ·Ò√ÕÎ_ … ⁄_‘fi¿ÎflÌ
»ı, ‹ÎÀı CÎıfl Ω±˘ fiı ÁIÁ_√ ¿fl˘.” ’fl_÷ ⁄˛õ«›˝ ’Î‚Ì ¤√‰Îfifiı flÎ∞
¿fl‰Îfi˘ Á_÷˘fi˘ ºœ ÃflΉ ÁÎ_¤‚Ìfiı ¤√÷∞ CÎHÎÎ … flÎ∞ ◊›Î fiı Á˙fiı
±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±ÎM›Î.
’»Ì Á˙fiı ¤Îÿfl˘Õ ‹˘¿S›Î. ±ËŸ ¤ƒırfl ‹ËÎÿı‰fiÎ ‹_Ïÿfl‹Î_ Á˙±ı
40 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
μ÷Îfl˘ ¿›˘˝.
±ËŸ ¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fi fi ◊›Î_ ÷ı◊Ì Á_÷˘±ı hÎHÎ Ïÿ‰ÁfiÎ μ’‰ÎÁ
¿›Î˝. «˘◊ı Ïÿ‰Áı ¤√÷∞ ’‘Λν. Á˙fiı ÂÎ_Ï÷ ◊¥. ¤√÷∞±ı Á˙fiı
…‹ÎÕuÎ. ’˘÷Îfiı ωÊı ±fiL› ¤Î‰◊Ì ΩıÕΛı·Î ±Î Á_÷˘fiı ¤√÷∞±ı
±ËŸ ’HÎ ±’Îfl Á¬ ±ÎM›_.
Á‰Îflı ‰Ëı·Î μÃÎÕÌ ¤√÷∞ Á˙fiı fiÿ̱ı VfiÎfi ¿fl‰Î ‹˘¿·÷Î. ’»Ì
K›Îfi‹Î_ ⁄ıÁÎfl÷Î. ‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝‹Î_ ±¬_Õ T≤ÏkÎ flά‰ÎfiÌ ›˘√fiÌ
≠Ïø›Î±˘ ’HÎ ¿flΉ÷Î. ±ı¿ Ïÿ‰Á μ’‰ÎÁ ±fiı ±ı¿ Ïÿ‰Á …‹‰Îfi_,
±ı‰_ ±Î¿fl_ ÷’ Âw ¿flÎT›_. μ’‰ÎÁfiı Ïÿ‰Áı Á_÷˘fiı {˘‚Ì ‹Î√‰Î
±Î…\⁄Î…fiÎ_ √΋ÕÎ_‹Î_ ‹˘¿·÷Î ÷◊Î »ÎHÎÎ_ ‰ÌHΉΠ’HÎ ‹˘¿·÷Î.
’ÎflHÎÎ_fiı Ïÿ‰Áı ’˘÷ı Á_÷˘fiı ¬Ò⁄ ≠ı‹◊Ì …‹ÎÕ÷Î. ±Î‹, ±¬_Õ ¿◊ΉÎ÷ν
¿flÌ Á˙fiı ÿıËfi_ ¤Îfi ¤·Î‰Ì ÿÌ‘_. ÿıË »÷Î_ ±ZÎfl‘΋fiÎ Á¬fi˘ ±fi¤‰
¿flÎT›˘. CÎHÎÌ ‰Îfl Á_÷˘ ’ÎÁı ‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝fiÎ_ ≠ı‹-¤„@÷fiÎ_ ¿Ì÷˝fi˘,
±WÀ¿˘ ⁄˘·Î‰÷Î, “‰«fiÎQ≤÷” ‰_«Î‰÷Î ±fiı ‰Î÷_ ’HÎ ¿flΉ÷Î.
Á_÷˘fiı ’HÎ ¤√÷∞fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Îfi˘ ·Î¤ ‹Y›˘. ¤√÷∞fi_ ÂflÌfl
ÁÎfl_ fi flËı÷_. ‰‚Ì, ΩıÕÎ ’HÎ ’Ëıfl÷Î fiÏË. ÷ı◊Ì ›iÎ’vÊÿÎÁ∞ fiÎfiÎ
ÃÌ¿flÎ◊Ì ’√ ÁÎŒ ¿fl÷Î. ’√‹Î_ CÎÎ ’ÕuΠˢ› I›Î_ ‹Î¬HÎ «˘’Õ÷Î.
⁄ÌΩ Á_÷˘ ’HÎ ÿflı¿ flÌ÷ı ¤√÷∞fiÌ Áı‰Î ¿fl÷Î. ¤√÷∞ ±Î Á_÷˘fiı
‹˘ÕÌ flÎ÷ Á‘Ì ‰Î÷˘ ¿flÌ ⁄‚ ±Î’÷Î. ÷ı±˘ ±ÎiÎÎ, μ’ÎÁfiÎfiÌ ⁄‚fiÌ
‰Î÷˘ ¿flÌ ¿Ëı÷Î — “lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÌ Á‰˘˝’flÌ μ’ÎÁfiÎ fiı ÏfiW¿Î‹‰˛÷
flά¢ ÷˘ Ë_ ±ZÎfl‘΋‹Î_ ÷ıÕÌ …¥Â.”
±ı¿ Ïÿ‰Á ¤√÷∞±ı Á_÷˘ ’ÎÁı ⁄Î…flÎfiÎ fl˘À·Î, flŸ√HÎÎfi_ Âο,
»Î ‰√ıflı ¿flÎT›_. ’»Ì ¿èÎ_ — “±Î… ÷˘ ÷‹fiı ¬Ò⁄ …‹ÎՉΠ»ı. Ωı ‹ÎflÌ
±ÎiÎÎ ≠‹ÎHÎı …‹Â˘, ÷˘ ±Î…ı Ë_ ÷‹fiı ‰Â »\_.”
¤√÷∞±ı Á_÷˘fiı ±Î√˛Ë ¿flÌfiı ¬Ò⁄ fl˘À·Î …‹ÎÕuÎ. ›iÎ’flÊ-
ÿÎÁ∞±ı ‹Ë΋Ëıfi÷ı hÎHÎ fl˘À·Î ¬Î‘Î. ¤√÷∞ ÷ı‹fiı ¿Ëı — “Ë…\ ±Õ‘˘
fl˘À·˘ …‹˘ ÷˘ ÷‹ı ¿Ë˘ ÷ı‹ ¿fl_.”
›iÎ’flÊÿÎÁ∞◊Ì ¬‰Î› ÷ı‹ fi Ë÷_. ’HÎ ¤√÷∞fiı flÎ∞ ¿fl‰Î
…Q›Î. ’»Ì Á_÷˘fiı ¤√÷∞fiÌ «_ÿfi◊Ì ’ÒΩ ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ ◊›˘. CÎb_
‰fi‰ÎÁ‹Î_◊Ì ‹„@÷ 41
«_ÿfi CÎÁÌfiı ÷ˆ›Îfl ¿›*. ¤√÷∞fiı ÂflÌflı «E›*. ÿ½fifi_ ±·˙Ï¿¿ Á¬
·Ì‘_. ’»Ì ›iÎ’flÊÿÎÁ∞ ÷◊Î ±L› Á_÷˘fiÌ ≥E»Î◊Ì ¤√÷∞ Á˙fiı
«_ÿfi ÁÏË÷ ¤ıÀuÎ ±fiı ±’fl_’Îfl Á¬ ±ÎM›_.
¤√÷∞fiÌ ¿◊ΉÎ÷ν◊Ì ¤Îÿfl˘Õ‹Î_ ’HÎ ¬Ò⁄ Á‹ÎÁ ◊›˘ ±fiı CÎHÎÎ
fi‰Î ÁIÁ_√Ì ◊›Î. CÎHÎÌ ‰Îfl ÷˘ ¤√÷∞ ±Î¬Ì flÎ÷ ‰Î÷˘ ¿flÌfiı Á_÷˘fiı
iÎÎfifi_ ¤Î◊_ ⁄_‘Ή÷Î. ÁΑ÷αı ›@÷ ±Î Á_÷˘fiı ±fiı¿ ¿WÀ˘ ‰ıÉÎ_
’Õ÷Î_. ÷ı Ωı¥fiı ¤√÷∞fiı CÎb_ ÿ—¬ ◊÷_. CÎHÎÌ ‰Îfl ¤√÷∞ lÌ∞-
‹ËÎflÎ… ±fiı V‰Î‹Ìfiı ≠Î◊˝fiÎ ’HÎ ¿fl÷Î.
lÌ∞‹ËÎflÎ…ı ÷ı‹fiÌ ≠Î◊˝fiÎ ÁÎ_¤‚Ì ±fiı ‰fl÷η◊Ì ±Î«Î›˝
ωËÎfl̷η∞ ‹ËÎflÎ…fi˘ ’hÎ ±ÎT›˘ ¿ı “Á_÷˘fiı ‰fl÷η ‹˘¿·Â˘.”
ˉı »^ÀÎ ’Õ‰Îfi_ Ë÷_. ŒflÌ ±Î‰˘ ›˘√ @›Îflı ‹‚ı ? ÷ı◊Ì Á_÷˘±ı
¤√÷∞fiÌ Áı‰Îfi˘ ¬Ò⁄ ·Î¤ ·Ì‘˘. ›iÎ’flÊÿÎÁ∞±ı ’ÒflHÎ’˘‚Ì ±fiı
ÁÒfl÷Ì ÿÒ‘’οfiÌ flÁ˘¥ ⁄fiÎ‰Ì ¤√÷∞fiı …‹ÎÕuÎ. ¤√÷∞ ±Î fi‰Ìfi
±fiı V‰ÎÏÿWÀ flÁ˘¥ …‹Ìfiı ⁄Ë flÎ∞ ◊›Î. ¤√÷∞±ı Á_÷˘fiı ¬Ò⁄
±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±ÎM›Î fiı Ïfiÿ˘˝Ê ¿›Î˝. ¤√÷∞◊Ì »^ÀÎ ’Õ‰Îfi_ ¿˘fiı √‹ı ?
’HÎ ±ÎiÎÎ◊Ì Á˙ ‰fl÷η √›Î.
22. ‰fi‰ÎÁ‹Î_◊Ì ‹„@÷
‰fl÷η ±Î‰Ì Á_÷˘±ı ‹_Ïÿfl ⁄ËÎfl, ÿfl‰ÎΩ Á΋ıfiÌ Ë‰ı·Ì‹Î_ μ÷Îfl˘
¿›˘˝. ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fi˘ ‹ı‚Î’ ◊›˘. ±ı‹HÎı ¤√‰Î_ ‰Vh΢ ’Ëıfl‰ÎfiÌ
±ÎiÎÎ ¿flÌ, ωiÎÎfiÿÎÁ∞ ‰√ıflı Á_÷˘fiı ¬Îfiÿı ÷flŒ ‹˘¿S›Î. ›iÎ’flÊ-
ÿÎÁ∞ ÷◊Î ⁄ÌΩ Á_÷˘ √…flÎ÷‹Î_ Œfl‰Î ‹ÎÀı fiÌ¿Y›Î.
¬Îfiÿı‹Î_ ωiÎÎfiÿÎÁ∞ ¶ÎflÎ CÎH΢ … Á‹ÎÁ ◊›˘. ¿ıÀ·Î¿
ËÏfl¤@÷˘fiı Á‹ÎÏ‘‹Î_ lÌ∞‹ËÎflÎ… ÁÎ◊ı ¤√÷∞fiÎ_ ’HÎ ÿ½fi ◊›Î_.
±ı¿ ⁄Î¥ ËÏfl¤@÷fiı ¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fi◊Ì ¤Ò÷ fiÌ¿‚Ì √›_. ¤√÷∞fi˘
÷ıfi΋Î_ ≠‰ı ◊›˘. ÷ı ’HÎ ¤√÷∞fiÌ ‹ÎŒ¿ Á‰ı˝ «ıWÀÎ ¿flı fiı Á˙fiı Á¬
±Î’ı. ±Î flÌ÷ı ¬Îfiÿı‹Î_ ¤√÷∞fi˘ ⁄Ë ‹ÏË‹Î ‰K›˘. ±Î◊Ì, ¬ÎfiÿıÂÌ
ËÏfl¤@÷˘ ¤√÷∞fi˘ Á‹Î√‹ ¿fl‰Î ‹Ë‰Î …‰Î ·ÎB›Î.
±Î ±flÁ΋Î_ ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ‹Ë‰Î ’‘Λν Ë÷Î. ±ËŸ ÷ı±˘±ı
42 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
¤√÷∞fi˘ ¬Ò⁄ … ±Îÿfl¤Î‰ ¿›˘˝. Ëo‹ıÂÎ_ ±ı‹fiÌ ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚ı ±fiı
◊΂fiÌ ≠ÁÎÿÌ fl˘… ±ı‹fiı ‹˘¿·Î‰ı. ‰‚Ì, Á¤Î‹Î_ ’HÎ ¤√÷∞ ’ÎÁı
‰Î÷˘ ¿flΉı ±fiı Á_÷˘ ÷◊Î ËÏfl¤@÷˘fiı ±ı‹fi˘ ‹ÏË‹Î Á‹Ω‰ı. ±Î«Î›˝
‹ËÎflÎ…ı ¤√÷∞fiı CÎflı ’‘fl΋HÎÌ ’HÎ ¿flÌ Ë÷Ì.
Á_‰÷ 1949‹Î_ √œ’fl‹Î_ ·Z‹Ì‰ÎÕÌ‹Î_ ‹ÒÏ÷˝≠Ï÷WÃÎfi˘ μIÁ‰ Ë÷˘.
±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…ı ¤√÷∞fiı ¬ÎÁ ÷ıÕΉı·Î. ¤√÷∞±ı √…flÎ÷fiÎ
ËÏfl¤@÷˘fiı ’HÎ ¿Î√‚˘ ·¬Ì √œ’fl ⁄˘·ÎT›Î. ›iÎ’flÊÿÎÁ∞ ’HÎ
’˘÷ÎfiÎ √fl fl_√ΫΛ˝fiı ·¥fiı ‰Õ˘ÿflÎ◊Ì ±ÎT›Î. ±ËŸ ¤√÷∞fiÎ μ÷Îflı
÷ı‹… ·Z‹Ì‰ÎÕÌ‹Î_ Á˙fiı ±‰Îflfi‰Îfl ¤√÷∞fi˘ ‹ı‚Î’ ◊¥ …÷˘ ±fiı
÷ı‹fiÎ_ ÿ½fi-Á‹Î√‹fi˘ ’HÎ ·Î¤ ‹‚÷˘. fl_√ΫΛ˝ ’HÎ ¤√÷∞fiÎ_
ÿ½fi◊Ì ¬Ò⁄ … ≠¤Îω÷ ◊›Î. ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ¤√÷∞ ’ÎÁı Á¤Î‹Î_
‰Î÷˘ ¿flΉ÷Î.
I›Îfl⁄Îÿ √…flÎ÷fiÎ ËÏfl¤@÷˘fiÎ ±Î√˛Ë◊Ì ¤√÷∞ fiÏÕ›Îÿ
’‘Λν. ±ËŸ {‰ıfl̷η¤Î¥fiı I›Î_ μ÷Îfl˘ Ë÷˘. √΋ı√΋◊Ì ËÏfl¤@÷˘
¤√÷∞fiÎ Á‹Î√‹ ‹ÎÀı ±Î‰‰Î ·ÎB›Î. ÁÎ◊ı Á˙ ¤ıÀ-Á΋√˛Ì ’HÎ ·Î‰ı.
¤√÷∞ Á˙fiı ‹ËÎflÎ…fiÎ Á‰˘˝’flÌ V‰w’fiÌ, V‰Î‹ÌfiÎ ±ZÎflV‰w’fiÌ,
ÁI’flÊ‹Î_ ΩıÕΉÎfiÌ, ⁄˛õ«›˝ ’΂‰ÎfiÌ ±ı‰Ì CÎHÎÌ CÎHÎÌ ‰Î÷˘ ¿fl÷Î.
¤√÷∞ Á‰Îfl-ÁÎ_… ‹_Ïÿflı ’‘Îfl÷Î ±fiı I›Î_ ¿◊ΉÎ÷ν ¿fl÷Î. flÎhÎı
Ïfi›‹-«ıWÀÎ ¿flÌ ’»Ì μ÷Îflı …÷Î. I›Î_ ’HÎ ‹˘ÕÌ flÎ÷ Á‘Ì Á˙fiı ⁄˛õ-
iÎÎfifiÌ ‰Î÷˘ ¿flÌ ÁϬ›Î ¿fl÷Î. ¤√÷∞fiÎ Á_⁄_‘◊Ì lÌ∞‹ËÎflÎ…‹Î_
ΩıÕΛı·Î ¿ıÀ·Î¿ ËÏfl¤@÷˘fiı lÌ∞‹ËÎflÎ… ÿ½fi ’HÎ ±Î’÷Î.
23. ‰Î_ÁÿÎfiÎ ÿ̉Îfifiı ÁIÁ_√
›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiÎ Á‹Î√‹◊Ì ‰Î_ÁÿÎfiÎ ÿ̉Îfi ±‹Ìfi {‰ıfl¤Î¥
fiÎ◊ΤΥ(‰ÌflÁÿfiÎ)fiı ¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fi Á‹Î√‹fiÌ CÎHÎÌ … μIÁ¿÷Î
Ω√Ì. ‰fl÷η ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ±fiı ¿˘ÃÎflÌ μ’fl ±ı‹HÎı ⁄ı-hÎHÎ ’h΢
·A›Î. ±Î◊Ì, ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ±fiı ¿˘ÃÎflÌfiÌ ±ÎiÎÎ ‹‚÷Î_ ¤√÷∞
hÎHÎ-«Îfl ËÏfl¤@÷˘fiı ·¥fiı ⁄Ì·Ì‹˘flÎ ◊¥fiı ‰Î_ÁÿÎ ’‘Λν. ¬ÎfiÿıÂ◊Ì
ωiÎÎfiÿÎÁ∞fiı ’HÎ Á‹Î√‹ ‹ÎÀı ‰Î_ÁÿÎ ⁄˘·ÎT›Î. ’˘÷ÎfiÎ ÿflFΩ
‰Î_ÁÿÎfiÎ ÿ̉Îfifiı ÁIÁ_√ 43
±fiÁÎfl ÿ̉Îfiı ¤√÷∞fi_ ÁÎfl_ V‰Î√÷ ¿›*. ÷ı±˘ ÷◊Î ÷ı‹fiÎ_ ’IfiÌ,
¤√÷∞fiÌ Áı‰Î‹Î_ ±¬_Õ ¬Õı ’√ı flËı‰Î ·ÎB›Î_.
÷ı±˘ ‰ıÿÎ_÷Ì Ë÷Î ÷ı◊Ì ¤√÷∞±ı ÷ı‹fiı ∞‰, ¥rfl, ‹Î›Î, ⁄˛õ ±fiı
’fl⁄˛õ ±ı ’Î_« ±fiÎÏÿ ÷k‰˘fiÌ, “‰«fiÎQ≤÷” ÷◊Î ±L› ÂÎVh΢fiÎ ±Î‘Îflı
CÎHÎÌ ÁÒZ‹ ‰Î÷˘ ¿flÌ. ÷ı‹… ±ÎiÎÎ ±fiı μ’ÎÁfiÎfi_ flËV› Á‹ΩT›_.
±ı¿ flÎhÎı Ïfi›‹-«ıWÀÎ ¿flÌfiı ÁÒ÷Î ’»Ì ¤√÷∞ ±ı¿Î±ı¿ ⁄ıÃÎ ◊¥
√›Î ±fiı ±ı¿ rÎÁı ¤…fi ¿fl‰Î ·ÎB›Î. ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ÿ̉ÎfiÁÎËı⁄ ±fiı
⁄ÌΩ ËÏfl¤@÷˘ ’HÎ Ω√Ì √›Î. CÎÕÌ ±ı¿ ’»Ì ¤√÷∞ Ω√˛÷ ◊›Î ±fiı
Á˙fiı Á_⁄˘‘Ìfiı ¿Ëı‰Î ·ÎB›Î — “…ıfiı ¤√‰Îfi ‰Â ¿fl‰Î ˢ› ±fiı ±¬_Õ
¤…fi ¿fl‰_ ˢ› ÷ıfiı ŒÕ¿Ì ŒÕ¿Ìfiı Ω√‰_ fiı ¤…fi ¿fl‰_. ‹‹ZÎfiı
ËflHΌտ˘ ±fiı ¿Î¿ÏfiƒÎ Ωı¥±ı. ±Î’HÎı ‹Î◊ı ≥„Lƒ›˘, ±_÷—¿flHÎw’ ÂhÎ
»ı ÷ı ¨CÎ ¿ı‹ ±Î‰ı ? ‹ÎÀı ¬Î÷Î_-’Ì÷Î_, ÁÒ÷Î_-Ω√÷Î_ ¤…fifi˘ ±Î√˛Ë
flËı ÷˘ ∞‰ ‘Îflı ÷ı ¿flÌ Â¿ı.”
⁄˛õ, ’fl⁄˛õfiÎ_ √Ëfi ÷k‰˘fiÌ ‰Î÷˘ ÁÎ◊ı ¤√÷∞ T›Î‰ËÎÏfl¿ iÎÎfi
’HÎ ±Î’÷Î ±fiı ¿Ëı÷Î — “÷‹Îflı ⁄˛õw’ ◊¥fiı ¤√‰ÎfifiÌ Áı‰Î‹Î_ flËı‰_
ˢ› ÷˘ ‘‹˝ ºœ ’΂‰˘. ‘‹˝◊Ì iÎÎfi À¿ı. iÎÎfi◊Ì Ï‰‰ı¿ V◊’Λ ±fiı
‰ˆflÎB› ≠√Àı. iÎÎfiÎ_ÂfiÎ ‰ˆflÎB›◊Ì Ï‰Ê›ÎÁ„@÷ »^ÀÌ Ω› fiı ¤√‰Îfi‹Î_
±ÎI‹Îw’ı ≠ÌÏ÷ ◊Λ. ÿıËı ¿flÌfiı ±Ï√›Îfl Ïfi›‹ ’΂‰Î ±fiı ‹fi-‰«fiı
¿flÌfiı ’HÎ ÷ı‹ ‰÷˝‰_. ¤„@÷ ’Ï÷‰˛÷Î »ı ÷ı ‘‹˝ ËÂı ÷˘ ±Î‰Âı ±fiı
iÎÎfi-‰ˆflÎB› ÷ı‹fiÎ ’h΢ »ı ÷ı ’HÎ ±Î‰Âı.” ±Î‰Ì ±Î‰Ì ±ÿ˚¤÷ ‰Î÷˘◊Ì
¤√÷∞ ÿ̉Îfi∞fiı ¤…fiÎfi_ÿÌ ◊‰Îfi_ Ϭ‰ÎÕ÷Î. ¤√÷∞±ı ÿ̉Îfi∞fiı
‰«fi ±ÎM›_ ¿ı “±_÷ Á‹›ı ‹ËÎflÎ… ÁÎ◊ı Ë_ ÷‹fiı ÷ıՉΠ±Î‰ÌÂ.”
±ËŸ ‰Î_ÁÿÎfiÎ flÎΩ ÷ı‹… flÎF›fiÎ ⁄ÌΩ ±‹·ÿÎfl˘ ’HÎ ¤√÷∞fiı
ÿ½fiı ±Î‰÷Î ±fiı CÎHÎÎ … ≠¤Îω÷ ◊÷Î. ÷ı±˘±ı ’˘÷ÎfiÎ ‹Ëı·‹Î_
¤√÷∞fiÌ ’‘fl΋HÎÌ ¿flΉÌ.
ÿ̉ÎfiÁÎËı⁄fiı CÎb_ Á¬ ±Î’Ìfiı, flÎ∞ ¿flÌ ¤√÷∞ ‰Î_ÁÿÎ◊Ì
fiÌ¿Y›Î. ÿ̉Îfifiı ¤√÷∞fiı ωÊı ±ıÀ·_ ⁄‘_ Ëı÷ ◊›_ Ë÷_ ¿ı »^ÀÎ ’Õ÷Î_
±ı‹fi_ ˈ›_ ¤flÎ¥ ±ÎT›_. ‰Î_ÁÿÎ◊Ì ¤√÷∞ «ÎHÎÁÿ ◊¥fiı ‰fl÷η
’‘Λν. ‰Î_ÁÿÎfiÎ Á‹Î«Îfl ÁÎ_¤‚Ì ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… CÎHÎÎ … flÎ∞ ◊›Î.
44 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…ı ¤√÷∞fiı ŒıÓÀ˘ ⁄_‘ÎT›˘. ’»Ì ±ı‹fiÌ ±ÎiÎÎ ·¥fiı
¤√÷∞ fiÏÕ›Îÿ ◊¥fiı ±‹ÿΉÎÿ ’‘Λν.
24. ±‹ÿΉÎÿ‹Î_ iÎÎfi›iÎ
¤√÷∞fiÎ ±Î‰‰Î◊Ì ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… lÌ ’flÊ˘k΋≠ÁÎÿ CÎHÎÎ …
flÎ∞ ◊›Î. ¤√÷∞fiı ÷◊Î ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ıfiÎ ‹_Õ‚fiı ’˘÷ÎfiÎ Õı·Î‹Î_ μ÷Îfl˘
±Î’Ì ÷‹Î‹ Á√‰Õ÷α˘ √˘Ã‰Ì ÿÌ‘Ì. ¤√÷∞fiÎ ±Î√‹fi◊Ì ‹_Ïÿflfi_
‰Î÷ΉflHÎ ⁄ÿ·Î¥ √›_. Á‰ÎflfiÎ ‹_√‚Î ±Îfl÷ÌfiÎ_ ÿ½fi ¿flÌ ¤√÷∞
Á¤Î‹Î_ ‰Î÷˘ ¿flı. ÂHÎ√ÎflfiÎ_ ¿Ì÷˝fi˘ ⁄˘·Î‰ı. ‰‚Ì, flÎ…¤˘√ Á‘Ì Á¤Î‹Î_
¿◊ΉÎ÷ν ¿flı. ÷ı ’»Ì ⁄’˘flfiÌ ¿◊΋Î_ ’HÎ ’˘÷ı ’‘Îflı, “‰«fiÎQ≤÷” Á‹Ω‰ı
±fiı ⁄‘Ì T≤Ïkα˘ ¬ıÓ«Ì ±ı¿Ï«kÎı ⁄‘Î ’ÎÁı ÿÁ ‹Î‚Î Œıfl‰Î‰ı. ÁÎ_…ı ’HÎ
«ıWÀÎ Á‘Ì Á¤Î‹Î_ Ï⁄flÎ…ı fiı ‹ËÎflÎ…fiÎ ’flÊ˘k΋’HÎÎfiÌ fiı ±ZÎflw’
◊‰ÎfiÌ ±ÿ˚¤÷ ‰Î÷˘ ¿flı. ‰‚Ì, ±‰Îflfi‰Îfl √…flÎ÷fiÎ ËÏfl¤@÷˘ ’ÎÁı
flÁ˘¥±˘ ±’Î‰Ì Áı‰Î ¿flΉı. ÷ı◊Ì ⁄‘Îfiı ¤√÷∞fi˘ CÎH΢ √HÎ ±ÎT›˘.
±Î ‰¬÷ı ›iÎ’flÊÿÎÁ∞ ‹Ëı‹ÿΉÎÿ‹Î_ Ë÷Î. ±ËŸ CÎHÎÎ ‹‹ZÎ±˘fiı
- ËÏfl¤@÷˘fiı ‰Î÷˘ ¿flÌ, ¤√÷∞fi˘ ‹ÏË‹Î Á‹Ω‰Ì ›iÎ’flÊÿÎÁ∞
Á˙fiı ±‹ÿΉÎÿ ¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fiı ‹˘¿·÷Î.
±ı¿ ‰¬÷ ¿◊Î≠Á_√‹Î_ ¤√÷∞±ı ⁄˛õ«›˝fiÎ ‹ÏË‹ÎfiÌ ‰Î÷˘ ¿fl÷Î_
¿èÎ_ — “⁄˛õ«›˝◊Ì … ¤√‰Îfi ‰Â ◊Λ »ı. ⁄˛õ«›˝‰˛÷ …ı ’΂ı ÷ıfiÎ
¿’΂‹Î_◊Ì ÷ı… »^Àı »ı. ±fiı ÷ı fiËΛ »ı I›Îflı ±ıfiÌ Ï¬΋Î_◊Ì À’¿÷Î_
…ı ’ÎHÎÌfiÎ_ ⁄_ÿ, ÷ıfiı ÿı‰÷α˘ ±K‘fl {Ì·ı »ı. ±Î‰_ ‰˛÷ ÿı‰÷α˘fiı ’HÎ
ÿ·˝¤ »ı. lÌ∞‹ËÎflÎ… ≠√À ◊›Î I›Îfl◊Ì … ±Î ‰˛÷ Á˙fiı ±Î√˛Ë’Ò‰˝¿
’‚ÎT›_ »ı. ‹ÎÀı …ıfiı ±ı¿Î_Ï÷¿ ‘‹˝ ÏÁ© ¿fl‰˘ ˢ› ÷ıHÎı ⁄˛õ«›˝ ºœ
’΂‰_, ≥„Lƒ›˘ Ïfi›‹‹Î_ flά‰Ì, ±ı¿ ‰Îfl …‹‰_, ±¬_Õ ¤…fi ¿fl‰_,
¤√‰Îfifi_ K›Îfi ¿fl‰_, VhÎÌ ±ÎÏÿ¿fiÎ Á_¿S’ fi ¿fl‰Î. ±ı‹ ‰÷a±ı I›Îflı
⁄˛õ«›˝ ’‚Λ. ‹ÎÀı I›Î√Ì ◊¥ ±ı ‰˛÷ fi ’΂ı ÷ıfiı Ï‘yÎfl »ı.”
±Î ⁄Î…\ ›iÎ’flÊÿÎÁ∞ fl˘… ÁÎ_…ı ‹Ëı‹ÿΉÎÿ VÀıÂfiı Ω› ±fiı
¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fi ¿flÌfiı …ı ¿˘¥ ’λ\_ Œ›* ˢ› ÷ıfiı ¤√÷∞fiÎ Á‹Î«Îfl
’Ò»ı. ¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fifiı Á÷÷ {_¬÷Î ›iÎ’flÊÿÎÁ∞, ÷ı‹fiÎ_ ÿ½fi ‹ÎÀı
±‹ÿΉÎÿ‹Î_ iÎÎfi›iÎ 45
±‘ÌflÎ ◊¥ √›Î. ’˘÷ı ±ı¿ ÁΑfiı ·¥fiı ±‹ÿΉÎÿ ’‘Λν. ’Ëı·Î_ ÷˘
¤√÷∞±ı ±ı‹fiı ±Î‰‰Î ⁄ÿ· Ã’¿˘ ±ÎM›˘. ’HÎ ⁄ÌΩ Á_÷˘ ÷◊Î
ËÏfl¤@÷˘fiÌ Ï‰fi_÷Ì◊Ì ±ı‹fiı ⁄˘·ÎT›Î fiı flÎ∞’˘ ⁄÷ÎT›˘.
¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ ‹_Õ‚fiÌ flÁ˘¥ ˢ› I›Îflı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… Ω÷ı
’_„@÷‹Î_ ’ÌflÁ‰Î fiÌ¿‚÷Î. ±Î‹, ¤√÷∞ ≠I›ıfi˘ ’˘÷Îfi˘ ’ZÎ’Î÷
⁄÷Ή÷Î. ÷ı‹… ‹_ÏÿflfiÎ fiÎfiÎ ‹˘ÀÎ Á_÷˘-¤@÷˘ ’HÎ ¤√÷∞fiÎ
’‘Îfl‰Î◊Ì CÎHÎÎ … flÎ∞ ◊›Î Ë÷Î, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹fiÎ ÁÎ_„fiK›‹Î_ ±¬_Õ
⁄˛õÎfi_ÿfi_ Á¬ ‹‚÷_. ±Î◊Ì ÂËıflfiÎ ’HÎ ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ CÎHÎÎ ËÏfl¤@÷˘
¤√÷∞fiÎ V‰w’‹Î_ ¬ıÓ«Î¥fiı ÷ı‹fiÎ_ ÿ½fi-Á‹Î√‹ ‹ÎÀı ±Î‰÷Î.
‹_ÏÿflfiÎ Á_÷˘fiı μtıÂÌfiı ¤√÷∞ CÎHÎÌ ‰Î÷˘ ¿fl÷Î. ±ı¿ ‰¬÷ Á˙fiı
±ı¿ Ï«kÎı ‹Î‚Î Œıfl‰‰Î ⁄ıÁÎÕuÎ. ’»Ì ⁄˘S›Î — “…ı‹ ‰ı’ÎflÌ Ë˘› ÷ı
√˘‚, CΙ, CÎÌfiÎ ¤Î‰ μ’fl º„WÀ flάı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiı ±ı‹Î_◊Ì ¿‹ÎHÎÌ
¿fl‰ÎfiÌ »ı. ÷ı‹ ±Î’HÎı ’HÎ ±¬_Õ ¤√‰Îfi ÷flŒ º„WÀ flά̱ı ÷˘
‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝w’Ì ±Ï‰fiÎÂÌ Á¬fiÌ ¿‹ÎHÎÌ ◊Λ. ¤√‰Îfifiı ±¬_Õ
Á_¤Îfl‰Î, ±ı¿ CÎÕÌ ’HÎ ¤Ò·‰Î fiÏË. I›Î√Ì ◊¥fiı ’»Ì ¤√‰Îfifiı ¤ÒS›Î
÷˘ ’»Ì I›ÎB›_ Â_ ?” ¤√‰Îfi‹Î_ ΩıÕΉÎfiÌ ±Î‰Ì ±ÿ˚¤÷ ‰Î÷˘ ÷ı±˘
Á_÷˘fiı ¿fl÷Î.
±ı¿ ‰¬÷ı ¤√÷∞fiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ›iÎ’flÊÿÎÁ∞±ı ÁI’flÊfiÎ
‹ÏË‹ÎfiÌ ±ÿ˚¤÷ ‰Î÷˘ Á¤Î‹Î_ ¿flÌ. ¤√÷∞ ±Ï÷ flÎ∞ ◊¥ √›Î ±fiı
∂¤Î ◊¥fiı ›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiı ‹Î◊ı ⁄ı ËÎ◊ ‹Ò¿›Î. ÷ı Ωı¥fiı ±ı¿ ËÏfl¤@÷ı
¿èÎ_ — “÷‹ı B≤ËV◊ ◊¥fiı ÁΑfiı ‹Î◊ı ¿ı‹ ËÎ◊ ‹Ò¿˘ »˘ ?”
“‹ıÓ fi◊Ì ‹Ò¿›Î, V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎı ‹Ò@›Î »ı,” ±ı‹ ¤√÷∞ ÁË… ¤Î‰ı
⁄˘·Ì ∂ÃuÎ. ±Î‰Î ’fl¤Î‰fiÎ ÂOÿ˘ ÁÎ_¤‚Ìfiı ÷ı ËÏfl¤@÷ ÂÎ_÷ ◊¥
√›Î fiı ¤√÷∞fi˘ ‹ÏË‹Î Á‹F›Î.
‹_Ïÿfl‹Î_ ÏËoÕ˘‚ÎfiÎ μIÁ‰˘ «Î·÷Î Ë÷Î. ¤√÷∞±ı ‰Î÷ ¿fl÷Î_ ¿èÎ_ —
“lÌ fiflfiÎflΛHÎ ±Î ¤fl÷¬_ÕfiÎ flÎΩ √HÎΛ. ±ıÀ·ı ‹ËÎflÎ… ¤fl÷¬_Õ‹Î_
’‘Λν I›Îflı ¤˘Ï‹›Î ÷flÌ¿ı ±ı‹fiı ÁÎ◊ı ·ÎT›Î ±fiı lÌ fiflfiÎflΛHÎı
‹ËÎflÎ…fiÌ Áı‰Î ¿flÌ Ë÷Ì. ±ıÀ·ı ‹ËÎflÎ…ı ±ËŸ ‹_Ïÿfl ¿flÌ ±ı‹fiı Á˙
≠◊‹ ’‘flÎT›Î. ’HÎ ±ı ÿı‰ ‹A› fi◊Ì. ‹ËÎflÎ…ı ±ËŸ μ√‹HÎÌ
46 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
w’«˘¿Ì‹Î_ ±Îfi_ÿ V‰Î‹Ìfi˘ ËÎ◊ ’¿ÕÌfiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı ó
±Î‰Î ±fi_÷ fiflfiÎflΛHÎ, ·Z‹ÌfiÎflΛHÎ ±Î ‹ÒÏ÷˝fi_ ±ı¿ ’√ı ∂¤Î
flËÌfiı ¤…fi ¿flı »ı. ±ı‰Ì flÌ÷ı lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÌ Á‰˘˝’flÌ μ’ÎÁfiÎ
Á‹…‰Ì. Ë_ ÷˘ ¿ı‰‚ ÿfl∞ »\_ ÷ı ⁄ı ÀÎ_¿Î ÷˘Õ<_ »\_ ±fiı ⁄ı ÀÎ_¿Î ÁÎ_‘_ »\_ ó
ƒT› ±fiı VhÎÌ ∞‰‹Î_◊Ì ¿Îœ<_ »\_ ±fiı ¤√‰Îfi fiı ÁΑ ∞‰‹Î_ CÎη_ »\_.”
◊˘ÕÎ Ïÿ‰Á Á¬ ±Î’Ìfiı ›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiı ‹Ëı‹ÿΉÎÿ …‰ÎfiÌ flΩ
±Î’Ì; ¤HΉÎfiÌ ±ÎiÎÎ ¿flÌ ±fiı ¿èÎ_ — “±Î‰˘ fiÎfi˘ ÿıË ÷ı ‹_Õ‚ ¢¤ı
fiÏË. ‹_Õ‚‘ÎflÌfiı …⁄fl_ ÂflÌfl Ωı¥±ı.” ±ı‹ √Q‹÷ ¿flÌ.
›iÎ’flÊÿÎÁ∞±ı Ãο˘fl∞fiÌ ‹ÒÏ÷˝ ·Ì‘ı·Ì. ÷ı ≠ÁÎÿÌfiÌ ¿fl‰Î
¤√÷∞fiı ±Î’Ì. ¤√÷∞ ÷ı Ωı¥ flÎ∞ ◊›Î ±fiı ΩHÎı ≠I›ZÎ Ωı÷Πˢ›
÷ı‹ ⁄˘S›Î — “fiÎÏÁ¿Î ‹˘ÀÌ »ı, ‹ËÎflÎ…fiı ±Î‰Ì fiˢ÷Ì.”
¤√÷∞±ı ÷ı ‹ÒÏ÷˝fiı ±ı¿ ¿·Î¿ ’˘÷ÎfiÌ »Î÷Ì μ’fl flάÌ. ’»Ì
›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiı ±Î’Ì.
±ËŸ ‹_Ïÿfl‹Î_ ËÎ◊ ‘˘‰ÎfiÌ ‘Ò‚fiÎ_ √ÎÕÎ_ ±Î‰ı·Î_. ÷ı ’ÎÊ˝ÿ˘ ¬Î·Ì
¿fl÷Î Ë÷Î. ¤√÷∞ ’HÎ ÷ı Áı‰Î‹Î_ ¤‚Ì √›Î ±fiı À˘’·Ì±˘ ¤flÌ
¤flÌfiı ¬Î·Ì ¿fl‰Î ·ÎB›Î. ÷ı◊Ì ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ıfiÎ Á˙ ËÏfl¤@÷˘ ’HÎ Áı‰Î
¿fl‰Î ·ÎB›Î. √ÎÕÎ_ {Õ’◊Ì ¬Î·Ì ◊¥ √›Î_. ±Î‰Î ‹˘ÀÎ ¤@÷flÎ… ’HÎ
±Î‰Ì fiÎfiÌ Áı‰Î Ïfi‹Î˝fiÌ’HÎı ¿flı ÷ı Ωı¥fiı ‹_Ïÿfl‹Î_ Á˙ ÁΑ ÷◊Î
ËÏfl¤@÷˘fiı ¤√÷∞fi˘ ⁄Ë √HÎ ±ÎT›˘.
25. ¤√÷∞fi_ ±Î¿Ê˝HÎ
‰Õ˘ÿfl΋Î_ flΉÁÎËı⁄fiÎ_ ’IfiÌ ÁÌ÷Î⁄Îfiı ’Î_« Ïÿ‰Á Á‘Ì Á‹ÎÏ‘‹Î_
‹ËÎflÎ… ÁÎ◊ı ¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fi ◊›Î_. ÷ı◊Ì ÷ı±˘ ⁄Ë √‚√‚Î ◊¥ √›Î_.
flΉÁÎËı⁄ı ¤√÷∞fiı ‰Õ˘ÿflÎ ÷ıÕÎT›Î. ≠I›ZÎ ÿ½fi, Áı‰Î ¿flÌ ⁄_fiı flÎ∞
◊›Î_. ±ËŸ ‹_Ïÿfl‹Î_ ¤√÷∞±ı fl_√ΫΛ˝∞fiı ¤√‰ÎfifiÎ ¿S›ÎHοÎflÌ
√HÎfiÎ ‘Îfl¿ Á_÷‹Î_ ΩıÕΉÎfiÌ ‰Î÷ ¿flÌ ±fiı ±ı … ω¶kÎÎfi_ ‹ÒS› »ı ±ı‹
Á‹Ω‰÷Î_ ¿èÎ_ — “ÂÎVh΢ ‰Î_«Ìfiı ¤√‰ÎfifiÎ ¿S›ÎHοÎflÌ √HÎfi_ ‹fifi fi
¿›* ˢ›, ÷˘ ±ı ω¶kÎÎ ¿Î‹fiÌ fi◊Ì.” ›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiÎ Á‹Î√‹◊Ì
fl_√ΫΛ˝∞fiı ÷˘ ¤√÷∞‹Î_ ÁΫΠÁI’flÊfi˘ ¤Î‰ ºœ ◊›˘ Ë÷˘.
¤√÷∞fi_ ±Î¿Ê˝HÎ 47
’˘÷ÎfiÎ Á‹Î√‹‹Î_ ±¬_Õ flËı÷Î ¿ıÀ·Î¿ B≤ËV◊ ËÏfl¤@÷˘fiı ¤√÷∞
rı÷‘‹˝fiÎ (·Î· ·Ò√Õ<_ fi Ωı‰_) Ïfi›‹ ±Î’÷Î ±fiı Ïfi‰Î˝ÁÏfi¿ ¿fl÷Î.
‰‚Ì, ¤…fifiÌ flÌ÷ Â̬‰÷Î ±fiı ¿Ëı÷Î — “μCÎÎÕı fiıhÎı ‹À¿<_ ∞÷Ìfiı
¤…fi ¿fl˘.”
’˘÷ı μCÎÎÕı fiıhÎı ‹À¿Î flÏË÷ ¤…fi ¿flÌ ⁄÷Ή÷Î. ‰‚Ì, ±ı „V◊Ï÷‹Î_
flËÌ ‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝fi_ fi¬Ï¬ ‰Hνfi ¿fl÷Î. ±Î◊Ì Á˙ ⁄Ë ±Îç›˝ ’΋÷Î.
’»Ì ¤√÷∞ ‹Ë‰Î …‰Î fiÌ¿Y›Î. ‰œ‰ÎHÎ Á‘Ì √…flÎ÷fiÎ
ËÏfl¤@÷˘ ‰‚Ή‰Î ±ÎT›Î. ±Î ‰¬÷ı ‹Ë‰Î …¥fiı ¤√÷∞±ı ’˘÷ÎfiÎ
ËÏfl¤@÷˘fiÎ Á¬fiı ‹ÎÀı ±œÎfl ËΩfl ‹Î‚Î Œıfl‰Ì. ’˘÷ı ±¬_Õ K›Îfi‹Î_
⁄ıÁ÷Î, ¤…fi ¿fl÷Î fiı ËÏfl¤@÷˘fiı ¿Ëı÷Î — “¿Î‹ ¿fl÷Î …‰_ fiı ¤√‰Îfi
¤…÷Î …‰_. lÌ∞‹ËÎflÎ…ı Á˘‹·Î¬Î«flfiı ¿Ëı·_ ¿ı ‹ÒÏ÷˝ ±_÷fl‹Î_ μ÷ÎflÌ
·ıΩı fiı Á_¤ÎflÌ flάΩı, ’»Ì fl˘‰_ ’ÕÂı.”
±ËŸ ¤√÷∞fi˘ Á‹Î√‹ ¿fl‰Î √…flÎ÷◊Ì CÎHÎÎ ËÏfl¤@÷˘ ±Î‰÷Î.
±Î ÿflÏ‹›Îfi ¤√÷∞fiÎ ’fl‹ ¿Ú’Î’ÎhÎ ±ı¿Î_Ï÷¿ Á_÷‰›˝ V‰Î‹Ì
ωiÎÎfiÿÎÁ∞ ±‹ÿΉÎÿ‹Î_ ¤√÷∞fi˘ Á‹Î√‹ ¿flÌfiı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fiÌ
±ÎiÎÎ◊Ì »’ˆ›Î √›Î Ë÷Î. I›Î_ À>_¿Ì ‹Î_ÿ√Ì ¤˘√‰Ì ÷ı±˘ ±ZÎflÏfi‰ÎÁÌ
◊›Î. ±Î◊Ì, ¤√÷∞fiÎ Ëı÷‰Î‚Î Á˙ ËÏfl¤@÷˘fiı ¬Ò⁄ … ÿ—¬ ◊›_.
¤√÷∞fi˘ ‹ÏË‹Î √…flÎ÷‹Î_ CÎH΢ ωV÷fl÷˘ Ë÷˘. ¤w«fiÎ √¤˝-
lÌ‹_÷ √HÎ’÷¤Î¥ “‰«fiÎQ≤÷”fiÎ ÁÎflÎ ΩHοÎfl Ë÷Î. ÷ı‹fiı ¤√÷∞fi˘
‹ÏË‹Î Á‹Ω›˘. ÷ı±˘ ’Ì…fiÎ …ıÃΤΥ ÁÎ◊ı ‰·ÁÎÕ◊Ì ‰ËÎH΋Î_ ⁄ıÁÌfiı
‹Ë‰Î …‰Î fiÌ¿Y›Î. ÿÏfl›Î‹Î_ ÷˘ŒÎfifiı ·Ì‘ı ÷ı±˘ CÎHÎÎ ¤›‹Î_ ‹¿Î›Î
Ë÷Î ’HÎ ¤√÷∞±ı Á˙fiÌ flZÎÎ ¿flÌ. ÁËÌÁ·Î‹÷ Á˙ ‹Ë‰Î ’Ë˘Ó«Ì Â@›Î.
±ËŸ ¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fi, Á‹Î√‹◊Ì √HÎ’÷¤Î¥fiı ⁄Ë ¤Î‰ ◊›˘.
“ÁI’flÊ ‹˘ZÎfi_ ¶Îfl »ı” ±ı‰˘ ‹ÏË‹Î Á‹Ω›˘. ±fiı ¤√÷∞±ı ’HÎ
±ı‹fiı “‰«fiÎQ≤÷”fiÎ_ flËV›˘ Á‹ΩT›Î_. ‰‚Ì, ±_÷flfiÌ CÎHÎÌ ‰Î÷˘ ¿ËÌ
÷ı◊Ì ±ı‹fiı ωÂıÊ ≠÷ÌÏ÷ ◊¥.
±ı‹fiı Â© ‹‹ZÎ ΩHÎÌ, ¤√÷∞±ı ¬Ò⁄ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±ÎM›Î ±fiı
ÁIÁ_√fi˘ ›˘√ ¿Î›‹ flά‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ¿flÌ. ’λΠŒfl÷Î_ ±ı‹fiÌ flı·‰ı‹Î_
…‰ÎfiÌ ≥E»Î Ë÷Ì ’HÎ ¤√÷∞fiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ‰ËÎH΋Î_ … fiÌ¿Y›Î. ¿˘¥
48 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
÷¿·ÌŒ ’ÕÌ fiÏË fiı ±ı¿ Ïÿ‰Á‹Î_ … CÎıfl ’Ë˘Ó«Ì √›Î.
±Î flÌ÷ı ±fiı¿ ¿WÀ˘ ‰ıÃÌfiı ËÏfl¤@÷˘ ¤√÷∞fi˘ Á‹Î√‹ ¿fl‰Î
‹Ë‰Î …÷Î. ±ı¿ ‰¬÷ √…flÎ÷fiÎ ËÏfl¤@÷˘fi˘ Á_CÎ ‹Ë‰Î ±ÎT›˘. ÷ı
⁄_ÿflı◊Ì √΋‹Î_ ¤…fi ¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_ Á˙ fiÌ¿Y›Î. ÁÌ‘Î ‹_Ïÿflı ±Î‰Ì Á˙±ı
¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fi ¿›Î*. ±Î Ωı¥ ±ı¿ ·ËÎH΢ ËÏfl¤@÷, ¿˘¥fiÌ «Õ‰HÎÌ◊Ì
±ı¿ÿ‹ ÷ı ËÏfl¤@÷˘fiı …ı‹ ÷ı‹ ⁄˘·‰Î ·ÎB›˘. I›Î_ ±ı¿ ⁄˛ÎõHÎ ¶ıÊÌ
ËÏfl¤@÷ ±ÎT›˘. ÷ıHÎı ÷˘ ¤√÷∞fiı ±ı¿ ‘˘· ‹ÎflÌ ÿÌ‘Ì. ¤√÷∞ ¿o¥
⁄˘S›Î fiÏË. √…flÎ÷fiÎ ËÏfl¤@÷˘◊Ì ±Î ÁËı‰Î›_ fiÏË. ÷ı◊Ì ±ıfiı ‘y˘
‹ÎflÌfiı ’λ˘ ’ÎÕu˘.
’λ‚◊Ì ¤√÷∞±ı ÷ı ËÏfl¤@÷˘fiı Ã’¿˘ ±Î’÷Î_ ¿èÎ_ — “±Î’HÎı
ÁËfi ¿fl‰_.” ‰‚Ì ⁄˘S›Î — “¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷fi˘ ’ZÎ flά‰˘.”
±ı‰Ì flÌ÷ı ‹Ë‰Î‹Î_ ’HÎ ◊˘Õ˘ ¶ıʤΉ Ω√˛÷ ◊›˘ Ë÷˘, ’HÎ
¤√÷∞fiÎ ≠÷Î’◊Ì ¿˘¥ ¿Î_¥ μ’ÎÏ‘ ¿flÌ Â¿÷_ fiÏË. ¤√÷∞±ı ±Î
ËÏfl¤@÷˘fiı ¬Ò⁄ Á¬ ±Î’Ì Ï‰ÿΛ ¿›Î˝. ’λ‚◊Ì ‰fl÷η Á‹ˆ›Î‹Î_
Á_÷˘fiÎ μ’ƒ‰◊Ì ËÏfl¤@÷˘fiı ‹Ë‰Î …‰ÎfiÌ ’HÎ ⁄_‘Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì
Ë÷Ì. ’HÎ ÂÒfl‰Ìfl ËÏfl¤@÷˘±ı ¿˘¥fiÌ ‹Ë˘⁄÷‹Î_ fi ·ı‰Î÷Î_ ¤√÷∞fiÎ_
ÿ½fiı ‹Ë‰Î ±Î‰‰Îfi_ «Î· flÎA›_ Ë÷_.
…ı ËÏfl¤@÷˘ ‹Ë‰Î ¤√÷∞fiÎ Á‹Î√‹ ‹ÎÀı ±Î‰÷Î ÷ı‹fiı ±¬_Õ
¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fi-Á‹Î√‹fi˘ ·Î¤ ‹‚÷˘. ’ÎhÎ÷Î ≠‹ÎHÎı ¤√÷∞ ’HÎ
Á˙fiı Á¬ ±Î’÷Î.
¤√÷∞ ¿Ëı÷Î — “…ı‰Î ‹ËÎflÎ… ±ZÎfl‘΋‹Î_ »ı, ±ı‰Î … ±ËŸ
‹fiW›Î¿Îflı »ı ÷ı‹Î_ ÷·‹ÎhÎ Œıfl fi◊Ì ó ±ı‹ Á‹…¢ I›Îflı … Á‰˝ ¿Î›˝
ÏÁ© ◊Âı. ⁄‘Îfiı ±Î …Õ¤fl÷ …ı‰Î ◊‰_ ’ÕÂı. ÷ı ‰√fl Á¬ fiÏË ±Î‰ı. ±Î
fifl¿¿<_Õ …ı‰Î ωʛÁ¬‹Î_ ’ÕuÎ flË̱ı ÷ı ¿fl÷Î_ ±ZÎfl‘΋‹Î_ «ÎS›Î fi
…¥±ı ?” ¤√‰Îfi fiı Á_÷‹Î_ ΩıÕΉÎfiÌ ±ÿ˚¤÷ ‰Î÷˘ ¤√÷∞ ¿fl÷Î.
26. √œÕ΋Î_ …‚{Ì·HÎÌfi˘ Á‹ˆ›˘
Á_‰÷ 1952‹Î_ …‚{Ì·HÎÌfiÎ Á‹ˆ›Î μ’fl ¤√÷∞ √œ’fl ’‘Îflı
÷ı‰Ì √˘Ã‰HÎ ›iÎ’flÊÿÎÁ∞±ı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fiı ‹‚Ìfiı ¿flÌ Ë÷Ì. ’»Ì
√œÕ΋Î_ …‚{Ì·HÎÌfi˘ Á‹ˆ›˘ 49
Á˙ ËÏfl¤@÷˘fiı ’HÎ ÷ıfiÌ ΩHÎ ¿flÌ. Á˙ √œÕÎ ¤ı√Î ◊›Î.
±Î Á‹ˆ›Î ≠Á_√ı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ÷◊Î ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ Áÿ˚√fl±˘fiÎ
±ÎÁfiı, ÷ı‹… ·Z‹Ì‰ÎÕ̱ı ±fiı ‹_Ïÿflı Á˙ Á_÷˘-ËÏfl¤@÷˘fiı ¤√÷∞
ÿ½fifi_ Á¬ ±Î’÷Î. ¿˘ÃÎfḻı ⁄_‘Ì ¿flÌ Ë÷Ì, ±ıÀ·ı ¤√÷∞ ‰Î÷˘
±˘»Ì ¿fl÷Î.
“¤√‰Îfifi_ Á¬ ¿ı‰_ ËÂı ?” ±ı‰˘ ≠ë ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…ı ¤√÷∞fiı
’˘÷Îfiı ±ÎÁfiı ⁄˘·Î‰Ìfiı ’Ò»u˘, I›Îflı ¤√÷∞±ı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı “¤√‰ÎfifiÎ
Á¬‹Î_ …ı ±ÎÁ@÷ ◊›˘ ˢ› ÷ıfiÎ_ fiıh΋Î_ Á¬fiÌ ÂıÕu˘ ±Î‰ı ±fiı ÿÁ
≥„Lƒ›˘ ±fiı «Îfl ±_÷—¿flHÎ ÃflÌ Ω›. …ıfiı ¤√‰ÎfifiÎ Á¬fi˘ ±fi¤‰
◊›˘ ˢ› ÷ıfi_ ‹fi ¤√‰ÎfifiÌ ‹ÒÏ÷˝fiı ‹Ò¿Ìfiı ⁄Ì…ı ±ÎÁ@÷ ◊Λ … fiÏË.
‹@÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì±ı ¿èÎ_ ¿ı …ı √fl‹¬Ì ◊Λ ÷ıfiı … ±ı Á¬fi˘ ±fi¤‰
◊Λ »ı.” ±Î flÌ÷ı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ≠Á_√˘’ÎkÎ ¤√÷∞fiÎ Á‹Î√‹fi˘
·Î¤ ·¥ ·ı÷Î ±fiı ¿Ú÷Î◊˝’b_ ±fi¤‰÷Î.
Ëı÷‰Î‚Î Á_÷˘fiÌ Á¤Î‹Î_ ¤√÷∞ V’WÀ ‰Î÷˘ ¿fl÷Î. ÷ı±˘ ¿Ëı÷Î —
“¤√‰ÎfifiÎ ±ı¿Î_Ï÷¿ Á_÷fiı ωÊı ±ÎI‹⁄Ï© ±ı … ¿S›ÎHÎfi_ ±ÁΑÎflHÎ
ÁΑfi »ı. lÌ∞‹ËÎflÎ…ı ‹˘ZÎfiÌ «Î‰Ì ±ı‰Î Á_÷fiı ±Î’Ì »ı ±fiı Á_÷ ±ı
‹˘ZÎfi_ ¶Îfl ⁄÷ÎT›_ »ı. ±ı‰Î Á_÷fiı ‹fi, ¿‹˝, ‰«fiı Áı‰Ìfiı ±ı¿Î_Ï÷¿ ‘‹˝
ÏÁ© ¿fl‰˘ ’fl_÷ ÷ı‹fi˘ ƒ˘Ë fi ¿fl‰˘. fiÎ√ÕÎ ⁄Ήα˘±ı ‹ËÎflÎ…fiı
÷·‰Îfl◊Ì ÕÎfl˘ ÿ¥fiı ·Ì·Ì ¤Î∞ ÷˘Õ‰Îfi_ ¿èÎ_. ‹ËÎflÎ…ı fi ÷˘ÕÌ ±fiı
¿èÎ_ — “±‹Îfl˘ ÿ›Î‚ V‰¤Î‰ »ı ’HÎ Ωı ¿˘¥ ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷fiı øÒfl
º„WÀ±ı …\±ı ÷˘ ±ıfiÌ ±Î_¬ Œ˘ÕÌ fiά̱ı ±fiı ËÎ◊ı ¿flÌfiı ¤√‰ÎfifiÎ
¤@÷fiı ÿ—¬‰ı ÷˘ ÷ıfi˘ ËÎ◊ ¿Î’Ì fiά̱ı ±ı‰˘ ÷ıfi˘ ±¤Î‰ ±Î‰ı »ı.”
‹ÎÀı ¿˘¥ ƒ˘Ë ¿flÂı ÷˘ ËıflÎfi ◊¥fiı ‹fl‰_ ’ÕÂı ±ı ÏÁ©Î_÷ Á‹…‰˘.”
’»Ì Á_÷˘±ı ’Ò»u_ — “÷‹ı K›Îfi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl˘ »˘ ?”
I›Îflı ¤√÷∞ ¿Ëı — “‹fiı K›Îfi ¿fl÷Î_ fi◊Ì ±Î‰Õ÷_. Ë_ V‰Î‹ÌfiÌ
¿Ú’Î◊Ì ±Î ÿıË ¤Ò·Ì Ω™ »\_ ±fiı ÷‹ı ⁄ıÃÎ »˘ ±ı‹ ‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝ ÿı¬_
»\_. ÂOÿ ±Î‰ı ÷˘ ¿ÎfifiÌ T≤ÏkÎ ¬ıÓ«Ì ·™ »\_. ±ıÀ·_ ±Î‰Õı »ı ⁄Ì…\_ fi◊Ì
±Î‰Õ÷_. ‹ÎÀı …ıfiı ¤√‰Îfifiı ’΋‰Î ˢ›, ÷ıfiı ≥„Lƒ›˘, ±_÷—¿flHÎ ∞÷‰Î_
±fiı ÂÒfl‰Ìfl ◊‰_.”
50 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
“¬fl_ iÎÎfi ◊›_ @›Îflı ¿Ëı‰Î› ? ÷˘ …ı‹ ÷·‰Îfl fiı Q›Îfi fi˘¬Î_ ¬¬Õı,
÷ı‹ ÿıË fiı ±ÎI‹Î fi˘¬Î_ …HÎΛ I›Îflı iÎÎfi ◊›_ ¿Ëı‰Î›. ±_÷—¿flH΋Î_
¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı Á_¿S’ fi ∂Ãı. Á_¿S’fiı ¿ÎœÌ fiάı !”
’»Ì ⁄˘S›Î — “ÿıË ≥„Lƒ›˘, ±_÷—¿flHÎw’Ì ⁄ËÎfl‰ÏÀ›Î ¿ıÕı ’ÕuΠˢ›
÷ıfiı ¨CÎ ¿ı‹ ±Î‰ı ? ¿Î‹-ø˘‘ÎÏÿ¿ ÿ˘Ê˘ ±Î√‚ √flÌ⁄ fi ◊‰_, ±ıfiÌ
±Î√‚ ‰ÎCÎ ◊‰_ ±fiı ‹ËÎflÎ…fiı ≠Î◊˝fiÎ ¿fl‰Ì — ‹ÎflÎ ±_÷fl‹Î_ Ï⁄flÎΩı.”
±Î ≠¿Îflı ⁄˛õw’ ◊¥fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ΩıÕΉÎfiÌ ±ÿ˚¤÷ ‰Î÷˘ ¿flÌ.
±Î Á‹ˆ›Î‹Î_ ËÏfl¤@÷˘±ı ›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiÎ ¤HΉΠωÊı ¤√÷∞fiÌ
±ÎiÎÎ ‹Î√Ì. ¤√÷∞±ı ¿èÎ_ — “flÎ…¿˘À T›‰V◊Î ◊Λ ÷˘ ¤HΉ_. ’HÎ
¿ÎÂÌ …‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì. ±Î ›iÎ’flÊÿÎÁ∞ ÷˘ ËÏfl¤@÷˘fiÎ_ ±_÷fl
«˘A¬Î_ ¿fl‰ÎfiÌ ÁΉflHÎÌ »ı. ÷ı ’flÿı …Âı ÷˘ ËÏfl¤@÷˘ Â_ ¿flÂı ?”
±ı¿ ‰¬÷ ¤√÷∞ ‹ÎfiÎ ¤√÷fiı ±ÎÁfiı ⁄ıÃÎ Ë÷Î. ÷ı‹HÎı ¤√÷∞fiı
Ϭ΋HÎ ±Î’÷Î_ ¿èÎ_ — “◊˘ÕÎ Ïÿ‰Á ∞‰‰_ fiı ±Î ÷‹ÎflÎ ⁄Î⁄·Î …ı‰Î
ÏÂW›˘‹Î_ ⁄_‘Î÷Î fiÏË, fiÏË ÷˘ Á˙fiı ‘΋‹Î_ ·¥ …‰Î ’ÕÂı.”
±ıÀ·ı ¤√÷∞±ı ÷ı‹fiı ¿èÎ_ —
“±Î ËÏfl¤@÷˘fiı ⁄Î⁄·Î ¿Ëı‰Î› … ¿ı‹ ? Ë_ ÷˘ ±Î ËÏfl¤@÷˘fiı
⁄˛õfiÌ ‹ÒÏ÷˝ ÿı¬_ »\_. ±ı‹fiı ⁄Î⁄·Î ¿Ë̱ı ÷˘ ∞‰ fiΠ’Î‹Ì Ω›.
‹ËÎflÎ…fiÌ ≥E»Î ˢ› ÷˘ ±Î‰Î ¤√‰ÿÌ ¤ı√_ ÷˘ …L‹˘…L‹ flË̱ı.”
“√‹ı ±ıÀ·Ì ±ÎI‹ÎfiÌ ‰Î÷˘ ¿fl˘ ’HÎ ±ÎI‹Îw’ fi ◊‰Î›. ‹Ïˋαı
ÁÏË÷ ¤„@÷ Ωı¥±ı. …ı‹ ÿÁ-⁄Îfl ‰Ê˝fiÌ ¿L›Î ˢ› ±fiı ÷ıfiı ZΛ fl˘√
·Î√ ’Õı ÷˘ ÷ı ¿L›Î ›‰Îfi ◊›Î ‹˘fl … ‹flÌ Ω›. ÷ı‹ ‹ÎËÎIQ› ωfiÎfiÌ
¤„@÷ ’Ïfl’@‰ ◊÷Ì fi◊Ì. ±_÷ı fiΠ’΋ı »ı. ’HÎ …ıfiÎ xÿ›‹Î_ ‹ÎËÎIQ›
ÁÏË÷ ¤„@÷ ˢ› ÷˘ ⁄ÌΩ ¿S›ÎHοÎflÌ √HÎ fi ˢ› ÷˘ ’HÎ ÷ıfiÎ xÿ›‹Î_
Á‰ı˝ ±Î‰ı »ı.”
±Î ≠‹ÎHÎı ¿◊ΉÎ÷νfi_ ±·˙Ï¿¿ Á¬ Á˙fiı ±Î’Ì ¤√÷∞ ‹Ë‰Î ’‘Λν.
27. …^fiÎ√œ‹Î_ ±’Ò‰˝ ÁL‹Îfi
ÁIÁ_√‹Î_◊Ì Ï‰‹¬ ◊›Î I›Îflı ¤√÷∞±ı …^fiÎ√œ ‹_Ïÿfl »˘Õu_ Ë÷_.
’»Ì ±fiı¿ μ’ÎÏ‘ ±fiı ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fiÌ ±ÎiÎÎ ‰√fl …^fiÎ√œ …‰Îfi˘
…^fiÎ√œ‹Î_ ±’Ò‰˝ ÁL‹Îfi 51
¬ÎÁ ≠Á_√ ±ÎT›˘ fi Ë÷˘. ’fl_÷ ›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiı ω«Îfl ±ÎT›˘ ¿ı “F›Î_
¤√÷∞fi_ ±’‹Îfi ◊›_ Ë÷_ I›Î_ … ÷ı‹fi_ ¤T› ÁL‹Îfi ◊‰_ Ωı¥±ı.”
›iÎ’flÊÿÎÁ∞±ı ±Î ≠‹ÎHÎı ω«ÎflÌ Á_‰÷ 1953‹Î_ …^fiÎ√œ‹Î_
…L‹ÎWÀ‹ÌfiÎ Á‹ˆ›Î μ’fl ¤√÷∞fiı ’‘Îfl‰Î, ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fiı ‹‚Ìfiı
±ÎiÎÎ’hÎ ·¬ÎT›˘.
¤√÷∞ …^fiÎ√œ ’‘Λν. …^fiÎ√œ VÀıÂfi◊Ì … ÷ı‹fi_ ±Î«Î›˝
‹ËÎflÎ…fiÌ ÁÎ◊ı ‰Î…÷ı-√Î…÷ı Á΋ˆ›_ ◊›_. ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ…fiÌ …ı‹ …
¤√÷∞ ÷◊Î ÁÎ◊ıfiÎ ËÏfl¤@÷˘fiı ±ı¿ ÁÂ˘Ï¤÷ √ÎÕÌ(⁄√Ì)‹Î_ ’‘flÎT›Î
Ë÷Î. ‹_Ïÿfl‹Î_ ’HÎ μ÷ÎflÎfiÌ μk΋ Á√‰Õ ¿flÌ Ë÷Ì. ±Î ⁄‘Ì ›˘…fiÎ
›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiÌ √˘Ã‰ı·Ì Ë÷Ì. ¿˘ÃÎflÌ ∞¤Î¥fi˘ ’HÎ ÁË¿Îfl Ë÷˘.
“¤√÷∞ …^fiÎ√œ ’‘Λν »ı” ÷ı Á‹Î«Îfl √΋‹Î_ Á˙fiı ‹Y›Î. ÷ı◊Ì
Á˙ fiÎ√fl ËÏfl¤@÷˘ ¤√÷∞fiÎ_ ÿ½fiı ±ÎT›Î. V‰Î‹ÌfiÎ ‹‚ı·Î …^fiÎ Á_÷˘
- ⁄΂‹¿<_ÿÿÎÁ∞ ÷◊Î Ω√Î V‰Î‹Ìfi˘ ±ËŸ ¤√÷∞ ÁÎ◊ı ‹ı‚Î’ ◊›˘.
’˘÷ÎfiÎ Ëı÷‰Î‚Î ËÏfl¤@÷˘ ’ÎÁı ¤√÷∞±ı ±ËŸ ‹_Ïÿfl‹Î_ flÁ˘¥
±’ΉÌ. Á_÷˘-ËÏfl¤@÷˘fiı ¬Ò⁄ ≠ı‹◊Ì …‹ÎÕuÎ.
Á‹ˆ›ÎfiÎ Ïÿ‰Á˘ ÿflÏ‹›Îfi ¤√÷∞ ’˘÷ı fl˘… Á¤Î‹_Õ’‹Î_ ’‘Îfl÷Î.
‰‚Ì, ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ’ÎÁı ±fiı ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ Áÿ˚√fl±˘fiÎ ±ÎÁfiı ÷◊Î
Ω√Î V‰Î‹Ìfiı ±ÎÁfiı ’HÎ …÷Î. ÿflı¿ …B›Î±ı ¿◊ΉÎ÷νfiÎ ≠Á_√
fiÌ¿‚÷Î. ±ËŸfiÎ …^fiÎ Á_÷˘ ÷◊Î ËÏfl¤@÷˘ Á˙ ¤√÷∞fiı ±˘‚¬÷Î ¿ı
V‰Î‹ÌfiÎ ±Î ’fl‹ ¿Ú’Î’ÎhÎ ÏÂW› »ı ±fiı V‰Î‹Ìfiı ±ı‹HÎı ¬flı¬flÎ flÎ∞
¿›Î˝ »ı. ÷ı◊Ì CÎHÎÎ Á_÷˘ ¤√÷∞fiı ÿoÕ‰÷˚ ’HÎ ¿fl÷Î.
±Î◊Ì ±ı¿ fiÎ√fl ËÏfl¤@÷ ÕÎ". μÏ‹›ÎÂ_¿flı ’˘÷ÎfiÎ √fl ⁄΂‹¿<_ÿ-
ÿÎÁ∞fiı ’Ò»u_ — “±Î ≠Î√∞ ¤√÷ …ı‰Î ÿfl∞ œ˘Ï·›Î μ’fl ⁄ıÁı ±fiı
Á_÷˘ ±ı‹fiı ÿoÕ‰÷˚ ¿flı ?”
I›Îflı V‰Î‹Ì ËÁÌfiı ⁄˘S›Î — “≠Î√∞ ¤√÷fiı ÷˘ ÷‹ı ±˘‚¬÷Î
fi◊Ì. √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ìfiı ÷˘ ±ı‹HÎı ±ı‰Î flÎ∞ ¿›Î˝ »ı ¿ı Á˘fiÎfiÎ
ÏÁ_ËÎÁfi‹Î_ ±ı‹fiı ⁄ıÁÎflÌ, Á˘fiÎfiÌ ±Îfl÷Ì μ÷Îfḻı ÷˘ ’HÎ ±˘»\_ »ı.”
±Î ≠Á_√ı …^fiÎ√œfiÎ V‰Î‹ÌfiÎ ¿Ú’Î’ÎhÎ fiÎ√fl ËÏfl¤@÷˘ «¿<¤Î¥,
ÁÿÎÂ_¿fl¤Î¥ ‰√ıflı ’HÎ ¤√÷∞fiı Ωı¥ √ÿ˚√ÿ ◊¥ √›Î. …^fiÎ …^fiÎ
52 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷ …^fiÎ√œ‹Î_ ±’Ò‰˝ ÁL‹Îfi 53

≠Á_√˘fiÌ VQ≤Ï÷ ¿flÌfiı ÷ı±˘ ⁄˘S›Î — “≠Î√¤Î ! ≠Î√¤Î ! ÷‹ı ÷˘ V‰Î‹ÌfiÎ_

«Îflı› ±Î_«‚ ’Ì ·Ì‘Î. ±ı¿ Õ⁄¿˘› ⁄ÌΩ ÁÎfl flËı‰Î ÿÌ‘˘ fiÏË !”
¤√÷∞ ’HÎ ÷ı‹fiı Á˙fiı ‹‚Ìfiı CÎHÎÎ … flÎ∞ ◊›Î.
’˘÷ı V‰Î‹Ìfi˘ Á‹Î√‹ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿›˘˝ ? ¿ı‰Ì flÌ÷ı ’˘÷ı V‰Î‹ÌfiÌ
±ÎiÎÎ ’Î‚Ì ±fiı Áı‰Î ¿flÌ ? ÷ı ⁄‘Ì ≠ÁÎÿÌfiÌ ‰Î÷˘ ¤√÷∞ ±ËŸ
Á_÷˘-ËÏfl¤@÷˘fiı ¿fl÷Î. ⁄˛õw’ ◊¥ ¤√‰Îfi‹Î_ ΩıÕΉÎfiÌ ‰Î÷˘ ¿flÌ
ËÏfl¤@÷˘fiı Á¬‹Î_ ÷fl⁄˘‚ ¿flÌ ÿı÷Î.
¤√÷∞ ¿Ëı÷Î — “ΩHÎ’HÎÎw’ ÿfl‰Î…ı flËı‰_ ±fiı ’˘÷΋Î_ ¿›Î √HÎ
≠‰÷ı˝ »ı ÷ı ±˘‚¬‰_. ÷˘ ‹˘ÀÎ’flÊfiÌ ¿Ú’Î ◊Λ …. ‹˘ÀÎ’flÊ ’˘÷Î …ı‰Î
¿flÌ ÿı. ÁI’flÊfi˘ Á_⁄_‘ ◊›˘ ’HÎ ÁI’vÊ ’ÎÁı …ı Á„E«ÿÎfi_ÿ ⁄˛õfi_
Á¬ »ı ÷ı ·ı‰Î› fiÏË ÷˘ Á_⁄_‘ ÂÎ ¿Î‹fi˘ ? ‹ÎÀı ¤…fiÎfi_ÿÌ ◊‰_. ±fiı
’fl‹Îfi_ÿÌ ±˘‚¬‰Î. ±Îfi_ÿ hÎHÎ ≠¿Îflfi˘ »ı —
“ωʛÎfi_ÿÌ …@÷ ˈ, ¤…fiÎfi_ÿÌ ËÏflÿÎÁ;
’fl‹Îfi_ÿÌ ∞‰fi‹@÷ ˈ, F›Î¿Ì ¤›Ì ‰ÎÁfiÎ fiÎÂ.”
“’fl‹Îfi_ÿÌ Á_÷fiı ωÊı ∞‰ …ÕÌ ÿ¥±ı ÷˘ ±ı‰˘ ±Îfi_ÿ ±Î‰ı.”
“‹˘ÀÎ’flÊfiÎ √HÎ ·ı‰Îfi˘ V‰¤Î‰ »ı ±ı … ¤„@÷ »ı. ¤„@÷ ∞‰w’
»ı. ÿıË‹Î_ ∫σ›˘-±_÷—¿flHΠˢ› ’HÎ ∞‰ fi ˢ› ÷˘ ÂÎ ¿Î‹fi_ ? ÷ı‹
‰ˆflÎB›, iÎÎfi, ‘‹˝ Á‰ı˝ ˢ› ’HÎ ¤„@÷w’-∞‰ fi ˢ› ÷˘ Á‰ı˝ fi¿Î‹_ »ı.
‹ÎÀı ¤„@÷ ±ı ∞‰ »ı, ‰ˆflÎB› ±ı ’√ »ı, ‘‹˝ ±ı xÿ› »ı ±fiı iÎÎfi ±ı
±Î_¬ »ı. ∞¤ı ¿flÌfiı ¤…fi ¿flı ±fiı ±‘‹˝ Á√˝fiı ’ıÁ‰Î fi ÿı ÷˘ ⁄˛õw’
◊¥ Ω›.”
“‹fiW› ¿fl÷Î_ ≠ÎHÎÌfiı ‰‘Îflı ¬’ ˢ› »ı. ¿>÷fl_ ˢ› ÷ıfiı ⁄À¿<_ fl˘À·˘
ÿ¥±ı, ÷˘ ‰Î_Áı Œflı. ËÕı ¿fḻı ÷˘ …÷_ flËı ’HÎ ’λ\_ ±Î‰ı ±fiı CÎfl
ÁΫ‰ı. ÷ı‹ ¿>÷flÎ …ı‰˘ V‰¤Î‰ ˢ› ÷˘ ’HÎ ÃÌ¿. ±Î ÷˘ …flο ‹Îfi¬_Õfi
◊Λ ¿ı ÃÎ flËı fiÏË. ⁄Î¿Ì fl˘À·˘ ÷˘ ÁIÁ_√‹Î_ »ı, ±ı‹ …wfl ΩHÎΩı.”
“√˛_Ï◊±˘ ÷ÒÀ‰Ì CÎHÎÌ ¿ÃHÎ »ı. Ωı Á_’ÒHν ‰ˆflÎB› ±Î‰ı ÷˘ VfiıË√˛_Ï◊
÷ÒÀı, ¤√‰ÎfifiÎ V‰w’fi˘ Ïfiç› ◊Λ ÷˘ Á_›√˛_Ï◊ ÷ÒÀı, iÎÎfi ◊Λ ÷˘
±Ëo√˛_Ï◊ ÷ÒÀı, ±ÎI‹ÏfiWÃÎ ◊Λ I›Îflı ‹‹I‰√˛_Ï◊ ÷ÒÀı ±fiı Á_’ÒHν ‘‹˝ ±Î‰ı
I›Îflı ‹ˆ◊fi√˛_Ï◊ ¿ı xÿ›√˛_Ï◊ ÷ÒÀı »ı.”
54 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
±Î Á‹ˆ›Î‹Î_ Ω√Î V‰Î‹Ì ±fiı ¤√÷∞ ±ı¿⁄ÌΩfiÎ ±ÎÁfiı …÷Î
±fiı ¿◊ΉÎ÷ν ¿fl÷Î. Ω√Î V‰Î‹Ì Á‰˝ ËÏfl¤@÷˘fiı ¤√÷∞fiÎ ‹ÏË‹ÎfiÌ
CÎHÎÌ ‰Î÷˘ ¿fl÷Î ±fiı ¿Ëı÷Î, “¤√÷∞ ÷˘ V‰Î‹ÌfiÎ V◊Î’ı·Î √HÎÎ÷Ì÷
⁄Î√fiÎ √fl »ı ÷ı ±Î…ı ±Î’HÎfiı ±ı‹fi˘ ›˘√ ◊›˘ »ı ÷ı ’fl‹ ¤ÎB›fiÌ
‰Î÷ »ı.”
Ω√Î V‰Î‹ÌfiÌ ‰Î÷˘fi_ ¤√÷∞ Á‹◊˝fi ¿fl÷Î ±fiı ¿Ëı÷Î —
“±Î ·˘¿‹Î_ …ıÀ·Î ωʛ »ı ÷ı Ωı ‹‚ı ÷˘ ±Î ·˘¿‹Î_ ÿıËı ¿flÌfiı
ÁϬ›˘ flËı, ’HÎ ±_÷ı C΢fl÷‹ fifl¿fiı ’΋ı. Á_÷Á‹Î√‹◊Ì … ±_÷—¿flHÎ
Â© ◊Λ »ı.” ÷ı μ’fl ºWÀÎ_÷ ¿èÎ_ — “±ı¿ ‰ˆWHΉ ¤@÷ fiÎËÌ‘˘¥ ’ωhÎ
flËı, ±ÎËÎfl-ωËÎfl Â© ¿flı. ±ıÀ·ı ±_÷—¿flHÎ „V◊fl flËı ±fiı ¤…fifi_
Á¬ ±Î‰ı. ¿˘¥ ¿Î‹ ≠Á_√ı ÂıÃfiı ⁄ËÎfl√΋ …‰Îfi_ ◊›_. ’ÒΩ ¿fl‰Î ⁄ıÃÎ
’HÎ T≤ÏkÎ „V◊fl ◊¥ fiÏË. ±ıHÎı CÎfl‘HÎÌfiı ±Îfi_ ¿ÎflHÎ ’Ò»u_. ÷ıHÎı ¿èÎ_ —
“÷‹ı …ı ¿>‰Îfi_ ’ÎHÎÌ ¤flÌ ·ÎT›Î »˘ ÷ı ±Â© »ı.” ’»Ì ÷ı ⁄ÌΩ ¿>‰Îfi_
’ÎHÎÌ ·ÎT›Î. T≤ÏkÎ „V◊fl ◊¥. ±ÎËÎfl-ωËÎflfiÌ ÂÏ© ˢ› ÷˘ …
±_÷—¿flHÎ „V◊fl ◊Λ. ±_÷—¿flHÎ Â© ◊Λ ÷˘ … ¤√‰ÎfifiÌ VQ≤Ï÷ flËı.
“±Î ∞‰ ’˘÷ÎfiÎ ÿıËfiı Ω‚‰ı »ı. ÁÎ_… ’Õı ˉΠ¬Î‰Î Ω›. ±ı‹
±fiı¿ ≠¿Îflı ÿıËfiı Á¬Ì flά‰Î ‹_ÕÌ ’Õu˘ »ı. ’HÎ F›Î_ Á‘Ì √flfiı ‹fi
Á˘ÓM›_ fi◊Ì, I›Î_ Á‘Ì ¿o¥ … ¿›* fi◊Ì. ‹ÎÀı ∫σ›˘, ±_÷—¿flHÎfiı ÿÎ⁄Ìfiı
‰÷˝‰_, ωʛ ÁL‹¬ …‰Î ÿı‰Î_ … fiÏË. ’_«Ï‰Ê›fi_ …ı Á¬ »ı ÷ı
·Î_’ÕÎfiÎ ÷Î’ …ı‰_ »ı. ÷ı ±Î√‚ Á‚√÷_ Ω› fiı ’λ‚ ±˘·Î÷_ Ω›.
’HÎ ∞‰ ’_«Ï‰Ê›fi˘ ⁄_‘ÎHÎÌ ◊¥ √›˘ »ı.”
›iÎ’flÊÿÎÁ∞ ’ÎÁı √fl-‹ÏË‹ÎfiÎ f·˘¿˘ ⁄˘·Î‰Ì ‰Î÷˘ ¿flÎ‰Ì ’»Ì
’˘÷ı ¿èÎ_ —
“±_÷flfi_ ±iÎÎfi À΂ı ÷ı √fl. ‰‚Ì, …ı ⁄ËÎfl ÷◊Î ‹Î_ËÌ ’ωhΠˢ› ÷ı
√fl. …ıfiı Ωı¥fiı ‹fi «·Î›‹Îfi fi ◊Λ ±fiı T≤ÏkÎ „V◊fl ◊Λ ÷ı √fl.
’˘÷ÎfiÎ ±ÎÏl÷fiÎ ÿ˘Ê ÀÎ‚Ì Â© ¿flı ÷ı √fl ¿Ëı‰Î›. ‹‹ZÎ ◊¥fiı ¬˘‚Î
¿flı ÷˘ ÁΫΠ√fl ‹‚Ì Ω›. ‹ÎÀı ⁄˛ÎõÌ„V◊Ï÷‰Î‚Î ’flÊ ±˘‚¬‰Î.”
“±ı¿ ‰Î»fl_ ’˘÷ÎfiÌ ‹Î◊Ì »^À_ ’ÕÌfiı √˙Â΂ı √›_. ’HÎ I›Î_ ÷˘
’˘ÏÛΠ∂÷flı·Î ÷ı ÿÒ‘ ’̉ΠF›Î_ ‹˘œ<_ fiάı I›Î_ ’ÎÀ< ¬Î›. ÷ı ’ÎÀ< ¬Î¥fiı
±_Ï÷‹ ·Ì·Î 55
‹˘œ_ ÁÒ∞ √›_ ’HÎ ÿÒ‘fi_ Á¬ fi ±ÎT›_. ’»Ì ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfiı ’HÎ ‘Ή‰Î
Á‹◊˝ fi ◊›_. ÷ı‹ ÁΫΠ’flÊfiı ‹Ò¿Ìfiı ⁄Ì…ı ‰‚√ı »ı ÷ı ’ÎÀ ¬Î› »ı.”
“‹ÎÀı ’Îflı‰Î …ı‰_ ◊‰_. ’Îflı‰Î ¨«ı◊Ì ¨‘ı ‹Î◊ı ’Õı »ı, ÷ıfi˘ ‘HÎÌ
÷ıfiı {Ì·Ì ·ı »ı. ±ı‹ Ωı ±ÎiÎ΋Î_ À>¿À>¿ ‰÷a±ı ±fiı ÁI’flÊfiı ÿıË Á˘Ó’Ì
ÿ¥±ı, ÷˘ ¿o¥ ⁄Î¿Ì flËı fiÏË. ÿıËfiı ¬ÎÁÕÎ …ı‰_ ¿flÌfiı ’Îflı‰ÎfiÌ ’ıÃı
’Õ÷_ fiά‰_ ±ıÀ·ı Ω‚‰fiÎfl Ω‚‰Âı.”
±Î flÌ÷ı …^fiÎ√œfiÎ ±Î Á‹ˆ›Î‹Î_ ’‘ÎflÌ ¤√÷∞±ı ›iÎ’flÊ-
ÿÎÁ∞fiÎ ⁄‘Î ‹fi˘fl◊ ’ÒflÎ ¿›Î˝. Á‹Î√‹fi_ ¬Ò⁄ Á¬ ±ÎM›_. ÷ı‹… ⁄ÌΩ
’HÎ Á˙ Ëı÷‰Î‚Î ËÏfl…fi˘fiı ÁϬ›Î ¿›Î˝.
’»Ì ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ±fiı Á_÷˘fiÌ flΩ ·¥fiı fiÌ¿Y›Î. Ω√Î
V‰Î‹Ìfiı ÷˘ »^ÀÎ ’Õ÷Î_ ±Î_¬‹Î_ ±Î_Á ±Î‰Ì √›Î_. V‰Î‹ÌfiÎ ¿Ú’Î’ÎhÎ ⁄_fiı
¤@÷˘ ¬Ò⁄ ‹Y›Î (¤ıÀuÎ) fiı »ıS·Ì ωÿΛ ·Ì‘Ì. ¤√÷∞ √˘ÓÕ· ’‘Λν.
28. ±_Ï÷‹ ·Ì·Î
√˘ÓÕ·‹Î_ ›iÎ’flÊÿÎÁ∞±ı ¤HΉÎfi_ ’Ò»u_. ±ıÀ·ı ¤√÷∞±ı ¿èÎ_ —
“ÂÎVhÎ Á_⁄_‘Ì Ï‰zÎ ¤H›Î »˘ ±fiı ⁄˛õωzÎ ’HÎ ‹ıÓ ’ÒflÌ ¤HÎÎ‰Ì ·Ì‘Ì
»ı. ˉı ¿o¥ ±‘Ò fl_ fi◊Ì. ˉı ÷˘ ÷‹ı …ı‹ ÁϬ›Î flˢ »˘ ÷ı‹ Á˙fiı
ÁϬ›Î ¿fl˘.” ±ı‹ Á_÷-ËÏfl¤@÷˘fiı ÁϬ›Î ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì
›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiı Á˙fiÎ √fl’ÿı V◊ÎM›Î ±fiı ¬Ò⁄ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±ÎM›Î.
‹Ë‰Î ’Ë˘Ó«Ì ¤√÷∞±ı ‹_ÿ‰ÎÕ √˛ËHÎ ¿›˘˝. ΩHÎı ‘΋‹Î_ …‰Î
Á_¿S’ fi ¿›˘˝ ˢ› ! ¿ıÀ·Î¿ ËÏfl¤@÷˘fiı ’HÎ »ıS·Î_ ÿ½fi ‹ÎÀı ‹Ë‰Î
⁄˘·ÎT›Î. ‹_⁄¥◊Ì …ıÃÎ ¤√÷ ¿˘ÃÎflfi_ ¿Î‹ »˘ÕÌ ¤√÷∞fiÌ Áı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì
√›Î. √…flÎ÷‹Î_◊Ì ’HÎ √΋˘√΋◊Ì ËÏfl¤@÷˘ ÿ½fiı ±Î‰‰Î ·ÎB›Î.
¤√÷∞±ı ±Lfi »˘ÕÌ ÿÌ‘_ Ë÷_. ÷ı◊Ì Ïÿ‰Áı Ïÿ‰Áı „V◊Ï÷ CÎHÎÌ …
√_¤Ìfl ◊÷Ì …÷Ì Ë÷Ì. »÷Î_ ¤√÷∞ Á˙fiı ‘Ìfl… ±Î’÷Î ±fiı ‰Î÷˘
’HÎ ¿fl÷Î.
±Lfi¿>Àfiı Ïÿ‰Áı ‹_Ïÿfl‹Î_ ÿ½fiı ’‘Λν I›Îflı ËΩfl˘ ËÏfl¤@÷˘±ı
±ı‹fiÎ_ ÿ½fifi˘ ·Î¤ ·Ì‘˘. I›Îflı ’˘÷ı ⁄˘S›Î Ë÷Î — “‹ÎflÎ_ …ıfiı ±ı¿
‰¬÷ ÿ½fi ◊›Î_ ËÂı, ÷ıfiı Ë_ ±ZÎfl‘΋‹Î_ ·¥ …¥Â.”
56 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷ ±ˆr›˝ ÿ½fi 57

ËÏfl¤@÷˘ ¤√÷∞fiı ±Î ·˘¿‹Î_ ‰‘ flËı‰Î ±‰Îflfi‰Îfl ⁄Ë V÷Ï÷ …HÎΛ_. ±Ï÷› ÿ—¬ ◊›_. CÎHÎÎ μÿÎÁ ◊¥ √›Î. VfiÎfi ¿fl‰Î …÷Î Ë÷Î
¿fl÷Î, ÷ı‹… ÷ı‹fiı μÿÎÁ fi ◊‰Î ’HÎ ≠Î◊˝fiÎ ¿fl÷Î. I›Î_ ±ı¿Î±ı¿ ’ÕÌ √›Î ±fiı lÌ∞‹ËÎflÎ…ı ÿ½fi ÿÌ‘Î_. ‹ËÎflÎ… ⁄˘S›Î —
«ÎHÎÁÿ◊Ì ‰ˆz ‹fiÁ¬¤Î¥ ±ÎT›Î. ¤√÷∞fiÌ ÷ÎÁÌfl ≠‹ÎHÎı ◊˘Õ<_ “Ë_ @›Î_ √›˘ »\_, ÷‹Îfl΋Î_ ±¬_Õ flè΢ »\_.” ±ı‹ ¿ËÌ ’˘÷ÎfiÌ ¿˘À‹Î_
±˙Ê‘ ÷◊Î ÿÒ‘ ±ÎM›Î_; ’HÎ ¤√÷∞±ı ÷ı ±_√Ì¿Îfl fi ¿›*. √·Î⁄ fiı ‹˘√flÎfi˘ ËÎfl Ë÷˘ ÷ı ›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiı ’ËıflÎT›˘.
›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiı ‹Ë‰Î ±Î‰‰Î ¤√÷∞±ı fiÎ ’ÎÕÌ Ë÷Ì. ÷ı‹fi_ ÷ı‹fiÎ ±ı¿ ΩıÏ՛ΠÁ_÷fiı ±Î ÿ½fi ◊›Î_. ›iÎ’flÊÿÎÁ∞fi˘ ¢¿ ÿÒfl
‹fi ÷˘ ±¬_Õ ¤√÷∞ ’ÎÁı … Ë÷_. ±ı‹HÎı ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…fiı ωfi_÷Ì- ◊¥ √›˘. lÌ∞fiÎ ±Î √Ϥ˝÷ ÂOÿ˘◊Ì Á˙fiı Á‹Ω›_ ¿ı ‹ËÎflÎ…,
’hÎ ·¬Ìfiı ÁÎΩ ◊‰Î ≠Î◊˝fiÎ ¿flÌ. ’HÎ ¤√÷∞fiÌ ÿıËfiÌ „V◊Ï÷ ‰‘Îflı ›iÎ’flÊÿÎÁ∞ ±fiı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… …ı‰Î ’fl‹ ±ı¿Î_Ï÷¿ Á_÷‹Î_ ≠√À
¿◊‚÷Ì …÷Ì Ë÷Ì. ËÏfl¤@÷˘ ¤√÷∞fiÌ Á‰˝≠¿Îflı Áı‰Î ¿fl÷Î ’HÎ … »ı.
±ı‹fi˘ ‹_ÿ‰ÎÕ Ωı¥fiı Á˙ ⁄Ë ÿ—¬Ì ◊÷Î.
Á_‰÷ 1954fiÎ ¿ÎÏ÷˝¿ Áÿ 13fiÎ Á‰Îfl◊Ì … ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ 29. ±ˆr›˝ ÿ½fi
„V◊Ï÷ √_¤Ìfl ⁄fiÌ √¥ Ë÷Ì. fl˘… ÷˘ fiÎËÌ‘˘¥ ’ÒΩ ¿fl÷Î. ’HÎ ±Î…ı Á_‰÷ 1914‹Î_ ¤√÷∞ ‹Ë‰ÎfiÎ ËÏfl¤@÷˘ ÁÎ◊ı …^fiÎ√œ V‰Î‹ÌfiÎ_
ÿıËfiÌ Ïø›Î ¿fl‰ÎfiÌ ’HΠ„@÷ fi Ë÷Ì. ≠¤ÿÎÁ ‰√ıflı ËÏfl¤@÷˘ ÿ½fiı …÷Î Ë÷Î. ’W¿‚ ‰flÁÎÿfiı ·Ì‘ı flV÷΋Î_ ÂıhÎ_∞ fiÿÌ ⁄ı ¿Î_Ãı ±Î‰Ì
¤√÷∞fiÌ ±ÎÁ’ÎÁ ‰ŸÀ‚Î¥ √›Î. ¤√÷∞ ±ı¿ÿ‹ ⁄˘·‰Î ·ÎB›Î — Ë÷Ì. ’ÎHÎÌ‹Î_ ÷ÎHÎ ’HÎ CÎb_ Ë÷_. ÷ı◊Ì Ë˘Õ̉΂Πfiı ⁄ÌΩ ‹ÁÎŒfl˘ ¿Î_Ãı
“‹fiı ‰fl÷η S›˘.” ⁄ıÃÎ Ë÷Î. ¤√÷∞±ı ÷˘ ËÏfl¤@÷˘fiı ÏËo‹÷ ±Î’Ìfiı ¿èÎ_ — “±Î’HÎı
’»Ì ±ı¿Î±ı¿ ’◊ÎflÌ‹Î_ ⁄ıÃÎ ◊¥ √›Î ±fiı V‰„V÷¿ ±ÎÁfi ‰Î‚Ìfiı, ‹ËÎflÎ… V‰Î‹Ìfiı Á_¤ÎflÌfiı ∂÷flÌ …¥Â_.” ±ı‹ ¿ËÌ ’˘÷ı ±Î√‚ «ÎS›Î.
fiÎÕÌ≠ÎHÎ Á_¿ı·Ì Á‹ÎÏ‘V◊ ◊¥ √›Î. ±ı ≠‹ÎHÎı ±ı¿T≤ÏkÎ ¿flÌ ¤√÷∞ ˢÕ̉΂α˘±ı CÎHÎÌ fiÎ ’ÎÕÌ, ’HÎ ‹ËÎflÎ… fiı V‰Î‹ÌfiÌ ‹ÒÏ÷˝ ‘ÎflÌfiı
V‰÷_hÎ ◊¿Î ±ZÎfl‘΋‹Î_ ’‘Λν. ËÏfl¤@÷˘ ±Î «ıWÀÎ Á‹∞ Â@›Î fiÏË. «Î·÷Πˢ› ÷ıfiı ‹fl‰Îfi˘ ¤› Âıfi˘ ?
’»Ì ¬ÎÀ·Î‹Î_ ÁÒ‰Î›Î˝. fiÎÕÌ Ωı¥ ’HÎ ÷ı ⁄_‘ ’ÕÌ √¥ Ë÷Ì.
ΩHÎı ‰Ì…‚Ì ’ÕÌ Ë˘› ÷ı‹ Á˙ ±‰Î¿˚ ⁄fiÌ √›Î ! Á˙ ’˘¿ı ’˘¿ı
fl˘‰Î ·ÎB›Î. ’»Ì ¿˘ÃÎflÌ …ıÃÎ ¤√÷ı Á˙fiı ÂÎ_÷ ¿›Î˝.
¤√÷∞fiı ¤˘Ó› μ’fl ·Ì‘Î. ±ı‹fiÌ ±Î√‚ ±¬_Õ ‘Òfi Âw ¿flÌ. ◊˘ÕÌ
‰Îfl‹Î_ ±Î ÿ—¬ÿ Á‹Î«Îfl Á‰˝hÎ ’Ë˘Ó«Ì √›Î. ±Î¬Î √΋‹Î_ ¤√÷∞fiÎ
≠I›ı Á˙fiı ¤Î‰. ÷ı◊Ì ËΩfl˘ ‹fiW›˘ ÿ½fiı ¤ı√Î ◊¥ √›Î. ¤√÷∞±ı
±√Îμ◊Ì ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı ‹ÎflÌ ±_Ï÷‹ Ïø›Î ±‹ÎflÌ iÎÎÏ÷fiÌ flÌ÷ ≠‹ÎHÎı ¿fl¢
’HÎ Á¬Õ ‰√ıflı ·Î‰Â˘ fiÏË.
÷ı ≠‹ÎHÎı ‹Î·HÎ fiÿÌfiı ¿Î_Ãı e·«_ÿ ÂıÃfiÌ ‰ÎÕÌ‹Î_ ⁄Ì…ı Ïÿ‰Áı Á‰Îflı
ωϑ’Ò‰˝¿ ¤√÷∞fiÎ ’_«¤˙Ï÷¿ ÿıËfi˘ ±„BfiÁ_V¿Îfl ËΩfl˘ ËÏfl¤@÷˘fiÌ
ËÎ…flÌ‹Î_ ◊›˘.
±Î Á‹Î«Îfl◊Ì ›iÎ’flÊÿÎÁ∞fiı ΩHÎı ‰Ø’Î÷ ◊›˘ ˢ› ÷ı‹
58 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷
fiÿÌfiÌ ‹K›‹Î_ ’ˢÓE›Î I›Î_ »Î÷Ì Á‘Ì ’ÎHÎÌ. ⁄Ë ÷ÎHÎ ’HÎ fiÏË.
¤√÷∞fiÌ ’λ‚ ËÏfl¤@÷˘ ’HÎ «ÎS›Î ±ÎT›Î. ¿Î_Ãı ⁄ıÃı·Î ˢÕ̉΂Πfiı
⁄ÌΩ ‹ÎHÎÁ˘ ÷˘ ±Î ¤@÷˘fiÌ l©Î fiı gË‹÷ Ωı¥ … flèÎÎ !
±Î√‚ «Î·÷Î_ ±ı¿ ËÏfl¤@÷fiı ¿>÷fl_ ¿flÕu_. ¤√÷∞±ı ÷ıfiı ËÎ◊
ŒıflT›˘ fiı ÿÿ˝ ±˘»\_ ◊¥ √›_.
◊˘Õı ±Î√‚ √›Î I›Î_ ¤√÷∞fiÎ ‹˘ÀΤΥ fiflÏÁ_ˤΥfiı ¿Î‚˘ fiÎ√
¿flÕu˘. Á˙ √¤flΛΠ’HÎ ¤√÷∞±ı Á˙fiı ÏËo‹÷ ±Î’÷Î_ ¿èÎ_ — “‹ËÎflÎ…fiı
≠Î◊˝fiÎ ¿fl˘. ÁÎfl_ ◊¥ …Âı.” V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ‹_hÎfiÎ ≠¤Î‰◊Ì fiı ÁI’flÊfiÎ
‰«fiı ◊˘ÕÌ … ‰Îfl‹Î_ ’ÌÕÎ ±˘»Ì ◊¥ √¥.
±Î√‚ …÷Î_ ·Ò_ÀÎflα˘ ‹Y›Î. ÷ı‹fiı ’HÎ ÏÂfl΋HÎ ¿fl‰Î ÁÎ◊ı ⁄ıÁÎÕÌ
›„@÷’Ò‰˝¿ Á˙ »À¿Ì √›Î. ±Î flÌ÷ı ¤√÷∞fiÎ ≠÷Î’ı ±fiı¿ ωCfi˘ ±Î‰÷Î_
»÷Î_ ‹Ë‰ÎfiÎ ËÏfl¤@÷˘ V‰Î‹Ìfi˘ Á‹Î√‹ ¿fl‰Î …‰Îfi_ «Ò¿÷Î fiÏË.
ÖÖÖ
Á_‰÷ 1943fiÌ Áη‹Î_ ¤√÷∞ ËÏfl¤@÷˘fi˘ Á_CÎ ·¥fiı √œÕÎ
±Î‰÷Î Ë÷Î. flV÷΋Î_ ¬Ò⁄ ‰flÁÎÿ ’Õu˘. ±_‘Îfl_ C΢fl ◊¥ √›_. ‹Î√˝ ÁÒ{ı
fiÏË. ‰‚Ì, ¿Î_ÀÎ ¿Î_¿flÎ ’HÎ ⁄Ë ‰Î√ı ±ıÀ·ı ËÏfl¤@÷˘ ⁄Ë ±¿‚ΛÎ. ’»Ì
¤√÷∞±ı Á˙fiı ±ı¿ …B›Î±ı ¿_Õ΂_ ‰Î‚Ìfiı ⁄ıÁΛν. Á˙fiı ±ı¿⁄ÌΩfiÎ
±ˆr›˝ ÿ½fi 59
±_√ÒÃÎ ’¿Õ‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ¿flÌ ±fiı ±Î_¬˘ ‹Ÿ«Ì ¤…fi ¿fl‰Î ¿èÎ_. ◊˘ÕÌ ‰Îfl
’»Ì Á˙fiı …√ÎÕuÎ. I›Î_ ⁄‘ÎfiÎ ±Îç›˝ ‰E«ı Á˙±ı Ωı›_ ÷˘ Á˙ √œÕ΋Î_
CÎı·Î ¿Î_Ãı ⁄ıÃÎ Ë÷Î. Ωı÷Ωı÷΋Î_ ¤√÷∞±ı Á˙fiı √œÕı ‹Ò¿Ì ÿÌ‘Î.
ÖÖÖ
±ı¿ ‰Îfl ‹Ë‰ÎfiÎ ¿Îfi∞ ÿfl∞, ¤√÷∞ ÁÎ◊ı √œ’fl √›Î Ë÷Î.
±ËŸ ⁄_fiı Ãο˘fl∞fiÎ ‰ÎCÎÎ Á̉÷Î Ë÷Î. ‰fl÷η◊Ì ±Î«Î›˝ ‹ËÎflÎ… ’HÎ
√œÕı ’‘Λν. ÷ı◊Ì Á˙ ±ı‹fi_ Á΋ˆ›_ ¿fl‰Î √›Î. ¤√÷∞ ’HÎ ¿Îfi∞¤Î¥
ÁÎ◊ı ‹ËÎflÎ…fiÎ_ ÿ½fiı √›Î. ‹ËÎflÎ… ¤√÷∞fiı Ωı¥ flÎ∞ ◊›Î fiı
’˘÷ÎfiÌ ¿˘À‹Î_ √·Î⁄fi˘ ËÎfl Ë÷˘ ÷ı ¤√÷∞fiı ±ÎM›˘. ¤√÷∞±ı ÷ı
≠ÁÎÿÌfi˘ ËÎfl ¿Îfi∞¤Î¥fiı ±ÎM›˘. I›Îfl◊Ì ¿Îfi∞¤Î¥ fiı ‹ËÎflÎ…fiÌ fiı
V‰Î‹ÌfiÌ ‹ÒÏ÷˝ ±¬_Õ ÿı¬Î‰Î ·Î√Ì. hÎHÎ ‰Ê˝ ’»Ì ±ı‹fiÎ_ ·Bfi ◊›Î_
±ıÀ·ı ‹ÒÏ÷˝ ÿı¬Î÷Ì ⁄_‘ ◊¥.
ÖÖÖ
‹Ë‰Î‹Î_ ¿˘·ıflÎfi˘ fl˘√«Î‚˘ Œı·Î›˘. ÷ı‹Î_ ω߷¤Î¥fiÎ ÿÌ¿flÎfiÌ
‰Ëfiı ’HÎ ¿˘·ıflÎ ◊›˘. ¤√÷∞ ’ÎÁı ¿˘¥ ¿˘·ıflÎfiÎ ÿÿa ÁÎΩ ◊‰Î ‹ÎÀı
≠Î◊˝fiÎ ¿fl÷Î I›Îflı ¤√÷∞ ÷ı‹fiı Ëfi‹Îfi∞fiı ÷ı· «œÎ‰‰Îfi_ ¿Ëı÷Î
±fiı ÷ı‹fiı ÁÎfl_ ◊¥ …÷_. ω߷¤Î¥±ı ’HÎ Ëfi‹Îfi∞fiı ÷ı· «œÎT›_ ’HÎ
‹Àu_ fiÏË. ÷ı◊Ì ¤√÷∞ ’ÎÁı ±Î‰Ìfiı ωfi_÷Ì ¿flÌ ¿èÎ_ — “Ëfi‹Îfi∞fiı
÷ı· «œÎT›_ ÷˘ ’HÎ ‹À÷_ fi◊Ì.”
“÷ı· «œÎ‰‰Îfi_ ¿˘HÎı ¿èÎ_ Ë÷_ ?” ¤√÷∞±ı ’Ò»u_.
“±Î’ ⁄‘Îfiı ±ÎiÎÎ ¿fl˘ »˘ ÷ı◊Ì ÷ı ≠‹ÎHÎı ¿›*.”
“±ı‹ ‹fi‘Λ* ¿fl˘ ÷˘ ¿Î‹ fi ◊Λ. ±‹ÎflÌ ±ÎiÎÎ◊Ì Ë‰ı ŒflÌ Ω‰
fiı lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ ≠ÁÎÿÌfiÎ Ëfi‹Îfi »ı ÷ıfiı ÷ı· «œÎ‰˘,” ¤√÷∞±ı
ËÁÌfiı ¿èÎ_. ÷ı ≠‹ÎHÎı ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfiÎ ÿÌ¿flÎfiÌ ‰Ëfiı ÷fl÷ ÁÎfl_ ◊¥ √›_.
ÖÖÖ
Á_‰÷ 1951‹Î_ ¤√÷∞ ‹Ë‰Î‹Î_ Ë÷Î. ±ı¿ ⁄˛ÎõHÎ ÷ı‹fiı CÎıfl
±ÎT›˘ fiı ¤√÷∞fiÎ fiıhÎfiÌ ¿Ì¿Ì Á΋ı ±ÏfiÏ‹Ê º„WÀ±ı Ωı¥ flè΢.
¤√÷∞±ı ÷ıfiı ¿èÎ_ — “‹ËÎflÎ… ! Â_ …\±˘ »˘ ? ±ËŸ ÷˘ w_‰ÎÕı w_‰ÎÕı
lÌ∞‹ËÎflÎ… »ı.”
60 ⁄˛õV‰w’ ≠Î√∞ ¤@÷

÷ı ÁÎ_¤‚Ì ⁄˛ÎõHÎ ⁄˘S›˘ — “¤√÷∞ ÷‹ÎflÌ ‰Î÷ ÁÎ«Ì »ı. ‹fiı ’HÎ
÷‹ÎflÎ_ ⁄_fiı fiıhÎfiÌ ¿Ì¿Ì‹Î_ lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ_ ÿ½fi ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ÷˘ Ë_
±Î‹ Ωı¥ flè΢ »\_.”
ÖÖÖ
»ıS·Ì ‹Î_ÿ√Ì ‰¬÷ı ¤√÷∞fiÌ „V◊Ï÷ CÎHÎÌ … √_¤Ìfl Ë÷Ì. Ï⁄·¿<·
’◊Îfl̉ Ë÷Î. ÷ı‹Î_ ±Lfi¿>Àfi˘ Á‹ˆ›˘ ±ÎT›˘. ‹Ë‰Î ‹_Ïÿfl‹Î_ ±Lfi¿>À
¤√÷∞ ÷flŒ◊Ì ◊›˘. ¤√÷∞±ı ‹_Ïÿflı …‰Îfi˘ Á_¿S’ ¿›˘˝. ⁄‘Î
ËÏfl¤@÷˘fiı ÷˘ ±Ï÷ ±Îç›˝ ◊›_. ±Lfi¿>Àfiı Ïÿ‰Áı ¤√÷∞ ±ı¿ÿ‹
’◊ÎflÌ‹Î_ ⁄ıÃÎ ◊¥ √›Î. fi‰Î_ ‰Vh΢ ’Ëı›Î*. ‹Î◊ı ‹˘Ï‚›_ ⁄Î_K›_ fiı ¬¤ı
¬ıÁ fiÎ_A›˘. ±fiı ›˘√¿‚Î ‘ÎflHÎ ¿flÌfiı ⁄ı Áı‰¿˘fi˘ ËÎ◊ ’¿ÕÌ «Î·‰Î
‹Î_Õu_. ËÏfl¤@÷˘ ‰ÎËfifiÌ T›‰V◊Î ¿fl÷Î flËÌ √›Î.
¤√÷∞ ‹_Ïÿfl‹Î_ ’‘Λν. Ãο˘fl∞fiÎ_ ÿ½fi ¿flÌ CÎ_‹À‹Î_ … …‹HÎÌ
⁄Î…\fiÎ ⁄ÌΩ ◊Î_¤·ı ±œı·Ìfiı ⁄ıÃÎ. ËΩfl˘ ËÏfl¤@÷˘ ±Lfi¿>ÀfiÎ_ ÿ½fiı
±Î‰ı·Î. Á˙±ı ¤√÷∞fiÌ ‹fi˘Ëfl ‹ÒÏ÷˝fiÎ_ ’HÎ ÿ½fi ¿›Î* ±fiı ‹fi˘‹fi
¤√÷∞fiÌ ≠Â_ÁÎ ¿fl‰Î ·ÎB›Î.
’»Ì e·«_ÿ¤Î¥fiÎ Ï’÷ÎlÌ ¬Ì‹∞¤Î¥ ÏÁ√fl΋ ·¥fiı ±ÎT›Î
Ë÷Î. ÷ı ¤√÷∞ ÏÁ√fl΋‹Î_ ⁄ıÁÌfiı CÎıfl ±Î‰÷Î Ë÷Î. flV÷΋Î_ …ıÃÎ
¤√÷fiı ¤√÷∞±ı ¿èÎ_ — “±Î…ı …ıHÎı …ıHÎı ‹ÎflÎ_ ÿ½fi ¿›Î* »ı ÷ıfi_
¿S›ÎHÎ ◊¥ √›_.”
¿ı‰Ì ‹Ëÿ˚ ¿Ú’Î !