Lapasov Mirkomil

1
1§. XIX asr o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarining A) Buxoro, Samarqand, Shahrisabz, Qarshi, Kitob
hududi va aholisi. B) G’uzor, Termiz, Sherobod, Hisor, Ko’lob
C) Buxoro, Samarqand, Shahrisabz, Termiz, Sherobod
1. XIX asr o’rtalarida O’rta Osiyoda qaysi davlatlar D) Xo’jayli, Chorjo’y, Mashhad, Pishpak, Turkiston
mavjud edi? 10. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligiga hozirgi
A) Shayboniylar, Ashtarxoniylar davlatlari va Xiva Tojikiston va Turkmanistonga qarashli qaysi vodiylardagi
xonligi yerlar kirgan?
B) Ashtarxoniylar davlati, Qo’qon va Xiva xonliklari A) Atrek, Panj, Kunar va Oqsuv daryolari
C) Buxoro amirligi, Qo’qon va Xiva xonliklari B) Vaxsh, Kofirnihon, Panj va Murg’ob daryolari
D) Somoniylar davlati, Safaviylar davlati va Qo’qon C) Qaradaryo, Chu, Ili va Panj daryolari
xonligi D) Vaxsh, Panj, Kunar va Murg’ob daryolari
2. XIX asrda O’rta Osiyoda mavjud bo’lgan davlatlarda 11. XIX asr o’rtalarida Buxoro amirligiga hozirgi
ishlab chiqarish, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar, savdo- Tojikiston hududining qaysi yerlari kirgan?
sotiq va boshqa sohalar rivojlanib borgan bo’lsada, biroq A) Zarafshon, Norin daryolari vodiysi
ularning texnika taraqqiyoti... B) Vaxsh, Kofirnihon, Panj daryolari vodiysi
A) ilg’or Yevropa davlatlari darajasidan past edi. C) Sherobod, Hisor, Ko’lob
B) Sharq mamlakatlari darajasidan ancha yuqori edi. D) Panj, Murg’ob daryolari vodiysi
C) ilg’or Yevropa davlatlari darajasiga yaqinroq edi.
12. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligi hududiy
D) qo’shni mamlakatlardan ancha yaxshi edi.
jihatdan ...
3. Ma’lumki, Buxoro amirligi poytaxti islom dini A) beklik va tumanlarga bo’linib, ularni qo’shbegi
markazlaridan biri bo’lgan. U qanday nomni olgan edi? tomonidan tayinlangan beklar boshqargan.
A) «Madinayi zamin» B) «Shahri muborak» B) suyurg’ol mulklarga bo’linib, ularni qo’shbegi
C) «Sayqali ro’yi zamin» D) «Buxoroi Sharif» tomonidan tayinlangan beklar boshqargan.
4. Buxoro amirligi chegaralari janubda Amudaryoning C) beklik va tumanlarga bo’linib, ularni amir tomonidan
chap qirg’og’idan boshlanib qayergacha davom etardi? tayinlangan beklar boshqargan.
A) Zarafshongacha B) Sirdaryogacha D) viloyat va noibliklarga bo’linib, ularni amir tomonidan
C) Qizilqumgacha D) Orol ko’ligacha tayinlangan beklar boshqargan.
5. Buxoro amirligi chegaralari sharqda Pomir tog’laridan 13. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida nechta
g’arbda qaysi davlat yerlarigacha cho’zilgan? beklik bo’lgan?
A) Xiva xonligi B) Qo’qon xonligi A) 27 B) 40 C) 25 D) 37
C) Eron D) qozoq juzlari 14. XIX asrning ikkinchi yarmida Xiva xonligi sarhadlari
6. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligi hududi qaysi qayergacha borgan?
davlatlar bilan chegaradosh bo’lgan? 1) janubda; 2) sharqda; 3) g’arbda; 4) shimolda
A) qozoq yerlari, Qo’qon xonligi va turkman qabilalari a) Buxoro amirligi; b) Kaspiy dengizi; c) Eron; d) qozoq
yerlari juzlari
B) Eron, Hindiston, Kavkaz, Qo’qon va Xiva xonliklari A) 1-a, 2-c, 3-d, 4-b В) 1-d, 2-d, 3-c, 4-a
C) Eron, Afg’oniston, Qo’qon, Xiva xonligi, qozoq juzlari С) 1-c, 2-a, 3-b, 4-d D) 1-b, 2-c, 3-d, 4-a
yerlari 15. XIX asrning ikkinchi yarmida Xiva xonligining yerlari
D) Qo’qon xonligi, Xiva xonligi, Bulg’or va Xazar xonligi, janubda qaysi davlat bilan chegaradosh edi?
Afg’oniston A) Buxoro amirligi B) Qo’qon xonligi
7. XIX asrning o’rtalarida qaysi vodiy Buxoro C) Eron D) qozoq juzlari
amirligining markaziy qismi hisoblangan? 16. XIX asrning ikkinchi yarmida Xiva xonligi Buxoro
A) Farg’ona vodiysi B) Zarafshon vodiysi amirligi bilan qaysi tomondan chegaradosh bo’lgan?
C) Qashqadaryo vodiysi D) Surxondaryo vodiysi A) sharqdan B) janubdan
8. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligining yirik C) g’arbdan D) shimoldan
savdo-cotiq, hunarmandchilik va madaniy markazlari 17. XIX asrning ikkinchi yarmida Xiva xonligi g’arbda
hisoblangan shaharlarni qayd eting. qaysi joy bilan chegaradosh edi?
A) Buxoro, Samarqand, Shahrisabz, Qarshi, Kitob, A) Eron B) Buxoro amirligi
G’uzor, Termiz, Sherobod, Hisor, Ko’lob C) Kaspiy dengizi D) qozoq juzlari
B) Buxoro, Samarqand, Shahrisabz, Qorategin, Ko’lob,
Darvoz, Sho’g’non 18. XIX asrning ikkinchi yarmida Xiva xonligining
C) Buxoro, Samarqand, Shahrisabz, Toshkent, Hazorasp, ma’muriy markazi qaysi qaysi hisoblangan?
Qo’ng’irot, Hisor, Ko’lob A) Vazir B) Xiva shahri
D) Buxoro, Samarqand, Shahrisabz, Shibirg’on, Astrobod, C) Yangi Urganch D) Hazorasp
Qunduz, О’ratepa 19. XIX asrning ikkinchi yarmida Xiva xonligida mavjud
9. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligining yirik bo’lgan shaharlarni aniqlang.
savdo-cotiq, hunarmandchilik va madaniy markazlari A) Xiva, Kat, Yangi Urganch, Kitob, G’uzor, Termiz,
hisoblanmagan shaharlarini qayd eting. Sherobod, Hisor, Ko’lob
2
B) Xiva, Kat, Yangi Urganch, Hazorasp, Qo’ng’irot, 1) Sharqiy Turkiston; 2) Buxoro amirligi va Xiva xonligi;
Xo’jayli 3) Qorategin, Ko’lob, Darvoz, Sho’g’non singari tog’li
C) Xiva, Kat, Yangi Urganch, O’zgan, O’sh, Pishpak, o’lkalar
Turkiston, Chimkent a) sharq; b) g’arb; c) janub
D) Xiva, Kat, Yangi Urganch, Chimkent, O’zgan, O’sh, A) 1-a; 2-b; 3-c B) 1-b; 2-c; 3-a
Sherobod C) 1-c; 2-a; 3-b D) 1-a; 2-c; 3-b
20. XIX asrning ikkinchi yarmida Xiva xonligi ma’muriy 29. Qo’qon xonligi qaysi hududlar uchun XIX asrning
jihatdan ... o’rtalarida Buxoro amirligi bilan tez-tez to’qnashuvlar
A) viloyat va noibliklarga bo’linib, ularni xon tomonidan bo’lib turgan?
tayinlangan beklar boshqargan. A) Qorategin, Ko’lob, Badaxshon, Qashg’ar
B) bekliklarga bo’lingan va ularni devonbegi tomonidan B) Sherobod, Xo’jand, Qashg’ar, Sho’g’non
tayinlangan beklar va to’ralar boshqargan. C) Qorategin, Ko’lob, Darvoz, Sho’g’non
C) beklik va tumanlarga bo’linib, ularni amir tomonidan D) Badaxshon, Vaxon, Ro’shan, Darvoz
tayinlangan beklar boshqargan. 30. Quyidagi mamlakatlardan qaysi biri ma’muriy
D) bekliklarga bo’lingan va ularni xon tomonidan jihatdan 15 ta beklikka bo’lingan?
tayinlangan beklar va to’ralar boshqargan. A) Xiva xonligi B) Buxoro amirligi
21. XIX asrning ikkinchi yarmida Xiva xonligida nechta C) Qo’qon xonligi D) to’g’ri javob yo’q
beklik mavjud bo’lgan? 31. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida ma’muriy,
A) 27 ta B) 38 ta C) 18 ta D) 28 ta savdo-sotiq va madaniy markazga aylangan qaysi
22. XIX asr o’rtalarida Xiva xonligi ... ta beklik , ... ta shaharlar bo’lgan?
noiblikka bo’linib, ularni ... boshqargan. A) Qo’qon, Toshkent, Andijon, Marg’ilon, Namangan,
A) 38 ta ; 2 ta; beklar O’zgan, O’sh, Pishpak, Turkiston, Chimkent
B) 30 ta ; 2 ta; to’ralar B) Qo’qon, Toshkent, Andijon, Shahrisabz, Qarshi, Kitob,
C) 18 ta; 2 ta; beklar va to’ralar G’uzor, Termiz, Sherobod, Hisor, Ko’lob
D) 28 ta; 2 ta; beklar va to’ralar C) Qo’qon, Toshkent, Andijon, Hazorasp, Qo’ng’irot,
Xo’jayii, Qashg’ar, O’sh, Pishpak
23. XVIII asrning boshlarida qaysi hududlarda Qo’qon
D) Qo’qon, Toshkent, Andijon, Qorategin, Ko’lob,
xonligi tashkil topadi?
Badaxshon, Qashg’ar, Chimkent
A) asosan Farg’ona vodiysi va Sirdaryoning quyi
qismigacha bo’lgan hududlarda 32. Qo’qon xonligining hududi Buxoro amirligi va Xiva
B) asosan Farg’ona vodiysi va Sirdaryoning yuqori xonliklaridan farqli o’laroq,
qismigacha bo’lgan hududlarda A) unumsiz va kam hosili yerlardan iborat edi.
C) asosan Farg’ona vodiysi va Sirdaryoning yuqori B) suvsiz sahrolardan iborat bo’lgan.
qismigacha bo’lgan hududlarda C) tog’li va toshloq yerlardan iborat bo’lgan.
D) asosan Farg’ona vodiysi va Norinning quyi D) sersuv daryolar, so’lim vodiylar, serhosil yerlarga boy
qismigacha bo’lgan hududlarda bo’lgan.
24. Qo’qon xonligi XVIII asrning boshlarigacha qaysi 33. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligi ma’muriy
davlat tarkibida bo’lgan? jihatdan...
A) Xiva xonligi B) Chig’atoy ulusi A) beklik va tumanlarga bo’linib, ularni amir tomonidan
C) Buxoro amirligi D) Shayboniylar davlati tayinlangan beklar boshqargan.
25. Qo’qon xonligi XIX asrning o’rtalarida Sharqiy B) bekliklarga bo’linib, ularni asosan xon tomonidan o’z
Turkiston bilan qaysi tomon bilan chegaradosh bo’lgan? qarindoshlari va yaqinlaridan tayinlangan kishilar
A) sharqda B) shimolda boshqargan.
C) janubda D) g’arbda C) xon tomonidan tayinlangan beklar va to’ralar
boshqargan, xon tomonidan tayinlangan beklar va
26. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligi g’arbda qaysi
to’ralar boshqargan.
davlatlar bilan chegaradosh bo’lgan?
D) bekliklarga bo’linib, ularni asosan mingboshi
A) Sharqiy Turkiston
tomonidan tayinlanadigan xonning qarindoshlari va
B) Qorategin, Ko’lob, Darvoz, Sho’g’non
yaqinlaridan boshqargan.
C) qozoq juzlari
D) Buxoro amirligi va Xiva xonligi 34. Ma’lumki, XIX asrning o’rtalariga kelib Buxoro
amirligi, Xiva va Qo’qon xonliklari aholisining etnik
27. Qo’qon xonligi Qorategin, Ko’lob, Darvoz, Sho’g’non
tarkibi bir-biriga yaqin bo’lib, ularda asosan o’zbeklar
singari tog’li o’lkalar bilan qaysi tomondan chegaradosh
yashagan. Shu bilan birga uchala xonlik hududlarida
bo’lgan?
qaysi xalqlar istiqomat qilgan?
A) sharq B) janub C) shimol D) g’arb
A) forslar, arablar, tojiklar, qozoqlar
28. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligi chegaradosh
B) tojiklar, qozoqlar, qoraqalpoqlar
bo’lgan joylari to’g’ri ko’rsatilgan qatorni toping.
C) qirg’izlar, mo’g’ullar, uyg’urlar, qoraqalpoqlar
D) turkmanlar, forslar, hindlar, yahudiylar
3
35. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligining aholisi C) hunarmandchilik va savdo-cotiq
soni qancha bo’lgan? D) dehqonchilik va savdo-cotiq
A) 2,5 million atrofida B) 3 millionga yaqin 44. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo aholisining asosiy
C) 800 mingdan ortiq D) 2 million atrofida qismi qanday turmush tarzida hayot kechirgan?
36. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligining A) yarim o’troq B) ko’chmanchi
aholisining milliy tarkibi qanday bo’lgan? C) o’troq D) yarim ko’chmanchi
A) asosan o’zbeklar, uyg’urlar, yahudiylar, tatarlar,
45. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo aholisi
hindlardan
tarkibidagi kimlar ko’chmanchi turmush kechirib, asosan
B) asosan o’zbeklar, qirg’izlar, tojiklar, qozoqlardan
chorvachilik bilan shug’ullangan?
C) asosan o’zbeklar, tojiklar, turkmanlar, qoraqalpoqlar,
A) qozoqlar va qoraqalpoqlar
qozoqlardan
B) turkmanlar va qirg’izlar
D) asosan o’zbeklar, forslar, tojiklar, turkmanlardan
C) qoraqalpoqlar va qirg’izlar
37. Buxoro amirligidagi aholining asosiy qismi XIX D) qozoqlar, qoraqalpoqlar, turkmanlar va qirg’izlar
asrning o’rtalarida qayerda yashagan?
46. Ma’lumki, XIX asr o’rtalarida Markaziy Osiyoda
A) sersuv vohalarda
uchta xonlik mavjud bo’lib, ular ma’muriy jihatdan
B) tog’li vodiylarda
bekliklarga bo’lingan. Xonliklar tarkibidagi bekliklar soni
C) dasht va sahrolarda
to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping.
D) so’lim vodiylar va tog’lik dashtlarda
1) Buxoro amirligi; 2) Xiva xonligi; 3) Qo’qon xonligi;
38. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida qaysi a) 18 ta; b) 40 ta; c) 15 ta
o’zbek urug’lari ko’pchilikni tashkil qilgan? A) 1-b; 2-a; 3-с В) 1-b; 2-с; 3-a
A) mang’it, saroy, qo’ng’irot, kenagas, qatog’on, olchin, С) 1-a; 2-с; 3-b D) 1-с; 2-a; 3-b
shodi, saroy 47. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida aholi soni
B) mang’it, saroy, qo’ng’irot, kenagas, qarluq, qalmoq, qancha bo’lgan?
nayman, qipchoq A) 2 mln kishi atrofida B) 1 mln 30 ming kishi
C) bijanak, qipchoq, yuz, qatog’on, olchin, shodi, saroy C) 800 ming kishi D) 1 mln kishi
D) turgash, to’xsi, qorloq, o’g’iz, chigil, qang’, arg’in
48. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyodagi xonliklarning
39. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida aholi soni
aholisi soni bilan to’g’ri keltirilgan qatorni aniqlang.
qancha bo’lgan?
1) Buxoro amirligi; 2) Xiva xonligi; 3) Qo’qon xonligi
A) 800 ming kishidan ortiq B) 2 millionga yaqin kishi
a) 3 mln; b) 800 ming; c) 2 mln
C) 3 milliondan ortiq kishi D) 1,5 million kishi
A) 1-b; 2-c; 3-a В) 1-a; 2-b; 3-c
40. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida etnik tarkibi C) 1-c; 2-b; 3-a D) 1-b; 2-a; 3-c
qanday bo’lgan?
A) asosan o’zbeklar, forslar, tojiklar, turkmanlar 2-§. XIX asr o’rtalarida o’zbek xonliklarining ma’muriy
B) asosan o’zbeklar, uyg’urlar, yahudiylar, tatarlar, boshqaruv tizimi
hindlar 1. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida kim oliy
C) asosan o’zbeklar, turkmanlar, qoraqalpoqlar, qozoqlar hukmdor hisoblanib, uning hokimiyati avloddan avlodga
D) asosan o’zbeklar, tojiklar, turkmanlar, qoraqalpoqlar, meros tarzda o’tgan?
qozoqlar A) amir B) xon
41. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida aholi soni C) qo’shbegi D) devonbegi
qancha bo’lgan? 2. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligining ma’muriy
A) uch millionga yaqin markazini aniqlang.
B) ikki million atrofida A) Kogon shahri B) Samarqand shahri
C) uch yarim milliondan ortiq C) Qarshi shahri D) Buxoro shahri
D) ikki yarim millionga yaqin 3. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida ijro
42. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida aholining hokimiyati kimning qo’lida bo’lgan?
etnik tarkibini aniqlang. A) amir B) devonbegi
A) asosan o’zbeklar, turkmanlar, qoraqalpoqlar, qozoqlar C) qo’shbegi D) qozikalon
B) asosan o’zbeklar, uyg’urlar, yahudiylar, tatarlar, 4. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida viloyat va
hindlar tuman hokimlari kimning tavsiyasi bilan tayinlangan?
C) asosan o’zbeklar, tojiklar, qozoqlar, qoraqalpoqlar, A) qo’shbegi B) devonbegi
turkmanlar, forslar C) qozikalon D) shayxulislom
D) asosan o’zbeklar, qirg’izlar, tojiklar, qozoqlar,
5. Вuхоrо amirligida moliya va xazina ishlari, soliqlar
uyg’urlar, yahudiylar, hindlar to’planishi kabi sohalari kim idora qilgan?
43. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo aholisining asosiy A) qo’shbegi B) devonbegi
qismi qanday mashg’ulot bilan shug’ullangan? C) mirzaboshi D) mushrif
A) dehqonchilik va chorvachilik
B) dehqonchilik, hunarmandchilik va savdo-cotiq
4
6. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida tashqi A) muftiy B) muhtasib
aloqalarni yuritish kimga yuklatilgan? C) shayxulislom D) qozikalon, raiskalon
A) qo’shbegi B) mushrif 17. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida vaqf ishlari
C) devonbegi D) otaliq va mulklari bilan kim shug’ullangan?
7. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida mirzaboshi A) raiskalon B) muhtasib
qanday vazifaga mas’ul bo’lgan? C) sadr D) shayxulislom
A) xazina daromadlarini qayd etib borish
18. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida amir
B) shaharda tartib saqlash uchun mas’ul amir soqchilari
qarorgohi qayer hisoblangan?
boshlig’i
A) ark B) rabod
C) davlatdagi xazina xarajatlari va soliq yig’imi,
C) shahriston D) ko’shk
shuningdek, moliyaviy ishlar hamda iqtisodiy rivojlanish
uchun 19. Taxt vorisini tarbiyalagan davlat amaldori qanday
D) amirlik hujjatlarini yuritish atalgan?
8. Buxoro amirligida mirzaboshi kimga bo’ysunardi? A) Darxon B) Yasovul
A) dodhohga B) amirga C) Otaliq D) Muhtasib
C) qo’shbegiga D) devonbegiga 20. Ma’lumki, XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida
9. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida soliqlarni taxt vorisi – valiahd tarbiyasi bilan otaliq mashg’ul
o’z vaqtida yig’ilishi va ularni hisobga olib borish qaysi bo’lgan. Valiahd bilan otaliq qayerda shug’ullangan?
davlat amaldori javobgar edi? A) saroyda B) qo’rg’onda
A) devonbegi B) mirzaboshi C) arkda D) viloyatda
C) mushrif D) parvonachi
10. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida qaysi shaxs 21. XIX asrning o’rtalarida kim Buxoro amirligining
xalqning shikoyatlari bilan shug’ullangan? shaharlarida tinchlik va tartibni saqlashga amir
A) dodhoh B) mirzaboshi soqchilari boshlig’i hisoblangan?
C) qozikalon D) raiskalon A) mirshabboshi B) mirzaboshi
C) muhtasib D) mushrif
11. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida kim oliy
hukmdor farmonlarini e’lon qilgan? 22. Quyidagi ko’rsatilgan amaldorlardan qay bin XIX
A) mirzaboshi B) devonbegi asrning o’rtalarida amir qo’shinlarining bosh
C) qo’shbegi D) parvonachi qo’mondoni bo’lgan?
A) yasovulboshi B) mingboshi
12. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida
C) to’pchiboshi D) amirlashkar
shayxulislom qanday ishni bajargan?
A) xalq arz-dodini tinglash va uni amirga yetkazgan 23. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida ko’kaldosh
B) fatvo tarzida diniy-huquqiy masalalarni izohlab bergan qanday vazifani bajargan?
C) musulmonlar tomonidan shariat me’yorlari va A) soliqni o’z vaqtida yig’ish va hisobga olish
qonunlariga rioya etilishini nazorat qilgan B) moliyaviy ishlar hamda iqtisodiy rivojlanish uchun
D) shariat qoidalari va qonunlar ijrosi, sud ishlarini C) vaqf mulkini boshqarishdan
nazorat qilgan D) mamlakat xavfsizligi, amirning yaqinlari, do’stlari va
dushmanlari to’g’risida ma’lumotlar to’plash
13. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida muftiy
kimga bo’ysungan? 24. Buxoro amirligida davlat boshqaravi, moliya, sud,
A) mirzaboshiga B) shayxulislomga mirshablik va harbiy ishlar kimlar tomonidan
C) devonbegiga D) qo’shbegiga boshqarilgan?
A) yirik harbiy amaldorlar
14. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida qaysi
B) amirning qarindoshlari, o’ziga yaqin odamlar
amaldor diniy-huquqiy masalalar bilan shug’ullangan?
C) janglarda jasorat ko’rsatgan va amirning
A) muftiy B) shayxulislom
C) qozikalon D) raiskalon marhamatiga sazovar bo’lgan odamlar
D) yirik diniy arboblar va nufuzli qabila oqsoqollar
15. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida muhtasib
25. Ma’lumki, XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligining
quyidagi ko’rsatilgan vazifalardan qay birini amalga
oliy hukmdori xon hisoblangan. U qanday hokimiyatga
oshirgan?
ega bo’lgan?
A) fatvo tarzida diniy-huquqiy masalalarni izohlab bergan
A) Davlat Kengashi tomonidan cheklangan hokimiyatga
B) vaqf mulkini boshqargan
B) cheklanmagan ma’muriy, harbiy
C) amirning do’stlari va dushmanlari to’g’risida
C) nufuzli qabila boshliqlari tomonidan cheklangan
ma’lumot olish uchun javobgar bo’lgan
ma’muriy, harbiy hokimiyatga
D) shariat qoidalarining bajarilishi va amal qilinishi
masalalari bilan D) qo’ng’irotlar va mang’itlar tomonidan nazorat
qilinadigan hokimiyatga
16. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligida kim sud
boshlig’i vazifasini bajargan?

5
26. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligining oliy 36. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida qo’shinga kim
hukmdori qarorgohi qayerda joylashgan? qo’mondonlik qilgan?
A) Yangi Urganch shahrida B) Hazorasp shahrida A) to’pchiboshi B) yasovulboshi
C) Qo’ng’irot shahrida D) Xiva shahrida C) lashkarboshi D) mirshabboshi
27. Quyidagi ko’rsatilgan shaharlardan qay birida ichki- 37. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida askarlik
Ichan qal’a va mudofaa devor bilan o’ralgan tashqi- xizmatida bo’lganlar qanday imtiyozga ega bo’lgan?
Dishan qal’a mavjud bo’lgan? A) xizmat davrida oila a’zolari turli mehnat
A) Yangi Urganch shahrida B) Xiva shahrida majburiyatlardan ozod bo’lgan.
C) Ko’hna Urganch shahrida D) Kat shahrida B) istagan qishloqda istiqomat qilish
28. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligining qaysi C) davlat tomonidan xizmat davrida yer-mulk berilgan.
shaharlari ma’muriy, savdo-cotiq va madaniy markazlar D) soliqlardan ozod qilingan
hisoblangan? 38. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida oliy
A) Xiva, Kat, Darvoz, Sho’g’non, Qo’ng’irot, Xo’jayli hukmdorni aniqlang.
B) Xiva, Kat, Ko’hna Urganch, Hazorasp, Qo’ng’irot, A) amir B) amirlashkar
Xo’jayli C) xon D) mingboshi
C) Xiva, Urganch, Qiyot, Hazorasp, Qo’ng’irot 39. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida ma’muriy
D) Xiva, Yangi Urganch, Hazorasp, Qorategin, Ko’lob markazi qaysi shahar bo’lgan?
29. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida oliy amaldorni A) Andijon shahri B) Qo’qon shahri
aniqlang. C) Toshkent shahri D) Namangan shahri
A) qo’shbegi B) devonbegi 40. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida xon qanday
C) mehtar D) to’pchiboshi hokimiyatni o’z qo’lida mujassamlashtirgan?
30. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida devonbegi A) cheklanmagan diniy va ma’muriy
ixtiyorida faoliyat yuritgan kengash kimlardan iborat B) cheklangan iqtisodiy va siyosiy
bo’lgan? C) cheklanmagan siyosiy, ma’muriy va harbiy
A) qo’shbegi, mehtar, otaliqdan D) cheklangan siyosiy, ma’muriy va harbiy
B) to’pchiboshi, mirshabboshi, shayxulislomdan 41. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida eng yuqori
C) mirobboshi, mehtar, otaliqdan harbiy lavozimni aniqlang.
D) muhtasib-raislar, parvonachi, muftiy A) mingboshi B) to’pchiboshi
31. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida qaysi amaldor C) yasovulboshi D) amirlashkar
aholining tinchligi va osoyishtaligi bilan shug’ullangan? 42. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligidagi alohida
A) mingboshi B) yasovulboshi harbiy bo’limlarga kim rahbarlik qilgan?
C) to’pchiboshi D) mirshabboshi A) amirlashkar B) mingboshi
32. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida kim xonlikdagi C) yasovulboshi D) to’pchiboshi
tartib-intizom ishlariga mas’ul hisoblangan? 43. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligidagi kim bosh
A) yasovulboshi B) to’pchiboshi vazir vazifasini bajargan?
C) mingboshi D) amirlashkar A) mingboshi B) mehtar
33. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida kim xon C) devonbegi D) otaliq
qo’shinlarining bosh qo’mondoni hisoblangan? 44. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida mehtar
A) amirlashkar B) mingboshi qanday vazifani bajargan?
C) to’pchiboshi D) yasovulboshi A) xonlikda tartib-intizom ishlari bilan shug’ullangan
34. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida shayxulislom B) diniy ishlar, shariat qoidalariga rioya qilinishi, savdo-
qanday vazifaga mas’ul bo’lgan? cotiq to’g’ri yuritilishini nazorat qilganlar.
A) diniy ishlar, shariat qoidalariga rioya qilinishi, savdo- C) islom dini qoidalari asosida sud ishlarini nazorat
cotiq to’g’ri yuritilishini nazorat qilishga qilgan.
B) diniy ishlar va shariat qoidalariga rioya etilishi va D) xazina ishlari va xarajatlarini nazorat qilib borgan.
amal qilinishi masalalariga 45. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida kimlar islom
C) shariat qoidalari va qonunlar ijrosi, sud ishlarini dini qoidalari asosida sud ishlarini olib borganlar?
nazorat qilishni A) mehtar B) muhtasib
D) diniy-huquqiy masalalar va xalqning shikoyatlari bilan C) shayxulislom D) qozikalon, qozilar
shug’ullangan
46. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida muhtasib
35. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida sug’orish raislarga oid qatorni qayd eting.
inshootlari va suv ta’minoti hamda taqsimotiga kim A) diniy ishlar, shariat qoidalariga rioya qilinishi, savdo-
mas’ul hisoblangan? cotiq to’g’ri yuritilishini nazorat qilganlar.
A) mirobboshi B) qo’shbegi B) shaharlarda tinchlik va tartibni saqlashga mas’ul
C) mehtar D) otaliq bo’lgan.

6
C) sug’orish inshootlari va suv ta’minoti hamda A) Buxoro arki
taqsimotiga mas’ul hisoblangan. B) Xudoyorxon saroyi
D) xazina ishlari va xarajatlarini nazorat qilib borgan. C) Ichan qal’a
47. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida kim tartib- D) Dishan qal’a
intizom ishlari bilan shug’ullangan? 56. Ushbu rasmda qanday tarixiy obida tasvirlangan?
A) muhtasiblar B) mehtarlar
C) mirshablar D) mingboshilar
48. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo xonliklarida oliy
hukmdor qanday hokimiyatga ega bo’lgan?
A) nufuzli amaldorlar tomonidan cheklab qo’yilgan
hokimiyatga
B) cheksiz siyosiy, ma’muriy, sud
C) yirik qabila boshliqlari ta’siriga ega bo’lgan
hokimiyatga
A) Buxoro arki
D) nufuzli ruhoniylar tomonidan cheklab qo’yilgan siyosiy
B) Xudoyorxon saroyi
va ma’muriy hokimiyatga
C) Ichan qal’a
49. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida D) Dishan qal’a
qozilar sud ishlarini qanday qoidalar asosida olib
borgan?
A) monarxiya B) avtoritar 3-§. XIX asr o’rtalarida o’zbek xonliklarining ijtimoiy-
C) demokratik D) islom dini iqtisodiy hayoti
50. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida
davlat boshqaruvidagi oliy amaldorlarni qayd eting. 1. XIX asrda O’rta Osiyo xonliklari qanday davlatlar edi?
A) Qo’shbegi, mehtar, otaliq A) agrar B) industrial
B) Devonbegi, otaliq, mingboshi C) agrar- industrial D) industrial-agrar
C) Qo’shbegi, devonbegi, mingboshi 2. XIX asrda O’rta Osiyo xonliklarida aholining ijtimoiy-
D) Amir, xon, qo’shbegi iqtisodiy ahvoli nima bilan belgilangan?
51. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida A) aholining mehnat majburiyatlarini qay darajada
davlat boshqaruvida quyidagilardan qay biri oliy harbiy bajarishi
lavozim hisoblangan? B) aholini bozor munosabatlarga tortilganligi
A) To’pchiboshi, yasovulboshi, amirlashkar C) texnika qo’llanilishini ahvoli, hunarmandlarning
B) Qo’shbegi, devonbegi, mingboshi ishlab chiqarayotgan mahsulotlari sifati
C) Qo’shbegi, mehtar, otaliq D) yerga egalik munosabatlari qandayligi, to’lanadigan
D) Mirshabboshi, ko’kaldosh, mingboshi soliq va to’lovlarining miqdori
52. Ushbu rasmda qanday tarixiy obida tasvirlangan? 3. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida
yerlarning asosiy qismi, ayniqsa, ekin maydonlari
kimlarning qo’lida bo’lgan?
A) qishloq jamoasi
B) xon, uning qarindosh va yaqinlari hamda bir qancha
katta yer egalari
C) yirik amaldorlar va nufuzli ruhoniylar
D) dehqonlar va katta yer egalari
53. 4. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida
A) Buxoro arki dehqonlar ijaraga olgan yerlari uchun hosilning qancha
B) Xudoyorxon saroyi qismini mahsulot tarzidagi soliq-xiroj sifatida
C) Ichan qal’a to’laganlar?
D) Dishan qal’a A) 1/4 yoki 1/3 qismi B) 1/5 yoki 1/4 qismi
C) 1/5 yoki 1/3 qismi D) 1/2 yoki 1/3 qismi
54. Ushbu rasmda qanday tarixiy obida tasvirlangan?
5. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlaridan qay
birida ijaraga yer olgan dehqonlar «yarimchi» deb
atalgan?
A) Qo’qon xonligida B) Xiva xonligida
C) Buxoro amirligida D) Qo’qon va Xiva
xonliklarida
6. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyoda nima uchun
ijaraga yer olgan dehqonlar «yarimchi» deb atalgan?
55.
7
A) chunki ular olingan hosilning yarmini ijara haqi qilib
bergan.
B) chunki ular olgan yerni yarmini ijaraga bergan
C) chunki ular yerga yollanma ishchi kuchi jalb qilgan.
D) chunki ular yerga ishlov berishda mehnat qurollari va
chorvani ijaraga olgan.
7. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligi, Xiva va
Qo’qon xonliklarida yerga egalik qilish shakllari qanday
bo’lgan?
A) har xil edi.
B) Buxoro amirligida barcha yerlar hukmdorga, Xiva va
Qo’qon xonliklarida dehqonlarga ijarga berilishi bilan
farq qilardi.
C) deyarli bir xil edi.
D) Qo’qon xonligida yerlar yirik amaldorlarga vaqtincha
berilardi, Buxoro va Xivada barcha yerlar davlatga
tegishli edi.
8. XIX asrning o’rtalarida Buxoro amirligi, Xiva va
Qo’qon xonliklarida yerlar asosan necha turdan iborat
bo’lgan?
A) besh turdan B) to’rt turdan
C) ikki turdan D) uch turdan
9. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida
mavjud bo’lgan yer egaligi shakllarini qayd eting.
A) amlok, vaqf va jamoa yerlari
B) amlok, mulk va vaqf
C) iqto, suyurg’ol, tanho va jogir
D) iqto, suyurg’ol, vaqf va jamoa yerlari
10. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida
mavjud bo’lgan yer egaligi shakllari ta’riflarini to’g’ri
ko’rsatilgan qatorni toping.
1) amlok; 2) mulk; 3) vaqf
a) davlat yerlari; b) xususiy yerlar; c) masjid va
madrasalar, diniy muassasalarga qarashli yerlar.
A) 1-a; 2-b; 3-c B) 1-b; 2-c; 3-a
C) 1-c; 2-a; 3-b D) 1-a; 2-c; 3-b
11. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida
kimlarga davlat tomonidan yerlar in’om etilgan?
A) janglarda jasorat ko’rsatgan harbiylar va qabila
oqsoqolarga
B) oliy hukmdorning qarindosh-urug’lariga
C) nufuzli ruhoniylarga va saroy xizmatchilariga
D) yirik amaldorlar, harbiy sarkardalarga
12. Mutavalli kim?
A) diniy ishlar, shariat qoidalariga rioya qilinishi, savdo-
cotiq to’g’ri yuritilishini nazorat qilgan amaldor.
B) vaqf yerlaridan olinadigan foyda hisob-kitobi va
taqsimoti bilan shug’ullangan amaldor.
C) shariat qoidalarining bajarilishi va amal qilinishi
masalalari bilan shug’ullangan amaldor.
D) mamlakat xavfsizligi, hukmdorning yaqinlari, do’stlari
va dushmanlari to’g’risida ma’lumotlar to’plash bilan
shug’ullangan.
13. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida aholi
soliq va to’lovlarni qay tartibda to’lagan?
A) barot usulida
B) mahsulot yoki pul ko’rinishida
8
C) mehnat majburiyati shaklida
D) faqat pul ko’rinishda
14. Begar bu-...
A) aholi tomonidan soliqlarni oldindan to’lash shakli.
B) qo’shinini zarur oziq-ovqat bilan ta’minlashish
majburiyati.
C) xususiy yerlar erkin sotilishi yoki meros qilib
o’tkazilishi shakli.
D) aholining ishlab berish majburiyati.
15. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida aholi
sug’orish inshootlari, yo’llar, ko’priklar qurish va ularni
ta’mirlash kabi ishlarni ...
A) yollangan holda bajarganlar.
B) ma’lum haq evaziga bajarganlar.
C) majburiyat tarzida bajarganlar.
D) qo’shimcha mablag’ hisobiga bajarganlar.
16. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida
aholidan qanday soliqlar yig’ilgan?
A) xiroj, zakot, suv, tegirmon, tuz, mulk, tomorqa, bog’
solig’i
B) xiroj, zakot, jizya, tuz, mulk, tomorqa, bog’ solig’i
C) sug’orish inshootlari, yo’llar, ko’priklar qurish va
ularni ta’mirlash solig’i
D) savdo puli, do’kon puli, tarozi puli, zakot, yaylov va
suvdan foydalangani uchun soliq
17. XIX asrning o’rtalarida Xiva xonligida asosiy soliq
nima deb atalgan?
A) xiroj B) zakot C) solg’ut
D) jizya
18. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida
bajariladigan harbiy majburiyatning ta’rifi to’g’ri
ko’rsatilgan qatorni qayd eting.
A) aholi qo’shinni mablag’ bilan doimo ta’minlab turishi
kerak edi.
B) har bir fuqaro harbiy majburiyatni o’tashi uchun
poytaxtga kelishi shart edi.
C) har o’n kishi bir erkakni harbiy majburiyat o’tashiga
ko’mak berishi kerak edi.
D) har bir erkak kishi oziq-ovqati, qurol-aslahasi bilan
birga qatnashishi kerak bo’lgan.
19. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida
chorvador aholi qanday soliqlar to’lagan?
A) savdo puli, do’kon puli, tarozi puli
B) zakot, yaylov va suvdan foydalangani uchun soliq
C) xiroj, zakot, suv, tegirmon, tuz, mulk, tomorqa, bog’
solig’i
D) xiroj, zakot va jizya
20. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida
shaharlar aholisi-hunarmand va savdogarlardan qanday
soliqlar olingan?
A) savdo puli, do’kon puli, tarozi puli
B) zakot, yaylov va suvdan foydalangani uchun soliq
C) xiroj, zakot, suv, tegirmon, tuz, mulk, tomorqa, bog’
solig’i
D) xiroj, zakot va jizya
21. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida 29. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida
qishloq xo’jaligi taraqqiyoti nimaga bog’liq edi? ixtisoslashgan hunarmandchilik markazlarini
A) natural xo’jalikning rivojiga hunarmandchilik sohalari bilan to’g’ri ko’rsatilgan
B) ilg’or texnoliyaning qo’llanilishiga javobni qayd eting.
C) Sharq davlatlari bilan o’zaro aloqaga 1) Marg’ilon; 2) Rishton; 3) Buxoro; 4) Shahrixon;
D) sug’orish ishlarining holati va suv ta’minotining qay 5) Qo’qon; 6) Xiva
darajada ekanligiga a) atlas to’qish, do’ppichilik; b) kulolchilik; v) zargarlik;
22. Nima uchun sug’orish va suv ta’minoti sohasi O’rta g) pichoqchilik, do’ppichilik, duradgorlik; d) temirchilik,
Osiyoda muhim hamda davlat ahamiyati darajasiga duradgorlik, zargarlik; c) me’morchilik, ganchkorlik.
ko’tarilgan? A) 1-a; 2-b; 3-v; 4-g; 5-d; 6-c
A) chunki, dehqonchilik qadimgi an’analarga ega edi. B) 1-b; 2-v; 3-g; 4-d; 5-c; 6-a
B) chunki, dehqonchilik taraqqiyotni belgilab berardi. C) 1-v; 2-g; 3-d; 4-c; 5-a; 6-b
C) chunki, aholining asosiy qismi qishloq xo’jaligi bilan D) 1-g; 2-d; 3-c; 4-a; 5-b; 6-v
band edi. 30. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo shaharlaridan
D) chunki, qishloq xo’jaligi taraqqiyoti sug’orish va suv qay birlari zargarlik markazi hisoblangan?
ta’minoti sohasiga bog’liq edi. A) Rishton va Toshkent
23. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida B) Qo’qon va Shahrixon
xazinaga tushadigan asosiy daromadni qaysi soliqlar C) Buxoro va Samarqand
tashkil qilgan? D) Marg’ilon, Shahrixon va Chust
A) hunarmandlardan yig’iladigan soliqlar 31. XIX asrning o’rtalarida Marg’ilon, Shahrixon va
B) dehqonlardan yig’iladigan soliqlar Chust hunarmandchiligining rivoj topgan qaysi
C) chorvadorlardan yig’iladigan soliqlar sohalarida umumiylik bor?
D) dehqonlar va chorvadorlardan yig’iladigan soliqlar A) pichoqchilik, do’ppichilik
24. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo davlatlarida B) zargarlik
sug’orish ishlarini yuritish va nazorat qilish bilan kimlar C) duradgorlik
shug’ullanganlar? D) me’morchilik, ganchkorlik
A) miroblar B) mehtarlar 32. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo shaharlaridan
C) muhtasiblar D) bosh vazirlar qay birlarida duradgorlik rivoj topgandi?
25. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyoda sug’orish A) Rishton va Marg’ilon B) Shahrixon va Chust
ishlari, suv inshootlarining qurilishi, ta’minoti, C) Qo’qon va Shahrixon D) Buxoro va Samarqand
ta’mirlanishi, tozalanishi, suv taqsimoti qay yo’l bilan 33. XIX asr o’rtalarida O’rta Osiyoning qaysi
bajarilgan? shaharlarida zargarlik rivojlangan?
A) asosan hashar yo’li bilan A) Buxoro, Samarqand, Marg’ilon
B) yollanma ishchi kuchi yo’li bilan B) Buxoro, Qo’qon, Samarqand
C) ma’lum qo’shimcha soliqlar hisobiga C) Samarqand. Rishton, Qo’qon
D) dehqonlar yollanma ishchi kuchi jalb qilish yo’li bilan D) Buxoro, Shahrixon, Xiva
26. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyoning qayerida 34. Buxoro amirligida XIX asrning o’rtalarida
sug’orish tizimiga katta e’tibor qaratilgan? hunarmandchilikning qaysi sohalari keng tarqalgan?
A) Zarafshon vodiysida B) Farg’ona vodiysida 1) kulolchilik; 2) temirchilik; 3) misgarlik; 4) zardo’zlik;
C) Qashqadaryo vodiysida D) Surxondaryo vodiysida 5) shishasozlik; 6) kandakorlik; 7) badiiy kashtachilik; 8)
27. XIX asrning o’rtalarida Qo’qon xonligida qanday yirik ganchkorlik
sug’orish inshootlari bo’lgan? A) 1,2,3,4,5,6,7 B) 1,3,5,7
A) Darg’om, Murg’ob, Vaxsh, Ulug’nor, Qoradaryo, C) 1,2,3,4,5,6,7,8 D) 2,4,6,8
Norin, Bo’zsuv 35. Nima uchun XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo
B) Bo’zsuv, Andijonsoy, Marg’ilonsoy, Yangiariq, davlatlarida metallga ishlov beruvchi mahalliy temirchilik
Zaxariq, Murg’ob, Vaxsh sohasi rivojlangan?
C) Shahrixonsoy, Andijonsoy, Marg’ilonsoy, Yangiariq, A) temir konlari ko’pligi bois
Ulug’nor, Qoradaryo B) xorijda temirdan tayyorlangan mahsulotlarga talab
D) Shahrixonsoy, Zaxariq, Murg’ob, Vaxsh, Ulug’nor, katta bo’lganligi bois
Qoradaryo C) temir ma’danlari arzon bo’lganligi bois
28. Ma’lumki, Amudaryo, Sirdaryo suvlari turli sun’iy D) temir mahsulotlariga ehtiyoj katta bo’lganligi bois
sug’orish tizimlari – kanallar hamda uning bo’ylariga 36. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo hunarmandlari
qurilgan to’g’onlar orqali ekin maydonlariga yetkazilgan. tomonidan asosan qanday mahsulotlar tayyorlangan?
Bu hududda yetishtirilgan qishloq xo’jaligi mahsulotlarini A) mehnat qurollari va idish-tovoqlar
asosan qanday ekinlar tashkil qilgan? B) zeb-ziynatlar va gilamlar
A) g’alla B) meva va sabzavotlar C) namatlar, gilamlar, arqonlar, qoplar, jun, teri
C) dukkakli ekinlar D) paxta va donli
9
D) mehnat qurollari, kiyim-kechaklar, zeb-ziynatlar, 1. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyodagi aholining
idish-tovoqlar, chorvadorlar foydalanadigan buyumlar aksariyati qaysi tilda so’zlashgan?
37. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo A) o’zbek tilida B) tojik
hunarmandchiligiga xos jihatni aniqlang. C) fors D) o’zbek va tojik
A) hunarmandchilik xonadon va kasanachilik 2. XIX asrda O’rta Osiyoda qancha doston ma’lum
ko’rinishidagi mayda ustaxonalardan iborat bo’lib, unda, bo’lgan?
asosan, ilg’or texnika qo’llanilardi. A) o’ttizga yaqin B) yigirmaga yaqin
B) hunarmandchilik manufaktura ko’rinishidagi o’rta C) qirqqa yaqin D) o’nga yaqin
ustaxonalardan iborat edi. 3. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyoda eng mashhur
C) hunarmandchilik xonadon va kasanachilik bo’lgan dostonlarni aniqlang.
ko’rinishidagi mayda ustaxonalardan iborat bo’lib, unda, A) «Farhod va Shirin», «Layli va Majnun», «Omongeldi»,
asosan, Sharq yutuqlari qo’llanilardi. «Ernazarbiy»
D) hunarmandchilik xonadon va kasanachilik B) «Alpomish», «Go’ro’g’li», «Kuntug’mish», «Shirin va
ko’rinishidagi mayda ustaxonalardan iborat bo’lib, unda, Shakar»
asosan, qo’l mehnatidan foydalanilgan. C) «Tohir va Zuhra», «Bo’zyigit», «Kuntug’mish»,
38. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyo savdogarlari «Shirin va Shakar»
qaysi davlatlar bilan savdo-sotiq qilganlar? D) «Omongeldi», «Ernazarbiy», «Alpomish»,
A) Xitoy, Hindiston, Tibet, Eron, Rossiya, Volga bo’yi va «Go’ro’g’li»
Sibir 4. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyoda xalq og’zaki
B) Eron, Xitoy, Hindiston, Afg’oniston, Rossiya davlatlari ijodiyotida nimalar kulgi ostiga olinar edi?
va qozoq juzlari A) amaldorlarning illatlari, saroy ayonlarining
C) Turkiya, Xitoy, Hindiston, Tibet, Eron nuqsonlari va ochko’zligi
D) Eron, Afg’oniston, arab davlatlari va qozoq juzlari, B) dehqonlardagi ayrim illatlar, amaldorlarning
Volga bo’yi va Sibir nuqsonligi
39. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyoning qaysi C) ruhoniylarning kaltafahmligi va ochko’zligi
mahsulotlari xorijda yuqori baholangan? D) oliy hukmdorlarning ma’rifatsizligi
A) zargarlik, shoyi va atlas matolari, kulolchilik 5. O’rta Osiyoda xalq og’zaki ijodiyotida nimalar nimalar
buyumlari madh etilgan?
B) kulolchilik, temirchilik, misgarlik, zardo’zlik A) jangchilarning jasurligi
C) shishasozlik, kandakorlik, badiiy kashtachilik B) hunarmand va dehqonlarning oliyhimmatligi
D) pichoqchilik, do’ppichilik, duradgorlik, zargarlik C) xalqning oliyjanobligi, mardligi
40. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyodagi ichki va D) xalqning dushmanga qarshi kurashi
tashqi savdoning yanada jadal rivojlanishiga qaysi 6. XIX asrning o’rtalarida O’rta Osiyoda xalq og’zaki
holatlar salbiy ta’sir ko’rsatgan? ijodiyoti ko’rinishlardan biri dostonlarda ko’pincha
A) yagona bozorning yo’qligi qanday g’oya yetakchilik qilardi?
B) natural xo’jalikning mavjudligi A) xalqchil
C) uchta davlat o’rtasidagi kelishmovchiliklar, ichki B) Vatanga muhabbat
nizolar va notinchliklar C) dushmanga nafrat
D) hunarmandchilik ishlab chiqarishi xonadon va D) ezgulikning yovuzlik ustidan g’alabasi
kasanachilik shaklda bo’lib, u oddiy asbob-uskunalar va
7. Quyidagilardan kimlar xalq ijodiyotiga mansub?
qo’l mehnatiga asoslanganligi
A) qiziqchilar, askiyachilar
41. Agrar qaysi so’zdan olingan va u qanday ma’noni B) musiqa ijodkorlari
bildiradi? C) hofizlar va adabiyot vakillari
A) nemischa, yer-mulkni imtiyozsiz va teng in’om etishni D) ilm-fan namoyondalari
anglatadi.
8. Madrasalarda olimlar yasovuli lavozimi qachon paydo
B) fransuzcha, tuyg’u va istaklarni cheklash, azob tortish,
bo’lgan?
hayot ne’matlaridan voz kechish.
A) XVI asrda B) XVII asrda
C) yunoncha, yer-cuv, yerga egalik va yer suvdan
C) XVIII asrda D) XIX asrda
foydalanishga oid tartibni qayta o’zgartirishni anglatadi.
9. Kimning farmoyishi bilan Shermuhammad Munis
D) lotincha, qishloq xo’jaligi bilan shug’ullaniladigan
Xorazmning 1812-yilga qadar bo’lgan tarixini yozgan?
hududga, aholining dehqonchilik bilan bandligi va
A) Rahimqulixon B) Ollohqulixon
ularning qishloq xo’jaligi mahsulotlari yetishtirishi hajmi
C) Muhammad Rahim I D) Eltuzar
ustun bo’lgan joyga nisbatan qo’llaniladi.
10. Shermuhammad Munisning asli ismini aniqlang.
4-5-§§. XIX asr o’rtalarida O’rta Osiyo aholisining A) Xudoyberdi Avaz Muhammad
madaniy hayoti. B) Shermuhammad Amir Avazbiy o’g’li
C) Muhammad Rizo Ernazarbiy o’g’li

10
D) Shermuhammad Avaz Muhammad Mulla 21. Ogahiyning xalqparvarligi va xalq holiga befarq qaray
Ro’zimuhammad o’g’li olmasligi qaysi g’azalida o’zining yorqin ifodasini
11. Shermuhammad Munis kim bo’lgan? topgan?
A) tarjimon, faylasuf, musavvir, ma’rifatparvar A) «Ravzat us-cafo» В) «Ojizlar saboti»
B) tarixchi, shoir, tarjimon, rassom C) «Irfon» D) «Qish»
C) yozuvchi, faylasuf, musavvir, ma’rifatparvar 22. Kimning she’riyati, tarixnavislik va tarjimonlik
D) tarixchi, shoir, tarjimon, xattot, ma’rifatparvar faoliyati O’rta Osiyo hududidagina emas, balki XIX asr
12. Nechanchi yilda Munis Mirxondning «Ravzat us-cafo» Sharq dunyosi madaniy hayotida chuqur iz qoldirdi?
(«Soflik bog’i») tarixiy asarini o’zbek tiliga tarjima A) Feruz B) Ahmad Donish
qilishni boshladi? C) Ogahiy D) Munis
A) 1822-yilda B) 1821-yilda 23. Quyidagi tarixiy asariardan qaysi biri Munis
C) 1820-yilda D) 1819-yilda Xorazmiyga tegishli bo’lib, uni Ogahiy nihoyasiga
13. Munis Mirxondning «Ravzat us-cafo» asarining yetkazgan?
nechanchi jildini tarjima qilishga ulgurdi? A) "Shohidi iqbol" B) "Zubdat ut-tavorix"
A) 1-jildini B) 2-jildini C) "Firdavs ul-iqbol" D) "Riyoz ud-davla"
C) 3-jildini D) 4-jildini 24. Muhammad Rizo Ernazarbiy o’g’lining Xiva xonligi
14. Munisning «Firdavs ul-iqbol» («Baxtlar bog’i») tarixiga oid asari berilmagan javobni aniqlang.
asarini va «Ravzat us-cafo» tarjimasini kim nihoyasiga A) "Gulshani davlat" B) "Riyoz ud-davla"
yetkazdi? C) "Zubbat ut-tavorix" D) "Baxtlar bog’i"
A) Abulg’ozixon B) Ogahiy 25. Yozuvchi, faylasuf, musavvir, ma’rifatparvar Ahmad
C) Yusufbek Bayoniy D) Ahmad Donish Donish qaysi yillarda yashab o’tgan?
15. Ogahiyning asl ismini aniqlang. A) 1839-1872-yillarda B) 1809-1874-yillarda
A) Xudoyberdi Avaz Muhammad C) 1778-1829-yillarda D) 1827-1897-yillarda
B) Junayd Mulla Avaz Muhammad Mulla 26. Ahmad Donish nechanchi yilda Buxoro amiri
Ro’zimuhammad o’g’li Nasrulloning elchilari bilan Moskva, Peterburg va boshqa
C) Muhammad Rizo Ernazarbiy o’g’li Rossiya shaharlari bo’ylab sayohat qilgan?
D) Shermuhammad Amir Avazbiy o’g’li A) 1809-yilda B) 1857-yilda
16. Ogahiy qaysi yillarda yashagan? C) 1871-yilda D) 1865-yilda
A) 1809-1874-yillarda B) 1827-1897-yillarda 27. Ahmad Donish qaysi asarlarining muallifi?
C) 1778-1829-yillarda D) 1819-1875-yillarda A) «Riyoz ud-davla», «Zubdat ut-tavorix», «Gulshani
17. Ogahiy qancha tarixiy, ma’rifiy, tarjima asarlari davlat», «Shohidi iqbol», «Tavorixi guzidayi nusratnoma»
muallifi? B) «Firdavs ul-iqbol», «Ravzat us-cafo», «Zubdat ul-
A) 25 ta B) 20 ta C) 18 ta ozor», «Sharafnomayi shoxiy»
D) 16 ta C) «Buxorodan Peterburgga sayohat», «Buxoroyi sharif
mang’it amirlari muxtasar tarixi», «Navodir ul-vaqoe’»
18. Ogahiy qaysi tillarni puxta bilgan?
D) «Muhit ut-tavorix», «To’rt unsur», «Gulshani davlat»,
A) yunon, fors va turk tillarni
«Shohidi iqbol»
B) hind va yahudiy tillarni
C) arab, fors, turk tillarini 28. Ahmad Donish qachon va kimning taklifi bilan
D) arab, lotin va turkiy tillarni «Manozir ul-kavokib» nomli kitob yozgan?
A) 1865-yilda amir Muzaffar
19. Ogahiy Xorazmning qaysi yillardagi tarixiga
B) 1860-yilda Amir Nasrullo
bag’ishlangan asar yozgan?
C) 1825-yilda Amir Haydar
A) 1839-1872-yillardagi B) 1812-yilga
D) 1800-yilda Amir Shohmurod
qadar
C) 1812-1872-yillardagi D) 1820-1878- 29. Ahmad Donishning «Manozir ul-kavokib» asari qaysi
yillardagi fanga oid bo’lgan?
A) tibbiyotga oid B) matematikaga oid
20. Ogahiy Xiva xonligi tarixiga oid qanday tarixiy
C) tarixga oid D) astronomiyaga oid
asarlar yozgan?
A) «Zubdat ul-ozor», «Sharafnomayi shoxiy», «Tavorixi 30. «Manozir ul-kavokib» asarining tarjimasi qanday
guzidayi nusratnoma» ma’noni bildiradi?
B) «Riyoz ud-davla», «Zubdat ut-tavorix», «Gulshani A) «Baxtlar bog’i»
davlat», «Shohidi iqbol» B) «Sofiik bog’i»
C) «Badoye ul-vaqoye», «Tarixi Rashidiy», «Tarixi oliy C) «Sayyoralarning joylanishlari»
Chingiz» D) «Asoslash shakllari sharhiga izohlar»
D) «Muhit ut-tavorix», «To’rt unsur», «Gulshani davlat», 31. Berilgan javoblardan "Sayyoralarning joylanishlari"
«Shohidi iqbol» nomli asar muallifini aniqlang.

11
A) N.Kopernik B) G.Galiley C) Muhammad Latif D) Mirzo Sharif Dabir
C) Ulug’bek D) A.Donish 42. Qo’qon xonligida xon saroyidagi ba’zi madaniy
tadbirlarda xon kimdan maslahatlar olgan?
32. "Buxoroyi sharif mang’it amirlari muxtasar tarixi" A) Musulmonquldan B) Muhammad Yunusdan
nomli tarixiy asar muallifini aniqlang. C) Uvaysiydan D) Turdi Alidan
A) Abdurauf Fitrat
43. Mirxondning “Ravzat us-safo” tarixiy asarini o’zbek
B) Sadriddin Ayniy
tiliga tarjima qilgan olim-adabiyotshunoslarni aniqlang.
C) Muhammad Narshaxiy
A) Fazliy va Ahmad Donish
D) Ahmad Donish
B) Munis va Ogahiy
33. XIX asr boshlarida kimning hukmronlik qilgan davrda C) Amiriy va Fazli
Qo’qon xonligida markazlashgan hokimiyat o’rnatilishi, D) Munis va Bayoniy
savdo-cotiq munosabatlari tartibga solinishi xonlikda
44. XIX asrda o’rtalariga O’rta Osiyo davlatlaridan qay
siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy barqarorlik ilm-fan
birida qurilish ishlari avj oldi?
rivojlanishida muhim o’rin tutdi?
A) Buxoro amirligi va Qo’qon xonligi
A) Olimxon B) Umarxon
B) Buxoro amirligi
C) Norbo’tabiy D) Muhammad Alixon
C) Qo’qon xonligi
34. XIX asr boshlarida Qo’qon xoni saroyida qaysi fanlar D) Xiva xonligida
va sohalar rivojlandi ?
45. XIX asrda o’rtalariga Xiva xonligida bunyod etilgan
1) tarixnavislik; 2) musavvirlik; 3) adabiyot; 4) musiqa;
me’morchilik obidalarni qayd eting.
5) xattotlik; 6) me’morchilik; 7) tibbiyot.
1) Olloqulixon madrasasi; 2) Rahmonqul Inoq saroyi; 3)
A) 1,2,3,4 B) 1,3,6
Muhammad Aminxon madrasasi; 4) Muhammad
C) 2,5,7 D) 1,3,5
Rahimxon madrasasi; 5) Hazrati Kalon Sohibzoda
35. Xudoyorxon saroyi (xon o’rdasi) devorlaridagi madrasasi; 6) Hokim Oyim madrasasi.
xattotlik ishlarini bajargan shaxslarni aniqlang. A) 1,2,3,4,5,6 В) 1,3,5 C) 1,2,3,4
A) Turdi Ali va Mirzo Mahmud D) 2,4,6
B) Turdi Ali va Usta Shirin
46. Muhammad Aminxon madrasasi qaysi yillarda bunyod
C) Mirzo Mahmud va Muso Ali Rizo
etilgan?
D) Usta Shirin va Shohali
A) 1851-1855-yillarda В) 1863-1870-yillarda
36. Qo’qon xoni Muhammad Alixon davri tarixiy voqealari C) 1869-1871-yillarda D) 1855-1862-yillarda
batafsil yoritilgan asar nomini ko’rsating.
47. 1871-yilda Xiva xonligida qaysi madrasa bunyod
A) "Tarixi Jahonnomayi"
etilgan?
B) "Shohnomayi Nusratpoyon"
A) Muhammad Aminxon madrasasi
C) "Xudoyqul Anvar"
B) Muhammad Rahimxon madrasasi
D) "Tarixi muhojiron"
C) Hazrati Kalon Sohibzoda madrasasi
37. Qo’qon xonligi saroy tarixchisi Muhammad Yunus D) Sulton Murodbek madrasasi
tomonidan yozilgan asar nomini belgilang.
48. XIX asrda o’rtalariga Xiva xonligi me’morchiligiga
A) "Tarixi Shohruxiy" B) "Zubdat ut-tavorix"
xos usulni qayd eting.
C) "Tavorixi manzuma" D) "Xudoyqul Anvar"
A) tiniq ko’k rang ustidan oq va yashil gullar tushirilgan
38. 1859-yilda yozilgan "Xudoyqul anvar" asari kimning koshinlar bilan bezatilgan.
qalamiga mansub? B) tiniq yashil rang ustidan oq va zangori gullar
A) Munis B) Ogahiy tushirilgan koshinlar bilan bezatilgan.
C) Turdi Ali D) Muhammad Yunus C) tiniq zangori rang ustidan oq va yashil gullar
39. Saroy tarixchisi hisoblangan Muhammad Yunus tushirilgan koshinlar bilan bezatilgan.
"Xudoyqul anvar" asari orqali qaysi xon davri tarixi D) tiniq oq rang ustidan zangori va yashil gullar
voqealarini batafsil yoritgan? tushirilgan koshinlar bilan bezatilgan.
A) Muhammad Ali B) Umarxon 49. Ollohqulixon, Muhammad Aminxon va Muhammad
C) Eltuzar D) Xudoyorxon Rahimxon madrasalari qanday usuldagi me’morchilik
40. XIX asrda Qo’qonda xonlik o’rdasi qurilgach, an’anasida bezalgan edi?
quyidagi qaysi shaxslar xonning buyrug’iga binoan saroy A) har bir g’ishtning alohida-alohida ranglar bilan
devorlarida xattotlik ishlarini bajarishadi ? bo’yab, har xil shakllar yasalishi bilan
1) Turdi Ali; 2) Usta Shirin Murodov; 3) Muhammad B) quyoshda, uzoq vaqt quritilgan to’q qizil rang ustidan
Yunus; 4) Mirzo Mahmud yashil va oq rangli tasvirlarning tushirilishi bilan
A) 1,4 B) 2,3 C) 1,3 D) 2,4 C) tiniq zangori rang ustidan oq va yashil gullar
41. Quyidagi shaxslardan XIX asr o’rtalaridagi Qo’qon tushirilgan koshinlar bilan
xoni saroyida eng mashur bo’lgan xattotni aniqlang. D) peshtoqlarga qushlar va hayvonlar rosmlari aks
A) Turdi Ali B) Mirzo Mahmud ettirgan kufiy yozuvlar bilan

12
50. Hazrati Kalon Sohibzoda madrasasi qachon qurib 1) Muhammad Aminxon madrasasi; 2) Muhammad
bitkazilgan? Rahimxon madrasasi; 3) Hazrati Kalon Sohibzoda
A) 1871-yilda B) 1862-yilda madrasasi; 4) Hokim Oyim madrasasi; 5) Sulton
C) 1869-yilda D) 1872-yilda Murodbek.madrasasi; 6) Xudoyorxon saroyi.
51. 1869-1870-yillarda Qo’qon xonligida qaysi madrasa a) 1851-1855-yillar; b) 1871-yil; c) 1862-yil; d) 1869-yil;
qurib bitkazilgan? c) 1872-yil; g) 1863-1870-yillar.
A) Hazrati Kalon Sohibzoda madrasasi A) 1-d; 2-е; 3-g; 4-a; 5-b; 6-c
B) Sulton Murodbek madrasasi B) 1-c; 2-d; 3-е; 4-g; 5-a; 6-b
C) Muhammad Rahimxon madrasasi C) 1-a; 2-b; 3-c; 4-d; 5-e; 6-g
D) Hokim Oyim madrasasi D) 1-b; 2-c; 3-d; 4-e; 5-g; 6-a
52. Qo’qon xonligida Sulton Murodbek madrasasi qachon 62. XIX asrda mavjud Hokim Oyim madrasasi qayerda
qurilgan? joylashgan edi?
A) 1872-yilda B) 1871-yilda A) Xivada B) Toshkentda
C) 1869-yilda D) 1862-yilda C) Buxoroda D) Qo’qonda
53. Xudoyorxon saroyi qaysi yillarda qurilgan? 63. Zullisonayn nima?
A) 1851-1855-yillarda B) 1863-1870-yillarda A) ikki tilda ijod qilish
C) 1860-1863-yillarda D) 1855-1863-yillarda B) ijodda mashaqat chekish
C) mustahkam do’stlik
54. Xudoyorxon saroyi necha xonadan iborat edi?
D) qahramonlik va qahramonlar haqidagi doston
A) ellikdan ortiq B) saksondan ortiq
C) yuzdan ortiq D) yuzga yaqin 64. O’rta Osiyo xalqlari madaniyatining o’ziga xosligi
nimalardan iborat edi?
55. XIX asrning o’rtalarida Toshkentda qaysi inshootlarni
A) ezgulikning yovuzlik ustidan g’alabasi g’oyasi
ta’mirlash ishlari boshlanadi?
yetakchilik qilganligida
A) Tillashayx Jome masjidi, Baroqxon madrasasi
B) sadoqatli do’stlik va chin muhabbat ulug’langanligida
B) Hazrati Kalon Sohibzoda madrasasi, Mo’yi muborak
C) o’zbek va fors tillarida ijod qilinishi, insonparvarlik va
madrasasi
demokratik an’analar muhim o’rin tutishi, mustahkam
C) Mo’yi muborak madrasasi, Tillashayx Jome masjidi
do’stlik zaminiga qurilganligi
D) Hazrati Imom majmuasi, Baroqxon madrasasi
D) xalqni zolimlardan himoya qilish, noinsof beklar va
56. Baroqxon madrasa qachon ta’mirlash ishlari xonlarni fosh etadigan, oddiy kishilarga nisbatan mehr
boshlandi? namoyon bo’ladigan ijtimoiy mazmundaligida
A) 1861-yili B) 1862-yili
65. Quyidagi ko’rsatilgan tarixiy shaxslarning o’zlariga
C) 1859-yili D) 1860-yili
tegishli yillari bilan to’g’ri ko’rsatilgan qatorni toping.
57. XIX asrning o’rtalarida Toshkentda qaysi inshootlar 1) Ollohqulixon; 2) Shermuhammad Amir Avazbiy o’g’li;
bunyod etildi? 3) Muhammad Rizo Ernazarbiy o’g’li; 4) Ahmad Donish
A) Hazrati Imom majmuasi, Mo’yi muborak madrasasi a) 1825-1843-yillar; b) 1778-1829-yillar; с) 1809-1874-
B) Tillashayx Jome masjidi, Hazrati Kalon Sohibzoda yillar; d) 1827-1897-yillar
madrasasi A) 1-a; 2-b; 3-c; 4-d B) 1-b; 2-c; 3-d; 4-a
C) Hazrati Imom majmuasi, Baroqxon madrasasi C) 1-c; 2-d; 3-a; 4-b D) 1-d; 2-a; 3-b; 4-c
D) Mo’yi muborak madrasasi, Tillashayx Jome masjidi
66. Xalq og’zaki ijodida qahramonlik va qahramonlar
58. Baroqxon madrasa qarshisida qaysi madrasa barpo haqidagi dostonlar majmui ma’nosini anglatuvchi so’zni
etildi? aniqlang.
A) Mo’yi muborak madrasasi A) epos B) truppa
B) Hazrati Kalon Sohibzoda madrasasi C) zullisonayn D) tragediya
C) Hokim Oyim madrasasi
D) Sulton Murodbek madrasasi 67. Xonaqoh nima?
A) savdo karvonlari to’xtab o’tadigan joy.
59. Tillashayx masjidi qaysi shaharda barpo etilgan edi? B) hukmdor qabulxonasi.
A) Qo’qon B) Buxoro C) hunarmandlar uchun maxsus xona.
C) Xiva D) Toshkent D) darvishlar uchun maishiy xona va masjiddan iborat
60. XIX asrning o’rtalarida qaysi yozuv uslublaridan yotoqxona.
binolarni bezashda foydalanish davom ettirildi? 68. Truppa bu-...
A) suls, rivo’, nasta’liq, girih A) komik asarlarni sahnada ijro etuvchi artist.
B) kufiy, suls, alacha B) teatr yoki sirk artistlari jamoasi.
C) kufiy, rayhoniy, nasta’liq C) yaratiladigan ilmiy yangilik.
D) nasta’liq, rivo’, anqo D) taqsimlanadigan narsa.
61. Quyidagi me’moriy binolarni qurilgan sanalari bilan 69. Truppa bu-...
to’g’ri ko’rsatilgan qatomi qayd eting. A) komik asarlarni sahnada ijro etuvchi artist.

13
B) teatr yoki sirk artistlari jamoasi.
C) yaratiladigan ilmiy yangilik.
D) taqsimlanadigan narsa.
70. Ushbu rasmda qanday tarixiy obida tasvirlangan?
71.
A) Muhammad Rahimxon madrasasi
B) Tillashayx masjidi
C) Xudoyorxon saroyi
D) Sitorai Mohi Xosa saroyi
72. Ushbu rasmda qanday tarixiy obida tasvirlangan?
73.
A) Muhammad Rahimxon madrasasi
B) Tillashayx masjidi
C) Xudoyorxon saroyi
D) Sitorai Mohi Xosa saroyi
6-§. Rossiya imperiyasi tomonidan O’rta Osiyoni bosib
olish uchun istilochilik harakatlarining boshlanishi
1. Rossiya imperiyasi tashqi siyosatida o’z chegaralarini
sharqqa tomon kengaytirish uchun dastlab nimaga
harakat qildi?
A) Buxoro amirligi, Xiva va Qo’qon xonliklari bilan har
tomonlama aloqalar o’rnatishga
B) Buxoro amirligi, Xiva va Qo’qon xonliklariga harbiy
ekspeditsiya jo’natishga
C) Buxoro amirligi, Xiva va Qo’qon xonliklarida sanoat
korxonalarini barpo qilishga
D) Buxoro amirligi, Xiva va Qo’qon xonliklari bilan
chegara yonida hamkorlikda mudofaa qal’alarini bunyod A) 1,2,3
etishga
2. Rossiyada kimning hukmronligi davrida Aleksandr
Bekovich-Cherkasskiy boshchiligidagi harbiy ekspeditsiya imperiyasining birinchi navbatdagi vazifasiga aylandi?
jo’natilgan edi?
A) Pyotr I B) Aleksandr II
C) Nikolay I D) Pavel
3. Qaysi voqeadan so’ng podsho hukumati harbiy
istehkomlar qurishga kirishdi?
A) Rossiya imperatori Aleksandr II ning Qo’qon xonligini Osiyoga qarshi istilochilik harakatlarini yanada
bosib olishni davom ettirilishi to’g’risidagi
ko’rsatmasidan so’ng
B) Angliya hukumati Buxoroga qarshi Afg’oniston bilan
sulh tuzib, ularni qurollantirganidan so’ng
14
C) Buyuk Britaniyaning O’rta Osiyoga o’z elchilarni faol
jo’nata boshlaganidan so’ng
D) Aleksandr Bekovich-Cherkasskiy boshchiligidagi
harbiy ekspeditsiya muvaffaqiyatsizlikka uchragandan
so’ng
4. Nechanchi yilda Irtish daryosi sohilida harbiy
istehkomlar qurib bitkazildi?
A) 1825-yilda B) 1832-yilda
C) 1844-yilda D) 1718-yilda
5. Ma’lumki, Pyotr I ning O’rta Osiyo xonliklariga
uyushtirgan harbiy ekspeditsiyasi inqirozga uchragach,
harbiy istehkomlar qurishga kirishgan edi. Shunday
istehkomlardan Irtish daryosi sohilida nechtasi barpo
etilganligini aniqlang.
A) 1 ta B) 5 ta C) 7 ta
D) 2 ta
6. Chor Rossiyasi tomonidan O’rta Osiyoga ayg’oqchilar
kim sifatida yuborilgan?
A) sayyoh, savdogar, elchilar
B) harbiylar, olim, savdogarlar
C) olimlar, amaldor, sayyohlar
D) sanoatchi, olim, elchilar
7. Chor Rossiyasi tomonidan O’rta Osiyoga yuborilgan
ayg’oqchilar qanday ma’lumotlar yig’ib borgan?
A) O’rta Osiyo davlatlarining Buvuk Britaniya bilan
aloqalarini, Rossiya hukumatiga bo’lgan munosabati
to’g’risida
B) O’rta Osiyoning siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va harbiy
ahvoli, suv va quruqlikdagi yo’llari to’g’risida
C) O’rta Osiyo tabiati, hayvonat dunyosi, iqtisodiyoti,
xom ashyosi to’g’risida
D) O’rta Osiyo xalqlarining madaniyati, xonliklarning
tabiiy boyliklari, xomashyo mahsulotlari, chet el
mamlakatlari bilan aloqalari to’g’risida
8. XIX asrda Rossiya imperiyasining qanday muammolari
O’rta Osiyoni bosib olinishini yanada tezlashtirdi?
1) sanoat xomashyosiga bo’lgan ehtiyojining ortishi; 2)
ishlab chiqarilgan mahsulotlari uchun qo’shimcha
iste’mol bozorlarining zarurligi; 3) to’qimachilik sanoati
uchun arzon paxta tolasi yetkazib beradigan hududga ega
bo’lish; 4) xalqaro doirada ingliz tovarlarning O’rta
Osiyoga kirib kelishi; 5) Angliyaning O’rta Osiyoga
nisbatan qiziqishining ortib borishi.
B) 1,2,3,4,5 C) 1,3,5
D) 2,4
9. Qachondan O’rta Osiyoni bosib olish Rossiya
A) XIX asr boshlaridan
B) XIX asr birinchi yarmidan
C) XIX asrning o’rtalaridan
D) XIX asrning oxirlaridan
10. Qaysi omillar Rossiya imperiyasi hukumatining O’rta
tezlashtirdi?
A) sanoat xomashyosiga bo’lgan ehtiyojining ortishi,
Angliyaning Ost-Indiya kompaniyasi vakillari amir
tomonidan qatl qilinishi
B) ingliz tovarlarning O’rta Osiyoga kirib kelishi, C) I.Volf va Ch.Stoddart
Angliyaning O’rta Osiyoga nisbatan qiziqishining ortib D) J.Ebbot va A.Konnoli
borishi 20. O’rta Osiyo davlatlariga kelgan Angliyaning Ost-
C) ishlab chiqarilgan mahsulotlari uchun qo’shimcha Indiya kompaniyasi vakillarini aniqlang.
iste’mol bozorlarining zarurligi, Angliya hukumati A) Ch.Stoddart va A.Konnoli
Buxoroga qarshi Afg’oniston bilan sulh tuzib, ularni B) J.Ebbot va A.Konnoli
qurollantirishi C) I.Volf va Ch.Stoddart
D) to’qimachilik sanoati uchun arzon paxta tolasi D) M.Murkroft va A.Byorns
yetkazib beradigan hududga ega bo’lishi, Afg’oniston
21. 1842-yilda inglizlardan kimlar amir tomonidan qatl
Buxoro amirligi hududining bir qismini bosib olishi
qilindi?
11. Qachondan boshlab Buyuk Britaniyaning Ost-Indiya A) Ch.Stoddart va A.Konnoli
kompaniyasi strategik ahamiyatga ega bo’lgan B) M.Murkroft va A.Byorns
xonliklarning tabiiy boyliklari, xom ashyo mahsulotlariga C) J.Ebbot va A.Konnoli
qiziqishi ortadi? D) I.Volf va Ch.Stoddart
A) XIX asrdan boshlab B) XVIII asrdan boshlab
22. Nimaga javoban Angliya hukumati Buxoroga qarshi
C) XVII asrdan boshlab D) XVI asrdan boshlab
Afg’oniston bilan sulh tuzib, ularni qurollantiradi?
12. 1825-yilda O’rta Osiyoga kim Angliya bilan aloqalarni A) Aleksandr Bekovich-Cherkasskiy boshchiligidagi
yo’lga qo’yish uchun yuboriladi? harbiy ekspeditsiya jo’natilishiga javoban
A) Ch.Stoddart B) A.Konnoli B) rus tovarlarning O’rta Osiyoga kirib kelishiga javoban
C) A.Byorns D) M.Murkroft C) Rossiya tomonidan xonliklarning tabiiy boyliklari,
13. Ingliz vakillaridan qay biri Buxoroga kelib, qaytib xomashyo mahsulotlariga qiziqishi ortishiga javoban
ketayotganda ikki hamrohi bilan halok bo’ladi? D) amir tomonidan ingliz vakillarini qatl etilishiga
A) I.Volf B) J.Ebbot javoban
C) A.Byorns D) M.Murkroft 23. Nimaning oqibatida Afg’oniston Buxoro amirligi
14. Angliya hukumati 1832-yilda Buxoroga kimni hududining bir qismini bosib oldi?
jo’natadi? A) podsho hukumatining Qrim urushidagi mag’lubiyati
A) A.Byornsni B) Ch.Stoddartni oqibatida
C) A.Konnolini D) M.Murkroftni B) ingliz tovarlarning O’rta Osiyoga kirib kelishi
15. Angliya hukumati 1844-yilda mayor I.Volfni qayerga oqibatida
jo’natadi? C) Buyuk Britaniyaning Ost-Indiya kompaniyasi
A) Xivaga B) Qo’qonga xonliklarning tabiiy boyliklari, xomashyo mahsulotlariga
C) Buxoroga D) Toshkentga qiziqishi ortishi oqibatida
D) Angliya hukumati Buxoroga qarshi Afg’oniston bilan
16. Qachon Xiva va Buxoroga kapitan J.Ebbot yuboriladi?
sulh tuzib, ularni qurollantirishi oqibatida
A) 1843-yilda В) 1844-yilda
C) 1825-yilda D) 1855-yilda 24. Nechanchi yilda Amudaryoning janubiy sohilidagi
o’zbeklar va tojiklar yashaydigan hududlar Afg’oniston
17. O’rta Osiyo xonliklariga Angliya hukumati tomonidan
viloyatiga aylantirilgan?
yuborilgan shaxslarining tashrif buyurgan yillari bilan
A) 1845-yilda B) 1855-yilda
mos ravishda ko’rsatilgan javobni toping.
C) 1850-yilda D) 1832-yilda
1) Murkroft; 2) I.Volf; 3) J.Abbot; 4) A.Byorns;
a) 1843-yil; b) 1825-yil; c) 1844-yil; d) 1832-yil 25. Nimaning natijasida o’zbeklar va tojiklar yashaydigan
A) 1-b; 2-a; 3-c; 4-d Amudaryoning janubiy sohilidagi hududlar Afg’oniston
B) 1-d; 2-a; 3-c; 4-b viloyatiga aylantirildi?
C) 1-c; 2-b; 3-a; 4-d A) Buxoro amirining Buyuk Britaniyaning Ost-Indiya
D) 1-b; 2-c; 3-a; 4-d kompaniyasi bilan tuzgan bitimi natijasida
B) Afg’oniston Buxoro amirligi hududining bir qismini
18. Qaysi javobda O’rta Osiyoga quyidagi shaxslar
bosib olishi natijasida
boshchiligida yuborilgan ingliz missiyalarining
C) Rossiya imperiyasi Buyuk Britaniya bilan erishgan
xronologik ketma-ketligi to’g’ri ko’rsatilgan?
kelishuvi natijasida
1) I.Volf; 2) A.Byorns; 3) M.Murkroft
D) Qo’qon xonligining qo’shini Afg’oniston qo’shinidan
A) 2,3,1 B) 1,2,3 C) 3,2,1
mag’lubiyatga uchrashi natijasida
D) 1,3,2
18. Qaysi omillar XIX asrning o’rtalariga kelib Rossiya
19. Ingliz vakillaridan kimlar O’rta Osiyo davlatlariga
imperiyasini Buxoro amirligi, Qo’qon va Xiva xonliklarini
harbiy sohada yordam berishi va ularga Rossiya
tezroq bosib olish harakatlarini tezlashtirishga undadi?
imperiyasiga qarshi harbiy ittifoq tuzish taklifi bilan
A) O’rta Osiyo xonliklari o’rtasidagi uzoq vaqt davom
Buxoroga kelgan?
etgan o’zaro urushlar
A) Ch.Stoddart va A.Konnoli
B) AQShda shimol va janub o’rtasida boshlangan
B) M.Murkroft va A.Byorns
fuqarolar urushi
15
C) Angliyaning O’rta Osiyoga nisbatan olib borayotgan
siyosati va podsho hukumatining Qrim urushidagi
mag’lubiyati
D) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik
qilib turuvchi guruhlarning hujumlari
26. Qrim urushi qaysi yillarda bo’lib o’tdi?
A) 1853-1856-yillarda B) 1839-1841-yillarda
C) 1851-1853-yillarda D) 1852-1856-yillarda
27. O’rta Osiyoni tezroq bosib olish uchun Rossiya
imperiyasi eng avvalo ...
A) Buyuk Britaniya hukumati bilan o’zaro manfaatlar
to’g’risida bitim tuzishga harakat qildi.
B) unga olib boradigan yo’llar, ayniqsa, Rossiya
imperiyasini O’rta Osiyo bilan bog’lovchi savdo yo’llarini
to’liq o’z qo’liga olishga harakat qildi.
C) O’rta Osiyo davlatlari bilan o’zaro hamkorlik haqida
alohida-alohida bitimlar tuzishga harakat qildi.
D) O’rta Osiyo davlatlarining chegara yaqinida mudofaa
istehkomlari va temir yo’llar qurishga harakat qildi.
28. Quyidagi qaysi yo’l Rossiya imperiyasini O’rta Osiyo
bilan bog’lovchi asosiy yo’l hisoblangan?
A) Orenburg yo’li B) Raim qal’asi yo’li
C) Toshkent yo’li D) Verniy yo’li
29. Rossiya imperiyasining Toshkentga boradigan qaysi
yo’lida harbiy istehkomlar qurdi?
A) Orenburg B) Verniy
C) Turkiston D) Chimkent
30. Rossiya imperiyasi qayerda Raim qal’asi bunyod
etildi?
A) Amudaryoning Orolga quyilish joyida
B) Zarafshonning yuqori oqimida
C) Sirdaryoning o’rta oqimida
D) Sirdaryoning Orolga quyilish joyida
31. Qachon Raim qal’asi bunyod etildi?
A) 1847-yilda B) 1853-yilda
C) 1843-yilda D) 1855-yilda
32. Podsho hukumatining O’rta Osiyoga qarshi harbiy
yurishlarini boshlashiga nima bahona bo’ldi?
A) Rossiya to’qimachilik sanoati uchun xomashyo bo’lgan
paxtaning yetishmasligi
B) ingliz tovarlarning O’rta Osiyoga kirib kelishi
C) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik
qilib turuvchi guruhlarning hujumlarini bartaraf etish
D) Afg’oniston Buxoro amirligi hududining bir qismini
bosib olishi
33. Quyidagi qaysi holat O’rta Osiyoni chor Rossiyasi
tomonidan bosib olishga bo’lgan harakatlarni
tezlashtirdi?
A) AQShda shimol va janub o’rtasida boshlangan
fuqarolar urushi
B) O’rta Osiyo xonliklari o’rtasidagi uzoq vaqt davom
etgan o’zaro urushlar
C) Buyuk Britaniya hukumatini O’rta Osiyo davlatlari
bilan harbiy ittifoq tuzishga harakat qilishi
16
D) to’qimachilik sanoati uchun xomashyo bo’lgan
paxtaning yetishmasligi
34. Nima tufayli Rossiyaning to’qimachilik sanoati uchun
paxta xomashyosiga taqchillik vujudga keldi?
A) jahon bazorida paxtaning narxining oshib ketishi
B) jahonda yuz bergan mislsiz qurg’oqchilik
C) AQShda shimol va janub o’rtasida boshlangan
fuqarolar urushi
D) Rossiyaning Qrim urushiga tortilishi
35. AQShda qaysi yillarda fuqarolar urushi yuz berdi?
A) 1853-1856-yillarda B) 1847-1853-yillarda
С) 1856-1861 -yillarda D) 1861-1865-yillarda
36. Qaysi vaziyat oxir oqibat xonliklarning Chor Rossiyasi
tomonidan istilo qilinishlarini osonlashtirdi?
A) O’rta Osiyo xonliklari Buyuk Britaniya bilan harbiy
ittifoq tuzmaganligi
B) O’rta Osiyo xonliklari bozoriga rus mollarini kirib
kelishi
C) O’rta Osiyo xonliklari o’rtasidagi uzoq vaqt davom
etgan o’zaro urushlar
D) O’rta Osiyo xonliklari chegaralari yaqinida mudofaa
inshootlarini qurilganligi
37. XIX asrning birinchi yarmida qaysi sabab O’rta
Osiyoning iqtisodiy va harbiy jihatdan zaiflashib ketishiga
olib keldi?
A) Amudaryoning janubiy sohilidagi hududlar Afg’oniston
viloyatiga aylantirilishi
B) O’rta Osiyo xonliklari o’rtasidagi uzoq vaqt davom
etgan o’zaro urushlar
C) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik
qilib turuvchi guruhlarning hujumlari
D) Rossiya imperiyasi O’rta Osiyo bilan bog’lovchi savdo
yo’llarini to’liq o’z qo’liga olishi
38. XIX asrning o’rtalariga kelib O’rta Osiyo davlatlari
nima sababdan nochor ahvolga tushib qoldi?
1) xonliklar o’rtasidagi o’zaro urushlar; 2) ichki nizo va
ziddiyatlar; 3) davlat boshliqlarining uzoqni ko’zlab ichki
va tashqi siyosat olib bormaganliklari; 4) Afg’oniston
bilan munosabatlarni keskinlashib ketishi; 5) Rossiya
tovarlarini O’rta Osiyo bozoriga kirib kelishi; 6) Buyuk
Britaniyaning Ost-Indiya kompaniyasi xonliklarning
tabiiy boyliklari, xomashyo mahsulotlarini arzon
narxlarda olib chiqib ketishi.
A) 1,2,3,4,5,6 B) 1,3,5
C) 2,4,6 D) 1,2,3
39. Qay vaziyatda Rossiya imperiyasi hukumati O’rta
Osiyoga harbiy istilochilik harakatlarini boshlaydi?
1) xonliklar o’rtasidagi o’zaro urushlar; 2) ichki nizo va
ziddiyatlar; 3) davlat boshliqlarining uzoqni ko’zlab ichki
va tashqi siyosat olib bormaganliklari; 4) Rossiya
imperiyasini O’rta Osiyo bilan bog’lovchi savdo yo’llarini
to’liq o’z qo’liga olishi; 5) chegara hududlarida
yashaydigan Rossiya imperiyasi fuqarolari bo’lgan
aholiga talonchilik va bosqinchilik qilib turuvchi
guruhlarning hujumlarini bartaraf etish.
A) 1,2,3 В) 1,3,5
C) 2,4,6 D) 1,2,3,4,5 A) 1847-1865-yillar B) 1873-1879-yillar
40. Rossiya imperiyasi hukumati o’zining qanday С) 1865-1868-yillar D) 1880-1885-yillar
manfaatlarini ko’zlab O’rta Osiyoga harbiy istilochilik 50. O’rta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib
harakatlarini boshlaydi? olinishining to’rtinchi bosqichi qaysi yillarni o’z ichiga
A) ijtimoiy va moliyaviy olgan?
B) iqtisodiy va ijtimoiy A) 1880-1885-yillarda B) 1864-1885-yillarda
C) siyosiy, iqtisodiy va geopolitik C) 1865-1868-yillarda D) 1847-1865-yillarda
D) harbiy va iqtisodiy 51. Turkmanlarning bo’ysundirilishi qaysi yillarni o’z
41. O’rta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib ichiga oladi?
olinishi necha bosqichda amalga oshirildi? A) 1880-1885-yillarni B) 1847-1865-yillarni
A) uch B) to’rt С) 1865-1868-yillarni D) 1873-1879-yillarni
C) besh D) olti 52. Rossiya O’rta Osiyoda necha yil davomida uzluksiz
42. O’rta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib urush olib bordi?
olinishining birinchi bosqichi qaysi yillarni o’z ichiga A) 30 yildan ortiq B) 10 yilga yaqin
olgan? C) 20 yildan ortiq D) 35 yilga yaqin
A) 1847-1865-yillarni В) 1865-1868-yillarni 53. Qaysi yillar davomida Rossiya imperiyasining O’rta
С) 1873-1879-yillarni D) 1880-1885-yillarni Osiyo davlatlariga qarshi bosqinchilik urushlari olib
43. O’rta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib borildi?
olinishining birinchi bosqichiga oid voqealarni aniqlang. A) 1864-1885-yillarda B) 1855-1881-yillarda
A) Qo’qon xonligi va Buxoro amirligiga qarshi istilochilik C) 1873-1879-yillarda D) 1847-1865-yillarda
harakatlari amalga oshirildi. 54. Rossiya imperatori Aleksandr II qaysi yillarda
B) Xiva va Qo’qon xonligi yerlari bosib olindi. hukmronlik qilgan?
C) turkmanlar bo’ysundirildi. A) 1873-1879-yillarda B) 1847-1865-yillarda
D) Rossiya imperiyasi tomonidan Qo’qon xonligining C) 1855-1881-yillarda D) 1864-1885-yillarda
shimoliy-g’arbiy viloyatlari va Toshkent shahri istilo 55. Rossiya imperatori Aleksandr II nechanchi yilda
qilindi, istilo etilgan hududlarda Orenburg general Qo’qon xonligini bosib olishni davom ettirilishi
gubernatorligi tarkibiga kiruvchi Turkiston viloyati to’g’risidagi ko’rsatma berdi?
tashkil etildi. A) 1847-yilda B) 1859-yilda
44. Rossiya imperiyasi tomonidan O’rta Osiyoga C) 1865-yilda D) 1855-yilda
uyushtirilgan bosqinning birinchi bosqichi yakunida ... 56. Nimaning natijasida Qo’qon xonligiga nisbatan harbiy
1) Qo’qon xonligining shimoli-g’arbiy viloyatlari bosib harakatlar kuchaydi?
olindi; 2) Turkiston general-gubernatorligi tuzildi; 3) A) Rossiya imperatori Aleksandr II ning Qo’qon xonligini
Buxoro amirligining sharqiy hududlari bosib olindi; 4) bosib olishni davom ettirilishi to’g’risidagi
Turkiston viloyati tuzildi; 5) Toshkent shahrini zabt ko’rsatmasidan so’ng
etildi; 6) Turkiston harbiy okrugi tuzildi. B) AQShda shimol va janub o’rtasida boshlangan
A) 2,4,5 B) 1,4,5 C) 2,3,6 fuqarolar urushi tufayli
D) 1,3,6 C) podsho hukumatining Qrim urushidagi
45. Orenburg general-gubernatorligi tarkibiga kiruvchi mag’lubiyatidan so’ng
Turkiston viloyati qaysi yilda tashkil etildi? D) Amudaryoning janubiy sohilidagi hududlar
A) 1868-yilda B) 1865-yilda Afg’oniston viloyatiga aylantirilganidan so’ng
C) 1867-yilda D) 1873-yilda 57. Qo’qon xonligiga nisbatan harbiy harakatlar
46. O’rta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib kuchayishi uchun eng avvalo xonlikning qaysi shahrini
olinishining ikkinchi bosqichi qaysi yillarni o’z ichiga bosib olinishi zarur edi?
olgan? A) Verniy B) Avliyoota
A) 1880-1885-yillarni В) 1873-1879-yillarni C) Toshkent D) Turkiston
С) 1847-1865-yillarni D) 1865-1868-yillarni 58. Qaysi shaharni bosib olishda Oqmachit qal’asi harbiy
47. Qo’qon xonligi va Buxoro amirligiga qarshi istilochilik harakatlarning tayanchiga aylandi?
harakatlari qaysi yillarda amalga oshirildi? A) Avliyootani B) Turkistonni
A) 1873-1879-yillarda В) 1847-1865-yillarda C) Chimkentni D) Toshkentni
C) 1865-1868-yillarda D) 1880-1885-yillarda 59. Podsho qo’shinlarining Oqmachit qal’asini bosib olish
48. 1873-1879-yillar O’rta Osiyoning Rossiya imperiyasi borasidagi dastlabki harakatlari qachon bo’lgan?
tomonidan bosib olinishining qaysi bosqichiga kiradi? A) 1859-yilda В) 1853-yilda
A) Birinchi bosqich B) Ikkinchi bosqich С) 1864-yilda D) 1852-yilda
C) To’rtinchi bosqich D) Uchinchi bosqich 60. Podsho qo’shinlarining Oqmachit qal’asini egallash
49. Qaysi yillar davomida Xiva va Qo’qon xonligi yerlari uchun ikkinchi marta hujumi qachon boshlanadi?
bosib olindi?

17
A) 1853-yilda B) 1864-yilda D) Turkiston va Chimkent
C) 1859-yilda D) 1852-yilda
72. Nima uchun Aliquli o’z qo’shinini Turkistondan olib
61. 1853-yilda 3 mingdan ortiq kishidan iborat podsho
chiqib, Chimkent mudofaasi uchun chekindi?
harbiy qo’shiniga Oqmachit qal’asi himoyachilaridan
A) M.Chernyayevning Avliyootani bosib olganligi sababli
qancha kishi qarshilik ko’rsatdi?
B) N.Veryovkinning ultimatum qo’yganligi sababli
A) 500 kishi B) 350 kishi
C) M.Chernyayev tomonidan Chimkent shahriga hujum
C) 250 kishi D) 400 kishi
qilinganligi sababli
62. Oqmachit qal’asi himoyachilari necha kun davomida D) N.Veryovkin katta qo’shin bilan Chimkentga xavf
qarshilik ko’rsatdi? solganligi sababli
A) 10 kun B) 20 kun
73. Qaysi chor Rossiyasi qo’shinlari qo’mondoni agar
C) 25 kun D) 30 kun
Turkiston himoyachilari taslim bo’lmasa, shaharni yalpi
63. Qaysi qal’a harbiy harakatlar uchun tayanch punktga
o’qqa tutib, barchani qirib tashlashini, Ahmad Yassaviy
aylandi va unga Perovskiy forti deb nom berildi?
sharafiga Amir Temur tomonidan qurilgan maqbarani
A) Avliyoota B) Oqmachit
ham yakson qilishini ma’lum qilgan?
C) Verniy D) Raim
A) K.P. Kaufman B) V.Perovskiy
64. N.Veryovkin va M.Chernyayevlarning qo’shini qachon C) N.Veryovkin D) M.Chernyayev
Toshkentni bosib olish uchun yo’lga chiqdi?
74. Kim Qo’qon xonligiga qarashli Turkiston shahrini
A) 1853-yilda B) 1852-yilda
bosib oldi?
C) 1864-yilda D) 1859-yilda
A) K.P. Kaufman B) V.Perovskiy
65. Ma’lumki, N.Veryovkin va M.Chernyayevlarning C) M.Chernyayev D) N.Veryovkin
qo’shini ikki yo’nalishda Toshkentni bosib olish uchun
75. Turkiston shahri shahri necha kunlik jangdan so’ng
yo’lga chiqdi. Ushbu yo’nalishlar qayerlardan iborat
bosib olindi?
bo’lgan?
A) Uch kunlik B) O’n kunlik
A) Avliyoota va Chimkent
C) O’n besh kunlik D) Besh kunlik
B) Verniy va Raim
C) Raim va Oqmachit 76. Turkiston shahri qachon bosib olindi?
D) Perovskiy forti va Verniy A) 1864-yil 12-iyulda B) 1864-yil 1-oktabrda
С) 1864-yil 4-iyunda D) 1864-yil 17-iyunda
66. Toshkentni bosib olish uchun yo’lga chiqqan
77. Toshkent podsho qo’shinlari tomonidan bosib olinishi
N.Veryovkin va M.Chernyayevlarning qoshinini soni
arafasida necha kilometrlik qal’a devori bilan o’ralgan?
qanchadan iborat edi?
A) 50 kilometrlik B) 40 kilometrlik
A) uch mingdan ko’proq
C) 30 kilometrlik D) 20 kilometrlik
B) besh mingdan ko’proq
C) olti mingdan ko’proq 78. N.Veryovkin otryadi qaysi shaharni istilo qilgach
D) to’rt mingdan ko’proq Toshkentni bosib olishga tayyorgarlik ko’rdi?
A) Avliyoota shahrini B) Turkiston shahrini
67. M.Chernyayev boshchiligidagi qo’shin qachon C) Chimkent shahrini D) Verniy shahrini
Avliyootani bosib oldi?
79. Toshkentga qarshi harbiy harakatlarga kim
A) 1864-yil 12-iyul B) 1864-yil 1-oktabr
qo’mondon etib tayinlandi?
С) 1864-yil 4-iyun D) 1864-yil 17-iyun
A) N.Veryovkin B) V.Perovskiy
68. Avliyoota hozirgi qaysi shahar hisoblanadi? С) K.P. Kaufman D) M.Chernyayev
A) Taroz shahri B) Almati shahri
80. Chimkent shahri qachon egallanadi?
C) Turkiston shahri D) Chimkent shahri
A) 1864-yil yozi В) 1864-yil bahori
69. Avliyoota qayerda joylashgan? С) 1864-yil kuzida D) 1864-yil qishi
A) Sirdayoning o’ng sohilida 81. Qaysi shahar podsho qo’shinlari tomonidan egallanib,
B) Sirdaryoning Orolga quyilish joyida Yangi Qo’qon chizig’i asosida qo’lga kiritilgan qal’alar
C) Talas daryosining chap sohilida birlashtirildi?
D) Zarafshonning yuqori oqimida A) Avliyoota B) Chimkent
70. Qaysi javobda avvalgi Qo’qon xonligiga qarashli C) Verniy D) Turkiston
Avliyoota qal’asining hozirgi nomi keltirilgan? 82. Sirdaryo istehkom chizig’i qayerlarni o’z ichiga
A) Astana B) Bishkek olardi?
C) Almati D) Taroz A) Avliyotadan Turkiston shahrigacha
71. Qo’qon xoni tomonidan amirlashkar Aliquli qaysi B) Niyozbek qal’asidan Verniy shahrigacha
shaharlarni mudofaasiga rahbarlik qilishga yuborildi? C) Raim qal’asidan Perovskiy fortigacha
A) Toshkent va Avliyoota D) Semipalatinskdan Verniy shahrigacha
B) Avliyoota va Chimkent 83. Sibir istehkom chizig’i qayerlarni o’z ichiga olardi?
C) Verniy va Turkiston A) Avliyotadan Turkiston shahrigacha

18
B) Niyozbek qal’asidan Verniy shahrigacha
C) Raim qal’asidan Perovskiy fortigacha
D) Semipalatinskdan Verniy shahrigacha
84. Semipalatinskdan Verniy shahrigacha qaysi istehkom
chizig’i vujudga keltirildi?
A) Sibir istehkom chizig’i
B) Yangi Qo’qon istehkom chizig’i
C) Turkiston istehkom chizig’i
D) Toshkent istehkom chizig’i
85. Raim qal’asidan Perovskiy fortigacha qaysi istehkom hududga ega holda olib borilishini ta’minlar edi?
chizig’i vujudga keltirildi?
A) Sibir istehkom chizig’i
B) Yangi Qo’qon istehkom chizig’i
C) Turkiston istehkom chizig’i
D) Sirdaryo istehkom chizig’i
86. Oqmachit qal’asi qaysi xonlik hududida joylashgan
edi?
A) Qo’qon xonligida
B) Xiva xonligida
C) Buxoro amirligida
D) Toshkent bekligida
7-§. Toshkentning bosib olinishi
1. XIX asrning ikkinchi yarmida Toshkent O’rta Osiyoning D) barchasi to’g’ri
qanday markazlaridan biri hisoblangan?
A) madaniyat va iqtisodiy
B) ilm-fan va madaniyat
C) moliyaviy va ma’muriy
D) siyosiy, iqtisodiy, yirik ma’muriy va savdo-sotiq
2. XIX asrning ikkinchi yarmida Toshkent shahrining
nechta darvozalari bo’lgan?
A) 14 ta B) 12 ta C) 10 ta D) 8 ta
3. Toshkentda XIX asrning ikkinchi yarmida mavjud
bo’lgan darvozalarni qayd eting.
1) Labzak; 2) Taxtapul; 3) Qorasaroy; 4) Sag’bon; 5)
Chig’atoy; 6) Ko’kcha; 7) Samarqand; 8) Kamolon; 9)
Beshyog’och; 10) Qo’ymas; 11) Qo’qon; 12) Qashqar;
13) Darvozayi Mansur; 14) Zandana; 15) Vador; 16)
Namozgoh.
A) 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12
B) 4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16
C) 1,2,3,4,5,6,12,13,14,15,16
D) 1,3,5,7,8,9,11,13,15,16
4. XIX asrning ikkinchi yarmida Toshkentni mudofaa
qilish uchun qurilgan devor ortida qaysi ariqning suvi
bilan to’ldiriladigan xandaqlar bo’lgan?
A) Anhor B) Bo’zsuv
C) Kaykavus D) Solar
5. XIX asrning ikkinchi yarmida Toshkent qaysi dahalarga uzib qo’ydi.
bo’lingan?
A) Beshyog’och, Ko’kcha, Sebzor va Shayxontohur
B) Labzak, Taxtapul, Qorasaroy va Sag’bon
C) Chig’atoy, Ko’kcha, Samarqand va Kamolon
D) Labzak, Taxtapul, Sebzor va Shayxontohur
19
6. XIX asrning ikkinchi yarmida Toshkent dahalari kimlar
tomonidan boshqarilgan?
A) beklar B) qo’shbegi
C) daha oqsoqoli D) dodhoh
7. XIX asr o’rtalarida Toshkent shahri aholisi qancha
kishini tashkil qilgan?
A) 100 mingga yaqin B) 80 mingga yaqin
C) 120 mingga yaqin D) 150 mingga yaqin
8. Qaysi shaharni egallash Rossiya imperiyasining O’rta
Osiyodagi harbiy yurishlarini keng qamrovda va tayanch
A) Turkiston shahrini B) Toshkent shahrini
C) Chimkent shahrini D) Avliyoota shahrini
9. Qaysi shahar O’rta Osiyoni bosib olish uchun asosiy
yo’lak, harbiy qo’shinlarning kelgusidagi harakatlari
uchun tayanch nuqta vazifasini bajara oladigan joy
hisoblangan?
A) Toshkent B) Turkiston
C) Chimkent D) Avliyoota
10. Toshkent shahrining bosib olinishiga podsho hukumati
jiddiy tayyorgarlik ko’rishining asosiy sababini aniqlang.
A) harbiy yurishlarni keng qamrovda va tayanch hududga
ega bo’lgan holda olib borilishini ta’minlar edi
B) O’rta Osiyoni bosib olish uchun asosiy yo’lak
C) kelgusidagi harakatlar uchun tayanch nuqta
11. Rossiya imperiyasi hukumati qaysi shaharni O’rta
Osiyoni bosib olish uchun asosiy yo’lak, deb hisoblagan?
A) Toshkent B) Chimkent
C) Qo’qon D) Oqmachit
12. M.Chernyayev qachon tezlik bilan Toshkentni qo’lga
kiritmoqchi bo’ldi?
A) 1864-yil 1-oktabrida В) 1864-yil 4-iyun
С) 1864-yil 12-iyul D) 1864-yil 17-iyun
13. M.Chernyayev Toshkentni qo’lga kiritmoqchi bo’lib
qilgan birinchi hujumi natijasida qancha askarlaridan
ajraladi?
A) 50 nafardan ziyod B) 70 nafardan ziyod
C) 90 nafardan ziyod D) 170 nafardan ziyod
14. M.Chernyayev Toshkentga ilk bor muvaffaqiyatsiz
hujumi natijasida qayerga chekinishga majbur bo’ldi?
A) Avliyootaga B) Chimkentga
C) Verniyga D) Turkistonga
15. M.Chernyayevning Toshkentni egallash uchun olib
borgan birinchi harakati ...
A) shahar aholisini suv bilan ta’minlaydigan Chirchiq
daryosidagi to’g’on buzib tashlash bilan yakunlanadi.
B) amirlashkar Aliquli boshchiligidagi qarshilikni
sindirishdan iborat bo’ldi.
C) Niyozbek qal’asini egallab, shaharni suv ta’minotidan
D) natija bermagandan so’ng, yangi hujumga
tayyorgarlik boshladi.
16. M.Chernyayevning Toshkentni egallash uchun
tayyorgarligi qaysi davrni o’z ichiga oladi?
A) 1864-yil kuzidan 1865-yil yozigacha
B) 1864-yil qishidan 1865-yil bahorgacha C) Chirchiq daryosidagi to’g’on buzib tashlanishi
C) 1864-yil kuzidan 1865-yil bahorgacha D) Niyozbek qo’rg’oni dushman qo’liga o’tishi
D) 1864-yil yozidan 1865-yil kuzigacha 28. Toshkent himoyasiga qayerdan yordam kechikib
17. M.Chernyayevning Toshkentni egallash uchun keladi?
tayyorgarligi qachongacha davom etdi? A) Buxoro amirligi va Qo’qon xonligidan
A) 1865-yil yozigacha B) 1865-yil qishigacha B) Xiva xonligidan
C) 1865-yil bahorigacha D) 1864-yil kuzigacha C) Buxoro amirligidan
18. Qachon rus harbiy qo’shinlari Toshkent yaqiniga D) Qo’qon xonligidan
joylashtirildi? 29. Podsho hukumati qo’shinlari Toshkent shaharining
A) 1865-yil iyun oyi oxirida qaysi darvozasi yonidan devorni buzib shaharga kirdi?
B) 1865-yil may oyi oxirida A) Sag’bon darvozasi yonidan
C) 1865-yil aprel oyi oxirida B) Kamolon darvozasi yonidan
D) 1865-yil mart oyi oxirida C) Ko’kcha darvozasi yonidan
D) Chig’atoy darvozasi yonidan
19. M.Chernyayev boshchiligidagi harbiy qo’shin
Toshkent shahriga yaqin joylashgan qaysi qal’aga kelib, 30. Podsho hukumati qo’shinlariga qarshi Toshkent shahri
uni jangsiz topshirishni taklif qiladi? uchun asosiy jang qayerda bo’ladi?
A) Niyozbek qal’asiga B) Raim qal’asiga A) Sag’bon darvozasidan Xadradagi markaziy bozorga
C) Oqmachit qal’asiga D) Kopal qal’asiga boradigan ko’chada
B) Kо’kcha darvozasidan Xadradagi markaziy bozorga
20. Qaysi qal’a Toshkent shahridan 25 km uzoqlikda
boradigan ko’chada
joylashgan edi?
C) Chig’atoy darvozasidan Xadradagi markaziy bozorga
A) Niyozbek qal’asi B) Raim qal’asi
boradigan ko’chada
C) Oqmachit qal’asi D) Kopal qal’asi
D) Kamolon darvozasidan Xadradagi markaziy bozorga
21. Chirchiq daryosining chap sohilida joylashgan qal’ani boradigan ko’chada
aniqlang.
31. Podsho hukumati qo’shinlari Toshkentdagi nechta to’p
A) Niyozbek qal’asi B) Kopal qal’asi
himoyasida bo’lgan to’siqdan o’ta olishmadi?
C) Oqmachit qal’asi D) Raim qal’asi
A) ikkita B) uchta
22. Qaysi qo’rg’on Toshkent darvozasi deb nom olgan? C) to’rtta D) beshta
A) Raim B) Niyozbek
C) Oqmachit D) Kopal 32. Toshkent shahri qurol kuchi bilan egallab olingach,
M.Chernyayev qaysi dahalarning oqsoqollarini o’z
23. Qaysi qal’aning qo’lga kiritilishi M.Chernyayevga
huzuriga chaqirdi?
Toshkentni suv ta’minotidan uzib qo’yish imkoniyatini
A) Labzak, Taxtapul, Qorasaroy, Sag’bon
berdi?
B) Beshyog’och, Ko’kcha, Sebzor va Shayxontohur
A) Kopal B) Niyozbek
C) Chig’atoy, Ko’kcha, Samarqand, Kamolon
C) Oqmachit D) Raim
D) Beshyog’och, Qo’ymas, Qo’qon, Qashg’ar
24. Kimning buyrug’i bilan Toshkent shahri aholisini suv
33. Qachon M.Chernyayev muzokara olib borish uchun
bilan ta’minlaydigan Chirchiq daryosidagi to’g’on buzib
shahar dahalarining oqsoqollarini o’z huzuriga chaqirdi?
tashlanadi?
A) 1864-yil 4-iyun B) 1864-yil 1-oktabr
A) N.Veryovkin B) V.Perovskiy
C) 1865-yil 29-aprel D) 1865-yil 17-iyunda
C) K.P. Kaufman D) M.Chernyayev
34. M.Chernyayev bilan muzokarada Toshkentning qaysi
25. M.Chernyayev boshchiligidagi istilochilar qachon
nufuzli kishilari ishtirok etdi?
bevosita Toshkentga hujum boshladi?
A) Toshkent qozikaloni Hakimxo’ja, Munavvar Qori
A) 1865-yil mart oyida B) 1865-yil aprel oyida
Abdurashidxonov
C) 1865-yil may oyida D) 1865-yil iyun oyida
B) Abdurahmon eshon, Jo’rabek eshon, amirlashkar
26. Toshkent himoyasida kimlar rus istilochilariga Aliquli
qarshilik ko’rsatdi? C) Solihbek dodhoh, Bobobek dodhoh, Abdurahmon
A) shahar aholisi Oftobachi
B) hunarmandlar va dehqonlar D) shahar qozikaloni Hakimxo’ja, Abulqosim eshon,
C) shahar kuchlari va Qo’qon xonligi qo’shinlari Solihbek dodhoh
amirlashkar Aliquli boshchiligida qo’shin
35. M.Chernyayev xalqaro doirada o’z xatti-harakatlarini
D) Buxoro amirligi va Qo’qon xonligi qo’shinlari
oqlash maqsadida Toshkentning nufuzli kishilaridan
27. Podsho hukumati qo’shinlariga qarshi Toshkent nimani talab etdi?
shahar himoyachilarini nima sarosimaga solib qo’ydi? A) go’yoki Toshkent shahri aholisini suv bilan
A) Podsho hukumati qo’shinlari Kamolon darvozasi ta’minlaydigan Chirchiq daryosidagi to’g’onni Qo’qon
yonidan devorni buzib shaharga kirishi qo’shinlari buzib tashlagach suvsiz qolgan aholi yordam
B) Aliqulining yarador bo’lib, vafot etishi

20
so’rab podsho Rossiyasi hukumatiga murajaat qilib xat
yozishlarini
B) go’yoki Qo’qon xonligi amaldorlarining o’z
mansablarini suiste’mol qilishlari oqibatida Toshkent
aholisi haddan tashqari ko’p soliqlar va majburiyatlarga
tortilishi aholini qashshoqlanishga olib kelgan, shuning
uchun ular Rossiya imperatoriga murajaat qilib xat
yozishlarini
C) go’yoki Buxoro amiri Toshkentni o’z mulkiga qo’shib
olish maqsadida shaharni qamal qilgan va aholi tinchligi
uchun toshkentliklar o’zlari Rossiya askarlariga uning
darvozalarini ochib berdi degan xatni imperator nomiga
yozishlarini
D) go’yoki Toshkent ixtiyoriy ravishda taslim bo’ldi va
aholi tinchligi uchun toshkentliklar o’zlari Rossiya
askarlariga uning darvozalarini ochib berdi degan xatni
imperator nomiga yozishlarini
36. M.Chernyayev bilan muzokarada ishtirok etayotgan
Toshkent oqsoqollarining necha nafari shaharni «ixtiyoriy
ravishda topshirish» to’g’risidagi sulhni imzolashga
majbur bo’lishdi?
A) 4 nafari B) 9 nafari
C) 10 nafari D) 12 nafari
37. Nima uchun Solihbek dodhoh, Abulqosim eshon va
Hakimxo’jalar Sibirga surgun qilingan?
A) Toshkent shahri aholisini suv bilan ta’minlaydigan
Chirchiq daryosidagi to’g’onni tiklashni talab qilganligi
sababli
B) Toshkent darvozasi deb nom olgan Niyozbek
qo’rg’onidan rus askarlari chiqib ketishlarini talab
qilganligi sababli
C) Toshkentning taslim bo’lishi haqida soxta xat
yozilishiga qarshi bo’lganligi sababli
D) podsho Rossiyasi hukumatiga xizmat qilishdan bosh
tortganligi sababli
38. Toshkent podsho hukumati ixtiyoriga o’tib, ...
A) to’rt daha birlashtirildi.
B) Turkiston o’lkasining harbiy, siyosiy va ma’muriy
markaziga aylantirildi.
C) shahardagi barcha amaldorlar o’z mansabidan ozod
etildi, ularning o’rniga rus zobitlardan iborat bo’lgan
vakillar qo’yildi.
D) podsho Rossiyasining harbiy qo’rg’oniga aylantirildi.
39. Turkiston general-gubernatorligining harbiy-siyosiy
markazini aniqlang?
A) Andijon B) Toshkent
C) Samarqand D) Krasnovodosk
40. Kim Turkiston viloyatini harbiy gubernatori etib
tayinlandi?
A) N.Veryovkin
B) general Romanovskiy
C) general-mayor M.Chernyayev
D) general-gubernator Krijanovskiy
41. «Turkiston viloyatini boshqarish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom» qachon qabul qilindi?
A) 1865-yil 6-avgustda B) 1865-yil 17-iyunda
21
C) 1865-yil 29-aprelda D) 1865-yil 1-oktabrida
42. Qaysi hujjatga muvofiq Turkiston viloyatida
harbiylashtirilgan boshqaruv tartiblari o’rnatildi?
A) Oqsoqollar shahami «ixtiyoriy ravishda topshirish»
to’g’risidagi sulhiga ko’ra
B) «Turkiston o’lkasini idora qilish to’g’risidagi
Nizom»ga ko’ra
C) «Harbiy holatda deb e’lon qilingan joylar haqida
Qoida»ga ko’ra
D) «Turkiston viloyatini boshqarish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra
43. Turkiston viloyatining harbiy asosda tashkil
qilinishidan ko’zlangan maqsad nima edi?
A) Turkistonda bo’lishi mumkin bo’lgan xalq
qo’zg’olonlarini oldini olish
B) Buxoro amirligi qo’shinlarini Turkistonga qarshi
harbiy harakatlarini oldini olish
C) Rossiyaning harbiy qudratini namoyish qilib, Buyuk
Britaniyani O’rta Osiyoga suqilib kirishini to’xtatish
D) podsho hukumatining kelgusidagi harbiy rejalarini
amalga oshirilishida tayanch ma’muriy hudud vazifasini
o’tash
44. Chor Rossiyasi tomonidan Qo’qon xonligi hududidagi
shahar va qal’alarni egallanishi to’g’ri ketma-ketlikda
berilgan javobni aniqlang.
1) Oqmasjid; 2) Avliyo ota; 3) Toshkent; 4) Niyozbek; 5)
Turkiston; 6) Chimkent
A) 2,1,3,6,5,4 B) 2,1,3,6,5,4
C) 2,3,1,6,5,4 D) 1,2,5,6,4,3
45. 1865-yilda Rossiya imperiyasining qaysi general-
gubernatorligi tarkibida Turkiston viloyati tashkil
etilgan?
A) Moskva B) Orenburg
C) Saratov D) Semipalatinsk
46. 1865-yilda tashkil etilgan Turkiston viloyati qaysi
hudud tarkibiga kiritilgan edi?
A) Turkiston general-gubernatorligi
B) Sirdaryo viloyati
C) Rossiya imperiyasi
D) Orenburg general-gubernatorligi
47. Ultimatum nima?
A) biror masala yuzasidan bir davlat hukumatining
boshqa davlat hukumatiga bayon qilgan, hech qanday
e’tirozga o’rin qoldirmaydigan qat’iy talabi.
B) maxsus topshiriqqa binoan biror guruhning safari.
C) o’zga davlat hududini bo’sib olish, o’z hukmronligini
o’rnatish maqsadida shu davlat ichki ishlariga zo’rlik
bilan aralashish.
D) bir davlat hukumati tomonidan ikkinchi davlat
hukumati nomiga yuboriladigan yozma rasmiy hujjat.
48. Ultimatum qaysi tildan olingan va u qanday ma’noni
bildiradi?
A) Lotincha, shartnoma B) Lotincha, bo’lish
C) Lotincha, so’nggi, oxirgi D) Lotincha, saqlayman
49. Nima uchun mahalliy aholi podsho Rossiyasini «Chor Osiyoning aholisi va hududi to’g’ri kelganligi; 4) O’rta
Rossiyasi» tarzida talaffuz qilgan? Osiyoning geografik xususiyatlarini, iqtisodini, tabiiy
A) Rossiya imperiyasi gerbidagi burgutni tasviri to’rt boyliklarini, mineral resurslarini imperiya manfaatlariga
tomonga qaraganligi sababli har tomonlama moslashtirish; 5) chegara hududlarida
B) rus tilidagi «царь»-podsho deyilgan so’zni mahalliy yashaydigan Rossiya imperiyasi fuqarolari bo’lgan
aholi tilida «chor» deb talaffuz etilganligi sababli aholiga talonchilik va bosqinchilik qilib turuvchi
C) podsho Rossiyasi qo’shinlari O’rta Osiyoga to’rt guruhlarning hujumlarini bartaraf etish uchun; 6) Buyuk
tomondan bostirib kelganligi sababli Britaniya tasarufida bo’lgan hududlarga chiqish.
D) podsho Rossiyasi qo’shinlari O’rta Osiyoni to’rt A) 1,3,5 B) 2,4,6
bosqichda istilo qilganligi sababli C) 1,2,3,4,5,6 D) 1,2,4
5. Qachon bosib olingan hududlarni o’z ichiga oluvchi
8-§. Turkiston general-gubernatorligining tashkil Turkiston general-gubernatorligi va Turkiston harbiy
etilishi. okrugi tashkil qilindi?
A) 1867-yilda B) 1865-yilda
1. Chor Rossiyasining O’rta Osiyodagi harakatlarini olib C) 1864-yilda D) 1866-yilda
borishdagi harbiy markazini aniqlang. 6. Tashkil etilgan Turkiston harbiy okrugi tarkibiga
A) 1864-yilda bosib olingan Chimkent shahri nechanchi yildan boshlab harbiy istilochilik yurishlarida
B) 1847-yilda barpo etilgan Raim va Kopal istehkomlari ishtirok etgan barcha harbiy qismlar uning tarkibiga
C) 1865-yilda tashkil qillingan Turkiston viloyati kiritildi?
D) 1853-yilda bosib olingan Oqmachit qal’asi A) 1852-yildan B) 1853-yildan
2. Podsho Rossiyasining olib borgan harbiy istilochilik C) 1865-yildan D) 1847-yildan
yurishlari natijasida O’rta Osiyoning bosib olingan katta 7. Turkiston harbiy okrugi tashkil etilganida uning
hududlaridan so’ng chor hukumatining navbatdagi tarkibidagi harbiylar soni qancha kishidan iborat
vazifasi nimadan iborat edi? bo’lgan?
A) O’rta Osiyoda chegaralarni sharqqa tomon A) 20 ming B) 30 ming
kengaytirish C) 40 ming D) 50 ming
B) bosib olingan hududlarda podsho hukumati 8. Qaysi shahar Turkiston general-gubernatorlikning
hukmronligini mustahkamlash va ma’muriy hududiy markazi qilib belgilandi?
birliklarni tashkil qilish A) Toshkent B) Chimkent
C) tabiiy boyliklarga, o’zida ishlab chiqarilgan tayyor C) Turkiston D) Avliyoota
mahsulotlar uchun bozorga va arzon paxta xomashyosiga
9. Qaysi shahar qulay geografik makonda joylashgan
ega bo’lish
bo’lib, harbiy, siyosiy, strategik maqsadlarni amalga
D) Turkiston viloyatida harbiylashtirilgan boshqaruv
oshirish uchun barcha imkoniyatlarga ega edi?
tartiblarini o’rnatish
A) Toshkent B) Avliyoota
3. Qanday maqsadlarni amalga oshirish uchun O’rta С) Turkiston D) Chimkent
Osiyoning bosib olingan joylarni o’z ichiga oluvchi
10. Turkiston general-gubernatorligi tashkil etilishi
ma’muriy boshqaruv hudud, ya’ni alohida general-
paytida harbiy okrug qo’shinining miqdorini toping?
gubernatorlik tashkil etishga kirishildi?
A) 30 ming B) 40 ming
A) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
C) 50 ming D) 25 ming
fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik
qilib turuvchi guruhlarning hujumlarini bartaraf etish 11. Turkiston general-gubernatori qanday vakolatlarni
maqsadlarini amalga oshirgan?
B) tabiiy boyliklarga, o’zida ishlab chiqarilgan tayyor A) Turkiston aholisidan o’z vaqtida soliqlarni yig’ib olish
mahsulotlar uchun bozorga va arzon paxta xomashyosiga B) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
ega bo’lish maqsadlarini fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik
C) Turkiston viloyatida harbiylashtirilgan boshqaruv qilib turuvchi guruhlarning hujumlarini bartaraf etish
tartiblarini o’rnatish maqsadlarini C) chet el bilan aloqalar o’rnatish, Rossiyadan
D) bosib olingan hududlarda podsho hukumati kelayotgan rus aholisining muhafazasini ta’minlash
hukmronligini mustahkamlash va ma’muriy hududiy D) o’lkada joylashgan harbiy qo’shinlar qo’mondoni,
birliklarni tashkil qilish maqsadlarini Yettisuv kazaklari qo’mondoni, bosh sudya
4. Nima sababdan O’rta Osiyoning bosib olingan 12. Turkiston general-gubernatorligiga 1867-yil Rossiya
joylarda alohida general-gubernatorlik tashkil etishga imperatori farmoniga ko’ra kim tayinlandi?
kirishildi? A) Aleksandr Bekovich Cherkasskiy
1) O’rta Osiyoning Orenburg general-gubernatorligidan B) general-adyutant K.P. fon Kaufman
uzoqda joylashganligi; 2) kelgusida bosib olinadigan C) general N.Veryovkin
O’rta Osiyoning qolgan yerlarini birlashtirish; 3) D) general-mayor M.Chernyayev
general-gubernatorlik tashkil qilish uchun O’rta

22
13. 1867-1881-yillarda kim Turkiston general-gubernatori 22. 1868-yilda Turkiston general-gubernatorligi tarkibida
edi? qaysi ma’muriy-hududiy birlik tashkil topdi?
A) general G.A. Kolpakovskiy A) Farg’ona viloyati
B) general-adyutant K. P. fon Kaufman B) Zarafshon okrugi
C) general M.G.Chernyayev C) Amudaryo bo’limi
D) general G.O.Rozenbax D) Yettisuv viloyati
14. 1867-yilda kim Turkiston harbiy okrugining 23. Buxoro amirligiga qarashli yerlarida Turkiston
qo’mondoni etib tayinlangan edi? general-gubernatorligi tarkibida kiruvchi qaysi ma’muriy-
A) general-adyutant K. P. fon Kaufman hududiy birlik tashkil topdi?
B) general-mayor M.Chernyayev A) Samarqand viloyati B) Zarafshon okrugi
C) general N.Veryovkin C) Kattaqo’rg’on viloyati D) Semipalatinsk viloyati
D) general M.Skobelev 24. Samarqand shahri Turkiston general-gubernatorligi
15. Turkiston general-gubernatorligi qaysi hududlarni o’z tarkibida kiruvchi qaysi ma’muriy-hududiy birlikning
ichiga olgan edi? markazi edi?
A) Turkiston viloyatiga tegishli bo’lgan yerlar va Qo’qon A) Kattaqo’rg’on viloyati B) Samarqand viloyati
xonligining bosib olingan shimoliy hududlari C) Zarafshon okrugi D) Sirdaryo viloyati
B) Raim qal’asidan Perovskiy fortigacha 25. Qachon Xiva xonligiga qarashli hududlarda Amudaryo
C) Semipalatinskdan Verniy shahrigacha bo’limi tashkil qilingan?
D) Turkiston viloyati va Semipalatinsk viloyatining A) 1865-yilda В) 1873-yilda
janubiy qismini C) 1876-yilda D) 1868-yilda
16. Dastlab Turkiston general-gubernatorligi ma’muriy 26. Turkiston general-gubernatorligi tarkibida kiruvchi
jihatdan nechta viloyatga bo’lingan? Amudaryo bo’limini markazini aniqlang.
A) ikkita B) uchta A) Petro-Aleksandrovsk B) Sergiopol
C) to’rtta D) beshta C) Kopal D) Olatavsk
17. Turkiston general-gubernatorligi dastlab qaysi 27. Hozirgi To’rtko’l avval qanday nomad atalgan?
viloyatlardan iborat bo’lgan? A) Skobelev B) Kopal
A) Yettisuv va Semipalatinsk C) Petro-Aleksandrovsk D) Verniy
B) Zarafshon va Turkiston
28. Turkiston general-gubernatorligi tarkibida kiruvchi
C) Sirdaryo va Yettisuv
Farg’ona viloyati qachon tashkil etilgan?
D) Amudaryo va Farg’ona
A) 1873-yil B) 1876-yil
18. Toshkent shahri Turkiston general-gubernatorligi C) 1868-yil D) 1865-yil
tarkibidagi qaysi viloyatning markazi edi?
29. Turkiston general-gubernatorligi tarkibida kiruvchi
A) Sirdaryo B) Turkiston
Farg’ona viloyati markazi qaysi shahar bo’lgan?
C) Yettisuv D) Semipalatinsk
A) Yangi Marg’ilon, keyinchalik Skobelev
19. Turkiston general-gubernatorligi tarkibidagi Yettisuv B) Petro-Aleksandrovsk, keyinchalik To’rtko’l
viloyatining markazi qaysi shahar edi? C) Zarafshon, keyinchalik Samarqand
A) Toshkent B) Verniy D) Verniy, keyinchalik Toshkent
C) Chimkent D) Avliyoota
30. Hozirgi Farg’ona shahri avval qaysi nomda atalgan?
20. Turkiston general-gubernatorligi tarkibidagi Sirdaryo A) Yangi Marg’ilon B) Marhamat
viloyatining hududiga qayerlar kirgan? C) Skobelev D) Perovskiy forti
A) Semipalatinsk viloyatining Sergiopol, Kopal va
31. Qachon Turkiston general-gubernatorligi tarkibida
Olatavsk okrugi yerlari va sobiq Turkiston viloyatining
kiruvchi Kaspiyorti viloyati tashkil topgan?
bir qismi
A) 1876-yilda B) 1868-yilda
B) Turkiston viloyatiga tegishli bo’lgan yerlar va Qo’qon
C) 1865-yilda D) 1881-yilda
xonligining bosib olingan shimoliy hududlari
C) Turkiston viloyati va Semipalatinsk viloyatining 32. Turkiston general-gubernatorligi tarkibida kiruvchi
janubiy qismi Kaspiyorti viloyatining markazini aniqlang.
D) Zarafshon okrugi va Farg’ona viloyati A) Ashxobod shahri B) Olatavsk
C) Petro-Aleksandrovsk D) To’rtko’l
21. Qaysi viloyat Semipalatinsk viloyatining Sergiopol,
Kopal va Olatavsk okrugi yerlari va sobiq Turkiston 33. Turkiston o’lkasidagi Samarqand viloyatining maydoni
viloyatining bir qismidan iborat holda tashkil qilindi? qancha kv. verstni tashkil qilgan?
A) Yettisuv viloyati A) 1000 kv. verst B) 2000 kv. verst
B) Sirdaryo viloyati C) 3000 kv. verst D) 4000 kv.verst
C) Turkiston viloyati 34. Turkiston general-gubernatorligi tarkibida kiruvchi
D) Farg’ona viloyati qaysi viloyat hududiy jihatdan eng kichigi bo’lgan?
A) Sirdaryo viloyati B) Yettisuv viloyati

23
C) Semipalatinsk viloyati D) Samarqand 9-§. Buxoro amirligiga qarshi harbiy harakatlarning
viloyati boshlanishi.
35. 1 verst qancha kv. km ga teng bo’lgan?
A) 2,066 B) 1,066 1. Toshkent shahri bosib olingandan so’ng podsho
C) 3,066 D) 4,066 hukumatining kelgusidagi rejasi qanday edi?
36. Turkiston general-gubernatorligi tarkibida kiruvchi A) xonliklarni navbat bilan bosib olish edi.
qaysi viloyat hududiy jihatdan Rossiyaning markaziy B) Buyuk Britaniyani O’rta Osiyo hududidan surib
guberniyalaridan bo’lgan Saratov guberniyasidan katta chiqarish edi.
bo’lgan? C) mahalliy aholini ro’yxatga olib, soliqlarni o’z vaqtida
A) Sergiopol B) Kopal yig’ib olish edi.
C) Olatavsk D) Samarqand D) barqaror boshqaruv va ma’muriy hududiy birliklarni
tashkil qilishdan iborat edi.
37. 1868-yilda tashkil etilgan Zarafshon okrugining
2. Podsho Rossiyasining barcha harbiy harakatlari qaysi
markazini aniqlang.
shahardan turib tashkil qilindi va boshqarildi?
A) Samarqand B) Kattaqo’rg’on
A) Semipalatinsk B) Verniy
C) Buxoro D) Qarshi
C) Petro-Aleksandrovsk D) Toshkent
38. Turkiston general-gubernatorligi tarkibida kiruvchi
3. Toshkent shahri bosib olingandan so’ng podsho
Sirdaryo viloyatining hududi Rossiyaning qaysi
Rossiyasi eng avvalo qanday siyosat olib bordi?
guberniyasidan katta bo’lgan?
A) xonliklarni harbiy qudratini zaiflashtirish
A) Ivanova B) Tver
B) xonliklar bilan Buyuk Britaniyaga qarshi harbiy ittifoq
C) Moskva D) Saratov
tuzish
39. Turkiston general-gubernatori 1867-yilgi «Nizom» C) xonliklarni birlashmasligiga qaratilgan
loyihasida ko’rsatilgan huquqlardan tashqari ... D) xonliklarni o’zaro birlashtirish
A) Turkiston aholisidan o’z vaqtida soliqlarni yig’ib olish,
4. Qaysi voqedan so’ng rus podsho hukumati o’zlarining
aholini urush harakatlariga jalb qilish.
asosiy qoidasi hisoblangan «Bo’lib tashla, hukmronlik
B) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
qil» shioriga amal qilishga kirishdi?
fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik
A) barqaror boshqaruv va ma’muriy hududiy birliklar
qilib turuvchi guruhlarning hujumlarini bartaraf etish.
tashkil qilinganidan so’ng
C) chet el bilan aloqalar o’rnatish, Rossiyadan
В) Toshkent shahri bosib olingandan so’ng
kelayotgan rus aholisining muhofazasini ta’minlash.
C) «Turkiston viloyatini boshqarish to’g’risidagi
D) o’lkani boshqarish uchun mahalliy sharoitdan kelib
Muvaqqat Nizom» qabul qilingach
chiqqan holda mustaqil faoliyat olib borishda katta
D) Amudaryoning janubiy sohilidagi hududlar
huquqlarga ega bo’lgan.
Afg’oniston viloyatiga aylantirilganidan so’ng
40. Turkiston general-gubernatori K.P.Kaufman xalq
5. Podsho hukumati O’rta Osiyodan kimni Sankt-
orasida qanday nomni olgan edi?
Peterburgga chaqirib oldi?
A) «yarim podsho» B) «jallod podsho»
A) N.Veryovkinni В) K.P. Kaufmanni
C) «qonxo’r podsho» D) «amiri ma’sum»
C) K.Krijanovskiyni D) M.Chernyayevni
41. K.P. Kaufmanga Turkiston o’lkasida Rossiya
6. Podsho hukumati kimning o’rniga Turkiston
imperiyasining boshqa guberniya boshliqlaridan farqli
viloyatining gubernatori qilib F.Romanovskiyni tayinladi?
ravishda, ....
A) N.Krijanovskiyni B) K.P. Kaufmanni
A) to’g’ridan to’g’ri Rossiya imperatoriga bo’ysungan.
C) N.Veryovkinni D) M.Chernyayevni
B) ham qo’shin qo’mondoni, ham sudya vazifalarni
bajargan. 7. 1866-yilda F.Romanovskiy podsho hukumatidan nimani
C) siyosiy, iqtisodiy, harbiy va geosiyosiy maqsadlarini bahona qilib, Buxoro amirligiga qarshi harbiy yurish
amalga oshirishda katta vakolatlar berilgan. boshlashga ruxsat so’radi?
D) faqat harbiy vazifalarni amalga oshirgan. A) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik
42. Turkiston general-gubernatorligi tarkibida vujudga
qilib turuvchi guruhlarning hujumlarini
kelgan ma’muriy-hududiy birliklarning xronologik ketma-
B) Buxoro amirligi Toshkentga yordam uchun yuborgan
ketligi to’g’ri berilgan javobni toping.
qo’shinini
1) Zarafshon; 2) Farg’ona viloyati; 3) Kaspiyorti viloyati;
C) Buxoro amirligi Rossiyaga qarshi urushga
4) Amudaryo bo’limi.
tayyorlanayotganligini
A) 1,2,3,4 B) 1,3,4,2
D) Buxoro amirini Buyuk Britaniya bilan aloqa
C) 2,1,4,3 D) 1,4,2,3
bog’lashga harakat qilganligini
43. Turkiston general-gubernatori bosh qo’mondonlikdan
8. F.Romanovskiy Buxoro amirligiga qarshi harbiy
tashqari yana qanday lavozimni egallagan?
harakatlarda qaysi hududlarni egallashdan boshladi?
A) bosh vazir B) politsiya boshlig’i
A) Sirdaryoning quyi oqimidagi hududlarni
C) xazinabon D) bosh sudya

24
B) Sirdaryoning yuqori oqimidagi hududlarni
C) Sirdaryoning o’rta oqimidagi hududlarni
D) Zarafshonning o’rta oqimidagi hududlarni
9. Buxoro amirligi bilan podsho qo’shinlari o’rtasida
birinchi jang qachon va qayerda bo’lib o’tdi?
A) 1865-yil 29-aprelda Toshkent shahri yaqinida
B) 1866-yil 17-mayda Xo’jand qal’asi yaqinida
C) 1866-yil 8-mayda Eijar qishlog’i yaqinida
D) 1866-yil 18-oktabrda Jizzax shahri yaqinida
10. F.Romanovskiy Buxoro qo’shini ustidan g’alaba
qozongach qayerga qarab harakat boshladi?
A) Samarqandga B) O’ratepaga
C) Jizzaxga D) Xo’jandga
11. XIX asrning 60-yillarida Qo’qon va Buxoro amirliklari
o’rtasida Toshkent, Qo’qon, Balx, Buxoro shaharlarini
bog’lovchi hududni aniqlang.
A) Xo’jand B) Samarqand
C) Sirdaryo D) Jizzax
12. 1866-yil 24-may kuni Turkiston general-gubernatorligi
qo’shinlari qaysi shaharga qarshi jang olib bordi?
A) Xo’jand B) Jizzax
C) O’ratepa D) Samarqand
13. Turkiston general-gubernatorligi qo’shinlari
tomonidan qaysi qal’a 1866-yil may oyida qamal qilinib,
20 ta to’pdan o’qqa tutildi?
A) Xo’jand B) Samarqand
C) Jizzax D) O’ratepa
14. Turkiston viloyati gubernatori F.Romanovskiyga kim
tomonidan harbiy harakatlarni Qo’qon xonligiga qarshi
qaratish to’g’risida ko’rsatma berildi?
A) Rossiya hukumati boshlig’i Stolipin
B) Turkiston general-gubernatori K.P. Kaufman
C) Rossiya imperatori Aleksandr II
D) Orenburg general-gubernatori N.Krijanovskiy
15. Rossiya imperiyasining O’rta Osiyodagi harbiy
harakatlari rejasiga ko’ra, Qo’qon xonligining taqdiri
qachon hal qilinib, Xo’jandda Qo’qonga qarshi hamma
narsa tayyor holatga keltirilgan edi?
A) 1865-yildayoq В) 1866-yildayoq
С) 1867-yildayoq D) 1864-yildayoq
16. Qo’qonga qarshi yurishga boshchilik qilish uchun
kimning o’zi keldi?
A) N.Veryovkinning B) M.Chernyayevning
C) K.P. Kaufmanning D) N. Krijanovskiyning
17. Chor Rossiyasi qo’shinlari O’ratepa va Jizzaxga
qarshi harbiy harakatlar olib borgan davrda Orenburg
general-gubernatori bo’lgan shaxsni aniqlang.
A) F.Romanovskiy B) P. Chernyayev
C) N.Krivonosov D) N.Krijanovskiy
18. Kim Buxoro amirining vakili bilan sulh shartnomasi
bo’yicha uchrashib, 10 kun mobaynida 100 ming rubl
tovon to’lashni talab qildi?
A) K.P. Kaufman B) M.Chernyayev
C) N.Veryovkin D) N. Krijanovskiy
19. N.Krijanovskiy nimani bahona qilib, o’z qo’shinlariga
amirlikka qarshi hujum boshlashga buyruq berdi?
A) Buxoro amirini Buyuk Britaniya bilan aloqa
bog’lashga harakat qilganligini
B) Buxoro amirligi Rossiyaga qarshi urushga
tayyorlanayotganligini
C) Buxoro amiri talablarni bajarmaganligini
D) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik
qilib turuvchi guruhlarning hujumlarini
20. Qachon rus harbiy qo’shini O’ratepaga qarab harakat
boshladi?
A) 1866-yilning bahorida B) 1866-yilning kuzida
C) 1866-yilning yozida D) 1866-yilning qishida
21. Turkiston general-gubernatorligi harbiy qo’shinining
O’ratepaga qarshi harakatiga qanday kuchlar ham jalb
qilindi?
A) Toshkentni zabt etgan harbiy kuchlar
B) Qo’qonga qarshi tayyorlab qo’yilgan kuchlar
C) chegara yaqinida xizmat qilayotgan kazak qismlari
D) Amudaryo flotiyasi
22. Kimning harbiy qo’shinlari O’ratepaga yetib borgach,
shahar uch kun to’plardan o’qqa tutildi?
A) K.P. Kaufmanning B) M.Chernyayevning
C) N. Krijanovskiyning D) F. Romanovskiyning
23. 1865-yil tashkil etilgan Turkiston viloyatining
gubernatori lavozimida ishlagan shaxslarni aniqlang.
A) M.Chernyayev va F.Romanovskiy
B) M.Chernyayev va K.Kaufman
C) A.Abramov, N.Veryovkin, F.Romanovskiy
D) M.Skobelev, S.Duxovskiy, I.Abramov
24. Rossiya imperiyasining harbiy qo’shinlari O’ratepani
egallagandan so’ng qayerga navbatdagi harakat
boshlandi?
A) O’ratepaga B) Jizzaxga
C) Xo’jandga D) Erjarga
25. 1866-yil 12-18-oktabr kunlari Rossiya imperiyasining
harbiy qo’shinlari qaysi shaharni jang qilib egalladi?
A) O’ratepani B) Xo’jandni
C) Jizzaxni D) Erjarni
26. 1866-yil 18-oktabrda...
A) Xo’jand qal’asi qamal qilinib, 20 ta to’pdan o’qqa
tutildi.
B) Jizzax shahri podsho hukumati qo’liga o’tdi.
C) O’ratepa to’plardan o’qqa tutilganligi natijasida
vayron qilinib, dushman tomonidan egallandi.
D) O’rta Osiyodan M.Chernyayevni Sankt-Peterburgga
chaqirib oldi va uning o’rniga Turkiston viloyatining
gubernatbri qilib F.Romanovskiyni tayinladi.
27. Chor Rossiyasi tomonidan 1864-1866-yillar davomida
bosib olingan hududlarni o’z ichiga oluvchi qaysi viloyat
tashkil qilindi?
A) Yettisuv B) Sirdaryo
C) Turkiston D) Zarafshon
28. Qaysi shahar va qal’alar Rossiya tomonidan bir yilda
ishg’ol etilgan?
1) Avliyo ota; 2) Toshkent; 3) Turkiston; 4) Niyozbek; 5)
Chimkent; 6) O’ratepa.

25
A) 1,3,6 В) 1,3,5 C) 2,3,4 C) general-gubernatorlik chegaralariga bostirib kirishga
D) 2,4,6 tayyorgarlik ko’rishda
29. ... ga 1866-yil 24-mayda Chor qo’shinlari bostirib D) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
kirdi. Shahar ko’chalarida ko’plab mudofaachilar va fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik
tinch aholining jasadlari, vayron bo’lgan xonadonlar qilib turuvchi guruhlarni Buxoro amiri qo’llab
qoldi. Yuqoridagi fikrlarda qaysi shahardagi voqealar quvvatlayotganlikda
berilgan? 5. K.Kaufman qachon Samarqandni bosib olishga
A) Xo’jand B) Toshkent kirishdi?
C) O’ratepa D) Jizzax A) 1868-yil martda В) 1868-yil aprelda
30. Rus davlatida o’rta asrlarda krepostnoy dehqonlar С) 1868-yil mayda D) 1868-yil iyunda
orasidan chekka hududlarga qochib borib, erkinlikka 6. K.Kaufman qancha qo’shindan iborat harbiy otryad
chiqqan kishilardan tuzilgan qo’shin nima deb atalgan? to’plab Samarqandni bosib olishga kirishdi?
A) posad B) kazak C) chernosot D) A) 4 mingdan ziyod B) 3 mingdan ziyod
oprichnina C) 2 mingdan ziyod D) 5 mingdan ziyod
10-§. Buxoro amirligi ustidan rossiya imperiyasi 7. K.Kaufmanning qanday taxmini o’z tasdig’ini topmadi?
protektoratining o’rnatilishi A) amir Muzaffar Toshkentga qarshi harbiy qo’shin
jo’natayotganligi
1. Fon Kaufman O’rta Osiyoni bosib olishni qanday B) amir Muzaffarning Samarqandda katta xazinasi borligi
davom ettirishga qaror qildi? C) amir Muzaffar chegara hududlarida yashaydigan
A) Buxoro amirligi bilan Buyuk Britaniyaga qarshi harbiy Rossiya imperiyasi fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik
ittifoq tuzish bilan va bosqinchilik qilib turuvchi guruhlarni qo’llab-
B) Qo’qon xonligi bilan tahqirlovchi sulh tuzish bilan quvvatlayotganligi
C) O’rta Osiyo davlatlariga qarshi bir vaqtning o’zida D) amir Muzaffar qo’shinini Samarqandga to’plaganligi
harbiy qo’shinlar hujumini boshlash bilan 8. K.Kaufman Samarqandni bosib olishga kirishgan
D) Buxoro amirligini qo’lga kiritish bilan vaqtda Buxoro qo’shinlari qayerda o’rnashib olgan edi?
2. Buxoro amirligining harbiy kuchi nima sababdan A) Erjar qishlog’ida B) Cho’ponota tepaligida
zaiflashgan edi? C) Shohizindada D) Zirabuloq
A) Buxoro amirligi ishlab chiqarish munosabatlari o’rta tepaligida
asr ko’rinishda bo’lganligi tufayli 9. 1868-yil 1-mayda fon Kaufman ...
B) Buxoro amirligida ishlab chiqarish asosan A) amir Muzaffarga chegaraning Rossiya mulki foydasiga
hunarmandchilikka asoslangan bo’lib, harbiy qurol- o’zgartirilgan yangi loyihasini tasdiqlashni taklif qildi.
yarog’ tayyorlanmaganligi tufayli B) Samarqandni bosib olishga kirishdi.
C) Qo’qon xonligi bilan uzluksiz olib borilgan urushlar, C) Samarqand bekligini Rossiyaga berish, «harbiy
ichki nizolar, zamonaviy harbiy texnikada ortda qolishi xarajatlarni» to’lash va 1865-yildan buyon Turkiston
tufayli o’lkasida qo’lga kiritilgan barcha narsalami Rossiya
D) tashqi dunyo bilan aloqa uzilib qolganligi tufayli mulki deb e’tirof etish sharti bilan sulh tuzishni taklif
3. Fon Kaufman Buxoro amirligi chegara hududlarini qilib, amir Muzaffarga maktub yo’lladi.
puxta o’rganib chiqib, amir Muzaffarga nimani taklif D) Cho’ponota tepaligida hujum boshladi.
qildi? 10. K.P. Kaufmanning Samarqandni olish maqsadida
A) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi uyushtirgan ikkinchi jangi qayerda bo’lib o’tdi?
fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik A) Cho’ponota tepaligida
qilib turuvchi guruhlarning hujumlarini bartaraf etish B) Urgut shahrida
B) chegaraning Rossiya mulki foydasiga o’zgartirilgan C) Zirabuloq tepaligida
yangi loyihasini tasdiqlashni D) Kattaqo’rg’on shahrida
C) Amudaryoning janubiy sohilidagi hududlarni
11. Buxoro amiri qo’shini Samarqandni himoya qilish
Afg’oniston viloyatiga aylantirishni
maqsadida podsho qo’shinlaridan qayerlarda
D) Rossiya tomonidan bosib olingan hududlarni Buxoro
mag’lubiyatga uchradi?
amiri tomonidan tan olishga
A) Urgut va Kattaqo’rg’on shaharlarida
4. Ma’lumki, Amir Muzaffar fon Kaufman taklif etgan B) Cho’ponota va Zirabuloq tepaliklarida
shartnomani imzolashdan bosh tortadi. Shunda C) Erjar qishlog’ida va Cho’ponota tepaligida
K.Kaufman uni nimada ayblab Samarqandni bosib D) Xo’jand qal’asida va Zirabuloq tepaligida
olishga kirishdi?
12. Zirabuloq tepaligida amir qo‘shinlari ruslardan
A) Buxoro amiri Xiva xoni bilan harbiy ittifoq tuzishga yengilgach, K.P. Kaufman Amir Muzaffarga o‘z
harakat qilayotganlikda shartlarini bayon etgan maktub yo'llagan edi. Ana shu
B) Buxoro amiri Turkiston general-gubernatorligini tan maktubda quyida berilganlardan qaysilari o‘z aksini
olamayotganlikda topgan?

26
1) Buxoro amirligini vassal davlat deb tan olish;
2) Samarqand bekligini Rossiyaga berish; 3) harbiy
xarajatlarni to‘lash; 4) Buxoroda Rossiya vakilini
tayinlash; 5) 1865-yildan buyon Turkiston o‘lkasida
qo‘lga kiritilgan barcha mulklarni Rossiya mulki deb
e’tirof etish; 6) barcha qo‘shinni tarqatib yuborish.
A) 2, 5, 6 B) 2, 3, 5
C) 1, 3, 6 D) 1, 3, 4
13. K.P. Kaufman Samarqandni egallagach amir
Muzaffarga qanday mazmunda maktub yo’lladi?
A) Turkiston general-gubernatorligini Buxoro amiri
tomonidan tan olinishini taklif qilib
B) podsho qo’shinlari Buxoro amirligining bosib olgan
qismida Zarafshon okrugini tuzishni taklif qilib
C) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik ka bosqinchilik
qilib turuvchi guruhlarni tor-mor qilishni taklif qilib
D) Samarqand bekligini Rossiyaga berish, «harbiy
xarajatlarni» to’lash va 1865-yildan buyon Turkiston
o’lkasida qo’lga kiritilgan barcha narsalami Rossiya
mulki deb e’tirof etish sharti bilan sulh tuzishni taklif qilib bosqich qaysi yillarni o’z ichiga olgan edi?
14. K.P. Kaufmanning Buxoro amirligiga qarshi harbiy
yurishlari vaqtida qaysi hudud mahalliy aholisi podsho
hukumatining qo’shinlariga qarshi kurash olib bordi?
A) Kitob shahrida B) Urgut shahrida
C) Shahrisabz shahrida D) Samarqand shahrida
15. K.P. Kaufman general Abramovni qo’shin bilan
qayerga yuborib, shaharning taslim bo’lishini taklif qildi?
A) Samarqandga B) Urgutga
C) Shahrisabzga D) Kitobga
16. Podsho hukumati qo’shinlari qayerni istilo qilgach
Kattaqo’rg’on shahrini bosib olishga kirishdi?
A) Kitob B) Urgut
C) Samarqand D) Jizzax
17. Rossiya imperiyasining harbiy yurishlariga qarshi
Samarqandda kimlar boshchiligida ozodlik kurashi olib
borildi?
A) Toshkent qozikaloni Hakimxo’ja va Abdurahmon eshon ko’rsatmalariga rioya etish majburiyatini oldi; 5)
B) Solihbek dodhoh va Shahrisabz hokimi Jo’rabek
C) Kitob hokimi Jo’rabek va Shahrisabz hokimi Bobobek sharoit yaratib berish va ularni himoya qilishni o’z
D) amirlashkar Aliquli va Kitob hokimi Bobobek
18. Qachon xalq harakati rahbarlari o’z qo’shinlari bilan agentliklarini ta’sis etishga ruxsat berildi, tovarlardan
samarqandlik qo’zg’olonchilar bilan birga Rossiya
imperiyasi qo’shinlari garnizoni joylashgan Samarqand
shahar qal’asiga hujum qilishdi?
A) 1868-yii 1 -mayda В) 1868-yil 28-iyunda
С) 1868-yil 8-iyunda D) 1868-yil 2-iyunda
19.Samarqand shahar qal’asini egallash uchun shiddatli
janglar qachondan qachongacha davom etdi?
A) 1868-yil 1-iyundan 4-iyungacha
B) 1868-yil 4-iyundan 7-iyungacha
C) 1868-yil 7-iyundan 10-iyungacha
D) 1868-yil 10-iyundan 17-iyungacha
20. Ma’lumki, podsho hukumati tomonidan yangi bosib
olingan hududlarda Zarafshon okrugi tuzildi. Ushbu
okrug qaysi bo’limlaridan iborat edi?
A) Xo’jand va Jizzax
27
B) Urgut va Kitob
C) Samarqand va Kattaqo’rg’on
D) Shahrisabz va Kitob
21. Zarafshon okrugi boshlig’i etib kim tayinlandi?
A) general F. Romanovskiy
B) general Abramov
C) general N.Krijanovskiy
D) general M.Chernyayev
22. Qaysi jangidan keyin Amir Muzaffar o’z
mag’lubiyatini tan olib, fon Kaufmanning Turkiston
general-gubernatorligining yangi chegaralari haqidagi
taklifini qabul qilishga majbur bo’ldi?
A) Jizzax B) Cho’ponota
C) Erjar D) Zirabuloq
23. Ma’lumki, Amir Muzaffar o’z mag’lubiyatini tan olib,
fon Kaufmanning Turkiston general-gubernatorligining
yangi chegaralari haqidagi taklifini qabul qilishga majbur
bo’lishi bilan Rossiya imperiyasi istilochilik
yurishlarining ikkinchi bosqichi yakunlandi. Ushbu
A) 1847-1865-yillar B) 1865-1868-yillar
C) 1873-1879-yillar D) 1880-1885-yillar
24. Qachon K.P. Kaufman Samarqandda amir Muzaffar
bilan Buxoro amirligini Rossiya imperiyasining
protektoratiga aylantirgan shartnomani imzoladi?
A) 1866-yil 8-mayda B) 1866-yil 18-oktabrda
C) 1868-yil 1-mayda D) 1868-yil 23-iyunda
25. K.P. Kaufman bilan amir Muzaffar o’rtasida tuzilgan
shartnomaga muvofiq ...
1) amir urush boshlanishida aybdor ekanligi; 2) abadiy
do’stlik belgisi sifatida rus qo’shinlarining harbiy
xarajatlari uchun 500 ming rubl to’lanishi e’tirof etildi; 3)
bosib olingan Toshkentdan Samarqandgacha bo’lgan
barcha hudud- Xo’jand, O’ratepa, Panjikent, Jizzax,
Samarqand, Kattaqo’rg’on shaharlari Rossiya imperiyasi
ixtiyoriga o’tdi; 4) amir o’z ixtiyorida qolgan hududlarni
boshqarishda Turkiston general-gubernatorining
Rossiya savdogarlariga amirlikda erkin savdo qilishiga
zimmasiga oldi; 6) Rossiyalik savdogarlarga savdo
olinadigan boj uning umumiy qiymati 2,5 foizdan
oshmasligi belgilandi; 7) Rossiyalik savdogarlar amirlik
hududidan har qanday boshqa davlatlarga erkin o’tish
huquqini oldi.
A) 1,2,3,4,5,6,7 В) 1,3,5,7
C) 2,4,5,6 D) 1,2,5,6,7
26. Buxoro amirligi siyosiy qaramligi uchun tarixchilar
tomonidan Buxoro hukmdori qanday nom bilan
yuritiladi?
A) amiri ma’sum B) vassal
C) homiy D) xalqni asrovchi
27. Buxoro amirligi Rossiya imperiyasiga qaram davlatga
aylangach kimlar boshchiligida Samarqandni ozod qilish
uchun kurashlarini davom ettirdi?
A) Toshkent qozikaloni Hakimxo’ja va Abdurahmon eshon
B) amirlashkar Aliquli va Kitob hokimi Bobobek hamda tashqi siyosiy masalani hal qila olmaydigan
C) Solihbek dodhoh va Shahrisabz hokimi Jo’rabek bo’ldi?
D) Abdumalik to’ra, Jo’rabek va Bobobek A) 1867-yilgi B) 1873-yilgi
28. Buxoro amirligi qaram davlatga aylangach xalq C) 1868-yilgi D) 1871-yilgi
qo’shinlari qaysi shaharlarni o’z qo’llariga olishdi? 37. Rossiya hukumatidan ijozat bo’lmagan, kim
A) Jizzax, O’ratepa va Samarqand bo’lishidan qat’iy nazar, har xil kimsalarni, Buxoro
B) Xo’jand, O’ratepa va Panjikent hukumati qabul qilmaydi" deb, 1873 yilgi Buxoro va
C) Shahrisabz, Qarshi va Karmana Rossiya o’rtasida imzolangan shartnomaning nechanchi
D) Jizzax, Samarqand va Kattaqo’rg’on moddasida belgilab qo’yilgan?
29. Turkiston general-gubernatori Kaufman tomonidan A) 15 moddasida В) 1 moddasida
Buxoro amirligidagi xalq harakatlarning oldini olish va C) 10 moddasida D) 14 moddasida
bostirish uchun kim boshchiligidagi qo’shin yuborildi? 38. Qaysi shartnomaga muvofiq har kuni ertalab
A) F. Romanovskiy B) I.F. Abramov qo’shbegi Rossiya imperiyasining amirlikdagi vakilidan
C) M.Chernyayev D) N.Krijanovskiy kerakli ko’rsatmalarni olib amirga yetkazishi shart
30. Buxoro amiri Muzaffarning tobelik siyosatidan norozi bo’lgan?
bo’lib, xalq qo’zg’oloniga boshchilik qilgan amirning A) 1871-yilgi B) 1873-yilgi
katta o’g’li kim edi? C) 1868-yilgi D) 1867-yilgi
A) Abdulahad B) Abdumalik to’ra 39. Kim Rossiya imperiyasining Buxoro amirligidagi
C) Bobobek D) Jo’rabek birinchi vakili etib tayinlandi?
31. Buxoro amirligidagi xalq harakatlari bostirilgach A) M.Chernyayev B) N.Veryovkin
Abdumalik to’ra qaysi davlatlar hududiga o’tib ketadi? C) F.Romanovskiy D) P.Lessar
A) Xitoy, Qo’qon xonligi va Eron 40. Kimni Buxoroning amaldagi norasmiy gubernatori deb
B) Qo’qon xonligi, Afg’oniston va Turkiya hisoblash mumkin edi?
C) Xiva xonligi, Afg’oniston va Peshovar A) Turkiston viloyati gubernatorini
D) Qo’qon xonligi, Qo’qon xonligi va Afg’oniston B) Orenburg general-gubernatorini
C) Rossiya imperiyasining Buxoro amirligidagi vakilini
32. Nima uchun Afg’on amiri Sheralixon Abdumalik
D) Turkiston general-gubernatorini
to’raga yordam bermaydi?
A) Buxoro amiri Afg’onistonga qarshi urushlar olib 41. Rossiya imperiyasining Buxoro amirligidagi vakili
borganligi uchun qaysi shaharni qarorgoh qildi?
B) Angliya bilan yaqinlashib kelayotgan urushda A) Kogon shahrini B) Kattaqo’rg’on
Rossiyaga tayanishini rejalashtirgani uchun Shahrini
C) Buxoro amirligi Buyuk Britaniya bilan yaqin aloqada C) Samarqand shahrini D) Urgut shahrini
bo’lganligi uchun 42. Buxorodan 15 km uzoqda joylashgan shaharni
D) Rossiya va Afg’oniston o’rtasida o’zaro hamkorlik aniqlang.
to’g’risida bitim mavjud bo’lganligi uchun A) Kogon shahri B) Urgut shahri
33. Abdumalik to’ra qachon va qayerda vafot etdi? C) Samarqand shahri D) Kattaqo’rg’on shahri
A) 1909-yilda Peshovarda 43. Podsho hukumati Buxoro amirligi bilan tuzgan
B) 1909-yilda Afg’onistonda shartnomalarda nimani afzal ko’rdi?
C) 1909-yilda Turkiyada A) amir urush boshlanishida aybdor ekanligi, abadiy
D) 1909-yilda Eronda do’stlik belgisi sifatida rus qo’shinlarining harbiy
34. Rossiya imperiyasining O’rta Osiyodagi istilochilik xarajatlari uchun 500 ming rubl to’lanishini
urushining ikkinchi bosqichi nima bilan yakunlandi? B) bosib olingan Toshkentdan Samarqandgacha bo’lgan
A) Xiva va Qo’qon xonligi yerlarini bosib olinishi bilan barcha hudud Rossiya imperiyasi ixtiyoriga o’tishini
B) Qo’qon xonligining shimoliy viloyatlari va Toshkent C) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
shahri istilo qilinishi, Orenburg general-gubernatorligi fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik
tarkibiga kiruvchi Turkiston viloyati tashkil etilishi bilan qilib turuvchi guruhlarning hujumlarini bartaraf etilishini
C) Samarqandning egallanishi va Buxoro amirligining D) Buxordni to’liq imperiya tarkibiga qo’shib olmasdan,
Rossiya imperiyasi protektoratiga aylanishi bilan mamlakatni amir va uning amaldorlari orqali
D) turkmanlarning bo’ysundirilishi bilan boshqarishni
35. Nechanchi yilda Buxoro bilan Rossiya imperiyasi 44. Qaysi yillarda Rossiya imperiyasi Tashqi ishlar
amirlikka o’z vakilini tayinlash huquqini beruvchi yangi vazirligi Angliya bilan Afg’oniston va O’rta Osiyodagi
shartnomani imzoladi? chegaralarni belgilash to’g’risida muzokaralar olib
A) 1868-yilda B) 1873-yilda bordi?
C) 1869-yilda D) 1866-yilda A) 1865-1868-yillarda B) 1864-1885-yillarda
C) 1847-1865-yillarda D) 1869-1870-yillarda
36. Qaysi shartnomaga muvofiq Rossiya imperiyasining
amirlikdagi vakilining roziligisiz amirlik biror-bir ichki

28
45. Rossiya imperiyasi muzokaralar natijasida Angliya
bilan Afg’oniston va O’rta Osiyodagi chegaralarni
qayerdan o’tkazilishiga kelishildi?
A) Amudaryoning quyi oqimidan
B) Amudaryo bo’ylab Panj tumanidan
C) Amudaryoning yuqori oqimidan
D) Zarafshonning o’rta oqimidan
46. Buxoro amirligi va Eron o’rtasidagi qachon chegara
belgilandi?
A) 1864-yil 1-oktabrida B) 1865-yil 6-avgustda
C) 1881-yil 10-dekabrda D) 1866-yil 8-
mayda
47. Buxoro amirligi va Eron o’rtasidagi chegara kimlar
o’rtasida imzolangan shartnomada belgilandi?
A) Eron shohi bilan Tehrondagi Rossiya elchisi
B) Eron shohi va Rossiya imperiyasining Buxoro
amirligidagi birinchi vakili
C) Eron shohi va Buxoro amiri
D) Eron shohi va Turkiston general-gubernatori
48. Qaysi yildagi muzokaralar natijasida chegaralarni
belgilash bo’yicha ingliz-rus komissiyasi Rossiya
imperiyasining O’rta Osiyodagi Buxoro amirligi yerlari
bilan Afg’oniston o’rtasidagi chegara chizig’ini
belgilashni nihoyasiga yetkazdi?
A) 1891-1893-yillardagi B) 1889-1891-
yillardagi
C) 1885-1887-yillardagi D) 1887-1889-
yillardagi
49. Afg’oniston va Buxoro amirligining chegarasini
belgilash masalasi Angliya va Rossiya o’rtasidagi ...
A) 1885-1886 yillarda rus-ingliz-afg’on komissiyasi
tomonidan hal etildi
B) 1885-1887 yilda rus-ingliz-fransuz komissiyasi
tomonidan hal etildi
C) 1885-1887 yillarda rus-ingliz komissiyasi tomonidan
hal etildi
D) 1885-1886 yillarda rus-ingliz komissiyasi tomonidan
hal etildi
50. Quyida keltirilgan shartnomalardan qaysi biri 1881-
yilda imzolangan?
A) Rossiya imperiyasining Buxoro amirligida o’z vakilini
tayinlash huquqini beruvchi shartnoma
B) Xiva xonligi yarimmustamlaka davlatga aylanganligini
tasdiqlovchi shartnoma
C) Afg’oniston va O’rta Osiyo chegaralarini belgilash
to’g’risidagi shartnoma
D) Buxoro amirligi bilan Eron o’rtasidagi chegaralarni
belgilovchi maxfiy shartnoma
51. Qaysi atama lotinchadan homiy ma’nosini beradi?
A) protektorat B) doktrina
C) ultimatum D) dominion
52. Mustamlaka mamlakat qaramligining shakllaridan
biri, mamlakat ichki siyosatida birmuncha mustaqil
bo’lsada, tashqi siyosati mustamlakachi davlat qo’liga
o’tishini anglatuvchi atamani aniqlang.
A) protektorat B) diktatura
C) metropoliya D) doktrina
29
53. To’ra kim?
A) davlat moliya va xo’jalik ishlarini boshqargan davlat
amaldori.
B) xonning eng yaqin va ishonchli kishisi bo’lib, u davlat
ichki va tashqi siyosati masalalarida xonning birinchi
maslahatchisi hisoblangan.
C) yuqori tabaqaga mansub kishi, Xiva xonligida xon
qarindoshlari va yaqinlariga beriladigan unvon.
D) xon siyosatiga fuqarolarning munosabatini o’rgangan
va bu siyosatning daxlsizligini ta’minlagan yuqori
tabaqaga mansub amaldor.
54. Bir davlatning boshqa bir davlatga bo’ysunish tartibini
anglatuvchi atamani qayd eting.
A) diktatura B) doktrina
C) metropoliya D) vassal
11-§. Xiva xonligi ustidan rossiya imperiyasi
protektoratining o’rnatilishi
1. Chor Rossiyasi Xiva xonligiga qarshi olib borgan
harbiy yurushga necha yil tayorgarlik ko’rdi.
A) Uch yil B) Besh yil
C) To’rt yil D) Olti yil
2. Rossiya imperiyasining Xiva xonligiga qarshi olib
boriladigan harbiy yurish nima sababdan uzoq
tayyorgarlik ko’rdi?
A) Xivani Rossiya imperiyasidan uzoq masofada
joylashganligi
B) Orenburg yo’lida harbiy istehkomlar qurilishi
munosabati tufayli
C) Angliya hukumati Buxoroga qarshi Afg’oniston bilan
sulh tuzib, ularni qurollantirganligi
D) A.Bekovich-Cherkasskiy boshchiligidagi qo’shinning
mag’lubiyatga uchraganligi va V. Perovskiy
boshchiligidagi qo’shinlarning Xiva xonligi
chegaralarigacha yetib borolmay orqaga qaytib
ketganligi
3. Qaysi yillarda Rossiya imperiyasining Xiva xonligiga
qarshi olib boriladigan harbiy yurish muvaffaqiytsiz
chiqqan?
A) 1719 va 1853-yillardagi B) 1717 va 1839-
yillardagi
C) 1715 va 1851-yillardagi D) 1721 va 1859-
yillardagi
4. Xiva xonligining bosib olinishi Rossiya imperiyasi
uchun ...
A) Amudaryoni qo’lga kiritish huquqini berar edi
B) Amudaryo va Sirdaryo oralig’ida nazorat o’rnatish
huquqini berar edi
C) Kaspiy dengiziga chiqaish imkonini berar edi
D) Amudaryo o’zanidagi oltinlarni qo’lga kiritar edi
5. Rossiya imperiyasi tomonidan O’rta Osiyo istilo
qilinishining uchinchi bosqichi qaysi yillarni o’z ichiga
oladi?
A) 1847-1865-yillarni B) 1873-1879-yillarni
C) 1880-1885-yillarni D) 1864-1885-yillarni
6. Rossiya imperiyasi tomonidan O’rta Osiyo istilo B) Buxoro amiri qo’shini rus garnizoniga qilgan hujumi
qilinishining nechanchi bosqichida Xiva xonligining istilo sababli
etilishi amalga oshirildi? C) Xiva xonligi qoshinlari to’satdan rus qo’shinlariga
A) uchinchi B) ikkinchi hujum qilganligi sababli
C) to’rtinchi D) birinchi D) jazirama issiq va suv yetishmasligidan aziyat
7. Rossiya imperiyasi tomonidan Xiva xonligiga qarshi chekkanligi, holdan toyganligi sababli
hujum nechta harbiy okrugdan olib borildi? 16. Rossiya imperiyasining Xiva tomon yurgan
A) ikki B) uch C) to’rt qo’shinlardan qaysilari Xiva xonligi chegaralariga yetib
D) besh keldi?
8. Rossiya imperiyasi tomonidan Xiva xonligiga qarshi A) Toshkent, Krasnovodsk yo’nalishidan yo’lga chiqqan
hujumga chiqqan harbiy okruglanii to’g’ri ko’rsatilgan qo’shinlar
qatorni ko’rsating. B) Mang’ishloq, Orenburg yo’nalishidan yo’lga chiqqan
1) g’arb; 2) shimol; 3) sharq; 4) janub. qo’shinlar
a) Mang’ishloq; b) Orenburg; c) Turkiston; d) C) Toshkent, Orenburg yo’nalishidan yo’lga chiqqan
Krasnovodsk qo’shinlar
A) 1-d; 2-a; 3-b; 4-c В) 1-a; 2-b; 3-c; 4-d D) Mang’ishloq, Krasnovodsk yo’nalishidan yo’lga
C) 1-b; 2-c; 3-d; 4-a D) 1-c; 2-d; 3-a; 4-b chiqqan qo’shinlar
9. Chor Rossiyasining Xiva xonligiga qarshi hujumda 17. Rossiya imperiyasining Xiva tomon yurgan qo’shinlar
qancha harbiy qo’shin ishtirok etgan? qachon Xiva xonligi chegaralariga yetib keldi?
A) 16 mingdan ortiq askar A) 1873-yil mart oyida B) 1873-yil may oyida
B) 14 mingdan ortiq askar C) 1873-yil iyun oyida D) 1873-yil aprel oyida
C) 10 mingdan ortiq askar 18. Rossiya imperiyasi qo’shinlari bilan Xiva xonligi
D) 12 mingdan ortiq askar qo’shinlari o’rtasida qachon va qayerlarda janglar bo’lib
10. Chor Rossiyasining Xiva xonligiga qarshi yurishida o’tdi?
qo’shinga kim boshchilik qildi? A) 1873-yil mart oyida Krasnovodsk va Mang’ishloq
A) F.Romanovskiy B) N.Krijanovskiy shaharlari yaqinida
С) K.P. Kaufman D) I.F.Abramov B) 1873-yil aprel oyida Qizilarvot, Xo’jayli, Mang’it
shaharlari va Xiva shahri yaqinida
11. Chor Rossiyasining Xiva xonligiga qarshi ko’p sonli
C) 1873-yil may oyida Hazorasp qal’asi, Qo’ng’irot,
harbiy qo’shin qachon o’zlari o’rnashgan joylaridan
Xo’jayli, Mang’it shaharlari va Xiva shahri yaqinida
deyarli bir vaqtda yo’lga chiqdi?
D) 1873-yil iyun Ko’hna Urganch, Qo’ng’irot va Xiva
A) 1873-yil fevralda В) 1873-yil martda
shahri yaqinida
C) 1873-yil mayda D) 1873-yil aprelda
19. 1873-yil may oyida qaysi qal’a va shaharlarda Rossiya
12. Chor Rossiyasining Xiva xonligiga qarshi ko’p sonli
imperiyasi va Xiva xonligi qo’shinlari o’rtasida janglar
harbiy qo’shin qayerlardan deyarli bir vaqtda yo’lga
bo’lib o’tgan?
chiqdi?
1) Urganch; 2) Hazorasp; 3) Qo’ng’irot; 4) Xo’jayli; 5)
A) Qo’ng’irot, Xo’jayli, Mang’it va Krasnovodskdan
Kegayli; 6) Mang’qishloq; 7) Mang’it; 8) Xonqa; 9) Xiva;
B) Xo’jand, O’ratepa, Panjikent va Jizzaxdan
A) 2,3,4,7,9 B) 1,3,5,7,10
C) Toshkent, Orenburg, Mang’ishloq va Krasnovodskdan
C) 1,2,4,6,8 D) 2,4,6,7,8
D) Toshkent, Orenburg, Samarqand va Kattaqo’rg’on
20. Qachonga kelib mustamlakachi hukumatning asosiy
13. Chor Rossiyasining Xiva xonligiga qarshi chiqqan qo’shinlari Xivaga yetib keldi?
ko’p sonli harbiy qo’shinidan Xivaga qancha qanchasi A) 1873-yil fevral oyining boshlarida
yetib bordi? B) 1873-yil mart oyining oxirlarida
A) 7,5 ming kishigina B) 10,5 ming kishigina C) 1873-yil aprel oyining o’ralarida
C) 5,5 ming kishigina D) 8,5 ming kishigina D) 1873-yil may oyining o’rtalariga
14. Podsho Rossiyasining qaysi yo’nalishidan yo’lga 21. Xivaga qarshi hujumga boshchilik qilgan qaysi rus
chiqqan harbiy qo’shinlar ortga qaytishga majbur bo’ldi? qo’mondoni yarador bo’ldi?
A) Mang’ishloq va O’ratepa A) P.Lessar B) general Veryovkin
B) Orenburg va Xo’jand C) general I.F. Abramov D) general. F.
C) Toshkent va Orenburg Romanovskiy
D) Krasnovodsk va Mang’ishloq
22. Nima uchun podsho hukumati qo’shinlari Xivada fon
15. Podsho Rossiyasining Xiva tomon yurgan Kaufman boshchiligidagi kuchlarni kutishga majbur
qo’shinlardan ikki guruhi nima sababdan yo’lning bo’ldi?
yarmidan ortga qaytishga majbur bo’ldi? A) Xiva qo’shinlari miqdor jihatdan ko’p bo’lganliklari
A) Xiva xoni Rossiya bilan zudlik bilan tuzgan tinchlik bois
sulhi sababli B) katta talafot ko’rgani bois
C) bir vaqtda to’satdan zarba berish uchun

30
D) Xiva xoni shaxsan fon Kaufman bilan muzokara olib
borishi haqida qilgan taklifi bois
23. Ma’lumki, Xivaga yetib kelgan K.P.Kaufman
boshchiligidagi qo’shin shaharga hujum qilib, uni egallay
olmaydi. Quyidagi ko’rsatilgan omillardan qay biri
podsho qo’shinlari tomonidan xonlik poytaxtining
egallanishiga olib keldi?
A) F. Romanovskiyning harbiy-transport karvoni
O’ratepaga yetib borishi
B) podsho qo’shinlarining to’rt tomondan hujum qilishi
C) Qizilarvot va Krasnodaskdan qo’shimcha kuchlarni
yetib kelishi
D) shaharning Hazorasp darvozasining dushmanlarga
ochib berilishi
24. Qachon Xiva shahri K.P.Kaufman boshchiligidagi
qo’shin tomonidan egallanadi?
A) 1873-yil 12-avgust B) 1873-yil 29-may
C) 1868-yil 28-iyun D) 1868-yil 2-iyun
25. Xiva shahri egallangach K.P. Kaufman qanday yo’lni
tanladi?
A) Xiva xonligi qo’shinlarini qurolsizlantirish
B) Xiva xonligini tugatish va Rossiya qo’shib yuborish
C) Xiva xonligi aholisiga qoshimcha soliq yig’ib olish
D) muzokara olib borish
26. K.P. Kaufman Xivani bosib olgandan so’ng qanday
tadbirni amalga oshirdi?
A) Xiva xonligining barcha chet el bilan tuzgan
shartnoma va majburiyatlarini bekor qildi.
B) Xiva xonligining barcha aholisini ro’yxatdan o’tkazib,
soliqqa tortildi.
C) Xiva xonligi qo’shinlarini qurolsizlantirib, rus
qo’shinlaridan iborat gamizonni shahar va qal’alarga
joylashtirdi, xon amaldorlarini podshoga qasamyod
qildirdi, aholidan yig’iladigan barcha soliqlarni podsho
xazinasiga jo’natish haqida ko’rsatma berdi.
D) xon xazinasini kontributsiya(tovon) evaziga musodara
qilib, xazina bilan birga qadimiy qo’lyozmalar, xonning
taxti va toji, tanga zarb qiladigan tamg’a va zarb tasviri,
qo’ng’irot sulolasi xonlarining hokimiyati ramzlari va
boshqa qo’lga kiritilgan moddiy boylikiar Sankt-
Peterburgga jo’natildi.
27. K.P. Kaufman Xivani egallagandan so’ng Xiva xonligi
bilan muzokaralar o’tkazish uchun qaysi qarorgohiga
bordi?
A) Xiva shahridagi B) Gandimiyon qishlog’idagi
C) Ko’hna Urganchdagi D) Hazorasp qal’asidagi
28. K.P. Kaufman taklif etgan sulh shartnomasini Xiva
xoni Muhammad Rahimxon II qachon imzolashga majbur
bo’ldi?
A) 1873-yil 12-avgustda B) 1873-yil 29-mayda
C) 1868-yil 28-iyunda D) 1868-yil 2-iyunda
29. Xiva xoni Muhammad Rahimxon II tomonidan
imzolangan sulh shartnoma ...
A) Xiva xonining obro’ e’tiborini ko’tarib, aholining
qirg’indan saqlab qolganligini ko’rsatdi.
B) Xiva xonligi qo’shinlarini qurolsizlantirib, rus
qo’shinlaridan iborat gamizonni shahar va qal’alarga
31
joylashtirishga, xon amaldorlarini podshoga qasamyod
qilib, aholidan yig’iladigan barcha soliqlarni podsho
xazinasiga jo’natish uchun rasman imkoniyat berdi.
C) Xiva xoni Rossiya imperiyasi tobeligiga o’tganligini
ko’rsatardi.
D) xon xazinasini kontributsiya evaziga musodara qilib,
xazina bilan birga qadimiy qo’lyozmalar, xonning taxti va
toji, tanga zarb qiladigan tamg’a va zarb tasviri,
qo’ng’irot sulolasi xonlarining hokimiyati ramzlari va
boshqa qo’lga kiritilgan moddiy boyliklar Sankt-
Peterburgga jo’natish uchun imkoniyat yaratdi.
30. Gandimiyon shartnomasiga ko’ra ...
1) Xiva xoni mustaqil ravishda tashqi dunyo, hatto yaqin
qo’shnilari bilan ham aloqa o’rnatish imkonidan mahrum
etildi; 2) Xiva xonligiga qarashli Amudaryoning o’ng
sohili xon tasarrufidan chiqdi; 3) Amudaryo bo’ylab erkin
harakatlanishi uchun Rossiya kemalariga keng huquq
berildi; 4) rossiyalik savdogarlar hamda ularning mollari
uchun xon va mahalliy hokimlar javobgar bo’ladigan
bo’ldi; 5) rossiyalik savdogarlar xonlikda erkin yurish,
boj to’lovlarisiz savdo-sotiq qilish huquqini qo’lga
kiritdilar; 6) Amudaryoning chap qirg’og’idagi ruslar
uchun zarur va qulay bo’lgan yerga ular o’zlarining
pristanlarini qurish huquqiga ega bo’ldi; 7) xon xazinasi
tovon evaziga musodara qilinib, xazina bilan birga
qadimiy qo’lyozmalar, xonning taxti va toji, tanga zarb
qiladigan tamg’a va zarb tasviri, qo’ng’irot sulolasi
xonlarining hokimiyati ramzlari va boshqa qo’lga
kiritilgan moddiy boylikiar Sankt-Peterburgga jo’natildi.
A) 1,2,3,4,5,6 B) 1,3,5,7
C) 2,4,6 D) 1,2,3,4,5,6,7
31. Gandimiyon shartnomasiga binoan Xiva xonligi
qancha miqdorida tovon to’lashi kerak bo’lgan?
A) 1 million 700 ming rubl
B) 2 million 200 ming rubl
C) 3 million 200 ming rubl
D) 5 million 500 ming rubl
32. Gandimiyon shartnomasiga binoan Xiva xonligi tovon
pulini necha yil ichida to’lash lozimligi belgilandi?
A) 10 B) 20 C) 5 D) 8
33. Gandimiyon shartnomasi qanday hujjat bo’ldi?
A) Xiva xonligini Rossiya imperiyasiga tobeligini, xonning
davlat boshlig’i darajasida boshqa davlatga
bo’ysunganligini ko’rsatuvchi
B) Xiva xonining obro’ e’tiborini ko’tarib, aholining
qirg’indan saqlab qolganligini ko’rsatuvchi
C) rus qo’shinlaridan iborat garnizonni shahar va
qal’alarga joylashtirishga, xon amaldorlarini podshoga
qasamyod qilib, aholidan yig’iladigan barcha soliqlarni
podsho xazinasiga jo’natish uchun rasman imkoniyat
beruvchi
D) Xiva xonini boshqa davlatlar bilan aloqa o’rnatishi
Rossiya manfaatidan kelib chiqishi, aholidan yig’iladigan
soliqlarni yarmini Rossiya imperiyasi xazinasiga
jo’natishini anglatishini ko’rsatuvchi
34. Chor Rossiyasi istilosi natijasida Xiva xonligi
hududlari qanchaga qisqardi?
A) uch barovar B) yarmiga 4. Mulla Is’hoq Mullo Hasan o’g’li-Po’latxon rahbarlik
C) uchdan bir qismga D) to’rtdan bir qismga qilgan qo’zg’olon qachon avj oldi?
35. O’rta Osiyo hududlarini bosib olishga boshchilik A) 1875-yil bahorida В) 1868-yil kuzida
qilgan rus generallari va ularni bosib olgan hududlarini С) 1875-yil qishida D) 1873-yil yozida
to’g’ri aniqlang. 5. Qo’qon hukmdori Xudoyorxon Po’latxon
1) Urgut; 2) Xiva; 3) Toshkent; 4) Xo’jand; 5) Turkiston rahbarligidagi qo’zg’olonni bostirish uchun kimlar
a) Kaufman: b) Abramovich: c) Chernayev; d) boshchiligida qo’shin yubordi?
Romanovskiy; e) Veryovkin; A) Hakimxo’ja, Abdurahmon eshon, Solihbek dodhoh
A) 1-b, 2-a, 3-c, 4-d, 5-e B) Abdumalik to’ra, amirlashkar Aliquli
B) 1-b, 2-d, 3-a, 4-e, 5-c C) Nasriddinbek, Jo’rabek va Bobobek
C) 1-d, 2-a, 3-c, 4-b, 5-e D) Abdurahmon Oftobachi, Iso Avliyolar
D) 1-d, 2-b, 3-a, 4-c, 5-e 6. Qachon Abdurahmon Oftobachi, Iso Avliyolar
36. B.Perovskiy boshchiligidagi qo’shin Xiva xonligi Po’latxon tomoniga o’tib ketdilar?
chegaralarigacha yetib borolmay ortga qaytgan edi. Shu A) 1875-yil 17-iyulda B) 1875-yil 20-iyulda
voqeadan necha yil o’tib Xiva xonligi bosib olindi? C) 1866-yil 8-mayda D) 1873-yil 12-avgustda
A) 34 yil B) 35 yil C) 36 yil D) 38 yil 7. Qo’qon xoni Xudoyorxon qachon K.P.Kaufmandan
37. Kontributsiya nima? yordam so’rashga majbur bo’ldi?
A) jamiyat hayotida shaharlar rolining va shahar aholisi A) 1875-yil 17-iyulda B) 1875-yil 20-iyulda
salmog’ining ortib borishi, jamiyat hayotida shaharlar C) 1866-yil 8-mayda D) 1873-yil 12-avgustda
rolining va shahar aholisi salmog’ining ortib borishi. 8. Panoh izlab Toshkentga kelgan Qo’qon xoni
B) mag’lub davlatning g’olib davlat foydasiga pul to’lovi Xudoyorxonni K.P. Kaufman qayerga jo’natdi?
C) u yoki bu davlatdan aholining turli sabablarga ko’ra A) Orenburgga B) Omskga
boshqa mamlakatga majburan yoki ixtiyoriy ravishda C) Sankt-Peterburgga D) Moskvaga
doimiy yoki uzoq muddatga ko’chib ketishi.
9. Xudoyorxon qayer orqali Makkaga bordi?
D) bir yoki bir qancha davlatlarga qarshi birgalashib
A) Turkiya B) Eron
harakat qilish uchun ikki yoki undan ko’p davlatlarning
C) Hindiston D) Afg’oniston
tuzgan vaqtinchalik harbiy-siyosiy ittifoqi.
10. Xudoyorxon qachon va qayerda vafot etdi?
38. Daryolar sohilida qayiqlar, kemalar to’xtaydigan,
A) 1868-yilda Turkiyda
maxsus jihozlangan joy-bandargoh ma’nosini beruvchi
B) 1875-yilda Qo’qonda
atamani qayd eting.
C) 1882-yilda Afg’onistonda
A) Dominion B) Latifundiya
D) 1873-yilda Hindistonda
C) Pristan D) Migratsiya
11. Xudoyorxon qochib ketgandan so’ng taxtga kim
12-§. Qo’qon xonligining bosib olinishi. o’tirdi?
A) Abdurahmon Oftobachi B) Iso Avliyo
1. Qachon Rossiya imperiyasi harbiy istilochilik yo’li C) Nasriddinbek D) amirlashkar
bilan Qo’qon xonligi hududining bir qismini bosib oldi? Aliquli
A) XIX asrning 50-60-yillarida
12. Taxtni egallashga harakat qilgan Po’latxon kimlarga
B) XIX asrning 40-50-yillarida
qarshi bo’lib qoldi?
C) XIX asrning 60-70-yillarida
A) Xudoyorxon va Sheraliga
D) XIX asrning 30-40-yillarida
B) Murodxon va Nasriddinbekga
2. Nechanchi yilda K.P. Kaufman Qo’qon xoni bilan C) Olimxon va Abdurahmon Oftobachiga
shartnoma tuzdi? D) Nasriddinbek va Abdurahmon Oftobachiga
A) 1865-yilda B) 1867-yilda
13. Qo’qon xoni Nasriddinbek qachon taslim bo’ldi va fon
C) 1875-yilda D) 1868-yilda
Kaufman bilan shartnomani imzoladi?
3. K.P. Kaufman va Qo’qon xoni bilan tuzilgan A) 1875-yil 18-oktabrda B) 1875-yil 22-sentabrda
shartnomaga ko’ra ... C) 1876-yil 18-fevralda D) 1873-yil 12-avgustda
A) Qo’qon xoni chegara yonida yashayotgan rus aholisi
14. 1875-yilda Nasriddinbek va fon Kaufman o’rtasida
xavfsizligini muhofaza qilish majburiyatini oldi.
imzolangan shartnomada quyidagi qaysi shartlar belgilab
B) xonlikda Rossiya savdogarlariga katta imkoniyatlar
qo’yilgan edi?
berildi.
1) Nasriddinbek o’zini rus imperatorining sodiq quli deb
C) podsho Rossiyasi qo’shinlari Buxoro amrligiga qarshi
tan olishi; 2) rus imperatori Nasriddinbekni sodiq
harbiy yurishlarida Qo’qon betaraf bo’lishligiga
hamkori deb tan olishi; 3) Nasriddinbek tashqi siyosatda
kelishildi.
hech qanday bitimlar tuza olmasligi; 4) Rossiyaga uch
D) Qo’qon xoni Turkiston general-gubernatorligini tan
million rubl tavon to’lashi; 5) Sirdaryoning o’ng
oldi.
sohillaridagi yerlar Namangan va Chust Rossiya
ixtiyoriga o’tganligi; 6) Rossiyaga ikki million rubl tavon

32
to’lashi. B) 1876-yil yanvar oyida
A) 1,3,4,6 B) 2,3,5,6 C) 1,3,5,6 D) 2,3,4,6 C) 1876-yil fevral oyida
15. Qo’qon xoni Nasriddinbek va Kaufman o’rtasidagi D) 1875-yil oktabr oyi boshida
1875-yil 22-sentabrdagi shartnomaga muvofiq qaysi 25. Qachon podsho hukumatining Qo’qon xonligining
shaharlar Rossiya imperiyasi ixtiyoriga berildi? tugatilganligi to’g’risidagi farmoni e’lon qilindi?
A) Namangan, Chust B) Marg’ilon, Farg’ona A) 1876-yil 19-fevralda B) 1875-yil 18-oktabrda
C) O’sh, Asaka D) Andijon, Axsi C) 1875-yil 22-sentabrda D) 1875-yil 20-
16. Turkiston general-gubernatorligi tarkibida tashkil iyulda
etilgan Namangan bo’limiga kim boshliq etib tayinlanadi? 26. Qo’qon xonligi hududi o’rnida Turkiston general-
A) general F. Romanovskiy B) general N.Krijanovskiy gubernatorligi tarkibiga kiruvchi qaysi viloyat tashkil
C) general M.Skobelev D) general M.Chernyayev qilindi?
17. Ma’lumki, Nasriddinbek imzolagan shartnomadan A) Marg’ilon viloyati B) Qo’qon viloyati
norozi bo’lgan aholi yana qo’zg’olon ko’tardi. Buning C) Andijon viloyati D) Farg’ona viloyati
natijasida kim Nasriddinbekni siqib chiqarib, hokimiyatni 27. General M. Skobelev qayerning harbiy gubernator etib
o’z qo’liga oldi? tayinlandi?
A) Abdurahmon Oftobachi B) Po’latxon A) Kaspiyorti viloyati B) Zarafshon okrugi
C) Iso Avliyo D) Abdumalik to’ra C) Turkiston viloyati D) Farg’ona viloyati
18. Nima uchun podsho hukumati qo’shinlari Po’latxon 28. XIX asrning ikkinchi yarmida Rossiya imperiyasining
qo’zg’olonini tor-mor qilish uchun Andijonga hujum O’rta Osiyoda olib borgan istilochilik yurishlari
qildi? natijasida qaysi davlat butunlay tugatildi?
A) chunki Po’latxon o’z davlatining poytaxti deb A) Xiva xonligi B) Qo’qon xonligi
Andijonni e’lon qilgan edi. C) Buxoro amirligi D) Qo’qon xonligi va Xiva xonligi
B) chunki podsho Rossiyasi qo’shinlari uchun asosiy
29. Farg’ona vodiysining bo’ysundirilishi bilan Rossiya
jangni Andijon orqali qilib, Qo’qonni egallash oson edi.
imperiyasining O’rta Osiyoga istilochilik yurishining
C) chunki rossiyalik savdogarlarning asosiy mol-muklari
nechanchi bosqichi nihoyasiga yetdi?
Andijonda joylashgan edi.
A) uchinchi bosqich B) to’rtinchi bosqich
D) chunki qo’zg’olonchilarning asosiy kuchlari shu уerda
C) ikkinchi bosqich D) birinchi bosqich
joylashgan edi.
30. 1873-1879-yillarni o’z ichiga olgan Rossiya
19. Andijonga qarshi general M. Skobelev boshchiligidagi
imperiyasining O’rta Osiyoga istilochilik yurishining
hujum qachon boshlandi?
nechanchi bosqichi edi?
A) 1876-yil yanvar oyi boshida
A) birinchi bosqich B) ikkinchi bosqich
B) 1875-yil noyabr oyi boshida
C) uchinchi bosqich D) to’rtinchi bosqich
C) 1873-yil avgust oyi o’rtasida
D) 1875-yil oktabr oyi boshida 31. O’rta Osiyoning bosib olinishining to’rtinchi bosqichi
kimlarga qarshi qaratildi?
20. Andijon shahri qachon podsho hukumati qo’shinlari
A) turkmanlarga B) qoraqalpoqlarga
tomonidan egallandi?
C) qirg’izlarga D) qozoqlarga
A) 1875-yil oktabrda В) 1876-yil fevralda
C) 1876-yil yanvarda D) 1875-yil martda 32. O’rta Osiyoning bosib olinishining to’rtinchi bosqichi
21. Andijon shahri podsho hukumati qo’shinlari qaysi hududlarda olib borildi?
tomonidan uyushtirilgan nechanchi hujum natijasida A) Amudaryo va Kapettog’ oralig’idagi Qoraqum
qiyinchilik bilan egallandi? sarhadlaridagi
A) to’rtinchi B) uchunchi C) ikkinchi D) B) Semipalatinsk viloyatining Sergiopol, Kopal va
birinchi Olatavsk okrugi yerlaridagi
C) Turkiston viloyati va Semipalatinsk viloyatining
22. Rossiya imperiyasining general M.Skobelev
janubiy qismidagi
boshchiligidagi qo’shinlari qachon Numanganga
D) Xiva va Qo’qon xonligi yerlarida
joylashib, K.P. Kaufman qo’mondonligi ostidagi harbiy
kuchlarga qo’shildi? 33. Qachon Angliya Afg’oniston hududining bir qismini
A) 1875-yil 22-sentabrda B) 1875-yil 18- bosib olgandan so’ng inglizlar uchun O’rta Osiyoga yo’l
oktabrda ochildi?
C) 1876-yil 18-fevralda D) 1873-yil 12-avgustda A) 1880-yil mayda B) 1879-yil iyulda
С) 1876-yil yanvarda D) 1875-yil oktabrda
23. Mustamlakachi qo’shinlarga qarshilik harakatlari
Namanganda qancha muddat davom etdi? 34. Qachon Krasnovodskdan I.Lazerev boshchiligidagi
A) ikki oy B) uch oy C) to’rt oy D) bir oy harbiy qo’shin turkmanlar yashaydigan hududlarga
jo’natildi?
24. Namanganda general M. Skobelev boshchiligidagi
A) 1876-yil yanvarda В) 1879-yil iyulda
qo’shin qachon g’alabaga erishdi?
С) 1875-yil oktabrda D) 1880-yil mayda
A) 1879-yil iyul oyida

33
35. Kim boshchiligidagi qo’shin 1880-yil may oyida D) Qirgiz qabilalari Rossiyaga to’liq bo’ysundirilishi
turkmanlar yashaydigan hududlarga ikkinchi yurishni bilan
boshladi? 45. Rossiya imperiyasining A.Bekovich-Cherkaskiy
A) general F. Romanovskiy B) general N.Krijanovskiy boshchiligidagi ekspeditsiya halokatga uchragan yildan
C) general M.Chernyayev D) general M. Skobelev necha yil o’tib O’rta Osiyoni bosib olish to’liq tugallandi
36. 1881-yilda podsho hukumati qo’shinlari A) 169 yil B) 170 yil C) 167 yil D) 168 yil
turkmanlarning qaysi qal’asini qo’lga oldi? 46. Qaysi harakatlar bilan Rossiya imperiyasining O’rta
A) Hazorasp B) Go’ktepa Osiyo hududidagi istilochilik yurishlarining to’rtinchi
C) Mang’it D) Xo’jayli bosqichi tugadi?
37. Turkmanlar yashaydigan hududlami o’z ichiga oluvchi 1) turkmanlarning bo’ysundirilishi; 2) Rossiya va Eron
markazi Ashxabod bo’lgan qaysi viloyat tashkil qilindi? o’rtasidagi chegaralar belgilanishi; 3) Rossiya va Xitoy
A) Qizilarvot B) Kaspiyorti o’rtasidagi chegaralar belgilanishi; 4) Buxoro bilan
C) Krasnovodsk D) Xo’jayli Rossiya amirlikka o’z vakilini tayinlash huquqini beruvchi
38. Turkmanlarni batamom bo’ysundirilishi qaysi yangi shartnomani tuzilishi; 5) Qo’qon xonligini
yildagina amalga oshirildi? tugatilishi.
A) 1888-yildagina B) 1881-yildagina A) 1,2,3 B) 1,3,5
C) 1885-yildagina D) 1880-yildagina C) 2,4 D) 1,2,3,4,5
39. Rossiya imperiyasining Turkmaniston hududidagi 47. Rossiya imperiyasining O’rta Osiyo hududidagi
harbiy harakatlariga kimlar rahbarlik qilgan? istilochilik yurishlarining to’rtinchi bosqichi qaysi yillarni
A) Kaufman, Romanovskiy o’z ichiga olgan?
B) Chernyayev, Skobelev, Kaufman A) 1864-1885-yillarni
C) Skobelev, Abramov, Lessar В) 1865-1868-yillarni
D) Lazerev, Skobelev C) 1880-1885-yillarni
40. Qaysi voqeadan so’ng Rossiya va Eron o’rtasidagi D) 1847-1865-yillarni
chegaralar belgilandi? 48. Lazerev boshchiligidagi rus qo’shinlarining turkman
A) Afg’oniston Buxoro amirligi hududining bir qismini qabilalariga qarshi dastlabki harbiy harakatlari
bosib olganidan so’ng boshlangandan hujumining batamom
B) turkmanlarning asosiy qal’asi bo’ysundirilgandan bo’ysundirilishigacha bo’lgan yillar oralig’i to’g’ri
so’ng ko’rsatilgan javobni aniqlang.
C) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi A) 1879-1884-yillar B) 1880-1885-yillar
fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik C) 1878-1885-yillar D) 1879-1885-yillar
qilib turuvchi guruhlarning hujumlarini bartaraf etilgach
49. Quyidagi voqeliklarning xronologik ketma-ketligini
D) Xiva va Qo’qon xonligi yerlarini bosib olingach
aniqlang.
41. Nechanchi yilda Rossiya va Eron o’rtasidagi 1) Turkiston general-gubernatorligining tashkil etilishi; 2)
chegaralar belgilandi? Xivaning egallanishi; 3) Turkiston va Chimkentning
A) 1885-yilda B) 1881-yilda qolga kiritilishi; 4) Jizzaxning bosib olinishi; 5) Farg’ona
C) 1880-yilda D) 1884-yilda viloyatining tashkil etilishi; 6) Zirabuloq jangi: 7)
42. Qaysi voqeadan so’ng Rossiya va Xitoy o’rtasidagi Toshkentning qo’lga kiritilishi.
chegaralar belgilandi? A) 2,4,6,1,3,7,5 B) 3,5,6,1,4,2,7
A) Buxoro bilan Rossiya imperiyasi amirlikka o’z vakilini B) 3,7,4,1,6,2,5 D) 4,5,7,1,3,6,2
tayinlash huquqini beruvchi yan shartnoma imzolanishi 50. Rossiya imperiyasining O’rta Osiyo hududidagi
bilan istilochilik yurishlarining natijasida qaysi viloyatlar
B) Turkiston general-gubernatorligi tashkil etililishi bilan tashkil qilinib, Turkiston general-gubernatorligi tarkibiga
C) turkmanlarning bo’ysundirilganidan so’ng kiritildi?
D) Sharqiy Turkistonning Ili o’lkasidagi qo’zg’olon A) Sirdaryo, Yettisuv, Farg’ona, Samarqand va Kaspiyorti
podsho hukumati qo’shinlari tomonidan bostirilishi bilan B) Sirdaryo, Yettisuv, Semipalatinsk, Sergiopol va Kopal
43. Qachon Rossiya va Xitoy o’rtasidagi chegaralar C) Turkiston, Olatavsk, Zarafshon, Amudaryo va
belgilandi? Farg’ona
A) 1880-yilda B) 1885-yilda D) Xo’jand, O’ratepa, Panjikent, Jizzax va Samarqand
C) 1882-yilda D) 1881-yilda 51. Rossiya imperiyasining XIX asr o’rtalaridan boshlab
44. ... Rossiya va Xitoy o’rtasidagi chegaralar belgilandi. amalga oshirilgan harbiy istilochilik yurishlari natijasida
A) Xitoy hukumatining taklifi bilan ...
B) Rossiya hududlari Xitoy hududlariga yaqinlashib A) O’rta Osiyo davlatlari Rossiyaning vassal davlatiga
kelishi bilan aylantirildi.
C) Ili o’lkasidagi qo’zg’olon bostirilishi bilan

34
B) chegara hududlarida yashaydigan Rossiya imperiyasi
fuqarolari bo’lgan aholiga talonchilik va bosqinchilik
qilib turuvchi guruhlarning hujumlarini bartaraf etildi.
C) Buyuk Britaniyaning O’rta Osiyoga suqilib kirishiga
chek qo’yildi.
D) Buxoro amirligi va Xiva xonligi imperiyaning
vassaliga aylantirildi, Qo’qon xonligi batamom tugatildi.
52. O’rta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib
olinishiga, Qo’qon va Xiva xonliklari hamda Buxoro
amirligining mag’lubiyatga uchrashiga nimalar sabab
bo’ldi?
1) Buxoro amirligi, Xiva va Qo’qon xonliklari Rossiya
imperiyasiga nisbatan harbiy va iqtisodiy rivojlanish
sohasida ancha orqada edi; 2) xonliklarning tashqi
siyosatda odilona siyosat olib bormaganliklari oqibatida
ularning o’zlari tashqi dunyodan ajralib qolgan edi; 3)
uchta davlat o’rtasida o’zaro do’stona munosabatlar,
hamkorlik va birdamlik yo’q edi; 4) O’rta Osiyo
davlatlardagi siyosiy tizim, davlat boshqaruvi zamonaviy
boshqaruvdan uzoq bo’lib, o’rta asrlarga xos yakka
hokimiyatchilikka, zo’ravonlikka asoslangan edi; 5) ichki
ziddiyatlar ko’payib, nizolar kuchaydi, o’zaro urushlar,
taxt uchun kurashlar avj oldi; 6) urush harakatlari
vaqtida xonlar biri ikkinchisiga yordam ko’rsatmadi va
kaltafahmlik qilib befarq qarab turdi; 7) Buyuk Britaniya
bilan harbiy hamkorlik qilinmadi; 8) Sharq mamlakatlari
bilan diplomatik munosabatlarini yo’lga qo’ymaganligi.
A) 1,2,3,4,5,6 B) 1,3,5,7
C) 2,4,6,8 D) 1,2,3,4,5,6,7,8
53. Chorizm istilosi nimalar oqibatida ro’y bergan?
A) AQSHda shimol va janub o’rtasida boshlangan
foqarolar urushi tufayli Rossiyaning to’qimachilik sanoati
uchun paxta xomashyosiga taqchillik vujudga kelishi
oqibatida
B) Rossiya imperiyasining Qrim urushidagi mag’lubiyati
oqibatida
C) Buyuk Britaniyaning O’rta Osiyoga suqilib kirishi
oqibatida
D) siyosiy boshboshdoqlik, hukmron kuchlarning uzoqni
ko’ra olmasligi, ma’naviy zaifligi oqibatida
54. Turkiston general-gubernatorligi nechanchi yillarda
mavjud bo’lganligini aniqlang.
A) 1867-yil 11-iyul – 1917-yil 31-mart
B) 1867-yil 8-iyul – 1917-yil 21-mart
C) 1865-yil 22-sentabr – 1917-yil 19-fevral
D) 1876-yil 19-fevral – 1924-yil 19-fevral
55. XIX asrning oxirida Turkiston general-
gubernatorligining maydonini aniqlang.
A) 1779618 km2 B) 1739618 km2
2 3. Nimaning natijasida Turkistonda mustamlakaga
C) 1789718 km D) 1779678 km2
56. Sirdaryo viloyati qachon tashkil topgan?
A) 1867-1924 B) 1881-1924
C) 1876-1924 D) 1887-1924
57. Farg’ona viloyati qachon tashkil topgan?
A) 1867-1924 B) 1881-1924
C) 1876-1924 D) 1887-1924
58. Samarqand viloyati qachon tashkil topgan?
35
A) 1867-1924 B) 1881-1924
C) 1876-1924 D) 1887-1924
59. Kaspiyorti viloyati qachon tashkil topgan?
A) 1867-1924 B) 1881-1924
C) 1876-1924 D) 1887-1924
60. Farg’ona viloyati tarkibiga kirgan uyezdlarni
aniqlang.
A) Samarqand, Kattaqo’rg’on, Jizzax va Xo’jand
B) Ashxobod, Krasnovodsk, Mang’ishloq, Marv va Tajan
C) Ashxobod, Krasnovodsk, Mang’ishloq, Marv va Kopal
D) Marg’ilon, Andijjon, Qo’qon, Namangan, O’sh va
Pomir
61. Samarqand viloyati tarkibiga kirgan uyezdlarni
aniqlang.
A) Samarqand, Kattaqo’rg’on, Jizzax va Xo’jand
B) Ashxobod, Krasnovodsk, Mang’ishloq, Marv va Tajan
C) Ashxobod, Krasnovodsk, Mang’ishloq, Marv va Kopal
D) Marg’ilon, Andijjon, Qo’qon, Namangan, O’sh va
Pomir
62. Kaspiyorti viloyati tarkibiga kirgan uyezdlarni
aniqlang.
A) Samarqand, Kattaqo’rg’on, Jizzax va Xo’jand
B) Ashxobod, Krasnovodsk, Mang’ishloq, Marv va Tajan
C) Ashxobod, Krasnovodsk, Mang’ishloq, Marv va Kopal
D) Marg’ilon, Andijjon, Qo’qon, Namangan, O’sh va
Pomir
13-§. Turkiston general-gubernatorligining siyosiy-
ma’muriy boshqaruv tizimi
1. Bosib olingan hududlarda imperiya hukmronligini
o’rnatish, mustahkam o’rnashib olish, istilo qilingan
joylarni qo’ldan chiqarmaslik uchun, eng avvalo,
mustamlakachilar nima kerak edi?
A) qo’shimcha harbiy kuchlar
B) tayanch kuch bo’lgan rus aholisini joylashtirish
C) o’zlariga mos boshqaruv tartiblarini ishlab chiqishi va
uni o’lkada joriy qilishi
D) mahalliy amaldorlar bilan til topishish
2. Turkistonda mustamlakachilik siyosatini to’liq amalga
oshirilishi uchun quyidagilardan qay biri asosiy tayanch
hisoblangan?
A) boshqaruv tartiblari
B) garnizondagi harbiy kuchlar
C) ko’chirib keltirilgan rus aholisi
D) mahalliy amaldorlar
aylantirilgan hududlar kengayib borgan?
A) boshqaruv tartiblari joriy etilishi natijasida
B) Rossiya imperiyasining O’rta Osiyo chegara hududlar
yonida mudofaa qal’alarni barpo etishi natijasida
C) ehtiyotkorlik bilan uzoqni ko’zlab ish ko’rish, hech
nimada tavakkal qilmaslik natijasida
D) Rossiya imperiyasining O’rta Osiyoda olib borgan
bosqinchilik siyosatining davom ettirilishi natijasida
4. O’rta Osiyoda bosib olingan hududlarni boshqarish 13. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
tartiblari va uning qanday bo’lishi kerakligi masalasini Muvaqqat Nizom»ga ko’ra bo’lim boshliqlariga kimlar
hal qilishda qanday tamoyiliga tayangan holda ish olib bo’ysungan?
borilgan? A) harbiy komendant
A) Rossiya imperiyasining O’rta Osiyoda olib borgan B) uchastka pristavi
bosqinchilik siyosatining davom ettirilishi natijasida C) ovul boshlig’i
B) ehtiyotkorlik bilan uzoqni ko’zlab ish ko’rish, hech D) mahalliy aholi ustidan nazorat qiluvchi mustamlakachi
nimada tavakkal qilmaslik hukumat vakillaridan tayinlanadigan boshqaruvchilar
C) "Bo’lib tashla, hukmronlik qil!" 14. Qaysi yillarda senator K.Palen Turkiston o’lkasini
D) Rossiya imperiyasining O’rta Osiyo chegara hududlar podsho topshirig’i bilan taftish qilgan?
yonida mudofaa qal’alarni barpo etish A) 1905-1907-yillarda B) 1907-1909-yillarda
5. 1898-1901-yillarda Turkiston general-gubernatori kim C) 1908-1910-yillarda D) 1910-1911-yillarda
bo’lgan? 15. Quyidagi fikrlardan qay biri senator K.Palenga
A) G.A. Kolpakovskiy B) M.G.Chernyayev tegishli?
C) G.O.Rozenbax D) S.M.Duxovskoy A) «o’lkada eng kichik ahamiyatga ega bo’lgan
6. Kim «Turkiston o’lkasi boshqa o’lkalarga nisbatan boshqaruv ham harbiy boshliqlar qo’lida bo’lgan»
tarixiy o’tmishi, etnografik xususiyatlarini hisobga olgan B) «Turkiston o’lkasi boshqa o’lkalarga nisbatan tarixiy
holda alohida e’tibor berilishini talab qiladi», degan edi? o’tmishi, etnografik xususiyatlarini hisobga olgan holda
A) A.B.Vrevskiy B) M.G.Chernyayev alohida e’tibor berilishini talab qiladi»
C) G.O.Rozenbax D) S.M.Duxovskoy C) «Rossiyaga butun turkiy qabilalar o’zlarini qo’shib
7. Podsho hukumati qaysi voqeadan so’ng Aleksandr II olishni so’rab murojaat qilayotirlar, ular na Xiva, na
«Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi Muvaqqat Qo’qon xonlari tarkibida bo’lishni istashmayapti»
Nizom»ni tasdiqlaydi? D) «Turkiston o’lkasida qo’lga kiritilgan barcha
A) Toshkentni bosib olgandan so’ng narsalarni Rossiya mulki»
B) Turkiston general-gubernatorligi tashkil etilganidan 16. Ma’lumki, «Turkiston viloyatini idora qilish
so’ng to’g’risidagi Muvaqqat Nizom»ga ko’ra mahalliy aholi
C) turkmanlarning asosiy qal’asi bo’ysundirilgandan vakillariga boshqaruvning eng quyi bosqichidagi
so’ng lavozimlar berilgan. Bularga kimlar kirgan?
D) Qo’qon xonligining tugatilganidan so’ng A) bo’lim boshliqlari, uchastka pristavlari, volost va ovul
8. Qachon Aleksandr II «Turkiston viloyatini idora qilish boshliqlari
to’g’risidagi Muvaqqat Nizom»ni tasdiqlaydi? B) volost boshliqlari, qishloq oqsoqollari, ovul
A) 1876-yil 18-fevralda B) 1873-yil 12-avgustda boshliqlari, qozi, biy va ularning yordamchilari
C) 1865-yil 6-avgustida D) 1866-yil 8-mayda C) uyezd va volost oqsoqollari, ularning yordamchilari
9. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi D) mirshablar, miroblar, oqsoqollar
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra o’lkadagi boshqaruv kimlar 17. Quyidagi ko’rsatilgan organlardan qay biri «Turkiston
qo’liga o’tadi? viloyatini idora qilish to’g’risidagi Muvaqqat Nizom»ga
A) mahalliy amaldorlar ko’ra asosiy ijrochi organ hisoblangan?
B) harbiy zobitlar A) harbiy gubernatorlar
C) fuqaro va harbiy zobitlar B) General-gubernatorlik boshqarmasi
D) saylanadigan deputatlar C) General-gubernatorlik devoni
10. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi D) General-gubernatorlik kengashi
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra o’lkadagi boshqaruv nima deb 18. Rossiya imperiyasidagi qaysi guberniyasida Turkiston
yuritilgan? o’lkasidagi kabi katta vakolatga ega bo’lgan boshqaruv
A) «harbiy-xalq boshqaruvi» B) «xalqchil boshqaruv» organi mavjud bo’lgan?
C) «harbiy boshqaruv» D) «yalpi boshqaruv» A) Moskva guberniyasida
11. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi B) hech bir guberniyada bunday bo’lmagan
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra kimning qo’lida harbiy va C) Saratov guberniyasida
fuqarolik ishlari mujassamlashtiriladi? D) Orenburg guberniyasida
A) harbiy komendant B) volost boshliqlari 19. Turkiston o’lkasi ma’muriy-hududiy jihatdan
C) gubernator D) uchastka pristavlari nimalarga bo’lingan?
12. Ma’lumki, «Turkiston viloyatini idora qilish A) uyezdlarga B) uchastkalarga
to’g’risidagi Muvaqqat Nizom»ga ko’ra o’lka viloyat C) volostlarga D) viloyatlarga
bo’limlarga bo’linib, ularning boshliqlari bir vaqtning 20. Turkiston o’lkasida o’z qo’lida fuqarolik va harbiy
o’zida yana qanday vazifani bajargan? hokimiyatni birlashtirgan harbiy gubernatorlar qayerni
A) bo’linma boshlig’i B) qo’shin qo’mondoni boshqargan?
C) uchastka pristavi D) harbiy komendant A) uchastkalarni B) volostlarni
C) uyezdlarni D) viloyatlarni
36
21. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra viloyatlar ma’muriy-hududiy
jihatdan qanday bo’lingan?
A) volostlarga B) uyezdlarga
C) uchastkalarga D) guberniyalarga
22. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra uchastklarni kimlar
boshqargan?
A) uchastka pristavlari B) volost boshliqlari
C) ovul boshlig’i D) harbiy komendant
23. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra ma’muriy-hududiy jihatdan
uyezlar bo’linishi to’g’ri ko’rsatilgan qatorni aniqlang.
A) volostlar, uchastkalar, oqsoqolliklar
B) viloyatlar, qishloq va ovullari
C) uchastkalar, volostlar, qishloq va ovullari
D) guberniyalar, viloyatlar, volostlar
24. Nima uchun Rossiya imperiyasi dastlab boshqaruv
sohasida katta o’zgarishlarni amalga oshirmagan?
A) mahalliy amaldorlarning mavqeyi baland bo’lganligi
bois
B) mahalliy aholining qo’zg’olonlarini bostirib
turilganligi
C) Rossiya imperiyasi O’rta Osiyo davlatlaridagi
aholining harbiy qudratini pasaytirish birinchi darajali
vazifa hisoblagani uchun
D) Rossiya imperiyasi O’rta Osiyoning bosib olingan
hududlarida o’z hukmronligini saqlab qolish, uni
mustahkamlashni birinchi darajali vazifa hisoblagani
uchun
25. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra o’lkada qanday mahalliy
organ va tizim saqlab qolingan?
A) quyi boshqaruv organlari va soliq tizimi
B) beklik va moliya tizimi
C) tuman va iqtisodiy tizim
D) viloyat va yer-mulk tizimi
26. Turkiston o’lkasida «Turkiston viloyatini idora qilish
to’g’risidagi Muvaqqat Nizom»ga ko’ra quyi
boshqaruvning saqlab qolinishiga asosiy sababi nimada
edi?
A) mahalliy aholidan soliqlarni o’z vaqtida yig’ib olish
sababli
B) mahalliy aholining qo’zg’olonlari avj olganligi sababli
C) mahalliy amaldorlarning mavqeyi baland bo’lganligi
bois
D) mahalliy aholining ichki hayotiga dastlabki davrda
keskin aralashish va aholining an’anaviy turmush tarziga
katta o’zgartirishlar kiritish salbiy oqibatlarni keltirib
chiqarishi mumkin edi.
27. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra o’lkada quyi boshqaruvning
saqlab qolinishining sabablari to’g’ri ko’rsatilgan qatomi
toping.
1) yangi bosib olingan yerlarda hali qarshilik va norozilik
harakatlari davom etayotganligi; 2) mahalliy aholining
ichki hayotiga dastlabki davrda keskin aralashish va
37
aholining an’anaviy turmush tarziga katta o’zgartirishlar
kiritish salbiy oqibatlarni keltirib chiqarishi mumkin edi;
3) boshqaruv tizimida faoliyat olib boruvchi odamlar
bo’lmagani; 4) o’lka sharoitini to’liq bilmasliklari
dastlabki vaqtda mahalliy aholi vakillarini quyi
boshqaruvda ishtirok etishiga yo’l bergan; 5) Rossiya
imperiyasi O’rta Osiyo davlatlaridagi aholining harbiy
qudratini pasaytirish birinchi darajali vazifa
hisoblaganliklari; 6) mahalliy aholidan soliqlarni o’z
vaqtida yig’ib olish zaruriyatidan.
A) 1,2,3,4,5,6 В) 1,3,5
C) 2,4,6 D) 1,2,3,4
28. Chor Rossiyasi istilosidan keying dastlabki yillarda
Turkiston o’lkasi mahalliy aholisi vakillarini quyi
boshqaruvda ishtirok etishiga yo’l bergan omillarni
belgilang.
1) o’lkada mahalliy ruhoniylar ta’sirining kuchliligi; 2)
hali ham qarshilik va norozilik harakatlari davom
etayotganligi; 3) boshqaruv tizimida faoliyat olib
boruvchi odamlar bo’lmaganligi; 4) aholidan yig’iladigan
soliqlarni tezroq to’plash; 5) kelajachakda o’lka
boshqaruvi mahalliy aholi qo’liga o’tishini hisobga olib;
6) o’lka sharoitini to’liq bilmaslik;
A) 2,3,6 B) 1,3,6 C) 4,5,6 D) 3,5,6
29. Qaysi omil sabab o’lka ma’muriyatiga imperiya
manfaatlari uchun xizmat qiladigan, o’lkadagi
sharoitlarni yaxshi biladigan mahalliy aholi vakillaridan
o’zlariga ishonchli kishilarni topish muammosini
ko’ndalang qo’yardi?
A) quyi boshqaruv tizimining saqlab qolinishi
B) yangi bosib olingan yerlarda hali qarshilik va norozilik
harakatlari davom etishi
C) mahalliy amaldorlarni Rossiya imperiyasi
manfaatlariga xizmat qilishni istamaganligi
D) Rossiya imperiyasi O’rta Osiyo davlatlaridagi
aholining harbiy qudratini pasaytirish birinchi darajali
vazifa hisoblaganliklari
30. Ma’lumki, o’lka ma’muriyatiga imperiya manfaatlari
uchun xizmat qiladigan, o’lkadagi sharoitlami yaxshi
biladigan mahalliy aholi vakillaridan o’zlariga ishonchli
kishilarni topish muammosini hal qilish vazifasi turar edi.
Uni hal qilishda imperiya hukumatiga nima yordam
berdi?
A) «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom»ni qabul qilinishi
B) «Turkiston o’lkasini idora qilish ln’g’risidagi
Nizom»ni tasdiqlanishi
C) ishlab chiqilgan saylov tizimi
D) oqsoqolliklarni joriy etilishi
31. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra uyezdlar volostlarga, volostlar
o’z navbatida ...
A) o’troq aholi yashaydigan hududlarda qishloqlarga,
chorvador aholi yashaydigan hududlar esa ovullarga
bo’lindi.
B) uchastkalarga bo’linib, ulardagi hokimiyat tepasida
uchastka pristavlari turgan.
C) viloyatlarga bo’linib, ularni o’z qo’lida fuqarolik va
harbiy hokimiyatni birlashtirgan harbiy gubernatorlar
boshqargan.
D) tumanlarga bo’linib, ular harbiy zobitlar
boshqaruvida bo’lgan.
32. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizomga ko’ra boshqaruv tizimining quyi
bosqichida qanday lavozimlarda yerlik aholi vakillari ish
olib borgan?
A) beklar, mehtar, bakovulboshi, dasturxonchi,
qo’rchiboshi, qishloq oqsoqoli, ovul boshlig’i
B) tavochi, tug’begi, kitobdor, mirzaboshi, munshiy
(kotib), muhrdor, xazinachi, mehtar
C) miroxur, shig’ovul, qushchi, bakovulboshi,
dasturxonchi, qo’rchiboshi
D) volost boshlig’i, qishloq oqsoqoli, ovul boshlig’i, xalq
sudyalari va ularning yordamchilari, ariq oqsoqoli,
mirob, o’nboshi, ellikboshilar
33. 1867-yilgi «Nizom» loyihasi asosida o’troq aholi
necha bosqichli tizim shaklida birlashtirilgan?
A) to’rt, ya’ni guberniya, viloyat, volost va ovullar
B) bir, ya’ni oqsoqolliklarga
C) ikki, ya’ni volost va ovullarga
D) uch, ya’ni viloyat, volost va ovullar
34. 1867-yilgi «Nizom» loyihasi asosida chorvador aholi
necha bosqichli tizim shaklida birlashtirilgan?
A) ikki, ya’ni volost va ovullarga
B) bir, ya’ni oqsoqolliklarga
C) uch, ya’ni viloyat, volost va ovullar
D) to’rt, ya’ni guberniya, viloyat, volost va ovullar
35. 1867-yilgi «Nizom» loyihasi asosida har bir oqsoqollik
necha xonadon qilib belgilangan?
A) 300-400 B) 200-300
C) 100-200 D) 1000-2000
36. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra ovul nechta o’tov iborat holda
tashkil qilinishi belgilangan?
A) 1000-2000 B) 200-300
C) 100-200 D) 300-400
37. «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom»ga ko’ra har bir volost o’tovdan iborat
qilib belgilangan?
A) 100-200 B) 200-300
C) 300-400 D) 1000-2000
38. O’rta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib
olinishi bilan bir vaqtda ...
A) unda to’qimachilik sanoati uchun muhim bo’lgan
korxonalarni bunyod etib borilgan.
B) uni kelgusida qanday boshqarish va o’z manfaatlari
yo’lida foydalanish hal qilib borilgan.
C) O’rta Osiyoga Rossiyadan aholi ko’chirib keltirilib,
ularga maxsus turar joylar barpo qilib borildi.
D) mahalliy aholi bilan til topishga harakat qilib borildi.
39. Qachondan boshlab O’rta Osiyoda to’liq mustamlaka
sifatida boshqaruv tartiblariga asoslangan ma’muriy-
38
hududiy birliklar va ularning boshqaruv tartiblari joriy
qilib borilgan?
A) «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom» tasdiqlanganidan so’ng
B) «Turkiston o’lkasini idora qilish to’g’risidagi Nizom»
qabul qilinganidan so’ng
C) Turkiston o’lkasi bosib olingan davrdan
D) Turkiston general-gubernatorligi tuzilganidan so’ng
40. Turkiston o’lkasida joriy qilingan boshqaruv
tartiblarining asosiy maqsadi nimaga qaratilgan edi?
A) mahalliy aholining an’anaviy turmush tarziga katta
o’zgartirishlar kiritish
B) mahalliy aholidan soliqlarni o’z vaqtida yig’ib olish
C) mahalliy aholini keng boshqaruvga jalb qilishga
D) mahalliy aholini qattiq nazoratda va tobelikda ushlab
turishga
41. Turkiston o’lkasida joriy qilingan boshqaruv tartiblari
to’liq ravishda nimaga asoslanib, o’lkada imperiyaning
siyosiy va iqtisodiy hukmronligini o’rnatishga qaratilgan
edi?
A) demokratik tartiblarga
B) harbiy tartiblarga
C) mahalliy boshqaruv tartiblarga
D) iqtisodiy tartiblarga
42. O’rta Osiyoda Rossiya imperiyasi hukumatining yana
bir asosiy maqsadi bu -
A) imperiyaning markaziy rayonlaridan bu yerlarga
aholini ko’chirib keltirib joylashtirish bo’lgan.
B) mahalliy amaldorlarni o’z vazifalaridan ozod etish
bo’lgan.
C) «Turkiston viloyatini idora qilish to’g’risidagi
Muvaqqat Nizom»ni hayotga tatbiq qilish bo’lgan.
D) Turkiston o’lkasi boshqa o’lkalarga nisbatan tarixiy
o’tmishi, etnografik xususiyatlarini hisobga olgan holda
alohida e’tibor berib borish kerak edi.
43. Rossiya imperiyasi hukumatining Turkistonda
mustamlakachilik siyosatini amalga oshirishda
qo’shimcha tayanch kuchlarga ega bo’lish uchun qanday
tadbirni amalga oshirgan?
A) mahalliy amaldorlarni imperatorga qaamyod qildirish
B) yirik shaharlarda maxsus gamizonlar barpo qilib,
ularga kazak qo’shinlarini joylashtirish
C) rus aholisini ko’chirib keltirib joylashtirish
D) chegara yaqinida mudofaa qal’alarini barpo qilish
44. Rossiya imperiyasi hukumatining Turkistondagi qaysi
siyosat mahalliy aholini ruslashtirish imkoniyatlarini
kengaytirishga qaratilgan tadbir bo’ldi?
A) vaqf yerlarni bekor qilish
B) Turkistondagi yer-mulklarni mahalliy aholidan
musodara qilish
C) Turkistonda davlat tili rus tili deb e’lon qilinishi
D) rus aholisini ko’chirib keltirib joylashtirish
45. O’rta Osiyoda bosib olingan hududlar ma’muriy
jihatdan bo’linib, ular to’liq kimlar qo’l ostida bo’lgan?
A) harbiy zobitlar
B) mahalliy amaldorlar
C) rossiyalik amaldorlar
D) saylanadigan deputatlar Nizom" tasdiqlangan yillar oralig’i to’g’ri ko’rsatilgan
46. Qaysi yilda Toshkentda «Shahar nizomi» joriy etilgan? javobni aniqlang.
A) 1865-yilda B) 1867-yilda A) 1865-1886-yillar B) 1866-1876-yillar
C) 1877-yilda D) 1873-yilda C) 1867-1886-yillar D) 1876-1886-yillar
47. Toshkentda joriy etilgan «Shahar nizomi»ga muvofiq 56. «Turkiston o’lkasini idora qilish to’g’risidagi
shahar boshqaruvi qaysi organga o’tgan edi? Nizom»ning asosiy maqsadi nimadan iborat bo’lgan?
A) Senatga B) general-gubernatorligi Kengashiga A) o’lkada mahalliy aholini boshqaruv ishlarga keng jalb
C) viloyat kengashiga D) Dumaga qilish
B) o’lkada ma’muriy boshqaruvni mustahkamlash va
48. Toshkentda joriy etilgan «Shahar nizomi»ga muvofiq
yerdan foydalanish tartiblarini o’zgartirishdan
Duma a’zolarining qancha qismi Eski shahar qismidan,
C) o’lkada aholidan soliqlarni o’z vaqtida yig’ib olish
qancha qismi Yangi shahar qismidan saylangan?
D) o’lkada kuchli boshqaruv tartiblami joriy qilish
A) Eski shahardan 2/3 qism, Yangi shahar qismidan 1/3
qism 57. «Turkiston o’lkasini idora qilish to’g’risidagi
B) Eski shahardan 1/3 qism, Yangi shahar qismidan 2/3 Nizom»ga muvofiq Zarafshon okrugi qanday viloyatga
qism aylantirildi?
C) Eski shahardan 1/4 qism, Yangi shahar qismidan 1/5 A) Jizzax B) Buxoro
qism C) Kattaqo’rg’on D) Samarqand
D) Eski shahardan 1/3 qism, Yangi shahar qismidan 1/4 58. Qaysi hujjat asosida Zarafshon okrugi Samarqand
qism viloyatiga aylantirildi?
49. Toshkentda joriy etilgan «Shahar nizomi»ga muvofiq A) "Turkistonning ma’muriy bo’linishi to’g’risidagi
shaharning 80 ming mahalliy aholisidan qancha deputat Nizom"
qatnashgan? B) "Vaqtli Nizom loyihasi"
A) 21 deputat B) 48 deputat C) "Samarqand viloyatini tuzish to’g’risida"gi general-
C) 25 deputat D) 35 deputat gubernatorlik Kengashi qarori
D) "Turkiston o’lkasini idora qilish to’g’risidagi Nizom"
50. Toshkentda joriy etilgan «Shahar nizomi»ga muvofiq
3900 nafar asosan ruslardan iborat aholidan qancha 59. Turkiston general-gubernatorligi tarkibida Zarafshon
deputat qatnashgan? okrugi mavjud bo’lib turgan yillarni aniqlang.
A) 35 deputat B) 25 deputat A) 1867-1887-yillar В) 1873-1886-yillar
C) 48 deputat D) 21 deputat C) 1868-1886-yillar D) 1865-1887-yillar
51. Toshkentda joriy etilgan «Shahar nizomi»ga muvofiq 60. «Turkiston o’lkasini idora qilish to’g’risidagi
shahar xo’jaligiga oid barcha ishlar qaysi organ qo’lida Nizom»ga muvofiq Xo’jand, Jizzax, Kattaqo’rg’on,
bo’lgan? Samarqand uyezdlari qaysi viloyat tarkibiga kiritildi?
A) general-gubernatorligi Kengashi B) Duma A) Jizzax B) Buxoro
C) harbiy komendant D) Senat C) Kattaqo’rg’on D) Samarqand
52. Toshkent shahar Dumasiga rahbarlik qiluvchi shaxs … 61. «Turkiston o’lkasini idora qilish to’g’risidagi Nizom»
A) viloyat gubernatorlari tavsiyasiga ko’ra Turkiston ga muvofiq qaysi uyezdning nomi Toshkent uyezdi deb
general-gubernator tomonidan tasdiqlangan. o’zgartirildi?
B) shahar deputatlari tavsiyasi bilan Senat tomonidan A) Chinoz B) To’ytepa
tasdiqlangan. C) Qurama D) Qorasuv
C) general-gubernator tavsiyasi bilan harbiy vazir 62. Turkiston general-gubernatorligining umumiy hududi
tomonidan tasdiqlangan. qancha kv. km bo’lgan?
D) Turkiston general-gubernator tomonidan tayinlangan. A) 1,7 million B) 2,7 million
53. Ma’lumki, Toshkentda 1877-yil "Shahar nizomi" joriy C) 3,7 million D) 4,7 million
etilgan bo’lib unga muvofiq shahar boshqaruvi Dumaga 63. Qachon Turkiston general-gubernatorligining umumiy
o’tgan edi. Dumaga rahbarlik qiluvchi shaxs kim hududi 1,7 kv.km.ga yetdi?
tomonidan tasdiqlangan? A) 1883-yilda B) 1884-yilda
A) Rossiya podshosi B) diplomatik vakil C) 1885-yilda D) 1886-yilda
C) harbiy vazir D) general-gubenator 64. Turkiston general-gubernatorligi aholisining soni
54. Qachon imperator Aleksandr III tomonidan yangi qancha kishidan iborat bo’lgan?
«Turkiston o’lkasini idora qilish to’g’risidagi Nizom» A) 2,2 million B) 3,2 million
tasdiqlandi? C) 4,2 million D) 5,2 million
A) 1886-yil 12-iyulda B) 1865-yil 6-avgustda 65. Turkiston general-gubernatorligining tub xalqlari
C) 1876-yil 18-fevralda D) 1875-yit 18-oktabrda 1897-yilda qancha kishidan iborat bo’lgan?
55. Rus podshosi tomonidan "Turkiston viloyatini idora A) 3 million B) 4 million
qilish to’g’risidagi Muvaqqat Nizom" tasdiqlanganidan C) 6 million D) 5 million
yangi "Turkiston o’lkasini idora qilish to’g’risidagi

39
66. 1911-yilda Turkiston general-gubernatorligining tub
xalqlari qancha kishiga yetgan?
A) 4 million B) 6 million
C) 5 million D) 3 million
67. 1897-yilda Turkiston general-gubernatorligidagi ms
aholisining umumiy soni ukrainlar va beloruslarni ham
qo’shib hisoblaganda qancha kishidan iborat bo’lgan?
A) 400 ming kishi B) 297 ming kishi
С) 197 ming kishi D) 300 ming kishi
68. 1911-yilda Turkiston general-gubernatorligidagi rus
aholisining umumiy soni ukrainlar va beloruslarni ham
qo’shib hisoblaganda qancha kishini tashkil qildi?
A) 400 ming kishi B) 300 ming kishi
C) 200 ming kishi D) 500 ming kishi
69. Nima uchun Podsho hukumati hamisha Turkiston
o’lkasiga ko’chirib keltirilganlar sonining ortib borishiga
qaratilgan chora-tadbirlarni amalga oshirib bordi?
A) chunki ular yangi quriladigan korxonalarda mehnat
qilishlari kerak edi.
B) chunki ular temir yo’llar bunyod etib, Turkistonning
tabiiy boyliklarini tashib ketishga ko’maklashishlari kerak
edi.
C) chunki ular mustamlaka siyosatini amalga oshirishda
tayanch bo’lib xizmat qilishi lozim edi.
D) chunki ular mahalliy aholi tashlab ketgan yerlarni
o’zlashtirishlari lozim edi.
70. «Turkiston o’lkasini idora qilish to’g’risidagi
Nizom»ga muvofiq Turkiston general-gubernatorligining
ma’muriy boshqaruvi qanday yangi idora bilan
to’ldirilgan?
A) Turkiston general-gubernatori devoni
B) Turkiston general-gubernatori Kengashi
C) Turkiston harbiy okrugi shtabi
D) Rossiya imperatorining siyosiy agentligi
71. Turkiston general-gubernatorligi kengashiga qaysi
amaldorlar kirgan?
1) viloyatlar harbiy gubernatorlari; 2) ellikboshi va
mingboshilar; 3) general-gubernator devoni
boshqaruvchisi; 4) viloyat boshqarmasi boshlig’i va
tumanboshi; 5) Turkiston harbiy okrugi shtab boshlig’i;
6) oqsoqol va mirshabboshilar.
A) 2,4,6 B) 2,3,6 С) 1,3,5 D) 1,5,6
72. 1886-yilgi «Nizom»ga muvofiq kimlar Turkiston
general-gubernatori Kengashining doimiy a’zolari
bo’lishgan?
A) viloyat harbiy gubernatorlari, general-gubernator
devoni boshqaruvchisi, Turkiston harbiy okrugi shtabi
boshlig’i
B) shahar Dumasi a’zolari, general-gubernator devoni
boshqaruvchisi
C) Senat a’zolari, viloyat harbiy gubernatorlari
D) harbiy zobitlar, mahalliy amaldorlar
73. 1886-yilgi «Nizom»ga muvofiq Buxoroda qanday
yangi organ ta’sis etildi?
A) general-gubernator devoni boshqaruvchisi
B) Rossiya imperatorining siyosiy agentligi
C) Turkiston harbiy okrugi shtabi boshlig’i
40
D) Turkiston general-gubernatori Kengashi
74. 1886-yilgi «Nizom»ga muvofiq qaysi organning
ruxsatisiz Buxoro amiri tashqi va ichki siyosatda mustaqil
ish olib bora olmagan?
A) Rossiya imperiyasi siyosiy agentligi
B) Turkiston general-gubernatori Kengashi
C) Turkiston general-gubernatori devoni
D) Senat
75. Rossiya imperiyasining qonun chiqaruvchi hokimiyati,
shahar dumasi-shaharning o’zini o’zi boshqarish organi
qanday nom bilan atalgan?
A) Volost B) Kongress
C) Duma D) Senat
76. Uyezd nima?
A) tumanlarga teng ma’muriy-hududiy bo’linma.
B) 1000-2000 o’tovdan iborat xonadon.
C) Rossiya imperiyasining qonun chiqaruvchi hokimiyati,
shahar dumasi-shaharning o’zini o’zi boshqarish organi.
D) volost tarkibiga kirgan bir necha qishloq yoki
ovullardan iborat hududiy bo’linma.
77. Uyezd tarkibiga kirgan bir necha qishloq yoki
ovullardan iborat hududiy bo’linma nomini aniqlang.
A) viloyat B) uchastka
C) tuman D) volost
78. Uchastka pristavi-bu ...
A) qal’a yoki tumandagi barcha qo’shinlar boshlig’i
B) uyezd boshqaruvchisi.
C) aholi yashash joyi nazoratchisi.
D) kemalar to’xtaydigan bandargoh nazoratchisi.
79. Qal’a yoki tumandagi barcha qo’shinlar boshlig’i
ma’nosini beruvchi iborani aniqlang.
A) siyosiy agent B) harbiy gubernator
C) uchastka pristavi D) komendant
80. Ushbu rasmda qaysi inshoat tasvirlangan.
81.
A) Toshkentdagi Kolizey teatri
B) Toshkentdagi temir yo’l vokzali
C) Toshkentdagi jadid maktabi
D) Toshkentdagi general-gubernator qarorgohi
14-§. Turkiston o’lkasida Rossiya imperiyasining yer-suv
siyosati.
1. O’rta Osiyo iqtisodiyotida qaysi xo’jalik yetakchi o’rin
tutgan?
A) yengil sanoat B) qishloq xo’jaligi
C) og’ ir sanoat D) oziq-ovqat sanoati
2. Rossiya imperiyasi agrar hudud hisoblangan Turkiston
o’lkasida nimadan manfaatdor edi?
A) sanoat korxonalarini qurilishidan
B) o’lkada paxta xom ashyo yetishtirishdan
C) yer-suvdan foydalanishni to’liq o’z nazoratiga olishga
va ulardan oljnadigan soliqlarning o’z vaqtida
to’planishidan
D) unumdor yerlarni Rossiyadan ko’chib kelganlarga
bo’lib berishdan
3. Rossiya imperiyasi Turkiston o’lkasida nimaga katta
e’tibor qaratilgan?
A) harbiy kuch-qudratga
B) yerga egalik qilish va undan foydalanish tartiblariga
C) mahalliy shart-sharoitga
D) Rossiya aholisini ko’chirib keltirishga
4. Rossiya imperiyasi uchun Turkiston o’lkasidagi qaysi
masala nafaqat iqtisodiy, balki siyosiy ahamiyatga ham
ega bo’lgan?
A) Rossiya aholisini ko’chirib keltirish
B) agrar
C) o’lkada paxta xom ashyo yetishtirish
D) sanoat korxonalarini qurish
5. Turkiston o’lkasida yerga egalik qilish tartiblarini
nazorat qilish podsho hukumatiga nima uchun juda
muhim edi?
A) aholi ustidan hukmronligini ta’minlash uchun
B) o’lkada paxta xom ashyo yetishtirish
C) sanoat korxonalarini qurish uchun
D) rossiyalik dehqonlarni ko’chirib keltirish uchun
6. Rossiya imperiyasining hukumati nima bois Turkiston
o’lkasida yerga egalik qilish tartiblariga egalik qilish
zarur edi?
A) o’lkada paxta xom ashyosi ko’p yetishtirilganligi bois
B) vaqf mulkining asosiy manbayi yer bo’lganligi bois
C) mahalliy amaldorlarning iqtisodiy jihatdan boyish
manbayi bo’lgani bois
D) mahalliy aholining asosiy tirikchilik manbayi yer
bo’lgani bois
7. 1886-yilgi «Nizom»da «Turkiston o’lkasining yer
tuzilishi» degan bo’limida yerlar, o’rmonlar va yerosti
qazilma boyliklari qanday mulk deb e’lon qilindi?
A) xususiy mulk
B) Turkiston general-gubernatorligi mulki
C) davlat mulki
D) zobitlar mulki
8. Qachondan va qaysi voqea sabab Turkiston o’lkasida
yirik yer egaligi tugatildi?
A) 1865-yilda, «Turkiston viloyatini idora qilish
to’g’risidagi Muvaqqat Nizom»ning qabul qilinishi tufayli
B) 1867-yilda, Turkiston general-gubernatorligi tuzilishi
tufayli
C) 1885-ylda, Turkiston o’lkasi to’liq zabt etib bo’linishi
tufayli
D) 1886-yilda, «Turkiston o’lkasini idora qilish
to’g’risidagi Nizom»ning qabul qilinishi tufayli
9. 1886-yilgi «Nizom»ga ko’ra vaqf yerlariga qanday
qoidalar tatbiq qilindi?
1) vaqf yerlari ayni vaqtda yashab va yerga ishlov
berayotgan kishilarga ijaraga berilar edi; 2) yangi vaqf
hujjatlarini tasdiqlash faqat general-gubernator roziligi
bilan bu yerlarni davlat soliqlari va majburiyatlaridan
41
ozod qilmasdan amalga oshirilgan; 3) vaqf hujjatlarini
e’tirof etish, vaqf daromadlarini to’g’ri ishlatilishi ustidan
nazorat qilish va ularni taftish qilish huquqi viloyat
ma’muriyati ixtiyoriga o’tkazildi; 4) vaqf yerlari yuqori
soliqqa tortildi; 5) vaqf yerlari Rossiyadan ko’chib kelgan
dehqonlarga birinchi navbatda bo’lib beriladigan bo’ldi.
A) 1,2,3 B) 1,3,5 C) 1,2,3,4,5 D) 2,4
10. 1886-yilgi «Nizom»ga ko’ra xususiy shaxs ixtiyorida
bo’lgan yerlar ...
A) davlat hisobiga musodara qilinadigan bo’ldi.
B) rossiyalik dehqonlarga bo’lib beriladigan bo’ldi.
C) davlat solig’iga tortiladigan bo’ldi.
D) Turkiston o’lkasida xizmat qilayotgan harbiylarga olib
beriladigan bo’ldi.
11. Ma’lumki, Chor Rossiyasi Turkistonda yer-suv
masalalarini 1886-yilda qabul qilingan "Nizom" asosida
olib borgan. Nizom bo’yicha ...
A) Rossiya pomeshiklarining bir qismi Turkistonga
ko’chirildi
B) vaqf mulklari dahlsiz deb e’lon qilindi
C) o’lkada yirik yer egaligi ham tugatildi
D) yerlar dehqonlarga xususiy mulk qilib berildi
12. Nima sababdan Turkiston o’lkasidagi masjidlar va
maktablarning moddiy ahvoli yomonlashdi?
A) vaqf mulklarini nazorat qilish mustamlakachi hukumat
vakillari qo’liga o’tishi bilan
B) vaqf mulklarini katta soliqqa tortilishi tufayli
C) vaqf mulklarini musodara qilinishi bilan
D) vaqf yerlari ayni vaqtda yashab va yerga ishlov
berayotgan kishilarga ijaraga berilishi tufayli
13. Qaysi omil sababli Turkiston o’lkasidagi masjidlar va
maktablarning moddiy ahvoli yomonlashib, avvalgi
nufuzlarini yo’qota boshladi?
A) faqat dunyoviy fanlar o’qitilishi
B) ta’minotni davlat mablag’lari hisobiga o’tkazilishi
C) rus tili davlat tili sifatida o’qitilishiga o’tilishi
D) vaqf mulklarini nazorat qilish mustamlakachi hukumat
vakillari qo’liga o’tishi
14. Podsho Rossiyasi hukumatining qaysi tadbiri tufayli
mahalliy din peshvolari ulamolar va diniy muassasalarga
zarba berishga harakat qildi?
A) vaqf mulklarini musodara qilinishi
B) vaqf mulklarini nazorat qilish mustamlakachi hukumat
vakillari qo’liga o’tishi
C) rus tili davlat tili sifatida o’qitilishiga o’tilishi
D) vaqf mulklari soliqqa tirtilishi
15. Rossiya imperiyasi tomonidan O’rta Osiyoni
imperiyaning ajralmas bir qismiga aylantirish va o’lkada
doimiy hukmron bo’lib qolish maqsadida qaysi
hududlaridagidek mustamlakachilik siyosati olib berildi?
A) Hindiston va Eron B) Sibir va Kazkaz
C) Polsha va Finlyandiya D) Afg’oniston va Eron
16. Rossiya imperiyasi tomonidan O’rta Osiyoni
imperiyaning ajralmas bir qismiga aylantirish va o’lkada
doimiy hukmron bo’lib qolish maqsadida amalga
oshirilgan choralardan biri bu ...
A) sanoat korxonalarini o’lkada barpo qilish hisoblangan.
B) o’lkada ko’p miqdorda paxta yetishtirish hisoblangan. A) 1300 oila, 19 ta B) 1200 oila, 25 ta
C) yirik yer mulkchiligini o’lkada tugatish hisoblangan. С) 1500 oila, 12 ta D) 1600 oila, 14 ta
D) imperiyaning markaziy guberna aholisini o’lkaga 25. 1891-1892-yillarda Turkiston o’lkasida ko’chib
ko’chirib keltirish hisoblangan. kelganlarning nechta manzilgohi paydo bo’ldi?
17. Ma’lumki, podsho hukumatining ko’chirish siyosati A) 25 ta B) 19 ta
1886-yildagi «Nizom»da aniq ifodalangan edi. Unda C) 22 ta D) 20 ta
ushbu masalada nima muhim ekanligi qat’iy belgilab 26. Rossiya imperiyasining ko’chirib keltirish siyosati
qo’yildi? nima maqsadda amalga oshirilgan edi?
A) hukumat tasarrufida qolayotgan bo’sh turgan davlat A) Turkiston o’lkasidagi mustamlaka tizimini
yerlariga rus aholisini joylashtirish mustahkamlash
B) mahalliy aholi qo’lidagi yer mulklarni musodara qilish B) o’lkada yetitishtiriladigan paxta xom ashyosini
C) ko’chib kelgan aholini qishloq xo’jaligi ishlariga jalb ko’paytirish
qilish C) Rossiya harbiy qudratini Turkistonda kuchaytirish
D) daryo sohilidagi unumdor yerlarni davlat ixtiyoriga D) Turkistondagi harbiy garnizonlarning safini to’ldirish
o’tkazish
27. Turkiston o’lkasining qayerlarida ko’chib
18. Rossiya imperiyasining ko’chirish siyosati bilan kelganlarning posyolkalari paydo bo’ldi?
shug’ullanish qaysi organ zimmasiga yuklatilgan? A) Toshkent, Qo’qon, Balx, Buxoro, Xo’jand shaharlari
A) podsho hukumati B) Senat B) Toshkent, Xo’jand, O’ratepa, Panjikent, Jizzax,
C) o’lka ma’muriyati D) harbiy vazirligi Samarqand, Kattaqo’rg’on shaharlari
19. Rossiya imperiyasi podsho hukumati Turkistonga C) Toshkent, Jizzax, Farg’ona, Namangan, Buxoro,
Rossiyadan ko’chib kelganlarga qanday imtiyozlar Samarqand
bergan? D) Toshkent, Yangi Marg’ilon, Samarqand, Andijon
1) ko’chib kelganlar mablag’, turarjoy, yer maydonlari, shaharlari
kreditlar bilan ta’minlangan; 2) ko’chib kelganlar 5 yil 28. Turkiston o’lkasidagi yirik shaharlar necha qismga
davomida soliqlardan ozod etilgan, keyingi 5 yil ajratildi?
davomida soliqlarning yarmini to’lagan; 3) o’lka A) uch B) ikki C) to’rt D) besh
ma’muriyati ular uchun maktab va cherkovlar qurishga
29. Toshkentdagi qaysi anhor shaharni ikki qismga
mablag’ ajratgan; 4) ko’chib kelganlar mahalliy
ajratgan chegara bo’lgan?
dehqonlar bilan ta’minlanishi; 5) vaqf yerlardan unumdor
A) Qarasuv anhori B) Salor anhori
yerlarni birinchi navbatda ajratib berilishi.
C) Sebzor anhori D) Bo’zsuv anhori
A) 2,4 В) 1,3,5
C) 1,2,3,4,5 D) 1,2,3 30. Qachondan boshlab Rossiyadan o’zboshimchalik bilan
ko’chib kelgan kishilar ham ma’muriyat ruxsati bilan
20. Turkiston o’lkasiga Rossiyadan ko’chib kelganlar ko’chirilganlarga berilgan imkoniyatlardan foydalanishi
asosan kimlar bo’lgan? mumkinligi e’lon qilindi?
A) qishloq aholisi A) 1865-yildan B) 1867-yildan
B) harbiy xizmatchilar C) 1886-yildan D) 1892-yildan
C) korxona ishchilari
D) harbiy xizmatchilar va ishchilar 15-§. Turkistonda sud tizimi va harbiy politsiya
21. Turkiston o’lkasiga Rossiyaning markaziy tartibotining o’rnatilishi.
rayonlaridan ko’plab aholining ko’chib kelishiga nima
sabab bo’lgan? 1. Xonlik davrida qozilarning chiqargan qaroridan
A) Podsho hukumati tomonidan berilgan imtiyozlar norozi bo’lganlar kimga murojaat qilgan?
B) joriy qilingan harbiy majburiyat A) hukmdorga B) shayxulislomga
C) shaharlarda garnizonlar barpo qilinishi C) qozikalonga D) devonbgiga
D) o’lkada yirik yer egaligining tugatilishi 2. Ma’lumki, qozilar qat’iy belgilangan uchastkaga ega
22. Rossiyalik dehqonlarning Turkistondagi birinchi bo’lishmagan. Har bir da’vogar...
manzilgohi qayerda tashkil etilgan? A) o’zi ishongan qoziga murojaat qilgan.
A) Yangi Marg’ilonda B) Avliyootada B) shahardagi qoziga murojaat qilgan.
C) Kattaqo’rg’onda D) Xo’jakentda C) tumanidagi qoziga murojaat qilgan.
D) devonxonadagi qoziga murojaat qilgan.
23. 1875-yilda qayerda Rossiyadan kelgan dehqonlarning
birinchi manzilgohi paydo bo’ldi? 3. Xonlik davrida qozi sud majlisi boshlanishidan oldin
A) Verniyda B) Avliyootada tomonlarga nima taklif etgan?
C) Yettisuvda D) Sergiopolda A) o’z arzlaridan voz kechishni
B) devonxonada arzlarini rasmiylashtirishni
24. 1875-1890-yillarda Turkiston o’lkasiga qancha oila C) kelishib olishni
ko’chib kelib joylashib, nechta rus qishlog’i tashkil topdi? D) ikki guvohni yollashni

42
4. Xonlik davrida qozi chiqargan qarorni kimlar
tomonidan zudlik bilan ijro etilgan?
A) mirshabboshi B) devon kengashi
C) oqsoqollar D) mahalliy hokimiyat
5. Xonlik davrida odatda qozilar asosan qanday kishilar
bo’lgan?
A) bilimdon, adolatli va xalq orasida hurmat qozongan
B) madrasani bitirgan, qirot qilishni biladigan
C) diniy ishlar va shariat qoidalariga rioya etilishi va
amal qilish masalalarini biladigan bilimdon
D) hukmdor oilasiga yaqin bo’lgan
6. Podsho hukumati tomonidan dastlab o’lkadagi mavjud
sud tizimidagi qaysi lavozim tugatilib, barcha qozilarning
huquqi tenglashtirildi?
A) mufti B) shayxulislom
C) sadr D) qozikalon
7. Boshqa mustamlakachi davlatlar singari Rossiya
imperiyasi ham o’z mustamlakasiga aylangan Turkiston
o’lkasida dastlab qanday sudlarini butunlay tugatmasdan,
uni saqlab qoldi?
A) mufti va sadr B) qozilik va biy
C) mirshab va shayxulislom D) dodhoh va sadr
8. Sud tizimida amalga oshirilgan siyosatda podsho
Rossiyasi Turkistonda nimani maqsad qilib olingan edi?
A) o’lka sud tizimini Yevropa sud tizimiga moslashtirish
B) bilimdon, adolatli va xalq orasida hurmat qozongan
qozilarni sud tizimiga qo’yish
C) sud ishlarida xalqning keng ishtirokini ta’minlashni
D) qozi va biy sudlari oxir-oqibat tugatilishi va ungacha
faqat kichik ko’rinishdagi sud ishlarini ko’rib turishi
9. 1867-yilgi «Nizom» loyihasi bo’yicha Turkiston
o’lkasida qanday sudlov tizimi tashkil qilinadi?
A) qozilar sudi, uchastka mirovoy sudyalari (sudlari),
viloyat sudlari, okrug sudlari
B) Toshkent sud palatasi, Okrug sudlari, viloyat va o’lka
sudlari
C) Uyezd sudlari, uchastka mirovoy sudyalari (sudlari),
qozi sudi, xalq sudlari
D) qozilar va biy sudlari, uyezd sudlari, muvaqqat harbiy-
sudlov komissiyalari, viloyat boshqaruvining sud
bo’limlari va general-gubernatorlik Devonining sudlov
bo’limi
10. Sud ishlarida mahalliy aholining o’troq qismi uchun
qozi sudlari, ko’chmanchi aholisi uchun esa biy sudlari,
volost boshliqlari, qishloq oqsoqollari, ovul boshliqlari va
ularning yordamchilari aholi tomonidan qancha
muddatga saylangan?
A) ikki yil B) uch yil
C) to’rt yil D) besh yil
11. Rossiya imperiyasi nima uchun Toshkentda mahkama
joriy qiladi?
A) turli volostlar va uyezdlar aholisi o’rtasida yuzaga
kelgan bahsli ishlami hal qilish uchun
B) Qozi sudlarining vakolatlarini kuchaytirish uchun
C) yerlik aholiga o’z ta’sirini kuchaytirish uchun
43
D) general-gubernatorlik Devonining sudlov bo’limini
kuchaytirish uchun
12. Rossiya imperiyasi qachon Toshkentda mahkama joriy
qiladi?
A) 1868-yil B) 1865-yil C) 1866-yil D) 1867-
yil
13. Rossiya imperiyasi joriy qilgan Toshkent mahkamasi
tarkibiga kimlar kirgan?
A) mahalliy aholi vakillaridan saylangan qozi va 7 nafar
a’lam
B) muvaqqat harbiy-cudlov komissiyalari, viloyat
boshqaruvining sud bo’limlari va general-gubernatorlik
Devonining sudlov bo’limi
C) viloyat harbiy gubernatorlari, general-gubernator
devoni boshqaruvchisi, Turkiston harbiy okrugi shtabi
boshlig’i
D) biy sudlari, volost boshliqlari, qishloq oqsoqollari,
ovul boshliqlari va ularning yordamchilari
14. Toshkent mahkamasi a’zolari ...
A) shahar Dumasi fooliyatini nazorat qilib borish
hisoblangan.
B) bilimdon, adolatli va xalq orasida hurmat qozongan
kishilarni tanlab qozilikka tavsiya qilish hisoblangan.
C) podsho hukumatining o’lkadagi ishonchli va sadoqatli
yordamchilari hisoblangan.
D) qozilarning chiqargan qaroridan norozi bo’lganlar
shikoyatini ko’rib chiqish hisoblangan.
15. Qozi sudlarining vakolatlariga da’vo hajmi qancha
miqdordan oshmaydigan jinoyat va fuqarolik ishlarini
ko’rib chiqish kirgan?
A) 150 rubldan В) 100 rubldan
C) 500 rubldan D) 250 rubldan
16. Quyidagi ko’rsatilganlardan qay biri da’vo hajmi ming
rubldan oshmaydigan jinoyat va fuqarolik ishlarini hal
qiluvchi ikkinchi bosqich sudlari edi?
A) xalq sudyalari qurultoyi
B) qozi sudi, xalq sudlari
C) xalq sudyalarining favqulodda qurultoylari
D) Toshkent sud palatasi
17. Turkiston o’lkasida uchinchi bosqich sudlari qanday
masalalarni hal qilardi?
A) mahalliy aholi tomonidan sodir etilgan siyosiy
jinoyatlar va hokimiyatga qarshi jinoyatlarni ko’rib
chiqqan.
B) da’vo hajmi ming rubldan oshmaydigan jinoyat va
fuqarolik ishlarini ko’rib chiqish kirgan.
C) da’vo hajmi 100 rabldan oshmaydigan jinoyat va
fuqarolik ishlarini ko’rib chiqish kirgan.
D) turli volostlar va uyezdlar aholisi o’rtasida yuzaga
kelgan bahsli ishlarni.
18. Turkiston o’lkasidagi uchinchi bosqich sudlari bu ...
A) Toshkent mahkamasidir.
B) qozi sudlaridir.
C) xalq sudyalarining favqulodda qurultoylaridir.
D) xalq sudyalari qurultoyidir.
19. 1867-yilgi "Nizom" loyihasi bo’yicha qozilar soni
nimaga qarab belgilangan?
A) dahalar soniga
B) aholining moliyaviy ahvoliga
C) erkaklar soniga
D) aholining soniga
20. 1867-yilgi "Nizom" loyihasi bo’yicha Toshkent
shahrida to’rt dahaning har birida nechtadan qozi
bo’lgan?
A) ikkitadan sakkizta qozi
B) bittadan to’rtta qozi
C) uchtadan to’qqizta qozi
D) to’rtadan o’n oltita qozi
21. 1867-yilgi "Nizom" loyihasi bo’yicha Samarqand
shahrida nechta qozi bo’lgan?
A) bitta B) ikkita C) uchta
D) to’rtta
22. 1867-yilgi "Nizom" loyihasi bo’yicha volostlarda...
A) to’rtadan qozi bo’lgan.
B) uchtadan qozi bo’lgan.
C) bittadan qozi bo’lgan.
D) ikkitadan qozi bo’lgan.
23. Turkiston o’lkasida yashaydigan rossiyalik aholi
uchun qanday sudlar faoliyat olib borgan?
A) o’lka qonunlari asosidagi
B) harbiy qonunlari asosidagi
C) imperiya qonunlari asosidagi
D) mahalliy sharoitdagi qonunlari asosidagi
24. Turkiston o’lkasida dastlab tashkil qilingan
vaqtinchalik harbiy sud komissiyalari qanday ishlarini
ko’rib chiqqan?
A) turli volostlar va uyezdlar aholisi o’rtasida yuzaga
kelgan bahsli ishlarni.
B) da’vo hajmi ming rubldan oshmaydigan jinoyat va
fuqarolik ishlarini ko’rib chiqish kirgan.
C) rossiyalik aholining jinoiy ishlarini bilan birga
mahalliy aholi tomonidan sodir etilgan siyosiy jinoyatlar
va hokimiyatga qarshi jinoyatlarni.
D) mahalliy aholi tomonidan sodir etilgan siyosiy
jinoyatlar va hokimiyatga qarshi jinoyatlarni ko’rib
chiqqan.
25. 1867-yilgi "Nizom" loyihasi bo’yicha viloyat va o’lka
sudlari vazifalari qaysi davlat idorasi zimmasiga
yuklangan edi?
A) vaqtinchalik harbiy sud komissiyalari
B) Toshkent sud palatasi
C) Okrug sudlari
D) general-gubernatorlik devoni va boshqarmalari
26. Kim Turkiston o’lkasining bosh prokurori va oliy
sudyasi vazifasini ham bajargan?
A) general-gubernator
B) Turkiston general-gubernatori Kengashi
C) Rossiya imperatorining siyosiy agentligi
D) Toshkent sud palatasi
27. Turkiston o’lkasidagi qozi va biy sudlariga bо’lib
o’tadigan saylovlarda mustamlakachi hukumatning
qanday ishlari ko’plab janjallarni, mahalliy aholi
44
o’rtasida o’zaro nizolar, ma’muriyatga nisbatan
ishonchsizlik va norozilik harakatlarini keltirib
chiqargan?
A) xalqning keng ishtirokini ta’minlashga harakat qilishi
B) rossiyalik aholining jinoiy ishlarini bilan birga
mahalliy aholi tomonidan sodir etilgan siyosiy jinoyatlar
va hokimiyatga qarshi jinoyatlarni qozi sudlarsiz ko’rib
chiqishga harakat qilishi
C) mustamlakachi hukumatning aralashuvi, saylov
natijalarining tasdiqlashdagi noto’g’ri ishlar
D) general-gubernator o’lkaning bosh prokurori va oliy
sudyasi vazifasini bajarishi
28. Turkiston o’lkasida sudlarga joriy etilgan saylovda
kimning g’olib chiqishi kimga bog’liq bo’lib qoldi?
A) mahalliy aholiga
B) ma’muriyat xohishiga
C) Rossiyadan ko’chib kelganlarga
D) harbiylarga
29. Turkiston o’lkasida kimlar qozi va biy bo’la olardi?
A) o’lkaning bosh prokurori va oliy sudyasi
B) Toshkent sud palatasi
C) mustamlakachi ma’muriyatga yoqsa va unga
sodiqligiga ishonch hosil qila olsa
D) 1886-yilgi "Nizom" qoidalarini bajara oladiganlar
30. 1886-yilgi «Nizom»da Turkiston o’lkasida sud tizimida
qanday o’zgarishlar sodir bo’ldi?
1) Uyezd sudlari bekor qilinib, uchastka mirovoy
sudyalari (sudlari) tuzildi; 2) viloyat boshqaruvining sud
bo’limlari viloyat sudlari bilan almashtirildi; 3) Toshkent
sud palatasi tuzildi; 4) vaqtinchalik harbiy sud
komissiyalari; 5) sud tergovchilari, viloyat prokurori va
ularning yordamchisi lavozimlari joriy etildi)
A) 1,2,5 B) 1,2,3,4,5 C) 2,4 D) 1,3,5
31. Ma’lumki, 1886-yilgi «Nizom»da Turkiston o’lkasida
uyezd sudlari bekor qilinadi. Ularning o’rniga qanday
sudlar tuziladi?
A) Turkiston o’lkasi oliy sudyasi
B) hukumat senati
C) uchastka mirovoy sudyalari (sudlari)
D) Toshkent sud palatasi
32. Turkiston o’lkasida 1886-yilgi «Nizom»ga ko’ra
shahar va zemstvo boshliqlari tomonidan tayinlanadigan
sudlarni qayd eting.
A) xalq sudyalari
B) biy sudlari
C) uchastka mirovoy sudyalari (sudlari)
D) vaqtinchalik harbiy sud komissiyalari
33. Turkiston o’lkasida 1886-yilgi «Nizom»ga ko’ra
viloyat boshqaruvining sud bo’limlari qanday sudlar bilan
almashtirildi?
A) biy sudlari
B) viloyat sudlari bilan
C) vaqtinchalik harbiy sud komissiyalari
D) okrug sudlari
34. 1898-yilda Turkiston o’lkasi viloyatlarida sud
nizomlarini qo’llash qoidalariga muvofiq viloyat sudlari
...
A) vaqtinchalik harbiy sud komissiyalari bilan
tenglashtirildi.
B) qozi va biy sudlari o’rniga tashkil etidi.
C) faqat imperiyaning oliy sudi – hukumat senatiga
bo’ysunadigan bo’ldi.
D) tugatildi va ularning o’rniga okrug sudlari va
Toshkent sud palatasi tuzildi.
35. Butun Turkiston o’lkasi bosh sud bosqichi huquqlari
bilan mustahkamlangan Toshkent sud palatasi qaysi
organga bo’ysunar edi?
A) faqat o’lka general-gubernatorlik devoniga
B) faqat imperiyaning oliy sudi – hukumat senatiga
C) faqat podsho hukumatiga
D) faqat Turkiston general-gubernatoriga
36. 1898-yilda Turkiston o’lkasi viloyatlarida sud
nizomlarini qo’llash qoidalariga ko’ra okrug sudlari
Turkiston o’lkasining nechta viloyatida joriy etildi?
A) besh viloyatida B) to’rt viloyatiga
C) uch viloyatiga D) barcha viloyatida
37. 1898-yilda Turkiston o’lkasi viloyatlarida sud
nizomlarini qo’llash qoidalariga ko’ra okrug sudlarining
tarkibi kimlardan iborat bo’lgan?
A) o’lkaning bosh prokurori va oliy sudyasi
B) sud raisi, uning o’rinbosari va sud a’zolaridan
C) general-gubernatorlik devoni va boshqarmalari
D) uchastka mirovoy sudyalari (sudlari)
38. 1898-yilda Turkiston o’lkasi viloyatlarida sud
nizomlarini qo’llash qoidalariga ko’ra jazo chorasini
kimlar tayinlardi?
A) hukumat senati
B) Turkiston general-gubernatori
C) o’lkaning bosh prokurori
D) sudyalar va ikki sud a’zosi
39. 1898-yilda Turkiston o’lkasi viloyatlarida sud
nizomlarini qo’llash qoidalariga ko’ra okrug sudlarining
qarori ustidan apellatsiyani qaysi organ ko’rib chiqar
edi?
A) general-gubernatorlik devoni va boshqarmalari
B) hukumat senati
C) Turkiston o’lkasi oliy sudyasi
D) o’lkaning bosh prokurori
40. Turkiston o’lkasida viloyat sudlari tugatilgan yilni
aniqlang.
A) 1886-yil B) 1892-yil
C) 1867-yil D) 1898-yil
41. 1898-yilda Turkiston o’lkasi viloyatlarida sud
nizomlarini qo’llash qoidalariga ko’ra sudlarda qanday
o’zgarishlar joriy qilindi?
1) viloyat sudlari tugatildi va ularning o’rniga okrug
sudlari tuzildi; 2) Toshkent sud palatasi tuzildi; 3) okrug
sudlari Turkiston o’lkasining beshta viloyatida tuzildi; 4)
jazo chorasini sudyalar va ikki sud a’zosi tayinlardi; 5)
okrug sudlarining qarori ustidan apellatsiyani hukumat
senatiga berilishi; 6) viloyat boshqaruvining sud
bo’limlari viloyat sudlari bilan almashtirildi; 7) Uyezd
sudlari bekor qilinib, ularning o’rniga shahar va zemstvo
45
boshliqlari tomonidan tayinlanadigan uchastka mirovoy
sudyalari (sudlari) tuzildi.
A) 1,2,3,4,5 B) 1,3,5,7
C) 1,2,4,5 D) 1,2,3,4,5,6,7
42. Qachon «Davlat tartiboti va jamoat osoyishtaligini
qo’riqlashga qaratilgan chora tadbirlar to’g’risidagi
Nizom» e’lon qilindi?
A) 1916-yilda B) 1905-yilda
C) 1892-yilda D) 1881-yilda
43. «Davlat tartiboti va jamoat osoyishtaligini
qo’riqlashga qaratilgan chora-tadbirlar to’g’risidagi
Nizom»ga muvofiq general-gubernator qanday huquqga
ega bo’ldi?
A) o’lkada harbiy politsiya tartibotini joriy etish
B) «kuchaytirilgan» yoki «favqulodda» qo’riqlash holatini
o’z ixtiyori bilan joriy etish
C) o’lkaning bosh prokurori va oliy sudyasi vazifasini
bajarish
D) o’lkaning ma’muriy-hududiy birliklarini joriy etish
yoki o’zgartirish
44. Qaysi yillarda Turkiston «kuchaytirilgan qo’riqlov» va
«favqulodda qo’riqlov» holatida bo’ldi?
A) 1892-yildan boshlab 1916-yilga qadar
B) 1882-yildan boshlab 1917-yilga qadar
C) 1865-yildan boshlab 1915-yilga qadar
D) 1905-yildan boshlab 1916-yilga qadar
45. Yangi «Davlat tartiboti va jamoat osoyishtaligini
qo’riqlashga qaratilgan choratadbirlar to’g’risidagi
Nizom» shahar va qishloqlarning har bir mavzesini
nazorat ostida saqlab turgan avvalgi politsiya
tuzilmalariga qo’shimcha tariqasida kimlarga
ispravniklar huquqini berdi?
A) viloyat harbiy gubernatorlariga
B) oqsoqollarga
C) uyezd boshliqlariga
D) ovul boshliqlariga
46. «Davlat tartiboti va jamoat osoyishtaligini
qo’riqlashga qaratilgan choratadbirlar to’g’risidagi
Nizom»iga ko’ra kimlar uyezd politsiya boshqarmalari
rahbarlariga tenglashtirgan edi?
A) viloyat harbiy gubernatorlariga
B) oqsoqollarga
C) uyezd boshliqlariga
D) ovul boshliqlariga
47. «Davlat tartiboti va jamoat osoyishtaligini
qo’riqlashga qaratilgan chora tadbirlar to’g’risidagi
Nizom»iga ko’ra uyezd boshliqlari qanday vakolatga ega
bo’ldilar?
A) viloyat sudyasi
B) o’z uchastkalari doirasida surishtirish va tergov
ishlarini yuritish, qamoqqa olishi va jarimaga tortishi
C) har qanday odamni yetti kunga qamoqqa olishga yoki
jarimaga tortish
D) har qanday o’zgarishlar haqida o’lka ma’muriyatiga
ma’lumot yetkazib turgan holda aholi ustidan kerakli
nazoratni amalga oshirgan
48. Uchastka pristavlari qanday vazifalarni bajargan?
1) «kuchaytirilgan» yoki «favqulodda» qo’riqlash holatini A) tumanlarga teng (tumandan katta, viloyatdan kichik)
o’z ixtiyori bilan joriy etish huquqiga ega bo’ldi; 2) o’z ma’muriy hududiy bo’linma.
uchastkalari doirasida surishtirish va tergov ishlarini B) qal’a yoki tumandagi barcha qo’shinlar boshlig’i.
yuritishi, qamoqqa olishi va jarimaga tortishi mumkin edi; C) vakolatlari cheklab qo’yilgan mahalliy idora,
3) o’lkada politsiya tartibotini joriy qilishi mumkin edi; boshqarma.
4) soliqlar yig’imiga, joylarda majburiyatlar, uyezd D) uyezd tarkibiga kirgan bir necha qishloq yoki
boshliqlarining qarorlari ijro etilishiga rahbarlik qilgan ovullardan iborat hududiy bo’linma.
ofitserlar bo’lib, har qanday o’zgarishlar haqida o’lka 59. Shariat qoidalari asosida ish ko’radigan sud- bu ...
ma’muriyatiga ma’lumot yetkazib turgan holda aholi A) biy sudlari B) viloyat sudlari
ustidan kerakli nazoratni amalga oshirgan. C) qozi sudlari D) Toshkent sud palatasi
A) 1,2 B) 1,2,3,4 C) 2,4 D) 1,3
60. Biy sudlari qanday sudlar bo’lgan?
49. Imperatorning maxfiy maslahatchisi F.Girs qaysi A) o’troq aholi sud tizimi.
yillarda o’lkani tekshirgan? B) qabila urf-odatlariga tayanib ish ko’radigan sud.
A) 1880-1884-yillarda B) 1878-1884-yillarda C) uchastka mirovoy sudlari.
C) 1876-1882-yillarda D) 1882-1884-yillarda D) viloyat boshqaruvining sud bo’limlari.
50. Qaysi podsho amaldori Turkiston aholisini armiyaga 61. Quyidagi so’zlardan qay biri nemischadan ma’muriyat
chaqirmaslik siyosatini yoqlab chiqdi? ma’nosini beradi?
A) S.M.Duxovskoy B) F.Girs A) Politsiya B) Protektorat
C) K.Palen D) N.A.Ivanov C) Truppa D) Pristan
51. XIX asrning 80-yillarida Turkistonda qancha aholi 62. Ispravnik-bu ...
yashagan? A) davlat xavfsizligini saqlovchi tashkilot.
A) 2404000 kishi B) 3405000 kishi B) vakolatlari cheklab qo’yilgan mahalliy idora,
C) 2804000 kishi D) 26408000 kishi boshqarma
52. XIX asrning 80-yillarida Turkistonda qancha erkak C) vakolatlari cheklab qo’yilgan mahalliy idora,
kishi bo’lgan? boshqarma.
A) 1200000 kishi В) 1500000 kishi D) uyezd politsiyasi boshlig’i.
C) 1700000 kishi D) 1800000 kishi
53. Qaysi podsho amaldori Turkistondagi erkak aholiga 82. Ushbu rasmda qaysi inshoat tasvirlangan.
harbiy xizmat majburiyatini yuklash masalasi qaltis
siyosiy tadbir ekanligiga ishora qilgan?
A) S.M.Duxovskoy B) K.Palen
C) F.Girs D) N.A.Ivanov
54. Quyidagilardan qaysi biri Turkiston o’lkasidagi
podsho hukumati harbiy siyosatining asosini tashkil etar 83.
edi?
1) mahalliy aholini qurolsizlantirish; 2) unda qurolli A) Toshkentdagi Kolizey teatri
kurash uchun har qanday umidni yo’qotib tashlash; 3) B) Toshkentdagi temir yo’l vokzali
jangarilik unsurlarini bostirish; 4) chegara yaqinida C) Toshkentdagi harbiy cherkov
mudofaa inshootlarni bunyod etish; 5) o’lkadagi harbiy D) Toshkentdagi general-gubernator qarorgohi
garnizonlarni kuchaytirish; 6) qadimiy jangovar
an’analarni tag-tomiri bilan tugatish.
A) 1,2,3,4 B) 1,3,5 16-§. XIX asrning ikkinchi yarmi – XX asrning
C) 1,2,3,6 D) 1,2,3,4,5,6 boshlarida Turkistonda ijtimoiy-iqtisodiy ahvol
55. Turkiston o’lkasi necha yil "Kuchaytirilgan qo’riqlov" 1. Turkiston o’lkasida mustamlaka tartiboti nimaga
holatida bo’ldi? asoslangan edi?
A) 23 yil B) 24 yil C) 25 yil D) 26 yil A) qabila urf-odatlariga tayanib ish ko’radigan tizimiga
56. Sud hukmidan norozi bo’lgach, uning ustidan shikoyat B) mahalliy aholi turmush sharoitiga
arizasi berilishining shaklini aniqlang. C) harbiy kuch va keng tarmoqlangan politsiya tizimiga
A) boykot B) doktrina D) ko’chib kelgan rossiyalik fuqarolarga
C) abolitsionizm D) apellatsiya 2. O’rta Osiyoda mustamlakachilik urushlari olib borish
57. Lotinchadan shikoyat, norozilik bildirish ma’nolarini uchun saqlab turilgan harbiy qismlardan urushlar
ifodalovchi iborani aniqlang. tugagach nima maqsadda foydalanadigan bo’ldi?
A) apellatsiya B) boykot A) o’lkada paxta yetishtirishga ko’maklashuvchi kuch
C) doktrina D) abolitsionizm sifatida
58. Zemstvo nima? B) mahalliy aholidan o’z vaqtida soliqlarni yig’ib oluvchi
kuch sifatida

46
C) o’lkaga ko’chib kelgan rossiyalik aholini muhafaza
qiluvchi harbiy qism sifatida
D) podsho ma’muriyati tomonidan o’rnatilgan
mustamlaka tartiblarini himoya qilish quroli sifatida
3. O’rta Osiyoga temiryo’llarning o’tkazilishi qanday
maqsadlarni ko’zlab qurilgan edi?
A) mahalliy aholining turmush darajasini kо’tarish
B) Rossiya iqtisodiyoti va harbiy-strategik
C) Rossiya sanoat korxonalarini o’lkaga ko’chirib
keltirish
D) o’lka iqtisodiyotini ko’tarish
4. O’rta Osiyoning bosib olingan hududlarida Rossiya
imperiyasining mustahkam o’rnashib ulishi va
mustamlakachilik siyosatini keng qamrovli olib
borilishida nima muhim o’rin tutdi?
A) politsiya tartiboti
B) temiryo’llar
C) mahalliy aholi bilan til topishish
D) amaldorlarni o’zlariga og’dirib olish
5. Harbiy qo’shinlar va qurol-aslahalarni tashish uchun
qayerlarda dastlab temiryo’l qurildi?
A) Qizilarvatdan Samarqandga qadar, Kaspiyortidan
Turkistonga
B) Bokudan Krasnovodskga qadar, Kavkazdan O’rta
Osiyoga
C) Verniydan Toshkentga qadar, Sibirdan O’rta Osiyoga C) XIX asrning ikkinchi yarmida
D) Krasnovodskdan Qizilarvatga qadar, Kavkazdan O’rta D) XX asrning boshlarida
Osiyoga
6. 1888-yili Turkiston o’lkasidagi dastlabki poyezd
qayerga keldi?
A) Toshkentga B) Samarqandga
C) Andijonga D) Farg’onaga
7. 1899-yilda temiryo’l Toshkent orqali qayergacha qurib C) XX asrning boshlarida
bitkazildi?
A) Andijongacha B) Samarqandgacha
C) Qo’qongacha D) Marg’ilongacha
8. XIX asr oxirlarida Rossiya harbiy qurolli kuchlarining berish, yog’-moy sanoati kabi sohalarning rivojlanishiga
asosiy bazalari qayerda joylashgan?
A) Sibirda B) Turkistonda
C) Kavkazda D) Kaspiyortida
9. XIX asr oxirlarida Rossiya harbiy qurolli kuchlari
Kavkazdan qaysi dengiz orqali kemada tez kechib o’tish
mumkin edi?
A) Orol dengizi B) Qora dengizi
C) O’rtayer dengizi D) Kaspiy dengizi
10. Krasnovodskdan Rossiya harbiy qurolli kuchlarini
temiryo’l bilan qayerga yetib kelish oson bo’ldi?
A) Samarqand, Kattaqo’rg’on, Mang’it va Xivaga
B) Xo’jand, O’ratepa, Panjikent va Jizzaxga
C) Samarqand, Toshkent va Andijonga
D) Hazorasp qal’asi, Qo’ng’irot, Xo’jayli, Mang’it va
Xivaga
11. Rossiya harbiy qismlarni Krasnovodskdan
Andijongacha bo’lgan qancha masofaga ko’chirish
muammo bo’lmay qoldi?
A) 3 ming kilometrdan ziyod
47
B) 5 ming kilometrdan ziyod
C) 4 ming kilometrdan ziyod
D) 2 ming kilometrdan ziyod
12. Qachondan temiryo’llarning nafaqat harbiy balki
iqtisodiy ahamiyati ham ko’tarildi?
A) XIX asr o’rtalarida В) XIX asr oxirlarida
С) XIX asr boshlarida D) XX asr boshlarida
13. Nima sababdan temiryo’llarning nafaqat harbiy, balki
iqtisodiy ahamiyati ham ko’tarildi?
A) Turkistenni to’liq zabt etilishi bilan
B) «Davlat tartiboti va jamoat osoyishtaligini
qo’riqlashga qaratilgan chora tadbirlar to’g’risidagi
Nizom» qabul qilinishi bilan
C) Turkistonda paxta ekini keng tarqalishi va Rossiya
kapitali joriy etilishi bilan
D) o’lkaga rossiyalik fuqarolarni ko’chirib keltirilishi
bilan
14. Nechanchi yilda Orenburgdan Toshkentga qadar
temiryo’l qurib kelindi?
A) 1881-yilda B) 1905-yilda
C) 1916-yilda D) 1892-yilda
15. Qachondan Turkiston o’lkasi iqtisodiyoti imperiya
manfaatlariga to’liq bo’ysundirildi?
A) XIX asrning boshlarida
B) XIX asrning oxirida
16. Qachon Turkiston o’lkasiga Rossiya kapitali, Yevropa
mahsulotlari va yangi ishlab chiqarish
texnologiyalarining kirib kelishi kengaydi?
A) XX asrning boshlarida
B) XIX asrning ikkinchi yarmida
D) XIX asrning oxirida
17. Turkiston o’lkasidagi qanday o’zgarishlar o’lkada
paxtachilik, konchilik, xomashyoga dastlabki ishlov
ta’sir ko’satdi?
1) Rossiya kapitali; 2) Yevropa mahsulotlari va yangi
ishlab chiqarish texnologiyalarining kirib kelishi; 3)
ko’plab bank va sanoat bo’limlari ish boshlashi; 4)
o’lkaga ko’plab malakali ishchilarni ko’chib kelishi; 5)
oziq-ovqat mahsulotlarni ko’plab yetishtirilishi.
A) 1,3,5 B) 2,4 C) 1,2,3,4,5 D)
1,2,3
18. Mustamlakachilik davrda Turkiston o’lkasida boshqa
sohalarga qaraganda sanoatning qaysi sohasi rivojlandi?
A) og’ir sanoat
B) paxta xomashyosiga dastlabki ishlov berishga
mo’ljallangan
C) yengil sanoat
D) oziq-ovqat sanoati
19. Mustamlakachilik davrda Turkiston o’lkasida paxtani
faqat qanday sohasigina yo’lga qo’yilgan?
A) paxta tozalash va yog’ ishlab chiqarish
B) to’qimachilik
C) oziq-ovqat 27. Rossiya sarmoyasi Turkiston o’lkasida nimaga
D) kiyim-kechak tikish qaratildi?
20. Mustamlakachilik davrda Turkiston o’lkasida qaysi 1) mavjud tabiiy boyliklami o’zlashtirishga; 2) arzon
xomashyolar paxtachilik kabi dastlabki ishlov tarzida xomashyoga ega bo’lishga; 3) xomashyoni tashib
bo’lgan? ketishga; 4) o’zida ishlab chiqarilgan mahsulotlarni bu
A) kulolchilik B) temirchilik o’lkada sotishga; 5) Rossiyadan ko’plab malakali
C) og’ir sanoat D) jun va teriga ishlov berish ishchilar ko’chirtirib keltirishga; 6) Yevropa mahsulotlari
va yangi ishlab chiqarish texnologiyalarining kirib kelishi
21. 1867-1900-yillarda Turkiston general-
kengaytirishga.
gubernatorligida ishga tushirilgan nechta sanoat
A) 1,2,3,4,5,6 B) 1,3,5
korxonasi bo’lgan?
C) 1,2,3,4 D) 2,4,6
A) 150 ta B) 125 ta
C) 175 ta D) 225 ta 28. Rossiya sarmoyasi Turkiston o’lkasida nimani
kengaytirishga katta e’tibor berildi?
22. Turkiston general-gubernatorligida mahalliy sanoat
A) Yevropa mahsulotlari va yangi ishlab chiqarish
ishchilari kimlar hisobidan ortib borar edi?
texnologiyalarining kirib kelishini
A) xonavayron bo’lgan dehqonlar yoki ishsiz qolgan
B) savdo-sotiq sohasini va temiryo’llarni
hunarmandlar
C) Rossiyadan ko’plab malakali ishchilar ko’chirtirib
B) Rossiyadan ko’chib kelgan malakali ishchilar
keltirishni
C) iste’foga chiqqan harbiylar
D) bank filiallarini ko’plab ochishni
D) mahalliy malakali hunarmandlar
29. Podsho hukumati tomonidan Turkiston o’lkasidan
23. Turkiston general-gubernatorligida mahalliy sanoat
olinadigan foydalar ...
korxonalarida ish kuni necha soatni tashkil qilgan?
A) Turkistonda saqlab turilgan harbiy qo’shinlar uchun
A) 10 soat B) 16 soat C) 14 soat D) 12 soat
sarflandi.
24. Nimaning natijasida Turkiston o’lkasidagi mahalliy B) imperiya xazinasini to’ldirish, Rossiya savdogar va
ishlab chiqaruvchilar-hunarmandlar mahsulotlarining sarmoyadorlarini boyitishga xizmat qildi.
bozori kasodga uchrab, ularning kamayishiga olib keldi? C) tabiiy boylikni o’zlashtirish uchun sarflandi.
A) podsho hukumati tomonidan mahalliy hunarmandlar D) Rossiyadan ko’plab malakali ishchilar ko’chirtirib
tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlarga qo’shimcha keltirish uchun sarflandi.
soliq solinishi natijasida
30. Rossiya sarmoyasi Turkiston o’lkasida nimaga xizmat
B) Turkiston general-gubernatori o’lkada ishlab
qildi?
chiqarilgan mahsulotlarni sifatini nazorat qilish haqida
A) yangi harbiy yurishlarni tashkillashtirishga
bergan ko’rsatmasi natijasida
B) yangi ishlab chiqarish texnologiyalarining kirib
C) Rossiya imperiyasining markaziy rayonlarida ishlab
kelishga
chiqarilgan sanoat va boshqa turdagi mahsulotlarning
C) Rossiyadan ko’plab malakali ishchilar ko’chirtirib
o’lkaga kirib kelishi natijasida
keltirishga
D) Rossiya imperiyasining va Buyuk Britaniyada ishlab
D) tabiiy boylikni o’zlashtirish, o’zida ishlab chiqarilgan
chiqarilgan mahsulotlarning kirib kelishi natijasida
mahsulotlarni sotishga va xomashyoni tashib ketish,
25. Qaysi omil tufayli Turkiston o’lkasida mahalliy savdo va temiryo’llarni kengaytirishga
hunarmandlar tomonidan ishlab chiqiladigan mahsulotlar
31. Turkiston o’lkasiga kiritilgan Rossiya sarmoyasi
bozorini sindirdi?
asosan nimaga qaratilgan edi?
A) Rossiyadan keltirilgan arzon narxlardagi zavod va
1) Yangi sanoat korxonalarini bunyod etib o’lkani
fabrika mahsulotlari
rivojlantirishga; 2) O’lkadagi mavjud tabiiy boyliklarni
B) Rossiyadan ko’chib kelgan malakali ishchilar
o’zlashtirishga; 3) O’lkadagi tayyor xomashyoni olib
C) Yevropa mahsulotlari va yangi ishlab chiqarish
chiqib ketishga; 4) Arzon homashyoga ega bo’lishga,
texnologiyalarining kirib kelishi
ularni tashib ketishga; 5) O’zida ishlab chiqarilgan
D) podsho hukumati tomonidan mahalliy hunarmandlar
mahsulotlarni bu o’lkada sotishga
tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlarga qo’shimcha
A) 1,3,5 B) 2,4,5
soliq solinishi
C) 1,2,3,4 D) 2,3,4,5
26. Nimaning natijasida Turkiston o’lkasida ko’plab
32. Rossiya imperiyasining Turkiston borasidagi barcha
odamlar, ayniqsa, hunarmandlar ishsiz qoldi?
rejalari nimani rivojlantirishga qaratilgan edi?
A) o’lkada paxtachilik sohasining rivoj topishi
A) paxtachilikni
B) Rossiya kapitali, Yevropa mahsulotlari va yangi ishlab
B) to’qimachilik sanoatni
chiqarish texnologiyalarining kirib kelishi
C) zamonaviy sanoat korxonalami barpo qilishni
C) Rossiyadan ko’plab aholining ko’chirib keltirilishi
D) mahalliy ishchilarning malakalarini oshirib borishni
D) hunarmandlar tomonidan ishlab chiqiladigan
mahsulotlar bozorini sinishi 33. Rossiya imperiyasi Turkiston o’lkasini nimaga
aylantirishga mo’ljallangan edi?
A) Rossiyaga tayyor mahsulot yetkazib beruvchi hududga

48
B) Yevropa mahsulotlari va yangi ishlab chiqarish 42. Mustamlakachi hukumat uchun paxta o’lkada qaysi
texnologiyalarining kirib kelgan o’lkaga mahsulotdan keyin turuvchi yuqori daromadli sohaga
C) Rossiya to’qimachilik sanoati uchun asosiy xomashyo aylandi?
yetkazib beruvchi hududga A) qorako’l terisi va pilladan
D) zamonaviy sanoat korxonalarni barpo qilingan o’lkaga B) neft va oltindan
34. Qaysi omil tufayli mustamlakachilik davrida C) kanop va chorvachilik mahsulotidan
chorvachilikning va chorva mahsulotlarining kamayishiga D) oltin va pilladan
olib keldi? 43. Ushbu rasmda qaysi inshoat tasvirlangan.
A) Rossiyadan chorva mollarini ko’plab olib kelinishi
B) sug’oriladigan yerlarni musodara qilinishi
C) chorvachilikda yaylovlar uchun foydalaniladigan
yerlarning paxta maydonlariga aylantirilishi
D) zamonaviy sanoat korxonalarni barpo qilinishi
35. Turkiston general-gubernatorligining qaysi hududiga 44.
chorvachilik va chorva mahsulotlarining kamayishi 45.
natijasida g’alla va chorva mahsulotlari chetdan olib 46.
kelina boshlandi? A) Toshkentdagi Kolizey teatri
A) Sirdaryo viloyatida B) Farg’ona vodiysida B) Toshkentdagi temiryo’l vokzali
C) Zarafshon vohasida D) Surxondaryo vodiysida C) Toshkentdagi O’rta Osiyo Davlat banki
36. Turkiston general-gubernatorligining qaysi viloyatlari D) Toshkentdagi general-gubernator qarorgohi
paxta yetishtiriladigan eng muhim markazlar bo’lgan?
A) Farg’ona, Yettisuv va Toshkent viloyatlari 44. Ushbu rasmda qaysi inshoat tasvirlangan.
B) Farg’ona, Semipalatinsk va Kaspiyorti viloyatlari
C) Farg’ona, Sirdaryo va Samarqand viloyatlari
D) Farg’ona, Xo’jand, Jizzax viloyatlari
37. Qaysi yilda Turkistonda yangi paxta navi (Amerika
navi) yetishtirish boshlandi?
A) 1867-yilda B) 1884-yilda
C) 1882-yilda D) 1873-yilda
45.
38. Paxtaning amerika navining afzalligi nimada edi? A) Toshkentdagi Kolizey teatri
A) lalmikor yerlarda ham yuqori hosil berishida B) Toshkentdagi temir yo’l vokzali
B) kam kasallika chalinishida C) Toshkentdagi O’rta Osiyo Davlat banki
C) tezda yetilishida D) Toshkentdagi general-gubernator qarorgohi
D) mahalliy navlarga qaraganda ancha yuqori hosil
berishida
17-§. Turkistonda milliy-ozodlik harakatlarining
39. Podsho hukumati nima uchun O’rta Osiyoda
boshlanishi va uning sabablari
irrigatsiya tarmoqlarini kengaytirishga harakat qilgan?
A) rossiyalik fuqarolarga yangi yerlardan bo’lib berilishi
1. Rossiya imperiyasi Turkiston o’lkasini bosib olgach,
munosabati bilan
quyidagilardan qay birini asosiy vazifa deb hisoblagan?
B) paxta maydonlarining kengayishi va hosilning yaxshi
A) chorvachilikda yaylovlar uchun foydalaniladigan
bo’lishi suv bilan bog’liq bo’lganligi uchun
yerlarning paxta maydonlariga aylantirishni
C) yangi qishloq va shaharlarni barpo qilinishi tufayli
B) Turkistonda yangi paxta navi (Amerika navi)
D) o’zlashtirilmagan yerlar ko’p bo’lganligi
yetishtirishni
40. Sirdaryoda magistral kanalini bunyod etish ishlari C) mahalliy aholining milliy davlatchilik, ozodlik
qaysi yillarda amalga oshirildi? tuyg’ularini so’ndirishni
A) 1911-1913-yillarda B) 1910-1912-yillarda D) o’lkadan olinadigan foydalar bu hududni
C) 1912-1914-yillarda D) 1908-1910-yillarda rivojlantirishga sarflashni
41. Turkiston o’lkasidagi qaysi hududlarda sug’orish
2. Qaysi vazifani amalga oshirmay turib, o’z
sohasi bo’yicha ishlarning ko’pi bajarilmay qolib ketdi?
hukmronligini osongina saqlab bo’lmasligini podsho
A) Zarafshon vohasi, Sirdaryo va Samarqand viloyatlari
hukumati yaxshi bilar edi?
B) Toshkent vohasi, Samarqand viloyati va Farg’ona
A) mahalliy aholining milliy davlatchilik, ozodlik
vodiysida
tuyg’ularini so’ndirishni
C) Farg’ona, Xo’jand, Jizzax viloyatlarida
B) o’lkani to’liq harbiy jihatdan bo’ysundishni
D) Surxondaryo vohasi, Samarqand viloyati va Farg’ona
C) mahalliy boylarni o’zlariga og’dirib olishni
vodiysida
D) mahalliy amaldorlarni podsho hukumatiga qasamyod
qildirishni

49
3. Turkiston o’lkasini Rossiya imperiyasining asosiy ...
A) xomashyo bazasiga aylantirishga kirishildi.
B) harbiy bazasiga aylantirishga kirishildi.
C) mahsulotlarini sotiladigan maskaniga aylantirishga
kirishildi.
D) savdo sherigiga aylantirilishiga kirishildi.
4. Turkiston o’lkasida yer-mulkning boylar va yirik
savdogarlar qo’lida to’plana borishi nimaga sabab
bo’ldi?
A) yirik korxonalarni qurish uchun sarmoyalarni
to’planishga
B) suv masalasida kelishmovchiliklarni avj olishga
C) ko’p paxta mahsulotlarini yetishtirishga
D) savdo-sudxo’rlik kapitali mavqeyining kuchayishiga,
kam yerli dehqonlarning, chorakorlarning ko’payishiga
5. Mustamlakachilik davrida nima sababdan Turkiston
dehqonlarining ahvoli tobora yomonlashib, qashshoqlikka
yuz tutgan?
A) rossiyalik dehqolarni ko’plab ko’chib kelishi
B) suv masalasida kelishmovchiliklami avj olishi
C) qarz va nasiyalardan foydalanish avj olgan sari
D) g’alla ekishni kamayib ketishi
6. Mustamlakachilik davrida nima sababdan Turkiston
dehqonlari nima tufayli o’z yerlarini sotib yuborishga
majbur bo’lganlar?
A) soliqlar miqdorining oshib borishi
B) qarzlar
C) suv masalasida kelishmovchiliklarni avj olishi
D) g’alla ekishni kamayib ketishi
7. Nimaning natijasida Turkiston o’lkasida
hunarmandchilikning ko’plab turlari inqirozga uchradi?
A) mahalliy hunarmandlarga qo’shimcha soliq solinishi
B) Rossiya sanoati tomonidan ishlab chiqarilgan uy-
ro’zg’or buyumlari, ayniqsa, to’qimachilik mahsulotlari
bilan O’rta Osiyo bozorlarining to’ldirilishi
C) o’lkada zamonaviy korxonalarni qurilishi
D) savdo-sudxo’rlik kapitali mavqeyining kuchayishi
8. Turkiston o’lkasida qaysi omillar tufayli mahalliy
aholining ahvoli yomonlashib ketdi?
A) Rossiya sanoati mahsulotlari bilan O’rta Osiyo
bozorlarining to’ldirilishi
B) iqtisodiy qiyinchiliklar, yashash sharoitining
yomonligi, soliqlarning ko’pligi, mehnat
majburiyatlarining og’irligidan
C) iqtisodiy qiyinchiliklar va xalqning ma’naviy jihatdan
kamsitilishi, mahalliy urf-odatlarga zid bo’lgan
qarorlarning qabul qilinishi
D) Rossiyadan ko’plab aholining ko’chirib keltirilishi
9. XIX asr oxirida qanday omillar Turkiston Rossiya
imperiyasining milliy-ozodlik harakatlari avj olgan
markazlaridan biriga aylanishiga sabab bo‘lgan?
1) iqtisodiy qiyinchiliklar; 2) mahalliy aholining
muntazam ko‘chirish siyosati; 3) xalqning ma’naviy
jihatdan kamsitilishi; 4) mahalliy aholining harbiy
xizmatga jalb etilishi; 5) mahalliy urf-odatlarga zid
bo’lgan qarorlar.
A) 1, 3, 4 В) 1, 3, 5
50
C) 2, 4, 5 D) 1, 2, 4
10. Turkistonda Rossiya imperiyasiga qarshi milliy-ozodlik
harakatlari avj olishiga nima sabab bo’ldi?
A) Rossiya sanoati mahsulotlari bilan O’rta Osiyo
bozorlarining to’ldirilishi
B) iqtisodiy qiyinchiliklar va xalqning ma’naviy jihatdan
kamsitilishi, mahalliy urf-odatlarga zid bo’lgan
qarorlarning qabul qilinishi
C) Turkiston o’lkasida hunarmandchilikning ko’plab
turlari inqirozga uchrashi
D) Rossiyadan ko’plab aholining ko’chirib keltirilishi
11. Qachon Turkiston Rossiya imperiyasining milliy-
ozodlik harakatlari avj olgan markazlardan biriga
aylandi?
A) XIX asr oxirida В) XIX asr boshlarida
С) XIX asr o’rtalarida D) XX asr boshlarida
12. Turkiston o’lkasining turli joylarida ko’tarilib
kelayotgan milliy-ozodlik qo’zg’olonlarning
harakatlantiruvchi kuchi asosan kimlardan iborat bo’ldi?
A) dehqonlar, ilm-fan namoyondalari
B) vatanparvar ruhoniylar
C) dehqonlar, shahar hunarmand-kosiblardan iborat
aholining kambag’al qismi
D) milliy g’ururini yo’qotmagan mulkdorlar, savdogarlar
13. Turkiston o’lkasining milliy-ozodlik harakatlarida
kimlar ishtirok etdilar?
A) dehqonlar, ilm-fan namoyondalari, hunarmandlar
B) ilm-fan namoyondalari, shahar hunarmand-
kosiblardan iborat aholining kambag’al qismi,
vatanparvar ruhoniylar, milliy g’ururini yo’qotmagan
mulkdorlar, savdogarlar
C) mahalliy amaldorlar, chorakorlar, mardikorlar, milliy
g’ururini yo’qotmagan mulkdorlar, savdogarlar
D) dehqonlar, shahar hunarmand-kosiblardan iborat
aholining kambag’al qismi, vatanparvar rahoniylar,
milliy g’ururini yo’qotmagan mulkdorlar, savdogarlar
14. Qachon Mingtepada (hozirgi Marhamat tumani)
mustamlakachilarning siyosiy va iqtisodiy zulmiga qarshi
Yetimxon boshchiligida qo’zg’olon ko’tarildi?
A) 1878-yili B) 1879-yili
C) 1880-yili D) 1884-yili
15. 1879-yilning kuzida mahalliy aholi qayerda
ochiqchasiga norozilik bildirib yig’ildi?
A) Farg’ona viloyat politsiya boshqarmasi binosi oldiga
B) Marg’ilon uyezdi boshqarmasi binosi oldiga
C) O’ratepa tuman boshqarmasi binosi oldiga
D) Farg’ona viloyat boshqarmasi binosi oldiga
16. 1879-yilning kuzida mahalliy aholi Marg’ilon uyezdida
nimaga qarshi chiqib, nimani qat’iy talab qildilar?
A) Rossiyadan aholini ko’chirib keltirilishiga, ko’chib
kelganlarga unumdor yerlarni bo’lib berishni to’xtatishni
B) soliq to’plash noqonuniy tusga kirganligiga,
soliqlarning kamaytirilishini
C) mahalliy maktablarda rus tilini majburiy o’qitilishiga,
maktablarni ta’mirlashga mablag’ ajratishni
D) vaqf mulkini bekor qilinishiga, vaqf mulklarini
tiklanishiga
17. Ma’lumki, 1879-yilning kuzida qo’zg’olon kuchayib
ketish ehtimolini sezgan podsho hukumati komissiya tuzib,
vaziyatni o’rganishga kirishdi. Komissiya uning sababi
nima ekanligini ma’lum qilgan?
A) viloyatda paxta ekishning keng ko’lamda avj
oldirilishi, natijada boshqa muhim ekinlar keskin
kamayganligini
B) mahalliy maktablarda rus tilini majburiy o’qitilishi,
maktablarni ta’mirlashga mablag’ ajratilmasligi
C) vaqf mulkini bekor qilinishi
D) Rossiyadan ko’chib kelganlarga unumdor yerlarni
bo’lib berilishi
18. Xo’jand uyezdining boshlig’i 1880-yilning noyabrida,
aholi barcha soliqlarni to’laganligiga qaramay, qaysi
tumanlar aholisidan qo’shimcha yer solig’i olinadi deb
e’lon qilgan?
A) Xo’jand va O’ratepa B) Ko’lob va O’ratepa
C) Kalif va Xo’jand D) Xo’jand va Jizzax
19. 1880-yilning noyabrida aholi hamma soliqlarni
to’laganligiga qaramay, Xo’jand uyezdining boshlig’i
Xo’jand va O’ratepa tumanlaridagi aholidan qo’shimcha
yer solig’i olinadi, deb e’lon qildi. Buning oqibatida sabr
kosasi to’lgan aholi kim boshchiligida uyezd boshlig’ining
mahkamasiga borib, adolatsiz soliqni bekor qilishni talab
qildi?
A) Abdurahmon Oftobachi, Jo’rabek
B) Abdumalik to’ra, Bobobek
C) Hakimxo’ja, Abdurahmon eshon, Solihbek dodhoh
D) Rahmonquli hoji, Mirkarimboy
20. 1880-yilning noyabrida Xo’jand uyezdining
boshlig’idan aholining adolatsiz soliqni bekor qilishili
talabiga javoban boshliq nimani buyurdi?
A) talabni ko’rib chiqish uchun maxsus komissiya tuzishni
B) adolatsiz soliqni bekor qilishni
C) mirshablarga namoyish rahbarlarini hibsga olishni
D) namoyish rahbarlari bilan muzokara olib borishni
21. Turkiston general-gubernatorligi tarkibidagi qaysi
hudud aholisi talonchilik, soliqlar va jabr-zulm avjiga
chiqqanligi sababli 1882-yilning boshlarida chor
hukumatiga qarshi bosh ko’targan?
A) Kattaqo’rg’on B) Andijon
C) Namangan D) Samarqand
22. Talonchilik, soliqlar va jabr-zulm avjiga chiqqanligi
sababli qachon Namangan aholisi ma’murlarga qarshi
bosh ko’tarib chiqdi?
A) 1885-yilning yozida B) 1882-yilning
boshlarida
C) 1884-yilning oxirlarida D) 1886-yilning kuzida
23. Qachon Andijonda Darvishxon boshchiligida
qo’zg’olon ko’tarildi?
A) 1885-yilning yozida B) 1892-yilning bahorida
C) 1888-yilning kuzida D) 1886-yilning qishida
24. Qachon Andijonda Darvishxon boshchiligida
qo’zg’olonchilar kurash usullarini o’zgartirib, boylar va
51
volost boshliqlarining qarorgohlariga hujum
uyushtirdilar?
A) 1888-yildan B) 1887-yildan
C) 1885-yildan D) 1886-yildan
25. Qaysi javobda 1896-yilgi mingboshilar saylovida
aholining noroziligi oshkora qo’zg’olonga aylanib ketgan
hududlar keltirilgan?
A) Naymanchi, Laqay, Nanay
B) Naymanchi, Qayroq, Langarbob
C) Nanay, Ko’hna Mozor, Oqqo’rg’on
D) Naymanchi, Ko’hna Mozor, Langarbob
26. Qaysi javobda Namangan uyezdining Oqsuv-chahrixon
volostida 1896-yilda ko’tarilgan norozilik qo’zg’olonining
asosiy sababi ko’rsatilgan?
A) aholiga solingan soliqlarning haddan tashqari
ko’payishi
B) aholining mingboshilar saylovlaridan noroziligi
C) rus aholisining ko’chirib keltirilishi
D) aholiga qo’shimcha majburiyatlarning joriy etilishi
27. Quyida keltirilgan yillarda qaysi hududlarda
qo’zg’olon bo’lib o’tganligini aniqlang.
1) 1878-yil; 2) 1882-yil;3) 1885-yil; 4) 1896-yil;
a) Oqsuv-Shahrixon volosti; b) Mingtepa; c) Namangan;
d) Andijon.
A) 1-b; 2-d; 3-c; 4-a B) 1-d; 2-c; 3-b; 4-a
C) 1-b; 2-c; 3-d; 4-a D) 1-a; 2-b; 3-d; 4-c
28. Chor mustamlakachilik siyosatiga qarshi harakatlar
to’g’ri ketma-ketlikda berilgan javob variantni aniqlang.
1) Xo’jand va O’ratepa tumanida qo’shimcha soliqqa
qarshi; 2) Namangan aholisi rus ma’murlariga qarshi; 3)
Mingtepada Yetimxon boshchiligida; 4) Andijonda
Darvishxon boshchiligida; 5) Namangan uyezdining
Oqsuv-Shahrixon volostida
A) 1,3,4,2,5 B) 3,1,2,4,5
C) 3,2,1,5,4 D) 2,3,1,5,4
29. Nechanchi yildan boshlab Turkistonda
mustamlakachilar oddiy fuqorolarni ma’murlarga
qarshilik ko’rsatgan taqdirida bevosita harbiy dala sudiga
bera boshladilar?
A) 1891-yildan B) 1892-yildan
C) 1893-yildan D) 1895-yildan
18-§. Toshkentda «vabo isyoni»
1. Qachon Afg’onistonda vabo kasalligi tarqaldi?
A) 1879-yilning fevral oyida
B) 1892-yilning mart oyida
C) 1885-yilning iyun oyida
D) 1868-yilning sentabr oyida
2. Qachonga kelib vabo Samarqand viloyatining Jizzax
uyezdida qayd etildi?
A) 1892-yil bahor faslining oxirlariga
B) 1879-yil kuz faslining oxirlariga
C) 1885-yil yoz faslining oxirlariga
D) 1891-yil qish faslining oxirlariga
3.Toshkentda qachon vabo kasaligi qayd etildi?
A) 1876-yil 18-fevralda B) 1873-yil 12-avgustda
C) 1892-yil 7-iyunda D) 1881-yil 10-dekabrda
4. Toshkent shahar ma’muriyati vabo kasalligiga qarshi
tadbirlar qatorida shahardagi nechta qabristonni yopib
qo’ydi?
A) 8 ta B) 10 ta C) 14 ta D) 12 ta D) 1892-yilning 24-iyunida
5. 1892-yili Toshkent shahar ma’muriyati tomonidan
aholiga nima va’da qilindi?
A) vabo kasalligiga qarshi tibbiy chora-tadbir ko’rish
B) vabo kasalligidan vafot etgan kishilar uchun
shahardan chekka joyda maxsus qabristonlar ochish
C) toza ichimlik suvi bilan doimiy ta’minlash
D) aholini kasallikka qarshi ommaviy emlashni
6. 1892-yili Toshkent shahrida mahalliy aholi orasida
qanday mish-mishlar tarqaldi?
1) mustamlakachi ma’murlar suvni, rus shifokorlari esa
bemorlarni qasddan zaharlayotgani; 2) murdalarning
qabrlardan chiqarib tashlanayotgani; 3) kasallikka
chalinganlar mustamlaka ma’murlari tomonidan darhol
yo’qotilishi; 4) shahar davvozalari qo’riqlanmay, ochib
qo’yilishi; 5) kasallikka chalingan bemorni oila a’zolari mulkdorlar, savdogarlardan
bilan birga ko’chirib yuborish; 6) murdalarning
qabrlardan chiqarib tashlayotganligi.
A) 1,3,5 B) 1,2,3,4,5 C) 2,4 D) 1,2,6
7. 1892-yili Toshkentning Eski shahardagi
chetlashtirilgan oqsoqolni aniqlang.
A) Inog’omxo’ja Umriyoxo’jayev
B) Muhammad Yoqub
C) Mirkarimboy
D) Solihbek dodhoh
8. 1892-yili Toshkentdagi "vabo isyoni"ni boshlanishiga C) Solihbek dodhoh
sabab bo’lgan holatni aniqlang.
A) kasallikka chalingan bemorni oila a’zolari bilan birga
ko’chirib yuborilishi
B) shahar darvozalari qo’riqlanmay, ochib qo’yilishi
C) boshqa kasallik bilan og’rib vafot etganlarni ham vabo
uchun ochilgan shahar chekkasidagi qabristonga
ko’mishni buyurilishi
D) kasallikka chalinganlar mustamlaka ma’murlari
tomonidan darhol yo’qotilishi
9. 1892-yildagi norozilik harakatlarini keltirib chiqargan D) Toshkent shahar Dumasini vakolatlarini kengaytirish
asosiy sabablarni qayd eting.
1) mahalliy aholiga nisbatan siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy
jihatdan mustamlakachilik jabr-zulmining tobora
kuchayib borayotganligi; 2) xalq ommasining og’ir
ahvoli, hunarmand kosiblar va mardikorlarning ayovsiz
ishlatilishi; 3) iste’mol mahsulotlari narxlarining
to’xtovsiz o’sib borishi, soliqlarning ko’pligi; 4)
amaldorlarning o’z mansablarini suiiste’mol qilishi,
poraxo’rligi kabi holatlarning ko’payib ketishi; 5)
kasallikka chalingan bemorni oila a’zolari bilan birga
ko’chirib yuborilishi; 6) kasallikka chalinganlar
mustamlaka ma’murlari tomonidan darhol yo’qotilishi.
A) 1,2,3,4 B) 1,3,5
C) 2,4,6 D) 1,2,3,4,5,6
10. Tarixda «Vabo isyoni» (yoki «Toshotar voqeasi») deb
nom olgan qo’zg’olon qachon boshlandi?
A) 1892-yilning 7-iyunda
B) 1885-yilning 10-iyulida
C) 1878-yilning 20-martida
11. «Vabo isyoni» dastlab mahalliy aholining kimlarga
qarshi noroziligi bilan boshlandi?
A) Rossiyadan ko’chib kelgan aholiga
B) noinsof amaldorlar va sudxo’rlarga, hokimiyatni
suiiste’mol qilish bilan tanilgan shahar bosh oqsoqoliga
C) hunarmand kosiblar va mardikorlarning ayovsiz
ishlatilishiga
D) boshqa kasallik bilan og’rib vafot etganlarni ham vabo
uchun ochilgan shahar chekkasidagi qabristonga
ko’mishni buyurilishiga
12. «Vabo isyoni» qo’zg’olonchilari asosan kimlardan
iborat edi?
A) dehqonlar, shahar hunarmand-kosiblardan
B) vatanparvar ruhoniylar, milliy g’ururini yo’qotmagan
C) ruhoniylar va hunarmandlardan
D) mardikorlar va hunarmand-kosiblardan
13. Mashhur «Toshotar voqeasi» bo’lgan paytda Toshkent
shahar boshlig’i kim edi?
A) S.M.Duxovskoy B) K.Palen
C) S.Putinsev D) P.Lessar
14. Mashhur «Toshotar voqeasi» bo’lgan paytda Eski
shahar oqsoqoli kim edi?
A) Muhammad Yoqub
B) Inog’omxo’ja Umriyoxo’jayev
D) Mirkarimboy
15. Toshkentdagi qo’zg’olon munosabati bilan Turkiston
mustamlaka ma’muriyati hukumatga qanday iltimos bilan
murojaat qildi?
A) aholidan olinadigan soliqlarni kamaytirish
B) Rossiyadan ko’chirib kelinadigan aholini vaqtincha
to’xtatish
C) politsiya shtatini ko’paytirish va jazo vakolatlarini
yanada kengaytirish
16. Turkiston o’lkasida joriy qilingan «kuchli
muhofazada» deb e’lon qilingan joylarda Turkiston
general-gubernatori qanday vakolatlarga ega bo’ldi?
A) majlis-yig’inlarni tarqatish, savdo-sanoat
korxonalarini yopish, matbuot organlarini taqiqlash,
istalgan odamni surgun qilish, jarima solish
B) bevosita harbiy dala sudiga berish, jazoga
tortilganlarning mol-mulkini musodara qilish
C) har qanday odamni yetti kunga qamoqqa olishga yoki
jarimaga tortish
D) ular surishtirish va tergov ishlarini yuritishi, qamoqqa
olishi va jarimaga tortishi
17. Turkiston o’lkasida joriy qilingan «Favqulodda
muhofazada» deb e’lon qilingan joylarda ...
52
A) aholi qattiq nazorat ostiga olinib, turli xil
majburiyatlarga jalb qilindi.
B) mahalliy aholi qo’shimcha soliqqa tortiladigan bo’ldi. A) 1892-yilgi «Turkiston o’lkasini idora qilish
C) butun hokimiyat general-gubernator yoki u tayinlagan
bosh noib qo’liga o’tdi.
D) imperiya qonunlari joriy qilindi.
18. Quyidagi qaysi qo’zzg’olonni bostirishda rus
mustamlakachilari o’z manfaatlari yo’lida xalqniing urf-
odatlari, diniy e’tiqodi, milliy qadriyatlarini toptashdan
qaytmasligini ko’rsatdilar?
A) “Vabo isyoni”
B) “Darvishxon qo’zg’oloni”
C) 1916-yigi qo’zg’olon
D) “Dukchi Eshon qo’zg’oloni”
19-§. Andijon qo’zg’oloni
1. XIX asrning ikkinchi yarmida Turkistonda Rossiya
imperiyasi o’rnatgan mustamlakachilik tuzumi qanday
oqibatlarga olib keldi?
1) mahalliy aholini siyosiy huquqlardan mahrum etdi;
2) milliy, diniy qadriyatlarini tahqirladi;
3) iqtisodini imperiya maqsadlariga bo’ysundirib,
xalqning turmushi, moddiy ahvolini yomonlashtirib,
qashshoqlanishiga;
4) zamonaviy korxonalarni bunyod etilishiga;
5) majburiyatlarni tartibga solinishiga
A) 1,2,3 В) 1,2,3,4,5
C) 1,3,5 D) 2,4
2. Qaysi hujjatga asosan Turkiston o’lkasida mustamlaka yetishtirishning ko’paytirilishi sababli g’alla, ozuqabop
siyosati va rejimi qonun hujjatlari asosida mustahkamlab ekinlar maydoni va yaylovlarning qisqarishi, oziq-ovqat
qo’yildi?
A) 1886-yilgi «Turkiston o’lkasini idora qilish
to’g’risidagi Nizom»ga ko’ra
B) 1865-yilgi «Turkiston viloyatini idora qilish
to’g’risidagi Muvaqqat Nizom» ko’ra
C) 1881-yilgi «Davlat tartiboti va jamoat osoyishtaligini nihoyatda yomonlashtirib yubordi?
qo’riqlashga qaratilgan chora-tadbirlar to’g’risidagi
Nizom» ko’ra
D) 1892-yilgi «Turkiston o’lkasini idora qilish
to’g’risidagi Nizom»ga ko’ra
3. Rossiya imperiyasi tomonidan qabul qilingan qaysi
hujjat o’z oldiga qo’ygan asosiy maqsadi bu o’lkada yer
masalasini mustamlakachilik manfaatlariga moslashtirish 9. Turkiston o’lka hayotida, keng xalq ommasi o’rtasida
bo’lgan?
A) 1865-yilgi «Turkiston viloyatini idora qilish
to’g’risidagi Muvaqqat Nizom»
B) 1892-yilgi «Turkiston o’lkasini idora qilish
to’g’risidagi Nizom»
C) 1886-yilgi «Turkiston o’lkasini idora qilish
to’g’risidagi Nizom»
D) 1881-yilgi «Davlat tartiboti va jamoat osoyishtaligini C) musulmonlarning turmush tarzilariga qo’pol ravishda
qo’riqlashga qaratilgan chora-tadbirlar to’g’risidagi
Nizom»
4. Nima asosida podsho ma’murlari mahalliy xalqqa
tegishli yerlarning katta qismini tortib oldi va ular
asosida Rossiyadan ko’chib kelganlar uchun yer fondi
tashkil etildi?
to’g’risidagi Nizom»
B) 1865-yilgi «Turkiston viloyatini idora qilish
to’g’risidagi Muvaqqat Nizom»
C) 1886-yilgi «Turkiston o’lkasini idora qilish
to’g’risidagi Nizom»
D) 1881-yilgi «Davlat tartiboti va jamoat osoyishtaligini
qo’riqlashga qaratilgan chora-tadbirlar to’g’risidagi
Nizom»
5. Rossiya imperiyasining Turkiston o’lkasidagi qanday
siyosati yer masalasi juda nozik bo’lgan, aholi zich
joylashgan, ayniqsa, sug’oriladigan ekin maydonlari kam
bo’lgan Farg’ona vodiysida mahalliy aholining ahvolini
yomonlashtirib yuboradi?
A) o’lka dehqonlarini qo’shimcha soliqqa tortilishi
B) mahalliy xalqqa tegishli yerlarning katta qismini tortib
olib, ular asosida Rossiyadan ko’chib kelganlar uchun yer
fondi tashkil etishi
C) iste’mol mahsulotlari narxlarining to’xtovsiz o’sib
borishi
D) Rossiya sanoati tomonidan ishlab chiqilgan
mahsulotlari bilan O’rta Osiyo bozorlarini to’ldirilishi
6. Turkiston o’lkasining qaysi hududi asosan imperiyaning
paxta xomashyosini yetishtirib beruvchi hududga
aylantirilgan edi?
A) Farg’ona vodiysi B) Zarafshon vohasi
C) Qashqadaryo vodiysi D) Surxondaryo vohasi
7. Turkiston o’lkasining qaysi hududida paxta
va boshqa mahsulotlar narxini keskin oshirib yubordi?
A) Farg’ona vodiysi B) Zarafshon vohasi
C) Qashqadaryo vodiysi D) Surxondaryo vohasi
8. Rossiya imperiyasining qaysi siyosati tufayli yer taqchil
va aholi zich yashaydigan Farg’ona vodiysining ahvolini
A) Rossiya sanoati tomonidan ishlab chiqarilgan
mahsulotlari bilan O’rta Osiyo bozorlarini to’ldirilishi
B) vaqf yerlarining tugatilishi
C) unumdor yerlar musodara qilinishi
D) 1891-yilda Rossiyadan aholining Farg’ona viloyatiga
ko’plab ko’chirib keltirilishi, ularning joylashtirilishi
yuqori nufuzli din peshvolari, diniy muassasalar va ta’lim
maskanlarida ish olib boradigan mutasaddilarning
podsho hukumatining qanday siyosati keskin noroziligini
keltirib chiqardi?
A) maktab va madrasalarda rus till majburiy fan sifatida
o’qitilishi
B) ayollarni majburiy ishlarga jalb qilinishi
aralashuvi
D) vaqf mulklariga tegishli yerlarni tugatishga qaratilgan
chora-tadbirlar
53
10. Turkiston o’lkasidagi norozilik harakatlariga nimalar
sabab bo’ldi?
1) o’lka ma’muriyatining mahalliy xalq manfaatlaridan
imperiya manfaatlarini ustun qo’yuvchi siyosat olib
borishi; 2) tub aholi yashash sharoitlarining yomonligi;
3) soliqlarning ko’pligi; 4) amaldorlarning poraxo’rligi
va o’z mansabini suiiste’mol qilishlari; 5) to’lovlar
hamda majburiyatlarning og’irligi; 6) aholi qattiq nazorat
ostiga olinib, turli xil majburiyatlarga jalb qilinishi; 7)
politsiya shtatini ko’paytirilishi va jazo vakolatlarini
yanada kengaytirilishi.
A) 1,3,5,7 B) 2,4,6
C) 1,2,3,4,5 D) 1,2,3,4,5,6,7
11. Quyidagi qaysi salbiy holatlar mahalliy xalqlarning
mustamlakachilarga nisbatan nafratini oshirib, ularga
qarshi g’alayon va qo’zg’olonlar ko’tarishiga olib keldi?
1) maorif, tibbiy xizmat, obodonchilik ishlari qarovsiz
bo’lib, ularga hukumat tomonidan mablag’ ajratilmasligi;
2) o’lka ma’muriyatining mahalliy xalq manfaatlaridan
imperiya manfaatlarini ustun qo’yuvchi siyosat olib
borishi; 3) tub aholi yashash sharoitlarining yomonligi;
4) soliqlarning nihoyatda ko’pligi; 5) amaldorlarning
poraxo’rligi va o’z mansabini suiiste’mol qilishlari; 6)
to’lovlar hamda majburiyatlarning og’irligi; 7) politsiya
shtatini ko’paytirilishi va jazo vakolatlarini yanada
kengaytirilishi; 8) musulmonlarning turmush tarzilariga
qo’pol ravishda aralashuvi.
A) 1,2,3,4,5,6 В) 1,3,5,7
C) 2,4,6,8 D) 1,2,3,4,5,6,7,8
12. Qachon mahalliy xalqlarning mustamlaka jabr-
zulmiga qarshi qaratilgan Andijon qo’zg’oloni bo’lib
o’tadi?
A) 1886-yilda B) 1878-yilda
C) 1898-yilda D) 1892-yilda
13. Andijon qo’zg’oloni mahalliy aholining qanday
harakatlaridan biri sifatida bo’lib o’tdi?
A) tub aholi yashash sharoitlarining yomonligiga qarshi
qaratilgan
B) amaldorlarning poraxo’rligi va o’z mansabini
suiiste’mol qilishlariga qarshi qaratilgan
C) o’lka ma’muriyatining mahalliy xalq manfaatlaridan
imperiya manfaatlarini ustun qo’yuvchi siyosatiga qarshi
qaratilgan
D) Turkistondagi Rossiya imperiyasining hukmronligiga
va uning mustamlakachilik siyosatiga qarshi qaratilgan
14. Andijon qo’zg’oloniga kim rahbarlik qildi?
A) Muhammad Ali
B) Abdurahmon Oftobachi
C) Ziyovuddin maxsum
D) Abdurahmon eshon
15. Dukchi eshon nomini olgan Muhammad Ali qaysi
yillarda yashab o’tgan?
A) 1828-1906-yillarda B) 1815-1894-yillarda
C) 1809-1865-yillarda D) 1846-1898-yillarda
16. Qachon Farg’ona vodiysining turli joylarida
Muhammad Ali boshchiligida qo’zg’olon bo’lishi haqida
gaplar tarqaladi?
54
A) 1892-yilning yoz faslida
B) 1881-yilning qish faslida
C) 1898-yilning bahor faslida
D) 1879-yilning kuz faslida
17. Qachon Muhammad Alining o’z odamlari orqali
atrofdagi qishloqlarga xabar tarqatib, qo’zg’olon
boshlash vaqti kelganligini e’lon qildi?
A) 1898-yil 18-iyun B) 1898-yil 20-may
C) 1898-yil 17-may D) 1899-yil 20-iyun
18. Andijonda mahalliy aholining mustamlakachilik jabr
zulmlariga qarshi norozilik harakatlari 1898-yil 17-may
kuni oshkora qo’zg’olon ko’rinishida boshlanib ketishiga
nima sabab bo’ldi?
A) Muhammad Ali atrofidagi qishloqlarga qo’zg’olon
boshlash vaqti kelganligi haqida o’z odamlari orqali
xabar tarqatilganligi
B) Muhammad Ali boshchiligidagi qo’zg’olonchilar
Andijon shahridagi harbiy kazarmaga hujum qilishi
C) qo’zg’olonchilarning Toshqin qishloqdagi telegraf
simlarini kesib tashlashlari
D) mahalliy aholi yerlarini rus dehqonlariga bo’lib berish
haqidagi farmonning e’lon qilinishi
19. Andijonda mahalliy aholining mustamlakachilik jabr-
zulmlariga qarshi norozilik harakatlarining oshkora
qo’zg’olon ko’rinishida boshlanib ketishiga nima sabab
bo’ldi?
A) «Harbiу holatda deb e’lon qilingan joylar haqida
Qoida»ni joriy qilinishi
B) o’lka ma’muriyati unumdor yerlarni musodara qilishi
C) Muhammad Alining o’z odamlari orqali atrofdagi
qishloqlarga xabar tarqatib, qo’zg’olon boshlash vaqti
kelganligini e’lon qilishi
D) tub aholi yashash sharoitlarining yaxshilashga harakat
qilmasligi
20. Dukchi eshon boshchiligidagi qo’zg’olonchilar ikkiga
bo’linib, ularning biriga kim boshchilik qildi?
A) Ziyovuddin maxsum
B) Abdurahmon Oftobachi
C) Muhammad Yoqub
D) Inog’omxo’ja Umriyoxo’jayev
21. Dukchi eshon boshchiligidagi qo’zg’olonchilar qaysi
qishloqqa yetib borganlarida mingboshi G’oyibnazar o’z
odamlari bilan ularga qo’shilgan?
A) Qutchi B) Tojikqishloq
C) Qo’yli D) Ketmontepa
22. Andijon qo’zg’olonidan keyin Nikolay II tomonidan
kim Turkiston general-gubernatori lavozimidan
chetlatilgan?
A) Kaufman В) Kuropatkin
C) Duxovskiy D) Vrevskiy
23. Andijondagi 1898-yil qo’zg’olonidan keyin podsho
Nikolay II Turkiston general-gubernatori general-
leytenant A.Vrevskiyni lavozimidan chetlatib, uning
vazifasini vaqtinchalik kimga yuklaydi?
A) Farg’ona viloyati harbiy gubernatori M.Skobelev
zimmasiga
B) Zarafshon okrugi harbiy gubernatori I.F. Abramov
zimmasiga
C) Sirdaryo viloyati harbiy gubernatori N.Korolkov
zimmasiga
D) Turkiston viloyati gubernatori F.Romanovskiy
zimmasiga
24. Kimning zimmasiga Andijon qo’zg’olonchilarni
batamon yo’q qilishga qaratilgan jazo ekspeditsiyasiga
shaxsan rahbarlik qilish ham topshirildi?
A) N.Korolkov В) M. Skobelev
C) I.F. Abramov D) F.Romanovskiy
25. Kim 1898-yil 20-may kuni Andijon qo’zg’olonini
ko’tarilishining oldini olmaganligi uchun Farg’ona
viloyat harbiy gubernatori va bir qancha amaldorlarni
lavozimidan bo’shatdi?
A) F.Romanovskiy B) I.F. Abramov
C) N.Korolkov D) M. Skobelev
26. Andijon qo’zg’oloni bostirilgach qancha kishi hibsga
olindi?
A) bir ming B) to’rt ming
C) uch ming D) ikki ming
27. 1898-yil Andijon qo’zg’oloni ishtirokchilaridan 380
kishi o’lim jazosiga mahkum etiladi. Shunda qaysi chor
ma’muri o’lim jazosini ko’paytirmaslik haqida
telegramma jo’natadi?
A) imperator vakili Sikolniy
B) Bosh vazir Stolipin
C) harbiy vazir Kuropatkin
D) Orenburg gubernatori Perovskiy
28. 1898-yilda bo’lib o’tgan qo’zg’olon nimani ko’rsatdi? 35. Qaysi voqeadan keyin podsho Nikolav II Turkiston
A) mahalliy aholining mustamlakachilik zulmiga qarshi
kurash olib borishlari mumkinligini
B) mahalliy aholining zamonaviy harbiy kurash usullarini A) 1898-yilgi Dukchi eshon qo’zg’olonidan keyin
takomillashtirishni
C) mahalliy aholining milliy-ozodlik yo’lida birlashish
zarurligini
D) mahalliy aholining harbiy qurol aslahaga ega
bo’lishligini
29. Turkiston o’lkasida XIX asrning oxirida bo’lib o’tgan vaziri bo’lgan?
Dukchi eshon qo’zg’aloniga asosiy sabab ... edi.
A) Qoqon xonligini qayta tiklash maqsadi
B) mardikoilikka olishdagi noxolisliklar
C) mustamlaka zulmining kuchayishi
D) paxtaga o’zgarmas davlat narxining belgilanishi
30. Andijon qo’zg’olonining ahamiyati nimadan iborat
bo’ldi?
A) mustamlakachilarga qo’rquv va vahima solib, mahalliy Darveshxon boshchiligidagi qo’zg’olon.
aholi bilan hisoblashish zarurligini ko’rsata olganligi
B) qat’iy tartib va intizom yo’qligi
C) keng xalq ommasiga ozodlik uchun kurash sari yo’l
ko’rsatdi va minglab odamlarni mustamlakachilik jabr-
zulmiga qarshi faol kurashishga ilhomlantirganligi
D) uning o’lka bo’ylab keng yoyilib ketmaganligi va
mahalliy aholining barcha tabaqalari unda ishtirok
etmaganligi
55
31. 1898-yilgi qo’zg’olondan so’ng qachon Farg’ona
vodiysida yana yangi qo’zg’olon boshlandi?
A) 1914-yil 1-avgustda В) 1899-yil 20-iyunda
C) 1916-yil 25-iyunda D) 1906-yil 12-martda
32. Chor Rossiyasi tomonidan Dukchi eshon
boshchiligidagi qo’zg’olon bostirilgan yildan 1 yil o’tib
sodir bo’lgan voqeani aniqlang.
A) Farg’ona vodiysida yangi qo’zg’olon ko’tarildi
B) Buxoro amirligida birinchi jadid maktabi faoliyat
yurita boshladi
C) Qoraqolpoqlarning buyuk shoiri Berdaq vafot etdi
D) Qo’qon shahrida Salohiddin donda ikkinchi jadid
maktabiga asos soldi
33. Qayer Rossiya imperiyasi uchun eng notinch,
to’xtovsiz norozilik harakatlari va qo’zg’olon bo’lib
turadigan hududga aylanib qoldi?
A) Kaspiyorti viloyati B) Kavkazorti hududi
C) Zarafshon vohasi D) Turkiston o’lkasi
34. Andijon qo’zg’oloni nima uchun mag’lubiyatga
uchradi?
1) uning o’lka bo’ylab keng yoyilib ketmaganligi va
mahalliy aholining barcha tabaqalari unda ishtirok
etmaganligi; 2) qat’iy tartib va intizom yo’qligi; 3)
qo’zg’olonchilarning tarqoqligi; 4) aniq reja ishlab
chiqmaganligi; 5) hamma bir vaqtda ko’tarilmaganligi; 6)
obro’li ruhoniylar mahalliy aholini qo’llab-
quvvatlamaganligi; 7) Buxoro va Xiva hukmdorlari yoram
qo’lini cho’zmaganligi.
A) 1,3,5,7 B) 2,4,6
C) 1,2,3,4,5,6,7 D) 1,2,3,4,5
general-gubernatori Vrevskiyni lavozimidan chetlatgan
edi?
B) 1916-yiigi Jizzax qo’zg’olonidan keyin
C) 1892-yilgi Toshotar voqeasidan keyin
D) 1878-yiIgi Yetimxon qo’zg’olonidan keyin
36. Quyidagi qaysi shaxs Andijonda Dukchi Eshon
qo’zg’oloni ko’tarilgan vaqtda Rossiya imperiyasi harbiy
A) G.K.Kerenskiy B) A.N.Kuropatkin
C) N.V.Korolkov D) Ye.S.Rvanishev
37. Qaysi javobda mustamlakachilik zulmiga qarshi
Turkiston o’lkasida ko’tarilgan qo’zg’olonlarning
xronologik ketma-ketligi to’g’ri ko’rsatilgan?
1) Andijon qo’zg’oloni; 2) Toshkentdagi "Vabo isyoni"; 3)
Mingtepadagi Yetimxon qo’zg’oloni; 4) Andijondagi
A) 2,4,1,3 B) 4,3,2,1
C) 3,4,2,1 D) 3,2,1,4
38. Quyidagi voqealar ketma-ketligi to’g’ri berilgan
javobni aniqlang.
1) Yetimxon boshchiligidagi qo’zg’olon; 2) Dukchi eshon
qo’zg’oloni; 3) Toshkentdagi "vabo isyoni"; 4)
Darvishxon boshchiligidagi qo’zg’olon
A) 1,3,4,2 B) 1,4,3,2
C) 4,1,3,2 D) 1,2,3,4
39. Andijon qo’zg’olonidan keyin Nikolay II tomonidan C) Turkiston o’lkasining aholisi mustamlakachilarga
kim Turkiston general-gubernatori lavozimidan qarshi jips kurash olib bora olishligini
chetlatilgan? D) Turkiston o’lkasining aholisini obro’li ruhoniylar
A) Korolkov B) Skobelev tomonidan qo’llab-quvvatlashligini
C) Duxovskiy D) Vrevskiy 2. Turkiston o’lkasi Rossiya imperiyasi bosib olingach ...
40. Andijonda Dukchi eshon qo’zg’oloni ko’tarilgan A) zamonaviy korxonalar barpo qilingan o’lkaga aylandi.
vaqtda Turkiston general-gubernatori bo’lgan shaxsni B) o’lkadan olinadigan foydalar bu hududni
aniqlang. rivojlantirishga sarflanadigan bo’ldi.
A) A.Kurapatkin B) A.Vrevskiy C) arzon xomashyo bazasiga, Rossiyada tayyorlangan
C) N.Karolkov D) S.Duxovskiy mahsulotiar uchun tayyor bozorga, uning aholisi esa
41. Andijondagi Dukchi eshon qo’zg’oloni tufayli arzon ishchi kuchiga aylandi.
lavozimidan chetlashtirilgan A.Vrevskiy o’rniga kim D) Rossiya sanoati mahsulotlari bilan O’rta Osiyo
Turkiston general-gubernatori etib tayinlandi? bozorlari to’ldirildi.
A) K.Kaufman B) A.Kuropatkin 3. XIX asrning ikkinchi yarmida Turkiston o’lkasida olib
C) S.Duxovskoy D) A.Samsonov borilgan milliy-ozodlik harakatlari mahalliy aholining
42. Andijondagi 1898-yilgi Dukchi eshon qo’zg’olonning turli ko’rinishlardagi chiqishlarida o’z aksini topishining
oldini olmaganligi uchun Farg’ona viloyat harbiy asosiy sababi qaysi holatlar tufayli ro’y berdi?
gubernatorini bir qancha amaldorlarni lavozimidan 1) soliq va majburiyatlarning og’irligi; 2) mahalliy
chetlashtirgan shaxsni aniqlang. boshqaruv vakillarining sotqinlarcha podsho
A) K.Skobelev B) F.Kaufman ma’murlariga xizmat qilishi; 3) Rossiya o’lkalaridan
C) N.Korolkov D) F.Girs ko’chirib keltirilgan aholiga yangi ekin maydonlarining
bo’lib berilishi; 4) narx-navolarning oshib ketganligi; 5)
43. Eshon ma’nosini beruvchi qatorni aniqlang.
turmush sharoitlarining yomonligi; 6) harbiy
A) shariat qoidalari va qonunlar ijrosi, sud ishlarini
garnizonlarni shaharlarga joylashtirilishi; 7) mahalliy
nazorat qilgan amaldor.
hunarmandlarni qo’shimcha soliqqa tortilishi.
B) dindorlar orasida obro’ qozongan diniy rahnamo
A) 2,4,6 B) 1,2,3,4,5,6,7
unvoni.
C) 1,3,5,7 D) 1,2,3,4,5
C) diniy-huquqiy masalalarni amal qilishili nazoratini
olib borgan diniy rahnoma. 4. XIX asrning ikkinchi yarmida Turkiston o’lkasida
D) shariat qoidalarining bajarilishi va amal qilinishi quyidagi qaysi holatlar tub joy aholi vakillarining
masalalari bilan shug’ullangan diniy rahnamo unvoni. ommaviy ravishdagi norozilik chiqishlarida ishtirok
etishiga olib kelgan edi?
44. Duk yasovchi hunarmand qanday nom bilan atalgan?
A) maktab va madrasalarda rus tili majburiy predmet
A) Dukchi B) Sangtaroshchi
sifatida o’qitilishi
C) Najjorchi D) Naftandozchi
B) mahalliy hunarmandlarni qo’shimcha soliqqa tortilishi
45. Duk nima? C) mahalliy aholi uchun tibbiy xizmat ko’rsatishning
A) ustki kiyim, uqali uzun va keng guldor yopinchiq. yo’qligi, yangi ishlab chiqarish va texnologiyalarning
B) quduqdan suv chiqaradigan charx. faqat imperiya manfaatlariga xizmat qilishi
C) charxpalak va chiqirlarga ariqdan yoki chiqir D) vaqf mulklarni tugatilishi
xandaqdan suv botirgich ko’za.
5. XIX asrning ikkinchi yarmida bo’lgan milliy-ozodlik
D) charxning yigirilayotgan ip o’ralib boriladigan qismi.
harakatlari nimasi bilan ahamiyatga ega bo’ldi?
46. Italyancha uycha, kulba ma’nosini beruvchi iborani A) o’lka xalqlarining deyarli barchasidan vakillar ishtirok
aniqlang. etganligi bilan
A) ekspeditsiya B) kazarma B) mahalliy boshqaruv vakillarining sotqinlarcha podsho
C) pristan D) zemstvo ma’murlariga xizmat qilishi
47. Harbiy qism joylashtirilgan maxsus bino ma’nosini C) uning o’lka bo’ylab keng yoyilib ketmaganligi va
anglatuvchi so’zni toping. mahalliy aholining barcha tabaqalari unda ishtirok
A) ekspeditsiya B) kazarma etmaganligi
C) pristan D) zemstvo D) Turkiston o’lkasining aholisini obro’li ruhoniylar
tomonidan qo’llab-quvvatlamasligi
20-§. Milliy-ozodlik harakatlarining ahamiyati 6. XIX asrning ikkinchi yarmida bo’lgan milliy-ozodlik
harakatlarida aholining qaysi tabaqalari ishtirok etdi?
1. XIX asrning ikkinchi yarmidagi milliy-ozodlik A) ilm-fan namoyondalari, dehqonlar va hunarmandlar
harakatlari nimani isbotladi? B) ilm-fan namoyondalari, shahar hunarmand-
A) Turkiston o’lkasining podsho hukumati tomonidan kosiblardan iborat aholining kambag’al qismi,
istilochilik yo’li bilan bosib olinganligini vatanparvar ruhoniylar, milliy g’ururini yo’qotmagan
B) Turkiston o’lkasining aholisi zamonaviy harbiy kurash mulkdorlar, savdogarlar
usullarini bilmasligini

56
C) mahalliy amaldorlar, chorakorlar, mardikorlar, milliy
g’ururini yo’qotmagan mulkdorlar, savdogarlar
D) dehqonlar, hunarmandlar, din ulamolari, qishloq
oqsoqollari, mingboshilar, qozilar va hatto katta mulk
egalari, savdogorlar
7. XIX asrniag ikkinchi yarmida bo’lgan milliy-ozodlik
qo’zg’olonlarda podsho hukumati nimani tushunib yetdi?
A) favquloddagi qonunlar joriy etish bilan o’lkada tartib
o’rnatib bo’lmasligini
B) o’lka tub aholisining mustaqillik va ozodlik yo’lidan
qaytmasligini, har qanday jabr-zulm, kuchli nazorat va
qattiq jazolar ularni ezgu niyatlaridan chekintirmasligini
C) mahalliy aholining ichki turmush tarziga
aralashmasligi
D) vaqf mulklarini tugatish mumkin emasligi
8. XIX asr oxiridagi qo’zg’olonlarining umumiy
xususiyatlari nimalardan iborat bo’lgan?
1) mahalliy aholining turli ko’rinishlardagi chiqishlarida;
2) o’lkaning turli hududlarida to’xtovsiz tarzda davom
etishida; 3) har bir qo’zg’olon boshqa joylarda ham
norozilik chiqishlarini ko’tarilishiga hamda u yerdagi
aholini ozodlik uchun mustamlakachilarga qarshi kurash
olib borishiga ruhan ta’sir ko’rsatishida; 4) obro’li
ruhoniylar mahalliy aholini qo’llab-quvvatlamaganligi; 5)
mahalliy aholining zamonaviy harbiy kurash usullarini
takomillashtirishni.
A) 1,2,3 B) 1,2,3,4,5
С) 1,3,5 D) 2,4,5
9. Ma’lumki, XIX asrning ikkinchi yarmidagi milliy-
ozodlik harakatlari vatanimiz tarixida milliy mustaqillik
va ozodlik kurashi sifatida muhim o’rin tutadi. Milliy-
ozodlik harakatida ishtirok etgan qaysi kurashchilar
millat kelajagi, vatan istiqloli va kelajak avlod taqdiri
uchun o’z hayotlarini fido qilganlar?
A) Po’latxon, Qurbonjon dodhoh, Yetimxon, Darvishxon,
Muhammad Ali eshon
B) Po’latxon, Aliquli, Hakimxo’ja, Abdurahmon eshon,
Solihbek dodhoh
C) Abdumalik to’ra, Bobobek, Jo’rabek, Yetimxon,
Darvishxon, Solihbek dodhoh
D) Abdurahmon Oftobachi, Iso Avliyo, Yetimxon,
Nasriddinbek
10. XIX asrning ikkinchi yarmidagi milliy-ozodlik
harakatlari umumiy maqsadini qayd eting.
A) vaqf mulklarini tiklash, narx-navolarni tartibga
keltirish
B) soliq va majburiyatlami tartibga solish
C) bosqinchilarni haydab chiqarish
D) vatan mustaqilligi, yurt ozodligi, xalq erkinligi
11. XIX asr oxirida Turkistondagi xalq qo’zg’olonlarining
asosiy sabablarini qayd qiling.
1) soliq va majburiyatlarning og’irligi; 2) mahalliy
boshqaruv vakillarining sotqinlarcha podsho
ma’murlariga xizmat qilishi; 3) Rossiya o’lkalaridan
ko’chirib keltirilgan aholiga yangi ekin maydonlarining
bo’lib berilishi; 4) narx-navolarning oshib ketganligi; 5)
turmush sharoitlarining yomonligi; 6) mahalliy aholi
57
uchun tibbiy xizmat ko’rsatishning yo’qligi; 7) yangi
ishlab chiqarish va texnologiyalarning faqat imperiya
manfaatlariga xizmat qilishi; 8) o’lkada ko’plab harbiy
garnizonlarni joylashtirilganligi; 9) mahalliy
hunarmandlarga qo’shimcha soliq solinishi.
A) 1,2,3,4,5,6,7 В) 1,2,3,4,5,6,7,8,9
C) 2,4,6,8 D) 1,3,5,7,9
21-§. XIX asr ikkinchi yarmi – XX asr boshlarida
qoraqalpoqlarning hududiy joylashuvi va ijtimoiy hayoti.
1. Tarixan qoraqalpoqlar qayerlarda yashab kelganlar?
A) Amudaryoning o’rta oqimida, daryoning har ikkala
qirg’og’ida va Kaspiy dengiziga quyiladigan yerlarda
B) Zarafshonning quyi va o’rta oqimida, daryoning har
ikkala qirg’og’ida hamda Balxash ko’li sohillarida
C) Sirdaryoning yuqori oqimida, daryoning har ikkala
qirg’og’ida va Qora dengiziga quyiladigan yerlarda
D) Ural, so’ngra Volga bo’ylarida, undan keyin esa Orol
atrofi hamda Sirdaryoning quyi havzalari etaklarida
2. Tarixan qoraqalpoqlar yashab kelgan hududlarni
ketma-ketligi to’g’ri ko’rsatilgan qatorni aniqlang.
A) Amudaryoning o’rta oqimida, Volga bo’ylari, Ural
B) Orol atrofi hamda Sirdaryoning quyi havzalari
etaklari, Zarafshonning quyi va o’rta oqimida
C) Ural, Volga bo’ylari, Orol atrofi hamda Sirdaryoning
quyi havzalari etaklari
D) Volga bo’ylari, Ural, Orol atrofi hamda Sirdaryoning
quyi havzalari etaklari
3. Qoraqalpoqlarning ko’chib yashashlariga ko’proq
nima sabab bo’ldi?
A) tashqi omillar B) ichki omillar
C) ko’chmanchilik turmush tarzi D) qurg’oqchilik
4. Qachon qoraqalpoqlar quyi Amudaryo havzasi,
Orolning janub va janubi g’arb tomonlarida muqim hayot
tarziga o’ta boshladilar?
A) XIX asr o’rtalarida В) XIX asr oxirida
С) XX asr boshlarida D) XIX asr boshlarida
5. XIX asr boshlarida qoraqalpoqlar qaysi hududlarda
muqim hayot tarziga o’ta boshlaganligini aniqlang.
A) Quyi Amudaryo havzasi, Orolning janubi va janubi-
g’arbiy qismlarida
B) Amudaryo va Sirdaryoning quyi qismi
C) Orol dengizining sharqiy va janubi-charqiy qismida
D) Quyi Sirdaryo havzasi, Orolning sharqiy qismlarida
6. Qoraqalpoqlar tashqi hujumlar natijasida qaysi davlat
fuqaroligiga o’tganlar?
A) Buxoro amirligi B) Xiva xonligi
C) Qo’qon xonligi D) Xiva xonligi va Buxoro
amirligi
7. Qoraqalpoqlar qaysi hududdagi sho’rxok yerlarini
o’zlashtirdilar?
A) Quyi Sirdaryoning B) O’rta Amudaryoning
C) Yuqori Amudaryoning D) Quyi Amudaryoning
8. Qoraqalpoqlarning asosiy mashg’ulotini aniqlang.
A) dehqonchilik va chorvachilik A) chorvachilik va baliqchilik
B) chorvachilik va baliqchilik B) hunarmandchilik va chorvachilik
C) dehqonchilik va hunarmandchilik C) dehqonchilik, chorvachilik, baliqchilik va ovchilik
D) hunarmandchilik va chorvachilik D) dehqonchilik va hunarmandchilik
9. XIX asr o’rtalarida qoraqalpoqlar qaysi davlat 19. Qoraqalpoqlar asosan qanday buyumlarni tayyorlash
hukmronligi ostida bo’lgan? bilan shug’ullanar edilar?
A) Qo’qon xonligi B) Buxoro amirligi A) idish-tovoqlar
C) Xiva xonligi D) Xiva xonligi va Buxoro B) ro’zg’or uchun zarur buyumlarni
amirligi C) diniy marostalarda islilatiladigan buyumlar
10. XIX asr o’rtalarida qoraqalpoqlar qaysi hududlarda D) ip-gazlama va ipak matolar, kiyim-kechak, sandiqlar.
yashagan? 20. XIX asrning II yarmida qoraqalpoq xalqi amaliy
A) Amudaryoning har ikkala qirg’og’ida va Orol san’atining qaysi turlari yuqori darajada rivojlangan?
dengiziga quyiladigan yerlarda 1) o’tovlar uchun o’ymakor eshiklar; 2) turli
B) Sirdaryoning har ikkala qirg’og’ida va Orol dengiziga taqinchoqlar; 3) uy-ro’zg’or buyumlari; 4) arava
quyiladigan yerlarda g’lldiraklari; 5) gilam to’qish; 6) o’tovlar uchun yog’och
C) Zarafshonning har ikkala qirg’og’ida va Orol derazalar; 7) kashtachilik; 8) naqshinkor ustunlar.
dengiziga quyiladigan yerlarda A) 2,4,6,8 B) 1,4,5,6 C) 3,5,6,8 D) 1,3,5,7
D) Amudaryoning o’rta oqimida, daryoning har ikkala 21. XIX asrda qoraqalpoqlarning qaysi urug’iar «o’n to’rt
qirg’og’ida va Kaspiy dengiziga quyiladigan yerlarda urug’» -aris (urug’) birlashmasini tashkil qilgan?
11. XIX asr o’rtalarida qoraqalpoqlarning soni qancha A) aris-qo’ng’irot
bo’lgan? B) shulluk va joungur
A) taxminan 80 ming nafar C) o’n to’rt urug’ va joungur
B) taxminan 90 ming nafar D) xitoy-qipchoq, mang’it va kenagas qabilalari
C) taxminan 100 ming nafar 22. XIX asrda qoraqalpoq arislar orasida eng yirigini
D) taxminan 150 ming nafar aniqlang.
12. XIX asr o’rtalarida qoraqalpoqlar ... A) mang’it B) o’n to’rt urug’
A) beklarbegi lavozimini tayinlagan. C) kenagas D) aris-qo’ng’irot
B) Quyi Amudaryo havzasi, Orolning janubi va janubi 23. XIX asrda qoraqalpoqning harbiy kuch borasida
g’arb tomonlarida muqim hayot tarziga o’ta boshladilar. ikkinchi o’rinda qaysi aris turar edi?
C) Xiva xonligi fuqoroligiga o’tadilar. A) xitoy-qipchoqlar B) aris-kenagaslar
D) soni taxminan 100 ming nafardan oshmagan. C) aris-qo’ng’irotlar D) aris-qipchoqlar
13. XIX asr o’rtalarida qoraqalpoqlarga berilgan yerlar 24. Qaysi aris shulluk va joungurni birlashtirgan?
kimning mulki sanalgan? A) qo’ng’irotlar B) xitoy-qipchoqlar
A) xonlik B) jamoa C) kenagaslar D) mang’itlar
C) yirik oilalar D) bek va ruhoniylar
25. Qoraqalpoqlarning "o’n to’rt urug’" birlashmasini
14. Qoraqalpoqlarni boshqarish qulayroq bo’lishi uchun tashkil qilgan urug’lar nomini aniqlang.
kim «Qoraqalpoq ulusi»ni shakllantirdi? 1) Shulluk; 2) Joungur; 3) Xitoy-qipchoq; 4) Mang’it;
A) Avaz Muhammad B) Abulg’ozixon 5) Kenegas; 6) Qo’ngirot; 7) Qo’ldovli.
C) Muhammad Rahim I D) Muhammad Rahim II A) 3,6 B) 3,4,5 C) 1,2,7 D) 4,5,6
15. «Qoraqalpoq ulusi»ni boshqarish kimning ixtiyorida 26. XIX asr ikkinchi yarmida qoraqalpoqlarda qaysi hol
edi? tabaqalanish jarayonining kuchayishini yanada
A) jamoaning B) xonning tezlashtirdi?
C) beklarning D) yirik mulkdorlarning A) urug’ oqsoqollari, ruhoniylar va biylarning ulushi
16. XIX asr o’rtalarida qoraqalpoqlarning yirik katta miqdorni tashkil qilganligi
guruhlarini kim boshqargan? B) qoraqalpoqlarning o’troq turmush tarziga o’tilishi
A) devonbegi va dodhoh B) qozikalon va raiskalon C) qoraqalpoqlarning Xiva xonligi tasarufiga o’tishi
C) otaliq va beglarbegi D) qo’shbegi va mehtar D) «Qoraqalpoq ulusi»ni shakllantirilishi
17. Qoraqalpoqlar orasida sudlarning qanday shakli 27. Qoraqalpoq urug’larini boshqarish kimlarning qo’lida
mavjud edi? bo’lgan?
A) qozilar sudi va "xalq" sudlari A) Qoraqalpoq ulusi
B) viloyat boshqaruvining sud bo’limlari va Devonning B) urug’ oqsoqollari va ruhoniylar
sudlov bo’limi C) biy va uning oqsoqollari
C) uchastka mirovoy sudlari va uyezd sudlari D) ruhoniylar va biylari
D) qozilar sudi va biylar 28. Qoraqalpoq urug’ biylarini kim tayinlar va uning
18. XIX asrning ikkinchi yarmi qoraqalpoqlarning asosiy mansabga tayinlanganligini tasdiqlovchi yorliq berar edi?
mashg’ulot turlarini qayd eting.

58
A) devonbegi B) Xiva xonlari 7. XIX asrning II yarmida chorvachilik bilan
C) Qoraqalpoq ulusi D) inoq shug’ullanuvchi har bir oiladan olingan zakot miqdori
29. Butun qoraqalpoq urug’larini boshqarish, soliqlarni qanchani tashkil etgan?
undirish, harbiy xizmatni o’tash majburiyatlariga doir A) 40 bosh qoramol uchun 10 so’m, 40 bosh qo’y va echki
ishlarni tartibga solish maqsadida beklarbegi lavozimi uchun 3 so’m 50 tiyin
tayin etilgan? B) 40 bosh qoramol uchun 9 so’m, 40 bosh qo’y va echki
A) XIX asrning ikkinahi yarmida uchun 2 so’m 50 tiyin
B) XIX asrning boshlari C) 40 bosh ot uchun 9 so’m, 40 bosh qoramol uchun 2
C) XIX asrning oxirlari so’m 50 tiyin
D) XX asr boshlari D) 40 bosh ot va tuya uchun 9 so’m, 40 bosh boshqa
mollar uchun 3 so’m 50 tiyin
30. Qoraqalpoqlarda beklarbegi vakolatiga kirmaydigan
vazifani aniqlang. 8. XIX asrning ikkinchi yarmida qoraqalpoqlarda ariq
A) Urug’larni boshqarish qazish ishlarida qatnashish necha kun davom etgan?
B) soliqlarni undirish A) 20 kun B) 45 kun C) 30 kun D) 12 kun
C) sud ishlarni amalga oshirish 9. XIX asrning ikkinchi yarmida qoraqalpoqlarda ariq
D) harbiy xizmatni o’tash ishlarini tartibga solish qazish majburiyatlariga kimlar jalb qilingan?
31. XIX asrning II yarmida Xivadan yuborilgan musulmon A) har jamoadan beshta erkak kishi
ruhoniylariga qoraqalpoq xalqi orasida islom dini B) har oiladan bitta erkak kishi
asoslarini C) har qishloqdan o’n nafar erkak kishi
mustahkamlashdan tashqari yana qanday vazifalar D) har tumandan ming nafar erkak kishi
yuklatilgan? 10. Ma’lumki, qoraqalpoqlarda urush holatlarida
A) qoraqalpoq yoshlarini Xiva madrasalariga jo’natib aholining majburiy harbiy xizmatga chaqirilishi ham
turish asosiy majburiyatlardan biri edi. Bunda har bir jamoa
B) qoraqalpoqlarning islom dini va shariat qoidalaviga qancha askar berishlari lozim bo’lgan?
amal qilishlari ustidan nazorat o’rnatish A) 500 tadan 1000 gacha
C) u yerda masjid va madrasalar barpo etish ishlariga B) 1000 tadan 2000 gacha
boshchilik qilish C) 2000 tadan 3000 gacha
D) sud ishlarini amalga oshirish D) 3000 tadan 4000 gacha
11. Ma’lumki, askar yetkazib bera olmagan qoraqalpoq
22-§. Soliq va majburiyatlar xalq qo’zg’olonlari.
jamoalari qo’shimcha soliq to’lagan. Safarbarlik paytida
1. Qoraqalpoqlardan olinadidan yer solig’ini aniqlang. bunday jamoalardan qancha miqdorda pul yig’ilgan?
A) solg’ut B) xiroj A) 180 ming so’mdan 250 ming so’mgacha
C) qozon puli D) so’ysun B) 100 ming so’mdan 150 ming so’mgacha
2. Qoraqalpog’larda ushr solig’i kimlar foydasiga C) 280 ming so’mdan 350 ming so’mgacha
undirilgan? D) 120 ming so’mdan 150 ming so’mgacha
A) hukmdor B) yirik mulkdorlar 12. Qoraqalpoqlar Xiva xonligi tarkibiga kirganlaridan
C) ruhoniylar D) jamoa so’ng turli soliq va majburiyatlarga tortilgan. 180 ming
3. Urush paytlarida qoraqalpoqlar quyidagi soliqlardan so’mdan 250 ming so’mgacha undiriladigan pul yig’imi
qay birini to’lar edilar? nima sababdan olinardi?
A) «qo’nalg’a» B) «qozon puli» A) ariq qazish ishlariga erkak yetkazib bermagan
C) «hachi» D) «so’у sun» jamoalardan qo’shimcha to’lov sifatida.
4. Chorvachilik bilan shug’ullanuvchi qoraqalpoqlar har B) safarbarlik vaqtida askar yetkazib bera olmagan
bir oila chorva mollarining qancha miqdorda zakot solig’i jamoalardan qoshimcha soliq sifatida.
tariqasida to’lagan? C) qoraqalpoqlar yashayotgan hududlarni qo’riqlash
A) o’ndan bir qismini B) yigirmadan bir qismini uchun yuborilgan askarlarga maosh to’lash maqsadida.
C) o’ttizdan bir qismini D) qirqdan bir qismini D) xonlik hududlaridan ularga joy berilganligi uchun
to’lov tariqasida.
5. XIX asrning ikkinchi yarmida qoraqalpoq aholidan 40
bosh qoramol uchun pul hisobida qancha miqdorida zakot 13. Rossiya mustamlakachi kuchlari Xiva xonligini
olingan? parokandalikka uchratish uchun qaysi usuldan
A) 15 so’m B) 9 so’m C) 20 so’m D) 19 foydalangan?
so’m A) turkman sardorlari hamda qoraqalpoq oqsoqol va
biylarini Xiva xoniga qarshi qo’ydi
6. XIX asrning ikkinchi yarmida qoraqalpoq aholidan 40 B) Buxoro amirini Xiva xoniga qarshi gij-gijladi
bosh qo’y va echki uchun pul hisobida qancha miqdorida C) Xiva xonligi hududlarida talonchilik yurishlari
zakot olingan? uyushtirib turdi
A) 2 so’m 50 tiyin B) 9 so’m D) qoraqalpoq xalqini o’z tomoniga og’dirib oldi
C) 12 so’m 50 tiyin D) 20 so’m 50 tiyin
14. 1845-1855-yillarda Xiva xonligi taxtida kim o’tirgan?
59
A) Olloqulixon A) keskin bostirishga harakat qilgan.
B) Asfandiyorxon B) pul-mablag’lar va harbiy yordam yuborish bilan
C) Muhammad Rahimxon II qo’llab-quvvatlashga uringan.
D) Muhammad Aminxon C) chegara tomonlarning muhafazasini kuchaytirishga
15. Qaysi Xiva xoni hukmronligi davrida Rossiya urindi.
imperiyasining O’rta Osiyoga harbiy tahdidi kuchayib D) qo’llab-quvvatlamagan va ushbu davlatlarga ushbu
ketdi? qo’zg’olonlarni oldini olishga chaqirgan.
A) Muhammad Rahimxon II 23. Said Muhammadxon qachon Xiva taxtiga o’tiradi?
B) Muhammad Aminxon A) 1891-yili B) 1858-yili
C) Olloqulixon C) 1853-yili D) 1856-yili
D) Asfandiyorxon 24. Qoraqalpoqlarning Xiva xoniga qarshi qo’zg’oloni
16. Rossiya imperiyasi kimlarni Xiva xoniga qarshi qo’yib, rahbari Ernazarbiy tomonidan qurdirilgan qal’ani
xonlikni parokandalikka uchratishga urindilar? aniqlang.
A) turkman sardorlari bilan qoraqalpoq oqsoqol va A) Yangi qo’rgon В) Qamishqo’rg’on
biylarini C) Julek D) Qozoqdaryo
B) qozoq sardorlari bilan qoraqalpoq mulkdorlarini 25. 1856-yilda Sayid Muhammadxon Xiva taxtiga
C) dehqonlar va hunarmandlarni o’tirgach, Ernazarbiy qo’zg’olonini bostirish uchun katta
D) qashshoq aholini qo’shin yuboradi. Buni eshitgan Ernazarbiy qaysi
17. XIX asrning ikkinchi yarmida Xiva xonligi bilan qaysi qo’rg’onga joylashib olib, mudofaa jangiga tayyorgarlik
davlat o’rtasida hududiy nizolar mavjud edi? ko’rgan edi?
A) Qo’qon xonligi B) Afg’oniston A) Taxtapul qo’rg’oniga
C) Buxoro amirligi D) Eron B) Qozoqdaryo qo’rg’oniga
C) Sariqatao’ qo’rg’oniga
18. Rossiya imperiyasi XIX asrning ikkinchi yarmida Xiva
D) Babish mutlo qo’rg’oniga
xonligiga nisbatan qanday siyosatni yurgizgan?
A) do’stona bo’lib, g’animlarga qarshi kurashish uchun 26. Ernazarbiy boshchiligidagi qo’zg’olonini bostirish
harbiy jihatdan yordam berib turgan uchun kim jo’natilgan?
B) o’zbek, turkman, qirg’iz, qozoq hamda qoraqalpoq A) Kunxo’ja
xalqlarini bir-biriga qarshi qo’yib, hatto turkman, B) Polvonniyoz Yusupov
qoraqalpoq, qirg’iz, qozoq urug’ boshliqlarini katta pul C) Muhammadniyoz
evaziga sotib olish D) Oydo’stbiy
C) yaxshi qo’shnichilik bo’lib, savdo-sotiq rivoji uchun
27. Kim Ernazarbiy qo’zg’olonini bostirish uchun katta
turli soliq va bojlardan xivalik savdogarlarni ozod qilib
qo’shin yuboradi?
qo’ygan
A) Buxoro amiri Muzaffarxon
D) birgalikda umumiy dushmanlarga qarshi harbiy
B) Xiva xoni Said Muhammadxon
yurishlar uyushtirish
C) Qo’qon xoni Xudoyorxon
19. 1855-yil qoraqalpoqlarning Ernazarbiy D) Xiva xoni Asfandiyorxon
boshchiligidagi qo’zg’olon boshlanadi. Ernazarbiy
qoraqalpoqlarning qaysi qabilasidan bo’lgan? 28. Xiva xoni kimni Ernazarbiy qo’zg’olonini tor-mor etish
A) qo’ldovli B) mang’it C) qo’ng’irot D) ming yubordi?
20. Ernazarbiy boshchiligidagi qo’zg’olon ishtirokchilari A) Abdurahmon Oftobachi
nimani e’lon qiladilar? B) turkman jangovar kuchlari boshlig’i Otamurodxon
A) Xiva xonini taxtdan tushirilganligini C) qoraqalpoq oqsoqoli Bobo Go’klan
B) barcha vakolatlar "Qoraqalpoq ulusi"ga o’tganligini D) yasovulboshi Muhammadniyoz
C) qoraqalpoqlar bundan buyon Xiva xonligiga 29. Qoraqalpoqlarning Ernazarbiy qo’zg’olonini bostirish
bo’ysunmasligini uchun yuborilgan Muhammadniyoz qaysi davlat
D) Xiva xonini qoraqalpoqlarga muhtoriyat berilganligini lavozimida faoliyat ko’rsatgan?
21. Qo’zg’olon rahbari Ernazarbiy nimaga intilardi? A) Qo’ng’irot hokimi B) yasovulboshi
A) qoraqalpoq aholisini turli majburiyat va qonunsiz C) mehtar D) bosh qo’mondon
soliqlardan ozod etishga 30. Ernazarbiy Xivadan qo’zg’olonni bostirish uchun
B) mustaqil qoraqalpoq davlatini tuzishga qo’shin yuborilganini eshitgach ...
C) ruslar ta’sirida bo’lgan qozoq urug’ boshliqlaridan A) o’zi qurdirgan Qozoqdaryo qo’rg’oniga joylashib olib,
biri Zarliqni xon qilib ko’tarish va natijada Rossiya mudofaa jangiga tayyorgarlik ko’rdi.
imperiyasi tobeligiga o’tishga B) Rossiya hukumatidan yordam so’rab murajaat qildi.
D) barcha vakolatlar "Qoraqalpoq ulusi"ga o’tishga C) Oqmachit qal’asiga chekinish haqida ko’rsatma berdi.
22. Rossiya imperiyasi tobeligiga o’tishga harakat qilgan D) turkman va qozoq ovullariga yordam so’rab chopar
Xiva xoniga qarshi qo’zg’oloni rahbari Ernazarbiy yubordi.
qo’zg’olon va xatti-harakatlarini podsho hukumati ...
60
31. Ernazarbiy boshchiligidagi qo’zg’olonni oxirigacha C) xonlikda qo’shimcha soliqni joriy etilishi
qo’llab-quvvatlashga ahd qilgan guruhlar qayerda panoh D) podsho Rossiyasidan ko’chib kelganlarga unumdor
topishadi? yerlarni ajratilishi
A) Qozoqdaryo qo’rg’onidan
23-§. Qoraqalpoqlar Turkiston general-gubernatorligi
B) Janaqal’adan
tarkibida
C) Oqmachit qal’asidan
D) Ko’ko’zak qal’adan
1. Qachonga kelib qoraqalpoqlar deyarli o’troq turmush
32. Ernazarbiy boshchiligidagi qo’zg’olonni oxirigacha kechira boshladilar?
qo’llab-quvvatlashga ahd qilgan guruhlar podsho A) XIX asr 70-yillariga kelib
hukumatidan nima so’rab murojaat qildilar? B) XIX asr 60-yillari boshlariga kelib
A) Xiva xoniga siyosiy bosim o’tkazishni C) XIX asr 50-yillarning boshlarida
B) qoraqalpoqlarni Rossiya imperiyasi fuqaroligiga D) XIX asr 80-yillari o’rtalarida
o’tkazilishini
2. 1868-yilda Rossiya gazetalaridan biri shunday yozadi:
C) qo’shin jo’natishni
«Bu xalqning asosiy va deyarli birdan bir hunari
D) ko’chib o’tish uchun Rossiya hududidan joy ajratishni
dehqonchilikdir, mehnatsevarlik sharofatidan ... yerlari
33. Ernazarbiy qo’zg’oloni ... hukmdorligi davrida yaxshi sug’oriladi va hech qayerda, hatto chig’lr bilan
bostirilgan. ko’tariladigan joylarda ham suv taqchilligi sezilmaydi».
A) Said Muhammadxon Ushbu so’zlar qaysi xalq haqida ketyapti?
B) Muhammad Rahimxon II A) qozoqlar B) turkmanlar
C) Muhammad Rahimxon I C) o’zbeklar D) qoraqalpoqlar
D) Muhammad Aminxon
3. Quyidagi qaysi voqealardan so’ng Amudaryoning o’ng
34. Qaysi shahar 1858-1859-yillarda qoraqalpoqlarning qirg’og’ida joylashgan qoraqalpoqlar yashaydigan
markaziga aylandi? yerlari Rossiya imperiyasiga qo’shib olindi?
A) Xo’jayli shahri B) Qo’ng’irot shahri A) A.Bekovich-Cherkasskiy boshchiligidagi
C) Chimboy shahri D) Oqmachit ekspeditsiyasining harbiy yurishidan keyin
35. Xiva xoni 1858-1859-yillarda bo’lib o’tgan qo’zg’olon B) V. Perovskiy boshchiligidagi qo’shinlarning Xiva
ishtirokchilarni shafqatsiz jazolash va tor-mor keltirishni xonligiga qarshi yurishidan keyin
kimga topshirdi? C) Podsho hukumati qo’shinlarining 1873-yil Xiva
A) turkman jangovar kuchlari boshlig’i Otamurodxonga xonligiga bosqinchilik yurishidan va Gandimiyon
B) yasovulboshi Muhammadniyoz shartnomasi imzolanganidan keyin
C) Muhammad Nazar inoq D) "Majburiyatlar akti" imzolanganidan keyin
D) Qo’ng’irot hokimi Muhammad Yaqub mushrif 4. Amudaryo bo’limi Turkiston general-
36. 1858-1859-yillarda Xiva xoniga qarshi ayrim gubernatorligining qaysi viloyati tarkibida tashkil etildi?
qoraqalpoq urug’lari ko’targan qo’zg’olonni bostirish A) Sirdaryo viloyati B) Kaspiyorti viloyati
kimga topshirildi? C) Zarafshon viloyati D) Farg’ona viloyati
A) Otamurodga B) Muhammadniyozga 5. Gandimiyon shartnomasi imzolanganidan keyin
C) Qutlug’murodxonga D) Qulibekka qoraqalpoqlarning qaysi hududdagi qismi Xiva xonligi
37. 1881-1891-yillarda Biybozor va Nukus volostida tarkibida qoladi?
mustamlakachilarga qarshi kim boshchiligida xalq A) Amudaryoning o’ng qirg’og’idagi
qo’zg’oloni bo’lib o’tdi? B) Sirdaryoning chap qirg’og’idagi
A) Oydo’stbiy B) Mamanbotir C) Amudaryoning chap qirg’og’idagi
C) Esangeldi mahram D) Bobo Go’klan D) Zarafshonning o’ng qirg’og’idagi
38. Qoraqalpoq xalqining jiddiy tus olgan va qariyb o’n 6. Amudaryo bo’limida qoraqalpoqlar soni qariyb qancha
yil davom etgan qo’zg’oloni rahbarini aniqlang. kishini tashkil etardi?
A) Ernazarbiy B) Maman botir A) 90 ming kishi B) 70 ming kishi
C) Oydo’stbiy D) Bobo G’oklan C) 100 ming kishi D) 170 ming kishi
39. Dehqonlarning ahvoli og’irlashishi oqibatida 7. Amudaryo bo’limida qoraqalpoqlar soni jami aholining
nechanchi yilda Nukus volostida va Qo’ng’irot bekligida necha foizini tashkil etar edi?
norozilik harakatlari amalga oshirildi? A) 38,5 % ini B) 68,7 % ini
A) 1881-yilda B) 1859-yilda C) 75,6 % ini D) 48,6 % ini
C) 1891-yilda D) 1900-yilda 8. Amudaryo bo’limida Rossiyadan ko’chib kelgan
40. Nimaning oqibatida 1900-yil Nukus volosti va qancha odamlar yashagan?
Qo’ng’irot bekligida norozilik harakatlari amalga A) qariyb ikki ming kishi
oshirildi? B) qariyb ming kishi
A) qurg’oqchilik yuz berishi C) qariyb uch ming kishi
B) dehqonlarning ahvoli og’irlashishi D) qariyb bir yarim kishi

61
9. Amudaryo bo’limida Rossiyadan ko’chib kelgan D) paxta tozalash va baliqchilik
odamlar qayerlarda yashardi? 18. Qachondan qoraqalpoqlarda savdo-sotiq
A) Qo’ng’irot, Ko’hna Urganch va Hozarasp munosabatlari rivojlanib bordi?
B) Ashxabad, Tajan va Qizilarvat A) XIX asrning 60-yillarida
C) Petro-Aleksandrovsk, Uralskiy posyolkasida va Nukus B) XIX asrning 90-yillarida
qishlog’ida C) XIX asrning 80-yillarida
D) Kazlinsk, Aralsk va Krasnovodskda D) XIX asrning 70-yillarida
10. Petro-Aleksandrovsk hozirda qaysi nom bilan ataladi? 19. Qayerda qoraqalpoq aholi yashaydigan tumanlarni
A) To’rtko’l B) Beruniy iqtisodiy jihatdan birlashtirgan shahar bozori vujudga
C) Chimboy D) Shumanay keldi?
11. Amudaryo bo’limida Rossiyadan ko’chib kelgan A) Qo’ng’irotda B) Chimboyda
odamlarning aksariyati kimlardan iborat edi? C) Kegaylida D) Xo’jayli
A) 1865-yilda «Turkiston viloyatini idora qilish 20. Qoraqalpoq hunarmand va dehqonlari bozor
to’g’risidagi Muvaqqat Nizom»i bo’yicha ko’chib kelgan bo’ladigan kunlarda o’z mahsulotlarini sotish uchun
rus dehqonlari qayerga kelishar edi?
B) 1867-yilda Turkiston general-gubernatorligi tashkil A) Xo’jayli B) Mang’it
etilganidan so’ng iste’folga chiqarilgan zobitlar C) Qo’ng’irot D) Chimboy
C) 1875-yilda podsho hukumati tomonidan armiya xizmati
21. Qoraqalpoqlarning qaysi shahri Rossiya imperiyasi va
to’g’risidagi yangi nizomga bo’ysunmagani uchun bu
Xiva xonligining asosiy iqtisodiy markazlari bilan
yerga surgun qilib kо’chirilgan Ural kazaklari
bog’lardi?
D) 1873-yilda imzolangan Gandimiyon sulhidan so’ng
A) Chimboy B) Qo’ng’irot
Rossiyadan ko’chirib keltirilgan rus kazaklari
C) Mang’it D) Xo’jayli
12. Amudaryo bo’limidagi Ural kazaklari asosan qanday
22. 1914-yilda qoraqalpoqlar yashaydigan joylarda
mashg’ulot bilan shug’ullanishgan?
nechta umum ta’lim maktabi bo’lgan va u yerda necha
A) dehqonchilik B) baliq ovlash bilan
nafar o’quvchi o’qir edi?
C) hunarmandchilik D) chorvachilik
A) oltita umumta’lim maktabda 400 nafar o’quvchi
13. Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olingach Xiva B) yettita umumta’lim maktabda 500 nafar o’quvchi
xonligi hududida qoraqalpoqlar soni necha foizni tashkil C) to’rtta umumta’lim maktabda 200 nafar o’quvchi
etar edi? D) beshta umumta’lim maktabda 350 nafar o’quvchi
A) 3,8 % ni B) 48,6 % ni
23. 1914-yilda qoraqalpoqlar yashaydigan joylarda
C) 14,3 % ni D) 8,7 % ni
nechta kasalxona va feldsherlik punkti bo’lgan?
14. Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olingach Xiva
A) uchta B) ikkita
xonligi hududida qoraqalpoqlar soni qancha kishini
C) to’rtta D) beshta
tashkil etar edi?
A) qariyb 42 ming kishini 24. XIX asrning 70-yillarida qoraqalpoq biylar,
B) qariyb 35 ming kishini yuzboshilar, mulla va eshonlarning yer mulklari qancha
C) qariyb 25 ming kishini tanobgacha bo’lgan?
D) qariyb 70 ming kishini A) 10 ming B) 25 ming C) 30 ming D) 15
15. XIX asrning oxiri-XX arning boshlarida har ikkala ming
hududda yashaydigan qoraqalpoqlarning qancha foizi 25. XIX asrning 70-yillarida qoraqalpoq oddiy xalq
yersiz dehqonlar bo’lgan? tomorqalari qancha tanobni tashkil etardi?
A) 70% dan ziyodi B) 50% dan ziyodi A) 5-6 B) 4-5 C) 3-4 D) 1-2
C) 40% dan ziyodi D) 30% dan ziyodi 26. 1871—1872-yillar ma’lumotlariga qaraganda,
16. Qoraqalpoqlarda quyidagi qaysi sabab tovar pul qoraqalpoq urug’ining aksariyat oddiy a’zolari chorvaga
munosabatlarini o’zgartirib yubordi? ...
A) qoraqalpoqlarni Xiva xonligiga qo’shib olinishi A) ega bo’lishmagan.
B) Amudaryo bo’limini taskil etilishi B) ko’proq ega bo’lishgan.
C) 1870-yillarning boshlariga kelib qoraqalpoqlarning C) ozroq ega bo’lishgan.
deyarli o’troq turmush kechira boshlashi D) ega bo’lish uchun yirik mulkdorning yerida ishlab
D) qoraqalpoqlar yashab kelgan hududlarga Rossiya berishi kerak edi.
kapitalining kirib kelishi 27. 1871-1872-yillar ma’lumotlariga qaraganda,
17. Qoraqalpoqlar yashaydigan hududlarda dastlabki qoraqalpoqlardagi ayrim boylar nechta qoramol va qo’y-
sanoat korxonalari qaysi sohalarda vujudga kelganligini qo’ziga ega edi?
aniqlang. A) ming boshgacha qoramol va 2,5 ming boshgacha
A) spirt ishlab chiqarish va tamaki B) ming boshgacha qoramol va 3,5 ming boshgacha
B) paxta tozalash va to’qimachilik C) ming boshgacha qoramol va 1,5 ming boshgacha
C) to’qimachilik va baliqchilik D) ming boshgacha qoramol va 4,5 ming boshgacha

62
28. Qoraqalpoqlarda "jarmshi" nima? B) buxorolik Maman botir
A) boylarning yordam sifatida o’z qarindoshlariga yerni C) qo’qonlik bahodir Sodiq
hosilning teng yarmi hisobiga berishi D) xorazmlik Esangeldi mahram
B) boylar tomonidan yersiz va chorvasiz qolgan 10. "Qirqqiz" dostonining bosh g’oyasi nimalardan
dehqonlar eng ayovsiz tarzda ezib ishlatilishi iborat?
C) butun qishloq aholisini katta va kichik kanallarni A) qoraqalpoq xalqining Xiva xonligi tobeligiga tushib
tozalashga safarbar etish majburiyati qolgan davrdagi og’ir ahvoli, erksiz turmushidan
D) xon ovida qatnashish uchun lashkarlikka kelish B) hukmron tabaqalar kirdikorlarini fosh etishdan
C) yuksak vatanparvarlik hissi va ona vatanga, xalqqa
24-§. XIX asrning ikkinchi yarmi-XX asr boshlarida
fidoyilarcha muhabbatdan
qoraqalpoqlar madaniyati.
D) yoshlarni mehnatkash xalq uchun jonini ayamaslikka
chaqirishdan
1. Qoraqalpoqlarning qaysi xalq og’zaki ijodida maqollar,
hikmatlar, laparlar, nasihat qo’shiqlarda ifoda etilgan? 11. Qaysi javobda XIX asr oxiri-XX asr boshlaridagi
A) "Alpomis" B) "Mastposhsho" qoraqalpoqlarning eng katta madrasalari nomi berilgan?
C) "Qo’blan" D) "Otalar so’zi" A) Hokim oyim va Ko’kaldosh
B) Qoraqum Eshon va Tosh
2. Qaysi obraz qoraqalpoq xalq og’zaki ijodida kulgi
C) Muhammad Aminxon va Tillashayx
qahramoni bo’lgan?
D) Sulton Murodbek va Mo’yi Muborak
A) Aldar ko’sa B) O’mirbek laqqi
C) Afandi D) Afandi laqqisi 12. Qoraqum eshon madrasasi qachon qurilgan?
A) XIX asr boshlarida В) XX asr boshlarida
3. Qoraqalpoq xalqning og’zaki ijodi nima bilan ajralib
С) XIX asr o’rtalarida D) XIX asr oxirlarida
turadi?
A) xalq baxt-saodati va farovonligi uchun kurashchanligi 13. Qoraqalpoqlarda qaysi madrasa masjid vazifasini
B) mard botirlarning buyuk jasoratlari bajargan?
C) ozodlik va mustaqillik uchun fidoyilarcha A) Tosh madrasasi
kurashchanligi B) Qoraqum eshon madrasasi
D) chuqur mazmunga egaligi va xalqchiligi C) Egamberdi oxun madrasasi
D) Oyimbet madrasasi
4. Xalq orasida qoraqalpoq folklorining qaysi yo’llari
mashhur edi? 14. Tosh madrasasi qachon va kim tomonidan qurilgan?
A) hikmatlar B) nasihat qo’shiq A) 1841 yili Mang’it hokimi Xo’janiyoz tomonidan
C) doston D) laparlar B) 1848 yili Sarkub hukmdori Olloyor tomonidan
C) 1855 yili Xiva xoni Muhammad Aminxon tomonidan
5. Xalq og’zaki ijodida qaysi folklori qahramonlik haqida
D) 1856 yili Xiva xoni Said Muhammad tomonidan
she’riy asarlar bo’lib, ularda xalq baxt-saodati va
farovonligi uchun kurashgan mard botirlarning buyuk 15. Mang’it xokimi Xo’janiyoz tomonidan qurdirilgan
jasoratlari madh etilgan? Tosh madrasasida ta’lim ikki bosqichli bo’lib, ikkinchi
A) laparlarda B) dostonlarda bosqichda qanday bilimlar o’rgatilgan?
C) ertaklarda D) hikmatlarda A) diniy-huquqiy
B) matematika, falakiyot
6. Qoraqalpoqlarning ozodlik va mustaqillik uchun
C) tarix, arabshunoslik
fidoyilarcha kurashi tasvirlangan qaysi doston ajralib
D) jug’rofiya, hattotlik
turadi?
A) "Alpomis" B) "Qirqqiz" 16. Qoraqalpoq madrasalarida ta’lim necha bosqichli
C) "Mastposhsho" D) "Qo’blan" bo’lgan?
A) bir B) ikki C) uch D) to’rt
7. Qaysi dostonda Sarkub hukmdori Olloyorning qizi
Guloyimga Muyeli degan hosildor yerni tortiq qilgani 17. Qoraqalpoq madrasalarida qaysi bosqichida arab tili
haqida aytiladi? grammatikasi o’rganilgan?
A) "Qirqqiz" B) "Alpomis" A) birinchi bosqichda B) ikkinchi bosqichda
C) "Qo’blan" D) "Mastposhsho" C) uchinchi bosqichida D) to’rtinchi bosqichida
8. Qaysi joyda Guloyim va uning qirq kanizagi mustahkam 18. Qoraqalpoq madrasalarida ikkinchi bosqichda qanday
bir qal’a barpo etishadi? bilimlar o’qitilgan?
A) Muyeli B) Janaqal’a A) dunyoviy bilimlar
C) Ko’ko’zak D) Oydo’st B) diniy-huquqiy va dunyoviy bilimlar
C) diniy-huquqiy bilimlar
9. Ma’lumki, mashhur qoraqalpoq dostonlardan birida
D) handasa, geografiya, islom tarixi
Guloyim va uning kanizaklari dushmanga qarshi
kurashga kirishadi, qoraqalpoqlarni asirlikdan ozod 19. Qachon qoraqalpoqlarning ilk yozma asarlari paydo
qiladi va ona yurtga ozodlikni qaytaradi. Bu ishda bo’la boshladi?
Guloyimga kim yordam beradi? A) XIX asr oxirida
A) xorazmlik bahodir Arslon В) XIX asr boshida

63
C) XIX aqsr o’rtasida 30. Ajiniyozning hayoti va ijodi haqida qoraqalpoq
D) XIX asr birinchi yarmida yozuvchisi «Ajiniyoz» romanini kim yozgan?
20. Qoraqalpoq adabiyotining yirik namoyondalarini A) K.Sultonov B) Jiyen Jirov
yashab ijod etgan yillari bilan to’g’ri qayd etng. C) Kunxo’ja Ibrohim D) Zevar
1) Kunxo’ja; 2) Otash Olshinboy; 3) Ajiniyoz Qosinboy 31. «Qiz Mengesh bilan aytishuv» asari kimning qalamiga
o’g’li; 4) Berdaq mansub?
a) 1799-1880-yillar; b) 1788-1875; v) 1824-1878-yillar; A) Ajiniyoz B) Kunxo’ja Ibrohim
g) 1827-1900 C) Berdaq D) Jiyen Jirov
A) 1-g; 2-a; 3-b; 4-v B) 1-v; 2-g; 3-a; 4-b 32. Qoraqalpoqlarning buyuk shoiri Berdaq qaysi yillarda
C) 1-a; 2-b; 3-v; 4-g D) 1-b; 2-v; 3-g; 4-a yashab o’tgan?
21. Kim o’z ijodiyotini ovullarning oddiy ahliga, ularning A) 1799-1880-yillarda B) 1788-1875-yillarda
kundalik mehnati va turmushiga bag’ishlab, adolatsiz C) 1827-1900-yillarda D) 1824-1878-yillarda
tartiblarni qattiq qoraladi? 33. Qoraqalpoq adabiyotining yirik namoyondalaridan
A) Kunxo’ja B) Ajiniyoz Qasiboy o’g’li qay biri qo’ng’irot qabilasiga mansub bo’lib, Orol
С) Otash Olshinboy D) Berdaq bo’yida tug’ilgan?
22. Qoraqalpoq shoirlardan qay birining taxallusi Zevar A) Qulmurot B) Kunxo’ja Ibrohim
edi? C) Ajiniyoz D) Berdaq
A) Berdaq B) Otash Olshinboy 34. Qoraqalpoq shoirlaran qay biri Qoraqum eshon
C) Ajiniyoz Qasiboy D) Kunxo’ja madrasasida o’qigan?
23. Qaysi qoraqalpoq shoiri Mo’ynoqdagi eski maktabda, A) Kunxo’ja Ibrohim B) Ajiniyoz
so’ngra Xivadagi Sherg’ozixon madrasasida o’qigan? C) Qulmurot D) Berdaq
A) Otash Olshinboy B) Kunxo’ja 35. Berdaq necha yoshdan she’rlar yoza boshlagan?
C) Berdaq D) Ajiniyoz Qasiboy o’g’li A) 18 B) 20 C) 25 D) 27
24. Kim qoraqalpoq ziyolilari orasida birinchilardan 36. "Xalq uchun" va "Ahmoq podshoh" asarlar kimning
bo’lib oxund darajasiga erishgan? qalamiga mansub?
A) Ajiniyoz Qasiboy o’g’li B) Berdaq A) Berdaq B) Ajiniyoz
C) Kunxo’ja D) Otash Olshinboy C) Kunxo’ja Ibrohim D) Jiyen Jirov
25. Oxund bu ... 37. Berdaqning she’rlarida qanday tuyg’ular ustuvor
A) xalq dostonlarining mahoratli kuychisi. bo’lgan?
B) Xiva xonining diniy ishlar va shariat qoidalariga rioya A) yoshlarni mehnatkash xalq uchun jonini ayamaslik
etilishi va amal qilinishi masalalariga ma’sul shaxs. B) zulmni qoralovchi tuyg’ular, jo’shqinlik
C) "Qoraqalpoq ulusi" boshqaruvining raisi. C) hukmron tabaqalar kirdikorlarini fosh etish
D) xalq dostonlari ijrosini nazorat qiluvchi. D) qoraqalpoq xalqining hayoti, ayniqsa, ularning
26. «Bo’zatov» dostoni kimning asari? yurtma-yurt ko’chib yurishga majbur etilganligi, ozodlik
A) Jiyen Jirov B) Ajiniyoz 38. Berdaqning tarixiy mavzularda yozgan asarlarni qayd
C) Kunxo’ja D) Berdaq eting.
27. «Bo’zatov» dostoni qaysi voqealari katta mahorat A) "Qurbonbek", "Qiz Meugesh bilan aytishuv",
bilan tasvirlangan? "Alpomis"
A) qoraqalpoq xalqining hayoti, ayniqsa, ularning B) "Darbadar el", "Qirqqiz", "Bo’zatov", "Oydo’stbiy",
yurtma-yurt ko’chib yurishga majbur etilganligi "Ernazarbiy"
B) qoraqalpoqlarning ozodlik va mustaqillik uchun C) "Avlodlar", "Omongeldi", "Oydo’stbiy", "Ernazarbiy"
fidoyilarcha kurashi D) "Qo’blon", "Omongeldi", "Oydo’stbiy", "Qiz Mengesh
C) yoshlarni mehnatkash xalq uchun jonini ayamaslikka bilan aytishuv"
chaqirishi 39. XX asr boshlarida qoraqalpoq adabiyotining
D) qoraqalpoq xalqining Xiva xonligi tobeligiga tushib demokratik an’analarini yangi avlod shoirlaridan kimlar
qolgan davrdagi og’ir ahvoli, erksiz turmushi davom ettirdilar?
28. Ajiniyoz adabiy merosidan bizga qancha she’rlar va A) Umar, Qulimbet, Sariboy, Qulmurot, Sodiq
dostonlar yetib kelgan? B) Muhammad Nazar, Muhammad Yaqub, Oydo’stbiy
A) 150 ga yaqin B) 100 ga yaqin C) Jiyen Jirov, Kunxo’ja Ibrohim, Zevar, Qulimbet
C) 50 ga yaqin D) 120 ga yaqin D) Rizo, To’ra, Hasanbek Rumlu, Umar, Qulimbet,
29. Ajiniyozning she’rlarida qanday g’oyalari kuylangan? Sariboy
A) yoshlarni mehnatkash xalq uchun jonini ayamaslik 40. Quyidagi javoblarning qaysilarida tarixiy xatoliklarga
B) vatanparvarlik, insonparvarlik yo’l qo’yilgan?
C) ozodlik va erk 1) Qoraqalpoq ziyolilari orasida birinchi bo’lib Berdaq
D) mustaqilik uchun kurash oxund darajasiga erishgan; 2) Berdaq Mo’ynoqdagi eski
maktabda, so’ngra Xivadagi Sherg’ozixo madrasasida

64
o’qigan; 3) Toshmadrasada ta’lim ikki bosqichli 7. Qrim-tatar ma’rifatparvari bo’lgan Ismoil G’aspirali
bo’lgan; 4) Otash Olchinboy 1875-yilda vafot etgan; 5) qaysi yillarda yashab o’tgan?
Tosh madrasa dastlab masjid vazifasini o’tagan A) 1827-1900-yillar B) 1855-1927-yillar
A) 1,3,4 B) 1,4,5 C) 1,2,3 С) 1870-1925-yillar D) 1851-1914-yillar
D) 1,2,5 8. Kim butun turkiy xalqlar o’rtasida yoyilgan jadidchilik
41. Quyidagi ma’lumotlardan qaysilari qoraqalpoq shoiri harakatining asoschisi hisoblanadi?
Berdaq haqida emas? A) A.Avloniy B) Ismoil G’aspirali
1) U "Boy bolasi" she’rida hukmron tabaqalar С) M. Behbudiy D) Munavvar Qori
kirdikorlarini fosh etgan. 2) U avval ovul maktabida, 9. Jadidchilik harakati qachon Qrim, Kavkazorti,
so’ngra madrasada tahsil olgan. 3) "Yuragimda ko’p Turkiston, protektoratga aylangan Buxoro amirligi va
dog’im" she’rida jamiyatdagi nohaqliklarni tanqid etadi. Xiva xonligi xalqlari hayotida ijtimoiy-siyosiy, ma’rifiy
4) Uning ijodi 16-17 yoshlarida do’mbira chertib she’r ko’rinishda namoyon bo’ldi?
aytishdan boshlangan. 5) Uning "Ahmoq bo’lma" she’ri A) XIX asrning ikkinchi yarmida
yoshlarni Vatanni sevishga, ma’rifat cho’qqilarini B) XIX asrning oxirida
egallashga chaqiradi. 6) U tarixiy mavzularda ham C) XIX asrning boshlarida
qalam tebratib, "Avlodlar" asarini yaratgan. D) XX asr boshlarida
A) 2,3,5 B) 1,3,4 C) 1,4,6 D) 2,5,6
10. Ismoil G’aspirali qachon Qrimdagi Boqchasaroyda
birinchi jadid maktabiga asos soldi?
25-§. Jadidchilik harakatining vujudga kelishi. A) 1892-yilda B) 1893-yilda
C) 1884-yilda D) 1904-yilda
1. Ziyolilar xalqni ozodlikka eltuvchi yo’l bu -... deb bildi. 11. Ismoil G’aspirali o’zi tuzgan ta’lim dasturi bo’yicha
A) uning ma’rifatini uyg’otish necha kunda 12 o’quvchining savodi chiqarildi?
B) qurolli qo’zg’olon A) 30 B) 40 C) 45 D) 60
C) erk uchun kurash
12. Qaysi usul «usuli savtiya»-harf tovushi usuli, ya’ni
D) jamiyatni tinch yo’l bilan isloh qilish
«usuli jadid» nomi bilan keng tarqaldi?
2. Ziyolilar mustaqillikni qo’lga kiritish uchun nima A) Ismoil G’aspiralining tatbiq etgan usul
qilish kerak deb hisobladilar? B) Shamsiddin domlaning tatbiq etgan usul
A) milliy mafkurani shakllantirish C) Mannon qorining tatbiq etgan usul
B) jamiyatni isloh qilish D) Marjbniynmg tatbiq etgan usul
C) xalqni ma’rifatli qilish
13. Ismoif G’aspiralining «Rahbari muallimin yoki
D) norozilik namoyishlarini uyushtirish
muallimlarga yo’ldosh» kitobi qachon chop etildi?
3. Ziyolilar xalq orasida ilg’or g’oyalarni tarqatishda A) 1904-yilda B) 1884-yilda
qaysi tizimni asosiy vosita deb bildilar? C) 1892-yilda D) 1888-yilda
A) gazeta va jurnallarni nashr qilish
14. Ismojl G’aspiralining «Rahbari muallimin yoki
B) maorif
muallimlarga yo’ldosh» kitobida nimalar bayon etilgan?
C) dramaturgiyaga asos solish
1) yangi usul maktablarining ta’lim tizimi; 2) dars o’tish
D) tarixni tag’ib qilish
va uning tashkil qilinishi; 3) o’quv xonalarining
4. O’lka milliy ziyolilarining jamiyatni yangilashga va jihozlanishi; 4) dars jadvali; 5) ta’tillar; 6) imtihonlar; 7)
isloh qilishga qaratilgan harakati qanday nom bilan darsliklar yozilishi; 8) muallimlarning malakasi.
maydonga chiqdi? A) 1,3,5,7 B) 1,2,3,4,5,6
A) ma’rifatparvarlik B) progressiv harakat C) 2,4,6,8 D) 1,2,3,4,5,6,7,8
C) maorif tarqatuvchi D) jadidchilik
15. Jadidchilik harakatining asoschisi Ismoil
5. Qachondan boshlab Turkistonda ma’rifatparvarlik
G’aspiralining qaysi asarida yangi usul maktablarining
harakati vujudga keldi?
ta’lim tizimi, dars o’tish va uning tashkil qilinishi,
A) XIX asrning ikkinchi yarmidan
xonalarning jihozlanishi, dars jadvali, ta’tillar, imtihonlar
B) XIX asrning oxiridan
bayon etilgan?
C) XIX asrning boshlaridan
A) "Birinchi muallim"
D) XX asr boshlaridan
B) "Yer yuzi"
6. Qachon mustamlaka zulmi ostidagi ziyolilar o’z C) "Turkiy guliston yoxud axloq"
xalqlarini ma’rifatli qilish va ularni taraqqiyot darajasini D) "Rahbari muallimin yoki muallimlarga yo’ldosh"
ko’tarishga qaratilgan harakatlarni boshladilar?
16. "Jadid" so’zi qaysi so’zdan olingan va qanday ma’noni
A) XIX asrning ikkinchi yarmida
anglatadi?
B) XIX asrning oxirida
A) turkcha, ma’rifatchilik
C) XIX asrning boshlarida
B) arabcha, yangi
D) XX asr boshlarida
C) forscha, milliy qadriyatlar hamda an’analarni saqlab
qolish

65
D) arabcha, yangi maktab eng yoshi va yoshi kattasi necha yoshda edi va ular kimlar
17. “Jadid” atamasi arab tilidan tarjimada nimani edi?
bildiradi? A) 32 va 36 yoshlarda: Abdulla Avloniy hamda Munavvar
A) urfon B) yangi usul Qori
C) islohot D) ma’rifat B) 12 va 34 yoshlarda: Ahmadjon Bektemirov hamda
Abdurauf Fitrat
18. Jadidlar nimani zarur deb bildilar? C) 13 va 36 yoshlarda: Adbulhamid Cho’lpon hamda
A) ma’rifatchilik, madaniyatni rivojlantirish, milliy Mahmudxo’ja Behbudiy
qadriyatlar hamda an’analarni saqlab qolish D) 13 va 35 yoshlarda: Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
B) siyosiy partiyalarga uyushish, gazeta va jurnallar hamda Abduqodir Shakuriy
nashr qilish
26. O’rta Osiyoda taraqqiyparvarlik harakatining
C) Turkiston aholisining og’ir ijtimoiy-siyosiy ahvoli,
rivojlanishi necha bosqichli bo’ldi?
madaniy va iqtisodiy jihatdan qoloqligi, mazkur ahvoldan
A) ikki B) uch C) to’rt
qutilish yo’llarini izlash
D) besh
D) Rossiya imperiyasi mustamlakasi bo’lgan xalqlarni,
eng avvalo, maorif tizimini yaxshilash, ta’lim sahasini 27. Jadidlar harakatining birinchi bosqichiga xos jihatni
isloh qilish, yoshlarga diniy bilimlar bilan birga dunyoviy qayd eting.
fanlarni ham o’qitish A) siyosiy ko’rinish B) taraqqiyparvarlik
C) islohotparvarlik D) ma’rifatparvarlik
19. Jadidlar musulmon xalqlarining maktab va
madrasalarida yoshlarga qanday fanlarni o’qitilishi 28. Qachonga kelib jadidlik harakati o’zining ikkinchi
zarurligi g’oyasini ilgari surdilar? bosqich-siyosiy ko’rinishdagi harakatga aylandi?
A) tarix, geografiya, matematika, fiqh, ilohiyat A) 1918-yilga B) 1917-yilga
B) diniy ta’lim, arab, fors va rus tillari, tibbiyot, kimyo C) 1919-yilga D) 1920-yilga
C) falsafa, tasavvuf, tarix, fiqh, tilshunoslik, astronomiya 29. O’rta Osiyodagi milliy taraqqiyparvarlik harakati
D) matematika, handasa, kimyo, astronomiya hududiy xususiyatlarga ko’ra qanday jadidlarga
20. Turkiston o’lkasida taraqqiyparvar kuchlar qaysi bo’linadi?
tabaqalar orasida mavjud edi? A) Qo’qon, Buxoro va Xiva
A) dehqon va hunarmandlar B) Buxoro, Xiva va Marg’ilon
B) ziyolilar C) Turkiston, Samarqand va Qo’qon
C) taraqqiyparvar mulkdorlar, hunarmandlar D) Turkiston, Buxoro va Xiva
D) barcha tabaqalari 30. Turkiston jadidlarining asosiy tarkibini kimlar tashkil
21. Quyidagi qaysi voqea Turkistonda ma’rifatparvarlik etgan?
g’oyalarining keying rivojiga turtki bo’ldi? A) hunarmandlar B) ziyolilar
A) 1867-yilda Turkiston general-gubernatorligini tuzilishi C) dehqonlar D) ruhoniylar
B) 1893-yilda Buxoro amirligida birinchi yangi usul 31. XX asrning boshlarida shakllangan
maktabi faoliyat ko’rsata boshlashi taraqqiyparvarchilik kuchlari nimani chuqur anglab
C) Ismoil G’aspiralining 1893-yilda Toshkent, Samarqand yetdilar?
va Buxoroga tashrifi A) ma’rifatchilik, madaniyatni rivojlantirish milliy
D) XX asrning boshlarida taraqqiyparvarlik kuchlarining qadriyatlar hamda an’analarni saqlab qolishligini
shakllanishi B) xalq qo’zg’olonlari, maktablarni zamonaviy tarzda
22. Jadidchilik harakatining asoschisi Ismoil Gaspirali tashkil qilishligini
1893-yilda qaysi shaharlarga tashrif buyurgan edi? C) davlatning boshqaruv tizimi zamon talablariga javob
A) Toshkent, Samarqand, Buxoro bermasligini, xalqning turmush darajasi past ekanligi va
B) Toshkent, Andijon, Samarqand uni o’zgartirish lozimligini
C) Toshkent, Andijon, Buxoro D) xalqda milliy birlik g’oyasini qaror toptirish hamda
D) Toshkent, Xiva, Buxoro umummilliy manfaatlarga bo’ysunish va ularni ro’yobga
23. Jadidchilik g’oyasini targib etgan birinchi gazeta ... chiqarish uchun kurashishligini
A) "Hurriyat" B) "Sadoyi Turkiston" 32. Buxoro milliy ziyolilarining harakati Turkiston
C) "Tarjimon" D) "Sadoyi Sharq" o’lkasiga nisbatan qanday sharoitda yuzaga keldi?
24. Nechanchi yilda Buxoro amirligida birinchi yangi usul A) og’ir ijtimoiy-siyosiy sharoitda
maktabi faoliyat ko’rsata boshlaydi? B) barqaror ijtimoiy-siyosiy sharoitda
A) 1893-yilda B) 1898-yilda C) ma’rifiy muhitning aholi o’rtasida chuqur ildiz
C) 1899-yilda D) 1894-yilda otganligi sharoitda
D) Buxoro amirining yangi usul maktablarining
25. Ma’lumki, O’rta Osiyo taraqqiyparvarlik harakati
tarmog’ini qo’llab-quvvatlashi sharoitda
ishtirokchilarining yoshi boshqa mamlakatlar progressiv
harakat vakillaridan ajralib turgan. 1910-yilda ularning 33. Buxoro jadidchiligi tarkibi asosan kimlardan iborat
edi?

66
A) yirik ruhoniylar va mulkdorlar D) xalqda milliy birlik, g’oyasini qaror toptirish hamda
B) dehqonlar va hunarmandlar umummilliy manfaatlarga bo’ysunish va ularni ro’yobga
C) mayda do’kondorlar, o’qituvchilar, hunarmandlar, chiqarish
savdogarlardan 42. Xiva jadidchiligini so’l oqimiga kim boshchilik qilgan?
D) yirik amaldorlar, ruhoniylar, mayda mulkdorlar A) qozikalon Bobooxun Salimov
34. Buxoro jadidchiligi kimlarning qarshiligiga uchradi? B) Bosh vazir Islomxo’ja
A) savdogarlar, mayda mulkdorlar C) turkman urug’ining sardori Junaidxon
B) Buxoro hukmdori, yirik amaldorlar D) hukumat raisi Husaynbek Matmurodov
C) yirik ruhoniylar, mulkdorlar 43. Xiva jadidchiligining so’l oqimiga kimlar birlashgan
D) ayrim mutassib mullalar, qadimchilar edi?
35. Qaysi yildan boshlab Buxoroda jadidchilik harakati A) ziyolilar, mayda do’kondorlar, o’qituvchilar
tashkiliy tus olib, siyosiy tashkilot sifatida shakllana B) yirik amaldorlar, ruhoniylar, mayda mulkdorlar
boshladi? C) sarmoyadorlar, hunarmandlar
A) 1918-yildan B) 1910-yildan D) yirik ruhoniylar, mulkdorlar
C) 1898-yildan D) 1893-yildan 44. Xiva jadidchiligining so’l oqimi vakillari xalq
36. Qachon Buxoro taraqqiyparvar kuchlari vaziyatga ommasini siyosiy faolligiga qanday erishmoqchi
tanqidiy yondoshgan holda davlatning ichki boshqaruv bo’ldilar?
tizimi zamon talablariga javob bermasligini, mehnatkash A) aholini siyosiy partiyalarga uyushtirish orqali
xalqning turmush darajasi nihoyatda past ekanligi va B) yangi usul maktablarini tashkil qilish orqali
siyosiy-ma’muriy tuzumini o’zgartirish lozimligini chuqur C) teatrlar tashkil qilish orqali
anglay boshladilar? D) gazeta va jurnallar nashr qilish orqali
A) XX asrning boshlarida 45. Turkistonda ma’rifatparvarlik harakatining yoyilishi
B) XIX asrning oxirlarida kimlarning qarshiligiga uchradi?
C) XIX asrning o’rtalarida A) yirik amaldorlar, ruhoniylar, mayda mulkdorlar
D) XIX asrning boshlarida B) yirik ruhoniylar, mulkdorlar, ayrim mutassib mullalar,
37. Xiva xonligida qachon taraqqiyparvarlik harakati qadimchilar
shakllangan? C) savdo-sanoat korxonalari egalari va yirik boylar
A) XIX asrning oxirlarida D) mustamlakachi hukumat va uning amaldorlari hamda
B) XIX asrning o’rtalarida mahalliy mutaassib va johil ruhoniylarning
C) XIX asrning boshlarida 46. Jadidlar qaysi sohalarda faoliyat olib bordilar?
D) XX asr boshlarida A) matbuot, noshirlik va teatr B) savdo-sotiq
38. Xiva xonligida jadidchilik necha oqimdan iborat C) ilm-fan D) ma’rifatchilik
bo’lgan? 47. Nechanchi yilda Qo’qon shahrida Salohiddin domla
A) uchta B) ikkita C) to’rtta D) bitta ikkinchi jadid maktabini ochdi?
39. Xiva jadidchiligining o’ng oqimiga kim boshchilik A) 1894-yilda B) 1893-yilda
qilgan? С) 1898-yilda D) 1899-yilda
A) Bosh vazir Islomxo’ja 48. 1899-yili qayerlarda va kimlar jadid maktabini ochib,
B) qozikalon Bobooxun Salimov ko’plab o’quvchilarni yangi usulda ta’lim olishlariga
C) Xiva xoni Asfandiyorxon erishdilar?
D) turkman urug’ining sardori Junaidxon A) Andijonda Shamsiddin domla va Toshkentda Mannon
40. Xiva xonligi jadidchiligining o’ng oqimiga kimlar qori
uyushgan edi? B) Buxoroda Ahmad Donish va Qo’qonda H.H.Niyoziy
A) ziyolilar, mayda do’kondorlar, o’qituvchilar, C) Samarqandda Mahmudxo’ja Behbudiy va Toshkentda
hunarmandlar, savdogarlar Munavvar Qori Abdurashidxonov
B) yirik ruhoniylar, mulkdorlar D) Toshkentda Mulla Olim Maxdum Hoji va Buxoroda
C) ayrim mutassib mullalar, qadimchilar Ahmad Donish
D) savdo-sanoat korxonalari egalari va yirik boylar 49. Ismoil G’aspirali tomonidan Boqchasaroyda va
41. Xiva xonligi jadidchiligining o’ng oqimi o’z oldiga Buxoro amirligida birinchi jadid maktablari ochilgan
nimani maqsad qilib qo’ygan edi? yillarni toping.
A) xalqni siyosiy partiyalarga uyushish, gazeta va A) 1884,1894-yillar B) 1884,1893-yillar
jurnallar nashr qilishni C) 1888,1893-yillar D) 1888,1894-yillar
B) mamlakatda xon hokimiyatini saqlab qolgan holda 50. Qaysi ibora insonlarning bilimi va tafakkurini
islohotlar o’tkazilishini oshirishga qaratilgan ta’lim tarbiya ma’nosini beradi?
C) ma’rifatchilik, madaniyatni rivojlantirish, milliy A) jadid B) ma’naviyat
qadriyatlar hamda an’analarni saqlab qolishni C) usul D) maorif

67
51. Jadid qanday ma’noni bildiradi?
A) usul B) yangi
C) ma’rifatchilik D) yangi maktab
26-§. Jadidlarning dasturiy maqsad va vazifalari.
1. O’rta Osiyoda taraqqiyparvarlar rivojlangan jamiyat
yaratishdek o’z g’oyalarini amalga oshirishda nimaga
qarshi kurash olib borishga alohida ahamiyat berganlar?
A) mutaassiblik, loqaydlik, qoloqlikka
B) jaholat, madaniyatsizlik, diniy mutaassiblikka
C) adolatsizlik, yolg’onchilik, zulmga
D) oilaviy va shaxsiy fojialar sababchisi bo’lgan ba’zi
urf-odatlar va an’analarga
2. O’rta Osiyoda taraqqiyparvarlar rivojlangan jamiyat
yaratishdek o’z g’oyalarini amalga oshirishda qaysi
yo’nalishlarni ustivor deb hisobladilar?
1) o’lkada yangi usul maktablari tarmog’ini kengaytirish;
2) qobiliyatli yoshlarni chet elga o’qishga yuborish; 3)
turli ma’rifiy jamiyatlar va teatr truppalari tuzish; 4)
gazeta va jurnallar chop etish; 5) xalqning ijtimoiy-
siyosiy va madaniy ongini yuksaltirish; 6) musulmon
mamlakatlarining madaniy saviyasini oshirish; 7)
iqtisodiy va madaniy jihatdan rivojlanishiga xalaqit berib
kelayotgan taqiqlarni bartaraf etish.
A) 1,2,3,4,5,6,7 B) 1,3,5,7
C) 2,4,6 D) 1,2,3,4,5
3. Ilg’or milliy ziyolilar faoliyatining muhim yo’nalishini
qayd eting.
A) musulmon mamlakatlarining madaniy saviyasini
oshirish, iqtisodiy va madaniy jihatdan rivojlanishiga
xalal berib kelayotgan taqiqlarni bartaraf etish
B) siyosiy partiyalar va jamiyatlar barpo etish
C) yangi usul maktablari tarmog’ini kengaytirish
D) ma’rifatchilik, madaniyatni rivojlantirish, milliy
qadriyatlar hamda an’analarni saqlab qolish
4. Yangi usul maktablarining muhim ahamiyati nimadan
iborat edi?
A) ma’rifatchilik, madaniyatni rivojlantirish, milliy
qadriyatlar hamda an’analarni saqlab qolish
B) bolalarning tez va oson savodxon bo’lishini
ta’minlashi, fanatizm va konservatizmdan xoli bo’lgan
yangi dunyoqarshning shakllantirishi
C) qobiliyatli yoshlarni chet elga o’qishga yuborish
D) xalqning ijtimoiy-siyosiy va madaniy ongini
yuksaltirish
5. O’rta Osiyoda taraqqiyparvarlar qaysi yo’l bilan
Turkistonda milliy demokratik davlat qurmoqchi edi?
1) o’lkada yangi usul maktablari tarmog’ini kengaytirish;
2) qobiliyatli yoshlarni chet elga o’qishga yuborish; 3)
turli ma’rifiy jamiyatlar va teatr truppalari tuzish; 4)
gazeta va jurnallar chop etish; 5) xalqning ijtimoiy-
siyosiy va madaniy ongini yuksaltirish yo’li bilan; 6)
musulmon mamlakatlarining madaniy saviyasini oshirish;
7) iqtisodiy va madaniy jihatdan rivojlanishiga xalal berib
kelayotgan taqiqlarni bartaraf etish.
A) 1,2,3,4,5,6,7 В) 1,3,5,7
C) 2,4,6 D) 1,2,3,4,5
68
6. Jadidlarning diqqat markazida birinchi bosqichida
qanday vazifa turardi?
A) ta’limni isloh etish
B) Sharq va G’arb madaniyati yutuqlarini egallash
C) zehnli yoshlarda jahon taraqqiyoti yutuqlarini
Turkistonga keltirish
D) madaniy-ma’rifiy yo’nalishdagi jamiyat va
uyushmalarni tuzish
7. Yangi usul maktablarida ta’lim jarayonlarida nima
mezon qilib olingan edi?
A) Turkiya standartlari
B) AQSh standartlari
C) Sharq va G’arb madaniyati yutuqlari
D) Yevropa standartlari
8. Dastlabki paytlarda Turkistondagi yangi usul
maktablarining ko’pchiligida qaysi shaharlarda nashr
etilgan darslik va o’quv qo’llanmalaridan foydalanildi?
A) Anqara va Qohira B) Qozon va Orenburg
C) Orenburg va Toshkent D) Astraxan va Omsk
9. Qaysi javobda XX asr boshlarida jadidchilik harakati
markaziga aylangan shaharlar to’g’ri ko’rsatilgan?
1) Toshkent; 2) Namangan; 3) Buxoro; 4) Urganch;
5) Termiz; 6) Samarqand; 7) Andijon; 8) Shahrisabz;
9) Qo’qon; 10) Chorjo’y; 11) Xiva
A) 1,3,5,6,8,11 B) 1,3,6,7,9,11
C) 1,3,4,7,9,10 D) 2,4,6,8,10,11
10. Qaysi shaharlarda ochilgan madaniy-marifiy
yo’nalishdagi jamiyat va uyushmalar Turkistonda
jadidchilikning keng yoyilishiga olib keldi?
A) Toshkent, Termiz, Sherobod, Hisor, Ko’lob
B) Buxoro, Samarqand, Shahrisabz, Termiz, Sherobod
C) Buxoro, Samarqand, Shahrisabz, Qarshi, Kitob
D) Toshkent, Buxoro, Samarqand, Andijon, Qo’qon, Xiva
11. Jadidchilikning asosiy g’oya va maqsadlari
ko’rsatilgan qatorni belgilang.
1) Turkistonni feodal qoloqlik, xurofotlardan ozod qilish;
2) xotin-qizlar ta’limi masalasini hal qilish; 3) milliy
davlat bunyod etish; 4) millatni taraqqiyot yo’liga olib
chiqish; 5) yangi darsliklar yaratish; 6) Konstitutsion va
farovon jamiyat qurish; 7) Rus tiliga davlat tili maqomi
berish; 8) iqtidorli yoshlarni chet davlatga yuborish.
A) 1,2,3,4,8 B) 1,3,4,5,6
C) 2,3,4,5,7,8 D) 1,3,4,6
12. Jadidlar o’z nashrlarida nimalar haqida ma’lumot
berib borishdi?
A) milliy davlat bunyod etish va milliy qoshin tuzish
haqida
B) jahonda va Turkistonda ro’y berayotgan voqealar
haqida
C) milliy-ozodlik harakatlari olib borish haqida
D) mustamlakachilikdan qanday qilib ozod bo’lish haqida
13. Jadidlar nima orqali o’z g’oyalarining mazmunini va
ularni keng yoyish zarur ekanligini ko’rsatganlar?
A) nashrlaridagi ma’lumotlar orqali
B) jadid maktablari orqali
C) targ’ibot-tashviqot ishiari orqali
D) teatrlar tashkil etish orqali
14. 1911-yilga kelib yangi usul maktablarining va
o’quvchilarining soni qancha bo’lgan?
A) Yangi usul maktablarining soni 63 ta, o’quvchilarning
soni 4106 ta
B) Yangi usul maktablarining soni 15 ta, o’quvchilarning
soni 1200 ta
C) Yangi usul maktablarining soni 73 ta, o’quvchilarning
soni 5108 ta
D) Yangi usul maktablarining soni 86 ta, o’quvchilarning
soni 6210 ta
15. 1910-yilda Toshkentning o’zida nechta jadid
maktablari faoliyat ko’rsatgan?
A) 32 ta B) 28 ta C) 15 ta D) 24 ta
16. 1910-yilda Toshkentning o’zidagi jadid maktablarida
qancha bola o’qigan?
A) 1200 ta В) 1740 ta C) 4106 ta D) 6210
ta
17. 1917-yilga kelib Turkiston o’lkasida nechta yangi
usuldagi maktablar mavjud edi?
A) 100 ga yaqin B) 200 ga yaqin
C) 150 ga yaqin D) 80 ga yaqin
27-§. Jadidchilik harakati namoyandalari va ularning
faoliyati
1. XX asr boshida faoliyat ko’rsatgan samarqandlik
jadidlarni qayd eting.
A) Hamza Hakimzoda Niyoziy, Obidjon Mahmudov,
Abdulhamid Cho’lpon, Is’hoqjon Ibrat
B) Abdurauf Fitrat, Sadriddin Ayniy, Fayzulla Xo’jayev
C) Mahmudxo’ja Behbudiy, Abduqodir Shakariy,
Saidahmad Siddiqiy-Ajziy
D) Munavvar Qori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy,
Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
2. XX asr boshida Toshkentda faoliyat ko’rsatgan jadid
vakillarini aniqlang.
A) Mahmudxo’ja Behbudiy, Abduqodir Shakuriy,
Saidahmad Siddiqiy-Ajziy
B) Munavvar Qori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy,
Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
C) Abdurauf Fitrat, Sadriddin Ayniy, Fayzulla Xo’jayev
D) Hamza Hakimzoda Niyoziy, Obidjon Mahmudov,
Abdulhamid Cho’lpon, Is’hoqjon Ibrat
3. XX asr boshida Buxorolik jadid vakillarini qayd eting.
A) Bobooxun Salimov, Polvonniyoz Hojiyusupov
B) Munavvar Qori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy,
Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
C) Hamza Hakimzoda Niyoziy, Obidjon Mahmudov,
Abdulhamid Cho’lpon, Is’hoqjon Ibrat
D) Abdurauf Fitrat, Sadriddin Ayniy, Fayzulla Xo’jayev
4. XX asr boshida Farg’ona vodiysida faoliyat yuritgan
jadid vakillarini aniqlang.
A) Hamza Hakimzoda Niyoziy, Obidjon Mahmuttov,
Abdulhamid Cho’lpon, Is’hoqjon Ibrat
B) Abdurauf Fitrat, Sadriddin Ayniy, Fayzulla Xo’jayev
C) Mahmudxo’ja Behbudiy, Abduqodir Shakuriy,
Saidahmad Siddiqiy-Ajziy
69
D) Munavvar Qori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy,
Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
5. XX asr boshida Xivada faoliyat yuritgan jadidchilarni
qayd eting.
A) Abdurauf Fitrat, Sadriddin Ayniy, Fayzulla Xo’jayev
B) Mahmudxo’ja Behbudiy, Abduqodir Shakuriy,
Saidahmad Siddiqiy-Ajziy
C) Bobooxun Salimov va Polvoniyoz hoji Yusupov
D) Munavvar Qori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy,
Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
6. Qaysi javobda XX asr boshida Toshkentda faoliyat olib
borgan jadidchilik harakati yetakchilari ko’rsatilgan?
1) Munavvarqori Abdurashidxonov; 2) Mahmudxo’ja
Behbudiy; 3) Fayzulla Xo’jayev; 4) Abdulla Avloniy; 5)
Abdulhamid Cho’lpon; 6) Ubaydullaxo’ja
Asadullaxo’jayev.
A) 2,3,4 В) 1,3,5 C) 4,5,6 D) 1,4,6
7. XX asr boshida Turkistonda faoliyat ko’rsatgan jadid
vakillarini o’z hududlari bilan to’g’ri ko’rsatilgan javob
qatorni ko’rsating.
1) Mahmudxo’ja Behbudiy, Abduqodir Shakuriy,
Saidahmad Siddiqiy-Ajziy; 2) Munavvar Qori
Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy, Ubaydullaxo’ja
Asadullaxo’jayev; 3) Abdurauf Fitrat, Sadriddin Ayniy,
Fayzulla Xo’jayev; 4) Hamza Hakimzoda Niyoziy,
Obidjon Mahmudov, Abdulhamid Cho’lpon, Is’hoqjon
Ibrat; 5) Bobooxun Salimov va Polvoniyoz Hoji Yusupov.
a) Samarqand; b) Toshkent; c) Buxoro; d) Farg’ona; e)
Xiva
A) 1-d; 2-е; 3-a; 4-b; 5-c
B) 1-c; 2-d; 3-е; 4-a; 5-b
C) 1-b; 2-c; 3-d; 4-e; 5-a
D) 1-a; 2-b; 3-c; 4-d; 5-e
8. Kim "O’rta Osiyo jadidlarining otasi" deb tan olingan?
A) Munavvar Qori Abdurashidxonov
B) Abdulla Avloniy
C) Ismoil G’aspirali
D) Mahmudxo’ja Behbudiy
9. Mahmudxo’ja Behbudiy qaysi yillarda yashab o’tgan?
A) 1875-1919-yillarda
B) 1851-1914-yillarda
C) 1878-1931-yillarda
D) 1853-1921-yillarda
10. Mahmudxo’ja Behbudiy qachon va qayerda tug’ilgan?
A) 1878-yilning 12-iyulida Toshkentning Degrez
mahallasida
B) 1886-yilning 29-martida Buxoro shahrida
C) 1875-yilning 19-yanvarida Samarqand yaqinidagi
Baxshitepa qishlog’ida
D) 1873-yilning 22-mayda Samarqand yaqinidagi Chelak
qishlog’ida
11. Mahmudxo’ja Behbudiy dastlab ..., so’ngra ...
madrasalarida tahsil olib, ... darajasiga ko’tarildi.
A) Buxoro, Samarqand, imom-xatib, qozi, keyin muftiy
B) Samarqand, Buxoro, imom-xatib, qozi, keyin muftiy
C) Toshkent, Buxoro, qozi, imom-xatib, keyin muftiy
D) Samarqand, Xiva, qozi, muftiy, keyin imom-xatib
12. Mahmudxo’ja Behbudiy jadidchilik harakatining
yo’lboshchisi sifatida tanilgunga qadar qaysi
lavozimlarda faoliyat ko’rsatgan?
A) muftiy, mudarris, qishloq oqsoqoli
B) qozi, mudarris, imom-xatib
C) imom-xatib, qozi, muftiy
D) mudarris, imom-xatib, muftiy
13. Kim O’rta Osiyo jadidchilik harakatining asoschisi va
yo’lboshchisi edi?
A) Behbudiy B) Munavvar Qori
Abdurashidxonov
C) Abdulla Avloniy D) Ismoil G’aspirali
14. Turkiston o’lkasida ozodlik, millat kelajagi uchun
kurashgan ma’rifiy, siyosiy arbob, jadidchilik
harakatining yirik namoyandalaridan biri Munavvar Qori
Abdurashidxonov qaysi yillarda yashab o’tgan?
A) 1851-1914-yillarda B) 1875-1919-yillarda
С) 1853-1921-yillarda D) 1878-1931-yillarda
15. Qaysi yildan boshlab Munavvar Qori
Abdurashidxonov o’lkadagi ijtimoiy-siyosiy, ma’rifiy
harakatlarning faol ishtirokchisiga aylandi?
A) 1905-yildan B) 1904-yildan
C) 1907-yildan D) 1910-yildan
16. Munavvar Qori Abdurashidxonov kim bo’lgan?
A) milliy teatr asoschisi, drammaturgiya targ’ibotchisi
B) O’rta Osiyo jadidchilik harakatining asoschisi va
yo’lboshchisi
C) O’rta Osiyo jadidlarining otasi
D) jadid maktablari ochilishining tashabbuskori va
amaliyotchisi, milliy gazeta va jurnallari asoschisi,
muharriri hamda jadid teatri targ’ibotchisi
17. Munavvar Qori maktablar uchun qanday darsliklar
yaratgan?
A) "Birinchi muallim", "Ikkinchi muallim", "Turkiy
guliston yohud axloq"
B) "Adabi avval", "Adabi soniy", "Yer yuzi"
C) "Savod chiqarish kitobi", "Risolai jug’rofiya umroniy",
"Muntaxabi jug’rofiyai umumiy" "Kitobat ul-atfol"
D) "Amaliyoti islom", "Tarixi islom", "Adabi avval"
18. XX asr boshlarida qaysi ma’rifatparvar "Adibi avval"
va "Adibi soniy" kabi darsliklarni yaratgan?
A) Mahmudxo’ja Behbudiy
B) Abdulla Avloniy
C) Munavvar Qori Abdurashidxonov
D) Mulla Olim Maxdum Hoji
19. Abdulla Avloniy qachon va qayerda tug’ildi?
A) 1878-yil Toshkent shahrida
B) 1878-yilda Samarqand yaqinida
C) 1886-yilda Buxoro shahrida
D) 1889-yilda Qo’qon shahrida
20. Abdulla Avloniy nechanchi yilda "Shuhrat" gazetasiga
asos soldi?
A) 1906-yili B) 1907-yili
C) 1917-yili D) 1910-yili
21. Abdulla Avloniy qalamiga mansub darsliklarni qayd
eting.
70
A) "Adabi avval", "Adabi soniy", "Yer yuzi"
B) "Birinchi muallim", "Ikkinchi muallim", "Turkiy
guliston yohud axloq"
C) "Amaliyoti islom", "Tarixi islom", "Adabi avval"
D) "Savod chiqarish kitobi", "Risolai jug’rofiya umroniy",
"Muntaxabi jug’rofiyai umumiy"
22. Turkiston jadidchilik harakatining namoyandalari
qanday kishilar edi?
A) yirik ruhoniylar B) mulkdorlar
C) ziyolilar D) ma’rifatparvar
23. Ma’rifatparvarlar keng ma’noda qanday kishilar
hisoblanadi?
A) bilim tarqatuvchi
B) maktab ochuvchi
C) xalq maorifini isloh qiluvchilar
D) xalqlarni milliy g’oya atrofida birlashtirishga
intiladiganlar
24. Siyosiy ma’noda ma’rifatparvarlik nima bilan
ifodalanadi?
A) aholini siyosiy partiyalarga uyushish, gazeta va
jurnallar nashr qilish
B) milliy mafkurani aholiga singdirish
C) xalq ommasi manfaatlarini himoya qilish
D) xalqni ozodlikka olib chiqish va milliy davlatchilik
g’oyalarini ilgari surish
25. Turkiston ma’rifatparvarlari quyidagilardan qay
birlarini inson azob-uqubatlarining asl sabablari deya
talqin etdilar?
A) har qanday yo’l bilan boyishga intilishning va yot
madaniyatning farzandlar bilan ota-onalar munosabatiga
salbiy ta’siri
B) jaholat, bilimsizlik, madaniyatsizlik, mutaassiblik, diniy
aqidaparastlikni
C) adolatsizlik, yolg’onchilik va zulm
D) erksizlik, qullik, mustabidlik
26. Turkiston jadidlari faoliyatida ma’rifatchilik
harakatlarining mushtarak jihatlari nimalarda namoyon
bo’ldi?
1) mavjud tuzum, uning iqtisodiy, ijtimoiy va huquqiy
sohalardagi barcha ko’rinishlariga va kamchiliklariga
qarshi kurashish; 2) aholini siyosiy ongini oshirish; 3)
xalq ommasi manfaatlarini himoya qilish, xalq
farovonligini oshirishga sidqidildan intilish; 4) qurolli
kurash yo’li bilan mavjud tuzumni ag’darib tashlash; 5)
maorif, erkinlik, hayotning insoniy-madaniy jihatlarini
shakllantirish, qo’llab-quvvatlash va himoya qilish,
ma’naviy va axloqiy me’yorlarni takomillashtirish.
A) 1,2,3,4,5 B) 1,3,5 C) 2,4 D) 1,2,3
27. Jadidlar qanday g’oyalarni davom ettirdilar?
A) demokratik va taraqqiyparvar
B) qurolli kurash yo’li bilan mavjud tuzumni ag’darib
tashlash
C) aholini siyosiy ongini oshirish
D) hayotning insoniy-madaniy jihatlarini shakllantirish
28. Turkistonda azaldan mavjud bo’lgan kimlarning
merosidan jadidlar foydalangan?
A) A.Navoiy, Lutfiy va Bobur
B) A.Navoiy, Dehlaviy va Jomiy
C) A.Navoiy, Mirzo Bedil va Boborahim Mashrab
D) A.Navoiy, Bobur va Ahmad Donish
29. Turkiston ilg’or ziyolilari erishgan yutuqlari orasida
eng salmoqlisini qayd eting.
A) hukmron mafkuradan mustaqil bo’lgan xalq ta’limi
tizimining yaratilishi hamda milliy matbuotga asos
solinishi
B) mavjud tuzum, uning iqtisodiy, ijtimoiy va huquqiy
sohalardagi barcha ko’rinishlariga va kamchiliklariga
qarshi kurashish
C) xalq ommasi manfaatlarini himoya qilish, xalq
farovonligini oshirishga sidqidildan intilish
D) siyosiy partiyalarga asos solinishi
30. Quyidagi qaysi omillar Turkistonda progressiv
g’oyalarni tarqatish uchun ma’lum vosita bo’lib xizmat
qildi?
A) musulmon mamlakatlarining madaniy saviyasini
oshirish, iqtisodiy va madaniy jihatdan rivojlanishiga
xalal berib kelayotgan taqiqlarni bartaraf etishga intilish
B) siyosiy partiyalar va jamiyatlar barpo etish
C) xalq ta’limi tizimining yaratilishi hamda milliy
matbuotga asos solinishi
D) qurolli kurash yo’li bilan mavjud tuzumni ag’darib
tashlash
31. XX asr boshlarida yoshlarni ilm olish uchun xorijga
yuborish tadbirlariga katta mablag’ ajratgan Andijonlik
taraqqiyparvar shaxsni belgilang.
A) Salohiddin Kamolxonov
B) Mirkomil Mirmo’minboyev
C) Umarxo’ja Asadullaev
D) Mirodil Mirboboyev
32. Turkiston taraqqiyparvar sarmoyadorlaridan qay biri
yoshlami chet ellarga yuborib, zarur kasblarni egallab,
foydali xizmat qilishlari uchun qayg’urgan jadidlarni
qo’llab-quvvatladilar?
A) Mirkomil Mirmo’minboyev
B) Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
C) Obidjon Mahmudov
D) Polvonniyoz hoji Yusupov
33. Qachon Buxoroda «Tarbiyayi atfol» («Bolalar
tarbiyasi») jamiyatini tashkil etilgan?
A) 1912-yili B) 1906-yili
C) 1909-yili D) 1910-yili
34. Qaysi javobda Buxoroda tashkil etilgan "Tarbiyayi
atfol" (Bolalar tarbiyasi) jamiyatining tashkilotchilari
ko’rsatilgan?
1) Hoji Rafiy; 2) Mirza Abduvohid; 3) Hamidxo’ja
Mehriy;
4) Mirkomil Mirmo’minboyev; 5) Usmonxo’ja;
6) Abdulla Avloniy; 7) Muhammaddin Maxdum.
A) 1,2,4,6,7 B) 3,4,5,6,7
C) 2,3,4,6,7 D) 1,2,3,5,7
35. Yoshlarning chet ellarga borib o’qishi tarafdori
bo’lgan jadidlar qaysi jamiyat orqali talabalarni
71
Turkiyaga o’qishga jo’natganlar?
A) «Ittifoq» B) «Adibi avval»
C) «Shuhrat» D) «Tarbiyayi atfol»
36. «Tarbiyayi atfol» jamiayati tomonidan 1911-yili necha
nafar talabani Turkiyaga o’qishga yuborilgan?
A) 15 nafar B) 25 nafar
C) 35 nafar D) 45 nafar
37. «Tarbiyayi atfol» jamiyati tomonidan 1912-yilda
necha nafar talabani Turkiyaga o’qishga yuborilgan?
A) 25 nafar B) 20 nafar
C) 30 nafar D) 40 nafar
38. Senzura nima?
A) bir yoki bir qancha davlatlarga qarshi birgalashib
harakat qilish uchun ikki yoki undan ko’p davlatlarning
tuzgan vaqtinchalik harbiy-siyosiy ittifoqi.
B) hokimiyatning mavjud tuzum uchun noma’qul yoki
zararli deb hisoblangan ma’lumotlarni cheklash
maqsadida matbuot ustidan nazorat qilishi.
C) biror davlat yoki korxona mahsulotini sotib olishdan
voz kechish.
D) hech qanday qonun bilan cheklanmagan, zo’rlikka
tayanuvchi hokimiyat.
39. Turkiston ma’rifatparvarlari ...
A) podsho yakkahukmronligiga qarshi chiqib, siyosiy
erkinligi va inson huquqlarini yoqlab chiqdilar.
B) musulmon mamlakatlarining madaniy saviyasini
oshirish, iqtisodiy va madaniy jihatdan rivojlanishiga
xalai berib kelayotgan taqiqlarni bartaraf etish uchun
kurashdilar.
C) aholining siyosiy ongini oshirib, siyosiy partiya va
jamiyatlarga jalb qilish uchun targ’ibot-tashviqot olib
bordilar.
D) qurolli kurash yo’li bilan mavjud tuzumni ag’darib
tashlash uchun harakat qildilar.
28-§. Jadidchilik harakatining Turkiston ijtimoiy-ciyosiy
va madaniy hayotiga ta’siri
1. Jadidlar mafkurasida nima muhim o’rin tutgan?
A) islom dini shaxsning ma’naviy kamoloti va jamiyat
rivojidagi ahamiyati
B) xalqning ijtimoiy-siyosiy va madaniy ongini
rivojlantirish
C) yangi usul maktablari tarmog’ini kengaytirish
D) milliy-qadriyatlarni tiklash
2. Jadidlar qaysi vazifani hal etmay turib, boshqa
muammolarni bartaraf etishni iloji yo’qligini anglab
yetganlar?
A) o’lkada yangi usul maktablari tarmog’ini
kengaytirishni
B) qobiliyatli yoshlarni chet elga o’qishga yuborishni
C) islom dini shaxsning ma’naviy kamoloti va jamiyat
rivojidagi ahamiyatini
D) turli ma’rifiy jamiyatlar va teatr truppalarini tuzishni
3. Qaysi maqsadda jadidlar tomonidan islom tarixiga oid
asarlar yaratildi?
A) milliy-qadriyatlarni tiklash
B) mahalliy aholini savodsizlik va qoloqligiga barham
berish
C) islom dini shaxsning ma’naviy kamoloti va jamiyat
rivojidagi ahamiyati
D) xalqning ijtimoiy-siyosiy va madaniy ongini
rivojlantirish
4. Mahmudxo’ja Behbudiy tomonidan islom tarixiga oid
asar qachon yaratildi?
A) 1909-yilda B) 1910-yilda
C) 1915-yilda D) 1912-yilda
5. 1910-yilda kim tomonidan islom tarixiga oid asar
yaratildi?
A) Abdurauf Fitrat
B) Mahmudxo’ja Behbudiy
C) Abdulla Avloniy
D) Munavvar Qori Abdurashidxonov
6. Abdurauf Fitrat tomonidan qachon islom tarixiga oid
asar yaratildi?
A) 1912-yilda B) 1915-yilda
C) 1909-yilda D) 1910-yilda
7. Quyidagi mualliflar qaysi yillarda islom tarixiga oid
asarlar yaratganligini aniqlang.
1) M.Behbudiy; 2) A.Avloniy; 3) A.Fitrat;
a) 1910-yil; b) 1915-yil; c) 1909-yil
A) 1-a; 2-b; 3-c В) 1-c; 2-b; 3-a
С) 1-b; 2-a; 3-c D) 1-c; 2-a; 3-b
8. Bir xil nomga ega bo’lgan asarlarda kimlar islomning
paydo bo’lishi va tarqalishining eng muhim bosqichlarini
yoritib berdilar, shuningdek, islom aqidalarini noto’g’ri
talqin qilinishiga qarshi chiqdilar?
A) Munavvar Qori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy,
Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
B) Mahmudxo’ja Behbudiy, Abdulla Avloniy, Abdurauf
Fitrat
C) Abdurauf Fitrat, Sadriddin Ayniy, Fayzulla Xo’jayev
D) Mahmudxo’ja Behbudiy, Abduqodir Shakuriy,
Saidahmad Siddiqiy-Ajziy
9. Turkiston taraqqiyparvarlari tomonidan birinchi
navbatda amalga oshirilgan qanday chora tadbirlar bor
edi?
A) milliy-qadriyatlarni tiklash, mahalliy aholini
savodsizlikda, qoloqlikda tutib turishga qaratilgan
siyosatga qarshi keskin kurashish
B) Rossiya imperiyasi mustamlakachilik siyosatiga qarshi
kurash olib borish, teatrlar tashkil qilish
C) turli ma’rifiy jamiyatlar va teatr truppalarini tuzish,
gazeta va jurnallar chop etish, xalqning ijtimoiy-siyosiy
va madaniy ongini rivojlantirish, siyosiy partiyalarga
asos solish
D) islom dini me’yorlarini, Qur’on oyatlari va
hadislarini, shariat hukmlarini to’g’ri talqin etish, ta’lim
tizimini isloh etish, uni zamon talablariga moslashtirish
10. Milliy taraqqiyparvarlar musulmon ruhoniylarining
qanday vakillarini qoraladilar?
A) Rossiya imperiyasi mustamlakachilik siyosatini
qo’llab-quvatlagan
B) fanga nisbatan salbiy munosabatda bo’lgan
72
C) Turkiston general-gubernatorligi bilan hamkor
bo’lgan
D) milliy siyosiy partiyalarni tuzishga qarshi bo’lgan
11. Jadidlar nimani taraqqiyotning va farovonlikning
asosiy yo’naltiruvchi kuchi hamda jaholatga qarshi
kurashning birdan-bir vositasi deb hisobladilar?
A) milliy g’oya B) qurolli kurash
C) ilm-fanni D) ma’rifatparvarlik
12. Jadidlar fikriga ko’ra, chin musulmon bo’lish uchun
nima qilish zarur deb hisoblangan?
A) musulmon mamlakatlarining madaniy saviyasini
oshirish
B) diniy bilimlar bilan birga dunyoviy bilimlarni, ayniqsa
matematika, fizika, kimyo, tibbiyot, tarix va boshqa
fanlarni bilishlari
C) maorif, erkinlik, hayotning insoniy-madaniy jihatlarini
shakllantirish, qo’llab-quvvatlash va himoya qilish,
ma’naviy va axloqiy me’yorlarni takomillashtirish
D) iqtisodiy va madaniy jihatdan rivojlanishiga xalal
berib kelayotgan taqiqlarni bartaraf etish
13. Jadidlar fikriga ko’ra nimani ta’minlamay turib,
siyosiy va huquqiy erkinlikka erishish mumkin emas?
A) mamlakatning siyosiy mustaqilligini
B) iqtisodiy va madaniy jihatdan rivojlanishiga xalal
berib kelayotgan taqiqlarni bartaraf etish
C) maorif, erkinlik, hayotning insoniy-madaniy jihatlarini
shakllantirish
D) mamlakatning iqtisodiy mustaqilligini
14. Turkiston jadidlarining fikricha mamlakatning
iqtisodiy mustaqilligini ta’minlashda zarur hisoblangan
choralarni aniqlang.
1) yer, suv, yerusti va yerosti boyliklarini Turkiston
xalqining umumiy boyligi deb e’lon qilish; 2) turli ijtimoiy
va ma’rifiy jamiyatlar tuzish; 3) barcha sohalarni
rivojlantirishga qodir mahalliy kadrlarni tayyorlash; 4)
zavod va fabrikalar qurish, mahsulotlami o’lkaning o’zida
ishlab chiqarish; 5) mustamlakachilikka qarshi kurash
dasturini yaratish; 6) dehqonlar ongiga mustaqillik
g’oyalarini singdirish
A) 2,5,6 В) 1,5,6 С) 1,3,4 D) 2,3,4
15. Turkiston taraqqiyparvarlardan qay biri Rossiyada
huquqshunoslik sohasi bo’yicha ta’lim olib qaytdi va
birinchi oliy ma’lumotli o’zbek advokati bo’ldi?
A) Asadullaxo’ja o’g’li Ubaydullaxo’ja
B) Munavvar Qori Abdurashidxonov
C) Abdulla Avloniy
D) Obidjon Mahmudov
16. Turkiston taraqqiyparvarlardan qay biri buyuk rus
yozuvchisi Lev Tolstoy bilan yozishmalar olib borgan?
A) Abdulla Avloniy
B) Asadullaxo’ja o’g’li Ubaydullaxo’ja
C) Obidjon Mahmudov
D) Munavvar Qori Abdurashidxonov
17. Turkiston taraqqiyparvarlardan Asadullaxo’ja o’g’li
Ubaydullaxo’ja qayerlik bo’lgan?
A) Toshkentning "Qoryog’di" mahallasidan
B) Samarqand yaqinidagi Baxshitepa qishlog’idan
C) Toshkentning "Degrez" mahallasidan
D) Qo’qonning "Temirchi" mahallasidan
18. Qachon Turkiston jadidchiligi kuchli siyosiy harakatga
aylandi?
A) 1912-yilda В) 1914-yilda
C) 1917-yilda D) 1916-yilda
19. Birinchi jahon urushidan keyin jadidlar o’z oldilariga
qanday maqsadni qo’yib, kurash olib borganlar?
A) parlamentar monarxiya tuzish
B) demokratik davlat barpo etish
C) respublika tuzumini o’rnatish
D) ta’sis syezdini chaqirish
20. Rossiyadagi fevral voqealaridan keyin Turkiston
jadidlari qanday siyosiy talablarni ilgari surdilar?
1) mahalliy aholi huquqlarini kengaytirish; 2) o’lkani
boshqarish yuzasidan islohotlar o’tkazish; 3) Davlat
Dumasidan o’lka aholisi sonidan kelib chiqib o’rin
ajratish; 4) milliy matbuot erkinligini ta’minlash; 5)
maorif, erkinlik, hayotning insoniy-madaniy jihatlarini
shakllantirish; 6) siyosiy va iqtisodiy mustaqillik berish.
A) 1,2,3,4 B) 1,2,3,4,5,6
C) 1,3,5 D) 2,4,6
21. Rossiyadagi 1917-yil fevral voqelaridan keyin jadidlar
qanday talablarni ilgari surdilar?
1) demokratik davlat barpo etish; 2) mahalliy aholi
huquqlarini kengaytirish; 3) Turkistonni boshqarish
yuzasidan islohatlar o’tkazish; 4) yoshlarni chet ellarga
o’qishga yuborish; 5) Davlat Dumasidan o’lka aholisi
sonidan kelib chiqib o’rin ajratish; 6) muxtoriyat ta’sis
etish; 7) milliy matbuot erkinligini ta’minlash
A) 1,5,6,7 B) 1,3,5,8
C) 2,4,6,7 D) 2,3,5,7
22. "Sho’roi Islomiya", "Ittifoq" tashkilotlari qachon
tuzildi?
A) 1912-yilda B) 1917-yilda
C) 1914-yilda D) 1916-yilda
23. Qachonga kelganda jadidlar tub yerli aholi iltimoiy
tarkibining barcha qatlam vakillarini o’z ortidan
ergashtira oldilar?
A) 1917-yil B) 1916-yil
C) 1914-yil D) 1912-yil
24. Turkistonda jadidlar faoliyati nimalarga o’z ta’sirini
ko’rsatdi?
A) iqtisodiy va madaniy jihatdan rivojlanishiga xalal
berib kelayotgan taqiqlarni bartaraf etishga, maorif,
erkinlik, hayotning insoniy-madaniy jihatlarini
shakllantirish
B) mahalliy aholi huquqlarini kengaytirishga, o’lkani
boshqarish yuzasidan islohotlar o’tkazishga, Davlat
Dumasidan o’lka aholisi sonidan kelib chiqib o’rin
ajratishga
C) mahalliy aholini ma’rifatli qilshga, ularda milliy
o’zlikni anglashni kuchayishiga, ozodlik uchun
kurashlarning ko’tarilishiga
D) Osiyoning musulmon mamlakatlarini modernizatsiya
qilishga, ularning madaniy saviyasini oshirishga,
73
iqtisodiy va madaniy jihatdan rivojlanishiga xalal berib
kelayotgan taqiqlarni bartaraf etishga
25. Jadidchilik harakati o’lkada podsho hukumatining
mustamlakachilik siyosatiga qarshi turuvchi asosiy
qanday kuch sifatida namoyon bo’ldi?
A) harbiy B) ma’naviy
C) siyosiy D) jamoat birlashmasi
26. Jadidlar tomonidan Toshkentda barcha erkparvar
tashkilotlarning umumiy dasturiga ega bo’lgan yagona
"Musulmon markaziy sho’rosi" tashkiloti qachon tuzildi?
A) 1914-yil iyun oyi boshlarida
B) 1918-yil may oyi boshlarida
C) 1917-yil mart oyi boshlarida
D) 1916-yil aprel oyi boshlarida
27. "Musulmon markaziy sho’rosi"ning ta’sis syezdida
ishtirok etgan delegatlar qanday fikrni ma’qulladilar?
A) Bo’lajak davlat Turkiston deb atalishini, uni tarkibiga
Buxoro, Xiva va Turkiston general-gubernatorligi kirishi
B) Mustaqil Turkiston davlatini tuzishni
C) Sovet Rossiyasiga qarshi qurolli qarshilik ko’rsatishni
D) barcha musulmonlarni siyosiy partiyaga
birlashtirishni
28. "Musulmon Markaziy sho’rosi"ning ta’sis syezdida
nechta delegat qatnashgan?
A) 450 B) 200 C) 300 D) 350
29. ... jadidlar tomonidan Toshkentda barcha erksevar
tashkilotlarning umumiy dasturiga ega bo’lgan yagona
tashkilot "Musulmonlar Markaziy sho’rosi" tuzildi.
A) 1917 aprel B) 1917 oktabr
C) 1917 mart D) 1917 fevral
30. Jadidarning Turkiston davlatini tuzish maqsadini qaysi
voqealar sabab amalga oshirishlariga imkon bermadi?
A) Birinchi jahon urushi
B) Rossiyadagi fevral voqealari
C) Turkistondagi 1917-yildagi voqealar va
bo’sheviklarning hokimiyatni egallashi
D) Rossiyada boshlanib ketgan fuqarolar urushi
31. Jadidlar qayerda Turkiston Muxtoriyatini e’lon
qildilar?
A) Toshkentda B) Qo’qonda
C) Samarqandda D) Buxoroda
32. 1917-yilning oxirida tashkil topgan Turkiston
Muxtoriyati necha kun mavjud bo’lgan?
A) 13 kun B) 100 kun
C) 30 kun D) 72 kun
33. Turkiston Muxtoriyati necha kun yashadi?
A) 75 B) 60 C) 92 D) 72
34. Turkiston Muxtoriyati kimlar tomonidan tor-mor
etildi?
A) johil ruhoniylar, qadimchilar
B) sovet hokimiyati
C) Muvaqqat hukumat
D) podsho hukumati
35. Jadidlar ta’qibga uchrab, oxir-oqibat qaysi yillarda 4. Birinchi jahon urushi yillarida rus podshosi farmoni
qatog’on qurboni bo’ldi? bilan Turkiston o’lkasidan 19 yoshdan 43 yoshgacha
A) 1937-1938-yillarda B) 1918-1920-yillarda bo’lgan aholining qaysi qismi urushga safarbar etilgan?
C) 1927-1930-yillarda D) 1932-1936-yillarda A) aholining yevropalik qismi vakillari
36. Lotinchadan yuborgan ma’nosini beruvchi atamani B) mahalliy aholi vakillari
aniqlang. C) aholining uyg’ur va yahudiylardan iborat qismi
A) Federatsiya B) Avtonomiya D) ham mahalliy, ham yevropalik qismi vakillari
C) Senzura D) Delegat 5. Nechanchi yilda Turkistonda «favqulodda muhofaza
holati» deb e’lon qilindi?
37. Biror tashkilot, jamoa tomonidan vakolatli qilib saylab
yoki tayinlab yuborilgan vakil ma’nosini beruvchi A) 1914-yilda B) 1917-yilda
atamani aniqlang. C) 1915-yilda D) 1916-yilda
A) Senzura B) Delegat 6. Ma’lumki, Turkiston aholisi urushga safarbarlik e’lon
C) Avtonomiya D) Federatsiya qilinishiga qarshi chiqib, ular «favqulodda holat»
38. Federatsiya qanday ma’noni anglatadi? tartiblariga rioya etmay qo’ydilar. Bunday tartibni
A) ittifoq bo’lib mustahkamlash buzganlarga qanday jazo qo’llaniladigan bo’ldi?
B) yuborgan A) harbiy dala sudiga topshiriladigan bo’ldi
C) qonun B) mol-mulki musodara qilinib, oila a’zolari majburiy
D) uycha, kulba tarzda surgun qilinadigan bo’ldi
C) 50 so’mgacha jarima solinadigan yoki 3 oygacha
39. Federatsiya so’zi qaysi tildan olingan?
qamoqqa olinadigan bo’ldi
A) ingliz B) fransuz C) nemis D) lotin
D) 100 so’mgacha jarima solinadigan yoki majburiy
tarzda surgun qilinadigan bo’ldi
40. Quyidagi atamalardan qay biri davlatlarning o’z
siyosiy mustaqilligini muayyan doirada cheklash yo’li 7. Ma’lumki, 1914 yilda Turkistonda "favqulodda
bilan yagona ittifoqqa birlashuvini ma’nosini beradi? muhofaza holati" e’lon qilindi. Ushbu tartibni
A) Avtonomiya B) Deputat buzganlarga qanday jazo qo’llanilgan?
C) Federatsiya D) Delegat A) 3 oygacha qamoqqa olingan
B) 40 so’mgacha jarima to’langan
41. Biror-bir hududning qonun bilan chegaralangan
C) 1 yilga qamoqqa mahkum etilgan
davlat hokimiyatini mustaqil amalga oshirish huquqi
D) mardikorlikka yuborilgan
ma’nosini beruvchi atamani qayd eting.
A) Avtonomiya B) Federatsiya 8. Qaysi vaziyatdan kelib chiqib amaldagi hukumat
C) Delegat D) Deputat tomonidan imperiya mustamlakalaridagi tub aholi
vakillari va urushga safarbar qilinmagan kishilarni front
42. Quyidagi atamalardan qay biri qonun ma’nosini
orqasidagi ishlarda foydalanishga qaror qilindi?
beradi?
A) siyraklashib qolgan korxonalarga malalakali
A) Delegat B) Federatsiya
ishchilarni jalb qilish, qishloq xo’jaligiga dehqonlarni
C) Deputat D) Avtonomiya
yuborish
B) vayronagarchiliklarni tugatish, mudofaa inshootlarini
29-§. BIRINCHI JAHON URUSHINING
qurish, urushga oziq-ovqat va qurol-yarog’larni
BOSHLANiSHI VA UNING TURKISTONGA TA’SIRI.
tayyorlash va ularni joylarga yetkazish
C) fan va texnika taraqqiyotini G’arb davlatlari
1. Qachon jahondagi yirik davlatlarning mustamlakalarga
darajasiga yetkazib olish
ega bo’lish masalasida o’zaro munosabatlari keskin
D) mustamlakalarda ko’p ilm-fan namoyondalari yetishib
ko’rinish oldi?
chiqqanligi sababli ularni iqtisodiyotni ko’tarishga jalb
A) XX asr boshlarida В) XIX asr o’rtalarida
qilindi
C) XIX asr oxirlarida D) XIX asrning
boshlarida 9. Rossiya imperatori Nikolay II qaysi yillarda hukmronlik
qilgan?
2. Birinchi jahon urushida Rossiya qaysi ittifoq tomonida
A) 1890-1915-yillarda B) 1892-1916-yillarda
turib urushda qatnashdi?
C) 1896-1918-yillarda D) 1894-1917-yillarda
A) Antanta B) Uchlar ittifoqi
C) To’rtlar ittifoqi D) Bolqon ittifoqi 10. Qachon Rossiya imperatori Nikolay II «front
3. Birinchi jahon urushi tufayli Rossiyada ommaviy orqasidagi xizmatlar uchun Turkiston, Sibir va Kavkazdan
safarbarlik e’lon qilindi. Unga ko’ra, Turkiston 19 yoshdan 43 yoshgacha bo’lgan erkaklar safarbarligi»
o’lkasidan urushga necha yoshgacha bo’lgan aholining haqida farmoni e’lon qilindi?
yevropalik qismi vakillari chaqirildi? A) 1916-yil 25-iyunda B) 1916-yil 25-iyulda
A) 17 yoshdan 45 yoshgacha C) 1915-yil 15-mayda D) 1917-yil 12-fevralda
B) 18 yoshdan 47 yoshgacha
C) 19 yoshdan 43 yoshgacha 30-§. Turkistonda 1916-yilgi qo’zg’olonning boshlanishi
D) 20 yoshdan 41 yoshgacha
74
1. Imperator Nikolay II front orqasidagi xizmatlar uchun A) Gippiusni B) Korolkovni
aholining mardikorlikka olinishi to’g’risidagi farmoniga C) Verevskiyni D) Konshevskiyni
muvofiq, Turkiston o’lkasining viloyatlari bo’yicha 8. Markaziy hokimiyat qaysi viloyat gubernatorini xavotiri
mardikorlikka yuborish to’g’ri ko’rsatilgan qatorni va g’alayonlarning oldini olish to’g’risida bergan
aniqlang. ma’lumotlarini «podsho farmonlarini bajarmaslik,
A) Sirdaryo viloyatidan - 50 ming, Samarqanddan-38 kechiktirish, qarshi chiqish» deb. hisoblab, uni viloyat
ming, Farg’onadan – 87 ming kishi gubernatori lavozimidan ozod qiladi?
B) Sirdaryo viloyatidan 87 ming, Samarqanddan-50 ming, A) P. Stolipinning B) N.Stoletovning
Farg’onadan – 38 ming kishi C) S.Vittening D) A.Gippiusning
C) Sirdaryo viloyatidan 87 ming, Samarqanddan-38 ming,
9. Farg’ona viloyatining gubernatori lavozimida ishlagan
Farg’onadan – 50 ming kishi
shaxslarni aniqlang.
D) Sirdaryo viloyatidan 38 ming, Samarqanddan-87 ming,
A) A.Ivanov, M.Afanasyev
Farg’onadan – 50 ming kishi
B) S.Korolkov, M.Skobelyev
2. Turkiston o’lkasining quyidagi viloyatlaridan C) M.Skobelyev, A.Gippius
Rossiyaga mardikorlikka olinganlarning soni mos D) V.Koushevskiy. A.Kolpakovskiy
ravishda ko’rsatilgan javobni toping.
10. 1916-yilgi Turkistondagi keng kо’lamli qo’zg’alonlar
1) Sirdaryo; 2) Samarqand; 3) Farg’ona;
qaysi shahardan boshlanganini toping.
a) 38 ming; b) 50 ming; c) 87 ming.
A) Xo’jand B) Namangan
A) 1-a, 2-b, 3-c B) 1-a, 2-c, 3-b
C) Toshkent D) Jizzax
C) 1-b, 2-c, 3-a D) 1-c, 2-a, 3-b
11. 1916-yil 4-iyulda qaysi shaharda mardikorlikka qarshi
3. Rossiya imperatori Nikolay II «front orqasidagi
norozilik bildirib ko’p sonli aholi yig’ildi?
xizmatlar uchun Turkiston, Sibir va Kavkazdan 19
A) Xo’jand shahrida B) Andijon shahrida
yoshdan 43 yoshgacha bo’lgan erkaklar safarbarligi»
C) Toshkent shahrida D) Qo’qon shahrida
haqida farmoniga ko’ra Farg’ona viloyatida belgilangan
mardikorlarni to’plash uchun viloyatdagi xonadonlarning 12. Qachon Samarqandning Urgut qishlog’ida
har beshtasidan qancha kishini olishga to’g’ri kelgan? mardikorlikka qarshi norozilik chiqishlari bo’lib o’tdi?
A) ikki B) bir C) uch D) to’rt A) 1916-yil 10-iyulda B) 1916-yil 9-iyul
C) 1916-yil 5-iyulda D) 1916-yil 7-iyulda
4. Qanday holatlar Nikolay II ning front orqasidagi
xizmatlar uchun aholining mardikorlikka olinishi 13. 1916-yil 7-iyulda qayerda mardikorlikka qarshi
to’g’risidagi farmoniga keng xalq ommasi noroziligini norozilik chiqishlari bo’lib o’tdi?
kuchayishiga sabab bo’ldi? A) Andijonda B) Dahbedda
A) mardikorlikka yosh bolalarni va qariyalarni ham jalb C) Urgutda D) Toshkentda
qilinishi 14. 1916-yili Siyob, Mahalla, Xo’ja Ahror, Angordan
B) qishloq xo’jaligi ishlarni to’xtatilib, barcha aholini avval qayerlarda mardikorlikka qarshi norozilik
ommaviy ravishda mardikorlikka jalb qilinishi chiqishlari bo’lib o’tdi?
C) mardikorlikka barcha erkaklarni jalb qilinishi A) Toshkent va Andijonda
D) mardikorlikka boradiganlarning ro’yxatini tuzishda B) Qo’qon va Marg’ilonda
Turkiston mahalliy ma’muriyat vakillari adolatsizliklarga C) Namangan va Rishtonda
yo’l qo’yishi D) Xo’jand va Urgutda
5. Qaysi yilda mardikorlikka olinadiganlar ro’yxatini 15. Mardikorlikka qarshi qaratilgan norozilik harakati
tuzadigan mahalliy boshqaruv vakillari tomonidan aholini faollaridan Rizvonbibi Ahmadjonova qayerda politsiyaga
zo’rlash, tazyiq o’tkazish kabi holatlar avj oldi? qarata «Bizni o’ldirsanglar ham o’g’lilarimizni sizlarga
A) 1916-yilda B) 1917-yilda bermaymiz», deb xitob qilgan?
C) 1915-yilda D) 1918-yilda A) Andijonda B) Toshkentda
6. Mardikorlikka qarshi norozilik harakatlarida aholining C) Namanganda D) Xo’jandda
qaysi ijtimoiy qatlamlari vakillari ishtirok etdi? 16. 1916-yili mardikorlikka qarshi qaratilgan norozilik
A) yirik zamindorlar, dehqonlar va hunarmandlar harakati qayerdan so’ng Farg’ona vodiysiga o’tib,
B) ruhoniylar va mayda savdogarlar vodiyda bu harakat keng tus olib ketdi?
C) dehqonlar, hunarmandlar, mayda savdogarlar, A) Toshkent B) Xo’jand
ishchilar C) Marg’ilon D) Qo’qon
D) yirik amaldorlar, mulkdorlar, ruhoniylar, 17. Qachon Farg’ona viloyatining Qo’qon, Rishton,
hunarmandlar Marg’ilon, Andijon, Namangan uyezdlarida keskin tus
7. Podsho hukumti qaysi gubernatorning viloyatda roy oldi?
berishi mumkin bo’lgan katta g’alayonlarni oldini olish A) 1916-yil iyun oyining o’rtalarida
to’g’risidagi ma’lumotlarini "podsho farmonlarini B) 1916-yil avgust oyining o’rtalarida
bajarmaslik, kechiktirish, qarshi chiqish" deb hisoblab, C) 1916-yil iyul oyining o’rtalarida
uni lavozimidan chetlashtirgan? D) 1916-yil may oyining o’rtalarida

75
18. 1916-yil 9-iyul kuni qayerda podsho farmoni o’qib C) Turkiston o’lkasidan urushga 19 yoshdan 43
eshittirilgandan so’ng, tayoq, tosh, ketmon va boshqa yoshgacha bo’lgan aholining yevropalik qismi vakillari
narsalar bilan qurollangan aholi mardikorlikdan bosh chaqirilishi
tortib namoyishga chiqdilar? D) 1914-yilda Turkistonda «favqulodda muhofaza holati»
A) Qo’qonda B) Andijonda deb e’lon qilinishi
C) Namanganda D) Xo’jandda 4. Qaysi voqea Jizzaxda ham jabr-zulm, adolatsizliklardan
19. Andijonda mardikorlikka olish to’g’risida podsho tobora keskinlashib borayotgan norozilik chiqishlari xalq
farmoni o’qib eshittirilgach, bundan bosh tortib qo’zg’oloniga aylanishiga olib keldi?
namoyishga chiqqan aholi nimalar bilan qurollangan edi? A) 1914-yilda Turkistonda «favqulodda muhofaza holati»
A) tayoq, tosh, ketmon deb e’lon qilinishi
B) tayoq, cho’kich, gavron B) Rossiya imperiyasining Birinchi jahon urushiga kirishi
C) tosh, ketmon, oshpichoq C) Turkiston o’lkasidan urushga 19 yoshdan 43
D) pichoq, ketmon, tayoq yoshgacha bo’lgan aholining yevropalik qismi vakillari
20. Qachon Eski Marg’ilonda taxminan 25 ming kishi chaqirilishi
norozilik bildirib, bozor atrofiga yig’ildi? D) aholining 19 yoshdan 43 yoshgacha bo’lgan
A) 1916-yil 7-iyulda В) 1916-yil 9-iyulda erkaklarini front ortiga ishlarga safarbarlik qilinishi
С) 1916-yil 11-iyulda D) 1916-yil 10-iyulda 5. Mardikorlikka olinadiganlarning tuzilgan ro’yxatiga
21. 1916-yil 11-iyulda qayerda ko’tarilgan qo’zg’olon muvofiq, Samarqand viloyatining Jizzax uyezdidan
ham jiddiy tus oldi? qancha kishi belgilanadi?
A) Namanganda B) Andijonda A) 11 ming В) 15 ming
C) Qo’qonda D) Xo’jandda C) 20 ming D) 23 ming
22. Mardikorlikka qarshi qaratilgan norozilik harakati 6. Rossiya imperiyasining mardikorlikka olish
davomida Labbaytog’a dahasida yig’ilgan 1500 dan ortiq to’g’risidagi farmoni Jizzaxda qachon e’lon qilindi?
kishilarga qarshi kuchli qurollangan rota tashlandi va A) 1916-yil 9-iyulda B) 1916-yil 10-iyulda
qo’zg’olonchilar tarqatib yuborildi. Labbaytog’a dahasi C) 1916-yil 3-iyulda D) 1916-yil 5-iyulda
qayerda joylashgan edi? 7. Qachon Jizzaxda dastlabki g’alayonlar boshlanadi?
A) Xo’jandda B) Qo’qonda A) 1916-yil 5-iyulda B) 1916-yil 3-iyulda
C) Namanganda D) Andijonda C) 1916-yil 9-iyulda D) 1916-yil 10-iyulda
8. 1916-yilgi Jizzax qo’zg’oloniga kimlar rahbarlik
31-§. JIZZAX QO’ZG’OLONI qilganlar?
A) Mirzayor Xudoyorov va Damin kulol
1. Rossiya imperiyasining qaysi farmoni Turkiston B) To’raqul va Eshonqul To’rabekovlar
o’lkasining barcha hududlariga yoyilib, unga qarshi C) Qosim hoji eshon va Darvishxon
chiqishlar mahalliy aholining milliy-ozodlik harakatlariga D) Nazirxo’ja eshon va Abdurahmon jevachilar
aylanib ketdi?
9. 1916-yilda Jizzax aholisi mardikorlikka qarshi ommaviy
A) Rossiya imperiyasining 1916-yildagi mardikorlikka
qo’zg’olon ko’tarish maqsadida ...
olish to’g’risidagi farmoni
A) rus harbiy garnizonlariga hujum uyushtirdilar
B) Turkiston o’lkasidan urushga 19 yoshdan 43
B) boshqa shaharlarga, jumladan, Toshkent, Samarqand
yoshgacha bo’lgan aholining yevropalik qismi vakillari
va ko’plab atrofdagi qishloqlarga o’z vakillarini
chaqirilishi
yuboradilar.
C) 1914-yilda Turkistonda «favqulodda muhofaza holati»
C) Damin kulol boshchiligida hunarmandlar qishloq
deb e’lon qilinishi
oqsoqol Mirzayor Xudoyorov oldiga boradilar.
D) Rossiya imperiyasining Birinchi jahon urushiga kirishi
D) Jizzaxning yangi shahar qismiga yo’l oladi.
2. Jizzax aholisi, asosan, qanday mashg’ulot bilan
10. 1916-yil 13-iyulda Jizzax shahrida Damin kulol
shug’ullanardi?
boshchiligida hunarmandlar nima maqsadda oqsoqol
A) paxta mahsulotlari yetishtirish
Mirzayor Xudoyorov oldiga boradilar?
B) chorva mahsulotlari yetishtirish
A) mardikorlikka olishni bekor qilishni
C) don mahsulotlari yetishtirish
B) mardikorlikka olish sonini qisqartirishni talab qilib
D) temirchilik
C) mardikorlikka qarshi ommaviy qo’zg’olon ko’tarishni
3. Qaysi holat 1916-yilda Jizzax aholisining ahvolini talab qilib
yomonlashishiga olib keldi? D) mardikorlikka olish bo’yicha ro’yxatni talab qilib
A) aholining 19 yoshdan 43 yoshgacha bo’lgan
11. Kim Jizzax qo’zg’olonchilarga umumiy rahbar bo’ldi?
erkaklarini front ortiga ishlarga safarbarlik qilinishi
A) Nazirxo’ja eshon B) Damin kulol
B) aholining yerlari ko’chirib keltirilgan ruslarga berib
C) Bobobek D) Abdurahmon jevachi
yuborilishi, soliqlarning ko’payib borishi
12. 1916-yilda Jizzax qo’zg’oloni ishtirokchilari qayerda
to’planib barcha birgalikda harakat qilishga kelishildi?

76
A) Bog’don B) Shotolib 22. Pulemyot nima?
C) Kuyaboshi D) Sengzor A) o’qni tez otadigan avtomatik qurol
13. Podsho hukumati Jizzax qo’zg’olonini bostirish uchun B) otliq qo’shin
kim boshchiligida harbiy kuchlarni yuboradi? C) zihrli yuruvchi mashina
A) polkovnik Afanasyev B) polkovnik Ivanov D) uzoqqa otadigan to’p
C) polkovnik Zaytsev D) polkovnik S.Putinsev
32-§. Turkistonda 1916-yilgi voqealarning oqibatlari va
14. Qachon Turkistonda harbiy holat e’lon qilinadi?
ahamiyati
A) 1916-yil 12-iyul B) 1916-yil 10-iyul
C) 1916-yil 22-iyul D) 1916-yil 18-iyul
1. Turkistondagi 1916-yilgi qo’zg’oloni xarakteriga ko’ra
15. Podsho hukumati Jizzax qo’zg’olonini bostirish uchun qanday ko’rinishda edi?
jami qancha harbiy kuchlar yuborildi? A) qurolli B) inqilobiy
A) ikki yarim ming kishilik C) burjua-demokratik D) milliy-ozodlik
B) bir yarim ming kishilik
2. Turkistondagi 1916-yilgi qo’zg’olonining asosiy
C) uch yarim ming kishilik
harakatlantiruvchi kuchini aniqlang.
D) to’rt yarim ming kishilik
A) xalq ommasi
16. Podsho hukumati qo’shinlari Jizzax qo’zg’olonini B) dehqonlar va hunarmandlar
bostirish uchun harakat qilib egallagan hududlarni to’g’ri C) ruhoniylar va mayda mulkdorlar
qayd eting. D) yirik amaldorlar, ruhoniylar, savdogarlar
A) Zarbdor, Dashtobod, Uzunquduq
3. Turkistondagi 1916-yilgi qo’zg’olon xususida Rossiya
B) Zafarobod, Barlos, Yangiqishloq
imperiyasi amaldorlaridan biri qanday baho bergan edi?
C) Jizzax, Zomin, Sengzor
A) «Urush frontlariga yangi bir Turkiston fronti
D) Jizzax, Barlos, Zomin
qo’shildi» deb
17. Abdurahmon jevachi omon qolgan 600 kishilik B) «Bu urush o’ziga xos xalq urushi edi» deb
odamlari bilan kimga qarshi qarshi jang olib bordi? C) «Biz bu qo’zg’olonni noto’g’ri baholab, uni bir guruh
A) polkovnik Ivanov boshchiligidagi harbiy kuchlarga qaroqchilar urushi deganmiz» deb
B) polkovnik Afanasyev boshchiligidagi harbiy kuchlarga D) «Bu qo’zg’olon bir guruh boylar qo’zgo’loni» deb
C) polkovnik S.Putinsev boshchiligidagi harbiy kuchlarga
4. Quyidagi qaysi hoiatlar Turkistondagi 1916-yilgi
D) polkovnik Zaytsev boshchiligidagi harbiy kuchlarga
qo’zg’olonning mag’lubiyatga uchrashiga sabab bo’ldi?
18. Chor Rossiyasining mardikorlikka qarshi ko’tarilgan 1) qo’zg’olonchilar mustamlakachi hukumatga qarshi
qo’zg’olonlar to’g’ri ketma-ketlikda berilgan javob oddiy ish qurollari bilan jang olib bordilar; 2) ularning
variantini aniqlang. aksariyati dehqonlar, hunarmandlar bo’lganligi va harbiy
1) Toshkentda norozilik boshlandi; 2) Jizzax shahrida sohadan mutlaqo bexabar ekanligi; 3) qo’zg’olonchi-
Damin Kulol mardikorlikka olinganlar ro’yhatini talab larning taktik va strategik uquvsizligi; 4) ahillikda va
qildi; 3) Jizzaxda dastlabki norozilik boshlandi; 4) birdamlikda harakat qilmasligi; 5) qo’shni davlat
Xo’jand shahrida norozilik bildirib ko’p sonli aholi hukmdorlari yordam bermaganligi; 6) mahalliy
yig’ildi; 5) Andijonda norozilik ro’y berdi; 6) Eski amaldorlarning sotqinligi
Marg’ilonda norozilik ro’y berdi A) 1,2,3,4 B) 1,2,3,4,5,6
A) 4,3,5,6,1,2 B) 3,4,5,1,6,2 C) 2,4,6 D) 1,3,5
C) 3,4,6,5,2,1 D) 2,3,4,5,6,1
5. Turkistondagi 1916-yilgi qo’zg’olon qanday
19. 1916-yilda mardikorlikka qarshi ko’tarilgan oqibatlarga olib keldi?
qo’zg’olonlar to’g’ri ketma-ketlikda berilgan javobni 1) Jizzax atrofidagi aholisi qo’zg’olonda qatnashgan
aniqlang. qishloqlar yondirib yuborildi; 2) aholining ko’pchiligi
1) Namanganda; 2) Eski Marg’ilonda; 3) Daxbetda; 4) uy-joysiz qoldi; 3) ekinzorlar, qishloq xo’jaligi
Urgut qishlog’ida; 5) Xo’jandda mahsulotlari nobud bo’ldi; 4) aholi orasida ko’plab
A) 5,4,3,2,1 B) 4,5,3,2,1 qurbonlar bo’ldi; 5) aholi uchun mavjud soliqlar
C) 5,3,4,2,1 D) 4,3,5,2,1 kamaytirildi; 6) mardikorlikka safarbar etiladiganlar soni
20. Jevachi kim? qisqartirildi.
A) qal’a yoki tumandagi barcha qo’shinlar boshlig’i A) 1,2,3,4,5,6 B) 2,4,6
B) aholi yashash joyi nazoratchisi C) 1,3,5 D) 1,2,3,4
C) duk yasovchi hunarmand 6. Turkistondagi 1916-yilgi qo’zg’olon qanday
D) qurol-aslahaxona boshlig’i ahamiyatga ega bo’ldi?
21. Jeva nima? A) aholi uchun mavjud soliqlar kamaytirildi
A) charxning yigirilayotgan ip o’ralib boriladigan qismi B) milliy-ozodlik ko’rinishga ega ekanligi
B) duk yasovchi hunarmand C) mardikorlik uchun safarbarlik kamaytirildi
C) qurol-aslaha D) mustaqil davlat asos solinishiga poydevor bo’ldi
D) shaharning bir qismi, ma’muriy bo’linma

77
33-§. Buxoro amirligining davlat tuzumi va ijtimoiy- 11. XIX asrning oxirida Buxoro amirligining qaysi oliy
iqtisodiy hayoti. amaldori soliqlar yig’imi nazoratini boshqarar, ma’muriy
amaldorlar tarkibiga rahbarlik qilar, mahalliy beklar
1. Rossiya bilan qaysi yilgi shartnoma Buxoro amirligi bilan yozishmalar olib borardi?
taqdirini tubdan o’zgartirib yubordi, u siyosiy A) devonbegi B) qozikalon
mustaqillikdan mahrum bo’lib, Rossiya protektoratiga C) qo’shbegi D) mirzaboshi
aylanib qoldi? 12. XIX asrning oxirida Buxoro amirligining qaysi oliy
A) 1873-yilgi B) 1886-yilgi amaldori har kuni shaxsan hukmdorga amirlikdagi ahvol
C) 1867-yilgi D) 1868-yilgi to’g’risida ma’lumot berib turardi?
2. Buxoro amirining siyosiy faoliyatini bevosita nazorat A) qo’shbegi B) mirzaboshi
qilish uchun qanday organ tashkil etilgan? C) devonbegi D) qozikalon
A) Rossiya imperatorining siyosiy agentligi 13. Buxoro amirligida davlat ishlari boshqaruvida oliy
B) Turkiston general-gubernatorligi amaldor hisoblangan qo’shbegi qanday vazifalarni
C) Zarafshon harbiy okrugi bajargan?
D) Turkiston general-gubernatorligi Kengashi 1) soliqlar yig’imi ustidan nazorat olib borgan; 2)
3. Rossiya imperiyasining qaysi organi 1868-yilgi elchilik vazifasini bajargan; 3) oliy amaldorlarni
shartnoma shartlari bajarilishini va amirning siyosiy lavozimiga tayinlagan; 4) ma’muriy amaldorlar tarkibiga
faoliyatini nazorat qilib borgan? rahbarlik qilgan; 5) mahalliy beklar bilan yozishmalar
A) Zarafshon harbiy okrugi olib borgan; 6) urushlar paytida qo’shinga boshchilik
B) Turkiston general-gubernatorligi Kengashi qilgan.
C) Rossiya imperatorining siyosiy agentligi A) 1,4,5 В) 1,5,6 C) 1,2,6 D) 3,4,5
D) Turkiston general-gubernatorligi 14. XIX asrning oxirida Buxoro amirligining barcha
4. Rossiya imperatorining ... -yildagi farmoni asosida amaldorlar kim tomonidan tayinlanar edi?
"Rossiya imperatorining siyosiy agentligi" tashkil etildi. A) qozikalon B) siyosiy agent
A) 1886 B) 1884 C) 1885 C) qo’shbegi D) Turkiston general-gubernatori
D) 1868 15. XIX asrning oxirida Buxoro amirligining oliy
5. "Rossiya imperatorining siyosiy agentligi" nechanchi amaldorlari kim tomonidan tayinlangan?
yillarda faoliyat ko’rsatgan? A) amir B) Turkiston general-gubernatori
A) 1884-1917-yillarda B) 1886-1917-yillarda C) siyosiy agent D) qo’shbegi
C) 1868-1917-yillarda D) 1887-1917-yillarda 16. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida qaysi oliy
6. "Rossiya imperatorining siyosiy agentligi" tashkil davlat lavozimi ahamiyati va mavqeyi jihatidan
etilganda, Buxoroda taxtga o’tirgan amir kim edi? qo’shbegidan keyin turardi?
A) Amir Nasrullo B) Amir Muzaffar A) devonbegi B) qozikalon
C) Amir Olimxon D) Amir Abdulahadxon C) dodhoh D) otaliq
7. XIX asrning oxirida Buxoro amirligi aholisi soni 17. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida qaysi oliy
qancha kishi atrofida edi? amaldori xazina va zakot yig’imini boshqargan?
A) 1,5 million kishi В) 1 million kishi A) dodhoh B) qo’shbegi
C) 3 million kishi D) 2 million kishi C) devonbegi D) parvonachi
8. XIX asrning oxirida Buxoro amirligi aholisining asosiy 18. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida kimlar sudlov,
mashg’ulotining aniqlang. notarial ishlari, ta’lim muassasalarini boshqargan?
A) hunarmandchilik, dehqonchilik va chorvachilik A) qozikalon B) ruhoniylar
B) dehqonchilik va zargarlik C) dodhoh D) shayxulislom
C) hunarmandchilik va temirchilik
19. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida kim diniy
D) savdogarlik va hunarmandchilik
sudlov ishlariga rahbarlik qilardi?
9. XIX asrning oxirida Buxoro amirligining qaysi A) bosh qozi B) shayxulislom
shaharlari yirik savdo va hunarmandchilik markazlari C) mufti D) dodhoh
hisoblangan?
20. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida rais qanday
A) Buxoro, Kattaqo’rg’on, Samarqand, Shahrisabz
ishlarni boshqarardi?
B) Buxoro, Samarqand, Sherobod, Marv
A) xalqning shikoyatlari bilan shug’ullangan
C) Buxoro, Chorjo’y, Kitob, Shahrisabz, Denov
B) shariat qoidalari va qonunlar ijrosi, sud ishlarini
D) Buxoro, Kattaqo’rg’on, Kitob, Shahrisabz, Qarshi
nazorat qilishni
10. XIX asrning oxirida Buxoro amirligining davlat C) joylarda qonunlarning ijro etilishi, diniy amallarning
ishlarini boshqaruvchi oliy amaldorini aniqlang. bajarilishi, axloqiy mezonlar, bozordagi tarozilar va
A) qo’shbegi B) devonbegi o’lchovlar ustidan nazorat ishlarini
C) dodhoh D) qozikalon D) mamlakat xavfsizligi, amirning yaqinlari, do’stlari va
dushmanlari to’g’risida ma’lumotlar to’plash bilan

78
21. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida rais kimga D) har bir oiladan yig’iladigan zamonaviy qurol-aslahaga
bo’ysunardi? ega dehqon va hunarmandlardan iborat bo’lgan
A) bosh qoziga B) shayxulislomga 31. XIX asr oxiriga kelib Buxoro amiri lashkari kimlardan
C) muftiga D) dodhohga iborat bo’lgan?
22. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida bosh raisning A) hunarmandlardan B) zadoganlardan
o’zi kimlar oldida ma’lumot berish uchun shaxsan mas’ul C) dehqonlardan D) ko’chmanchi xalqlardan
bo’lgan? 32. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida lashkarning
A) siyosiy agent B) Turkiston general-gubernatori bosh maqsadi ...
C) qo’shbegi D) amir va bosh qozi A) davlatni himoya qilish edi.
23. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida qaysi oliy B) zarur bo’lganda Ark qarshisida safga yig’ilish edi.
amaldorlar har doim Buxoroda bo’lishi shart edi? C) beklar va ularning mol-mulkini qo’riqlash edi.
A) devonbegi, mirzaboshi va mushrif D) tashqi dushmanlarga qarshi kurashish edi.
B) dodhoh, parvonachi va shayxulislom 33. Lashkar tartiboti Buxoro amirligida amalda
C) qo’shbegi, devonbegi va bosh qozi qachondan beri isloh qilinmagan?
D) muftiy, muhtasib va mirshabboshi A) XX asr boshlaridan B) XVIII asr oxirlaridan
24. XIX asrning oxirida Buxoro amirligidagi beklar va C) XIX asr o’rtalaridan D) XIX asr boshlaridan
ularning mol-mulkini kimlar qo’riqlashgan? 34. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida harbiy ish
A) mirshabboshi B) askarlar ahvoli qay darajada edi?
C) dodhoh D) bosh qozi A) sifatsiz va qo’shin qurol-yarog’lari o’ta qoloq edi
25. XIX asrning oxirida Buxoro amirligidagi mahalliy B) yaxshi harbiy ta’lim ko’rgan va zamonaviy qurol-
ma’muriyat kimlardan iborat bo’lgan? aslahaga ega edi
A) beklar va qozilardan C) malakali va o’z zamonasi talabiga javob beradigan
B) mirshabboshi va tumanboshilardan harbiy qurol-aslahaga ega edi
C) oqsoqollar, sadrlar va beklardan D) sodda qurol-yarog’ga ega bo’lsada, yaxshi harbiy
D) aminlar, oqsoqollar hamda bekliklar vakillari va ta’lim ko’rgan qo’shinga ega edi
ruhoniylardan 35. Nima uchun XIX asrning oxirida Buxoro amirligida
26. XIX asrning oxirida Buxoro amirligi ma’muriy dehqonlarning aksariyati nochorlikda kun kechirardi?
jihatdan nimalarga bo’lingan edi? A) chunki yerga ishlov berish vositalarning narxi qimmat
A) bekliklarga B) tumanlarga bo’lganligi uchun
C) qishloqlarga D) viloyatlarga B) chunki dehqonlar hosilning teng yarmini soliq sifatida
27. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida beklar shaxsan to’lashga majbur bo’lganliklari uchun
kim tomonidan tayinlanar va lavozimidan bo’shatilardi? C) chunki yer va yerga ishlov berish vositalari amir va
A) qo’shbegi B) devonbegi uning amaldorlari qo’lida bo’lganligi uchun
C) amir D) Turkiston general-gubernatori D) chunki dehqonlar haddan tashqari ko’p soliq
to’laganliklari va majburiyat o’taganliklari uchun
28. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida davlatni
himoya qilish uchun amirning xos lashkari kimlardan 36. Buxoro hukmdorlardan qay biri Peterburgga,
saralab olingan? imperator huzuriga katta sovg’a-salom bilan har yili
A) dehqonlardan qatnardi, Qrim va Kavkazga borganida qimmatbaho
B) xalq ko’ngillilari va qo’shinlardan sovg’alarni va saroylarni xarid qilardi?
C) hunarmandlardan A) Amir Muzaffar B) Amir Abdulahad
D) aholining turli tabaqalaridan C) Amir Nasrullo D) Amir Haydar
29. XIX asrning oxirida Buxoro amirligi xos lashkariga 37. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida asosiy
kim rahbarlik qilgan? soliqlarni kimlar to’lardi?
A) qo’shbegi B) mingboshi A) hunarmandlar B) savdogarlar
C) yasovulboshi D) to’pchiboshi C) ko’chmanchi aholi D) dehqonlar
30. XIX asr oxiriga kelib amir lashkariga xos bo’lgan 38. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida aholining 90%
xususiyatni aniqlang. ga yaqinini tashkil etuvchi qatlamni aniqlang.
A) shoshilinch tarzda yig’iladigan, yomon harbiy ta’lim A) dehqonlar B) hunarmandlar
ko’rgan va sodda qurollar bilan ta’minlangan C) savdogarlar D) ko’chmanchi aholi
dehqonlardan iborat bo’lgan 39. Buxoro amirligida azaldan qaysi soliqlar asosiy
B) davlatni himoya qilish uchun tezda yig’iladigan, soliqlar bo’lgan?
zamonaviy qurol-aslahaga ega zadoganlar bo’lgan A) kafsan va dorug’ayi muzd
C) tuman va bekliklardan shoshilinch tarzda yig’iladigan, B) tanobona va alg’ut
yaxshi harbiy ta’lim ko’rgan hunarmandlardan iborat C) salg’ut va qo’shpuli
bo’lgan D) xiroj va zakot

79
40. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida qaysi soliq 50. Quyida Buxoro amirligida bo’lib o’tgan
miqdori ayrim viloyatlarda hosilning 40-50% iga yetardi? qo’zg’olonlardan qaysi biri Pomir chegara qo’shinlari
A) dorug’ayi muzd B) kafsan yordami bilan bostirilganligini aniqlang.
C) xiroj D) tanobona A) Qorategindagi qo’zg’olon
41. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida qaysi soliq B) Ko’lob bekligidagi qo’zg’olon
miqdori amirlikning yillik daromadlarining yarmidan C) Vose boshchiligidagi qo’zg’olon
ko’pini tashkil etardi? D) Kalif bekligidagi qo’zg’olon
A) dorug’ayi muzd B) kafsan 51. Vose qo’zg’oloni qaysi hukmdor davrida yuz berdi?
C) xiroj D) tanobona A) Amir Nasrullo B) Amir Haydar
42. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida qaysi soliq C) Amir Abdulahad D) Amir Muzaffar
xirmonlarni xatga olgani uchun amaldorga qo’shimcha 52. Quyidagi qo’zg’olonlarni ularning bo’lib o’tgan
maosh undirilardi? sanalari bilan mos ravishda keltirilgan javobni aniqlang.
A) tanobona, alg’ut 1) Boljuvon bekligidagi qo’zg’olon; 2) Ko’lob bekligidagi
B) salg’ut, qo’shpuli qo’zg’olon; 3) Kalif bekligidagi qo’zg’olon; 4) Matyoqub
C) chopar puli, mushrifona pishiq qo’zg’oloni; 5) Yetimxon qo’zg’oloni.
D) kafsan, dorug’ayi muzd a) 1902-yil; b) 1888-yil; c) 1885-yil; d) 1889-yil; e) 1878-
43. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida aholi yil.
tomonidan bog’lar va polizlardan olingan daromadlar A) 1-c, 2-d, 3-a, 4-b, 5-e
uchun alohida yig’im nima deb atalgan? B) 1-c, 2-b, 3-d, 4-a, 5-e
A) mushrifona B) alg’ut C) 1-a, 2-d, 3-b, 4-c, 5-e
C) tanobona D) kafsan D) 1-е, 2-b, 3-d, 4-c, 5-a
44. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida qaysi holatlar 53. XIX asrning oxirida Buxoro amirligida
dehqonlarni qo’zg’olon ko’tarishga majbur qilardi? hunarmandchilik ishlab chiqarishining asosiy
A) kasodga uchrash, qashshoqlashish, amaldorlarning o’z tarmoqlaridan birini aniqlang.
vakolatlarini suiiste’mol qilishlari A) zargarlik va kulolchilik
B) soliqlarni mutassil oshirib borilishi, tinimsiz harbiy B) gilam va namat tayyorlash
yurishlar C) zardo’zlik va tikuvchilik
C) majburiyatlarni ko’payib borishi, ko’chmanchilarning D) oltin kandakorlik va xumsozlik
bosqini 54. XIX asrning oxirida Buxoro hunarmandlarining qaysi
D) yer va yerga ishlov berish vositalari amir va uning mahsulotlari mashhur bo’lgan?
amaldorlari qo’lida bo’lganligi A) ip-gazlama matolari, ko’nchilik, zardo’zlik, kumush va
45. Qaysi javobda Vose’ qo’zg’oloni ko’tarilishining oltin kandakorlik buyumlari, bo’yoq va sovun
asosiy sababi keltirilgan. mahsulotlari
A) aholiga, jonboshi solig’i solinishi B) choy, ipak mato, tuz va ot, turli xil zeb-ziynatlar va
B) tanob miqdorining ikki barobar oshirilishi qimmatbaho buyumlar, kulolsozlik
C) o’tib ketgan kamhosil yillar uchun xiroj talab qilinishi C) guruch, quruq mevalar, shirinliklar, tuzlangan baliq,
D) keyingi ikki yil uchun qo’shimcha soliq solinishi paxta, shoyi matolar, movut, kimxob va gilamlar
D) yuqori navli qog’oz, ko’nchilik mahsulotlari va charm
46. Vose qo’zg’oloni qachon va qayerda bo’lib o’tgan?
mollari, uy-ro’zg’or buyumlari, qurol-yarog’lar va asbob-
A) 1888-yili Ko’lobda B) 1889-yili Kalifda
uskunalar
C) 1887-yili Badaxshonda D) 1885-yili Baljuvonda
55. XIX asrning oxirida Buxoro amirligi qaysi davlatlar
47. 1885-yil iyul oyining oxirgida Buxoro amirligida
bilan savdo aloqalariga ega bo’lgan?
kimlar o’rtasida jang bo’ladi?
A) Rossiya, Xitoy, Hindiston, Tibet, Eron, Volgabo’yi va
A) Ko’lob qo’zg’olonchilari va amir Nasrullo lashkari
Sibir
B) Vose qo’zg’olonchilari va amir Muzaffar lashkari
B) Rossiya, Hindiston, Eron, Turkiya, arab davlatlari
C) Kalif qo’zg’olonchilari va amir Haydar lashkari
C) Rossiya, Afg’oniston, Hindiston, Eron va Kavkaz
D) Badaxshon qo’zg’olonchilari va amir Abdulahad
D) Rossiya, Hindixitoy, Turkiya, Eron, Misr
lashkari
56. Qaysi shaharlarda Rossiya firmalarining idora va
48. Nechanchi yili Ko’lob bekligida dehqonlar qo’zg’olon
omborxonalari mavjud edi?
ko’tardilar?
A) Buxoro, Chorjo’y, Karki, Termiz va Kogonda
A) 1885-yili B) 1887-yili
B) Buxoro, Samarqand, Sherobod, Marv, Denovda
C) 1889-yili D) 1888-yili
C) Buxoro, Kattaqo’rg’on, Samarqand, Shahrisabzda
49. 1889-yil may oyida qayerda dehqonlar qo’zg’olon D) Buxoro, Kattaqo’rg’on, Kitob, Shahrisabz, Qarshida
ko’tardilar?
57. XIX asrning oxirida Rossiya va Afg’oniston o’rtasidagi
A) Baljuvonda B) Badaxshonda
barcha savdo yo’llari qayerdan o’tardi?
C) Kalifda D) Ko’lobda
A) Eron B) Qo’qon xonligi
C) Xiva xonligi D) Buxoro amirligi
80
58. XIX asr oxirlarida Rossiya Buxoro amirligi hududlari A) hech qanday qonun bilan cheklanmagan, zo’rlikka
orqali Afg’onistonga qanday buyumlarni katta miqdorda tayanuvchi hokimiyat
chiqarib turgan? B) siyosiy rahbarlik tamoyili
1) temir; 2) movut; 3) farang matolari; 4) chinni C) rahbar sifatida faqat alohida shaxsning xohish
buyumlar; 5) baxmal; 6) mo’yna; 7) chit; 8) g’alla; 9) irodasigina tan olib, har qanday hokimiyat va davlat
gugurt; 10) kerosin; 11) cho’qqi qalpoqlar tizimini rad etuvchi ta’limot
A) 2,4,5,7,9,10 B) 1,4,5,6,8,10 D) uyushmagan, to’g’ri tashkil etilmagan harakat
C) 3,5,7,9,10,11 D) 1,3,4,8,9,11 69. Yuridik va boshqa turli hujjatlarni tasdiqlash ishlari
59. Nechanchi yilda amirlik hududi orqali dastlabki ma’nosini bildiruvchi iborani qayd eting.
temiryo’l o’tkazildi? A) Ratifikatsiya B) Notarial
A) 1887-yilda B) 1888-yilda C) Rezervatsiya D) Dekret
C) 1889-yilda D) 1890-yilda 70. Kotib ma’nosini beruvchi so’zni qayd eting.
60. XIX asrning oxirida Buxorodan 15 kilometr masofada A) Notarial B) Ratifikatsiya
qaysi stansiyasi qurilishi boshlab yuborildi? C) Rezervatsiya D) Dekret
A) Qiziltepa B) Karki
C) Qorovulbozor D) Yangi Buxoro 34-§. Yosh boxoroliklar faoliyati va Buxoro amirligining
tugatilishi
61. XIX asrning oxirida qayerda amir saroyi va Rossiya
siyosiy agentining qarorgohi barpo etildi?
1. XX asr boshlarida Buxoro ijtimoiy hayotida paydo
A) Qiziltepa B) Yangi Buxoro
bo’lgan bir-biriga qarama-qarshi ikki kuchni qayd eting.
C) Karki D) Kattaqo’rg’on
A) yosh buxoroliklar va diniy mutaassiblar
62. XIX asrning oxirida Buxoro amirligi temiryo’l orqali B) jadidlar va qadimchilar
qaysi shaharlar bilan bog’langandi? C) taraqqiyparvarlar va jaholat tarafdorlari
A) Toshkent, Orenburg va Moskva D) ma’rifatparvarlar va mujohidlar
B) Samarqand, Omsk va Moskva
2. Yosh buxoroliklar nima uchun astoydil kurashdilar?
C) Kattaqo’rgon, Toshkent va Orenburg
A) yangi usul maktablari tarmog’ini kengaytirish,
D) Toshkent, Chimkent va Petrograd
qobiliyatli yoshlarni chet elga o’qishga yuborish, turli
63. Buxoro amirligida nechanchi yildan boshlab rus ma’rifiy jamiyatlar va teatr truppalarini tuzish, gazeta va
qishloqlari vujudga kela boshladi? jurnallar chop etish, xalqning ijtimoiy-siyosiy va madaniy
A) 1885-yildan B) 1888-yildan ongini rivojlantirish
C) 1875-yildan D) 1887-yildan B) podsho yakkahukmronligi (absolyutizm) ga qarshi
64. Qaysi javobda 1887-yilda temir yo’l qurilganidan kurashdilar, siyosiy erkinlik va inson huquqlarini yoqlab
so’ng Buxoro amirligi bilan bog’langan shaharlar chiqdilar
ko’rsatilgan? C) Buxoroning siyosiy hayotini demokratik asosda qayta
1) Pishpak; 2) Toshkent; 3) Olma-ota; 4) Orenburg; 5) qurish, uning iqtisodini rivojlantirish, ilg’or mamlakatlar
Moskva qatoriga ko’tarish
A) 3,4,5 B) 1, 3,5 C) 2,4,5 D) 2,3,4 D) musulmon mamlakatlarining madaniy saviyasini
65. Turkistonda dastlabki rus qishlog’i va Buxoro amirligi oshirish, iqtisodiy va madaniy jihatdan rivojlanishiga
xalal berib kelayotgan taqiqlarni bartaraf etish
hududida birinchi rus qishlog’i paydo bo’lgan yillar
to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping. 3. Yosh buxoroliklar siyosiy harakat sifatida qaysi yildan
A) 1875,1889-yillar B) 1875,1885-yillar faoliyat ko’rsatdilar?
C) 1875,1888-yillar D) 1873,1885-yillar A) 1890-yildan B) 1910-yildan
C) 1905-yildan D) 1907-yildan
66. XIX asrning oxirida Buxoro amirligi hududining
qayerida Rossiya davlat banki bo’limi ochildi? 4. Yosh buxoroliklarning yetuk namoyandalarini qayd
A) Buxoroda B) Qiziltepada eting.
C) Yangi Buxoroda D) Chorjo’yda A) Mahmudxo’ja Behbudiy, Abduqodir Shakuriy,
Saidahmad Siddiqiy-Ajziy
67. Buxoro amirligida ilk paydo bo’lgan telefon aloqasi
bilan qayer o’zaro bog’langan edi? B) Munavvar Qori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy,
A) Turkiston general-gubernatori uyi va Rossiya Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
C) Hamza Hakimzoda Niyoziy, Obidjon Mahmudov,
imperatorining siyosiy agentligi
Abdulhamid Cho’lpon, Is’hoqjon Ibrat
B) qo’shbegi uyi va Rossiya imperatorining siyosiy
agentligi qarorgohi D) Abdulvohid Burhonov, Abdurauf Fitrat, Sadriddin
Ayniy, Fayzulla Xo’jayev, Usmon Xo’ja, Abduqodir
C) Buxoro amiri Arki va Rossiya imperatorining siyosiy
Muhitdinov, Musojon Sayidjonov
agentligi qarorgohi
D) Buxoro amiri Arki va Turkiston general-gubernatori 5. Yosh buxoroliklar nima uchun harakat qildilar?
uyi A) ma’rifatchilik, madaniyatni rivojlantirish, milliy
68. Stixiyali qanday ma’noni bildiradi? qadriyatlar hamda an’analarni saqlab qolish

81
B) siyosiy partiyalar va jamiyatlar barpo etish A) Mahmudxo’ja Behbudiy, Mullaxon o’g’li, Mirzo
C) Buxoroni mustabid amir hukmronligidan qutqarib, G’ulom
respublika tuzumini o’rnatishga B) Obidjon Mahmudov, Abdulhamid Cho’lpon, Is’hoqjon
D) podsho yakkahukmronligi (absolyutizm) ga qarshi Ibrat
kurashdilar, siyosiy erkinlik va inson huquqlarini yoqlab C) Fayzulla Xo’jayev, Abdurauf Fitrat va Usmon Xo’ja
chiqdilar D) Abdurauf Fitrat, Abduqodir Shakuriy, Saidahmad
6. Qaysi gazetalar Yosh buxoroliklar tomonidan nashr Siddiqiy-Ajziy
qilingan? 16. 1917-yil 8-aprelda jadidlar qayerlarda namoyishlar
A) "El bayrog’i", "Kengash" o’tkazishdi?
B) "Buxoroyi sharif", "Turon" A) Kogon va Chorjo’yda
C) "Ulug’ Turkiston", "Xurshid" B) Karki va Buxoroda
D) "Samarqand", "Sadoi Turkiston" C) Termiz va Kogon
7. Amir Abdulahaddan so’ng Buxoro taxtini kim egalladi? D) Samarqand va Kattaqo’rg’onda
A) Amir Nasrullo B) Amir Haydar 17. Quyidagi qaysi shaxslar jadidlarning 1917-yil 8-
C) Amir Muzaffar D) Sayid Olimxon aprelda Buxorodagi namoyishiga rahnomolik qilishgan?
8. 1910-1920-yillarda Buxoro taxtini kim boshqardi? A) U. Xo’jayev va S. Ayniy
A) Amir Muzaffar B) Amir Haydar B) M. Behbudiy va Mirzo G’ulom
C) Sayid Olimxon D) Amir Nasrullo C) A. Fitrat va U. Xo’jayev
D) F. Xo’jayev va A. Fitrat
9. Sayid Olimxonni qachon otasi Peterburgga o’qishga
jo’natdi? 18. Qaysi voqea sabab ma’rifatli hukmdor tariqasida
A) 1893-yilda B) 1910-yilda namoyon bo’lgan Sayid Olimxonning xalq orasida
C) 1895-yilda D) 1897-yilda hurmati qolmadi?
A) 1917-yil 8-aprelda B) 1917-yil 12-mayda
10. Sayid Olimxon Peterburgda necha yil davomida harbiy
C) 1917-yil 23-iyunda D) 1917-yil 17-avgustda
ishlar va davlat boshqarish asoslarini o’rgandi?
A) 6 yil B) 5 yil C) 2 yil 19. Amir zulmidan omon qolgan yosh buxoroliklar 1917-
D) 3 yil yili qayerga qochishdi?
A) Afg’onistonga B) Eronga
11. Sayid Olimxon kimlarning talablariga yon berishga C) Turkistonga D) Turkiyaga
majbur bo’ldi?
20. Toshkentda o’rnashib olgan yosh buxoroliklarning so’l
A) siyosiy agent
qismi qachon Fayzulla Xo’jayev rahbarligida «Inqilobchi
B) Muvaqqat hukumat
yosh buxoroliklarning Turkistondagi markaziy byurosi»ni
C) yosh buxoroliklar
tuzishdi?
D) Ishchi va soldat deputatlar Sovetining
A) 1917-yil aprelda B) 1920-yil yanvarda
12. Qaysi voqealar Sayid Olimxonni ayrim islohotlarni С) 1917-yil martda D) 1918-yil fevralda
amalga oshirishga undadi?
21. Qaysi tashkilot O’rta Osiyoni butunlay zabt etib, uni
A) 1917-yil Rossiyadagi fevral voqealari
bolsheviklar qo’l ostida bo’lgan yangi davlat tarkibiga
B) Rossiyada ikki hokimiyatchilikni vujudga kelishi
qo’shib olishga harakat qilgan mustamlakachilarning
C) Rossiyaning I jahon urushiga kirishuvi
D) Oktabr to’ntarishi kurash vositasiga aylandi?
A) «Ittifoqi muslimin»
13. Buxoro amirligida islohotlar o’tkazish haqida amir B) «Turk Adami markaziyat (federalistlar) firqasi»
nomidan kim va’da berdi? C) «Sho’roi Islomiya»
A) qo’shbegi B) bosh qozi D) «Inqilobchi yosh buxoroliklarning Turkistondagi
C) devonbegi D) parvonachi markaziy byurosi»
14. Yosh buxoroliklar rahnamolaridan kimlar vazmin-
22. Kimlarning birgalikdagi harakatlari bilan Buxoroda
bosiq harakatlar bilan farmonni qo’llab-quvvatlagan?
davlat to’ntarishi tayyorlandi?
A) Munavvar Qori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy,
A) Ubaydulla Xo’jayev rahbarlik qilgan yosh buxoroliklar
Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
va bolsheviklarning
B) Obidjon Mahmudov, Abdulhamid Cho’lpon, Is’hoqjon
B) Fayzulla Xo’jayev rahbarlik qilgan yosh buxoroliklar
Ibrat
va bolsheviklarning
C) Abdurauf Fitrat, Abduqodir Shakuriy, Saidahmad
C) Abdurauf Fitrat rahbarlik qilgan yosh buxoroliklar va
Siddiqiy-Ajziy
bolsheviklarning
D) Mahmudxo’ja Behbudiy, Mullaxon o’g’li, Mirzo
D) Usmon Xo’ja rahbarlik qilgan yosh buxoroliklar va
G’ulom
bolsheviklarning
15. Yosh buxoroliklarning radikal harakat tarafdorlaridan
23. Fayzulla Xo’jayev rahbarlik qilgan yosh buxoroliklar
kimlar yanada chuqur islohotlar o’tkazishni talab qilib,
mahalliy aholi orasida kuchli tashviqot yuritish
o’z tarafdorlarini zudlik bilan namoyish o’tkazishga
maqsadida qaysi gazetalar nashr qilindi?
da’vat etdilar?

82
A) "Oyna" jurnali va "Turon" gazetasi 2. Xiva xoni ustidan nazorat qilish maqsadida ta’sis
B) "Tatjimon" jurnali va "Buxoroi sharif" gazetasi etilgan Kengash (devon) ning necha nafari podsho
C) "Oyna" jurnali va "Osiyo" gazetasi hukumati vakillari edi?
D) "Tong" jurnali va "Uchqun" gazetasi A) to’rt nafari B) uch nafari
24. Kimlarning tashabbusi bilan 1920-yil 29-avgustda C) besh nafari D) yetti nafari
Chorjo’yda qo’zg’olon uyushtirildi? 3. Amudaryoning o’ng qirg’og’i hududi qaysi
A) Bolsheviklar shartnomasiga ko’ra Rossiya imperiyasi ixtiyoriga
B) Sho’roi Islomiya o’tgan?
C) Turk Adami markaziyat (federalistlar) firqasi A) Mang’ishloq B) Krasnovodsk
D) Yosh buxoroliklar C) Qo’ng’irot D) Gandimiyon
25. Qachon bolsheviklarning armiyasi qo’shinlari 4. Turkiston general-gubernatorligining Amudaryo
Buxoroga kirdi? bo’limi qaysi hududda tashkil qilingan edi?
A) 1920-yil 29-avgustda B) 1920-yil 6-oktabrda A) Amudaryoning o’ng qirg’og’i hududida
C) 1920-yil 2-sentabrda D) 1917-yil 8-aprelda B) Amudaryoning so’l qirg’og’i hududida
26. Qachon Buxoro Xalq Sovet Respublikasi va Fayzulla C) Sirdaryoning quyi oqimi hududida
Xo’jayev boshchiligidagi birinchi hukumat Xalq Nozirlar D) Orol dengizi hududida
Kengashi tuzilganligi e’lon qilindi? 5. Kim tomonidan Rossiya imperiyasining Xiva
A) 1917-yil 8-aprelda B) 1920-yil 2-sentabrda xonligidagi vakili sifatida mamlakatni boshqarishda
C) 1920-yil 29-avgustda D) 1920-yil 6- xonning hamma harakatlari ustidan nazoratni amalga
oktabrda oshirar edi?
27. Buxoro amirining boyligini shaxsan kim ro’yxatga A) Kengash (devon)
olgan? B) Amudaryo bo’limi boshlig’i
A) qo’shbegi Mirzo Nasrullo C) Turkiston general-gubernatorligi
B) siyosiy agent P.Lessar D) Rossiya imperiyasining siyosiy agentligi
C) senator K.Palen 6. XIX asr oxiri-XX asr boshlarida qaysi urug’ Xiva
D) qozikalon Burxoniddin xonligida siyosiy va ijtimoiy hayotda hamda harbiy
28. Mutaassib kim? sohada xonning suyanchig’i edi?
A) vatanparvar kuchlar A) nayman B) ming
B) dinga qattiq berilgan, uning aqidalariga ko’r-ko’rona C) mang’it D) qo’ng’irot
amal qiluvchi 7. XIX asr oxiri-XX asr boshlarida Xiva xonligida kim
C) bir davlatning ikkinchi davlatga maxsus topshiriq bilan cheklanmagan ma’muriy-sudlov va harbiy hokimiyatga
yuborgan vakillar ega edi?
D) islomda zamona oxir bo’lganida kelib, yerda adolat A) Amudaryo bo’limi boshlig’i
o’rnatadi, deb ishonuvchi payg’ambar B) Xon
29. Mutaassib arabchadan qanday ma’noni anglatadi? C) Turkiston general-gubernatori
A) o’ta fidoyi B) vatanparvar D) Xiva xoni huzuridagi Kengash (devon)
C) tubdan D) to’g’ri so’z 8. XIX asr oxiri-XX asr boshlarida Xiva xoni mamlakatni
30. Keskin va qat’iy choralar tarafdori ma’nosini beruvchi kimlar madadiga tayanib boshqarardi?
so’zni qayd eting. A) qo’shin
A) Reparatsiya B) Separatizm B) ishonchli mulozimlar
C) Radikal D) Missiya C) rus qo’shinlari
D) qo’ng’irot urug’i zodagonlari, saroy a’yonlari va oliy
31. Quyidagi qaysi so’z lotinchadan "tubdan" ma’nosini
ruhoniylar guruhi
berdi?
A) Separatizm B) Missiya 9. XIX asr oxirida Xiva xonligida ... xalq qarshilik
C) Radikal D) Reparatsiya harakatini bostirish va davlat yaxlitligini saqlash uchun
kurash vositasi edi.
32. Vaqtincha, muayyan muddatga tuzilgan hukumat
A) qo’shin
qanday so’z bilan ifodalangan?
B) rus qo’shinlari
A) Koalitsion B) Missiya
C) qo’ng’irot urug’i zodagonlari
C) Radikal D) Muvaqqat
D) oliy ruhoniylar guruhi
35-36-§§. XIX asr oxiri-XX asr boshlarida Xiva 10. XIX asr oxirida Xiva xonligida qo’shin qanday
xonligining davlat tuzumi va ijtimoiy- iqtisodiy ahvoli. ahvolda edi?
A) yaxshi harbiy ta’lim ko’rgan va zamonaviy qurol-
1. Xiva xoni ustidan nazorat qilish maqsadida necha aslahaga ega edi
kishidan iborat Kengash (devon) ta’sis etilgan? B) yaxshi uyushmagan, harbiy tartib-intizom bo’sh,
A) 5 kishidan B) 3 kishidan nihoyatda sodda qurollangandi
C) 7 kishidan D) 9 kishidan

83
C) malakali va o’z zamonasi talabiga javob beradigan C) mirzaboshi D) devonbegi
harbiy qurol-aslahaga ega edi 22. Xiva qaysi shahardan keyingi islom dini markazlaridan
D) sodda qurol-yarog’ga ega bo’lsada, yaxshi harbiy biri sanalardi?
ta’lim ko’rgan qo’shinga ega edi A) Samarqanddan B) Toshkentdan
11. XIX asr oxirida Xiva xonining muntazam qo’shinini C) Buxorodan D) Balxdan
kim boshqarardi? 23. Xiva shahrida qancha masjid va dindorlarning
A) mingboshi B) to’pchiboshi qadamjosiga aylangan avliyoning dahmasi mavjud
C) mirshabboshi D) yasovulboshi bo’lgan?
12. XIX asr oxirida Xiva xonining muntazam qo’shini A) 60 dan ortiq masjid va 160 dan ziyod avliyoning
qancha kishidan iborat edi? dahmasi
A) 4,5 ming B) 3,5 ming B) 160 dan ortiq masjid va 60 dan ziyod avliyoning
C) 1,5 ming D) 2,5 ming dahmasi
13. XIX asr oxirida Xiva xonligi ma’muriy jihatdan nechta C) 180 dan ortiq masjid va 70 dan ziyod avliyoning
beklik yoki viloyatlarga bo’lingan edi? dahmasi
A) 18 ta B) 40 ta C) 30 ta D) 15 ta D) 190 dan ortiq masjid va 80 dan ziyod avliyoning
dahmasi
14. XIX asr oxirida Xiva xonligida qaysi viloyatlar eng
yirik hisoblangan? 24. XIX asr oxirida Xiva xonligida qancha maktablar
A) Krasnovodsk, Qizilarvat, Chimboy, Hazorasp, faoliyat yuritdi?
Urganch, Qiyot A) 4,5 mingga yaqin B) 3,5 mingga yaqin
B) Kerki, Marv, Xiva, Ko’hna Urganch, Xo’jayli, C) 2,5 mingga yaqin D) 1,5 mingga yaqin
Qo’ng’irot 25. XIX asr oxirida Xiva xonligida talabalar necha yil oliy
C) Hazorasp, Urganch, Qiyot, Ko’hna Urganch, Xo’jayli, yoki o’rta o’quv yurtida o’qishar edi?
Qo’ng’irot A) 10 yilgacha B) 15 yilgacha
D) Ashxobod, Qizilarvat, Krasnovodsk, Kazalinsk, C) 8 yilgacha D) 12 yilgacha
Urganch 26. Qachondan boshlab Xiva xonligida Rossiya bilan
15. XIX asr oxirida Xiva xonligida nechta kichik viloyatlar savdo-sotiqning rivojlanishi natijasida paxta
bo’lgan? yetishtirishga ixtisoslashuv jadal kechdi?
A) ikkita B) uchta C) to’rtta D) beshta A) XIX asrning 90-yillaridan B) XIX asrning 80-
16. XIX asr oxirida Xiva xonligida mavjud bo’lgan kichik yillaridan
viloyatlarni kimlar boshqarardi? C) XIX asrning 70-yillaridan D) XIX asrning 60-
A) beklar B) hokimlar yillaridan
C) devonbegi D) xon noiblari 27. XIX asr oxirida Xiva xonligida sug’oriladigan
17. XIX asr oxirida Xiva shahri va uning tevaragi bevosita yerlarning necha foizi masjidlar mulki hisoblangan?
kimning tasarrufida bo’lgan? A) 40% i B) 50% i C) 30% i D) 55% i
A) mehtarning B) xonning 28. Qancha masjid va madrasa Xiva xonligida XIX
C) xon noiblarining D) beklarning asrning oxirgi choragida 205 ming tanobdan ziyod yerga
18. XIX asr oxirida Xiva xonligida mavjud boshqaruv egalik qilgan?
apparatidagi mansabdor shaxslar kimlar hisobidan kun A) 50 B) 60 C) 64 D) 75
kechirar edi? 29. XIX asrning oxirida Xiva xonligida qariyb qancha
A) dehqon va hunarmandlardan yig’iladigan soliqlar ruhoniylar oilasi barcha soliqlardan ozod etilgandi?
B) davlat xazinasi A) 5 ming B) 4 ming C) 6 ming D) 7 ming
C) hukmdorning in’omi 30. Nimaning oqibatida xonlik ma’muriyati sarf-
D) chet el savdogarlaridan olinadigan yig’imlar xarajatlarga bo’lgan ehtiyojni yangi soliqlarni joriy etish
19. XIX asr oxirida Xiva xonligida kimlar xonning oliy yoki ilgari mavjud bo’lganlarini oshirish yo’li bilan
amaldorlari va yaqin maslahatchisi bo’lishgan? qoplay boshladi?
A) mehtar va devonbegi A) 1867-yilda Turkiston general-gubernatorligini tashkil
B) otaliq va mirshabboshi qilinishi oqibatida
C) qo’shbegi va yasavulboshi B) 1886-yilda «Turkiston o’lkasini idora qilish
D) shayulislom va otaliq to’g’risidagi Nizom» qabul qilinishi oqibatida
20. XIX asr oxirida Xiva xonligida qaysi oliy amaldor bosh C) 1873-yildan rus qishlog’lari tashkil qilinishi oqibatida
vazir vazifasini bajargan? D) 1873-yildan so’ng hosildor yerlarning katta qismi
A) devonbegi B) qo’shbegi Rossiya tasarrufiga o’tishi oqibatida
C) mehtar D) mingboshi 31. XIX asrning oxirida Xiva xonligida turli majburiyatlar,
21. XIX asr oxirida Xiva xonligida devonxona doimiy yoki favqulodda soliqlarning qariyb necha turi
mutasaddisini aniqlang. mavjud bo’lgan?
A) mehtar B) qo’shbegi A) 20 B) 25 C) 30 D) 32

84
32. XIX asrning oxirida Xiva xonligida dehqonlar 42. Yangi Urganchdagi o’n bitta paxta tozalash zavodidan
to’laydigan yer solig’ini aniqlang. qanchasi mahalliy tadbirkorlarga tegishli edi?
A) xiroj B) tanobona A) uchtasi B) ikkitasi
C) solg’ut D) begor C) to’rtasi D) oltitasi
33. XIX asrning oxirida Xiva xonligida cho’ppuli qanday 43. Yangi Urganch shahrida mavjud paxta tozalash
soliq edi? zavodidan nechtasi mahalliy tadbirkorlarga tegishli emas
A) turar joylardan foydalanganlik uchun edi?
B) xon farmonlarini e’lon qiluvchi jarchi o’z foydasiga A) 4 tasi B) 5 tasi C) 6 tasi D) 7 tasi
olinadigan 44. Xiva xonligining qaysi shahrida Rossiya-Osiyo, Sibir
C) o’tloqlardan foydalanganlik uchun savdo banklarining bo’limlari, pochta-telegraf idorasi,
D) qishlov uchun o’tin yig’gani uchun komission va sug’urta jamiyatlarining vakolatxonalari
34. XIX asrning oxirida Xiva xonligida turar joylardan ochilgan edi?
dehqonlar qanday soliq to’lardi? A) Qo’ng’irotda B) Xivada
A) cho’ppuli solig’i B) o’tov solig’i C) Yangi Urganchda D) Gurlanda
C) so’ysun D) solg’ut 45. Qaysi shaharda asosan paxtani tashib ketish bilan
35. XIX asrning oxirida Xiva xonligida dehqonlar shug’ullangan Rossiya savdogarlarining 10 ta idorasi va
o’taydigan majburiyatlardan eng og’iri qaysilari edi? mahalliy tadbirkorlar- aka-uka Rizayevlar, P.A.Manuilov,
A) saroy va kanallarni barpo qilish S.Maksum, Tojiniyozov, Solijonovlar va boshqalarning
B) karvonsaroy va sardobalar barpo qilish jami 9 ta paxta tozalash zavodlari joylashgandi?
C) sug’orish tizimini ta’minlash, yangilarini barpo etish A) Begovotda B) Yangi Urganchda
D) karvonlar o’tadigan yo’llarni obodonlashtirish C) Gurlanda D) Mo’ynoqda
36. XIX asrning oxirida Xiva xonligida «afanak-puli» nima 46. 1909-yilga kelib Xiva xonligida nechta sanoat
maqsadda yig’ilgan? korxonasi ishlayotgan edi?
A) turar joylardan foydalanganlik uchun A) 90 ta B) 81 ta C) 72 ta
B) xon farmonlarini e’lon qiluvchi jarchi o’z foydasiga D) 67 ta
olinadigan 47. Xiva xonligida sanoat shakllanishi 1910-1915-yillarda
C) qishlov uchun o’tin yig’gani uchun yanada jadallashib, kerosin va neft bilan ishlaydigan
D) xon farmonlarini e’lon qiluvchi jarchi o’z foydasiga nechta sanoat korxonasi barpo etildi?
yig’gan A) 30 ta B) 60 ta C) 50 ta
37. XIX asrning oxirida Xiva xonligida dehqonlar D) 40 ta
aholining 90% ga yaqinini tashkil etsalarda, 48. Qanday jarayonda Rossiya imperiyasi va mahalliy
sug’oriladigan yerlarning necha foiziga egalik qilishardi? kapital hamkorligi vujudga keldi?
A) 15% iga B) 5% iga A) Rossiya, Buxoro, qozoq dashtlari va Eron bilan savdo
C) 25% iga D) 35% iga munosabatlari rivojlanishi, ichki savdo-sotiq avj olishi va
38. XIX asrning oxirida Xiva xonligida yersiz va kam yerli bozor munosabatlari joriy etilishi
dehqonlar yirik zamindorlarning va vaqf yerlarida kim B) natural xo’jalikning yemirilishi
sifatida ishlab berishardi? C) zamonaviy zavod va fabrikalarni bunyod etish, temir
A) qo’shchilar B) barzikor yo’llarni qurilishi
C) ijarachi D) teng yarmiga ishlovchilar D) Turkiston o’lkasining mustamlakaga aylanishi
39. XIX asrning oxirida Xiva xonligida kimlar yarimchilar 49. Nechanchi yilda Rossiya-Osiyo banki va Madiyorov-
deb atalgan? Baqqolov kapitalini birlashtirgan «А-Meta» sindikati
A) chorakor B) barzikor tashkil qilindi?
C) qo’shchilar D) teng yarmiga ishlovchilar A) 1899-yilda B) 1909-yilda
40. XX asr boshlariga kelib qaysi shaharlar xonlik C) 1912-yilda D) 1915-yilda
ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy markazlariga aylandi? 50. Xiva xonligida nechanchi yilda chor Rossiyasi bilan
A) Ashxobod, Qizilarvot, Krasnovodsk, Xiva hamkorlikda «А-Meta» sindikati tashkil etildi?
B) Xiva, Yangi Urganch, Qo’ng’irot, Toshhovuz, Gurlan A) 1909 у. B) 1917 y.
C) Kazalinsk, Qo’ng’irot, Urganch, Xiva, Xozarsp C) 1915 y. D) 1902 y.
D) Qo’ng’irot, Chomboy, Xiva, Ko’hna Urganch, 51. Qaysi sindikat har yili Rossiyaga qariyb 3 ming tonna
Hazorasp paxta xomashyosi eksport qilardi va beda urug’i sotib
41. XX asr boshlariga kelib qanday yangi shaharlar olish bo’yicha Xiva bozorida yakka hukmronlikni
vujudga keldi? o’rnatgandi?
A) Yangi Urganch, Xazovot, Mang’it A) "Besh-bosh"
B) Yangi Urganch, Chimboy, Hazorasp, Begovot B) Vadyayevlar savdo uyi
C) Yangi Urganch, Qo’ng’irot, Toshovuz, Gurlan C) Ivanovo-Voznesensk manufakturasi
D) Bog’ot, Mo’ynoq, Taxta D) "A-Meta" sindikati

85
52. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida metallni qayta
ishlovchi asosiy ustaxonalar qaysi shaharlarda
joylashgan edi?
A) Xiva, Yangi Urganch, Qo’ng’irot, Toshovuz, Gurlan
B) Ko’hna Urganch, Xazovot, Mang’it
C) Buxoro, Xiva, Yangi Urganch, Chimboy, Hazorasp
D) Xiva, Yangi Urganch, Xo’jayli
53. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida qaysi shaharlarda
ketmonlar, omoch tishi, belkuraklar, boltalar, taqalar,
idish-tovoqlar yasalardi?
A) Xiva, Yangi Urganch, Chimboy, Hazorasp, Begovot
B) Ko’hna Urganch, Xazovot, Mang’it
C) Qo’ng’irot, Chimboy, Xiva, Ko’hna Urganch,
Hazorasp
D) Buxoro, Xiva, Yangi Urganch, Chimboy, Hazorasp
54. Metalni qayta ishlovchi shaharlar joylashgan
shaharlar xato berilgan javobni aniqlang.
A) Kattaqo’rg’on B) Chimboy
C) Buxoro D) Hazorasp
55. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida ko’nchilik ishlab
chiqarishi qaysi shaharlarda rivojlangan edi?
A) Qo’ng’irot, Chimboy, Xiva, Ko’hna Urganch,
Hazorasp
B) Porsu, Alieli, Ko’hna Urganch, G’azovot
C) Xiva, Yangi Urganch, Qo’ng’irot, Toshhovuz, Gurlan
D) Buxoro, Xiva, Xonqa, Yangi Urganch, Xo’jayli
56. Qaysi shaharlarda terisozlik hunarmandchiligi
rivojlangan?
A) Buxoro, Xiva, Xonqa, Yangi Urganch, Xo’jayli
B) Samarqand, Kalif, Ko’lob
C) Marv, Jizzax, O’ratepa
D) Andijon, Skobelov, Toshkent
57. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida qoplar va arqonlar 67. Monopoliya yunonchadan qanday ma’noni anglatadi?
asosan qaysi shaharda tayyorlangan?
A) Ko’hna Urganchda B) Toshhovuzda
C) Yangi Urganchda D) Gurlanda
58. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida gilam va kigizlar
qaysi shaharlarda ishlab chiqarilardi?
A) Buxoro, Xiva, Xonqa, Yangi Urganch, Xo’jayli
B) Xiva, Yangi Urganch, Qo’ng’irot, Toshhovuz, Gurlan
C) Porsu, Alieli, Ko’hna Urganch, G’azovot
D) Qo’ng’irot, Chimboy, Xiva, Ko’hna Urganch,
Hazorasp
59. O’rta Osiyoning deyarli barcha shaharlarida
hunarmandchilikning qaysi sohalari rivojlangan edi?
A) to’qimachilik, kulolchilik, chilangarlik, temirchilik va
binokorlik
B) to’qimachilik, sarrojlik, miskarlik, zargarlik, miskarlik, C) bir turdagi mahsulotlar ishlab chiqaradigan
ignasozlik, toshtarashlovchilar
C) to’qimachilik, sopol idishlar va zargarlik buyumlari
yasash
D) to’qimachilik, kulolchilik, temirchilik, zargarlik,
shishasozlar, ko’nchilik
60. Qachon Kaspiyorti temiryo’lining qurildi?
A) 1887-yilda B) 1885-yilda
C) 1889-yilda D) 1909-yilda
86
61. Qachon Amudaryo flotiliyasining ta’sis etildi?
A) 1885-yil oxirlarida B) 1889-yil o’rtalarida
C) 1887-yil oxirlarida D) 1909-yil boshlarida
62. Xiva hududlarida Kaspiyorti temiryo’lining qurilishi
va Amudaryo flotiliyasining tashkil etilishi yillari oralig’i
to’g’ri berilgan javobni toping.
A) 1881-1888-yillar B) 1883-1886-yillar
C) 1885-1887-yillar D) 1881-1885-yillar
63. Quyidagi ko’rsatilgan omillardan qay birlari Xivaning
Rossiyaga qaramligini yanada kuchaytirdi?
A) Rossiya banklarining filiallarini ochilishi
B) zamonaviy korxonalarni bunyod etilishi
C) Rossiya imperiyasidan arzon narxlardagi sanoat
tovarlarining kirib kelishi
D) Kaspiyorti temiryo’lining qurilishi va Amudaryo
flotiliyasining ta’sis etilishi
64. Xiva xonligida qaysi omil mahalliy korxonalarning
buyumlariga talabni pasaytirdi?
A) zamonaviy korxonalarni bunyod etilishi
B) Kaspiyorti temiryo’lining qurilishi va Amudaryo
flotiliyasining ta’sis etilishi
C) Rossiya banklarining filiallarini ochilishi
D) Rossiya imperiyasidan arzon narxlardagi sanoat
tovarlarining kirib kelishining ko’payishi
65. Yunonchadan birgalikda ishlash ma’nosini anglatuvchi
so’zni aniqlang.
A) Konsern B) Sindikat
C) Kartel D) Monopoliya
66. Bir turdagi mahsulotlar ishlab chiqaradigan
korxonalar birlashmasi nima deb ataladi?
A) Monopoliya B) Sindikat
C) Kartel D) Konsern
A) tanho sotish B) birgalikda ishlash
C) ishtirok, manfaat D) faoliyat
68. Monopoliya degani bu ...
A) bir turdagi mahsulotlar ishlab chiqaradigan
korxonalar birlashmasi.
B) qo’l mehnatiga asoslangan hunarmandchilik.
C) ishlab chiqarish va savdoni o’zlaricha emas, markaziy
boshqaruv qarori asosida olib boradigan korxonalar
birlashmasi.
D) iqtisodiyotning bir sohasidagi yakka hukmronlik.
69. Kasanachilik nima?
A) manfaatlar umumiyligi asosida uyushgan
korxonalarning yirik birlashmasi
B) uyda yollanib ishlaydigan hunarmandchilik
korxonalar birlashmasi
D) qo’l mehnatiga asoslangan hunarmandchilik
37-§. Xiva xonligining tugatilishi
1. XIX asr oxiri-XX asr boshlarida Xiva xonligidagi
dehqonlarning chiqishlari stixiyali isyonlar tarzida bo’lib,
quyidagi qaysi holatlar bilan kechgan?
1) amaldorlarning uylarini vayron qilish; 2) 11. Qaysi yilgi qo’zg’olon xalq norozilik chiqishlarida
amaldorlarni oila a’zolari bilan qirib tashlash; 3) qarz yangi omilni namoyon qildi, ya’ni qo’zg’olonchilar
tilxatlarini yirtib tashlash; 4) soliq yig’uvchilarni quvib o’qotar aslahalar bilan qurollanib, urush olib borish
yuborish; 5) zodagonlarni haydab yuborish; 6) taktikasini o’zlashtirgan edilar?
zamindorlarning yerlarida ishlashdan bosh tortish. A) 1912-yilgi B) 1910-yilgi
A) 1,3,4 B) 2,3,6 C) 1,2,5 D) 2,5,6 C) 1909-yilgi D) 1908-yilgi
2. XIX asrning 80-yillarida Xiva xonligining qaysi 12. XX asrning I choragida Xiva xonligida dehqonlar
tumanlarida dehqon uyushmalari vujudga kelib, kurash g’alayonlari keng tus olgan davrda jahon tarixida qanday
keskin tus ola boshladi? voqea yuz berdi?
A) Xiva, Yangi Urganch, Qo’ng’irot, Toshovuz, Gurlan A) AQSh Panamada Kolumbiyaga qarshi isyon tashkil
B) Xiva, Yangi Urganch, Chimboy, Hazorasp, Begovot etdi.
C) Xiva, Yangi Urganch, Xo’jayli, Mang’it B) Buyuk Britaniya-Rossiya bitimi imzolandi.
D) Pitnak, Hazorasp, Yangi Urganch, Ko’hna Urganch C) Germaniya va Turkiya o’rtasida maxfiy suratda ittifoq
3. XIX asrning 80-yillarida Xiva xonligining qaysi shartnomasi imzolandi.
tumanlarida dehqon uyshmalari vujudga keldi? D) Avstriya-Vengriya madadiga tayangan Bolgariya
1) Pitnak; 2) Xonqa; 3) Bog’ot; 4) Hazorasp; 5) Yangi o’zini Turkiyadan to’la mustaqil deb e’lon qildi.
Urganch; 6) Toshhovuz; 7) Ko’hna Urganch; 8) Xiva 13. 1912-yilda qo’zg’olonni bostirish uchun Asfandiyorxon
A) 1,2,3,7 В) 2,3,6,8 tomonidan yuborilgan 1000 nafarlik eng sara qo’shin
С) 1,4,5,7 D) 3,4,6,7 qo’zg’olonchilar tomonidan tor-mor etilgan joyni toping.
4. Quyidagilardan XIX asrning 80-yillarida dehqon A) Alieli va Toshhovuz o’rtasi
uyushmalari vujudga kelgan hududlarga kirmaydigan B) Alieli va Hazorasp oralig’i
javob variantini aniqlang. C) Toshhovuz va Pitnak oralig’i
A) Hazorasp B) Qo’ng’irot D) Xonqa va Hazorasp o’rtasi
C) Yangi Urganch D) Ko’hna Urganch 14. Xiva xonligida yosh xivaliklar harakati nimaning
5. Nechanchi yilda Matyoqub pishiq rahnamoligida ta’siri ostida vujudga keldi?
Xonqa, Hazorasp, Bog’ot tumanlari dehqonlari A) maktablarning islohat qilishning bevosita zaruriyati
qo’zg’olon ko’tarishdi? ostida
A) 1906-yilda B) 1910-yilda B) mamlakatdagi yalpi noroziliklar
C) 1905-yilda D) 1902-yilda C) aholining siyosiy partiyalarga bevosita uyushishi
6. 1906-yilda qayerlarda muhtoj dehqonlar yirik zaruriyatidan
zamindorlar yerlarini egallab ola boshlashdi? D) aholining siyosiy ongining o’shishi natijasida
A) Pitnak, Hazorasp, Yangi Urganch, Aymanqal’a, 15. Yosh xivaliklar harakati yosh buxoroliklardan nimasi
Ko’hna Urganchda bilan farq qilgan?
B) Xiva, Yangi Urganch, Xo’jayli, Xazovot, Mang’itda A) o’z milliy siyosiy partiyaga egaligi bilan
C) Xiva, Yangi Urganch, Chimboy, Hazorasp, Begovotda B) harakatda yirik ruhoniylarning katta ta’sirga egaligi
D) Yangi Urganch, Xonqa, Hazoraspda bilan
7. 1906-yilda muhtoj dehqonlar yirik zamindorlar C) harakatda faqat dehqonlar va hunarmandlarni ishtirok
yerlarini egallab ola boshlagan joylar xato berilgan javob etishi bilan
variantini aniqlang. D) harakatda aholining turli qatlamlari-dehqonlar,
A) Hazorasp B) Xonqa hunarmandlar, savdogarlar, ziyolilar va mayda
C) Yangi Urganch D) Ko’hna Urganch mulkdorlarning ishtirok etishi bilan
8. Xiva xonligida qaysi yillar qurg’oqchilik va hosilsizlik 16. Qaysi javobda yosh xivaliklar harakati tarkibi bilan
yili bo’ldi? yosh buxoroliklar harakati tarkibini ajratib turuvchi farq
A) 1908-1909-yillar B) 1909-1910-yillar keltirilgan?
C) 1910-1917-yillar D) 1910-1911-yillar A) Yosh xivaliklar tashkilotida aholining turli qatlamlari
ishtirok etgan
9. Xiva xonligida qaysi yillarda dehqonlar g’alayonlari B) Yosh xivaliklarda kambag’allar ko’pchilikni tashkil
keng tus olib, yer egalari va boylarni kaltaklash, o’ldirish,
qilgan
ularning imoratlari, xo’jalik inshootlari, omborlariga o’t
C) Yosh buxoroliklar harakati rahbarligida quyi tabaqa
qo’yish va buzib tashlash kabilar avj oldi? vakillari turishgan
A) 1910-1917-yillar B) 1910-1911-yillar
D) Yosh buxoroliklar faqat yirik mulkdor va
С) 1909-1910-yillar D) 1908-1909-yillar
ruhoniylardan tashkil topgan
10. Xiva xonligida 1912-yildagi qayerdagi qo’zg’olonlar
17. Yosh xivaliklar harakati rahbarlardan kimlar
keskin tus oldi? Xorazmda katta nufuzga ega edi?
A) Xazovot, Mang’itdagi B) Bog’ot, Pitnakdagi A) Abdurauf Fitrat, Sadriddin Ayniy, Fayzulla Xo’jayev
C) Chimboy, Begovotdagi D) Hazorasp, Xonqadagi
B) Mahmudxo’ja Behbudiy, Abduqodir Shakuriy,
Saidahmad Siddiqiy-Ajziy

87
C) Polvoniyoz hoji Yusupov, Bobooxun Salimov, Bekjon
Rahmonov, Nazir Sholikorov, Jumaniyoz Sultonmurodov
D) Munavvar Qori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy,
Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
18. Nechanchi yilda xon "Islohotlar loyihasi"ni qabul
qildi?
A) 1906-yilda B) 1910-yilda
C) 1912-yilda D) 1915-yilda
19. "Islohotlar loyihasi"da Xiva xonligida nimani nazarda
tutar edi?
A) odil sudlov hamda xiroj, zakot va boshqa soliqlarni
undirishning barqaror asoslarini yaratish, sanoat va
savdoni rivqjlantirish, amaldorlarga xizmat yuzasidan
vazifalarni ijro etganlik uchun qandaydir qo’shimcha
muzd olish taqiqlangan holda davlat tomonidan qat’ly
belgilab qo’yilgan maosh ta’sis etish
B) davlat mablag’lari sarflanishi ustidan nazorat qilish
uchun Moliya vazirligi, suv taqsimotini isloh qilish, xonlik
hududida yangi usul maktablari ochilishi uchun qo’mita
tuzishni, temiryo’llar va pochta-telegraf tizimi qurilishini
C) xon hokimiyati saqlangan, ammo Mahhamai adliya
(Adliya mahkamasi, Majlis) va Idorai mashvarat
(Nozirlar kengashi) bilan cheklangan konstitutsiyaviy
monarxiyani tashkil etishni
D) boshqaruv tizimini tartibga solishni, Xon devoni
saqlanib qolinishi, faqat amaldorlar davlat ta’minotiga
o’tkazilishi, yangicha milliy maktablarni tashkil qilish
20. Muhammad Rahimxon II vafot etgach, podsho
hukumati yordamida taxtni kim egallaydi?
A) uning o’g’li Said Abdullaxon
B) uning o’g’li Asfandiyorxon
C) uning o’g’li Said Muhammadxon
D) uning o’g’li Eltuzarxon
21. 1910-1918-yillarda Xiva taxtini kim boshqargan?
A) Eltuzarxon B) Said Muhammadxon
C) Said Abdullaxon D) Asfandiyorxon
22. Qaysi hukmdor Petro-Aleksandrovskda turgan Rossiya
harbiy kuchlari madadiga ishonib ishni zulmni
kuchaytirish va muxolifotni to’liq mahv etishdan
boshladi?
A) Said Abdullaxon B) Said Muhammadxon
C) Asfandiyorxon D) Sayid Abdulla
23. 1913-yilda Asfandiyorxon islohotchilar
rahnamolaridan biri, mamlakat bosh vaziri Islomxo’jani
nimada ayblab o’ldirtiradi?
A) yosh xivaliklar tashkilotiga asos solishi
B) yerlarni yangidan o’lchashga qarshi bo’lganligi
C) davlat mablag’larini o’zlashtirishda
D) islohotlar o’tkazish to’g’risidagi manifestni imzolashni
talab qilishi
24. Asfandiyorxonni buyrug’iga ko’ra o’tkazilgan yerlarni
yangidan o’lchash nima maqsadda o’tkaziladi?
A) davlat mablag’larini o’zlashtirish maqsadida
B) yangi soliqlarni joriy qilish maqsadida
C) islohotlar o’tkazish maqsadida
D) yirik mulkdorlarning mavqeini cheklash maqsadida
88
25. Asfandiyorxonni buyrug’iga ko’ra o’tkazilgan yerlarni
yangidan o’lchashga qarshi dehqonlarning qayerlarda
qo’zg’olonlar ko’tarish bilan javob berishdi?
A) Hazorasp va Xonqada
B) Yangi Urganch va Xonqa
C) Bog’ot va Pitnak D) Mang’it va Xo’jaylida
26. Xiva xonligida XX asr boshlarida yangi soliqlarni joriy
qilishdan iborat tadbirlar natijasida qaysi hududlarda
qo’zg’olonlar ko’tarilganligini aniqlang.
A) Xo’jayli va Hazoraspda B) Mang’it va Xo’jaylida
C) Hazorasp va Xonqada D) Mang’it va Chimboyda
27. Qaysi voqealaridan keyin Asfandiyorxon asosiy
tayanchi-podsho hukumatidan mahrum bo’lib, bir necha
muddat yakkalanib qoldi?
A) Rossiyadagi 1917-yilgi fevral voqealardan keyin
B) dehqonlar yirik zamindorlar yerlarini egallab ola
boshlashi
C) xonlikda qurg’oqchilik bo’lishi va aholining
ocharchilik girdobida qolishi
D) yosh xivaliklar harakatini vujudga kelishi
28. Yosh xivaliklar qachon Asfandiyorxondan islohotlar
o’tkazish to’g’risidagi manifestni imzolashni talab
qilishdi?
A) 1917-yil 26-aprelda B) 1917-yil 5-aprelda
C) 1920-yil 2-fevralda D) 1918-yil 12-yanvarda
29. Yosh xivaliklar Asfandiyorxonga taklif qilgan
islohotlar nimani o’z ichiga olgan edi?
A) odil sudlov hamda xiroj, zakot va boshqa soliqlarni
undirishning barqaror asoslarini yaratishni
B) respublikani joriy etish, yangicha milliy maktablarini
tashkil qilishni
C) xon devoni saqlab qolingan, ammo amaldorlar davlat
ta’minotiga o’tkazilishini
D) konstitutsiyaviy monarxiyani tashkil etishni
30. Yosh xivaliklar Asfandiyorxonga taklif qilgan
islohotlarga ko’ra xon hokimiyati ...
A) bekor qilinib, respublika e’lon qilishni nazarda tutilgan
edi.
B) ma’rifatli hukmdor orqali kuchaytirish nazarda
tutilgan edi.
C) saqlangan, ammo Majlis (deputatlar palatasi) va
Nozirlar kengashi (Vazirlar kengashi) bilan cheklashni
nazarda tutgan edi.
D) maslahat organi sifatida saqlab qolish nazarda
tutilgan edi.
31. Yosh xivaliklar Asfandiyorxondan nimalarni talab
qilishgandi?
1) davlat mablag’lari sarflanishi ustidan nazorat qilish
uchun moliya vazirligini tashkil qilish; 2) suv taqsimotini
isloh qilish; 3) xonlikning butun hududida yangi usul
maktablarini tashkil qilish uchun qo’mita tuzish; 4)
temiryo’llar va pochta-telegraf tizimi qurilishi; 5) xon
devoni saqlab qolingan, ammo amaldorlar davlat
ta’minotiga o’tkazilishi mo’ljallangan; 6) yangicha milliy
maktablarini tashkil qilish; 7) odil sudlov hamda xiroj,
zakot va boshqa soliqlarni undirishning barqaror
asoslarini yaratish.
A) 2,4,6 B) 1,3,5,7 43. Nechanchi yilda Xiva va Buxoro xonliklari tugatildi?
С) 1,2,3,4,5,6,7 D) 1,2,3,4 A) 1920-yilda B) 1919-yilda
32. Majlisning birinchi sessiyasi Xiva xonligida qachon C) 1918-yilda D) 1921-yilda
ochildi? 44. Bir yilda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang.
A) 1917-yil 15-aprelda B) 1918-yil 12-yanvarda 1) Muhammad Rahimxon II vafot etdi; 2) Asfandiyorxon
C) 1917-yil 26-aprelda D) 1920-yil 2-fevralda Xiva taxtini egallad; 3) Xiva xoni "Islohotlar loyihasi"ni
33. Xiva xonligida Majlisning birinchi sessiyasida qancha qabul qildi; 4) Asfandiyor bosh vazir Islomxo’jani davlat
xivalik deputat ishtirok etdi? mablag’larini o’zlashtirishda ayblab o’ldirdi; 5) Buxoro
A) 50 nafar B) 20 nafar C) 30 nafar D) 40 taxtini Sayid Olimxon egalladi; 6) Yosh Buxoroliklar
nafar siyosiy harakat sifatida faoliyat ko’rsata boshladi; 7)
Hazorasp, Xonqadagi qo’zg’olonlar keskin tus oldi
34. Xiva xonligida Majlisning birinchi sessiyasida necha A) 1,2,3,4,7 B) 1,2,4,6,7
nafar turkmanlardan vakil ishtirok etdi? C) 1,2,3,5,6 D) 1,3,4,5,7
A) 9 B) 8 C) 10 D) 7
45. Hukumatning muhim voqea munosabati bilan xalqqa
35. Qancha vaqt o’tmasdan Xiva xonligida Majlis tarqatib qilgan yozma murojaati, qonun kuchiga teng hujjat nima
yuborildi? deb atalgan?
A) besh oy o’tmasdan B) to’rt oy o’tmasdan A) Dekret B) Doktrina
C) uch oy o’tmasdan D) ikki oy o’tmasdan C) Manifest D) Konsessiya
36. Qachon Junaidxon Xivani egallaydi? 46. Konservativ bu ...
A) 1919-yil fevralda B) 1918-yil mayda A) davlat organlarining muayyan shartlar asosida yer osti
C) 1917-yil aprelda D) 1918-yil yanvarda boyliklari, yer usti obyektlarini ekspluatatsiyaga berish
37. Kimning buyrug’iga ko’ra, Asfandiyorxon o’ldirilib, to’g’risidagi bitim.
uning o’rniga Sayid Abdulla taxtga o’tqazildi? B) eski tuzum tarafdorlari, islohotlar va o’zgarishlarga
A) Otamurodxon B) Muhammadniyoz qarshi turuvchilar.
C) Bobooxun Salimov D) Junaidxon C) respublika tuzumini o’rnatuvchilar, progressiv
38. Qaysi javobda Qo’ng’irotlar sulolasidan bo’lgan Xiva islohotlar tarafdorlari.
xonlarining hukmronlik davri to’g’ri ketma-ketlikda D) iqtisodiy qoloq va qaram davlatlar burjuaziyasining
beriigan? chet el kapitali bilan ichki bozor o’rtasida vositachilik
1) Asfandiyorxon; 2) Muhammad Rahimxon II; 3) Said qiluvchi qismi.
Abdullo.
38-§. TA’LIM TIZIMI. MATBUOT
A) 1,2,3 B) 2,1,3 C) 2,3,1 D) 3,2,1
39. Bolsheviklar tomonidan Xiva xonligining qaysi 1. XIX asrning ikkinchi yarmi va XX asrning boshlarida
shahrida Kommunistik partiya tuzilib, to’ntarishga Turkiston o’lkasida boshqa sohalari singari ta’lim
tayyorgarlik ko’rilgan? tizimida ham mustamlakachi hukumatning manfaatlarini
A) Toshhovuz B) Gurlan aks ettiruvchi siyosat yurgizildi. Buni eng avvalo
C) Qo’ng’irot D) Petro-Aleksandrovsk nimalarda ko’rishimiz mumkin?
40. 1920-yil 2-fevralda Xiva xonligida ... A) rossiyalik muallimlarni ko’plab Turkiston
A) Sovetlarning birinchi Butun Xiva qurultoyi Xorazm maktablariga jalb qilinishida
Xalq Sovet Respublikasi (XXSR) tashkil topganini e’lon B) Turkistondagi mahlliy maktablarni yopib tashlanishida
qildi. C) rus-tuzem maktablarining ochilishi va ularning sonini
B) Junaidxon 1,5 ming kishilik otliq otryad bilan Xivani, jadal sur’atlarda ko’paytirib borganligida
keyin esa xonlikning boshqa tumanlarini egallab oldi. D) madrasalarda rus tilini majburiy fan sifatida
C) «xalq inqilobi» nomini olgan to’ntarish ro’y berdi. o’qitilishiga o’tilishida
D) «yosh xivaliklar» xonga «Islohotlar loyihasi»ni taqdim 2. Rus-tuzem maktablari nima maqsadda tashkil etilgan?
etishdi. A) mahalliy aholini zamonaviy bilimlarga ega qilish
41. Qachon Sovetlarning birinchi Butun Xiva qurultoyi maqsadida
Xiva xonligi o’rnida Xorazm Xalq Sovet Respublikasi B) mahalliy aholining ruslashtirish maqsadida
(XXSR) tashkil topganini e’lon qildi? C) mahalliy aholini texnika bilan tanishtirish maqsadida
A) 1920-yil 12-martda В) 1920-yil 20-iyunda D) o’lkada zamonaviy korxonalarni barpo etish
C) 1920-yil 31-avgustda D) 1920-yil 27- maqsadida
aprelda 3. Mustamlaka davrigacha Turkistonda an’anaviy ta’lim
42. Sovetlarning birinchi Butun Xiva qurultoyi ... vaqt tizimi nima asosida tashkil qilingan?
mavjud bo’lgan Xiva xonligi o’rnida Xorazm Xalq Sovet A) ma’rifatchilik
Respublikasi (XXSR) tashkil topganini e’lon qildi. B) milliy g’oya
A) uch asrdan ortiqroq B) to’rt asrga yaqin C) milliy qadriyatlar hamda an’analar
C) to’rt asrdan ortiqroq D) besh asrga yaqin D) islom dini qoidalari

89
4. Mustamlaka davrigacha Turkistonda boshlang’ich 13. Turkiston o’lkasining tub joy aholisi o’rtasida rus
ta’lim maktablarda necha yil davomida o’qitilgan? madaniyatini keng yoyishga xizmat qiladigan ta’lim
A) 5-6 yil B) 3-4 yil C) 4-5 yil D) 6-7 yil tizimini yaratish kabi vazifani bajarishga qaysi Turkiston
5. Turkistonda boshlang’ich ta’lim maktablarda nimalar general-gubernatori astoydil kirishdi?
o’rgatilgan? A) M.G.Ghernyayev B) G.Rozenbax
A) islom dini asoslari C) A.B.Vrevskiy D) S.Duxovskoy
B) arab alifbosi, harflarning o’qilishi, talaffuzi 14. 1884-1889-yillarda kim Turkiston general-gubernatori
C) Qur’oni karimning qoidalari bo’lgan?
D) "Hidoya" asoslari A) S.Duxovskoy B) A.B.Vrevskiy
6. «Haftiyak» nima? C) G.Rozenbax D) M.G.Chernyayev
A) islom diniy ta’limotini asoslab beruvchi diniy ilm 15. Qaysi Turkiston general-gubernatori boshlang’ich
B) islom huquqshunosligiga oid asar maktablar, rus-tuzem maktablari tarmog’ini yaratish
C) Qur’oni Karim tafsiri loyihasini ishlab chiqdi?
D) Qur’oni karimning yettidan biri A) S.Duxovskoy B) A.B.Vrevskiy
7. Turkistonda ta’lim maktablarda qanday kitoblar C) M.G.Chernyayev D) G.Rozenbax
o’qitilgan? 16. Birinchi rus-tuzem maktabi qachon va qayerda
A) "So’fi Olloyor", "Hikmat", "Hidoya", "Al-Kashshof’ ochiladi?
B) "Chor kitob", So’fi Olloyorning "Risolai aziza", A) 1884-yilda Toshkentda Mannon qori uyida
"Sabotul ojizin", Hofizning "Xo’ja Hofiz" devoni B) 1899-yili Andijonda Shamsiddin domla uyida
C) "Chor kitob", "Masnaviyi ma’naviy", "Hayotnoma", C) 1898-yilda Qo’qon shahrida Salohiddin domla
"Dalil al-oshiqin" D) 1884-yilda Toshkentda Saidg’ani Saidazimboy uyida
D) "Haftiyak", "Hamsa", "Guliston", "Bo’ston" 17. Qrimdagi Boqchasaroyda birinchi jadid maktabiga
8. Turkistonda mustamlaka davrigacha boshlang’ich asos solingan vaqtda yana qanday voqea sodir bo’ldi?
ta’limdan keyingi bosqichda o’qitilgan kitoblar ketma- A) Andijonda Darveshxon boshchiligida qo’zg’olon
ketligi to’g’ri berilgan javobni toping. ko’tarildi
A) "Haftiyak", "Risolayi aziza", "Chor kitob" B) Toshkentda birinchi rus-tuzem maktabi ochildi
B) "Chor kitob", "Haftiyak", "Sabot ul-ojizin" C) O’rta Osiyo olimlar jamiyati o’z faoliyatini to’xtatdi
C) "Haftiyak", "Chor kitob", "Risolayi aziza" D) Toshkentda Turkiston muzeyi tashkil etildi.
D) "Chor kitob", "Risolayi aziza", "Haftiyak" 18. Dastlab rus-tuzem maktablarida kimlarning
9. "Risolai aziza" asarining muallifini aniqlang. farzandlari o’qishgan?
A) Sadriddin Ayniy B) Xo’ja Hofiz A) ilg’or ziyolilarning
C) Nozir Shakarov D) So’fi Olloyor B) mahalliy hunarmand va savdogarlarning
10. Qaysi muallifning avliyolar va payg’ambarlar hayoti C) mahalliy savdogarlar va amaldorlarning
haqida ma’lumotlar keltirilgan she’riy shaklda yozilgan D) mahalliy savdogar va ishbilarmonlarning
asari Turkistondagi an’anaviy ta’lim muassasalarida 19. 1911-yilga kelib rus-tuzem maktablarining soni
darslik sifatida o’qitilgan? nechtaga yetdi?
A) Imom al- Buxoriy B) So’fi Olloyor A) 70 taga B) 67 taga
C) Hofiz Miroziy D) Mirzo Bedil C) 89 taga D) 110 taga
11. Turkistondagi oliy ta’lim madrasalarda kimlar 20. Rus-tuzem maktablaridagi o’qitish usullari va darajasi
tayyorlangan? Rossiyaning o’zidagi maktablar bilan taqqoslanganda ...
A) mahalliy boshqaruvga zarur bo’lgan amaldorlar A) ancha ilg’or bo’lgan.
B) islom ulomalari B) zamonaviy o’quv xonalari bilan farq qilgan.
C) diniy-huquqiy bilimga ega bo’lgan mutaxassis C) ilmiy salohiyatli bo’lgan.
D) yangi usul maktabariga o’qtuvchilari D) ancha sayoz bo’lgan.
12. Rossiya imperiyasining turli guberniyalaridan 21. Rus-tuzem maktablarida o’quv kuni necha qismdan
Turkistonga ko’chirib keltirilganlarning bolalariga ta’lim iborat bo’lgan?
berish orqali nima ko’zda tutilgan? A) uch qismdan B) bir qismdan
A) ma’muriyat vakillari bilan mahalliy aholi o’rtasida C) ikki qismdan D) to’rt qismdan
vositachilik qiladigan tarjimonlami tayyorlash, tub joy
22. Rus-tuzem maktablarida dastlabki mashg’ulotlarni kim
aholisi o’rtasida rus madaniyatini keng yoyish
olib borgan?
B) rus korxonalari bilan bog’liq bo’lgan tijorat
A) mahalliy o’qituvchi
tuzilmalarida xizmat qilish uchun mutaxassislar
B) mahalliy o’qituvchi va rus o’qituvchi
tayyorlash
C) yangi usul maktabi o’qituvchisi
C) rus tili o’qituvchilari
D) rus o’qituvchisi
D) rus madaniyatining targ’ibotchilari
23. Rus-tuzem maktablarida ikkinchi qismidagi
mashg’ulotlarni kim olib borgan?

90
A) yangi usul maktabi o’qituvchisi
B) mahalliy o’qituvchi va rus o’qituvchi
C) rus o’qituvchi
D) mahalliy o’qituvchi
24. Rus-tuzem maktablarida dastlabki mashg’ulotlar
nimalardan iborat bo’lgan?
A) o’quv, yozuv, hisob
B) zamonaviy fanlar, boshqa tillar va kundalik turmushda
zarur bo’ladigan bilimlar
C) tarix, matematika, geografi, ona tili, islom dini va
tarixi
D) geografiya, matematika, astronomiya, rus tili
25. Nechanchi yilda Toshkentda birinchi gimnaziya
ochilgan?
A) 1886-yilda B) 1908-yilda
C) 1906-yilda D) 1896-yilda
26. Toshkentda ochilgan gimnaziyada qanday bilimlar
o’qitilgan?
A) geografiya, matematika, astronomiya, rus tili
B) an’anaviy marosimlar, oila parvarishi, axloqiy
me’yorlar, odob
C) xalq tarixi, matematika, tabiiyot, geografiya va ona tili
D) zamonaviy fanlar va kundalik turmushda zarur
bo’ladigan bilimlar
27. Toshkentda birinchi rus-tuzem maktabi va birinchi
gimnaziya ochilgan yillar to’g’ri ko’rsatilgan javobni
toping.
A) 1885-, 1911-yillar В) 1884-, 1896-yillar
С) 1889-, 1894-yillar D) 1884-, 1894-yillar
28. Yangi usul maktablarida qanday fanlar o’qitilgan?
A) o’quv, yozuv, hisob
B) zamonaviy fanlar kundalik turmushda zarur bo’ladigan
bilimlar
C) tarix, matematika, geografi, ona tili, islom dini va
tarixi
D) geografiya, matematika, astronomiya, rus tili
29. Yangi usul maktablarining diniy maktab va
madrasalardan farqi nimada edi?
A) unda faqat zamonaviy bilimlar berilganligida
B) unda islom dini va tarixi bo’yicha mukammal bilim
berilganligida
C) unda hech qanday farq yo’q edi
D) unda nafaqat islom dini va tarixi, balki mahalliy turkiy
xalqlar tarixi bo’yicha ta’lim berilganligida
30. Turkistonda dastlab jadid maktablari qaysi
shaharlarda ochilgan?
A) Urganch, Chorjo’y, Buxoro, Namangan va Andijonda
B) Turkiston, Avliyoota, Chimkent, Toshkent va Qo’qonda
C) Toshkent, Samarqand, Xo’jand, Jizzax va Chimboyda
D) Buxoro, Toshkent, Qo’qon, Andijon, Xiva
31. Yangi usul maktablari nimaga xizmat qildi?
A) zamonaviy fanlar, boshqa tillar va kundalik turmushda
zarur bo’ladigan bilimlarni egallashga
B) an’anaviy marosimlar, oila parvarishi, axloqiy
me’yorlar, odobni mustahkamlashga
91
C) rus korxonalari bilan bog’liq bo’lgan tijorat
tuzilmalarida xizmat qilish uchun mutaxassislar
yetishtirishga
D) mahalliy aholining umummilliy g’oyalari, o’zbek
xalqining milliy ma’naviy birligini mustahkamlashga
32. Jadid maktablarining ta’lim tizimida o’quvchilarga
qanday g’oyalar singdirildi?
A) Osiyo aholisini milliy g’ayrat-chijoatni va o’z
mamlakatiga muhabbatni alanga oldirish
B) Osiyoning musulmon mamlakatlarini modernizatsiya
qilishga, ulaniing madaniy saviyasini oshirishga, iqtisodiy
va madaniy jihatdan rivojlanishiga xalal berib kelayotgan
taqiqlarni bartaraf etishga
C) bashariyat boshiga tushadigan ofatning haqiqiy
sabablari jaholat, madaniyatsizlik va diniy mutaassiblik
deb hisoblaydigan e’tiqodga asoslangan g’oyalar
D) vatanga muhabbat, milliy davlatchilik, milliy
madaniyat, xalq birligi oldida mas’uliyatini his qilish,
yurt ravnaqi uchun mehnat qilishga va kurashishga
chorlovchi g’oyalar
33. Jadidlarning yangi usul maktablaridan yetishib
chiqqan davlat va madaniyat arboblarini ko’rsating.
A) Hamza Hakimzoda Niyoziy, Obidjon Mahmudov,
Abdulhamid Cho’lpon
B) Abdurauf Fitrat, Sadriddin Ayniy, Fayzulla Xo’jayev
C) Munavvar Qori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy,
Ubaydullaxo’ja Asadullaxo’jayev
D) G’afur G’ulom, Uyg’un, Oybek
34. Mustamlakachi hukumatning yangi usul maktablariga
qarshi kurashi nimalardan iborat bo’ldi?
1) turk va fors adabiyotlaridan foydalanish taqiqlab
qo’yildi; 2) o’quv adabiyotlari nashrlariga senzura joriy
qilindi; 3) o’lkada
ma’muriyat tomonidan chiqariladigan matbuot
sahifalarida yangi usul maktablari tanqid etilib, ularning
faoliyatiga noto’g’ri baho berilgan maqolalar e’lon
qilindi; 4) yangi usul maktablarida barcha fanlar rus
tilida o’qitilishi shart qilib belgilab qo’yildi; 5) diniy
fanlar o’qitilishi taqiqlab qo’yildi.
A) 1,2,3 В) 1,2,3,4,5 С) 2,4 D) 1,3,5
35. Yangi usul maktablariga kimlar qarshi turgan?
A) mahalliy hukmdorlar
B) ma’muriyat vakillari va ayrim din peshvolari
C) yirik ruhoniylar
D) mahalliy amaldorlar va ruhoniylar
36. Yangi usul maktablariga qarshi podsho hukumatining
tazyiqi natijasida 1911-yilda qancha jadid maktablari
yopib qo’yildi?
A) 80 ga yaqin B) 70 ga yaqin
C) 60 ga yaqin D) 50 ga yaqin
37. Nechanchi yilga kelib Buxoro amirligida barcha jadid
maktablari yopildi?
A) 1912-yilda B) 1910-yilda
C) 1908-yilda D) 1913-yilga
38. Qachondan boshlab Turkiston general-
gubernatorligining rasmiy nashri-«Туркестанские
ведомости» va uning o’zbek tilidagi ilovasi «Turkiston A) "Samarqand", "Sadoi Turkiston", "Sadoi Farg’ona",
viloyatining gazeti» muntazam chiqib turdi? "El bayrog’i", "Kengash", "Ulug’ Turkiston", "Turon"
A) 1906-yildan B) 1907-yildan gazetalari, "Oyna" jurnali
С) 1870-yildan D) 1886-yildan B) "Taraqqiy", "Xurshid", "Shuhrat", "Osiyo" gazetalari,
39. «Туркестанские ведомости» gazetasining muhariri "Oyna" jurnali
kim edi? C) "Xurshid", "Sadoi Turkiston", "Samarqand", "Oyina",
A) V. Masalskiy В) P. M. Lessar "Turon", "Buxoroi sharif’, "Sadoi Farg’ona" gazetalari,
C) N.G.Mallitskiy D) N.Ostroumov "Tarjimon" jurnali
D) "Adibi avval", "El bayrog’i", "Kengash", "Ulug’
40. Ilk bor nashr etilgan o’zbek milliy gazetasini aniqlang.
Turkiston", "Xurshid", "Turon" gazetalari, "Oyna" jurnali
A) "Ulug’ Turkiston" B) "Shuhrat"
C) "Xurshid" D) "Taraqqiy" 48. Qaysi yilda "Hurriyat", "Farg’ona sahifasi" kabi
ommaviy axborot vositalari paydo bo’ldi?
41. 1906-yilda Ismoil Obidov muharrirligida nashr etilgan
A) 1906-yilda B) 1907-yilda
gazetani aniqlang.
C) 1917-yilda D) 1916-yilda
A) "Ulug’ Turkiston" B) "Xurshid"
C) "Taraqqiy" D) "Shuhrat" 49. 1917-yilda Turkistonda paydo bo’lgan ommaviy
axborot vositalarini aniqlang.
42. Qaysi gazetaning birinchi soni chiqqan sana, ya’ni 27-
A) "Samarqand", "Sadoyi Farg’ona"
iyun hozirda O’zbekistonda Matbuot va ommaviy axborot
B) "El bayrog’i", "Shuhrat"
vositalari xodimlari kuni sifatida nishonlanadi?
C) "Hurriyat", "Farg’ona sahifasi"
A) "Xurshid" B) "Shuhrat"
D) "Hurriyat", "Turon"
C) "Ulug’ Turkiston" D) "Taraqqiy"
50. Tuzem degani nima?
43. 1906-yilda kimlar muharrirliklarida qaysi gazetalar
A) yerli xalq, mahalliy aholining mustamlakachilar
chiqdi?
tomonidan atalishi
A) Abdulla Avloniy muharrirligida "Shuhrat", Ahmadjon
B) rossiyalik dehqonlar
Bektemirov muharrirligida "Osiyo"
C) Rossiyadan ko’chib kelgan savdogarlar
B) Abduqodir Shakuriy muharrirligida "Ulug’ Turkiston",
D) Turkistonda o’z korxonalarini ochgan ishbilarmonlar
, Saidahmad Siddiqiy-Ajziy muharrirligida "Turon"
C) Ismoil Obidov muharrirligida "Taraqqiy", Munavvar 51. Nashr; gazeta, jurnal va kitoblar majmuiyi ma’nosini
Qori maharrirligida "Xurshid" beruvchi so’zni aniqlang.
D) Mahmudxo’ja Behbudiy muharrirligida "Samarqand", A) ma’rifat B) mafkura C) g’oya
Munavvar Qori Abdurashidxonov muharrirligida "Sadoi D) matbuot
Turkiston" 52. Gimnaziya nima?
44. 1914-1915-yillarda nashrlar orasida qaysi A) hokimiyatning mavjud tuzum uchun noma’qul yoki
gazetalarining milliy o’zlikni anglashdagi xizmatlari katta zararli deb hisoblangan ma’lumotlarni cheklash
bo’ldi? maqsadida matbuot ustidan nazorat qilishi
A) "Samarqand", "Sadoi Turkiston" B) ayrim fanlarga ixtisoslashtirilgan va ular bo’yicha
B) "Sadoi Farg’ona", "El barog’i" chuqur ta’lim beradigan o’quv muassasa
C) "Sadoyi Turkiston", "Sadoyi Farg’ona" C) kasb-hunarga yo’naltirgan o’quv muassasa
D) "Kengash", "Ulug’ Turkiston" D) zamonaviy bilim va ko’nikmalarni beruvchi o’quv
muassasa
45. Qaysi gazetalarining ikki yillik (1914-1915) faoliyati
davomida milliy ziyolilarning vatanparvar qatlamlari 39-§. TURKISTONDA ILM-FAN TARAQQIYOTI
tomonidan millat ozodligi va ravnaqini tarannum etuvchi,
xurofot kabi eski aqidaparastlikni qoralovchi ko’plab 1. Tarixchi va jurnalist Mulla Olim Mahdum hoji
maqolalar e’lon qilindi? qalamiga mansub asarni qayd eting.
A) "Samarqand", "Sadoi Turkiston" A) "Tarixi jadidai Toshkent" B) "Xorazm tarixi"
B) "Sadoi Farg’ona", "El barog’i" C) "Tarixi Turkiston" D) "Cho’ponota"
C) "Kengash", "Ulug’ Turkiston" 2. Tarixchi va jurnalist Mulla Olim Mahdum hoji
D) "Sadoyi Turkiston", "Sadoyi Farg’ona" qalamiga mansub asarida qaysi voqealarining dunyoviy
46. Qaysi yillarda Abdulla Avloniy muharrirligida yilnomasi bayon etilgan edi?
"Shuhrat", Ahmadjon Bektemirov muharrirligida "Osiyo" A) podsho Rossiyasining bosqinchilik yurishi davrini
gazetasi chop etildi? B) qadimgi davrdan to Turkistonning XX asr
A) 1913-1915-yillarda B) 1907-1908-yillarda boshlarigacha
C) 1906-1907-yillarda D) 1908-1090-yillarda C) Turkiston xalqining shakllanishi
47. 1913-1915-yillarda qaysi gazeta va jurnallari paydo D) XIX asrning oxiridan XX asr boshlarigacha
bo’ldi? 3. O’zbek tilidagi ilk tarixiy asar sifatida shuhrat
qozongan asar va uning muallifini ko’rsating.
A) "Tarixi Turkiston", Mulla Olim Mahdum hoji

92
B) "Tarixi jadidi Toshkent", Muhammad Solih 14. V.Vyatkin qalamiga mansub asarlarni qayd eting.
C) "Firdavs ul-iqbol", Munis A) «Tarixi Turkiston» va «Tarixi jadidai Toshkent»
D) "Xorazm tarixi", Muhammad Yusuf Bayoniy B) «Afrosiyob qo’rg’oni» va «Shajarayi turk»
4. Jadidlardan kim Turkistonning barcha aholisiga C) «Xorazm tarixi» va «Shajarayi Xorazmshohiy»
«hozirgi dunyoda yashash, ziyoli, komil va odil» bo’lish D) «Shohizinda», «Cho’ponota», «Afrosiyob qo’rg’oni»
uchun o’z vatani tarixini o’rganish da’vati bilan murojaat 15. Uzoq vaqt Samarqanddagi Ulug’bek rasadxonasi
qildi? o’rnini izlash bilan shug’ullanib, nihoyat 1908-yilda uni
A) Abdulla Avloniy topishga muvaffaq bo’lgan arxeolog, adabiyotshunos va
B) Munavvar Qori Abdurashidxonov sharqshunos olimni aniqlang.
C) Mahmudxo’ja Behbudiy A) A.A. Semyonov B) V.P. Nalivkin
D) Abdurauf Fitrat C) V.L. Vyatkin D) N.G. Mallitskiy
5. «Tarixi jadidai Toshkent» asarining muallifi kim? 16. V.Vyatkin yozgan asarlar xato berilgan javobni
A) Mulla Olim Mahdum hoji aniqlang.
B) Mahmudxo’ja Behbudiy A) "Afrosiyob qorg’oni"
C) Muhammad Yusuf Bayoniy B) "Ulug’bek rasadxonasi"
D) Muhammad Solih C) "Choponota"
6. «Tarixi jadidai Toshkent» asarida Toshkent shahrining D) "Shohizinda"
qaysi asr qiyofasi batafsil yoritilgan? 17. O’rta Osiyo arxeologiya havaskorlari to’garagi qaysi
A) XIX asrdagi В) XVIII asrdagi yilda tashkil etilgan?
С) XVII asrdagi D) XX asrdagi A) 1990-yilda B) 1895-yilda
7. Qaysi davr voqealari yilnomasi Mulla Olim Maxdum С) 1867-yilda D) 1886-yilda
hojining "Tarixi Turkiston" asarida bayon etilgan? 18. Nechanchi yilda O’rta Osiyo mintaqasining bosh
A) milodiy XII asr boshidan to XIX asr oxirigacha xaritasi tuzib chiqildi?
B) VII asrdan to XIX asr boshlarigacha A) 1895-yilda В) 1867-yilda
C) qadimdan to XX asr boshlarigacha C) 1908-yilda D) 1910-yilda
D) V asrdan to XVIII asrgacha 19. Qachon Toshkentda meteorologiya stansiyasi tashkil
8. Qadimgi davrdan to Turkistonning XX asr etildi?
boshlarigacha bo’lgan voqealari yilnomasi bayon etilgan A) 1910-yilda B) 1908-yilda
asarni belgilang. C) 1895-yilda D) 1867-yilda
A) "Zubdat ut-tavorix" 20. Nima uchun Toshkentda meteorologiya stansiyasi
B) "Tarixi Turkiston" tashkil etildi?
C) "Tarixi jadidayi Toshkand" A) tabiiy boyliklarini o’zlashtirish uchun
D) "Tarixi Farg’ona" B) hududni harbiylashtirish uchun
9. «Tarixi jadidai Toshkent» asari necha yillik C) hududni xaritalashtirish va iqlimini o’rganish uchun
izlanishlaridan keyin yozilgan? D) keng ko’lamli ilmiy tadqiqotlarni shakllantirish uchun
A) 55 yillik B) 45 yillik 21. Qachon O’rta Osiyoning tabiiy boyliklarini
C) 35 yillik D) 25 yillik o’zlashtirish bilan bog’lki bo’lgan tadqiqot ishlari avj
10. Qaysi javobda xorazmlik tarixchi olim Yusuf Bayoniy oldi?
qalamiga mansub tarixiy asarlar ko’rsatilgan? A) XIX asrning 90-yillarida va XX asr boshlarida
1) "Shohizinda", "Cho’pon ota"; 2) "Afrosiyob", "Xorazm B) XIX asrning 80-yillarida va XX asr boshlarida
tarixi"; 3) "Toshkentning yangi tarixi", "Afrosiyob"; 4) C) XIX asrning 70-yillarida va XX asr boshlarida
"Xorazm tarixi"; 5) "Xorazmshohlar shajarasi". D) XIX asrning 60-yillarida va XX asr boshlarida
A) 4,5 В) 1,3,5 C) 2,3 22. Nima sababli Turkistonda uzoq vaqt davomida keng
D) 3,4,5 ko’lamli ilmiy tadqiqotlarni shakllantirish deyarli amalga
11. Sharqshunos va arxeolog V.Vyatkin qaysi yillarda oshirilmadi?
yashab o’tgan? A) mutaxassislar yetishmasligi
A) 1809-1874-yillarda В) 1827-1897-yillarda B) harbiy nizolar yuz berganligi
C) 1851-1914-yillarda D) 1869-1932-yillarda C) mablag’ yetishmasligi
12. V.Vyatkin qayerda faoliyat yuritgan? D) ruhoniylarning ilmiy tadqiqotlarga qarshi bo’lishi
A) Buxoroda B) Toshkentda 23. Rus olimlardan kim Pomir tog’ tizimini o’rganib
C) Xivada D) Samarqandda chiqdi?
13. V.Vyatkin qaysi yilda Ulug’bek rasadxona binosi A) P.P.Semyonov-Tyanshanskiy
qoldiqlarini va rasadxonaga tegishli asbob-uskunalarning B) A.P.Fedchenko
bir qismini topishga muvaffaq bo’ldi? C) V.Vyatkin
A) 1895-yilda B) 1910-yilda D) N.A.Seversev
C) 1908-yilda D) 1886-yilda

93
24. Mashhur rus olimlaridan kim O’rta Osiyoga sayohati A) 1870-yil B) 1880-yil
davomida botanika, minerallarga oid namunalar C) 1876-yil D) 1890-yil
to’pladi? 34. 1870-yili Toshkentda nima tashkil etildi?
A) V.Vyatkin A) Turkiston xalq kutubxonasi
B) P.P.Semyonov-Tyanshanskiy B) O’rta Osiyo Olimlar jamiyati
C) N.A.Seversev C) Qishloq xo’jaligi jamiyati
D) A.P.Fedchenko D) meteorologiya stansiyasi
25. P.P.Semyonov-Tyanshanskiy qaysi tog’ tizimini 35. Ubaydulla Solih o’g’li Zavqiy bitgan satirik
o’rganib, muzlik, vulqonlar haqida qiziqarli ma’lumotlar she’rlarida nimalar tanqid qilinadi?
to’pladi? A) oilaviy va shaxsiy fojialar sababchisiga aylangan
A) Tyanshan B) Pomir serchiqim ba’zi urf-odatlar va an’analar
C) Hisor D) Chimyon B) jamiyatdagi nomukammallik, ijtimoiy tengsizlik,
26. Farg’ona vodiysi, Oloy, Zarafshon bilan Qizilqumni adolatsizlik, odamlar fe’lidagi illatlar
tekshirib chiqqan rus tadqiqotchisini aniqlang. C) hukmdorlar va ruhoniylar xatti-harakatlari
A) P. P. Semyonov B) N. A. Severtsov D) xalqqa jabr yetkazgan amaldorlarni
С) V. Vyatkin D) A. P. Fedchenko 36. Zavqiy nima uchun zindonga tashlandi?
27. O’rta Osiyo Olimlar jamiyati qaysi yillarda faoliyat A) xalqqa jabr yetkazgan amaldorlarni tanqid etgan
olib borgan? she’rlari uchun
A) 1864-1885-yillarda В) 1839-1872-yillarda B) yangi usul maktablarini ochishga da’vat etgan
C) 1911-1917-yillarda D) 1871-1893-yillarda she’rlari uchun
28. Turkiston o’lkasida 1871-yil tashkil topgan O’rta C) hukmndorga islohotlar o’tkazishni talab qilgan
Osiyo olimlar jamiyati faoliyatining to’xtatish sababini she’rlari uchun
aniqlang. D) erk va ozodlikni tarannum etgan she’rlari uchun
A) Turkiston qishloq xo’jaligi jamiyatining tashkil etilishi 37. Sharq adabiyoti uchun an’anaviy bo’lgan janrni qayd
natijasida eting.
B) Butun Rossiya olimlar jamiyati bilan birlashuvi sababli A) hikoya B) qissa
C) Olimlarning mamlakat siyosiy hayotiga aralashuvi C) doston D) she’riyat
tufayli 38. Turkistonda she’riyatning qanday oqimlari mavjud
D) Mablag’ yo’qligi tufayli edi?
29. Turkistondagi qaysi jamiyat ancha faol ish boshladi? A) lirika va hajv B) so’fiylik va tanqidiy-realistik
A) O’rta Osiyo Olimlar jamiyati C) falsafiy va diniy D) satira va realistik
B) Turkiston muzeyi 39. XIX asrning oxiri-XX asr boshlarida she’rlaridagi
C) Toshkentda meteorologiya stansiyasi haqqoniylik va samimiylik tufayli mashhur xalq
D) Turkiston qishloq xo’jaligi jamiyati shoirlariga aylanganlarini qayd eting.
30. «Turkistonning qishloq xo’jaligi» jurnalini qaysi A) G’afur G’ulom, Uyg’un, Oybek, Abdulla Qodiriy,
jamiyat nashr ettirgan? Nodira
A) Turkiston xalq kutubxonasi B) Shavqiy, Joniy, Hiromiy, Vola, Junaydulloh Hoziq,
B) O’rta Osiyo Olimlar jamiyati Ahmad Donish
C) Turkiston qishloq xo’jaligi jamiyati C) Muqimiy, Furqat, Zavqiy, shoira Anbar otin, Avaz
D) Toshkentda meteorologiya stansiyasi O’tar o’g’li, Ahmad Donish
31. «Turkistonning qishloq xo’jaligi» jurnalida nimalar D) Maxmur, Gulxaniy, Uvaysiy, Boborahim Mashrab
targ’ib qildi? 40. Muhammad Aminxo’ja Muqimiy qaysi shaharda
A) unumdor yerlarni melirativ ahvolini yaxshilash tug’ilgan?
B) paxta maydonlarini kengaytirishni A) Namangan B) Qo’qon
C) Rossiya texnologiyalarini o’lkaga joriy qilish C) Marg’ilon D) Andijon
usullarini 41. Muqimiyning satirik asarlarini qayd eting.
D) sohadagi ishlab chiqarish, yerlarni sug’orish, A) "Kerak", "Bo’ladi", "Bo’lmasa", "Yaxshi", "Yigitlar"
dehqonchilik va yerdan foydalanish borasidagi ilg’or B) "Zaharlangan hayot", "To’y", "Baxtsiz kuyov",
usullarni "Juvonmarg"
32. Qishloq xo’jaligi jamiyati mustamlakachilar C) "Gimnaziya", "Ilm xosiyati", "Teatr haqida", "Akt
manfaatidan kelib chiqib nimani rivojlantirish bo’yicha majlisi xususida", "Nag’ma va nag’magar", "Royal",
ilmiy tadqiqotlar bilan shug’ullandi? "Suvorov"
A) g’alachilikni B) chorvachilikni D) "Saylov", "Tanobchilar", "Hapalak qishlog’i ahlining
C) paxtachilikni D) meva-sabzavotchilikni xonga arzi"
33. Nechanchi yilda Toshkentda Turkiston muzeyi (hozirgi 42. Muqimiyning ilk sayohatnomalarni qayd eting.
O’zbekiston tarixi davlat muzeyi) tashkil etildi?

94
A) "Qo’qondan Farg’onagacha", "Qo’qondan D) serchiqim ba’zi urf-odatlar va an’analar
Isfaragacha"
52. Rasmda tasvirlangan buyuk o’zbek yozuvchisi
B) "Gimnaziya", "Ilm xosiyati"
qalamiga mansub asarlarni aniqlang?
C) "Kerak", "Bo’ladi"
D) "Saylov", "Tanobchilar"
43. Anbar otin qaysi shaharda yashab, ayollarning jamiyat
va oiladagi haq-huquqsiz ahvoli to’g’risida achchiq
haqiqatlarni qalamga oldi?
A) Qo’qon B) Andijon
C) Marg’ilon D) Namangan
44. Jadid adabiyotida nimalar qoralandi?
A) jamiyatdagi nomukammallik, ijtimoiy tengsizlik,
adolatsizlik, odamlar fe’lidagi illatlar
B) mustamlakachi ma’murlar, hukmdorlar va ruhoniylar
xatti-harakatlari
C) mamlakatdagi og’ir sharoit va mustamlakachilik tizimi 1.
illatlari A) “Saylovlar”, “Yer o’lchashlar”
D) xatqqa jabr yetkazgan amaldorlarni B) “Juvonboz”, “Baxtsiz kuyov”
C) “padarkush”, “To’y”
45. Jadid adabiyotida qachon Abdulla Qodiriy ilk nasriy
D) “Musoffolik bog’i”, “Tarix gulshani”
asarlarini e’lon qildi?
A) 1909-yilda B) 1910-yilda 53. «То’у» pyesasida qanday voqealar ko’rsatilgan?
C) 1911-yilda D) 1912-yilda A) otalar va bolalarni bir-biriga nisbatan shafqatsiz
46. Abdulla Qodiriy qalamiga mansub asarlarni qayd mavjudotlarga aylantirgan ma’naviy qashshoqlik mol-
eting. mulkka ruju qo’yish
A) "Nag’ma va nag’magar", "Ilm xosiyati" B) oila boshlig’ining serhasham sunnat to’yi uchun puli
B) "Zaharlangan hayot", "To’y" yetmay qolganida, qarz olishga majbur bo’lganligi va
C) "Qo’qondan Farg’onagacha", "Qo’qondan ko’p o’tmay to’lovga layoqatsizligi oqibatida qarzdorning
Isfaragacha" qamoqqa olinishi
D) "Juvonboz", "Baxtsiz kuyov" C) ko’p xotinlikni, hisob-kitobga asoslangan er-xotinlikni,
erlarning zolimligi
47. Qaysi yillarda Turkistonning turli shaharlarida
D) mehnatkash xalqning mavjud ijtimoiy-siyosiy
teatrlar tashkil etildi?
tuzumdan noroziligini, zo’ravonlik va haqsizlikka
A) 1911-1913-yillarda B) 1911-1917-yillarda
nafratini, ularning ozodlikka intilishlari
C) 1909-1911-yillarda D) 1913-1915-yillarda
48. Jadid teatrlarida 1911-1917-yillarda qancha pyesa 54. Qaysi javobda quyidagi voqealar xronologik to’g’ri
namoyish etildi? ko’rsatilgan?
A) 15 ta B) 25 ta C) 45 ta 1) Toshkentda birinchi gimnaziya ochildi; 2) Turkistonda
D) 35 ta Arxeologiya havaskorlik to’garagi tashkil etildi; 3)
Toshkentda
49. Jadidlar rahnamosi Mahmudxo’ja Behbudiy
Turkiston xalq kutubxonasi tashkil etildi; 4) Toshkentda
tomonidan yozilgan mashhur pyesa-«Padarkush»da
Turkiston muzeyi tashkil etildi; 5) Birinchi rus-tuzem
nimalar qattiq qoralangan edi?
maktabi ochildi;
A) oilaviy va shaxsiy fojialar sababchisiga aylangan
a) 1870-yil; b) 1896-yil; c) 1876-yil; d) 1884-yil; e)
serchiqim ba’zi urf-odatlar va an’analar
1895-yil.
B) mustamlakachi ma’murlar, hukmdorlar va ruhoniylar
A) 1-b, 2-е, 3-a, 4-c, 5-d B) 1-a, 2-d, 3-е,
xatti-harakatlari
4-c, 5-b
C) ma’naviy qashshoqlik, mol-mulkka ruju qo’yish
C) 1-е, 2-c, 3-a, 4-d, 5-b D) 1-c, 2-d, 3-a,
D) jamiyatdagi nomukammallik, ijtimoiy tengsizlik,
4-e, 5-b
adolatsizlik, odamlar fe’lidagi illatlar
55. Toshkentda Turkiston xalq kutubxonasi, Turkiston
50. «То’у» asari kimning qalamiga mansub?
muzeyi tashkil etilgan yillar to’g’ri ko’rsatilgan javobni
A) Mahmudxo’ja Behbudiy B) Abdulla Qodiriy
toping.
C) Abdulla Avloniy D) Nusratilla Qudratilla
A) 1870, 1876-yillar B) 1871,1877-yillar
51. «То’у» asarida nimalar tanqid ostiga olindi? C) 1870, 1878-yillar D) 1872,1879-yillar
A) jamiyatdagi nomukammallik, ijtimoiy tengsizlik,
56. Meteorologiya nima?
adolatsizlik, odamlar fe’lidagi illatlar
A) hukumatning juda muhim voqea munosabati bilan
B) xalqqa jabr yetkazgan amaldorlarni
xalqqa qilgan yozma murojaati
C) mustamlakachi ma’murlar, hukmdorlar va ruhoniylar
xatti-harakatlari

95
B) jamiyatning ijtimoiy, siyosiy va madaniy hayotida 7. 1910-yilda Turkistonning qaysi shaharlariga rus
cherkov va ruhoniylarning yetakchilik mavqeini aktrisasi V.F.Komissarjevskaya truppasining gastrollari
ta’minlashga intiladigan diniy siyosiy oqim uyushtirildi?
C) iqtisodiy qoloq va qaram davlatlar burjuaziyasining A) Kattaqo’rg’on va Samarqandda
chct el kapitali bilan ichki bozor o’rtasida vositachilik B) Buxoro va Samarqandda
qiluvchi qismi C) Toshkent va Qo’qonda
D) yer atmosferasi, uning xususiyatlari va unda D) Samarqand va Toshkentga
bo’ladigan fizik jarayonlar haqidagi fan 8. Turkistonda namoyish etilgan kimlarning tomoshalari
57. Kundalik turmushda ro’y beradigan salbiy hodisalarni o’lka mahalliy san’atkorlari ijodiga ijobiy ta’sir
tanqid qilib yozilgan gazeta yoki jurnal maqolasini ko’rsatdi?
anglatuvchi iborani toping. A) Moskva teatri va rus aktrisasi A.P.Pavlovaning
A) Felyeton B) Komediya B) Peterburg teatri va rus aktyori M.R.Raynerning
C) Tragediya D) Masai C) Omsk teatri va ozarbayjon U.Gajibekovning
D) Samara teatri va rus aktrisasi
40-§. Teatr va musiqa san’ati
V.F.Komissarjevskayaning
1. Ma’lumki, XIX asrning oxiri-XX asrning boshlarida 9. Turkistonda tatar va ozarbayjon truppalarining
xalq teatrining Buxoro amirligi, Xiva va Qo’qon gastrollari qaysi yillarda bo’lib o’tgan?
xonliklarida o’ziga xos ko’rinishlari mavjud edi. Buxoro A) 1909-1911-yillarda B) 1908-1910-yillarda
amirligida san’at yo’nalishlarining qaysi uyushmalari C) 1911-1913-yillarda D) 1910-1912-yillarda
vujudga kelgan edi?
A) kulgili va xatarli o’yin turlari 10. Kim "Go’ro’g’li", "Layli va Majnun" va "Arshin mol
B) teatr va darboz o’yinlari olan" musiqali pyesalarining muallifi edi?
C) masxaraboz, qo’g’irchoqboz, raqqos A) H.H.Niyoziy B) U.Gajibekov
D) qo’shiqchilik, darboz o’yinlari, raqs C) A.Avloniy D) M.Behbudiy
2. XIX asrning oxiri-XX asrning boshlarida Xorazm 11. XX asr boshlarida kimlarning kо’rsatgan tomashalari
an’anaviy teatrida qanday turkum tomoshalar yaxshi mahalliy teatr rivojlanishiga ham katta ta’sir ko’rsatdi?
shakllandi? A) Moskva teatri, rus aktrisasi A.P.Pavlova va tatar teatr
A) masxaraboz, qo’g’lrchoqboz, raqqos jamoalari
B) teatr, xalq askiyachiligi va darboz o’yinlari B) Peterburg teatri va rus aktyori M.R.Rayner, turk va
C) kulgili va xatarli o’yin turlari eron teatr jamoalari
D) qo’shiqchilik, darboz o’yinlari, raqs C) Samara teatri, rus aktrisasi V.F.Komissarjevskaya,
tatar va ozarbayjon gruppalarining gastrollari
3. XIX asrning ikkinchi yarmida qaysi shaharlarda D) Omsk teatri va ozarbayjon U.Gajibekov, boshqird va
mashhur an’anaviy teatr uyushmalari vujudga keldi? qozoq teatr jamoalari
A) Toshkentda Mannon Uyg’ur, Buxoroda Ma’suma
Qoriyeva 12. O’zbek milliy teatrining shakllanishida kimlarning
B) Qo’qonda Hamza, Xivada A.Samadov o’rni katta edi?
C) Samarqandda Mahmudxo’ja Behbudiy, Toshkentda A) ilg’or ruhoniylarning B) ziyolilarning
Abdulla Avloniy C) ma’rifatparvarlarning D) jadidlarning
D) Qo’qonda Zokir eshon, Buxoroda To’la masxara 13. «Teatr-bu ibratxonadir» degan jumla kim tomonidan
4. XIX asrning oxiri-XX asrning boshlarida qo’g’irchoq aytilgan?
teatrlari ommabop bo’lib, ular mavzusi markazida A) Abdulla Avloniy
kimning obrazi turgan? B) Hamza Hakimzoda Niyoziy
A) Kachal Polvon B) Aldar Kо’sa C) Mahmudxo’ja Behbudiy
C) Afandi D) Alpomish D) Mannon Uyg’ur
5. O’rta Osiyo Rossiya imperiyasi tomonidan zabt 14. Qachon Turkistonda dastlabki yozma milliy sahna
etilgach, mustamlaka hukumati siyosiy maqsadlarni asarlari yaratildi?
nazarda tutib, o’lkaga nimani jadal yoyishga kirisha A) 1908-yil B) 1909-yil
boshladi? C) 1910-yil D) 1911-yil
A) zamonaviy Yevropa madaniyatini 15. Turkistonda dastlabki yozma milliy sahna asari qachon
B) Sharq madaniyatini yaratildi?
C) rus madaniyatini A) 1912-yil B) 1911-yil
D) Yevropa va Sharq uyg’un madaniyati C) 1913-yil D) 1914-yil
6. Nechanchi yilda Turkiston general-gubernatori 16. Quyidagi asarlardan qay biri Turkistondagi dastlabki
tomonidan taklif qilingan Samara teatri o’lkada bir necha yozma milliy sahna asari hisoblanadi?
kunlik dasturlarini namoyish etgan edi? A) "Baxtsiz kuyov" dramasi
A) 1910-yil B) 1912-yil B) "Zaharli hayot yoxud ishq qurbonlari" dramasi
C) 1886-yil D) 1870-yil C) Baxtsiz kuyov dramasi

96
D) "Padarkush" dramasi 26. 1915-yili qaysi teatrning Turkiston shaharlari bo’ylab
17. Kimlar tomonidan Turkistonda dastlabki yozma milliy gastrollari zo’r muvaffaqiyat bilan o’tdi?
sahna asarlari yaratildi? A) Movarounnahr B) O’zbek Milliy teatri
A) Mahmudxo’ja Behbudiy, A.Samadov, Fitrat C) Turon D) Turkiston
B) Mannon Uyg’ur, Hamza Hakimzoda Niyoziy, 27. Nechanchi yili Qo’qon shahrida Hamza rahbarligida
Is’hoqxon Ibrat havaskorlar teatri tashkil etildi?
C) Munavvar Qori Abdurashidxonov, Mahmudxo’ja A) 1914-yili B) 1915-yili
Behbudiy, Abduqodir Shakuriy C) 1912-yili D) 1916-yili
D) Abdulla Avloniy, Sadriddin Ayniy, Abdulhamid 28. XX asr boshlarida Qo’qonda H.H.Niyoziy o’zining
Cho’lpon havaskorlar teatrini tashkil etib unda birinchi marta...
18. Turkistonda dastlabki yozma milliy sahna asarlari A) "Olovli yo’llar" spektakli namoyish etildi.
yozgan mualliflarning asarlari bilan to’g’ri ko’rsatilgan B) "Padarkush" pyesasi qo’yildi.
qatorni aniqlang. C) "Zaharlangan hayot yoxud ishq qurbonlari" pyesasi
1) Mahmudxo’ja Behbudiy; 2) A.Samadov; 3) Fitrat namoyish etildi.
a) «Padarkush»; b) «Mahramlar»; c) «Bir farangi bilan D) "To’y" asari namoyish etildi.
buxorolik bir mudarrisning qilgan munozaralari» 29. O’zbek teatri shakllanishida ham, o’zbek
A) 1-a; 2-b; 3-c B) 1-b; 2-c; 3-a drammaturgiyasi vujudga kelishida ham muhim ahamiyat
C) 1-c; 2-a; 3-b D) 1-a; 2-c; 3-b kasb etgan pyesa qaysi?
19. Qaysi javobda XX asr boshlarida yozilgan asarlar A) "Mahramlar"
mualliflari bilan to’g’ri muvofiqlashtirilgan? B) "Shahi so’zana"
1) "Padarkush"; 2) "Mahramlar": 3) "Bir farangi bilan C) "Zaharli hayot yoxud ishq qurbonlari"
buxorolik mudarrisning qilgan munozaralari"; 4) "Arshin D) "Bir farangi bilan buxorolik mudarrisning qilgan
mololon"; munozaralari"
a) Fitrat; b) Behbudiy; c) A.Samadov; d) U.Gajibekov 30. Qachondan Mannon Uyg’ur va o’zbek teatrining
A) 1-b; 2-a; 3-c; 4-d B) 1-b; 2-c; 3-a; 4-d birinchi aktrisasi Ma’suma Qoriyeva san’atga ilk
C) 1-a; 2-c; 3-b; 4-d D) 1-c; 2-b; 3-a; 4-d qadamini tashladi?
20. Behbudiyning qaysi dramasi o’zbek milliy teatri A) 1914-yildan B) 1915-yildan
durdonasiga aylangan? C) 1916-yildan D) 1912-yildan
A) "Baxtsiz kuyov" B) "Juvonboz" 31. Hozirgi Milliy teatr asoschisi kim bo’lgan?
C) "To’y" D) "Padarkush" A) Mahmudxo’ja Behbudiy
21. Turkistonda birinchi o’zbek milliy teatri qaysi B) Hamza Hakimzoda Niyoziy
shaharda kim rahbarligida tashkil etildi? C) Mannon Uyg’ur
A) Toshkentda Abdulla Avloniy D) Abdulla Avloniy
B) Qo’qonda Hamza Hakimzoda Niyoziy 32. XX asr boshlarida Buxoro shahridagi teatrning tashkil
C) Xivada Mannon Uyg’ur etilishida kimning xizmatlari beqiyos edi?
D) Samarqandda Mahmudxo’ja Behbudiy A) Sadriddin Ayniy B) Abdulla Avloniy
22. Turkistonda birinchi o’zbek milliy teatrida namoyish C) Mannon Uyg’ur D) Hamza Hakimzoda Niyoziy
etilgan ilk asarni aniqlang. 33. Dastlabki o’zbek teatrlarida qanday mavzular
A) "Baxtsiz kuyov" B) "Juvonboz" sahnalashtirildi?
C) "Padarkush" D) "To’y" A) xalqning erk va ozodlik uchun kurashi
23. O’zbek milliy teatri shakllanishi va rivojlanishida B) ko’p xotinlikni, hisob-kitobga asoslangan er-xotinlikni,
kimlar katta xizmat qildilar? erlarning zolimligi
A) Abdulla Avloniy va Hamza Hakimzoda Niyoziy C) otalar va bolalarni bir-biriga nisbatan shafqatsiz
B) Mannon Uyg’ur va Munavvar Qori Abdurashidxonov mavjudotlarga aylantirgan ma’naviy qashshoqlik mol-
C) Abdulla Avloniy va Sadriddin Ayniy mulkka ruju qo’yish
D) Mahmudxo’ja Behbudiy va Abdurauf Fitrat D) katta ijtimoiy va axloqiy muammolarga daxldor
24. 1914-yil boshlarida Abdulla Avloniy qaysi shaharda 34. Dastlabki o’zbek teatrlarida qanday spektakllar
«Turon» deb nomlangan teatr tashkil etdi? namoyish etildi?
A) Toshkent B) Samarqand A) mehnatkash xalqning mavjud ijtimoiy-siyosiy tuzumdan
C) Buxoro D) Qo’qon noroziligini, zo’ravonlik va haqsizlikka nafratini, ularning
25. Abdulla Avloniy sahnalashtirgan birinchi asarni qayd ozodlikka intilishlari
eting. B) jamiyatdagi nomukammallik, ijtimoiy tengsizlik,
A) "Zaharli hayot yoxud ishq qurbonlari" adolatsizlik, odamlar fe’lidagi illatlar
B) "Baxtsiz kuyov" C) xalqning erk va ozodlik uchun kurashi
C) "To’y" D) adolatsizlik, yovuzlik, zulmni qoralovchi g’oyalar,
D) "Padarkush" tomoshabinlarda e’tiroz va norozilik hissini qo’zg’atuvchi

97
35. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida o’zbek xalqi A) zarbli-membranali B) torli-zarbli
musiqiy ijodiyoti o’zida lirik qahramonlik mazmundagi C) puflama nayli D) torli-noxunli
epik rivoyatlarni mujassamlashtirgan dostonlarni qayd 43. Musiqa asboblaridan zarbli-membranali cholg’u
eting. asboblari noto’g’ri berilgan javob variantini aniqlang.
A) "Omongeldi", "Ernazarbiy", "Alpomish", "Go’ro’g’li" A) chang B) doira
B) "Alpomish", "Qirqqiz", "Qo’blon", "Qurbonbek" C) nog’ora D) chindovul
C) "Go’ro’g’li", "Layli va Majnun" va "Arshin mol olan"
44. Berilgan javoblardan torli-kamonchali cholg’u
D) «Go’ro’g’li», «Alpomish», «Kuntug’mish», «G’arib va
asboblari noto’g’risini aniqlang.
Shohsanam», «Hasan va Dalli», «Rustam va Avaz»
A) g’ijjak B) qubuz
36. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida o’zbek xalqi C) uchtor D) chang
musiqiy ijodiyoti o’zida lirik qahramonlik mazmundagi
epik rivoyatlarni mujassamlashtirgan dostonlarga xos 45. Berilgan javoblardan torli-noxunli cholg’u asboblari
xususiytini qayd eting. noto’g’risini aniqlang.
A) dostonlar to’rtlik she’r tuzilishiga ega bo’lib, musiqasi A) nog’ora, dutor B) do’mbira, dutor
nisbatan sodda ohangli bo’lib, bu musiqada nota yozuvi C) dutor, rubob D) tanbur, ud
qo’llanilmagan 46. Berilgan javoblardan past jaranglovchi musiqa
B) dostonlar faqat erk va ozodlik ucliun kurash g’oyalari asboblaridan noto’g’risini aniqlang.
mujassamlangan A) surnay B) dutor C) g’ljjak
C) dostonlar lirik she’riyatdan iborat bo’lib, musiqa
jo’rligida kuyga solib ijro etiladi D) doira
D) dostonlar mardlik va jangovarlik g’oyalari bilan 47. Xorazm maqom va musiqa maktabi qaysi Xiva xoni
sug’orilgan bo’lib, to’y-hashamlarda yakkaxon davrida yanada rivojlandi?
xonandalar tomonidan ijro etilardi A) Asfandiyorxon B) Muhammad
37. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida musiqa Rahim II
asboblaridan qay birlari torli-kamonchali cholg’u C) Muhammad Rahim I D) Sayid Abdulla
asboblariga kiradi? 48. Qaysi Xiva hukmdori Xorazm maqomlari xalqning
A) do’mbira, dutor, tanbur, ud, rubob daxlsiz mulki deb e’lon qilgan?
B) g’ijjak, qo’buz, uchtor A) Asfandiyorxon B) Muhammad
C) nay, surnay Rahim I
D) karnay, chang C) Muhammad Rahim II D) Sayid Abdulla
38. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida musiqa 49. Qaysi Xiva xoni bevosita musiqa san’atini
asboblaridan qay birlari torli-noxunli cholg’u rivojlantirishga oid farmonlar chiqargan?
asboblariga kiradi? A) Asfandiyorxon B) Muhammad
A) nay, surnay Rahim I
B) karnay, chang C) Sayid Abdulla D) Muhammad
C) do’mbira, dutor, tanbur, ud, rubob Rahim II
D) g’ijjak, qo’buz, uchtor
50. Rasmda Kolizey teatri XX asr boshlarida tasvirlangan
39. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida mavjud bo’lgan u qaysi shaharda edi?
chang cholg’u asboblaridan qay biriga kiradi?
A) torli-noxunli B) torli-kamonchali
C) torli-zarbli D) torli-zarbsiz
40. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida musiqa
asboblaridan qay birlari puflama nayli cholg’u
asboblariga kiradi?
A) karnay, surnay, nog’ora, doira
B) g’ljjak, qo’buz, uchtor 51.
C) do’mbira, dutor, tanbur, ud, rubob A) Samarqand B) Buxoro
D) nay, surnay C) Xiva D) Toshkent
41. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida musiqa
41-§. Me’morchilik va tasviriy san’at
asboblaridan qay biri mushtuk-puflamali cholg’u
asboblariga kiradi?
1. XIX asr oxiri-XX asr boshlarida qaysi omillar
A) surnay B) qo’buz
Turkistondagi madaniy taraqqiyotga salbiy ta’sir
C) karnay D) ud
ko’rsatdi?
42. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida musiqa 1) yalpi iqtisodiy tanazzul; 2) o’zaro urushlar; 3) Xiva
asboblaridan doira, nog’ora, chindovul qaysi cholg’u xonligi va Buxoro amirligining isyonchi guruhlarga
asboblari turiga kiradi? qarshi kurashi; 4) Rossiya imperiyasining harbiy

98
yurishlari; 5) yangi usul maktablarining yopib
tashlanishi; 6) vaqf mulklarini tugatilishi
A) 1,2,3,4,5,6 B) 1,3,5
С) 2,4,6 D) 1,2,3,4
2. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida nomlari nafaqat
Buxoro amirligi, balki Xiva xonligi, Turkiston va
Xurosonda mashhur ustalarni qayd eting.
A) Odina Muhammad Murod, Nurmuhammad,
Abdujabbor, So’fi Muhammad Niyoz va Abdulla
B) Islomxo’ja, Nurmuhammad, Abdujabbor, Bobojon
Qalandarov, Ota Shohov
C) Obloqul va Ibrohim Hofizovlar, Mo’minjon Solihov,
Shirin Murodov
D) Hoji Hofiz, Usta Shirin Murodov, Hasanjon,
Abdurahim Hayotov, Abdul G’afur
3. Sitorai Mohi Xosa qachon barpo etilgan?
A) XIX asr oxirlarida В) XIX asr o’rtalarida
С) XIX asr boshlarida D) XX asr boshlarida
4. Sitorai Mohi Xosa majmuaning maxsus Oqsaroy zaliga bezatilishi
pardoz berish ishini kim boshliq bir guruh usta va
ganchkorlar amalga oshirdilar?
A) Odina Muhammad Murod B) Usta Shirin Murodov
C) So’fimuhammad Niyoz D) Islomxo’ja
5. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Xorazm
me’morchilik maktabining sarkori kim edi?
A) Usta Shirin Murodov B)
So’fimuhammad Niyoz
C) Odina Muhammad Murod D) Bobojon Qalandarov
6. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Xorazm
me’morchiligining pardoz hamda naqshinkor parchinlarni C) XIX asr oxirlarida
joylashtirishning sir-sinoatlarini mukammal egallagan
usta kulollarni aniqlang.
A) Hoji Hofiz, Usta Shirin Murodov, Hasanjon,
Abdurahim Hayotov, Abdul G’afur
B) Odina Muhammad Murod, Nurmuhammad,
Abdujabbor, So’fi Muhammad Niyoz
C) Obloqul va lbrohim Hofizovlar, Mo’minjon Solihov,
Shirin Murodov
D) Nurmuhammad, Abdujabbor, uning o’g’li
So’fimuhammad Niyoz va Abdulla
7. Kimlar oddiy loydan go’zal san’at asarlari yaratish va 15. XX asr boshlarida Yevropa me’morchiligiga xos
tabiatdagi turli giyoh va o’simliklardan betakror ranglar bo’lgan uslublarda qurilgan me’moriy obidalarni
kashf etish mumkinligini amalda isbotlab berdilar?
A) Obloqul va lbrohim Hofizovlar, Mo’minjon Solihov,
Shirin Murodov
B) Hoji Hofiz, Usta Shirin Murodov, Hasanjon,
Abdurahim Hayotov, Abdul G’afur
C) Odina Muhammad Murod, Nurmuhammad,
Abdujabbor, So’fi Muhammad Niyoz
D) Nurmuhammad, Abdujabbor, uning o’g’li
So’fimuhammad Niyoz va Abdulla
8. Islomxo’ja minorasini yaratish tashabbuskori va
homiysi kim edi?
A) Usta Shirin Murodov
B) Odina Muhammad Murod
C) Islomxo’ja
D) Abdurahim Hayotov
9. Islomxo’ja minorasi qachon bunyod etilgan?
A) 1908-1910-yillar B) 1907-1909-yillar
С) 1905-1907-yillar D) 1908-1909-yillar
10. Islomxo’ja kim bo’lgan?
A) Asfandiyorxonning bosh vaziri, ma’rifatli inson
B) Muhammad Rahim II ning devonbegisi, jadidlar
homiysi
C) Sayid Abdullaning otalig’l, tajribali sarkarda
D) Junayidxonning qaynotasi, mashhur me’mor
11. Xorazm me’morchiligi maktabining e’tiborli tomoni
nimada edi?
A) peshtoqlar, shiplar, burjlar o’ta nozik did va nafosat
timsoli arabiy yozuvlar bilan bezatilardi
B) pishiq g’isht oddiy geometrik uslublarda qurilishida
C) binoning asosiy qismi kubsimon shaklda, 12 qiralli
poygumbazli bo’lishi
D) ichki devor sirkori yulduzsimon parchinlar bilan
12. Qachon Farg’ona vodiysi milliy me’morchiligida
Yevropa uslubidagi binolarni qurish an’analari kirib
kirdi?
A) XIX asr oxirlarida
B) XX asr boshlarida
C) XIX asr birinchi yarmi
D) XIX asrning ikkinchi yarmida
13. Andijon jome masjidi qachon qurilgan?
A) XIX asr birinchi yarmi
B) XX asr boshlarida
D) XIX asrning ikkinchi yarmida
14. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida xalq
me’morchiligida an’anaviy paxsa, guvala va xom g’isht
qo’llash bilan birga qanday qurilish ashyolaridan keng
foydalanildi?
A) beton, cheripitsa, oyna
B) armatura, pishiq g’isht, tunuka
C) zamonaviy to’rtburchak yuzli g’isht, faner, tunuka,
oyna
D) tayyor beton qoplamalar, pishiq g’isht, yog’och
aniqlang.
A) Xudoyorxon saroyi va Rahmonqul inoq saroyi
B) Ollohqulixon va Muhammad Aminxon madrasalari
C) Xudoyorxon saroyi va Nurullaboy saroyi
D) Sitorai Mohi Xosa va Nurullaboy saroyi
16. Qaysi javobda O’rta Osiyoda Sharq va G’arb
an’analari asosida bunyod etilgan me’moriy inshootlar
ko’rsatilgan?
1) Sitorayi Mohi xosa; 2) Nurullaboy saroyi; 3) Sulton
Murodbek madrasasi; 4) Xudoyorxon saroyi; 5)
Rahmonqul inoq saroyi.
A) 2,5 B) 2,4 C) 1,2 D) 1,3
17. Nurullaboy saroyi qaysi Xiva xoni tomonidan
qurilgan?
99
A) Asfandiyorxon B) Muhammad Rahimxon A) poklik va adolat B) baxt-saodat va omad
I C) boylik va baxt-saodat D) quvonch va salomatlik
C) Sayid Abdullaxon D) Muhammad Rahimxon II 28. Qaysi rang buxorolik ustalarning asarlarida quvonch
18. Nurullaboy saroyi qaysi yillarda qurilgan? va salomatlikni anglatar edi?
A) 1906-1914-yillarda B) 1904-1912-yillarda A) oq B) zangori C) ko’k D) qizil
C) 1908-1916-yillarda D) 1902-1910-yillarda
29. Ushbu rasmda qanday tarixiy obida tasvirlangan?
19. Buxoro va Xivada qurilgan qaysi me’moriy binoda
ham G’arb, ham Sharq me’morchiligi an’analaridan
foydalanilgan?
A) Rahmonqul inoq saroyi va Nurullaboy saroyi
B) Xudoyorxon saroyi va Rahmonqul inoq saroyi
C) Bo’stonsaroy va Sitorai Mohi Xosa
D) Sitorai Mohi Xosa va Nurullaboy saroyi
20. Buxoro amirining yozgi saroyini aniqlang.
A) Xudoyorxon saroyi B) Rahmonqul inoq saroyi
C) Nurullaboy saroyi D) Sitorai Mohi Xosa A) Muhammad Rahimxon madrasasi
21. Qaysi me’moriy obida Sharq va G’arb an’analari B) Abdullaxon II timi
asosida bunyod etilgan? C) Sitorai Mohi Xosa hovlisi
A) Rahmonqul inoq saroyi B) Nurullaboy D) Xudoyorxon saroyi
saroyi
C) Xudoyorxon saroyi D) Islomxo’ja minorasi 30. Ushbu rasmda qanday tarixiy obida tasvirlangan?
22. XIX asr oxiri-XX asr boshlarida Turkistonda tasviriy
san’at qaysi miniaturachilari ijodida namoyon bo’ldi?
A) Hoji Hofiz, Usta Shirin Murodov, Hasanjon
B) Abdurahim Hayotov, Abdul G’afur, Sodiqxo’ja
Matkarimov
C) Ahmad Donish, Abdulxoliq maxdum, S.Siddiqov
D) Nurmuhammad, Abdujabbor, uning o’g’li
So’fimuhammad Niyoz
23. XIX asr oxiri-XX asr boshlarida Turkistonda tasviriy
san’at qaysi shahar miniaturachilari ijodida namoyon
bo’ldi?
A) Buxoro, Samarqand, Toshkent A) Ichan qal’a
B) Xiva, Buxoro, Samarqand B) Minorai Kalon
C) Samarqand, Qo’qon, Buxoro C) Islomxo’ja minorasi
D) Toshkent, Qo’qon, Marg’ilon D) Mo’yimuborak madrasasi
24. XX asr boshlarida an’anaviy devoriy naqshlarga
Xronologik taqqoslash.
qanday yangi tasviriy manzaralar uchraydi?
A) geometrik shakllar
1. Rossiya imperatori Aleksandr II ning hukmronligi
B) suzib borayotgan keта, temiryo’llar va hayvonlar
tugagan yilda bo’lib o’tgan voqeani aniqlang.
C) o’simliklar, barglar, gullar
A) Toshkentda “Shahar nizomi” joriy etildi
D) islomiy va girix shakllar
B) Zarafshon okrugi Samarqand viloyatiga aylantirildi
25. Qachondan o’zbek xalqi san’atida ramziylikka xos C) yangi “Turkiston o’lkasini idora qilish to’g’risidagi
asriy an’analarga boy diniy-falsafiу mazmundagi Nizom” tasdiqlandi
naqqoshlikdan bevosita real tasviriy san’atga o’tilish D) “Davlat va jamoat osoyishtaligini qo’riqlashga
holati kuzatildi? qaratilgan chora-tadbirlar to’g’risidagi Nizom” e’lon
A) XIX asr boshlaridan qilindi
B) XIX asr ikkinchi yarmidan
C) XIX asr oxirlaridan 2. Quyidagi voqealar to’g’ri xronologik tartibda berilgan
D) XX asr boshlaridan javobni toping.
1) Buxoroda jadidlik harakati tashkiliy tus olib, siyosiy
26. O’rta Osiyoning qaysi shahri XX asr boshlarida naqsh tashkilot sifatida shakllana boshladi;
amaliy san’ati markazi edi? 2) Toshkentda Mannon qori jadid maktabini ochdi;
A) Buxoro B) Marg’ilon 3) Buxoro amirligida barcha jadid maktablari yopildi.
C) Xiva D) Samarqand A) 3,2,1 B) 2,1,3
27. XIX asr oxiri-XX asr boshlarida buxorolik ustalarning C) 2,3,1 D) 3,1,2
asarlarida oq rang nimani ramzi edi?

100
3. Bir yilda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang. A) Toshkentda "shahar nizomi" joriy etildi
A) Rus tuzem maktablarining soni 89 taga уetdi, B) Gandimiyon shartnomasi imzolandi
Turkistonda dastlabki milliy sahna asarlari yaratildi C) Qo’qon xonligi tugatildi
B) Said Olimxon Peterburgga o’qishga jo’nab ketdi; D) O’rta Osiyoda birinchi rus qishloqlari paydo bo’ldi
Toshkentda "Vabo isyoni" boshlandi 10. Buxoro amirligidagi Ko’lob bekligida yirik dehqonlar
C) Yosh buxoroliklar siyosiy harakat sifatida faoliyat qo’zg’oloni ko’tarilgan yili ...
ko’rsata oshladi; Hazorasp, Xonqadagi qo’zg’olonlar A) I.G’aspirali Toshkent, Samarqand va Buxoroga tashrif
keskin tus oldi buyurdi
D) Xiva bosh vaziri Islomxo’jaga davlat mablag’ini B) 15 nafar talaba Turkiyaga o’qishga yuborildi
o’zlashtirishda ayb qo’yilib xon o’ldirdi; Buxoro taxtini C) I.G’aspiralining "Rahbari muallimin yoki
Said Olimxon egalladi muallimlarga yo’ldosh " kitobi chop etildi
4. Xivada bosh vazir Islomxo’jaga davlat mablag’ini D) Munavvarqorining "Adibi avval" darsligi chop etildi
o’zlashtirish aybi qo’yilib o’ldirilgan yili ... 11. Fransiya Prussiya bilan bo’lgan urushda
A) "Al-Izoh" jurnali nashr etildi Germaniyaga tovon to’lab bo’lgan yilda tarixda sodir
B) Buxoro amirligidagi barcha jadid maktablari yopildi bolgan voqeani ko’rsating.
C) Abdulla Qodiriy ilk nasriy asarlarini e’lon qildi A) Rossiya imperiyasining O’rta Osiyoga istilochilik
D) Hazorasp, Xonqadagi qo’zg’olonlar keskin tus oldi yurishlarining ikkinchi bosqichi boshlandi.
5. Quyida berilganlardan bir yilda sodir bo’lgan B) Po’latxon boshchiligidagi qo’zg’olon tor-mor etildi.
voqealarni aniqlang. C) Rossiya imperiyasining O’rta Osiyoga istilochilik
1) Muhammad Rahimxon II vafot etdi; 2) Asfandiyorxon yurishining uchinchi bosqichi boshlandi.
Xiva taxtini egalladi; 3) Xiva xoni "Islohotlar loyihasini" D) Turkiston general-gubernatori fon Kaufman
qabul qildi; 4) Asfandiyor bosh vazir Islomxo’jani davlat Namanganga hujum boshladi.
mablag’larini o’zlashtirishda ayblab o’ldirdi; 5) Buxoro 12. Zuluslar hukmdori Ketchvayo uch to’qnashuv
taxtini Said Olimxon egalladi; 6) Hazorasp, Xonqadagi davomida inglizlarning 20 ming kishilik qo’shinini yakson
qo’zg’olonlar keskin tus oldi qilib tashlagan yilda sodir bo’lgan voqeani toping.
A) 1,2,3,4,6 B) 1,3,4,5,6 A) Qo’qon xonligi tugatilganligi e’lon qilindi.
C) 1,2,4,6 D) 1,2,3,5 B) Po’latxon rahbarligida qo’zg’olon ko’tarildi.
6. Ingliz monopolist Reyter Eronda "Shahonshohbank" C) Xiva xonligi ruslar tomonidan bosib olindi.
ochilagan yildan 20 yil o’tib sodir bo’lgan voqeani D) O’rta Osiyoga istilochilik yurishlarining uchinchi
aniqlang? bosqichi tugallandi.
A) Inglizlarning Afg’onistonda temiryo’l qurishlariga 13. Germaniya hukumati sotsialistlarga qarshi favqulodda
rozilik berish, ingliz fuqarolorining Afg’onistonga erkin qonun qabul qilingan yili O’rta Osiyoda ...
kirib chiqishini ko’zda tutuvchi bitim imzolandi. A) Qo’qon xonligida mustamlakachliarga va xonga qarshi
B) Rossiya-Osiyo banki va Madiyorov-Baqqolov Po’latxon boshchiligida harbiy harakat boshlandi
kapitalini birlashtirgan "A-Meta" sindikati tashkil qilindi. B) Toshkentda "Shahar nizomi" joriy etildi
C) Liviva Italiya mulki deb e’lon qilindi. C) Andijonda Darveshxon qo’zg’oloni bo’lib o’tdi
D) Marokash shahrida fransuz vrachi o’ldirildi. D) Mingtepada Yetimxon qo’zg’oloni bo’ldi
7. Qoraqalpoqlar Ernazarbiy boshchiligida qo’zg’olon 14. Xiva xonligida "Islohotlar loyihasi" qabul qilingan
boshlagan yili ... yilda tarixda sodir bo’lgan voqeani aniqlang.
A) Orenburg general-gubernatorligi tarkibiga kiruvchi A) Nukus volosti va Qo’ng’irot bekliklarida norozilik
Turkiston viloyati tashkil etildi harakatlari bo’lib o’tdi.
B) o’zbeklar va tojiklar yashaydigan Amudaryoning B) Eronda ingliz monopolisti Reyter "Shahanshohbank"ni
janubiy sohilidagi hududlar Afg’oniston viloyatiga ochdi.
aylantirildi C) Yaponiya Koreya yarimorolini harbiy kuch bilan
C) Rossiya imperiyasi Qrim urushida mag’lubiyatga o’ziga qo’shib oldi.
uchradi D) "Osiyo" gazetasi chop etila boshlandi.
D) Rossiya imperiyasi tomonidan Oqmasjid egallandi
15. XX asr boshlarida "Yosh buxoroliklar" siyosiy harakat
8. Bir yilda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang. sifatida faoliyat ko’rsata boshlagan yilda jahon tarixida
1) Gandimiyon shartnomasi imzolandi; 2) Rossiya sodir bo’lgan voqeani toping.
imperiyasining O’rta Osiyoga istilochilik yurushlarining A) Yaponiya 10 yillik qurollanish dasturini qabul qildi.
3-bosqichi nihoyasiga yetdi; 3) Rossiya va Buyuk B) Rossiyada II davlat Dumasiga saylov o’tkazildi.
Britaniya o’rtasida O’rta Osiyodagi ta’sir doiralarini C) Bolgariyada hukumat tepssiga germanparast kuchlar
aniqlash masalasida bitim imzolandi; 4) Rossiya keldi.
Yaponiyaga doimiy vakil tayinlandi. D) Buenos-Ayresda IV Panamerika konferensiyasi
A) 3,4 B) 1,2 C) 2,4 D) 1,3 o’tkazildi.
9. Quyidagi qaysi voqea Turkiston muzeyi tashkil topgan 16. Rossiya O’rta Osiyoda bosib olgan hududlarda
yili sodir bo’lgan? Turkiston general-gubernatorligini tashkil etgan yilda ...
101
A) inglizlar milliy ozodlik harakatini bo’g’lb tashlashga
intilib Bengaliyani ikkiga bo’lib tashladi
B) zuluslar hukmdori Kechvayo uch to’qnashuv
davomida. inglizlarning 20 ming kishilik qo’shinini
yakson qilib tashladi
C) Panama kanali ochildi
D) inglizlar Efiopiyaga qarshi urush olib borib, podsho
Feodor II ning birlashtiruvchi siyosatiga putur yetkazdi
17. Abdulla Avloniy muharrirligida "Shuhrat", Ahmadjon
Bektemirov muharrirligida "Osiyo" gazetalari chop
etilgan yillarda tarixda sodir bo’lgan voqeani
ko’rsatining.
A) Rus-Yapon urushi bo’lib o’tdi.
B) Xitoyda chet el intervensiyasi boshlandi.
C) Turkiyada inqilobiy vaziyat yuzaga keldi.
D) Buxoro amirligida barcha jadid maktablari yopildi.
18. Otto fon Bismark Reyxstag oldiga sotsialistlarga
qarshi qonunga doimiy tus berish masalasini qo’ygan
yilda vatanimiz tarixida sodir bo’lgan voqeani toping.
A) Kalif bekligida qo’zg’olon bo’lib o’tdi.
B) Matyoqub pishiq boshchiligida qo’zg’olon bo’ldi.
C) Andijonda, Dukchi Eshon qo’zg’oloni bo’lib o’tdi.
D) Ko’lob bekligida qo’zg’olon bostirildi.
19. Rus qo’shinlari Xo’jand qal’asini qamal qilib,
egallagan yilda tarixda yana qanday voqea sodir
bo’lgan?
A) Turkiston o’lkasini boshqarish to’g’risida Nizom
loyihasi qabul qilindi.
B) Zirabuloq shartnomasi imzolandi.
C) Zarafshon okrugi tashkil etildi.
D) Erjar qishlog’i yaqinida Buxoro amiri va chor
Rossiyasi qo’shinlari o’rtasida jang bo’ldi.
20. Bir yilda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang.
A) Germaniyada shovinistik tashkilot "German ittifoqi"
tuzildi. Toshkentda "Vabo isyoni" boshlandi
B) Fransiya Tunisni bosib oldi. Eron va Rossiya o’rtasida
chegara belgilab olindi
C) Germaniya imperatori Vilgelm II Turkiya sultoni bilan
"Bog’dod temir yo’li"ni qurishni kelishib oldi. Dastlabki
poezd Samarqandga keldi
D) Germaniya, Rossiya va Avstriya-Vengriya "Uch
imperator shartnomasi" ni tuzdi. Chor Rossiyasi Qo’qon
xonligini bosib oldi
21. Italiyada cherkov va davlat munosabatlarini tartibga
soluvchi qonun qabul qilinganidan o’n yil o’tib tarixda
qanday voqea sodir bo’ldi?
A) Vose qo’zg’oloni boshlandi
B) Namanganda qo’zg’olon ko’tarildi
C) Bobo Go’klan qo’zg’oloni bostirildi
D) Ili o’lkasidagi qo’zg’olon bostirildi
22. Braziliya Konstitutsiyasi qabul qilinganidan besh yil
o’tib...
A) Turkistonda birinchi gimnaziya ochildi.
B) Buxoro amirligida barcha jadid maktablari yopildi.
C) Fransiyada artilleriyaning yangi turi-tezotar o’ziyurar
to’p ixtiro qilindi.
D) Nyu-yorkda 1-issiqlik elektr stansiyasi qurildi.
102
23. Pedru II Braziliya taxtidan voz kechgan yili O’rta
Osiyoda ...
A) Amudaryo flotiliyasi ta’sis etildi.
B) Andijonda Darvishxon qo’zg’oloni bo’lib o’tdi.
C) Rozenbax general-gubernator lavozimidan ozod etildi.
D) Rossiyadan kelgan dehqonlarning birinchi manzilgohi
paydo bo’ldi.
24. Eronda "Shahanshohbank" ochilgan yili O’zbekiston
tarixida nima voqea sodir bo’ldi?
A) Kalif bekligida qo’zg’olon bo’lib o’tdi
B) Ko’lob bekligida qo’zg’olon bo’lib o’tdi
C) Amudaryo flotiliyasi ta’sis etildi
D) Buxoro amirligi bo’ylab dastlabki temir yo’l o’tkazildi
25. Bir yilda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang.
1) Muhammad Rahimxon II vafot etdi; 2) Asfandiyorxon
Xiva taxtini egalladi; 3) Xiva xoni "islohotlar loyihasini"
qabul qildi; 4) Asfandiyor bosh vazir Islomxo’jani davlat
mablag’larini o’zlashtirishda ayblab o’ldirdi; 5) Buxoro
taxtini Said Olimxon egalladi; 6) Yosh buxoroliklar
siyosiy harakat sifatida faoliyat ko’rsata boshladi; 7)
Hazorasp, Xonqadagi qo’zg’olonlar keskin tus oldi
A) 1,3,4,5,7 B) 1,2,3,5,6
C) 1,2,3,4,7 D) 1,2,4,6,7
26. Bir yilda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang.
A) Samarqandga dastlabki poezd keldi; Buxoro amirligi
hududida dastlabki rus qishloqlari vujudga kela boshladi.
B) Buxoro amirligi hududi orqali dastlabki temir yo’l
o’lkazila boshlandi; "Davlat tartiboti va jamoat
osoyishtaligini qo’riqlashga qaratilgan chora-tadbirlar
to’g’risida"gi nizom qabul qilindi.
C) Toshkentda "shahar nizomi" joriy etildi; Yaponiyada
huquqsiz quyi tabaqa haqidagi qonun bekor qilindi.
D) Avstro-Vengriya imperiyasi tashkil topdi; Yaponiyada
"to’rt tabaqa" haqidagi qonun bekor qilindi.
27. Fransiya Germaniya orasida Frankfutt sulh
shartnomasi imzolangan yili ...?
A) Germaniya sotsial-demokratik partiyasi (GSDP)
tashkil etildi
B) Rossiya imperiyasiga Buxoro amirligida o’z vakilini
tayinlash huquqlarini beruvchi yangi shartnoma
belgilandi
C) Avstriya-Vengriya va Germaniya orasida harbiy ittifoq
tuzildi
D) O’rta Osiyo Olimlar jamiyati tashkil etadi
28. Chor Rossiyasi tomonidan O’rta Osiyoning zabt
etilgan hududlarida Turkiston general-gubernatorligi
tuzilgan yili...
A) Fransiyada Ikkinchi imperiya o’rnatildi
B) Buyuk Britaniya Kanadaga dominion maqomini
berishga majbur bo’ldi
C) Prussiya boshchiligida "Shimoliy Germaniya ittifoqi"
tuzildi
D) Kuba mustaqil respublika deb e’lon qilinadi
29. Fransuzlar qo’shini Sedan yonida mag’lubiyatga
uchragan vaqtda bo’lgan voqeani aniqlang.
A) Sikri jangi bo’ldi
B) Turkiston xalq kutubxonasi tashkil etildi
C) Amerika paxtasi O’rta Osiyoda
D) O’rta Osiyo olimlar jamiyati tuzildi
30. Elektrolit yo’li bilan alyuminiy ajratib olingan yili ...
A) Parijda AQSh-Ispaniya tinchlik shartnomasi imzolandi Tuzuvchi: Lapasov Mirkomil
B) Toshkentda "Shahar nizomi" joriy etildi.
C) "Turkiston o’lkasining idora qilish to’g’risida yangi Tel: +998979170457
Nizom" tasdiqlandi.
D) Buenos-Ayresda IV Panamerika konferensiyasi bo’ldi.
31. Bir yilda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang?
1) Turkistonda yangi paxta (Amerika) navi yetishtirila
boshlandi; 2) Andijonda Darvishxon boshchiligida
qo’zg’olon ko’tarildi; 3) Ismoil Gaspirali Qirimdagi
Boqchasaroyda birinchi jadid maktabiga asos soldi; 4)
Toshkentda birinchi gimnaziya ochildi; 5) Toshkentda
Saidg’ani Saidazimboy uyida birinchi rus-tuzem maktabi
ochildi.
A) 1,3,5 B) 1,4,5 C) 1,3,4 D) 2,3,5
32. Bir yilda sodir bo’lgan voqealar berilgan voqealarni
aniqlang.
A) Turkiston general-gubernatorligi tashkil topdi,
Avstriya-Vengriya imperiyasi tashkil topdi
B) Buxoro amirligi yerlarida Zarafshon okrugi tashkil
etildi, Yaponiyada Meydzi inqilobi ro’y berdi
C) Toshkentda "Shahar nizomi" joriy qilindi, Sheralixon
ingliz missiyasini Qobul shahrida qabul qilishdan bosh
tortdi
D) Abdurahmon Shimoliy Afg’onistonda hokimiyatini
o’rnatdi. Bobo Go’klan boshchiligidagi qo’zg’olon
boshlandi
33. Xiva shahri rus qo’shinlari tomonidan egallangan
yildan 1000 yil oldin ...
A) Safforiylar Xuroson poytaxti Nishopurni egalladi
B) Ismoil Somoniy Movarounnahrni o’z qo’l ostida
birlashtirdi
C) Buyuk Karl Italiyadagi Langobardlar davlatini bosib
oldi
D) Buyuk Alfred vengerlar bilan 9 yilga sulh tuzdi
34. Bir yilda sodir bo’lgan voqealarni aniqlang.
1) Turkistonda yangi paxta navi yetishtirila boshlandi; 2)
Andijonda Darvishxon boshchiligida qo’zg’olon
ko’tarildi; 3) Chernyayev gubernatorligi davri tugadi; 4)
Fransiya Vyetnamni bosib oldi; 5) Girs Turkistonni
tekshirish ishlarini yakunladi.
A) 1,2,5 B) 2,3,4 C) 1,4,5 D) 1,3,5
35. Orenburgdan Toshkentga qadar temir yo’l qurib
bitkazilgan yildan 3 yil oldin jahon tarixida ...
A) Morgan 1 mlrd. dollarlik kapitalga ega bo’lgan "Po’lat
korporatsiyasi" deb atalgan katta trestni tashkil etdi.
B) Buyuk Britaniya Quvaytda o’z protektoratini o’rnatdi.
C) Turkiya bilan Germaniya qit’asida "Bog’dod temir
yo’li" masalasida yakunlovchi bitimni imzoladi.
D) Germaniya qurolli kuchlari bosh shtabi ikki frontda
urush olib borish rejasini ishlab chiqdi.

103