Α.

Μη Λογοτεχνικό Κείμενο

«Δεσποινίς… διευθυντής!»

Οι ελληνικές ταινίες, ιδιαίτερα στη δεκαετία του ’60, παρουσιάζουν τις γυναίκες να διεκδικούν ηγετικές θέσεις
όχι μόνο στα θεωρούμενα «γυναικεία» επαγγέλματα (υπάλληλοι, πωλήτριες, τηλεφωνήτριες, μοδίστρες κτλ.), αλλά
και σε μέχρι πρότινος «ανδρικά» επαγγέλματα καριέρας (όπως είναι π.χ. το επάγγελμα του δικηγόρου, του
δημοσιογράφου ή του μηχανικού και του επιχειρηματία). Ωστόσο, η θέση των γυναικών στις επιχειρήσεις είναι
αμφισβητούμενη και προσωρινή. Οι κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής για το λεγόμενο «γυναικείο ζήτημα»
αμφισβητούν τον επαγγελματικό δυναμισμό των ηρωίδων και διακωμωδούν την επιχειρηματική επάρκεια της
γυναίκας, αφού η πατριαρχική τάξη πραγμάτων θεωρείται αδιαπραγμάτευτη. Έτσι, οι ταινίες υπαγορεύουν το
ασυμβίβαστο μεταξύ της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής μιας γυναίκας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα
η Τζένη Καρέζη στην ταινία «Δεσποινίς διευθυντής» (1964), η οποία αναγκάζεται να παραιτηθεί από τις
επαγγελματικές της φιλοδοξίες προκειμένου να ευτυχήσει στην προσωπική της ζωή.

Όπως και στον κινηματογράφο έτσι και στην ευρύτερη κοινωνία, η θέση της γυναίκας στην αγορά εργασίας
χαρακτηρίζεται από αντιφάσεις και αντιθέσεις. Οι αντιφάσεις και οι αντιθέσεις αυτές έγκεινται στο γεγονός ότι,
ενώ έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό και στην
αγορά εργασίας, η αύξηση αυτή δεν συνοδεύεται από μια ανάλογη μείωση των ανισοτήτων που επικρατούν στην
αγορά εργασίας μεταξύ των δύο φύλων. Αναλυτικότερα, τις τελευταίες δεκαετίες και παρά την αύξηση της
ανεργίας, η εργασία των γυναικών αυξήθηκε σημαντικά σε όλες τις δυτικές κοινωνίες, συμπεριλαμβανομένης και
της ελληνικής κοινωνίας, με αποτέλεσμα τη συνεχή και συνεπή παρουσία των γυναικών στην αγορά εργασίας.

Παρόλα αυτά, η αύξηση της γυναικείας απασχόλησης δε συνοδεύτηκε από την πολυπόθητη ισότητα των δύο
φύλων στην αγορά εργασίας. Αντίθετα, οι ποικίλοι κοινωνικοί μηχανισμοί παραγωγής και αναπαραγωγής των
στερεοτύπων και των ανισοτήτων που παρατηρούνται ανάμεσα στα δύο φύλα όχι μόνο δεν εξαφανίστηκαν, αλλά
έκαναν την εμφάνισή τους και νέες μορφές ανισότητας. Έτσι, στις ήδη γνωστές ανισότητες όπως: άνιση αμοιβή για
ίση εργασία, δυσκολία στην επαγγελματική εξέλιξη και άνοδο στην ιεραρχία, διακρίσεις στους χώρους εργασίας,
προστέθηκαν το αυξημένο ποσοστό ανεργίας των γυναικών σε σχέση με τους άνδρες, αυξημένα ποσοστά
υποαπασχόλησης, μειωμένη συμμετοχή των γυναικών σε ορισμένους επαγγελματικούς κλάδους που
χαρακτηρίζονται ως ανδροκρατούμενοι, πολύ μικρό ποσοστό αυτοαπασχόλησης και γυναικείας
επιχειρηματικότητας.

Η ανισότητα των δύο φύλων στην αγορά εργασίας εκδηλώνεται έτσι σε μια σειρά από χαρακτηριστικά όπως
το επάγγελμα, ο κλάδος ή το είδος της σύμβασης εργασίας (π.χ. αορίστου ή ορισμένου χώρου, πλήρους ή μερικής
απασχόλησης). Παρατηρείται έτσι σε όλες τις οικονομίες, σε άλλες σε μεγαλύτερο και σε άλλες σε μικρότερο
βαθμό, η κατά φύλο σύνθεση της απασχόλησης στα επαγγέλματα, στους κλάδους, στα είδη σύμβασης εργασίας,
έτσι ώστε οι τελευταίοι να είναι ανδροκρατούμενοι και άλλοι γυναικοκρατούμενοι, ανάλογα με το αν πλειοψηφούν
οι άνδρες ή οι γυναίκες εργαζόμενοι σε αυτούς. Συγκεκριμένα, οι άνδρες συγκεντρώνονται περισσότερο στα
επαγγέλματα, στους κλάδους και στις μορφές απασχόλησης που αποφέρουν μεγαλύτερες αποδοχές. Μερικά

1
 παραδείγματα γυναικοκρατούμενων επαγγελμάτων είναι το επάγγελμα της γραμματέας, της νοσοκόμας, της
νηπιαγωγού κ.α., ενώ μερικά παραδείγματα ανδροκρατούμενων επαγγελμάτων μπορούμε να πούμε ότι είναι του
πολιτικού μηχανικού, του μηχανολόγου μηχανικού, του ναυπηγού κ.α.

του Κωνσταντίνου Μπουρλετίδη από το διαδίκτυο (ελαφρώς διασκευασμένο).

1η Δραστηριότητα

1.Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο. Να ενημερώσετε τους συμμαθητές σας για το περιεχόμενό του.
Να συντάξετε ένα κείμενο 100- 120 λέξεων, όπου θα το παρουσιάζετε περιληπτικά.

Μονάδες 10

2.Σε καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις να δώσετε το χαρακτηρισμό «Σωστό» ή «Λάθος», ανάλογα αν αποδίδουν
το νόημα του κειμένου σωστά ή όχι. Να μεταφέρετε αριθμημένες τις απαντήσεις στο τετράδιό σας.

α. Οι κινηματογραφικές ταινίες παρουσιάζουν τη δυνατότητα της γυναίκας να συνδυάζει την επαγγελματική και την
οικογενειακή ζωή με επιτυχία.

β. Στη σύγχρονη εποχή, εξακολουθούν να υφίστανται ανισότητες στην αγορά εργασίας ανάμεσα στον άνδρα και στη
γυναίκα.

γ. Με την αύξηση της γυναικείας απασχόλησης αυξήθηκαν και οι ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων στον τομέα της
εργασίας.

δ. Στη σύγχρονη εποχή κυριαρχεί η στερεοτυπική αντίληψη περί ανδροκρατούμενων και γυναικοκρατούμενων
επαγγελμάτων.

ε. Η γυναικεία επιχειρηματικότητα σημειώνει άνοδο τα τελευταία χρόνια.

Μονάδες 5

2η Δραστηριότητα

1.Να εντοπίσετε και να καταγράψετε έναν (1) από τους τρόπους ανάπτυξης που αξιοποιούνται στην τρίτη (3η )
παράγραφο του κειμένου: «Παρόλα αυτά, η αύξηση… και γυναικείας επιχειρηματικότητας».

Μονάδες 5

2. «Οι κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής για το λεγόμενο «γυναικείο ζήτημα» αμφισβητούν τον επαγγελματικό δυναμισμό
των ηρωίδων και διακωμωδούν την επιχειρηματική επάρκεια της γυναίκας». Να μετατρέψετε τη σύνταξη από
ενεργητική σε παθητική, κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές. Να εξηγήσετε τι εξυπηρετεί η ενεργητική σύνταξη.

Μονάδες 5

3. Να ξαναγράψετε την παρακάτω περίοδο λόγου αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες συνώνυμες

2
και κάνοντας τις αναγκαίες αλλαγές: «Οι αντιφάσεις και οι αντιθέσεις αυτές έγκεινται στο γεγονός ότι, ενώ έχει
σημειωθεί σημαντική αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό και στην αγορά εργασίας, η
αύξηση αυτή δεν συνοδεύεται από μια ανάλογη μείωση των ανισοτήτων που επικρατούν στην αγορά εργασίας μεταξύ των
δύο φύλων».

Μονάδες 5

3η Δραστηριότητα

Στο κείμενο αναφέρεται ότι «Συγκεκριμένα, οι άνδρες συγκεντρώνονται περισσότερο στα επαγγέλματα, στους κλάδους
και στις μορφές απασχόλησης που αποφέρουν μεγαλύτερες αποδοχές». Ποιοί παράγοντες επηρεάζουν την επιλογή
επαγγέλματος ανδρών και γυναικών στις μέρες μας; Γιατί είναι σημαντική η σωστή επιλογή επαγγέλματος; Να
αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα κείμενο 200- 250 λέξεων το οποίο θα δημοσιευτεί ως άρθρο στη διαδικτυακή
εφημερίδα του σχολείου σας.

Μονάδες 20

Β. Λογοτεχνικό Κείμενο
«Ένας Αριθμός»

Στο σύντομο αφήγημα του Τσέχωφ «Ένας αριθμός» η δεσποινίς Ιουλία αντιπροσωπεύει τον άβουλο ανθρώπινο τύπο·
δεν τολμά να διεκδικήσει τα δικαιώματά της και συχνά πέφτει θύμα οικονομικής και κοινωνικής εκμετάλλευσης.

Tις προάλλες φώναξα στο γραφείο μου τη δεσποινίδα Ιουλία, τη δασκάλα των παιδιών. Έπρεπε να της δώσω το
μισθό της.

– Κάθισε να κάνουμε το λογαριασμό, της είπα. Θα ’χεις ανάγκη από χρήματα και συ ντρέπεσαι να ανοίξεις το στόμα
σου… Λοιπόν… Συμφωνήσαμε για τριάντα ρούβλια το μήνα…

– Για σαράντα.

– Όχι, για τριάντα, το έχω σημειώσει. Εγώ πάντοτε τριάντα ρούβλια δίνω στις δασκάλες… Λοιπόν, έχεις δύο μήνες
εδώ…

– Δύο μήνες και πέντε μέρες…

– Δύο μήνες ακριβώς… Το ’χω σημειώσει… Λοιπόν, έχουμε εξήντα ρούβλια. Πρέπει να βγάλουμε εννιά Κυριακές…
δε δουλεύετε τις Κυριακές. Πηγαίνετε περίπατο με τα παιδιά. Έπειτα έχουμε τρεις γιορτές…

Η Ιουλία έγινε κατακόκκινη και άρχισε να τσαλακώνει νευρικά την άκρη του φουστανιού της, μα δεν είπε λέξη.

– Τρεις γιορτές… μας κάνουν δώδεκα ρούβλια το μήνα… Ο Κόλιας ήταν άρρωστος τέσσερις μέρες και δεν του έκανες
μάθημα… Μονάχα με τη Βαρβάρα ασχολήθηκες… Τρεις μέρες είχες πονόδοντο και η γυναίκα μου σου είπε να
αναπαυτείς μετά το φαγητό… Δώδεκα και εφτά δεκαεννιά. Αφαιρούμε, μας μένουν… Χμ! σαράντα ένα ρούβλια…
Σωστά;

Το αριστερό μάτι της Ιουλίας έγινε κατακκόκινο και νότισε. Άρχισε να τρέμει το σαγόνι της. Την έπιασε ένας νευρικός
3
βήχας, έβαλε το μαντίλι στη μύτη της, μα δεν έβγαλε άχνα.

– Την παραμονή της πρωτοχρονιάς έσπασες ένα φλιτζάνι του τσαγιού με το πιατάκι του… Βγάζουμε δύο ρούβλια… Το
φλιτζάνι κάνει ακριβότερα γιατί είναι οικογενειακό κειμήλιο, μα δεν πειράζει… Τόσο το χειρότερο! Προχωρούμε! Μια
μέρα δεν πρόσεξες τον Κόλια, ανέβηκε ο μικρός στο δέντρο και έσκισε το σακάκι του… Βγάζουμε άλλα δέκα
ρούβλια… Άλλη μια μέρα που δεν πρόσεχες, έκλεψε μια καμαριέρα τα μποτάκια της Βαρβάρας. Πρέπει να ’χεις τα
μάτια σου τέσσερα, γι’ αυτό σε πληρώνουμε… Λοιπόν, βγάζουμε άλλα πέντε ρούβλια. Στις δέκα του Γενάρη σε
δάνεισα δέκα ρούβλια…

– Όχι, δεν έγινε τέτοιο πράμα… μουρμούρισε η Ιουλία.

– Το ’χω σημειώσει!

– Καλά…

– Βγάζουμε είκοσι επτά ρούβλια, μας μένουν δεκατέσσερα… Τα μάτια της Ιουλίας γέμισαν δάκρυα. Κόμποι ιδρώτα
γυάλιζαν πάνω στη μύτη της. Κακόμοιρο κορίτσι!

– Μα εγώ μια φορά μονάχα δανείστηκα χρήματα. Μονάχα τρία ρούβλια, από την κυρία, μουρμούρισε η Ιουλία και η
φωνή της έτρεμε… Αυτά είναι όλα όλα που δανείστηκα.

– Μπα; Και γω δεν τα είχα σημειώσει αυτά. Λοιπόν, δεκατέσσερα έξω τρία, μας μένουν έντεκα. Πάρε τα χρήματά σου,
αγαπητή μου! Τρία… τρία, τρία… ένα και ένα… Πάρ’ τα…

Και της έδωσα έντεκα ρούβλια. Τα πήρε με τρεμουλιαστά δάχτυλα και τα έβαλε στην τσέπη της.

– Ευχαριστώ, ψιθύρισε.

Πετάχτηκα ορθός και άρχισα να βηματίζω πέρα δώθε στο γραφείο. Με έπιασαν τα δαιμόνια μου.

– Και γιατί με ευχαριστείς;

– Για τα χρήματα.

– Μα, διάολε, εγώ σε έκλεψα, σε λήστεψα! Και μου λες κι ευχαριστώ;

– Οι άλλοι δε μου ’διναν τίποτα!…

– Δε σου ’διναν τίποτα. Φυσικά! Σου έκανα μια φάρσα για να σου γίνει σκληρό μάθημα. Πάρε τα ογδόντα σου
ρούβλια! Τα είχα έτοιμα στο φάκελο! Μα γιατί δε φωνάζεις για το δίκιο σου; Γιατί στέκεσαι έτσι σαν χαζή; Μπορείς να
ζήσεις σ’ αυτό τον κόσμο αν δεν πατήσεις λίγο πόδι, αν δε δείξεις τα δόντια σου; Γιατί είσαι άβουλη;

Μουρμούρισε μερικά ευχαριστώ και βγήκε.

Ά. Τσέχωφ, Διηγήματα, μτφρ. Κ. Σιμόπουλος, Θεμέλιο

4
1η Δραστηριότητα

1. Να παρουσιάσετε την κλιμακωτή αύξηση της έντασης των συναισθημάτων της Ιουλίας παραθέτοντας χωρία από το
κείμενο.

Μονάδες 8

2.Ο αφηγητής είναι ένας άνθρωπος με γνήσιο ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο και αγωνιστικό πνεύμα. Πώς
δικαιολογείται αυτός ο χαρακτηρισμός με βάση τη φάρσα που στήνει στη δασκάλα των παιδιών του;

Μονάδες 7

2η Δραστηριότητα

1.Στο παραπάνω κείμενο εντοπίζονται δύο θεματικές ενότητες. Η πρώτη αφορά στη φάρσα του εργοδότη. Η δεύτερη
στην αποκάλυψη της φάρσας. Να εντοπίσετε και να καταγράψετε πού αρχίζει και πού τελειώνει η καθεμιά.

Μονάδες 4

2.«Πάρε τα ογδόντα σου ρούβλια! Τα είχα έτοιμα στο φάκελο! Μα γιατί δε φωνάζεις για το δίκιο σου; Γιατί στέκεσαι έτσι
σαν χαζή; Μπορείς να ζήσεις σ' αυτό τον κόσμο αν δεν πατήσεις λίγο πόδι, αν δε δείξεις τα δόντια σου;» Στο παραπάνω
απόσπασμα να εντοπίσετε δύο σημεία στα οποία η γλώσσα χρησιμοποιείται μεταφορικά και ένα σημείο στο οποίο
υπάρχει παρομοίωση.

Μονάδες 6

3.Στο αφήγημα αξιοποιείται ο διάλογος προκειμένου να μεταφερθεί στον αναγνώστη η συζήτηση των δύο
συνομιλητών. Να εξηγήσετε τι επιτυγχάνεται με τη χρήση του συγκεκριμένου αφηγηματικού τρόπου.

Μονάδες 5

3η Δραστηριότητα

«Μουρμούρισε μερικά ευχαριστώ και βγήκε». Ο χαρακτήρας της Ιουλίας είναι μια ακραία περίπτωση ατόμου που
χαρακτηρίζεται από δειλία, ηττοπάθεια και παθητικότητα. Ποιά νομίζετε ότι θα ήταν η κατάλληλη συμπεριφορά ενός
συνειδητοποιημένου εργαζόμενου, που γνωρίζει τα δικαιώματά του; Να αναπτύξετε τις απόψεις σας σε μια παράγραφο
100- 150 λέξεων.

Μονάδες 20

Σας ευχόμαστε ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!

5
 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. Μη Λογοτεχνικό Κείμενο

1η Δραστηριότητα

1.Αγαπητοί συμμαθητές, διάβασα πρόσφατα ένα άρθρο για τη στερεοτυπική αντιμετώπιση της γυναίκας στον τομέα
της εργασίας. Λαμβάνοντας αφορμή από τις ελληνικές ταινίες του ’60, ο αρθρογράφος διαπιστώνει ότι η γυναίκα τότε
διεκδικούσε την επαγγελματική της ανέλιξη σε ένα κλίμα αμφισβήτησης, υποκινούμενο από την αντίληψη ότι η
εργαζόμενη γυναίκα θα αδυνατούσε να αντεπεξέλθει στις οικογενειακές της υποχρεώσεις. Αντίστοιχα η σύγχρονη
γυναίκα, αν και πέτυχε την δυναμική της έξοδο στην αγορά εργασίας, ταλανίζεται από ανισότητες στα εργασιακά της
δικαιώματα. Πράγματι, οι ισχνότερες αμοιβές, τα προσκόμματα στην ανάληψη ηγετικών θέσεων ή επιχειρηματικής
δράσης, η υποαπασχόληση και η ανεργία πλήττουν περισσότερο τη γυναίκα από τον άνδρα. Έτσι, ο αρθρογράφος
αιτιολογεί και τη διάκριση σε «ανδροκρατούμενα» και σε «γυναικοκρατούμενα» επαγγέλματα.

Σας ευχαριστώ.

2.α. Οι κινηματογραφικές ταινίες του ‘60 παρουσιάζουν τη δυνατότητα της γυναίκας να συνδυάζει την επαγγελματική
και την οικογενειακή ζωή με επιτυχία. Λάθος Ενδεικτική αναφορά: «οι ταινίες υπαγορεύουν το ασυμβίβαστο μεταξύ
της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής μιας γυναίκας.»

β. Στη σύγχρονη εποχή, εξακολουθούν να υφίστανται ανισότητες στην αγορά εργασίας ανάμεσα στον άνδρα και στη
γυναίκα. Σωστό Ενδεικτική αναφορά: «η αύξηση της γυναικείας απασχόλησης δε συνοδεύτηκε από την πολυπόθητη
ισότητα των δύο φύλων στην αγορά εργασίας.»

γ. Με την αύξηση της γυναικείας απασχόλησης αυξήθηκαν και οι ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων στον τομέα της
εργασίας. Σωστό Ενδεικτική αναφορά: «οι ποικίλοι κοινωνικοί μηχανισμοί παραγωγής […] αλλά έκαναν την εμφάνισή
τους και νέες μορφές ανισότητας.»

δ. Στη σύγχρονη εποχή κυριαρχεί η στερεοτυπική αντίληψη περί ανδροκρατούμενων και γυναικοκρατούμενων
επαγγελμάτων. Σωστό Ενδεικτική αναφορά: «Παρατηρείται έτσι […] έτσι ώστε οι τελευταίοι να είναι
ανδροκρατούμενοι και άλλοι γυναικοκρατούμενοι, ανάλογα με το αν πλειοψηφούν οι άνδρες ή οι γυναίκες εργαζόμενοι
σε αυτούς».

ε. Η γυναικεία επιχειρηματικότητα σημειώνει άνοδο τα τελευταία χρόνια. Λάθος Ενδεικτική αναφορά: «μικρό
ποσοστό αυτοαπασχόλησης και γυναικείας επιχειρηματικότητας».

2η Δραστηριότητα

1.Οι τρόποι ανάπτυξης που αξιοποιούνται στην τρίτη παράγραφο του κειμένου είναι : Σύγκριση – Αντίθεση:
Παρουσιάζεται η αντίθεση μεταξύ της προσδοκίας για μείωση των ανισοτήτων των δύο φύλων, ως επακόλουθο της
αύξησης της γυναικείας απασχόλησης και της πραγματικότητας που φανερώνει πως οι ανισότητες ,αντί να μειωθούν,
αυξήθηκαν. Ενδεικτική η χρήση της διαρθρωτικήςλέξης «Αντίθετα». Παραδείγματα: Υπάρχουσες μορφές
ανισότητας: «…άνιση αμοιβή για ίση εργασία, δυσκολία στην επαγγελματική εξέλιξη και άνοδο στην ιεραρχία,
6
διακρίσεις στους χώρους εργασίας». Νέες μορφές ανισότητας: «αυξημένο ποσοστό ανεργίας των γυναικών σε σχέση
με τους άνδρες, αυξημένα ποσοστά υποαπασχόλησης, μειωμένη συμμετοχή των γυναικών σε ορισμένους
επαγγελματικούς κλάδους που χαρακτηρίζονται ως ανδροκρατούμενοι, πολύ μικρό ποσοστό αυτοαπασχόλησης και
γυναικείας επιχειρηματικότητας». Ενδεικτική η χρήση της διαρθρωτικής λέξης «όπως». Αίτιο- Αποτέλεσμα: Το αίτιο
εντοπίζεται στο χωρίο: «…, οι ποικίλοι κοινωνικοί μηχανισμοί παραγωγής και αναπαραγωγής των στερεοτύπων και
των ανισοτήτων…» και τα αποτελέσματα: «…προστέθηκαν το αυξημένο ποσοστό ανεργίας των γυναικών σε σχέση με
τους άνδρες, αυξημένα ποσοστά υποαπασχόλησης, μειωμένη συμμετοχή των γυναικών σε ορισμένους
επαγγελματικούς κλάδους που χαρακτηρίζονται ως ανδροκρατούμενοι, πολύ μικρό ποσοστό αυτοαπασχόλησης και
γυναικείας επιχειρηματικότητας.»

2.Μετατροπή σε παθητική σύνταξη ως εξής : «Από τις κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής για το λεγόμενο «γυναικείο
ζήτημα» αμφισβητείται ο επαγγελματικός δυναμισμός των ηρωίδων και διακωμωδείται η επιχειρηματική επάρκεια της
γυναίκας». Μέσω της ενεργητικής σύνταξης δίνεται έμφαση στο πρόσωπο που ενεργεί, το υποκείμενο του ρήματος,
δηλαδή στις κοινωνικές αντιλήψεις.

3. «Οι αντιφάσεις και οι αντιθέσεις αυτές αφορούν στο γεγονός ότι, ενώ έχει παρατηρηθεί σημαντική αύξηση του
ποσοστού συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό και στην αγορά εργασίας, η άνοδος αυτή δεν συνοδεύεται
από μια αντίστοιχη μείωση των ανισοτήτων που κυριαρχούν στην αγορά εργασίας μεταξύ των δύο φύλων».

3η Δραστηριότητα

Επικοινωνιακό πλαίσιο άρθρου: απαραίτητα στοιχεία ο τίτλος κι η επικαιρικότητα.

Ενδεικτική απάντηση: Τίτλος & Πρόλογος:

Επιλέγοντας επάγγελμα στην Ελλάδα της «κρίσης»!

Η δυσμενής οικονομική κατάσταση που διέρχεται στην εποχή μας η χώρα κι η διαρκώς εντεινόμενη ανασφάλεια στην
αγορά εργασίας δυσχεραίνουν την επιλογή επαγγέλματος. Μολαταύτα, οι έφηβοι –ειδικά οι μαθητές των
επαγγελματικών λυκείων- υποχρεούνται να επιλέξουν το επάγγελμα, στο οποίο θα σταδιοδρομήσουν, σε μια
εξαιρετικά πρώιμη ηλικία.

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ

(Α’ Ζητούμενο- 1η §)

Αναντίρρητα, σε κάθε εποχή τα κριτήρια αυτής της επιλογής μεταβάλλονται ανάλογα με τις τρέχουσες εξελίξεις.
Σήμερα,…

1. Οι κοινωνικές συνθήκες, όπως η ανεργία και οι αλλαγές στην αγορά εργασίας λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης
μεταβάλλουν διαρκώς τις απαιτήσεις και την ίδια τη φύση των επαγγελμάτων.

2. Η γρήγορη αποκατάσταση και η δυνατότητα μονιμότητας ωθούν στην επιλογή της εισαγωγής και φοίτησης σε
στρατιωτικές σχολές, τη σχολή αστυνομίας, πυροσβεστικής ή στο λιμενικό σώμα.

3. Η επιδίωξη απόκτησης οικονομικής επιφάνειας και υλικών αγαθών, κοινωνικής αποδοχής, αναγνώρισης και κύρους,
ασφάλειας και σιγουριάς, πνευματικής καλλιέργειας και γνώσεων, κοινωνικής προσφοράς ή καλλιτεχνικής έκφρασης

7
4. Οι σχολικές επιδόσεις επηρεάζουν την εκλογή επαγγέλματος, αφού καθορίζουν τη βαθμίδα εκπαίδευσης μέχρι την
οποία θα φτάσει κανείς, ενώ η βαθμολογία στα μαθήματα αποδεικνύει την κλίση κάθε μαθητή και τον προσανατολίζει
αντιστοίχως.

5. Ο μαθητής επιλέγει κι ανάλογα με την πληροφόρηση που παρέχει ο επαγγελματικός προσανατολισμός και στην
περίπτωση που αυτός είναι ελλιπής από τα προβαλλόμενα πρότυπα στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

6. Το οικογενειακό περιβάλλον συχνά καθορίζει την επιλογή επαγγέλματος με τα πρότυπα και τις αξίες στα οποία
γαλουχεί το παιδί από μικρή κιόλας ηλικία. Ταυτόχρονα, η οικογενειακή παράδοση, η αναγκαστική κληροδότηση στο
παιδί της οικογενειακής επιχείρησης και η επιθυμία των γονιών να υλοποιήσουν ταόνειρά τους μέσω των παιδιών τους
αναγκάζουν συχνά το νέο να κάνει μια επιλογή που δεν τον εκφράζει απόλυτα ή απέχει τελείως από τις προσωπικές
του στοχεύσεις.

7. Το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, οι άνθρωποι με τους οποίους συναναστρέφονται και ανδιαμφισβήτητα ο τόπος
κατοικίας με τις δυνατότητες που παρέχει (π.χ. αστικά επαγγέλματα σε αντιδιαστολή με αγροτικές εργασίες).

(Β’ Ζητούμενο- 2η §)

Σε κάθε περίπτωση, ο έφηβος καλείται να ιεραρχήσει σωστά τις ανάγκες του, καθώς η επιλογή του κατάλληλου -για
τον ίδιο- επαγγέλματος είναι ιδιαίτερα σημαντική. Αναλυτικότερα,…

1. Το άτομο ηρεμεί, δε νιώθει άγχος και ανασφάλεια. Αισθάνεται ότι μπορεί να προσφέρει και αντλεί ικανοποίηση,
επειδή είναι χρήσιμο και δημιουργικό. Έτσι, η ζωή του αποκτά νόημα και ενισχύεται η αυτοπεποίθησή του.

2. Εξασφαλίζει τα απαραίτητα για την επιβίωση και μάλιστα έχει τη δυνατότητα να απολαύσει ένα επίπεδο ζωής.
Ακόμη, ανεξαρτητοποιείται και δεν καθίσταται φερέφωνο κανενός. Μπορεί να επιλέγει τον τρόπο ζωής και
ψυχαγωγίας αποκτώντας, μεταξύ άλλων, τα υλικά αγαθά που επιθυμεί.

3. Εφόσον καλύπτει τις βιοτικές του ανάγκες και καταφέρνει να ζει αξιοπρεπώς, δεν καταφεύγει σε ποινικά κολάσιμες
πράξεις.

4. Καθίσταται δυνατή η όξυνση της κριτικής ικανότητας και η ανάπτυξη της δημιουργικής φαντασίας, χάρη στην
απόκτηση νέων εμπειριών μέσα από την καθημερινότητα της εργασίας και την καταβολή μόχθου, προκειμένου να
επιλυθούν τα προκύπτοντα προβλήματα.

5. Το άτομο βελτιώνεται, αφού μαθαίνει να προγραμματίζει τη ζωή του, να θέτει στόχους, να καλλιεργεί τη συνέπεια
και να συμπεριφέρεται με ειλικρίνεια.

6. Κοινωνικοποιείται και ανάλογα με την προσφορά του στο κοινωνικό σύνολο λαμβάνει και την αντίστοιχη
αναγνώριση κι εκτίμηση, αποκτά κύρος.

7. Αναπτύσσεται η αλληλεγγύη και δημιουργείται κλίμα συναδελφικότητας, εμπιστοσύνης, αλληλοσεβασμού και

αμοιβαιότητας μεταξύ των ανθρώπων στο ίδιο εργασιακό περιβάλλον.

8. Η κοινωνία προοδεύει αφού αποτελείται από άτομα εργατικά και παραγωγικά, ενώ η δημοκρατία διασφαλίζεται από
την ανάπτυξη συνδικαλιστικής δράσης για τη διεκδίκηση δικαιμάτων.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Από τα παραπάνω καθίσταται φανερή η αναγκαιότητα ενημέρωσης και καθοδήγησης των νέων από
8
ειδικούς επιστήμονες και γνώστες της αγοράς εργασίας. Άλλωστε, ο κορεσμός σε αυτήν, η ανεργία και η απαιτούμενη
εξειδίκευση δεν αφήνουν περιθώρια για λανθασμένη επιλογή.

Β. Λογοτεχνικό Κείμενο

1η δραστηριότητα

1. Η αύξηση της έντασης των συναισθημάτων της δεσποινίδος Ιουλίας είναι κλιμακωτή και διαγράφεται μέσω των
παρακάτω περιγραφικών μερών που παρεμβάλλονται μεταξύ των διαλογικών. «Η Ιουλία έγινε κατακόκκινη και
άρχισε να τσαλακώνει νευρικά την άκρη του φουστανιού της, μα δεν είπε λέξη.»/ «Το αριστερό μάτι της Ιουλίας
έγινε κατακκόκινο και νότισε. Άρχισε να τρέμει το σαγόνι της. Την έπιασε ένας νευρικός βήχας, έβαλε το μαντίλι
στη μύτη της, μα δεν έβγαλε άχνα.»/ «Τα μάτια της Ιουλίας γέμισαν δάκρυα. Κόμποι ιδρώτα γυάλιζαν πάνω στη
μύτη της.»/ «Τα πήρε με τρεμουλιαστά δάχτυλα και τα έβαλε στην τσέπη της.»/ «Μουρμούρισε μερικά ευχαριστώ
και βγήκε». Στην αρχή της συζήτησης με τον εργοδότη της, η δεσποινίδα Ιουλία αισθάνεται αμήχανη. Όσο
εξελίσσεται η συζήτηση οι νευρικές, ακούσιες αντιδράσεις του σώματός της μαρτυρούν την πίεση που άρχισε να
αισθάνεται λόγω της συμπεριφοράς του. Την Ιουλία κατακλύζει το αίσθημα της καταπίεσης, της αδικίας και της
συνακόλουθης θλίψης που εξωτερικεύεται μέσω δακρύων. Την ταραχή της, η οποία φανερώνεται και κατά τη διάρκεια
της πληρωμής, διαδέχεται η ανακούφιση για τη λήξη της συζήτησης και τη θετική, όπως νομίζει, έκβασή της.

2. Ο αφηγητής – εργοδότης φαίνεται να γνωρίζει την παθητικότητα που χαρακτηρίζει τη στάση της Ιουλίας. Αντί,
όμως, να αδιαφορήσει ή και να εκμεταλλευτεί την αδυναμία της, στήνει τη φάρσα αυτή επιδιώκοντας να τη
νουθετήσει, να της δώσει ένα μάθημα και να της καταστήσει σαφές πως με τη συμπεριφορά της επιτρέπει και συναινεί
στην εργασιακή εκμετάλλευσή της. Ο αφηγητής, επομένως, είναι ένας άνθρωπος με γνήσιο ενδιαφέρον για το
συνάνθρωπο και αγωνιστικό πνεύμα, που αγανακτεί βλέποντας την καταπάτηση των δικαιωμάτων των ανίσχυρων
ανθρώπων.

2η Δραστηριότητα

1.Η πρώτη θεματική ενότητα αφορά στη φάρσα του εργοδότη: «Tις προάλλες φώναξα… - Ευχαριστώ, ψιθύρισε.» Η
δεύτερη στην αποκάλυψη της φάρσας: «Πετάχτηκα ορθός και… ευχαριστώ και βγήκε».

2. Δύο σημεία στα οποία η γλώσσα χρησιμοποιείται μεταφορικά είναι τα εξής: «…αν δεν πατήσεις λίγο πόδι, αν δε
δείξεις τα δόντια σου;» κι ένα σημείο στο οποίο υπάρχει παρομοίωση «…σαν χαζή;»

3. Με τη χρήση του αφηγηματικού τρόπου του διαλόγου επιτυγχάνεται η θεατρικότητα κι η παραστατικότητα, ενώ
προσδίδεται αμεσότητα και ζωντάνια. Ο αναγνώστης μετατρέπεται σε αυτόπτη μάρτυρα όσων εξελίσσονται και έχει
την ευκαιρία να διαμορφώσει προσωπική άποψη για το ηθος των ηρώων, αφού από τα λόγια τους αποκαλύπτεται
καλύτερα ο χαρακτήρας τους.

3η Δραστηριότητα

Η ηρωίδα του διηγήματος είναι μια δασκάλα που δέχεται άβουλα την παραβίαση βασικών της εργασιακών
δικαιωμάτων. Μάλιστα, φτάνει στο σημείο να ευχαριστήσει τον άνθρωπο που την εκμεταλλεύεται, αναλογιζόμενη

9
προφανώς ότι είναι τουλάχιστον καλύτερος από άλλους εργοδότες που δεν της έδιναν τίποτα, όπως η ίδια ομολογεί.
Αναντίρρητα, κάθε εργαζόμενος πρέπει να επιδεικνύει την απαραίτητη υπευθυνότητα και αποτελεσματικότητα στην
επιτέλεση του έργου που έχει αναλάβει. Όταν, όμως, η εργοδοσία παραβιάζει βασικά δικαιώματά του, οφείλει να
δείχνει τη διαφωνία του, να επισημαίνει το πρόβλημα και να ζητεί την άμεση επίλυσή του. Βέβαια, για να συμβεί αυτό,
χρειάζεται, αφενός, κάθε εργαζόμενος να γνωρίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του. Αφετέρου, οφείλει να
συντονίζεται με τους υπόλοιπους εργαζομένους, ώστε να διεκδικούν συλλογικά την κατοχύρωση των δικαιωμάτων
τους. Ένας συνειδητοποιημένος εργαζόμενος, λοιπόν, θα αντιδρούσε διεκδικώντας το σύνολο του μισθού,
επιχειρηματολογώντας με διάλογο και εν συνεχεία αξιοποιώντας κάθε νόμιμη διαδικασία.

10