Fakultet za menadzment u sportu

Alfa Univerzitet

SEMINARSKI RAD
Predmet: M enadžment  sportskih objekata
Tema: Namena i podela sportskih objekata

Mentor: Prof.dr Ranko Marjanović   Student: Coric Vojislav

 Beograd, maj 2012.

 

 
Sadržaj 

1. Uvod .............................................................................................................. 3

2. Sportski objekti –  pojam i definicija ............................................................. 3

3. Klasifikacija i tipologija sportskih objekata.................................................. 4

4. Faze razvoja sportskih objekata kod nas ....................................................... 6

5. Mogući pravci razvoja sportskih objekta u Srbiji ......................................... 7

6. Menadžment sportskih objekata  .................................................................... 9
7. Vrste menadžmenta sportskih objekata  ....................................................... 11
8. Kontrola i bezbednost sportskog objekta .................................................... 12

9. Primer iz prakse: Trimo Modularni Sportski Objekti ................................. 13

10. Zaključak   ................................................................................................... 15

11. Literatura ................................................................................................... 16

2
 

1. Uvod

Osnovi uslov za sprovođenje aktivnosti iz oblasti sporta, fizičkog vaspitanja i rekreacije je

 postojanje dovoljnog  broja sportskih objekata. Rad sportske organizacije nemoguće je
organizovati i sprovesti bez adekvatnog sportskog objekta kao neizostavnog resursa. Tek
sadejstvo ljudskog faktora i odgovarajućeg objekta (ili prostora) omogućava realizaciju
sportskog potencijala, odnosno omogućava stvaranja sportskog rezultata, kao primarnog
cilja u sportu. Nije, međutim, važan samo njihov dovoljan broj, već i da ti objekti
zadovoljavaju propisane uslove (u pogledu dimenzija i bezbjednosti, sanitarno-higijenske,
 protivpožarne, instalaciono-tehničke i dr.) kako bi se u njima mogle obavljati sportske
aktivnosti. Bez objekta je nemoguće bilo šta raditi u sportu.

Upravljanje sportskim objektima obuhvata niz aktivnosti koje se odnose na funkcionisanje

unutrašnje strukture svake organizacije orijentisane tržišnim ciljem: upravljanje ljudskim
resursom, proizvodnim procesom i matrijalima, marketingom kao i finansiranjem i
rizikom.

Jezgro sportske organizacije čini sistem upravljanja operacijama (proizvodnjom sportskih

 programa i usluga). Taj je proces povezan sa okruženjem sportske organizacije tokom
materijala (sportske opreme, rekvizita, energije i slično) u inputu i finalizovanih programa/
usluga i informacija u outputu.

Sistem marketinaga uspostavlja povezanost sportske organizaci je sa njenim okruženjem

(tržištem) realizujući tok narudžbina: narudžbina kupaca (klijenata, publike) u inputu, i
reklama, promocije novih usluga (priredbi, vežbačkih programa) i prodajne aktivnosti u
outpotu. Sistem finansiranja i računovodstva ima funkciju održavanja toka gotovine
(novca) naplate u inputu i isplate u outputu. Informacioni sistem povezuje tri prethodna
sistema u jedinstvenu svrsishodnu celinu poslovne organizacije. Input ovog sistema su
informacije o politici funkcionisanja i razvoja upravljačkog sistema u globalu, o njegovim
ciljevima i opštim performansama (radnim karakteristikama) uspeha. Output čine povratne
informacije o posmatranoj sportskoj organizaciji značajne za njeno nalogodavno
okruženje. 

Upravljanje transformacionim procesom i ostalim operacijama (kupovanje, skladištenje,

transport i druge aktivnosti, sve do "isporuke" programa krajnjem korisniku) u vezi je sa
funkcionisanjem sportskog objekta kao i poslovnog sistema i čini njegov osnovni deo.
Operativno upravljanje sportskim objektom obuhvata: kordinaciju transformacionog
 procesa, aktivnosti planiranja proizvodnih inputa, instalaciju potrebnih inputa, kontrolu
efektivnosti. Planiranje operacija u sportskom objektu ima za pretpostavku utvrđivanje
misije objekta, ciljeva, pretpostavki (koje proističu iz okruženja) i strategija. Ako su ove
 pretpostavke definisane, moguć je izbor usluga - sportskih aktivnosti na čiju proizvodnju
se objekat dugoročno orijentiše.  

2. Sportski objekti – pojam i definicija

Svakako najznačajniji materijalni resurs sistema sporta predstavljaju sportski objekti. Oni
svojom strukturom, planiranom namenom i funkcionalnim statusom određuju, u velikoj

3
 

 
meri, plansko-programsku orijentaciju kod izrade sportskih programa na svim nivoima
organizovanja. Među sportsk im objektima posebno mesto zauzimaju sportski centri kao
 polivalentni građevinski kompleksi koji, pružanjem usluga na tržištu, omogućavaju da se
obezbede uslovi za bavljenje različitim modalitetima sportskih aktivnosti (sportsko
obrazovanje, takmičarski sport, rekreativni sport, školski sport) i za različite kategorije
korisnika (deca, omladina, odrasli, osobe sa posebnim potrebama).

Zakon o sportu Republike Srbije (Službeni glasnik RS br. 52/96) u članu 53. definiše:
"Sportski objekat je građevina, odnosno prostor (građevinski objekat, odnosno njegov deo
ili uređena površina), namenjen za sportske aktivnosti, koji može da ima prateći prostor
(sanitarni, garderobni, spremišni, gledališni i drugi) i ugrađenu opremu (građevinsku i
sportsku)."

Sportski objekat je prostor u/na kojem se realizuje sportska aktivnost.

Sportski objekti mogu sadržati jedno ili više igrališta –   vežbališta, glavne i pomoćne
terene; prateće sadržaje poput svlačionica, ekonomata, magacina, ambulante, prostorije za
službena lica, administraciju, teretane, saune, solarijume, sale za masažu; zatim prostor za
 publiku  –   gledalište sa pratećim prostorima; prostore za odmor i rekreaciju, učenje; kao i
odgovarajuće komunikacije: hodnici, prilazi, prolazi, liftovi, parkinzi i dr. U okviru
savremenih sportskih objekata, kao što su fudbalski stadioni, multifunkcionalne arene i
slično, sve češće se pojavljuju komercijalni ili poslovni prostori koji se najčešće rentiraju
drugim licima i predstavljaju značajan izvor prihoda u funkciji racionalnog u pravljanja i
 poslovanja (pokrivanje troškova održavanja, osiguranja i eksploatacije sportskog objekta).

Javni sportski tereni, u smislu pomenutog zakona, jesu posebno uređene površine
namenjene za određene sportske aktivnosti (trim staze, planinarske staze, skijaški tereni,
 biciklističke staze, plaže i sl.), dostupne građanima pod jednakim uslovima.

3. Klasifikacija i tipologija sportskih objekata

Sportske objekte možemo klasifikovati prema različitim kriterijumima.

Prema potrebama korisnika sportski objekti se mogu klasifikovati na:

  Objekte za takmičarski sport

  Objekte za masovni sport i rekreaciju
  Objekte za školski i univerzitetski sport
  Objekte za sport u vojsci
  Objekte za sport invalida i osoba sa hendikepom

4
 

 
Prema urbanističkoj stalnosti: 

  Objekti stalnog karaktera

  Objekti privremenog karaktera (sportski tereni se postavljaju na lokaciji
 predviđenoj za drugu namenu do početka izgradnje ili korišćenja lokacije)

Prema sportskim aktivnostima:

  Objekte za sportske igre (sportske hale, fudbalski, ragbi, bejzbol stadioni...)

  Objekte za atletiku (atletski stadioni i dvorane)
  Oblekte za gimnastiku (gimnastičke dvorane i vežbališta)
  Objekte za sportove na vodi (bazeni, jezera, reke, more...)
  Objekte za zimske i ledene sportove (ledene dvorane, ski staze...)
  Objekte za borilačke sportove (manje sportske hale, spcijalizovani objekti...)
  Objekte za streljaštvo i streličarstvo (streljane, otvoreni streličarski objekti...)
  Objekte za biciklizam (velodromi, biciklističke staze...)
  Objekte za k onjički sport (hipodromi)
  Multifunkcionalne sportske objekte itd.

Prema građevinskom obliku:

  Zatvoreni sportski objekti (hale)

  Otvoreni sportski objekti (stadioni, javni sportski tereni)
  Poluotvoreni sportski objekti
  Objekti od lakih konstrukcija ( balon hale, montažni objekti...)
  Kompleksni sportski objekti (mogu biti i otvorenog i zatvorenog tipa)

Prema lokaciji:

  Objekti u gradsko- građevinskim zonama predviđenim sa sport i rekreaciju

  Objekti u stambenim zonama (tereni za rekreaciju, otvoreni tereni...)
  Objekti u školama (fiskulturne sale, otvoreni tereni, bazeni...)
  Objekti u vojnim ustanovama (vojni sportski objekti, streljane...)
  Objekti u specifičnim zonama (vodene površine, šume, posebni tereni...)
  Objekti u poslovnim zonama (objekti i tereni u okviru kompanija i firmi)
  Objekti na selu i u prirodi (sportski tereni, trim staze...)

Tipologija sportskih objekata može da posmatra sportske objekte kroz nekoliko osnovnih
tipova:

  Osnovni ili elementarni sportski objekti

   Normirani objekti manjih dimenzija
   Normirani objekti većih dimenzija
  Sportske staze
  Sportski objekti u prirodnim uslovima

5
 

Ove osnovne tipove je dalje moguće razvrstavati prema uslovima gde se sportske
aktivnosti odvijaju: na zemlji, na vodi, na snegu, na ledu, u vazduhu...

Prema nameni:

  Sportski objekti osnovne namene (stadioni, plivački bazeni, veslačke staze,

gimnastičke sale i sl.),  
  Pomoćni sportski sadržaji (garderobe, saune i sl.),  
  Dopunski sportski sadržaji (prostorije za administraciju, radionice, garaže i
sl),
  Prostori za gledaoce (mesta za sedenje, toaletne prostorije, prostorije za
osveženje i sl). 

4. Faze razvoja sportskih objekata kod nas

Projektovanje sportskih objekata u odgovarajućem miljeu je, u najvećoj meri, bilo

uslovljeno organizacijom i načinima  funkcionisanja okruženja. Obzirom da je sistem
državnog upravljanja u našoj zemlji u više navrata suštinski menjao svoju prirodu,
 potrebno je sagledati karakteristike pojedinih pristupa sistemskom uređenju ove
 problematike.

U početnim fazama razvoja društva, nakon II svetskog rata, sistemsko opredeljenje se

može identifikovati kao faza centralizovanog državnog upravljanja, koja je u svim
oblastima ostavila duboke tragove. Ovu fazu posebno prati ideološki i politički pristup
upravljačkim funkcijama, što minimizira bitne aspekte uticaja, kao što je utilitarnost,
društvena potreba i prihvatljivot, kao i čitav niz drugih, za upravljanje bitnih koncepata.

Tako se plansko-programske funkcije centralizuju i prednost se daje razvoju vrhunskog

takmičarskog sporta, prevashodno zbog potrebe da se zemlja afirmiše na međunarodnom
 planu na sportskom polju i tako dokaže superiornost novog koncepta državnog
organizovanja i funkcionisanja.

Teškoće u kontrolisanju aktivnosti u centralističkom pristupu organizovanja, kao  i njegova

suštinska neefikasnost koju je pratila i visoka cena, uslovilo je relaksiranje organizacionog
sistema i njegovu transformaciju u pseudodecentralizovani sistem koji se poistovećuje sa
uvođenjem koncepta samoupravljanja. Na taj način se donošenje manje važnih odluka
 premešta na niži - lokalni nivo organizovanja, što dozvoljava pojavu prvih preduzetničkih
aktivnosti na nivou lokalnog menadžmenta. U pogledu izgradnje sportskih objekata
suštinskih izmena nema u odnosu na prethodni period, osim u toliko što se sada ideološki i
 politički voluntarizam u ovoj oblasti premešta na nivo lokalnog organizovanja.

Razvojem samoupravnog sistema u jednom segmentu se obezbeđivao finansijski

 potencijal koji se usmeravao u sistem sporta, dok je sa druge strane carovao politički
voluntarizam. U sistemski generisanom odsustvu objektivnih kriterijuma i merila
efikasnosti ulaganja finansijskih sredstava, nije bilo moguće realno valorizovati društvena

6
 

ulaganja u sistem sporta. Sistem ne samo da je uništavao objektivne k riterijume, nego je i

 promovisao amnestiju od odgovornosti za donošenje odluka. Na planu planiranja,
 projektovanja i izgradnje sportskih objekata suštinskih izmena nema, osim što i ovo
 područje postaje polje za ispoljavanje nerealnih ambicija lokalnih političkih rukovodstava.

Sledeća faza razvoja može da se definiše kao postsocijalistička faza u kojoj dolazi do
napuštanja ideoloških koncepata i pojavljuje se sve izraženije insistiranje na
menadžerskom pristupu planiranju, programiranju i realizaciji aktiv nosti u sistemu sporta.
 Na žalost, ovaj koncept se uvodi samo u svojim segmentima kojima se definiše nadležnost
menadžera, ali ne i njihova odgovornost. Ovakav pristup u domenu izgradnje sportskih
objekata nije imao mogućnost da se iskaže u znatnijoj meri zbog objektivnog nedostatka
sredstava za ulaganja u kapitalne sportske objekte.

U svakom slučaju dalji razvoj društva, a posebno insistiranje na transformaciji sistema

organizovanja i funkcionisanja na svoim nivoima, kao i zahtev za približavanjem
obrascima koje koriste razvijene zemlje zapada, neminovno će dovesti do oblika
upravljanja koji su se dokazali kao uspešni u svetu. Svakako da će pristup izgradnji novih
sportskih objekata, a posebno onih kapitalne prirode, biti sve kritičniji i u sve većoj meri  
utemeljen na realnim i objektivnim kriterijumima društvenih potreba i mogućnosti.

5. Mogući pravci razvoja sportskih objekta u Srbiji

Dosadašnji društveni pristup problematici izgradnje i održavanja sportskih objekata je

doveo do niza problema koji tre ba da se razreše na najprimereniji način, kako bi se
omogućilo efikasno funkcionisanje sistema sporta. Kao ključni problemi koji se uočavaju
na planu strukture i funkcionisanja sportskih objekata mogu da se navedu: neravnomerna
distribucija sportskih objek ata na teritoriji Republike, neprimerenost postojećih objekata
objektivnim potrebama sredine u kojoj su građeni, neprilagođenost sportskih objekata
međunarodnim standardima za održavanje velikih međunarodnih takmičenja, tržišna
valorizacija ponude usluga na sportskim objektima ne dozvoljava poslovanje po utvrđenim
ekonomskim kriterijumima i neprimerena ovisnost egzistencije sportskih objekata od
fiskalnih i parafiskalnih izvora finansiranja.

Ovakva situacija zahteva da se ispitaju mogućnosti za sistemsko delovanje u ovoj oblasti

sa ciljem kontrolisane transformacije organizacije i funkcionisanja kapitalnih sportskih
objekata u smeru povećanja tržišne valorizacije usluga koje se na objektima pružaju,
uvođenja ekonomskih kriterijuma u njihovom poslovanju i s istematskom smanjenju
fiskalnih i parafiskalnih izvora finansiranja svih funkcija koje se na sportskim objektima
ostvaruju.

Ovi zahtevi uslovljavaju značajnije okretanje prema krajnjem korisniku usluga koje se
 pružaju na kapitalnim sportskim objektima, odnosno prema građaninu i njegovim
 potrebama i interesovanjima. Sasvim je sigurno da ne treba zanemariti i zajedničke potrebe
koje se iskazuju u formi opšteg interesa koji se zadovoljava na republičkom nivou
državnog organizovanja, odnosno zajedničkih potreba građana koje se artikulišu i
zadovoljavaju na pokrajinskom i lokalnom nivou organizovanja. Kvalitetnim

7
 

 
 balansiranjem ponude sportskih objekata, moguće je ostvariti i kvalitetne konstrukcije
finansijskog obezbeđena njihovih funkcija i održavanja.

Faktori od uticaja na postizanje ekonomskih efekata u poslovanju mogu da se identifikuju

iz položaja i odnosa usluga sportskih centara prema korisnicima. Ovaj odnos karakteriše
usmerenost ponude sportskog objekta, koju definiše nivo na kojem se usluge pružaju i  
funkcija koja se ponudom sportskog objekta ostvaruje. Ovi nivoi i funkcije su sledeći:

  državni nivo - ostvarivanja opšteg interesa,

  lokalni nivo - zadovoljavanja potreba građana za koje je nadležna jedinica
lokalne samouprave, i
  lični nivo - zadovoljavanje ličnih potreba građana.

Posmatrano u kontekstu strukture sistema sporta moguće je faktore koji utiču na

ostvarivanje ekonomskih efekata u delatnosti sportskih centara prepoznati preko stepena
ostvarivanja opšteg interesa i zadovoljavanja potreba građana u oblastima sportskog
obrazovanja, rekreativnog sporta i takmičarskog sporta. Podizanje efikasnosti ostvarivanja
opšteg interesa i zadovoljavanja potreba građana kroz delatnost sportskih centara
 podrazumeva analizu sledećih faktora:

  optimalno prilagođavanje sadržaja koji se nude u delatnosti sportskih centara

krajnjim korisnicima u pogledu ponuđenog prostora, opreme, sprava i rekvizita,
kao i kvaliteta programa i kadra koji ih realizuje,
  segmentiranje korisnika usluga pod kriterijumom pola, uzrasta, stepena
zdavstvenih i telesnih sposobnosti, sportskoj orijentaciji i rezultatima,
  struktura prihoda prema izvorima, a posebno prema relativnom učešću
 budžetskih sredstava u odnosu na lična sredstva korisnika usluga i struktura
rashoda i
  modeli organizacije u smislu parametara upravljanja resursima od značaja za
delatnost sportskog centra.

U funkciji navedenih potreba lociranih na nivou države (opšti interes), nivou jedinice
lokalne samouprave (određene potrebe građana) i nivou pojedinca (lične potrebe), nalazi se
 problem donošenja odluka strateškog karaktera od presudnog uticaja na efikasno
upravljanje razvojem sportskog centra. Ove odluke treba da se odnose na profilisanje
strukture usluga prema ciljanim konzumentima, odnosno zainteresovanim, sa navedena tri
nivoa (državni, lokalni, lični), pri čemu se profilisanje vrši prema:

  aktuelnoj državnoj politici prioriteta i ulaganja,

  aktuelnoj lokalnoj politici prioriteta i ulaganja,
  interesima ciljne populacije individualnih (grupnih) korisnika, i
  raspoloživim prostornim, materijalno tehičkim, kadrovskim, organizacionim i
 plansko-programskim resursima.

8
 

 
6. Menadžment sportskih objekata

Sve više izražen lični interes za učestvovanjem u sportskim aktivnostima kao i širi
društveni interesi zahtevaju da se problem upravljanja sportskim objektima naučno istraži,
da se identifikuju faktori opšteg interesa i potreba građana koji determinišu racionalno
upravljanje kapitalnim sportskim objektima.

Menadžment sportskih objekata predstavlja primenjenu naučnu disciplinu čiji je predmet

efikasno i racionalno funkcionisanje sportskih objekata ili sportskih centara, kao mesta
obavljanja sportskih aktivnosti, a na osnovu jasno identifikovanih potreba korisnika i
društvene zajednice.

Menadžment sportskih objekata (MSO) je proces usmeravanja života i rada

sportskog objekta u cilju zadovoljenja potreba korisnika i šire društvene zajednice.

Sportski objekti se planiraju, grade, organizuju i funkcionišu da bi na najbolji način

odgovorili potrebama društva, ali i građana kao korisnika njihovih uslug a. Javne potrebe su
definisane kao opšti interes, a pojedinačne potrebe kao potrebe građana u smislu
osvarivanja prava na bavljenje sportom i fizičkim aktivnostima.
Menadžeri sportskih objekata su nosioci funkcije upravljanja sportskim objektima. Oni su
odgovorni za rad i poslovanje sportskog objekta kao poslovnog sistema.

Menadžment sportskih objekata (MSO) predstavlja proces određen fazama procesa

menadžmenta:

  Predviđanja  potreba društva i korisnika u smislu izgradnje sportskog objekta

ili profilisanja novih vidova ponude
  Planiranja izgradnje i uređenja sportskog objekta i/ili kreiranja ponude na
osnovu analize sportske tražnje i ciljeva društva
  Organizovanja  postojećih službi i optimizacija svih kapaciteta u postupku
definisanja programskih sadržaj a, a u cilju efikasnog poslovanja i racionalnog
odgovora na želje i potrebe korisnika i društva
  Rukovođenja sportskim objektom kao poslovnim sistemom koji svoje ciljeve
realizuje na tržištu
  Kontrole i utvrđivanja standarda u funkcionisanju sportskog obje kta

Predviđanje MSO  je proces utvrđivanja mogućnosti da se na najracionalniji način

zadovolje potrebe korisnika koji gravitiraju određenom objektu, kao i anticipacija želja,
motiva i potreba ljudi u smislu postojeće ali i nove potražnje. Pojava novih tre ndova, novih
sportskih aktivnosti i promena u zahtevima korisnika predmet su procesa predviđanja
 baziranog na kvalitetnim istraživanjima. Izuzev potrebe da se izađe u susret specifičnim
željama korisnika usluga, neophodno je vršiti kontinuirano praćenje no rmativno-pravnih,
institucionalnih, ekonomskih i društveno - političkih promena kako na nivou određenog
regiona, tako i čitavog društva.

Planiranje MSO  predstavlja proces utvrđivanja ciljeva, kao i procedura i tehnika za

njihovo ostvarivanje. Ciljevi mogu biti primarni i sekundarni. Primarni cilj svakog
sportskog objekta je zadovoljenje potreba korisnika i šire društvene zajednice. Sekundarni
ciljevi se odnose na poslovni uspeh sportskog objekta kao privrednog subjekta koji se

9
 

 
realizuje na tržištu sportskih  usluga. Polazeći od pretpostavke da se racionalno i efikasno
upravljanje sportskim centrima nalazi u funkciji pokazatelja opšteg interesa i potreba
građana, neophodno je obaviti jasnu identifikaciju hijerarhije potreba u oblasti sporta
 posmatrano na tri r azličita nivoa artikulacije potreba: na državnom, lokalnom, ličnom.

 Nakon toga se pristupa izradi planova. Planovi predstavljaju operacionalizaciju ciljeva.

Svrha planiranja je da se umanje rizici i neizvesnost u poslovanju.

Osnovni cilj planiranja MSO je zadovoljenje potreba korisnika usluga sportskog

objekta određenog gravitacionog područja.

Organizovanje MSO predstavlja proces obezbeđenja ljudskih i materijalnih resursa u cilju

efikasnog funkcionisanja sportskog objekta. Organizaciono struktuiranje se odnosi na
 poslove definisanja uloga i zadataka, kompetencija i ovlašćenja, pravila i normi ponašanja i
kontrole resursa kako bi sportski objekat funkcionisao u skladu sa poslovnom politikom i
utvrđenim ciljevima. Zbog specifičnosti same delatnosti, spo rtski objekti zahtevaju visoko
 profesionalne i obučene kadrove, kao i specijalizovne službe i servise. Stalna briga o
zdravlju i bezbednosti korisnika je, takođe, veoma važan faktor u funkcionisanju svakog
sportskog objekta.

Osnovni cilj organizovanja MS O je koordinisanje aktivnosti i usklađivanje službi i

servisa sportskog objekta.

10
 

 
Rukovođenje sportskim objektom predstavlja proces uticanja na zaposlene da sa
entuzijazmom izvršavaju postavljene zadatke u funkciji zadovoljenje zahteva korisnika i
društva.  Menadžer sportskog objekta mora da vlada i sportskim i poslovnim znanjima i
veštinama, mora da poseduje osobine savremenog lidera. Najvažnije funkcije dobrog
vođenja sportskim objektom su motivacija zaposlenih, dobra komunikacija i usmeravanje
ljudi da se maksimalno angažuju radi ostvarivanja ciljeva. Pored organizacije redovnih
 poslovnih aktivnosti, menadžer sportskog oblekta mora posebnu pažnu da posveti
održavanju objekta i opreme radi konstantnog nivoa kvaliteta usluga.

Osnovni cilj rukovođenja sportskim objektom je usmeravanje i motivacija

pojedinaca da obavljaju poslove funkcionisanja i održavanja sportskog objekta na
efikasan način.

Kontrola u sportskim objektima je prvenstveno orijentisana na utvrđivanju standarda koji

sportski objekti moraju da zadovolje da bi bili u stanju da na najkvalitetniji način odgovore
zahtevima korisnika. Standardi se pre svega, odnose na zakonske i sportske norme, pravila
određena sistemima takmičenja i standardima međunarodnih sportskih organizacija. Sam
 proces kontrole unutar sportskog objekta se odnosi na merenje ostvarenog i upoređivanje
sa postavljenim ciljevima, kao i eventualno preduzimanje korektivnih akcija.

Osnovni cilj kontrole MSO je da omogući brzu reakciju menadžmenta ukoliko se jave
odstupanja od utvrđenih standarda i postavljenih ciljeva sportskog objekta.

7. Vrste menadžmenta sportskih objekata

U zavisnosti od forme vlasništva nad sportskim objektima, kao i nivoa potreba koje bi oni
trebalo da zadovolje, možemo razlikovati:

  Državni menadžment
  Privatni menadžment
  Mešoviti oblik menadžmenta

Državni menadžment se odnosi na one sportske objekte koje su u vlasništvu države,

odnosno republike, pokrajine ili jedinica lokalne samouprave. To su objekti od državnog,
regionalnog ili lokalnog značaja. Menadžment sportskog objekta (organe upravljanja)
 postavlja državni organ koji je vlasnik. Veliki kapitalni sportski objekti od nacionalnog
interesa su, uglavnom, u vlasništvu države. Država, kao vlasnik sportskog objekta može
davati koncesije, odnosno preneti upravljačka prava na treća lica pod određenim uslovima i
na određeni vremenski period (što je predmet posebnog ugovaranja). Sportske objekte
ovog tipa karakteriše, pre svega, opšti interes, ali u novije vreme sve je izraženija
opredeljenost ka građanima kao korisnicima usluga i težnja ka ostvarenju veće
konkurentnosti i bolje tržišne pozicije. Državni sportski centri se sve više okreću
 profitabilnosti i što boljem profilisanju tržišne ponude.

Privatni menadžment se odnosi na sve one sportske objekte koji su u privatnom

vlasništvu. Privatni menadžment se javlja tamo gde postoje profitni interesi ulagača i, po
 pravilu, predstavlja efikasniji model upravljanja. Privatnici radije ulažu svoj kapital u
manje, funkcionalnije sportske objekte koji su komercijalnog tipa i koji se lakše tržišno

11
 

 
valorizuju. Privatna inicijativa u ovom sektoru je od izuzetne važnosti za razvoj sportske
infrastrukture i sporta uopšte. Svaka odgovorna država prepoznaje interes da stimuliše
ovakav vid ulaganja u važnu društvenu oblast kao što je sport. Sportske hale, baloni za
mali fudbal i druge sportove, teretane, wellness i spa centri, teniski centri, golf tereni,
 paintball tereni, kuglane i slični objekti su sve zastupljeniji i kod nas i predstavljaju
značajan preduslov za dalji razvoj sporta. Karakteristika privatnog menadžmenta sportskih
objekata je profitabilnost, koja je i primarna svrha njihovog postojanja.

Mešoviti menadžment se odnosi na različite forme partnerskih vlasničkih odnosa. Sve

češće se javlaju novi vidovi javno -privatnog partnerstva, odnosno zajedničkih ulaganja
državnog i privatnog kapitala u sportsku infrastrukturu. Ovakvim načinom investiranja se
 postiže visok nivo zadovoljenja i opšteg, javnog interesa, ali i profitnih interesa ulagača.
Partneri u poslu (ovo se odnosi na izgradnju novih sportskih objekata) svoje međusobne
odnose definišu ugovaranjem. Kod nas, još uvek, nije zaživeo ovakav vid ulaganja u
sportsku infrastrukturu, ali je poodavno u primeni u razvijenim zemljama, kao i u
zemljama u okruženju. Efikasnost poslovanja i usaglašeni javni i privatni interes su
osnovna obeležja mešovitog menadžmenta sportskih objekata.

8. Kontrola i bezbednost sportskog objekta

Menadžment sportskog objekta je pravno obavezan da garantuje bezbednost svakom

učesniku i gledao cusportskih događajakoje organizuje. Nasilničko i destruktivno ponašanje
sportske publike (mase navijača i sl.) poslednjih godina izaziva znatne materijalne štete i
ljudske žrtve, što je - tokom 1990tih godina - u fokus pažnje menadžera sportskih objekata
dovelo problem bezbednosti i upravljanja rizikom.

Uzroci sportskog nasilja su sociološke i psihološke prirode (mladi mačo muškarci,

nezaposleni, koji veruju da im društvo nije pružilo priliku da se dokažu) ali ih treba tražiti i
u lokaciji i arhitektonskim rešenjima sportskih objekata. Klasične tribine na stadionima,
koje omogućuju pristup publici na teren, su glavni uzrok male mogućnosti kontrolisanja
 publike. Nekontrol isan pristup mase gledalaca u stadione i sale bez numerisanih sedišta je
 još jedan od važnih razloga nedovoljne bezbednosti sportskih objekata.  

Upravljanje masom - radi zaštite imovine i pružanja konfora i bezbednosti štićenika

(patrons - gledaoci, učesnici, specijalni gosti i sl.). Ova politika u menadžmentu sportskog
objekta teži upravljanju a ne kontroli mase. Jedan od ključnih aspekata upravljanja masom
 je "predvidljivost" povreda i ekscesa koji mogu da za posledicu imaju ugrožavanje
štićenika od trećih  lica kao i pravnu (krivičnu) odgovornost menadžmenta zbog
nepreduzimanja mera bezbednosti (nemarnosti). Svaki element događaja od uređenja
sportskog objekta do igre po sebi čini deo upravljanja masom.  

12
 

 
9. Primer iz prakse: Trimo Modularni Sportski Objekti

Kao potpuna novost na tržištu razvijen je novi modularni koncept sportskog objekta.
Modularno rešenje sportskog objekta više je od sportske dvorane. Primereno je za različite
namene i lokacije, za gradnju višenamenskih sportskih dvorana i sportskih cent ara za
individualne potrebe.

Modularna gradnja omogućava bržu i jeftiniju gradnju sportskog objekta i popratnih

 poslovnih prostora. Modularni sportski objekat je sklop više osnovnih modula za različite
sportske i propratne namene.

Izvodi se po principu sastavljanja samostojećih modula koji čine

sportski objekt. Odvojene
funkcionalne jedinice (moduli) tehnički su optimizovane i omogućavaju izvrsno
 prilagođavanje zahtevima i lokaciji te dimenzijski odgovaraju zahtevima pojedinačnih
sportskih grana.

Objekat sa beskonačnim rešenjima nudi višenamensko korišćenje, prilagodljivost i

optimalno iskorišćavanje prostora.  Poštovani su svi najnoviji propisi i trendovi na području
sporta i sportskog zakonodavstva. Sportski interijer odlikuje tehnička dovršenost i
inovativnost. Celovita unutrašnjost zasnovana je, projektovana i izrađena tako da se
najbolje prilagođava arhitekturi prostora. Sportski modularni objekat je objekat manje i
srednje veličine s kapacitetom do 1200 gledalaca.  

Prednosti modularnih sportskih objekata:

I Arhitektonske
  individualnost arhitektonskog idejnog r ešenja  
  mogućnost prilagođavanja različitim urbanistič kim i arhitektonskim zahtevima
  višenamensko korišćenje sportskog objekta
  usklađenost objekta s najnovijim normativima i trendovima  
  inovativni pristup u projektovanju
  mogućnost individualnog kreativnog oblikovanja vanjskog oblika za svaki projekt
 posebno

II Funkcionalne
  fleksibilnost prilagođavanja sportskih programa potrebama korisnika  
  široka paleta sportova 
  mogućnost nadogradnje programa u sp ortskom objektu
   jednostavno održavanje 

III Ekonomske
  mogućnost gradnje  po fazama u zavisnosti od trenutne finansijske mogućnosti
investitora
  niži investicijski troškovi radi pptimizacije elemenata
   brza izgradnja objekta
  mogućnost dodavanja novih modula u kasnijim fazama
  dodavanje modula za namenu prodaje proizvoda ili usluga kupca

13
 

 
 
 funkcionalna r ešenja na području akustike, prot iv požarne sigurnosti , 
 
 energetske uštede, osvjetljenja
 
 mogućnost korišćenja alternativnih izvora energije
 
  proizvodi i r ešenja prihvatljiva za okolinu

 Nekoliko referentnih sportskih objekata

14
 

10. Zaključak  

 Nepostojanje adekvatnih sportskih objekata umanjuje mogućnost za bavljenje sportom

dece i omladine, kao i mogućnost za razvoj vrhunskog sporta, a istovremeno destimuliše
građane da se bave rekreativnim sportom.

Bez odgovarajućih sportskih objekata nema mogućnosti razvoja sporta. Obezbeđenje ovog
uslova zahteva izdvajanje velikih materijalnih sredstava koja, po pravilu, ne mogu da
obezbede sami korisnici (sportski klubovi, organizacije, pojedinci). Uzme li se u obzir
neophodnost sportskih objekata, jasno je da rešavanje ovog infrastrukturnog problema
 pored stručnosti traži i velika budžetska izdvajanja.

15
 

11. Literatura

1.  Menadžment u sportu –  Mr Jovan Šurbatović 

2.  http://www.savremenisport.com [15.05.2012.]

3.  Menadžment sportskih objekatra i događaja - Doc. Dr Mirko Tufegdžija 

4.  Sport i menadžment - Nešić, M. 
5.  Menadžment sportskih objekata i događaja - Manojla Zrnić, Ratko
Dunđerović, Leposava Grubić- Nešić 

16