You are on page 1of 7

ISSAT Sousse Février 2022

LEnerg-1 Algèbre II

Série n 1

Correction Ex1 :      
1 1 1 2 3
       
t t
A A=  2  = 14, AA =  2  1 2 3 = 2 6 ,
     
1 2 3 4
     
3 3 3 6 9
     
1 2 3 0 2 1 1 4 4
     
t
AA + B =  2 4 6  +  1 0 = 3 5 6 ,
     
1
     
3 6 9 −1 −2 −1 2 4 8
 
  2 1  
2 0 1   5 4
CD =    -3 0  =  ,

−1 1 2   −3 3
1 2
   
2 1   3 1 4
  2 0 1  
DC =  −3 0   =  −6 0 −3 
  
  -1 1 2  
1 2 0 2 5
Correction Ex2 :
Pour chaque question, cochez les affirmations que vous pensez vraies.
Question 1 : Soient A et B deux matrices.
Si la somme A + B est définie, alors le produit AB est défini.
t
 Si la somme A + B est définie, alors le produit AB est défini.
t
Si le produit AB est défini, alors la somme A + B est définie.
Si les produits AB et BA sont définis, alors la somme A + B est définie.
t
 Si les produits AB et BA sont définis, alors la somme A + B est définie.
Question 2 : Soit A une matrice.
Le produit AA est toujours défini.
t
 Le produit A A est toujours défini.
t t
 Le produit (A A)( AA) est défini si et seulement si A est carrée.
t t
Si A est carrée alors A A = AA.

Correction Ex3 :

     
2 2 −1 2 0 0 0 2 −1
     
1. On a A =  0 2 = 0 0 + 0 2  = 2I3 + B,
     
2 2 0
     
0 0 2 0 0 2 0 0 0
 
0 2 −1
 
où B =  0 0 2 
 
 
0 0 0
    
0 2 −1 0 2 −1 0 0 4
    
2
2. B =  0 0 2   0 0 2 = 0 0 0 ,
    
    
0 0 0 0 0 0 0 0 0
    
0 0 4 0 2 −1 0 0 0
    
B3 = B2B =  0 0 0   0 0 2 = 0 .
    
0 0
    
0 0 0 0 0 0 0 0 0

⇒ B k = 0, ∀k ≥ 3 et (2I3 )k = 2k I3 , ∀k ≥ 0.
Comme 2I3 B = 2B = B(2I3 ), alors d’après la formule de binôme de Newton on a pour tout n ≥ 3
:
n
X
An = (B + 2I3 )n = Cnk B k (2I3 )n−k
k=0

= Cn0 B 0 (2I3 )n + Cn1 B(2I3 )n−1 + Cn2 B 2 (2I3 )n−2 + Cn3 B 3 (2I3 )n−3 + · · · + Cnn B n (2I3 )0

= Cn0 B 0 (2I3 )n + Cn1 B(2I3 )n−1 + Cn2 B 2 (2I3 )n−2 , car B k = 0, ∀k ≥ 3


n(n − 1) n−2 2
= 2n I3 + n2n−1 B + 2 B
2
Correction Ex4 :

    
0 1/a 1/a2 0 1/a 1/a2 2 1/a 1/a2
    
1. A2 =  a 1/a  =  a
    
0 1/a  a 0 2 1/a 
    
2
a2 a 0 a a 0 a2 a 2
2. On a
     
2 1/a 1/a2 2 0 0 0 1/a 1/a2
     
A2 =  a 1/a  =  0 0 + a 1/a  = 2I3 + A
     
2 2 0
     
a2 a 2 0 0 2 a2 a 0
1 1 1 1
⇔ A2 − A = 2I3 ⇔ A(A − I3 ) = 2I3 ⇔ A( A − I3 ) = I3 ⇔ A est inversible et A−1 = A − I3
2 2 2 2

Correction Ex5

   

2 2 3 1 0 0 2 2 3 1 0 0
  L ←−2L −L  
 2 2 1
1.  1 −1 −4 −3 −1
  
0 0 1 0  L ←−2L −L  0 2 0  L ←−2L +L
  3 3 1   3 3 2

−1 −1

1 2 1 0 0 1 0 2 0 2
   

2 2 3 1 0 0 4 0 3 1 2 0
←−5L1 +3L3
 LL1←

  L1 ←−2L1 +L2 
 2 −5L2 −3L3
 0 −4 −3 −1 2 0   0 −4 −3 −1 2 0 
  
   
0 0 −5 −3 2 4 0 0 −5 −3 2 4

   1 4 3

0 −4 16 12 L1 ←− 1 L1

20 0 20 1 0 0 5 5 5 
 L ←− −1 L 
1 1 3 

 2 20 2 
 0 −20 0 4 4 −12  − −

 0 1 0 
  L3 ←− −1 5
L3 
3 5 5 5 
2 4 
−5 −3 2

0 0 4 0 0 1 −
5 5 5
1 4 3
 
 5 5 5 
−1
 1 1 3 
Donc A =  −  − 
 3 5 5 5 
2 4 

5 5 5
   1 
0 1 2 1 0 0 L1 ←−L2
1 1 0 1 0
 1  L ←−L  2 
 2 1 
2.  1 1
 
0 1 0   0 1 2 1 0 0  L ←−L +L
2  3 3 1
1 1
  
−1 −1 0 0 1 −1 −1 0 0 1
2 2
1
   
1 1 −3 −2

0 1 0 2 0 2 0 ←−L1 +3L3
 2  L1 ←−2L1 −2L2   LL1←
    2 −L2 −2L3
 0 1 2 1 0 0   0 1 2 1 0 0 
   

0 0 1 0 1 1 0 0 1 0 1 1
5 3
   
2 0 0 −2 5 −1

3 1 0 0
  L1 ←− 12 L1  2 2 
 0 1 0 1 −2 −2 
   
 0 1 0 1 −2 −2 
   

0 0 1 0 1 1 0 0 1 0 1 1
5 3
 
−1
 2 2 
Donc C −1 =  1 −2 −2 
 
 
0 1 1

Correction Ex6 :
   

1 1 0 1 0 0 1
0 1 1 0 0
  L ←−L −L   L1 ←−L1 +L2
 2 2 3 
1.  1 −1 1 0 −1 0 0 1 −1 
 
0 1 0  
   

1 0 1 0 0 1 1 0 1 0 0 1
   
1 1 −1 1 −1

1 0 0 1 0 0 1
  L ←−−L  
 2 2
−1 0 0 1 −1  L ←−L −L  0 1 0 0 −1 1 
  
 0
  3 3 1  
−1 −1 2

1 0 1 0 0 1 0 0 1
 
1 1 −1
 
Don P est inversible et P −1 =  0 −1 1 
 
 
−1 −1 2
     
1 1 −1 0 −1 1 1 1 0 0 0 0
    
2. D = P −1 AP =  0 −1 −3   1 −1 1 = 0 1 0
    
1  1 2 
    
−1 −1 1 −2 2 1 1 0 1 0 0 −1
   
0n 0 0 0 0 0
   
Comme D est diagonale alors pour tout n ≥ 1, on a Dn =  0 1n = 0
   
0 1 0 
   
0 0 (−1)n 0 0 (−1)n

3. Comme D = P −1 AP alors A = P DP −1 . Donc pour tout n ≥ 1


An = (P −1 AP )n = P −1 AP P −1 AP · · · P −1 AP = P DD · · · DP −1 = P Dn P −1 . Alors
     
1 1 0 0 0 0 1 1 −1 1 1 −1
     
An =  1 −1 −1 1  =  (−1)n+1 1 + (−1)n+1 2(−1)n − 1 
     
1  0 1 0  0
     
1 0 1 0 0 (−1)n −1 −1 2 (−1)n+1 (−1)n+1 2(−1) n

Correction Ex7 :

1. f (e1 ) = f (1, 0, 0) = (−1, 1, −1, 0) = −v1 + v2 − v3 = α1 v1 + α2 v2 + α3 v3 + α4 v4


f (e2 ) = f (0, 1, 0) = (1, −1, 0, −1) = v1 − v2 − v4 = β1 v1 + β2 v2 + β3 v3 + β4 v4
f (e3 ) = f (0, 0, 1) = (0, 0, 1, 1) = v3 + v4 = γ1 v1 + γ2 v2 + γ3 v3 + γ4 v4

   
α1 β1 γ1 −1 1 0
   
−1
   
0
 α2 β2 γ2   1 0 
2. M(f, B, B ) =  = 
γ3   −1
   
 α3 β3 0 1 
   
α4 β4 γ4 0 −1 1

3. C = {v1 = (1, 0, 0, 0), v2= (0, 1, 0, 0), f (e1 ) = (−1, 1, −1, 0), f (e2 ) = (1, −1, 0, −1)}
Comme card(C) = 4 = dim(R4 ), il suffit de montrer que C est libre.
Soient a, b, c, d ∈ R tels que av1 + bv2 + cf (e1 ) + df (e2 ) = 0
=⇒ a(1, 0, 0, 0) + b(0, 1, 0, 0) + c(−1, 1, −1, 0) + d(1, −1, 0, −1) = (0, 0, 0, 0)
=⇒ (a − c + d, b + c − d, −c, −d) = (0, 0, 0, 0)
=⇒ a = b = c = d =⇒ C est libre.

4. On a :
f (e1 ) = f (e1 )
f (e2 ) = f (e2 )
f (e3 ) = −f (e1 ) − f (e2 ).
Donc
 
0 0 0
 
 
 0 0 0 
M(f, B, C) =  
−1 
 
 1 0
 
0 1 −1
Correction Ex8 :

1. B = {P1 = X 2 + 1, P2 = X + 1, P3 = 2X 2 − X} Comme card(B) = 3 = dim(R2 [X]), il suffit de


montrer que B est libre.
Soient a, b, c ∈ R tels que aP1 + bP2 + cP3 = 0.
=⇒ a(X 2 + 1) + b(X + 1) + c(2X 2 − X) = 0.
=⇒ (a + 2c)X 2 + (b − c)X + a + b = 0.
=⇒ (a + 2c) = 0, (b − c) = 0 et a + b = 0.
=⇒ a = b = c = 0. Alors B est libre, et donc une base de R2 [X].

2. Soient Bc = {1, X, X 2 } la base canonique de R2 [X] et P = P ass(Bc , B). Alors


 
1 1 0
 
P =  0 1 −1
 

 
1 0 2
 
2 −2 −1
 
et P ass(B, Bc ) = P −1 =  −1 1  ( par pivot de Gauss).
 
2
 
−1 1 1

3. Soit P = 2 − X + X 2 . Les coordonnées de P dans la base canonique sont 2, −1, 1.


Soient α, β, γ les coordonnées de P dans B (c-à-d P = αP1 + βP2 + γP3 ). Alors
        
α 2 2 −2 −1 2 5
        
−1 
 β  = P  −1  =  −1 2 1   −1  =  −3
       

        
γ 1 −1 1 1 1 −2

=⇒ P = 5P1 − 3P2 − 2P3 .

4. On a :
φ(1) = 0
φ(X) = X
φ(X 2 ) = 2X 2
Donc  
0 0 0
 
A = M(φ, Bc ) =  0
 
1 0 
 
0 0 2
Et
     
2 −2 −1 0 0 0 1 1 0 −2 −2 −2
     
M(φ, B) = P −1 AP =  −1 −1  =  2
     
2 1  0 1 0  0 1 2 2 
     
−1 1 1 0 0 2 1 0 2 2 1 3

Correction Ex9 :

1.

Ker(f ) = ker(A) = {u = (x, y, z) ∈ R3 / Au = 0}


    
1 1 −1 x 0
    
3 
= {u = (x, y, z) ∈ R /  −3 −3 3   y  =  0 }
   
    
−2 −2 2 z 0

x+y−z =0
= {u = (x, y, z) ∈ R3 / −3x − 3y + 3z = 0 }
−2x − 2y + 2z = 0

= {u = (x, y, z) ∈ R3 / x + y = z }

= {u = (x, y, x + y)} = vect{(1, 0, 1), (0, 1, 1)}.

Et
Im(f ) = Im(A) = vect{(1, −3, −2)} ⊂ Ker(f )
 
0 1 0
 
2. Soit B = {u1 , u2 , u3 } une base de R3 tel que M(f, B) = B =  0 0 0 .
 
 
0 0 0
Alors f (u1 ) = f (u2 ) = 0 et f (u2 ) = u1 . On choisit donc u3 ∈ Ker(f ) et u2 ∈ Ker(f ) ∩ Im(f ). On
prend par exemple u1 = (1, −3, −2), u2 = (1, 0, 0) et u3 = (0, 1, 1).

Correction Ex10 :
 
2 −1 0
 
1. M =  −2 −2 
 
1
 
1 1 3
 
1 1 1
 
2. P =  1 −1 
 
0
 
−1 −1 0
3. (a) D = P −1 M P .
     
1 1 1 2 −1 0 1 1 1 1 0 0
     
(b) D =  −1 −1 −2   −2 −2   1 −1  =  0
     
1 0 2 0 
     
1 0 1 1 1 3 −1 −1 0 0 0 3

(c) M n = P Dn P −1

     
1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 − 2n + 3n 1 − 2n 1 − 2n+1 + 3n
     
(d) M n =  1 −1   0 2n 0   −1 −1 −2  =  1 − 3n 1 − 3n
     
0 1 
     
−1 −1 0 0 0 3n 1 0 1 2n − 1 2n − 1 2n+1 − 1

You might also like