NOT

9
Filipino
Ikalawang Markahan – Modyul 23
Paglalarawan ng Sariling Kultura

Department of Education ● Republic of the Philippines

i
Filipino- Grade 9
Alternative Delivery Mode
Kwarter 2, Linggo 5 - Module 23: Paglalarawan ng Sariling Kultura
First Edition, 2020

Republic Act 8293, section 176 states that: No copyright shall subsist in
anywork of the Government of the Philippines. However, prior approval of the
government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit. Such agency or office may, among other things,
impose as a condition the payment of royalty.

Borrowed materials (i.e., songs, stories, poems, pictures, photos, brand

names, trademarks, etc.) included in this book are owned by their respective
copyright holders. Every effort has been exerted to locate and seek permission to
use these materials from their respective copyright owners. The publisher and
authors do not represent nor claim ownership over them.

Published by the Department of Education – Division of Cagayan de Oro

Schools Division Superintendent: Roy Angelo L. Gazo, PhD.,CESO V

Development Team of the Module

Author: June Andre L. Pia
Evaluators/Editors: Gerelyn H. Tupac, MT II, Terry Anisco, T III
Illustrator and Layout Artist:
Management Team
Chairperson: Roy Angelo E. Gazo, PhD, CESO V
Schools Division Superintendent

Co-Chairpersons: Nimfa R. Lago, PhD, CESE

Assistant Schools Division Superintendent

Members: Henry B. Abueva,OIC-CID Chief

Levi M. Coronel, PhD., EPS-Filipino
Sherlita L. Daguisonan, EPS-LRMS
Meriam S. Otarra, PDO II
Charlotte D. Quidlat, Librarian II
Printed in the Philippines by
Department of Education – Division of Iligan City
Office Address: General Aguinaldo, St., Iligan City
Telefax: (063)221-6069
E-mail Address: iligan.city@deped.gov.ph

ii
 9
Filipino
Ikalawang Markahan- Modyul 23
Paglalarawan ng Sariling Kultura

This instructional material was collaboratively developed and reviewed

by select teachers, school heads, Education Program Supervisor in Filipino of
the Department of Education - Division of Iligan City. We encourage teachers
and other education stakeholders to email their feedback, comments, and
recommendations to the Department of Education-Iligan City Division at
iligan.city@deped.gov.ph or Telefax: (063)221-6069.

We value your feedback and recommendations.

Department of Education ● Republic of the Philippines

iii
 Talaan ng Nilalaman

Mga Pahina

Pangkalahatang Ideya ……………………………… 1

Nilalaman ng Modyul ……………………………… 1
Alamin ……………………………… 1
Pangkalahatang Panuto ……………………………… 2
Subukin ……………………………… 3
Aralin 23 ……………………………… 5
Balikan ……………………………… 5
Tuklasin ……………………………… 6
Suriin ……………………………… 7
Pagyamanin ……………………………… 8
Isaisip ……………………………… 11
Isagawa ……………………………… 12
Buod ……………………………… 13
Tayahin ……………………………… 13
Karagdagang Gawain ……………………………… 15
Susi ng Pagwawasto ……………………………… 16
Sanggunian ……………………………… 16

iv
 Modyul 23
Paglalarawan ng Sariling Kultura

Pangkalahatang Ideya

Ang modyul na ito ay tungkol sa paglalarawan gamit ang mga

pangatnig.Matutunghayan dito ang pag-aaral sa dalawang panlahat na pangkat ng
mga pangatnig na magagamit sa pag-ugnay ng mga salita, parirala at sugnay
partikular ang pangatning na nag-uugnay ng magkatimbang na yunit at di-
magkatimbang na yunit.

Naglalayon din ang modyul na ipaunawa ang paraan ng pag-uugnay ng mga

salita, parirala at sugnay na magkatimbang at di-magkatimbang upang lalong
maunawaan ng mga mag-aaral kung paano gamitin ang dalawang pangkat ng mga
pangatnig. Ang kanilang natutunan ay gagamitin sa paglalarawan ng sariling kultura
na maaaring gamitin sa pagsasalaysay.
Tutulungan ka ng modyul na ito upang madaling matutunan ang aralin.

Nilalaman ng Modyul
Aralin 23 - Pagsusulat ng Isang Paglalarawan ng Sariling Kultura Gamit ang mga
Pangatnig

Alamin

Kasanayang Pampagkatuto: Naisusulat ang isang paglalarawan ng sariling kultura

na maaaring gamitin sa isang pagsasalaysay(F9PU-IIe-f-50)

Ano ang Inaasahan Mo?

Inaasahang pagkatapos ng modyul na ito, ang mga mag-aaral ay:

1. natutukoy ang dalawang pangkat ng pangatnig;

2. nagagamit ang mga pangatnig sa paglalarawan ng kultura sa bansang

Silangang Asya.

1
Pangkalahatang Panuto
Paano mo Matututunan?
Upang makamit ang mga inaasahan, gawin ang mga sumusunod:
 Basahin at unawain nang mabuti ang mga konseptong pangwika.
 Sundin ang bawat panutong ibinigay sa bawat gawain at pagsasanay.
 Sagutin ang lahat ng mga ibinigay na gawain at pagsasanay.

Icons na Ginagamit sa Modyul

Alamin Ito ay ang bahaging naglalahad ng mga layunin o
mithiing dapat matamo sa pag-aaral mo sa
modyul na ito.

Ito ay pagtatasa sa antas ng iyong kaalaman sa

Subukin tatalakaying aralin. Sa pamamagitan nito
masususuri kung ano na ang iyong natutunan
kaugnay sa bagong tatalakaying aralin.

Ito ay ang pagtatatag ng ugnayan sa

Balikan pamamagitan ng pagtatalakay sa mga
mahahalaga mong natutunan sa nagdaang aralin
na may koneksiyon sa tatalakaying bagong aralin.

Ito ay paglalahad sa bagong aralin sa

Tuklasin pamamagitan ng iba’t ibang gawain

Suriin Ito ay ang pagtatalakay sa mga mahahalaga at

nararapat mong matutunan upang malinang ang
pokus na kompetensi.

Pagyamanin Ito ay ang mga gawain na magpapalawak sa

iyong natutunan at magbibigay pagkakataong
mahasa ang kasanayang nililinang.

Isaisip Ito ay mga gawaing magpoproseso sa iyong

mahahalagang natutunan sa aralin.

Isagawa Ito ay ang mga gawain na gagawin mo upang

mailapat ang iyong mahahalagang natutunan sa
mga pangyayari o sitwasyon sa totoong buhay.

2
 Subukin

Panuto: Bilugan ang titik ng tamang sagot.

1. Ano-ano ang dalawang pangkat ng mga pangatnig?

a. pandiwa at panghalip c. makapag-iisa at di-makapag-iisa
b. pang-uri at pang-abay d. nag-uugnay ng magkatimbang na yunit at
di-magkatimbang na yunit

2. Alin sa ibaba ang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala at mga sugnay?

a. paningit b. panuring c. pang-ukol d. pangatnig

3. Nagkasakit si nanay dahil sa sobrang pagod. Ano ang sinalungguhitan?

a. parirala b. salita c. sugnay d. pangatnig

4.Ang pangungusap sa itaas ay may mga_______.

a. sugnay na magkatimbang c. pariralang magkatimbang
b. sugnay na di-magkatimbang d. pariralang di-magkatimbang

5.Ang mga pangatnig na kaya, kung gayon, at sana ay nabibilang sa anong pangkat
ng mga pangatnig?
a. pangatnig na nag-uugnay ng magkatimbang na yunit
b. pangatnig na panao
c. pangatnig na nag-uugnay ng di-magkatimbang na yunit
d. pangatnig na pamatlig

6.Maganda ka ngunit masama ang iyong ugali. Anong pangatnig sa pangungusap

ang nag-uugnay ng dalawang sugnay na makapag-iisa?
a. ang b. ngunit c. ka d. masama

7. Saging at mangga ang mga paborito kong prutas. Anong pangatnig sa

pangungusap ang nag-uugnay ng dalawang salita?
a. at b.ang c. mga d. kong

8. Ang mga pangungusap sa bilang 6 at 7 ay nagtataglay ng mga pangatnig na:

a. nag-uugnay ng magkatimbang na yunit c. magkatimbang
b. nag-uugnay ng di-magkatimbang na yunit d. di-magkatimbang

9. Ang sumusunod na mga pangatnig ay nabibilang sa pangkat na nag-uugnay ng

di-magkatimbang na yunit mabilan sa:
a. maging b. sana c. kaya d. kung gayon

10. Ang sumusunod ay mga parirala maliban sa isa.

a. magaling umawit b. hari’t reyna c.Sunog! d. sa kanya

3
11. Ano ang sugnay na may kumpletong diwa?
a. sugnay na makapag-iisa c. sugnay na karaniwang ayos
b. sugnay na di-makapag-iisa d. sugnay na di-karaniwang ayos

12. Kung ang sugnay ay may kumpletong diwa, ano ang ibig sabihin nito?
a. may pandiwa at pang-abay c. may paksa
b. may simuno at panaguri d. may tuldok sa hulihan

13.Isang yunit ng wika na nagdadala ng kahulugan.

a. parirala b. salita c. sugnay d. pangatnig

14. Pangkat ng salita na walang kumpletong diwa.

a. parirala b. salita c. sugnay d. pangatnig

15. Kung walang pangatnig, ano ang mangyayari sa ating pakikipagkomunikasyon?

a. magiging pangit ang komunikasyon c. Hindi tayo magkakaunawaan
b. magiging maganda ang komunikasyon d. Malinaw ang ating talakayan

4
 Aralin
Pagsusulat ng Isang
Paglalarawan ng Sariling
23 Kultura Gamit ang mga
Pangatnig

Balikan

Batay sa natutunan mo sa sinundang modyul, dugtungan ang pahayag sa

ibaba upang makabuo ng isang talatang naglalarawan.

Gusto kong ________________________________________________

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________.

5
 Tuklasin

Gawain 1
Buuin ang mga pangungusap sa pamamagitan ng pagpupuno ng
nawawalang salita.

1. Saging____mangga ang kinain ko kanina.

2. Umiyak si bunso ______nakagat ng langgam.
3. Si Ferdie ay tumakbo _______mahabol ang kanyang aso.
4. Gusto kong mamasyal______natatakot ako dahil sa COVID.
5. Kinuha ng magnanakaw ang aking celfon_____ang aking laptop.

Gawain 2
Sumulat ng isang talata tungkol sa kultura nating mga Pilipino na
nangingibabaw sa panahon ng suliranin na kagaya ng kalamidad, digmaan o
pandemic tulad ng COVID 19. Gamitin ang mga pangatnig sa loob ng kahon sa
pagsasalaysay.

at nang sana ngunit kaya

dahil o kapag upang kung

______________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

6
 Suriin

Gawain 3. Sagutin Mo!

1. Bakit mahalagang matutunan ang dalawang pangkat ng mga pangatnig?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. Paano nakatutulong ang kaalaman sa dalawang pangkat ng mga pangatnig sa

paglalarawan ng sariling kultura?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Tunghayan Mo!

Pangatnig ang tawag sa mga kataga o salitang nag-uugnay ng

dalawang salita, parirala, o sugnay na pinagsusunod-sunod sa
pangungusap.

Halimbawa:
Layunin nilang mabigyan ng edukasyon at kamulatan sa mga
karapatang dapat ipakipaglaban ng mga kababaihan.

Ang pangatnig na at ay nag-uugnay ng mga salitang edukasyon

at kamulatan.

Sila’y karamay sa suliranin at kaagapay sa mga pangyayaring

nagdudulot ng pait sa bawat miyembro ng pamilya. Ang pangatnig na
at ay nag-uugnay ng dalawang sugnay. Ang unang sugnay ay sila’y
karamay sa suliranin. Ang ikalawang sugnay ay kaagapay sa mga
pangyayaring nagdudulot ng pait sa bawat miyembro ng pamilya.

May dalawang panlahat na pangkat ng mga pangatnig:

 nag-uugnay ng magkatimbang na yunit
 nag-uugnay ng di- magkatimbang na yunit

7
 Unang Pangkat
o
ni
Ang mga pangatnig na ito ay nag-uugnay
at
ng mga salita, parirala at sugnay na
pati
magkatimbang o mga sugnay na kapwa
saka
makapag-iisa.
maging
ngunit
subalit

Ikalawang Pangkat
kung
nang
bago
upang Ang mga pangatnig na ito ay nag-uugnay
kapag/pag ng dalawang sugnay na hindi timbang,
dahil sa na ang ibig sabihin ay pantulong lamang
sapagkat ng isang sugnay.
palibhasa
kaya
kung gayon
sana

Pagyamanin

Gawain 4
Basahin nang mabuti ang talata. Itala at uriin kung magkatimbang o di-
magkatimbang ang mga pangatnig na ito.

Sa pagharap sa maraming hamon sa buhay, kailangan ang edukasyon sa

pagpupunyaging makamit ang ideyal na kapayapaan, kalayaan, at panlipunang
katarungan. Hindi sa dahilang ang edukasyon ay mapaghimalang gamot o majik na
magbubukas sa mundong ideyal kundi ito’y isa sa pangunahing paraan upang
mapagyaman ang higit na magkakatugma at malalim na uri sa pagdebelop ng tao
para mabawasan ang kahirapan, eksklusyon, kamangmangan, pang-aapi at giyera.
Batay sa report sa UNESCO ng Internasyunal na Komisyon sa Edukasyon para sa
ika-21 dantaon, malaki ang maitutulong ng mga polisiya sa edukasyon upang
makabuo nang higit na mabuting daigdig.

Halaw sa “Edukasyon: Ang Kinakailangang Utopia” ni Jaques Delors

8
 Mga Pangatnig na Magkatimbang Mga Pangatnig na Di-Magkatimbang

Gawain 5

Basahin at unawain ang pangungusap sa ibaba. Pagkatapos, lagyan ng ekis

( X ) ang pangungusap na naglalarawan.

_________1. Isa sa mga nakasanayan ko na ang labis na pagkakabuklod ng aming

pamilya kaya labis kaming nalungkot nang lumisan ang aking ama
upang maghanapabuhay sa ibang bansa.

_________2. Maraming mga Pilipino ang nagtagumpay dahil sa kanilang pagiging

masipag at hindi takot sumubok ng anumang hanapbuhay o negosyo.

_________3. Nasaksihan ko kung paano humingi nang labis na tawad ang ilang
mamimili kaya hindi rin gaanong malaki ang kita ng mga nagtitinda.

_________4. Naniniwala ang mga Pilipino na mas madaling makapasok sa isang

hanapbuhay kung may kakilala at malalapitang makapangyarihan.

_________5. Nabibiyaan ang anak na hindi nawawalan ng paggalang sa kanyang

mga magulang kahit malayo na ang narating niya sa buhay.

9
Gawain 6

Suriin ang binasang talata na nasa loob ng kahon. Alamin ang kaugaliang
Pilipino na makikitang pinahahalagahan sa talatang binasa. Ilarawan ang kaugaliang
ito. Isulat ang sagot sa loob ng kahon.

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

10
 Isaisip

Gawain 7

Pagmasdan mo ang sumusunod na larawan. Isalaysay ang naging

kaugnayan ng imahe sa ibaba sa kultura nating Pilipino. Gamitin ang natutunang
pangatnig sa pagsasalaysay. Isulat ang sagot sa nakalaang kahon.

1. Pagwawagi ni Megan Young

bilang Miss World 2013

2. Krisis sa Zamboanga

3. Pagputok ng Bulkang Taal

11
4. Pagtulong ng mga mamamayan
sa mga frontliners

5. Pagkamatay ng tatlumpung libo katao sa

bansang Italya dahil sa COVID

Isagawa

Gawain 8

Magsalaysay ng limang kultura nating mga Pilipino na nagdala sa atin sa

tagumpay. Pagkatapos, ihambing ang sariling kutura na naitala mo sa kulturang
nabanggit sa mga akdang nabasa mula sa alinmang bansa sa Silangang Asya.
Gumamit ng mga pangatnig sa pagsasalaysay.

Sariling Kultura Kultura ng Ibang Bansa

12
Buod
Nabigyang-linaw ang sumusunod:

1. Pangatnig na magkatimbang at di-magkatimbang

2. Wastong gamit nito sa pangungusap
3. Kahalagahan nito sa paglalarawan maging sa pakikipagtalastasan
4. Paglalarawan ng kultura gamit ang pangatnig

Tayahin

Panuto: Bilugan ang titik ng tamang sagot.

1. Ano-ano ang dalawang pangkat ng mga pangatnig?

a. pandiwa at panghalip c. makapag-iisa at di-makapag-iisa
b. pang-uri at pang-abay d. nag-uugnay ng magkatimbang na yunit at
di-magkatimbang na yunit

2. Alin sa ibaba ang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala at mga sugnay?

a. paningit b. panuring c. pang-ukol d. pangatnig

3. Nagkasakit si nanay dahil sa sobrang pagod. Ano ang sinalungguhitan?

a. parirala b. salita c. sugnay d. pangatnig

4. Ang pangungusap sa itaas ay may mga_______.

a. sugnay na magkatimbang c. pariralang magkatimbang
b. sugnay na di-magkatimbang d. pariralang di-magkatimbang

5. Ang mga pangatnig na kaya, kung gayon, at sana ay nabibilang sa anong pangkat
ng mga pangatnig?
a. pangatnig na nag-uugnay ng magkatimbang na yunit
b. pangatnig na panao
c. pangatnig na nag-uugnay ng di-magkatimbang na yunit
d. pangatnig na pamatlig

6. Maganda ka ngunit masama ang iyong ugali. Anong pangatnig sa pangungusap

ang nag-uugnay ng dalawang sugnay na makapag-iisa?
a. ang b. ngunit c. ka d. masama

13
7. Saging at mangga ang mga paborito kong prutas. Anong pangatnig sa
pangungusap ang nag-uugnay ng dalawang salita?
a. at b.ang c. mga d. kong

8. Ang mga pangungusap sa bilang 6 at 7 ay nagtataglay ng mga pangatnig na:

a. nag-uugnay ng magkatimbang na yunit c. magkatimbang
b. nag-uugnay ng di-magkatimbang na yunit d. di-magkatimbang

9. Ang sumusunod na mga pangatnig ay nabibilang sa pangkat na nag-uugnay ng

di-magkatimbang na yunit mabilan sa:
a. maging b. sana c. kaya d. kung gayon

10. Ang sumusunod ay mga parirala maliban sa isa.

a. magaling umawit b. hari’t reyna c.Sunog! d. sa kanya

11. Ano ang sugnay na may kumpletong diwa?

a. sugnay na makapag-iisa c. sugnay na karaniwang ayos
b. sugnay na di-makapag-iisa d. sugnay na di-karaniwang ayos

12. Kung ang sugnay ay may kumpletong diwa, ano ang ibig sabihin nito?
a. may pandiwa at pang-abay c. may paksa
b. may simuno at panaguri d. may tuldok sa hulihan

13.Isang yunit ng wika na nagdadala ng kahulugan.

a. parirala b. salita c. sugnay d. pangatnig

14. Pangkat ng salita na walang kumpletong diwa.

a. parirala b. salita c. sugnay d. pangatnig

15. Kung walang pangatnig, ano ang mangyayari sa ating pakikipagkomunikasyon?

a. magiging pangit ang komunikasyon c. Hindi tayo magkakaunawaan
b. magiging maganda ang komunikasyon d. Malinaw ang ating talakayan

14
Karagdagang Gawain

Isa kang editor sa isang pahayagan. Susulat ka ng editoryal tungkol sa isang

napapanahong isyung panlipunan sa alinmang bansa sa Silangang Asya. Tatayain
ang iyong editoryal batay sa sumusunod na pamantayan:

A. Mapanghikayat 4-Napakahusay
B. Makatotohanan 3-Mahusay
C. Kaangkupan sa paksa 2-Hindi mahusay
D. Kawastuhan ng balangkas 1-Kailangan panglinangin

______________________________________

____________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

_________________________________________________.

15
 Susi sa Pagwawasto
1. D
2. D
3. C
4. B
5. C
6. B
7. A
8. A
9. A
10. B
11. A
12. B
13. B
14. A
15. C

Mga Sanggunian
Panitikang Asyano: Modyul ng Mag-aaral sa Filipino 9. 3rd Floor, Bonifacio Bldg.,
DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600. DepEd-
Bureau of Secondary Education Curriculum Development Division,n.d.

Internet Websites

https://images.app.goo.gl/ka5UGahQK5cb8YLX9
https://images.app.goo.gl/4Apts3Xv5aePJdU48
https://images.app.goo.gl/UZEW8snnSnEy6Syn8
https://images.app.goo.gl/4cDzZvtugsYihAii6
https://images.app.goo.gl/245L8DifSjXL31o37

16
 For inquiries and feedback, please write or call:
DepEd Division of Iligan City
Office Address: General Aguinaldo, St., Iligan City
Telefax: (063)221-6069
E-mail Address: iligan.city@deped.gov.ph

17