You are on page 1of 389
Hoa sinh A LE NGOC TU (chu bién) PHAM QUOC THANG NGUYEN TH) THINH - BUI DUC HOI - LUU DUAN - LE DOAN DIEN LE VAN CHU - BANG THY THU HOA SINH CONG NGHIEP NHA XUAT BAN KHOA HOC VA KY THUAT HA NO} - 2002 Loi néi daw Sin xudt thc phim cb dde diém la ede nguyén lide chinh, thudng cb nguén gde mt sinh vit, MOI nguyén ligu va méi thank phim déw chia cic chit hop phiin cha 1& bao, dae big la cdc enzim, Do dé, céc phan ting hou hoc xdy ra trong nguyén ligu cing nihil trong qué tinh san xudt, thuc cht la nhang phén ung enzim. Do phin ting enzim ma chat lugng ctta cic nguyén ligu trong qua tinh bio quan va cat git cé thé bj tin that, gidm sit, Va cong nhd phin tng enzim ma tin tuo ra duce wang thdi, ker cdu va huong vi dace thit cho cde sin phim. Cae bién phép cong nghé trong sin xudi tude phim hode la tim céch kim ham hoat dé cde enzim hoie la tao cde ditu kign dé clung hoat dong dé mite wi da. Hou sinh hue cong nehigp la mon ky dui ahtim cung shim 06 an trac cia phan ti ca chat cang ging why twong ving gia 6 hos oy chap cocks chia kboia (h.1 4a) G2 fs Quan nigm nay da néu duge mot hink anh ibs 10 ring 6 of twang ting inh thé gia ) (B) enzim va cd chit aA doc thm niin trong. tf thai gian dai, Tuy nhien hién nay da co nhiéu WS dan Tien thyenghiém shing minh ctu tre hong ian eia ensim cing nhy protein. khong cuing. mi mém déo, link dong, Theo quan aiém (3) / ist ee [ulema Gane fea oe nhdm chite @ phan trung tam heat dong ctia y al phar #0 emai thay dt vd tf bong sien dan (KD) i thank inh the khop wit hink thé eis oo cha, \/ (a) : 2 vi vay a Tat "Sp chm Gogh 1.4) marae ee) Gita co chat va trong tam hoat dong tao phe nz co chat ‘hanh nhibu tuong tic yeu, de def od thé dé dang bi cAt dut trong qua trink phn img dé inn ye, MO inh Fischer (al va giai phong enzim va cae sin phim phan ung, fxd inh ‘Koshland Mot sb enzim od trung tam hoat dong tén tai du goi 1A zimogen hoac proenzim i dang chua dive hoat hon Vi du, pepxinogen, tripsinogen. kimotripxinogen, protrombin, .. o5 thé dee hoat hoa bing 06 ché ¢ xtie tHe hove mhd ce proteaza khde, why tripxinogen eo thé duce hoat hea nit tripxin hoar nhis enterskinaz’ ei su pl vai doan pep’ 6 tde dung kim ham (rung tim heat ding cla enalin, doi khi sw oat hoa kém thea cd su sap x€p tai ede nhom trong ndi tai phan th enuiny din rugt non, Ca ché hoat hein dua tren vd mot so lign ket peptit trong phdn te zimogen, két qui ta loai bi di mot toi ag hinh thanh trang tam hoat dong 4 trang that host on. 4 42. @00000D05 (>! ) tannagen s QQONR Nog. | ' trung tim hoat ding — doon hexapepht or loal Minn, 15 Se dd mb hoa aud teh heat héa tripinogen . $ 3 wong vong €6 S00 lk gc xerin rong trang tim hoat dong. Mi tn chi lin két apt bi edt lt trang gad wim host nda, lea edt gia Lys6 va lle. doan hexapeptit 3 diu Ni bi los! kré phan ti Cte axtamin dude wit ‘theo hy nibu mB cha Bnzim aiosteric (enzim ai lap thé, enzim di¢u hoa) trong phan ei eda ching ngsai trung tim hoat dng cin os mot sé vi tri Khe e« thé tuong te voi cée chit khie goi IA "trung tam alostoric’ (trung tam dj lap thé, trung tim diéy haa) cée chat két hop vao céc trung tam nay goi la “che chat diéu hoa nlosteric” (chat diéu how di lap thé). Khi cic chit’ nay ket hop voi enzim lam thay déi clu tric khong gian ca phan tif enzim, cia trung tam hoat dong, do dé lam thay di hoat dé wie ide cia enzim. Neu lam tang hoat 46 dé goi IA chat diéy haa ditang, néu lam pm hoat dé got ia chat digu hoa am. Ding chu y la ese chit digu hoa nay ket hop vi enzim nhung khdng bi chuyén hoa duGi tac dung enzim ma no két hap. Hau bet cae enzim alosteric tf cae protein ed ciiu truc bie bén, trong phan tr thuong cd haf hay m6t sO trung tim hoat dong co thé ket hop vii hai hay mot sé phan th eo cht. Trutmg hap ca chat co thé thy hiém chite nang cia chat diéu hoa thi ed diéu haw horaotropic (dong hudng). Khi chat diéy hoa 6 clu true hie co chat thi e6 diéy hoa heterotropic (di huang. ‘Thong thugng cic enzim alosteric duge diéu haa theo kiéu hén hop, via 1A homotropic vA heterotropic. 1.2. TINH CHAT CUA ENZIM 1.2.1. Cuong hve xc tae Enzim 1A chat xe tic sinh hoc, no ed déy dd ede tinh chit cia mot chat xue tac. Tuy mhién enzim ed cuding tue xtle te manh hon nhiéu so vai xc te thong thudng, Vi du 1 mol Fe sie tie phan ly’ ayae 10 mol H,Osphtit, Mot phin tir catalaza ei mot nguyen tir Fe xtie tic phan ly 5.10° mol H,O,/phut : 1 ¢ peoxin trong 2 gia ehuy phan 5 kg protein tring Inde & ni thyimg 5 46 inh = 1 phan ti @ — amilaza sau 1 gidy, oo thé phan gidi 4 000 lien ket glucozit trong phan tit tinh bot. 1.2.2. Tinh dac hiéu cua enzim Tinh dac higu cao eis enzim IA mot trong nhing hic hiét chi yeu gta enzim val cae chat xe tar kehie Mét enzim chi od kha nang sie tae cho at chuyén hoa mot hay mét 36 chat. nhat dink theo mot kiéi phan ung nhat dink Sv tac dung os tinh Iga chon cao nay goi 18 tinh dae Bik eke tinh chuyén mon hoa 1 2.2.1, Dae hig kigu phan dng Pac higw nay thé hign 3 chd moi engin chi eS Che we vic che mot trong cde kicw phiin ung chuyén hia mét chat nbst dink, vi dy, phan ing oxy hda khus, chuye'n vi. thay phan, 3. 12.2.2, Bae higu eo chat Co chat 1a chat co Kha nang ket hop “eRo frung tam hoat dong cia enzim a bi chuyén hea dudi tae dung ctia enaim. Mie do dac higu ca ce enzim khong giong chau, pevai ta thudmg phan bige thanh edie mie sau. a) Diie hiéu tuyét Adi Enaimn chi tie dung (én mot cc chit abst dink vA Hau nhu Khong 60 te dung vai chat nao khe, Vi du, urenza hau nly chi tis dung voi ure, thay phan no thank whi cachonic vA amoniae N- CO - NH, + 4 CO, + 2 NH, ‘Tay wbién,sau may nguai ta tim thayring ureaza cong tie dung duce véi ole bat khsic cd eu inde gn gidng ure thydroxyure) nhimg vai van tée be hom 120 lan Cae enzim khie mhau arginaza, glucooxydaza cing thude loai eo unk dac hise tuyet déi, vi anginaza chi xtic tic thay phan L ~arginin to thanh L ~ornitin va ure NH | ce Mu | NH NH, NH, oraz ts \ (Hy. CNH + CHD, | 1 | cH - NH, oO CH ~ NH, I COOH COOH, 1. > arginin une L ~ omnitin wa khang Lie dung ln este metylic etta arginin. 10 Nhiing enzim es tinh dac hieu tuyét ddi duge dung dé dink Ivong chink xac eo chat cia no bj Bite higu aromg doi Bnzim eo khd nang tic dung lén mot kisu Hen ket héa hoc nhat dinh trong phan tt ca chat ma khong phu thude vao cau tao cha cae phan tham gin two thanh moi lien ket d6. ‘\ du, lipaza co kha nang théy phan duge tidaza od thé xue t4e thy phan nhiéu peptit. cA eae méi fién két este. Aminapep- ©) Bite higu ahi Enaim ed kha nang tae duny én mot kigu tien ket hoa hoc mhat dink wai dieu kien met trong hai phn tham gia tao thanh lién két phai es cu tao ie dink Vi du. cachoxypeptidaza og Kha nang phan cit lien ket peptit gin nhom excboxyl tur do acboxypentidaza ae coon “= RCOOH + i,N - GIL ~ COOH cy) Gy R R- A) Bite hiew quan hoe (dite bieu tap te) Finaim chi tic dung wei ma trong hai dang dénje phin quang hoc cla eae chat Vi du. phan ung hi nude ey axit malic dé tao thank axit fumarie dedi tse ia fumarathydrataza chi xty ra doi vai axit L - malic mi khong Ge dung len axit- D — mal dung cooit cH ~ coor i 9 Rees ood-cF bu, — Coon L - mane ait froma ‘Theo thayet da ai tue cia Berman vi Feuton (1940) trong ot ché dac higu quang hoe, eo chat phai ket hyp vdi enim it nhat + ba dim, Digw dc cho phép giat thich 2 vi sao enzim chi tae dung Ten mét dang ding phan quang hoc ma Khéng i dung len oie dang khae Fnvim cing thé higr tinh dac higu len mot dang déng phan hinh hoe cts hex nn Vi du, fismarathydrataza chi te dung ton dang frans of tac dung len dang cis axit funarie ma khong cou tmntyome 10 = CH bit = coors - bus toon trans axit fumaric axis L = matte u ‘Trong ty mhién cing eo cAc’ enim xc tée cho cde phan ting chuyén héa twang nO gilta cic cap déng phan Khong gian twang img Vi du, lactatraxemaza cia vi Kkhiifin xtic tic cho phin sng chuyén hoa ln nhau gitta axit D - va L - lactic, aldo 1 - epimeraza mic tic cho phan tng déng phan héa @ ~ D ~ glucoza thank f - D ~ glucoza. Maleinat cistrans izomeraza cia vi khusn + mie tée cho phan ting déng phan héa gita axit malic (dang cis) va axit fumaric (dang trans), viv. Céc enzim nay cé vai trd quan trong khi sin xuat cic chit dinh duang bang phwong phip hda hoc, vi chting e6 thé chuyén cic chat tit dang co thé khong thé sit dung duoe think dang co thé hap thu. Enzim con e6 khd nang phan bigt duge hai gle doi xing trong phan ti giong mhau hoan toin vé mat héa hoc Vi dy, hai nhém CH,OH trong. phan tit glixerin, glixerophosphatkinaza ic tar cho phdn tng chuyén vi géc phosphat ti ATP dén C, cia glixerin (chu! khong phat ep 1.3. CO CHE TAC DUNG CUA ENZIM ‘Theo quan diém hi¢n nay trong phan dng 6 xtc t4c enzim, nhd su tao thanh phic hop trung gian enzim - ed chit ma od chat duge hoat hda,bdi 16 khi ca chit két hop vao enzint do két qua cia su eye héa, sé chuyén dich Gin cic electron va su bicn dang ella cae lien két tham gia true tiép vao phan ting din t6i lam thay Gi dong nang cing nhu thé ndng, ket qua lam cho phin tit co chit tr nén hoat dong hon, nha do tham gia phan tng dé dang. Nang Iwang hoat héa khi oO xtc tic enzim khong nhiimg nhd hon réit nhiéu so voi truimg hop khOng co xuc te mA cting nhd hon so véi cd trxng hop cs chit mic tée thong thuang. Vi dy, trong phan tng phan hiy HO; thinh 11,0 va 0, néu Khong oo chat wie tée thi nang luong hoat hoa IA 18 kcal/mol, néu co chat xc tac IA keo platin thi nang ivong Roat da 1a 11,7 Kealfmol, com ns es enim catalaza xuc tic thi nang long host hda chi con la 5,5 kcal/mol Qua nhiéu din lieu thu nghiém cho thay ring qua trinh tao thinh phite enzim — ca chat (ES) vA big déi phite nay thimh sin phaim, gidi phong enzim ty do thiemg vedi qua ba gai dean uhu 6 so dé dudi day c 4 E+ S+ES+P+E = Gini doan thé mhat + enzim két hop véi co chat bang lién ket yéu to thinh phic enzim cn chat (ES) khong bén, phan wing my xiy ra rét nhamh va dai héi nang Igng hoat hia thap ; = Giai doan thi hai : xAy ra sv bith déi ca chat din tai sy kéo cang vA pha vO cae Tien ket déng hoa tri tham gia phin ung : ~ Giai doan dang tw do. ba = tao thinh sin phim, con enzim dutge giti phong ra duai 2 Cae loai lién két- cha yéu duge tao thanh gia E va S trong phile ES la : tuong. tac oo tinh dign, lién két hydro, tuong tio Van der, SORE TAY Waals, M6i loai lien két doi hi nhimg diéw ‘kién khée nhau va chiu anh hung khéc nhay } i hi o6 nude (C6 thé Idy phan ing thiy phan co chat A -.B, duéi tae dung cia enzim lam vi dy tie AB + H,O — AOH +. BH ene Khi hop chat AB két hop-vi enaim'en 3 WWOoranreay ti lien két A - B bi kéo eang, kém theo su chuyén dich electron déin dén lam ditt lién ket - A —B va gin nhim HO” aia nude vio phin 4 e A con Ht ciia nude vao phin B cia phan ti, —g GEARY 4 Sau khi ho’n thanh phin ing, enzim duge gill phéng duéi dang ty do (h. 1.7) Hina th yaa clea at igs Vi dy, ea ché tic dung cia cacboxipep- ‘rung gian ena ~ od ehit tidaza A. Cacboxipeptidaza A thudc nhém pep- tithydrolaza, xtie te cho phan ding thiy phan lién két peptit J dau © cia ese peptit va protein, phan wing x’y ra voi vin t6e In néu axitamin diu C 1a axitamin thom: Enzim nay eGng thdy phan lien ket este. thened. i i 2 ANCHE CNACH-CK + HO _ ’ o CHey N-CH-co i So cH, i OH O alixylticazin on rosin Minh 1.7. Phin dng thay hin itn kt peptit co cachoxipeptidazs A xe, to Cacboxipeptidaza A e6 Kh6i Ivgng phan tit 34,3 KDa chia 1 mol Zn/l mol E. Zn tham gia trong hoat dong xdc tac cia enzim. Khi thay thé Zn bang cac kim loai héa tri hai hdc lam thay d6i host d0 va e6 thé ca tinh dac higu cia enzim. Trong phan tit enzim, Zn @ gin bé mat phan th, tuamg tic véi cdc g6e His~69, His-19 Ghu-72, Cite g6e axit amin eS vai tr xtc tée trong trung tam hoat dong cia enzim IA: 145, ‘Tyr-248 va Glu-270. Arg: 13 Ca cbf phan ting xue tac cd cacboxipoptidaza A vse xée dink trén 00 52) et qué nghien city phin tng cia né vii dipeptit glixy!- tirozin. Qué trinh phan gigi lien ket peptit xay ra°nhy! & inh 1.7, 66 thé phn thank cae bute sau - Tao thanh“phitc ES : Webi tip sule vt ca chat, cde ahomr-trong trung tim hoat dong cia enzim thay déi vi tri trong khong gian (h.1.8) nhom guanidin ela Arg - 4) 145 cung nhu nhém cacboxy! eta Glu = 270 dich chuyén 2A, nhom hydroxyl cla Tyr ~ 248 dich chuyén nhieu hat (2A) tk ch8 gin tren bé mat phan th chuyén vao trong dén ving gin vdi lign két peptit cha co chat, Tuong tac gita cac nhém ehie cba trung tam hoat dong véi glixyltirozin nhu hinh 1.9 = Nhom cachaxyl ty do. viaca chat két hop vOi inn ve Su tifn “a8 chu ‘ric cos cacboxneptdaza A ni nhom tich dién duong cla Két top va ca chét (en Kinh 1a mot png phan wd enzim) Arg-145 cba enaim qua lien 8 = nam : b: phic enim - 9 chée ket ion 5 - Nhom-NH trong lién két.peptit eva ed chat tao thanh lien két ~ OH cia Tyr ~ 248 ; deo vai hom = Oxy trong nhsm ~ CO ~ cia Jién ket peptit twong tie véi Zn, edn cachon trong hom - CO ~ndy tong tée véi nhdm encboxyl ca Glu - 270 qua phan tie nut = Cat dat lion ket peptit giai phong sin phim Nguyen tie Zn phan cue lien két - CO, ting tink ai dién uit ciia nguyen tit cacbon, do dé lam tang tong tac cia né vdi nude hose véi nhém a whin cia phan ti protein enzim. 4 Gite Gu = 270 font he phan to muse, nhom_ OM duge tao thanh, tan cong __-viing théng phén eve tr tp van nguyen eae gn a hang chat bom in — 00 = trong hn Net pert cin cst, in Xe peptt bdo cing a bi ditt. Goo Tyr-248 nhuong —% itn Ie tiosin eta oo ehae [BO }SS, Lien két peptit bi edt oe «hit, trang thai ion 6a eiia Mith 42 $9 46 béa én twtrg the gin ghnyitcrin vil che sham ehde trong trang tam hoat déng ein cacboxipeptidaza A ee nhém axit vA mhom baze (ent vit nt dam) bi bien dei. a) Ne —CHy-CH Na Winn 1.10. Cd ché phan dng wo tée eta cactoxipeptidara 1.4, CAC YEU TO ANH HUONG DEN VAN TOC PHAN UNG ENZIM Phao ving do enaim xuc tée phu thufe vao nhiéu yéu t6 nh: ndng 46 enzim, ning 46 co chai, mhiét 3, pH ca moi trung, ede ion kim loai, cic chat vo oa vi hiu eo khde vv. Diu ding uw ¥ la cae yen t6 hoa ly khong chi amb huang din phin Ung enzim theo kiéu ging nhu we phin ng héa hoc thong thutmg ma con Anh hing dé van t6e phan ng thong qua tae “dung ela chiing déi vai cau nic phan tte enaim, : Sau diy sé x6t cu thé hon vé mor ad yeu 12, 1.4.1, Nang dé enzim Noi chung trong diéu kign thiia ca chat. van tSe phan ting phy thuge tuyén tinh vao néng dd enaim h (e) vy - van t6c phan ding ; (B) ~ néng 4b enzim. Cang 6 trusng hop khi néng dd enzim qué Ién, van t6e phan dng tang cham. 1.4.2. Ndng dd co chat, mé hinh Michaelis - Menten Nam 1913, Leonon Michaelis vi Maud Menten d& dua ra mb hinh d& gid thich tinh chat dong hoc cia phan ung enzim va da lap duge phuong trinh biéu dién méi quan he gitta van t6c phan ung voi néng dd co chat cia onzim. Dac diém quan trong mbt cla mo hinh nay 1a: md dau phin dng céin chist phi tao thanh phiie trung gicn enzim - oo chat (BS). Sau dé phic ES chuyén hia tigp tao thanh sin phim cuéi ciing cia phan ving va enzim tu do, enzim la xét hop véi phan th ca chat Whde bit dfu vong xic téc méi ‘Truong hop don gidn nhdt, phan dug chi es mt co chit S, enzim (8) xie tac cho su chuyén héa né chi tao thanh mét sin phim P, phan Ung xiy ra nhut sau ay hy - ES —-P + 5, aay hey hey Ay, Ay Ry VA Ag - ling 66 van téc ella ede phin Ung tuong cng. Qua sa 48 phan ting (1.1) ta thay, phdn dng chuyén hoa phic ES + P + E la phan ting quyét dinh qua trinh xic tic chuyén ha S + P cia enzim. Van téc ciia phan ving nay sé ty 18 vai néng dd ES, n6ng dO BS cing cao thi van t60 phin ng cang len Et v= by 5) a2 Khi ngbién edu dong hye phdn ng enzim, ngudi ta thudng xie dinh vin t6e ban déu cia phn tng khi néng 49 co chat (S) rat l6n so voi néng 40 téng cia enzim [E,) : ~ Ivong sin phim [P] tao thanh chia ding ké, nén k [E] [PI ~ 0. ‘Trong nhiing diéu kién Ay, phin tng sé dién ra ay hy E+ + ES — > B+ P as hey Vi IS] rét lon 0 voi LE], hong S mim & trong phitc co thé coi la khong dang ké, nén néng do ca chat ban dau cing duge’ xem la néng do co*chat Ide phir ting dat dén trang thai ding. [2S] khi dé gin nhu khong déi va van téc ban déu ¥, = RLES] cing gin thu khong déi, tit day ta co (EUS) - (hy + ky) TES] = 0. a4) fes] #1 +h 7 i as) 16 Vi S chua duge chuyén hoa thanh P nén 06) Kp > Va ky 1a khong dang ke so vd #y nen: Ky ~ Ky Nguoi ta noi Ky IA hang <6 phan ly biéu kiéy etia phic enzim-cg chit, Ky, cho biét mot cach gan ding ai Ie evia enaim AA vai eo chat | Ky, cane nbd thi ai lee cia enaim d6i vai ea chit img sO phn ly clin phic enzim-eo chit img In vA ngutue lai Khi & trang thai ding. a eo (2) = WE) + [eS] = (ES) (el = Sit GF aay Ki [8] >> [B,J tt ch enzim dcu tham ges tao phic ES vA vin téc phan ting S0 dat cye dak Hy.) ao Co thé viet 116i main Bay JA phuong srinh Michaelis-Menten da dude Holden va Briggx hon thién. Kyy duge gol 1 hing sO Michaclis. DO thi biéu dién nh hudng néng d6 ea chat dén vin toe phan ving «theo phuamg tmh ‘L119, trong dé vl ham 36 ca [S} 6 dang ci nhanh hipecbol vuong goe th.) 11s Tie phuong trinh (LIL) ta oo thé xé én bal truimg hop ~ Néw [s} << Ky, ist nhy vay, & néng dd co chat chap, » phy thude tuyén tink vo (ST; = Nou (S] >> Ky. 0 = tm Van te phan ting dat van t6c cve dai, khong phu thuée (SJ. Nhu vay S1 da di lan don mute nio dd, néu tiép tue tang (SI, » eting sé khong tang thro; . mae ae Mink 141 Dang churg ova ding Bis ims © 7g” vam t6e phan Ung eu pM thude VaR Be phn = Nea 1S) ‘bang mot mila vin te ce dai Nhu vay, Kp, bing nong do ea chat mA a do van te ban du eda phan ung bing mot wila van tie cuc dai, Do ds tri 56 cla Ky cing dude bidu dién bang don vi do ndng dd co chit. mol, hnac gam hoac phan tram (néu chuia biét Khoi Ivong phan tit ofa ca chit. Déi vai phn Ian cde enzim da duge nghiém edu tr] $6 Ky, vito khoing 10 ~ 10. Nnw da neu trén, hang 36 ky thy <2, di v@i phan lon phn wimg enzim 7. >> ky do da dai Michaelis Ky = i onaim nay 6 thé can ct vie Ky, d& anh gl ai We gla enaim vA cd htt. Ky ton, ai Me gita E va $ thp va ngvoe Ini. O nhimg diéu kien haan tain ic dinh 6 nhiQt dO. pH, =. Ky cin mot enzim doi vel mot eo chat Ta hing af, Neu enzim e6 thé tlc dumg v6i cir eo chat Kinde haw thi Ky cd thé khée nhaw tay e9 chal, Do dd xée dinh tei 66 Ky cs y ghia quan trong trong nghien Dé xie dinh Ky cing nhu v 06 thé dua vao dé thi biéu dign moi quan hé iifa van t6e phin ving véi ndng dd z co chat : thay déi ndng dd ca chat, Kom (s} vi mdi néng 40 co chat ta xée dink vse van te ban diy ea phan cing. ‘Theo eich biéu din 3 phyong tinh : (11), edn tién hamh khé mhiéa thi MIR N12 DS A be ain su peu tube ide | nghiém mei ve duge chiph xéc. Vi vay nigaei ia e&t big phuong trinh nay thanb dang o6 dudng biéw dién thing. gong tik fs alt uve tung & ain Cach don gidn nha&t la Idy sé nghich vas dio cia cd hai vé trong phyong trinh te hain 8 dim = 3h (Li1) (Lineaweaver va Burk 1984), do a6 sé 06 va ay. 8 aie cua auing bids an Ia i caving eit “a2 Phuong trinh (1.12) ed dang ¥ = ay + 6, dung diéu dién cia ne la thing. L chi edn tién hank thi nghiém voi ba, bin o6ag dé co chit da co thi? ve duge a6 thi kh chinh xac vi xe dinh dulce cic tri sO Ky,v. Dida quan ayng, can nhéa manh'lA khi nghién edu dong hoc phan wing enaim. dé xic dinh van téc ban dau cha phan tng cin si dung ché phim enzim tink khiét. Ngoai ra, nOng dé ca chat cing khong nén qué lon vi né es thé 1am gidm van t6e phan ang encim, cit wee tung 6 diém h nay Cang es thé xe dinh hing sO K,, v8 Ux theo phuong trink, (1.13) K, Se ise (asi D6 thi cia phuong trinh (1.18) cd dang nbu. inh 1.13. Tinh chat phd bién ca phuong trinh Michaelis Menten thé hien 6 chd né khang chi ding trong tung hop don gian nhy da néu trong phucng. Km trinh phin ung (1) (chi mot co cht tao thanh Yrron met sin phim), ma né cong ding tong nhiing truong hop phic tap hun. Tuy nhién trong nhitng, trating hop nay win te xt, téc cle dai khi enzim bao hoa es chit, ky hiéu 1K, , com phy thude vao mOt sé hang 86 vin te khac chit khong phai eee chi ky nhue tren. . is] Doi vai cde enzim alosteric, dang biéu dién sw phu thie cto » vao IS] khong eo dang Aipecbol nhy 6 hink Jif. rong nhiéu v trudmg hop, during bigu dién quan he giita van tée ban dau cia phan ling vii ning do co chat 06 dang gan nbt chit °S' (dang sigmoid) (1.14. Digu a6 e6 nghia 1a ki phan tit ca chat dau tien ket hop vio mot trung tim hoat dong cia enzim di lam tang nhanh vige ket hyp cc phin tit ov ch&t tigp theo vao cic trang tam hoat dong khic Kyq biti kidh eee peas eer Daas dng. gidng: nine hi mgt phan it = a — Or ket hep do Ho 1 tne ag Sn my ap oo PET, nhanh si tueng tie ola cae phan (ng ola. aapartatcachamoytranepheraza 1H 0) tig theo, Bing bibu din |. eo enst aide han dung ATP 1 2 dng 6 chit cd dang chit "S" cing cho thay chi diéu hoa ; & 6 chét diéu hoa dm XTP acta dae ea hd ong ed thé Tam tang win te aie tie nhiéu én lon hon #0 wel ede anim dun theo phuong tink Michaelis-Menten Che chat iéu hoa 5 thé Anh hadng khée mhau dén oie thong 86 dng hoe ia cae enzim alosteric. Ching e6 thé lam tang hay gidm néng re mét trong hai gid te K,, hoe ». MOt s6 enzim alosteric khi két hap voi chat diéu da, thay d6i gid tr K,, biéu kién dai voi ca chat (goi IA enzim K) mA khong thay déi gid tri van te cue dai; mguge lai, mgt $6 enzim khée chi thay d6i gid tri v (god RA emzim M) ma khéng thay déi K,, 7 Vi du, aspartatcacbamoyltranspheraza i enzim alosterie ki¢u K, enzim nay xtc tac cho phan ting sau L = aspartat + cacbamoyl(P) = N-cacbamey}- L- aspartat +(B) ATP ia chat diéu hoa duong va XTP 1A chat diéu hoa am cla aspartatcabamos!- 19 transpheraza (ACT ~ aza). Tren hinh | it biéw dién anh huéng esta néng dd aspartat dén van tée phan ting cha ACToarn khi khong oo vA ed ede chat digu ha klhse haw Q rong dS os chat thap hen adng da boXbaa, vin tée phin img khi es XTP ti thap hat, ia hinh nay ta thay gié tri K,, bigw kien khi cho XTP i lia han ci, & mot 1.4,3, Anh huéng cua cac chat kim ham Hoat 40 ciia enzim co thé bj thay déi dudi tie dung eta mot $8 chat eo sin chat héa hoe khée nhau. Cae chat lam itm howt do enzim hung khing bi chy hoa bai enzim duge goi IA cae chat. kim ham hoae eae chat de chi cinhitaort, dhveing, ky higu IA 1. Cie chat nay co thé 1A nhitnye ion, cae pl che protein. Cac chat ve ch tham gia trong 6} chat trong hé thong sing. nt Oc hint er Re i hoa. kidm tra cae quit teink tao Cée chat gay bién tinh protein Li whim chat chat lehde khong lim bién tinh protein enzi 4 wie tae cha no thea eo ché khac tm ham hha dae iow ena enzim, NI hung van Ham yim be Cac chat nay 66 thé kim ham thin aghich hose khong chwan wghich onan 18 kegu kim ham thuam nghich, phan ting két hop gin enzim va chat kine ham nhanh chong dat dén cap bing, . h Ber a aa) ae ‘Trong trusng hap kim ham khong thuan nghich, Ay ral bE ec She xem oh hing khong, I ket hop voi E hang lign két déng hin tri hour két hop rit chat che Ey mide khé Yong bich khdi E, sw phan ly phic BY la wit chim TAB. Cie chat kim canh tranh Cae chat kim ham canh tramh la nhang chat kim ha cau’ tnit twang tw véi cdu trie clin co chat, do da co kha wang ket hop vao trung (am hoat dong cla E chiém ché két hop cha ca chat th.1 15). Su ket hep cba T va n thuan nghich enaim. es co chat chat kim ham anh ft co chat — chat hain Adm ending cant franh Winn 1.15 M8 flat minh nea tu sar xhée gia chSt kim dm carh seh va cendt Km hin neeg canh tranh ong cach ket hope enam S vao tung tim hoat dong cia enzim od tink chat Jogi trie Min nhau Nhu vay, 7 Ginh tranh kim giim vin tSe pnw dng oe tie 1 do lam glam s6 Ivang phan tit encitn ei RhA nang ket hop vai eo chit Vi du. axit malonie (HOOC - © = COOH) 1a chat kim ham canh tranh cia 20 rat giéng vbi axit suxinic (HOOC - CH, - enzim suxinatdehydrogenaza. co CH — COOHD fa eg chat etia enzim. Houe nh tong phan ung len men glixerin, thi axetaldehi¢ a chat jim ham, canh (rank ciia enzim otanoldchydrogenaza. Axetaldehit (CH\CH = 0) co ctu tao kha slang cas aldehitglixerinie (CHJOH-CHOH-CH=0) la eo chit cia enzim, © kigw kim ham ny. T va S déu canh anh vdi haw dé ke hop wot enzim. Van tée phan ting s¢ pho chute vao Wong quan néng do cia S va T cong nh twang quan Aj hue gitfa S va 2 doi vei enzim Thuimg thi néu néng do [S] rit én so vi U4} co thé loai trie hean foam tae dung kim ham eiia T Truong hap don glam nbat. kbi esi chat kim ham canh tanh, cic phan mye xy ra nh sau » E+ S wos gS Eee By b Et? x EL a, © phuang trinh (15) ta da 6 (eILs3 eran es) ~ Ko FEV TEST gy va (113) ta cong co thé viet fen Sarasa en 77,7 Re IBN TRSI Tg K, la hang so phan ly cua phe BY Ky cang duge goi li hang sé kim ham K, cing dn ai Ive gia B va 7 cang tbsp vi ngage Tal Khi os kim ham canb toh, mot sé enzim so bj lien ket wei f, do do ne i817 SI IR) = 18) 4 fES) + Uen = (ES) + 16) Vay Jd khi co kim ham canh tranb, hang 48 Michaelis K,, duge tang lén do hat kim ham canh tranh voi co chat nén Jam gidm ai lye cla enzim vai co chat Ky + aan co‘chit kim hin, ag ‘dohank ” 1 1 Minn 138, D8 i Se cin sy phy thude otis 7 vio; A co Gnas) va thong cb (owes chét Fin fmm = a+ im ham can warh bs ken ham keg ear wahh (chi tit xem trang. bai) Ky Phuong trinh (1.15) ang cho thay hi IS] >> U} thi Zp Ge —> 0. Dew is xae mhan dac diém cha kige kim ham canh tranh 1A co thé bj loai trit o diéw kign néng 46 co chat dd lén Cae chat kim bam canh tanh duge sit dung trong nghién ctu go ché phin ding enzim. Nhw 4a noi, chat kim ham canh tranh eng ket hap wio trung ‘Ai hoat ong cin envi nbting khae voi co chat & ché bén than chit kim ham khong bi chuyéin héa dudi tée dung ctta enzim TAR2. Che chit kim ham khéng canh tranh Chat kim ham nay két hyp voi onzim a ch6 khée véi trang tam hoat dong (h1.18} tam thay d6i edu trie khong gian cba phan tif enzim theo hudng khong 6 lai cho hoat d6 xie téc oda né do do lam gidm van tée phan ting xde tae. Sau kh két hop véi chat kim ham khong canh tranh, enzim vin co thé két hyp vdi ca chat tao thanh phite EIS os thé viet phuong trink phan ung (1.1) khi co chat kim khong canh tran nhu saa 22 E+ SES +E+ P b+ lest ES +1 =EIS El+ SEIS Chat kim ham kiéu nay két hop wi enzim mot cich dc lap vdieo chit vi khang lam thay déi Ky. Vige két hop $ vio E cing khong lam thay di K; Ung vi cic phuong trinh phin ding tren ta 06 (Its) Kn IES) = — [S] = [£S) sI te Km U1] Tey 7K) = BT sin a fersy 7K = EIST = TES (zits) 5 ts} (eis) = Km — ISI = WEN “a y= + = (ES) = = (ES) ais) roe 1 Km as (1.19) Duong diéw dién cha phuong trinh (1.19) nhw da trinh bay tréa hinh 1.16b, cit 1 1 truc tung 6 dim =" va edt tre hoanh vin & dig Khi co chat kim ham khong canh tranh van téc cue dai bj gidm (1 + a Isn, trong khi 4S Ky khong thay d6i es nghia la khong lam thay déi si Ive gia Eva 'S, song van t6c phan ting bi gidm twang sng Dusi tae dung cia chat kim ham khong canh tranh, mite 4 kim him Khong phy thude vao tuong quan néng do gilta S vi I, nOng d6 cd chat én cong khong loai trit duor tae dung kim ham. Ngoai ra cling c6 trusng hop chit kim ham chi két hop vai ES ma khong kot 23 hep fh BMG de. tong ing hap nip ch 0 vi Ry in gin c+ Li in do do do dée cia dvimg biéu dién khong déi Cac chat kim ham nhat la oie chat kim ham es tinh dac higu cao es ¥ nghin lan trong nghién ey khoa hoc cang mht trong thue té v1 du, diizopropyiphus- phofloridat (DIPF hoac DEP), iodoaxetamit. P - cloromeryrbenzoat, vv thuang diac ding dé phat hign cae mhém chite trong trang tam hoat dong etia enzim, PIPE chi phim ding vai gic Ser os val tri mie tie trong tung tim hoat dong eda enim axetaleolinesteraza, tripxin, kimotripwin. tao thanh pte” khing hoat dng < Hy cH cH No, —. P—F + HOCH, —Lserenzim cy 074 SS WH 8 3° Se cH cH, cH” 9 IPF Hy te (phic hop khang hat sing ay Kin ham boi sin phim cia phin dng ‘Trong mot sO trig hop cae win phim cia phin ting os the tie dung nhc nhimg chit Jom ham khong canh Ganh eit enaim Git sit trong phan ung StS, PtP; Do tink thudn nghich etia phan ang. engi co Ie vai Py vie Py cuing nhur li vai S) va Sp Py + Py trong tmeing hyp niiy co the coi lambing chal kim Ioan ein enzim so vol Sy va Sy b) Kin ham do thita co chit Co trudng hop do thita ea chat cdng kim ham phan sing enzim Ching ha phan img enzim bink thugng: b+ S SES SEE? Gia sti eG mat phan 4 eo chat tht hai dink duoc vao mol ché mio doi tren phe ES. ngoai mién xte tac, di Am cho mo tt nen Khonje boat dong. Phin it nay co thé coi mhu Hi chat kim ham S48 wa te clang thiét lp duge 5] LFS) es] (esis) [ess] ~ = 1) = [ESI

You might also like