Czarna Pantera (Film 2018)

Czarna Pantera (film 2018)
Czarna Pantera (oryg. Black Panther) – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2018 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym Czarna Pantera
samym pseudonimie wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadał Ryan Coogler na podstawie scenariusza napisanego wspólnie z Joem Robertem Black Panther
Colem. Tytułową rolę zagrał Chadwick Boseman, a obok niego w głównych rolach wystąpili: Michael B. Jordan, Lupita Nyong’o, Danai Gurira, Martin
Freeman, Daniel Kaluuya, Letitia Wright, Winston Duke, Angela Bassett, Forest Whitaker i Andy Serkis.
Po wydarzeniach przedstawionych w filmie Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów, główny bohater, T’Challa, powraca do Wakandy, by objąć tron po śmierci
ojca. Jego władza zostaje zakwestionowana, co doprowadza do międzynarodowego konfliktu[2].
Czarna Pantera wchodzi w skład III Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to osiemnasty film należący do tej franczyzy i tworzy on jej pierwszy rozdział
zatytułowany Saga Nieskończoności. Jego kontynuacja, Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu, miała premierę w 2022 roku. W przygotowaniu jest również
serial dla Disney+, którego fabuła będzie rozgrywać się w Wakandzie. Logo filmu
Gatunek superbohaterski
Światowa premiera filmu miała miejsce 29 stycznia 2018 roku w Los Angeles. W Polsce zadebiutował on 14 lutego tego samego roku. Przy budżecie 200
milionów dolarów Czarna Pantera zarobiła prawie 1,35 miliarda dolarów. Film otrzymał również pozytywne oceny od krytyków. fantastyka naukowa
akcja
Rok 2018
produkcji
Spis treści Data 29 stycznia 2018
premiery
Streszczenie fabuły 14 lutego 2018 (Polska)
Kraj Stany Zjednoczone
Obsada produkcji
Produkcja Język angielski
Rozwój projektu xhosa

Język
Casting
Czas 134 minuty[1]
trwania
Scenografia i kostiumy Reżyseria Ryan Coogler
Zdjęcia i postprodukcja Scenariusz Ryan Coogler
Muzyka Joe Robert Cole

Promocja Główne role Chadwick Boseman
Kampanie społeczne Michael B. Jordan
Wydanie Lupita Nyong’o
Danai Gurira
Odbiór Martin Freeman
Box office Daniel Kaluuya
Krytyka w mediach Letitia Wright
Analizy Winston Duke
Afrofuturyzm, postkolonializm i feminizm Angela Bassett
Wpływ i znaczenie kulturowe Forest Whitaker
Andy Serkis
Nagrody i nominacje
Muzyka
2018 Ludwig Göransson
2019 Zdjęcia Rachel Morrison
Kontynuacja Scenografia Hannah Beachler
Przypisy Kostiumy Ruth E. Carter

Bibliografia Montaż Michael P. Shawver
Linki zewnętrzne Debbie Berman

Produkcja Kevin Feige
Wytwórnia Marvel Studios
Streszczenie fabuły
Dystrybucja Walt Disney Studios
W pradawnych czasach pięć afrykańskich plemion walczyło o meteoryt zawierający metal vibranium. Jeden z wojowników postanowił zażyć ziele w kształcie Motion Pictures
serca, które zostało poddane działaniu tego metalu, dzięki czemu zyskał nadludzkie zdolności i stał się pierwszą „Czarną Panterą”. Udało mu się zjednoczyć Budżet 200 000 000 USD
wszystkie plemiona prócz Jabari i stworzyć królestwo Wakandy, które później wykorzystywało vibranium do rozwijania zaawansowanej technologii. Królestwo Przychody 1 347 597 973 USD
to jednocześnie izolowało się od reszty świata, udając kraj Trzeciego Świata[3]. brutto
W 1992 roku król Wakandy, T’Chaka, przylatuje do swojego brata, N’Jobu, pracującego pod przykrywką w Oakland, i oskarża go o pomoc Ulyssesowi Klaue, Chronologia
handlarzowi bronią na czarnym rynku, w kradzieży vibranium z Wakandy. Współpracownik N’Jobu, James, ujawnia, że w rzeczywistości ma na imię Zuri i Produkcja
działa, również tajnie, dla Wakandy. Potwierdza podejrzenia T’Chaki[3].
Agenci Czarna Jessica
T.A.R.C.Z.Y.
Pantera
Jones
Współcześnie, po śmierci T’Chaki, jego syn T’Challa powraca do Wakandy, by objąć tron. On i Okoye, przywódczyni Dora Milaje, przerywają tajną misję byłej
sezon 5
(2018) sezon 2
ukochanej T’Challi, Nakii, aby mogła ona uczestniczyć w ceremonii koronacyjnej T’Challi razem z jego matką Ramondą i młodszą siostrą Shuri. Podczas (2017–2018) (2018)
ceremonii M’Baku, przywódca plemienia Jabari, wyzywa na pojedynek T’Challę o koronę w rytualnej walce. T’Challa pokonuje go i przekonuje, by ustąpił,
zamiast zginąć[3]. Wydarzenia
Kapitan Czarna Avengers:
Kiedy Klaue i jego wspólnik Erik Stevens kradną artefakt Wakandy znajdujący się w londyńskim muzeum, W’Kabi, przyjaciel T’Challi i mąż Okoye, namawia Ameryka: Pantera
Wojna bez
go, aby przyprowadził Klaue’a żywego. T’Challa, Okoye i Nakia wyruszają do Pusan w Korei Południowej, gdzie Klaue planuje sprzedać artefakt agentowi Wojna (2018) granic
CIA Everettowi K. Rossowi. Kiedy rozpoczyna się walka, Klaue próbuje uciec, ale zostaje schwytany przez T'Challę, który niechętnie oddaje go w ręce Rossa. bohaterów
(2018)
Klaue informuje Rossa, że międzynarodowy wizerunek Wakandy jest przykrywką dla zaawansowanej technologicznie cywilizacji. Erik atakuje i wyciąga (2016)
Klaue’a z aresztu, a Ross zostaje poważnie ranny, chroniąc Nakię. Zamiast ścigać Klaue’a T’Challa zabiera Rossa do Wakandy, gdzie ich technologia może go Seria Czarna Pantera
uratować[3].
– Czarna Czarna
Kiedy Shuri leczy Rossa, T’Challa pozyskuje od Zuriego informacje na temat N’Jobu. Zuri wyjaśnia, że N’Jobu planował udostępnić technologię Wakandy Pantera
Pantera:
(2018) Wakanda w
ludziom pochodzenia afrykańskiego na całym świecie, by pomóc im pokonać swoich ciemięzców. Kiedy T’Chaka chciał aresztować N’Jobu, ten zaatakował
moim sercu
Zuriego i zmusił brata do zabicia go. T’Chaka nakazał Zuriemu kłamać, że N’Jobu zniknął, i pozostawił syna N’Jobu w Stanach Zjednoczonych. Chłopiec, (2022)
imieniem Stevens, wyrósł na amerykańskiego żołnierza tajnych operacji, który działa pod pseudonimem „Killmonger”. W tym czasie Killmonger zabija Klaue’a
i zabiera jego ciało do Wakandy. Zostaje postawiony przed starszyzną plemienia, gdzie ujawnia swoją tożsamość jako N’Jadaka i pretenduje do tronu.
Killmonger wyzywa T’Challę na rytualną walkę, podczas której zabija Zuriego, pokonuje T’Challę i zrzuca go z wodospadu na domniemaną śmierć. Killmonger połyka ziele w kształcie serca, a resztę
każe spalić. Nakii udaje się jedno ocalić. Killmonger, wspierany przez W’Kabiego i jego armię, przygotowuje się do dystrybucji broni agentom na całym świecie[3].
Nakia, Shuri, Ramonda i Ross uciekają do plemienia Jabari, które proszą o pomoc. Okazuje się, że znajduje się tam nieprzytomny T’Challa, uratowany przez Jabari w zamian za oszczędzenie życia
M’Baku. Uzdrowiony ziołem od Nakii, T'Challa powraca, aby walczyć z Killmongerem, który założył własny kostium Czarnej Pantery. W’Kabi i jego armia walczą z Shuri, Nakią i Dora Milaje. W tym
czasie Ross zdalnie steruje odrzutowcem i zestrzeliwuje samoloty z bronią. M’Baku i Jabari przybywają na miejsce, aby wspomóc T’Challę. Po konfrontacji z Okoye W’Kabi i jego armia ustępują.
Podczas walki w kopalni vibranium T’Challa niszczy kostium Killmongera i ciężko go rani. Killmonger odmawia uzdrowienia, chcąc umrzeć jako wolny człowiek[3].
T’Challa zakłada centrum pomocy w budynku, w którym mieszkał i zmarł N’Jobu prowadzone przez Nakię i Shuri. W scenie pomiędzy napisami T’Challa ujawnia przed ONZ prawdę o Wakandzie. W
scenie po napisach Shuri pomaga Bucky’emu Barnesowi w wyzdrowieniu[3].
Obsada
Chadwick Boseman jako T’Challa / Czarna Pantera, władca afrykańskiego królestwa, Wakandy, oraz jego strażnik „Czarna
Pantera”[5]. Ashton Tyler zagrał T’Challę jako dziecko[6]. Polski dubbing[4]
Michael B. Jordan jako N’Jadaka / Erik „Killmonger” Stevens, syn N’Jobu oraz tajny żołnierz armii amerykańskiej, który szuka • Kamil Kula jako T’Challa / Czarna Pantera
zemsty po śmierci ojca i pragnie przejąć tron Wakandy[7]. Seth Carr zagrał Erika Stevensa jako dziecko[6]. • Sebastian Fabijański jako Erik „Killmonger” Stevens
• Marta Wągrocka jako Nakia
Lupita Nyong’o jako Nakia, była dziewczyna T’Challi, pracująca dla wywiadu Wakandy, która pochodzi z plemienia Rzecznego[7]. • Monika Węgiel-Jarocińska jako Okoye
• Waldemar Barwiński jako Everett K. Ross
Danai Gurira jako Okoye, dowódczyni Dora Milaje, straży T’Challi. Jest tradycjonalistką i wywodzi się z plemienia Strażników[7]. • Tomasz Schuchardt jako W’Kabi
Martin Freeman jako Everett K. Ross, członek CIA i były członek grupy ds. wspólnego zwalczania terroryzmu[2][8]. • Agnieszka Kościelniak jako Shuri
• Paweł Peterman jako M’Baku
Daniel Kaluuya jako W’Kabi, powiernik T’Challi oraz jego przyjaciel; dowódca plemienia Strażników służącego jako pierwsza linia • Danuta Stenka jako Ramonda
obrony Wakandy[9]. • Szymon Kuśmider jako Zuri
• Przemysław Bluszcz jako Ulysses Klaue

Letitia Wright jako Shuri, szesnastoletnia księżniczka Wakandy i siostra T’Challi, rozwijająca supernowoczesne technologie ich
kraju[10][11].
Winston Duke jako M’Baku, przywódca górskiego plemienia Jabari, sprzeciwiający się objęciu tronu przez T’Challę[12].
Angela Bassett jako Ramonda, matka T’Challi i Shuri, wdowa po T’Chace[13].
Forest Whitaker jako Zuri, członek starszyzny Wakandy i opiekun ziela w kształcie serca, które daje siłę Czarnej Panterze[9]. Denzel Whitaker zagrał młodszego Zuriego, który
posługiwał się imieniem James[6].
Andy Serkis jako Ulysses Klaue, handlarz bronią na czarnym rynku i przemytnik, który sprzymierzył się z Killmongerem[2][12].
W filmie ponadto wystąpili: John Kani jako T’Chaka, ojciec T’Challi[14]; jego syn, Atandwa Kani, jako młodszy T’Chaka[15]; Sterling K. Brown jako N’Jobu, jego brat i ojciec Killmongera[16];
Nabiyah Be jako Linda, współpracowniczka Killmongera i Klaue’a[17].
Członkinie Dora Milaje zagrały: Florence Kasumba jako Ayo[9], Sydelle Noel jako Xoliswa[18], Janeshia Adams-Ginyard jako Nomble, Zola Williams jako Yama[19] oraz Marija Abney, Maria
Hippolyte, Marie Mouroum, Jénel Stevens, Christine Hollingsworth i Shaunette Renée Wilson[6]. Natomiast starszyznę Wakandy zagrali: Isaach de Bankolé z plemienia Rzecznego, Connie Chiume z
plemienia Górników, Dorothy Steel z plemienia Kupców oraz Danny Sapani z plemienia Strażników[6].
W rolach cameo pojawili się: Stan Lee, twórca komiksów Marvel Comics, jako stały bywalec kasyna[15] oraz w scenie po napisach Sebastian Stan jako Bucky Barnes[20].
Chadwick Michael B. Jordan
Lupita Nyong’o
Danai Gurira
Martin Freeman
Daniel Kaluuya
Boseman
(N’Jadaka / Erik (Nakia) (Okoye) (Everett K. Ross) (W’Kabi)
(T’Challa / „Killmonger”
Czarna Pantera) Stevens)
Letitia Wright
Winston Duke
Angela Bassett
Forest Whitaker
Andy Serkis
John Kani
(Shuri) (M’Baku) (Ramonda) (Zuri) (Ulysses Klaue) (T’Chaka)
Produkcja
Rozwój projektu
W 1992 roku Wesley Snipes wyraził zainteresowanie występem w roli Czarnej Pantery i rozpoczął prace nad filmem. W 1993 roku, po zdjęciach do filmu Człowiek
demolka, Snipes potwierdził swój udział w filmie. W styczniu 1994 roku rozpoczął rozmowy z Columbia Pictures w tej sprawie, a w marcu w projekt zaangażował się
Stan Lee. W 1997 roku Black Panther został ogłoszony jako jeden z filmów na podstawie Marvel Comics. W marcu 1998 roku Joe Quesada i Jimmy Palmiotti zostali
zatrudnieni do pracy nad filmem. W sierpniu 1999 roku potwierdzono, że Snipes zagra tytułową rolę i będzie producentem filmu. W 2000 roku Marvel Studios podpisał
umowę z Artisan Entertainment dotyczącą dystrybucji i finansowania filmu[21]. W 2004 roku reżyser David S. Goyer stwierdził jednak, że Snipes nie powinien grać
kolejnego superbohatera po wystąpieniu w serii Blade[22]. We wrześniu 2005 roku za pośrednictwem Marvel Studios Avi Arad ogłosił, że Black Panther jest jednym z
dziesięciu filmów produkowanych przez studio i dystrybuowanych przez Paramount Pictures[23].
W styczniu 2011 roku Mark Bailey otrzymał zadanie napisania scenariusza do filmu[24]. W październiku Kevin Feige, szef Marvel Studios, potwierdził, że film
zostanie wyprodukowany[25]. Film został zapowiedziany podczas wydarzenia MarvelEvent, które odbyło się 28 października 2014 roku, gdzie przedstawiono skład
filmów III Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Amerykańska data premiery filmu została wyznaczona na 3 listopada 2017 roku[5]. W lutym 2015 roku, po
ogłoszeniu współpracy Marvel Studios z Sony Pictures nad filmem Spider-Man: Homecoming i włączeniu postaci do MCU[26], została jednak przesunięta na 6 lipca
2018 roku[27]. W październiku zmieniono ją na 16 lutego 2018 roku w związku z dodaniem filmu Ant-Man i Osa do III Fazy[28]. W grudniu poinformowano, że Ryan
Coogler prowadzi rozmowy dotyczące objęcia stanowiska reżysera, a Joe Robert Cole pracuje nad scenariuszem[29]. Negocjacje te dotyczyły między innymi zgody Ryan Coogler, reżyser filmu
studia na zaangażowanie w projekt zaufanych współpracowników Cooglera: Cole’a, kompozytora Ludwiga Göranssona i operator filmowej Rachel Morrison[30]. W
styczniu 2016 roku potwierdzono, że Coogler będzie odpowiadać za reżyserię filmu[31]. W kwietniu ujawniono, że będzie on również współtwórcą scenariusza[32].
Język
W filmie mieszkańcy Wakandy posługują się językiem xhosa. John Kani, odtwórca roli T’Chaki, zaproponował braciom Russo, by wykorzystać ten język w dialogach pomiędzy jego postacią a T’Challą
podczas zdjęć do filmu Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów (2016). Pomysł ten spodobał się reżyserom i producentom filmu, a Kani nauczył Chadwicka Bosemana jego kwestii w tym języku. Język
xhosa stał się priorytetem dla Ryana Cooglera podczas prac nad Czarną Panterą. Aktorzy mieli zapewnionych trenerów dialektów, wśród nich znaleźli się Kani oraz jego syn Atandwa[33]. Xhosa
używany jest w filmie w sytuacjach sentymentalnych i rodzinnych, dla celów plemiennych i rytualnych oraz w celu zapewnienia prywatności[34].
Marvel Studios planowało, by Wakandianie mówiący po angielsku posługiwali się akcentem brytyjskim lub amerykańskim ze względu na obawę, że widzowie nie zrozumieją dialogów. Boseman
natomiast zaczął namawiać producentów studia, aby posługiwać się akcentem afrykańskim tak, aby wyglądało to realistycznie. Aktor uzasadnił swoją opinię tym, że wykorzystanie akcentu brytyjskiego
lub amerykańskiego może sugerować nieprawdziwą informację, że Wakanda została skolonizowana. Studio ostatecznie zgodziło się z jego argumentacją. Aktorzy pracowali nad akcentem również z
trenerami dialektu[35].
Casting
W październiku 2014 roku poinformowano, że Chadwick Boseman zagra tytułową rolę[5]. W maju 2016 roku ujawniono, że Lupita Nyong’o negocjuje rolę w filmie[36], a Michael B. Jordan dołączył do
obsady[37]. W tym samym miesiącu poinformowano, że do obsady dołączyli Andy Serkis jako Ulysses Klaue i Martin Freeman jako Everett K. Ross oraz potwierdzono udział Nyong’o[8]. W lipcu
ujawniono, że Jordan zagra Erika Killmongera, a Nyong’o wcieli się w Nakię[7]. Poinformowano wtedy również, że Danai Gurira wystąpi jako Okoye[7]. W październiku do obsady dołączyli: Florence
Kasumba jako Ayo, Winston Duke jako M’Baku, Daniel Kaluuya jako W’Kabi, Forest Whitaker jako Zuri[9] oraz Letitia Wright[10], a w listopadzie poinformowano, że Angela Bassett zagra
Ramondę[13].
W styczniu 2017 roku poinformowano, że Sterling K. Brown zagra N’Jobu[16]. W tym samym miesiącu ujawniono, że John Kani powróci jako T’Chaka i w filmie wystąpi również jego syn Atandwa
Kani[14]. W marcu wyjawiono, że Wright zagra Shuri[11]. W czerwcu poinformowano, że w filmie wystąpią również: Nabiyah Be[17] jako Linda oraz Isaach de Bankolé[38] i Sydelle Noel[39].
Scenografia i kostiumy
Istotne dla twórców filmu było zakorzenienie scenografii i kostiumów w rzeczywistych kulturach Afryki, a filmowcy konsultowali się z ekspertami od regionu kontynentu, w którym miałaby znajdować
się Wakanda[40]. Ryan Coogler inspirował się południowoafrykańskim krajem Lesotho[41]. Coogler porównał rzadkość vibranium istniejącego tylko w Wakandzie do prawdziwego koltanu, który można
znaleźć głównie w Kongo[42]. Chciał, aby Wakanda była krajem z wieloma odrębnymi plemionami, i w tym celu stworzył księgę projektu, w której szczegółowo opisał każde plemię, aby pokierować
procesem projektowania. Dużo uwagi poświęcono stworzeniu futurystycznego wyglądu, który nie wyglądałby jednak rodem z innej planety[43]. Wykorzystano również niektóre z oryginalnych
komiksowych projektów Jacka Kirby’ego[44].
Scenografka Hannah Beachler chciała złożyć hołd komiksowej wizji Wakandy, ale musiała uzupełnić ją o badania skoncentrowane na Afryce Subsaharyjskiej, czerpiąc inspirację z Ugandy, Rwandy,
Burundi, Kongo i Etiopii[45], projektów Zahy Hadid[43] oraz przedkolonizacyjnej architektury historycznego Imperium Mali i miasta Timbuktu[46]. Beachler przyjrzała się architekturze istniejących
plemion, a następnie próbowała rozwijać technologię w naturalny sposób, tak aby pokazać, że Wakanda nie została skolonizowana[45]. Historyczne lokalizacje w filmie, takie jak Wodospad Wojownika,
Miasto Umarłych i Sala Królów, zostały zestawione z bardziej nowoczesnym afro-punkowym stylem stolicy Wakandy, Złotym Miastem[43]. Tradycyjne chaty zostały wkomponowane w szczyty
wieżowców Wakandy, które inspirowane były wyglądem gór w kanionie rzeki Blyde[45]. Beachler stworzyła zróżnicowaną architekturę dla każdego z plemion Wakandy, dla plemienia Granicznego
inspiracją było Lesotho. Początkowo Gorilla City, miasto plemienia Jabari, znajdowało się w lesie deszczowym, jednak Coogler zasugerował, aby umieścić je na górze pokrytej śniegiem[43]. Pismo
Wakandy zostało oparte na starym języku nigeryjskim. Beachler konsultowała się z ekspertami w dziedzinie górnictwa i metalurgii przy tworzeniu kopalni vibranium[6]. Chciała, aby futurystyczne
elementy w filmie były spójne z projekcjami tego, jak może wyglądać technologia świata rzeczywistego za 25 lub 30 lat, na przykład technologia kolei magnetycznej i poduszkowców stosowanych w
pojazdach[43].
Znaczna część scenografii, w tym warsztat Shuri i Sala Królów, została zbudowana w studiu w Atlancie. Pomieszczenie Rady Plemiennej zostało zbudowane ze szklaną podłogą, przez którą widać stare
ruiny. Zewnętrzny plan Wodospadu Wojownika został wzniesiony na obrzeżach Atlanty, z inspiracji kanionem Oribi Gorge. Plan ten miał 11 metrów wysokości i składał się z basenu o głębokości 1,8
metra oraz ścian klifu o wysokości 9,1 metra, które zaprojektowano tak, aby można je było wydłużyć przy wykorzystaniu efektów specjalnych do 30 metrów. Szkielet klifów został ręcznie wyrzeźbiony
ze styropianu przemysłowego, z wbudowanym systemem tuneli, aby umożliwić wspinanie się na różne obszary klifów. Rama została następnie pokryta pianką, która została wyrzeźbiona tak, aby
pasowała do skał znalezionych w Oribi Gorge. Basen napełniono sześcioma dużymi pompami, tak aby nad półką na dole stworzyć wodospad. Podstawa basenu została wykonana z wyściółki, aby można
było bezpiecznie wykonywać akrobacje na planie, ale zaprojektowana tak, aby wyglądała jak skała i miała wystarczającą przyczepność, aby aktorzy nie przewrócili się w wodzie. Budowa planu zajęła
cztery miesiące, a prace zdjęciowe trwały na nim dwa tygodnie[6].
Ruth E. Carter, która stworzyła kostiumy do filmu, w swoich projektach nawiązała do strojów ludów Afryki, takich jak: Himba, Soto[47], Masajowie, Dogonowie, Tuaregowie, Turkana, Xhosa, Zulusi,
Surma i Dinkowie. Inspirowała się również pracami japońskiej projektantki mody Issey Miyake, francuskiego projektanta mody Yvesa Saint Laurenta i amerykańskiej projektantki mody Donny
Karan[48]. Natomiast Winnie Mandela była inspiracją dla Carter przy tworzeniu kostiumów dla Angeli Bassett[48][43]. Wygląd strojów Dora Milaje opierał się głównie na czerwieni, aby odzwierciedlić
różne kultury afrykańskie. Zawierały one wyszywane koralikami talizmany, przekazywane z matki na córkę[43]. Były w 80 procentach wzorowane na Masajach, w pięciu procentach – na samurajach, w
pięciu procentach – na ninjach oraz w pięciu procentach – na mieszkańcach Ifugao z Filipin. Opaska na ramię i pierścienie na szyi nawiązywały do ludu Ndebele. Okoye jako generał nosi złote obrączki i
pierścienie, a pozostałe Dora Milaje mają srebrne[49]. Kostium dla T’Challi stworzony został z myślą jego roli króla oraz zwierzchnika wojska. Carter wykorzystała tutaj połączenie materiału kente z
butami wojskowymi[43]. Kostiumolog użyła odrębnych kolorów i wzorów dla każdego z plemion Wakandy, takich jak zielony z muszlami dla Plemienia Rzecznego, niebieski z drewnem dla Plemienia
Granicznego, czarny z królewską purpurą dla Czarnej Pantery i Pałacu Królewskiego[43][49], śliwkowy i fiolet dla Plemienia Kupców oraz ochra dla Plemienia Górniczego[49]. Trzy na pięć osób w
Wakandzie chodzi boso, a Wakandianie noszą zwyczajne ubrania poza granicami kraju[43]. W sumie Carter stworzyła 700 kostiumów do filmu, współpracując z zespołem ilustratorów, projektantów,
wytwórców form, farbiarzy tkanin i jubilerów[48].
Odpowiedzialna za fryzury do filmu Camille Friend w swoich projektach nawiązała do tradycyjnej afrykańskiej sztuki, tkanin, włosów i tekstur oraz do współczesnego naturalnego ruchu włosów. Friend
zaprojektowała fryzury każdego plemienia tak, aby miało własną, rozpoznawalną estetykę. Przykładowo fryzury Jabari bazują na prostych i czystych liniach uzupełnionych o detale w barwach
wojennych, inspirowane senegalskimi wojownikami[49].
Zdjęcia i postprodukcja
Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 15 stycznia 2017 roku[50] w EUE/Screen Gems Studios w Atlancie[51], pod tytułem roboczym Motherland[52]. Sceny zostały również nakręcone w dzielnicy Atlanty,
Sweet Auburn, która posłużyła jako Oakland; High Museum of Art, które zostało wykorzystane zamiast muzeum w Londynie; w Atlanta City Hall, które posłużyło jako budynek Organizacji Narodów
Zjednoczonych i w Pinewood Studios Atlanta[51]. Retrospekcje z lat dziewięćdziesiątych zostały nakręcone w Oakland[53]. Od 17 do 27 marca zdjęcia zrealizowano w Pusanie w Korei Południowej,
gdzie nakręcono scenę pościgu oraz sceny na Jagalchi Fish Market, na plaży Gwangalli, moście Gwangandaegyo i w dzielnicy Marine City[2][54][55][56]. Zdjęcia nakręcono również w górach Ruwenzori
i Parku Narodowym Bwindi w Ugandzie[57]. Prace na planie zakończyły się 19 kwietnia[30]. Za zdjęcia odpowiadała Rachel Morrison. Scenografią zajęła się Hannah Beachler, a kostiumy
zaprojektowała Ruth E. Carter[2]. Ponadto John Marzano zrealizował zdjęcia lokacyjne w Południowej Afryce, Zambii, Ugandzie i Korei Południowej[58].
Montażem zajęli się Michael P. Shawver i Debbie Berman[59]. Początkowo zamiast Berman miała pracować przy filmie Claudia Castello[2]. Efekty specjale zostały stworzone przez studia produkcyjne:
Industrial Light & Magic, Scanline VFX, DNEG, Luma Pictures, Mammal Studios, Method Studios, Perception, Rise FX, Torm Studios, Trixter, Cantina Creative, Lola VFX, Capital T, Exceptional
Minds, Technicolor VFX, Rodeo FX, Imageloom VFX, Anibrain, Method Pune, Bot VFX, Pixstone Images, Futureworks, Vertigo Visual, FX3X, Yannix, Digital Domain i The Third Floor[60][6], a
odpowiadali za nie Dan Sudick i Geoffrey Baumann[2].
Industrial Light & Magic odpowiadało między innymi za stworzenie miejskiego wyglądu Wakandy projektując około 60 tysięcy budynków oraz sceny snów. Method Studios zajęło się naturalnym
środowiskiem Wakandy, kopalnią vibranium i laboratorium Shuri. Pracowali również nad wygenerowanymi cyfrowo postaciami, stworzyli pojazdy i uzbrojenie oraz kostiumy Czarnej Pantery i
Killmongera[58]. Luma Pictures odpowiadało za sceny w kasynie i pościg w Pusanie. Scanline VFX zajęło się cyfrowym usunięciem lewej ręki u Andy’ego Serkisa oraz sceną w muzeum i sekwencjami
nad wodospadami[61]. Rise FX przygotowało sceny odbywające się na terenie plemienia Jabari. Trixter zajęło się scenami w Oakland i walką w Nigerii. DNEG odpowiadało za finałową walkę pomiędzy
Czarną Panterą a Killmongerem w kopalni vibranium[62].
Muzyka
W kwietniu 2017 roku poinformowano, że Ludwig Göransson został zatrudniony do skomponowania muzyki do filmu[30]. Göransson pojechał na miesiąc do Senegalu, gdzie towarzyszył przez tydzień
Baabaie Maalowi podczas trasy koncertowej. Później poświęcił kilka tygodni nagrywaniu lokalnych muzyków, aby mieć podstawy do napisania ścieżki dźwiękowej. Po Senegalu pojechał do
Południowej Afryki, gdzie w International Library of African Music przesłuchał tysiące nagrań rdzennej muzyki[63][64]. Göransson nagrał część elementów ścieżki dźwiękowej w Senegalu w studiu
Baaba Maala[64]. Reszta muzyki została nagrana w Abbey Road Studios w Londynie przy udziale 92-osobowej orkiestry i 40-osobowego chóru[65] pod kierownictwem Göranssona i Johna Ashtona
Thomasa[66]. Nagrania rozpoczęły się w październiku, a zakończyły w grudniu 2017 roku. Chór wykonywał swoje partie w języku xhosa[65].
Kendrick Lamar zasugerował, że jest zaangażowany w pracę przy filmie w grudniu 2017 roku wydając swój singel „Love” z klapsem informującym „B. Panther soundtrack coming soon”[67]. W lutym
2018 roku Ryan Coogler ujawnił, że rozmawiał z Lamarem kilka lat wcześniej na temat współpracy nad jednym ze swoich przyszłych projektów. Reżyser spotkał się z muzykiem, kiedy ten zakończył
pracę nad albumem DAMN. i pokazał mu fragmenty filmu. Marvel Studios również wsparło pomysł zaangażowania Lamara[68].
Album z muzyką Göranssona, zatytułowany Black Panther Original Score, został wydany cyfrowo 16 lutego 2018 roku przez Hollywood Records[69]. Album koncepcyjny, Black Panther: The Album,
którego producentem i kompozytorem był Lamar, wydano 9 lutego tego samego roku przez Interscope Records[70]. Wydanie albumu Lemara poprzedziły trzy single: „All the Stars” z gościnnym
udziałem piosenkarki SZA pojawił się 4 stycznia wraz z teledyskiem[71]; 11 stycznia wydano „King’s Dead” w wykonaniu Lamara oraz Jaya Rocka, Future’a i Jamesa Blake’a, również z
wideoklipem[72]; natomiast 2 lutego pojawił się utwór „Pray for Me” nagrany wspólnie z zespołem The Weeknd[73]. Album z remiksami utworów Göranssona, Black Panther: Wakanda Remixed, został
wydany 16 sierpnia przez Hollywood Records[74].
2018 Black Panther Original Score [pokaż]

2018 Black Panther: The Album [pokaż]
Promocja
23 lipca 2016 roku Ryan Coogler, Lupita Nyong’o, Michael B. Jordan, Danai Gurira i Chadwick Boseman pojawili się podczas panelu Marvel
Studios na San Diego Comic-Conie[7]. Pierwszy zwiastun do filmu został pokazany 9 czerwca 2017 roku podczas Finałów NBA[75]. W ciągu 24
godzin został on obejrzany 89 milionów razy[76]. W lipcu 2017, podczas D23 Expo i San Diego Comic-Conu zaprezentowano rekwizyty i
kostiumy z filmu[77][78]. Podczas konwentu w San Diego odbył się również panel studia, gdzie pojawili się Coogler, Boseman, Nyong’o, Jordan,
Gurira, Daniel Kaluuya, Forest Whitaker, Letitia Wright i Andy Serkis. Wtedy też zaprezentowano fragmenty filmu[79]. 16 października 2017
roku zaprezentowano ostateczny zwiastun filmu[80].
Studio nawiązało partnerstwo z firmą Lexus, a model Lexus LC 2018 pojawił się w filmie. W ramach tego partnerstwa została wydana także
powieść graficzna, zatytułowana Black Panther: Soul of a Machine, ze scenariuszem Fabiana Niciezy, Geoffreya Thorne’a i Chucka Browna oraz
z ilustracjami Scotta Wilsona i Szymona Kudranskiego. W powieści tej Czarna Pantera pokonuje przestępcę z pomocą samochodu Lexus LC
500[81]. Również podczas Super Bowl LII została wyemitowana reklama tego samochodu, w której wystąpili Boseman, Gurira i Wright[82].
Pozostałymi partnerami promocyjnymi filmu były firmy Clarks[83], PepsiCo, Unilever, Brisk, Lancôme i Synchrony Financial[84]. Obsada podczas San Diego Comic-Con 2016
Komiksy powiązane
18 października i 15 listopada 2017 roku Marvel Comics wydało dwuzeszytowy komiks powiązany Black Panther Prelude, za którego scenariusz odpowiadał Will Corona Pilgrim, a za rysunki
Annapaola Martello[85].
Kampanie społeczne
Na początku stycznia 2018 roku filantrop Frederick Joseph rozpoczął kampanię na GoFundMe, aby zebrać pieniądze dla dzieci z Boys & Girls Club w Harlemie, aby mogły zobaczyć Czarną Panterę.
Joseph stwierdził, że film jest „rzadką okazją” dla niedocenianych dzieci kolorowych, aby zobaczyć „czarnoskórego głównego […] bohatera komiksu” na ekranie[86]. Joseph razem z Chadwickiem
Bosemanem pojawił się w The Ellen DeGeneres Show, aby promować kampanię[87]. Dzięki temu akcja ta przekroczyła swój cel, zbierając ponad 45 tysięcy dolarów, i pozwoliła na sfinansowanie innych
programów dla dzieci w Harlemie[88]. Joseph zainicjował „Black Panther Challenge”, w którym zachęcał innych do tworzenia podobnych kampanii dla swoich lokalnych społeczności[87]. GoFundMe
uruchomiło scentralizowaną stronę kampanii[89], która stałą się największą akcją dla imprezy rozrywkowej w historii serwisu, przynosząc ponad 400 tysięcy dolarów z 400 kampanii na świecie[84]. W
kampanię zaangażowali się między innymi: Ellen DeGeneres, Snoop Dogg, Chelsea Clinton, Viola Davis[87], J.J. Abrams i Jade Anouka[88].
Wydanie
Światowa premiera filmu Czarna Pantera miała miejsce 29 stycznia 2018 roku w Los Angeles. Podczas wydarzenia uczestniczyła obsada i produkcja filmu oraz zaproszeni specjalni goście. Premierze
tej towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych[90].
Film zadebiutował dla szerszej publiczności 13 lutego w Wielkiej Brytanii, Tajwanie i Hongkongu. Następnego dnia pojawił się między innymi we Francji, Włoszech, Belgii, Holandii, Korei
Południowej, Norwegii, Szwecji, Malezji, Indonezji, Singapurze[91] i Polsce[80]. W kinach w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i większości pozostałych rynków zadebiutował 16 lutego[28]. W Rosji
pojawił się 22 lutego, w Japonii zadebiutował 1 marca, a w Chinach dostępny był od 9 marca[91].
Początkowo amerykańska data premiery zapowiedziana była na 3 listopada 2017 roku[5]. Później dwukrotnie ją przesuwano, początkowo na 6 lipca 2018 roku, po ogłoszeniu współpracy Marvel Studios
z Sony Pictures i zapowiedzi Spider-Man: Homecoming[27]. Następnie na 16 lutego, po zapowiedzi filmu Ant-Man i Osa[28].
Film został wydany cyfrowo w Stanach Zjednoczonych 8 maja 2018 roku przez Walt Disney Studios Home Entertainment, a 15 maja tego samego roku na nośnikach DVD i Blu-ray[92]. W Polsce ukazał
się 20 czerwca tego samego roku nakładem wydawnictwa Galapagos[93].
11 listopada 2019 roku został wydany również w 14-dyskowej wersji kolekcjonerskiej Marvel Cinematic Universe: Phase Three Collection – Part 2, która zawiera 6 filmów kończących Fazę Trzecią[94],
a 15 listopada tego samego roku w specjalnej wersji zawierającej 23 filmy franczyzy tworzące The Infinity Saga[95].
Odbiór
Box office
Czarna Pantera, przy budżecie wynoszącym 200 milionów dolarów[96], w pierwszym tygodniu wyświetlania zarobiła na świecie ponad 400 milionów dolarów[97], z czego ponad 240 milionów w
Stanach Zjednoczonych i Kanadzie[84]. Łączny przychód z biletów na świecie osiągnął prawie 1,35 miliarda dolarów, z czego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie zarobił ponad 700 milionów[97].
Według badania przeprowadzonego przez PostTrak w weekend otwarcia filmu w Stanach Zjednoczonych 37% widzów stanowili Afroamerykanie – w porównaniu do 35% widzów rasy białej, 18%
Latynosów i 5% Azjatów[84]. Była to najbardziej zróżnicowana publiczność dla filmu o superbohaterach w historii, ponieważ Afroamerykanie stanowią na ogół 15% widowni[98]. W drugi weekend dane
demograficzne składały się w 37% z rasy białej, 33% z Afroamerykanów, 18% z Latynosów i 7% z Azjatów[99].
Film w weekend otwarcia uzyskał kilka rekordów w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie: najlepszy weekend otwarcia w lutym, najlepszy weekend otwarcia w sezonie zimowym, najlepszy weekend
otwarcia razem z amerykańskim Dniem Prezydenta i najwyższe wpływy z czwartkowych pokazów przedpremierowych. Poprzednio rekordy te należały do filmu Deadpool z 2016 roku. Film uzyskał
również najwyższe wpływy z poniedziałku, pobijając rekord należący wcześniej do filmu Gwiezdne wojny: Przebudzenie Mocy z 2015 roku. Czarna Pantera uzyskała też drugie miejsce podczas
czterodniowego otwarcia, plasując się zaraz za Przebudzeniem Mocy. Jest też drugim filmem Filmowe Uniwersum Marvela z najwyższym wynikiem trzydniowego otwarcia, zaraz za filmem Avengers z
2012 roku[84][100].
W grudniu 2017 roku prognozowano, że film zarobi w weekend otwarcia w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie w granicach 80-90 milionów dolarów[101]. Pod koniec stycznia 2018 roku liczby te
wzrosły do 120 milionów[102], a na początku lutego szacowano je nawet na 170 milionów[91]. Inne studia prognozowały wynik pomiędzy 180 a 200 milionów dolarów, a Disney w granicach 150
milionów[103]. Na początku lutego prognozowano całkowity dochód ze Stanów Zjednoczonych i Kanady na kwotę w granicach 400 milionów dolarów[104].
Do największych rynków należały: Wielka Brytania (70,6 miliona), Chiny (65,1 miliona), Korea Południowa (42,9 miliona), Brazylia (36,9 miliona), Francja (33,1 miliona), Australia (31,9 miliona) i
Meksyk (28,3 miliona). W Polsce w weekend otwarcia film zarobił prawie 1,3 miliona dolarów, a w sumie ponad 3,6 miliona[97].
Miesiąc po premierze Czarna Pantera stała się najbardziej dochodowym filmem w krajach Afryki Subsaharyjskiej. W Południowej Afryce i w sąsiadujących państwach film zarobił prawie 6,5 miliona
dolarów, kolejny milion uzyskał w Kenii, Ugandzie, Tanzanii i Rwandzie. Natomiast w Nigerii, Ghanie i Liberii zarobił po miesiącu 1,77 miliona[105].
Krytyka w mediach
Film spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 96% z 517 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 8,3 na 10[106]. Na
portalu Metacritic średnia ważona ocen z 55 recenzji wyniosła 88 punktów na 100[107]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach
Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A+ w skali od F do A+. W badaniu przeprowadzonym przez konkurencyjny PostTrak 95% widowni przyznała pozytywną ocenę, 88% publiczności
„zdecydowanie poleca” film, a jedna trzecia planuje obejrzeć film ponownie[84].
Todd McCarthy z „The Hollywood Reporter” napisał: „Wszyscy aktorzy wypadają świetnie. Boseman w szczególności wypada dobrze, ale jest też w filmie sporo graczy wspierających, którzy kradną
każdą scenę, jak tylko mogą, i robią to szczególnie imponujący fizycznością Jordan, promienna Nyong’o, a zwłaszcza Wright, która daje w każdej scenie dodatkowego kopa i humor”[108]. Richard
Roeper z „Chicago Sun-Times” stwierdził, że jest to „jeden z najlepszych filmów o superbohaterach w tym stuleciu”[109]. Brian Truitt z „USA Today” przyznał cztery gwiazdki (najwyższą ocenę) i
uznał, że jest to najlepsza historia o genezie superbohatera produkcji Marvel Studios od czasu filmu Strażnicy Galaktyki. Truitt również wychwalał obsadę filmu, określając ją mianem „znakomitej”[110].
Również cztery gwiazdki przyznał filmowi Peter Travers z „Rolling Stone”, określając go mianem „arcydzieła kina o superbohaterach”. Napisał też, że Czarna Pantera: „triumfuje na każdym poziomie:
od scenariusza, po reżyserię, grę aktorską, scenografię, kostiumy, muzykę, czy efekty specjalne”[111]. Peter Debruge z „Variety” napisał: „Czarna Pantera celebruje dziedzictwo swojego bohatera,
jednocześnie dostarczając jedną z najbardziej atrakcyjnych jak dotąd samodzielnych części Marvela”[59]. Jimi Famurewa z „Empire Magazine” stwierdził: „Ryan Coogler wykonuje odważny zwrot z
afrykańską ekstrawagancją, która łączy w sobie intensywność, stanowi wyzwanie i jednocześnie ekscytuje”[112].
Abdi Latif Dahir z Nairobi, Yomi Kazeem z Lagosu i Lynsey Chutel z Johannesburga w recenzji dla Quartz Africa pozytywnie ocenili film. Dahir stwierdził, że nigdy nie był „bardziej dumny z bycia
czarnym i Afrykaninem. Ten film był olśniewający i niesamowity”. Kazeem podsumował: „Bardzo mi się podobało. Bardzo obrazowy i kolorowy”. Natomiast Chutel była zszokowana zachowaniem
publiczności, która przychodziła do kina w przebraniach i robiła sobie selfie na tle plakatu filmowego. Wszyscy zgodnie podkreślali duże zainteresowanie widzów oraz problemy z kupnem biletów na
seans[113].
Piotr Piskozub z portalu NaEkranie.pl napisał: „Czarna Pantera to metaforyczna podróż w stronę korzeni naszej cywilizacji, a zarazem wytrawna diagnoza współczesności. Jest tu miejsce i na mit, i na
heroiczne powinności, choć cała historia sprowadza się do odpowiedzi na pytanie: czy nosisz Wakandę w swoim sercu?”[114]. Urszula Schwarzenberg-Czerny z tygodnika „Polityka” stwierdziła, że
„Film łączy więc nawiązania do tradycji wielu kultur afrykańskich z elementami afrofuturystycznymi, a jego socjologiczne i polityczne przesłanie wzmacnia jeszcze bardzo dobry soundtrack Kendricka
Lamara, być może najważniejszego głosu we współczesnym hip hopie”[115]. Piotr Dobry z portalu Wp.pl przyznał maksymalną ocenę oraz uznał, że „Widowisko Ryana Cooglera jest dla kina
superbohaterskiego tym, czym w zeszłym roku okazało się Uciekaj! Jordana Peele’a dla horroru: znakomitym filmem gatunkowym przepuszczonym przez filtr rasy. Oba dzieła celebrują czarną
tożsamość na swój sposób i przyciągają widzów jak magnes”[116]. Natomiast Szymon Góraj z Movies Room napisał, że „Czarna Pantera samą swoją tematyką przeciera szlaki w kinie superhero, nie
jest to jednak bomba w rodzaju pierwszej części Avengers, a bardzo dobrze skrojony spektakl w oryginalnej jak na MCU konwencji. Do ideału jest dość daleko – czasem brakuje odważniejszego
podejścia, gdzie indziej znajdą się napisane po łebkach wątki”[117]. Ewa Drygalska z miesięcznika „Kino” stwierdziła, że: „Czarna Pantera jest przede wszystkim dziełem oszałamiającym wizualnie:
eklektyczną mieszanką tradycyjnej kultury wschodnioafrykańskiej z ultranowoczesną estetyką. Stanowi zarazem intrygujące połączenie czarnego mistycyzmu, animalizmu i nauki, którą określa się
mianem afrofuturyzmu”[118].
Analizy
Afrofuturyzm, postkolonializm i feminizm
Reżyser filmu Ryan Coogler w wywiadzie dla „The Independent” stwierdził, „że poglądy na Afrykę i kulturę afrykańską, niemalże jako bezpośredni wpływ kolonizacji, są często bardzo ograniczone w
czasie. Są badane tylko w określonych odstępach czasu. […] ponieważ kontynent afrykański i ludzkość na tym kontynencie są tak stare, […] to straszna krzywda dla ludzi pochodzących z tych kultur”.
Coogler podkreślił, „że odpowiedzią na to jest afrofuturyzm. Znajduje sposób na połączenie kulturowych aspektów starożytnych tradycji afrykańskich z potencjałem przyszłości. Samo patrzenie na
Afrykanów i kulturę afrykańską w tym kontekście jest odświeżające”[119]. Ricardo Guthrie z Uniwersytetu Północnej Arizony zwrócił uwagę na afrofuturystyczne fryzury i kostiumy projektu Ruth E.
Carter „tworząc afrocentryczne projekty mody, które są zarówno replikami przeszłości, jak i przebłyskami przyszłości – dotyka samych podstaw odwołania afrofuturyzmu do czerni, globalnej
przestrzenności i wzmocnionej obecności napędzanej przez techno- i etno- przyszłości. Jej projekty przedstawiają wizję afrofuturyzmu poprzez ubrania, fryzury i inne dodatki, które czerpią z istniejącej
kultury afrykańsko-diasporycznej”. Guthrie zauważył również, że w filmie pojawiają się silne postacie kobiece, które jego zdaniem przyćmiewają tytułowego bohatera granego przez Chadwicka
Bosemana oraz że „w Czarnej Panterze istnieje różnica między świadomością afrykańską i afroamerykańską a warunkami globalnymi. Była to część potrójnego konfliktu, z którym zmagają się T’Challa
i Erik Killmonger”[120]. Ruben Murray z Pomona College podkreśla, że „afrofuturyzm kojarzy się również z estetyką i kulturą, co pozwala nam zrozumieć, jak mógłby wyglądać i funkcjonować
afrykański kraj, który nigdy nie był skolonizowany. W filmie podkreśla się alternatywy dla społeczeństw patriarchalnych, szczególnie w przypadku dowództwa wojskowego Wakandy, Dora Milaje,
składającego się wyłącznie z kobiet. Struktury, w których kobiety sprawują władzę, przypominają konkretne przypadki z historii Afryki, takie jak rewolucja kierowana przez królową matkę Yaa
Asantewaa podczas wojny anglo-aszanti (dzisiejsza Ghana) w 1901 roku lub Amazonki króla Dahomeju, kobiecy pułk wojskowy, który działał w XIX wieku na terenie dzisiejszego Beninu. Królestwo
Wakandy uczestniczy w obserwowaniu ewolucji afrykańskiej tradycji w przyszłość, odkrywając kulturę, która nie została zepsuta przez zachodnie wartości”. Porównuje równouprawnienie kobiet
fikcyjnej Wakandy do współczesnych Senegalu i Rwandy, gdzie kobiety zajmują odpowiednio prawie 43% i 61% stanowisk w parlamentach tych krajów[121].
Giana M. Eckhardt z Royal Holloway, University of London podkreśla reprezentację i znaczenie kobiet w filmie: „podczas gdy król Wakandy wydaje się zawsze mężczyzną, to rolę dowódcy
wojskowego i wojowników – podobnie jak szefa laboratorium i szpiegów – pełnią kobiety, co sugeruje, że relacje między płciami są w miarę zrównoważone. Na przykład pod koniec filmu, kiedy
T’Challa i jego wojowniczki wygrywają ostateczną bitwę z Killmongerem, przegrani mężczyźni z Wakandy klęczą przed triumfującymi kobietami”. Eckhardt zauważa również, że „Film sugeruje, że
sukces Wakandy jako narodu jest związany z tym, że nigdy nie został skolonizowany przez kraj zachodni jak reszta Afryki, co wzmacnia postkolonialny argument, że to działania Zachodu ostatecznie
spowodowały, że skolonizowane regiony takie jak Afryka się nie rozwinęły”[122]. Również socjologowie Myron T. Strong i K. Sean Chaplin zwracają uwagę, że Dora Milage, „żeńska armia
wojowniczek z ogolonymi i wytatuowanymi głowami, która chroni króla Wakandy, jest uczczeniem kobiecej siły”. Strong i Chaplin przypominają, że „te obrazy odzwierciedlają aspekty historyczne,
które są często tłumione lub ignorowane”. Wskazują, że film „wyraźnie czepie inspirację ze specyficznych cech przedkolonialnej Afryki, w tym Królestwa Dahomej, gdzie królów chroniły budzące
grozę wojowniczki”[123]. Natomiast Michaela D.E. Meyer z Christopher Newport University zwróciła uwagę na pominięcie w filmie lesbijskiej orientacji komiksowej postaci Ayo i stwierdziła, że
„próba urozmaicenia wizerunku osób czarnoskórych w kulturze popularnej odbywa się kosztem utrwalania (nieumyślnie lub nie) postrzeganego związku pomiędzy czarnoskórą społecznością a
homofobią”[124].
Dwayne Wong (Omowale) piszący dla „HuffPost” postrzegał film i jego komiksowe korzenie jako poruszające „poważne kwestie polityczne dotyczące stosunków Afryki z Zachodem, które bardzo
rzadko poświęca się poważnej uwadze, na jaką zasługuje”. Doszedł do wniosku, że chociaż kraj jest fikcyjny, polityka „jest bardzo realna. Koniec kolonializmu nie oznacza końca ingerencji Zachodu w
politykę Afryki”[125]. Carlos Rosario Gonzalez z Bam! Smack! Pow! powiedział, że walka między T’Challą i Killmongerem reprezentuje zderzenie się dwóch wartości: „co to znaczy być Afrykaninem”
i „co Afryka oznacza dzisiaj dla mniejszości afroamerykańskich”. Z jego punktu widzenia Wakanda reprezentuje Afrykę bez zachodniego kolonializmu, a Killmonger pokazuje nam, że „czasami
możemy nieuchronnie stać się tym, co chcemy zniszczyć”. Gonzalez podsumowywał, że Killmonger chce wykorzystać zasoby Wakandy, aby zostać kolonizatorem Zachodu, podczas gdy
„tradycjonalizm stworzył ten sam problem, który starał się zniszczyć”[126]. Jelani Cobb z „The New Yorker” pokazał podział między Afrykanami i Afroamerykanami, który nazwał „fundamentalnym
dysonansem”. Uznał, że T’Challa i Killmonger reprezentowali „pojedynek odpowiadający pięciu wiekom afrykańskiego wyzysku z rąk Zachodu. Złoczyńcą, o ile termin ten ma zastosowanie, jest sama
historia”. Cobb dodał, że Czarna Pantera jest polityczna w wymiarze, jakim poprzednie filmy MCU nie były, ponieważ w tych „byliśmy przynajmniej pewni, gdzie linie fantazji odbiegają od
rzeczywistości [podczas gdy ten film jest osadzony] w wymyślonym kraju w Afryce, kontynencie, który zmaga się z wymyślonymi wersjami samego siebie, odkąd biali ludzie po raz pierwszy uznali go
za ciemny kontynent i przystąpili do grabieży jego mieszkańców i zasobów”[127]. Adam Serwer z „The Atlantic” sprzeciwił się twierdzeniu, że Erik Killmonger reprezentował wyzwolenie
czarnoskórych, twierdząc zamiast tego, że reprezentował on imperializm. Uznał, że zostało to podkreślone poprzez jego działania, ponieważ próby przejęcia kilku głównych miast świata przez
Killmongera obejmują między innymi Hongkong. Odkąd Chiny nie mają nad sobą białej zachodniej hegemonii wymagającej obalenia, pragnienie Killmongera, by je podbić, było motywowane jedynie
przejęciem władzy imperialnej. Serwer podsumowywał, że „Czarna Pantera nie wydaje werdyktu, że przemoc jest niedopuszczalnym narzędziem wyzwolenia czarnoskórych – wręcz przeciwnie,
właśnie w ten sposób zostaje wyzwolona Wakanda. Wydaje werdykt w sprawie imperializmu jako narzędzia wyzwolenia czarnoskórych, by pokazać, że nie sposób jest pokonać wroga jego własną
bronią”[128].
Ragi Bashonga z Uniwersytetu Oksfordzkiego zauważył, że „Przedstawienie wizji niepodległości Afryki, zerwanie z obrazami zacofania i zależności to sedno przytłaczającego sukcesu kasowego filmu.
Jednym z najbardziej znaczących osiągnięć filmu jest wysunięcie na pierwszy plan, podkreślenie oraz zakłócenie błędnej i niedostatecznej reprezentacji czarnoskórych i Afryki w kulturze popularnej.
Film jest w dużej mierze celebracją afrykańskości, czegoś, co jest aż nazbyt rzadkie. [...] Czarna Pantera dotyczy przede wszystkim Afroamerykanów zmagających się ze swoją afrykańskością lub
afrykańską osobowością, ukonstytuowaną w odniesieniu do historii, kultury, języka, płci, pochodzenia etnicznego i filozofii. Afrykanizm przejawia się poprzez przeszłość, teraźniejszość i wyobrażoną
przyszłość, które odnoszą się zarówno do inwestycji emocjonalnych, jak i wizji politycznych na kontynencie i dla ludzi z nim związanych”[129]. Patrick Gathara z „The Washington Post” stwierdził, że
film pokazuje „regresywną, neokolonialną wizję Afryki”, która zamiast „zbawczej kontrmitologii” oferuje „te same destrukcyjne mity”. Gathara podkreślił, że Afryka, która jest przedstawiana,
zasadniczo nadal na europejski wzór, jest podzielona i plemienna, z Wakandą rządzoną przez bogatą i zwaśnioną elitę, która pomimo swoich zaawansowanych zdolności technicznych nie ma możliwości
dziedziczenia poza śmiercionośną walką. Według Gathary Wakandanie „pasują do zachodnich wzorców ludzi na ciemnym kontynencie” i „pozostają tak niezwykle niewyrafinowani, że
»powracający« Amerykanin może w zasadzie wejść i przejąć kontrolę”[130]. Christopher Lebron z „Boston Review” uznał film za rasistowski, ponieważ przedstawia czarnoskórych Amerykanów, którzy
zostali pozostawieni w ubóstwie i ucisku – czego przykładem jest Killmonger – jako wciąż „spychani na najniższy szczebel polityczny” w filmie, traktowani jako zasługujący na mniejszą empatię i
mniej zdolni do uznania ich czynów za bohaterskie, niż nawet biały szpieg, Ross. Lebron uznał, że T’Challa mógł zostać pokazany jako dobry człowiek, rozumiejąc, w jaki sposób Killmonger został
dotknięty amerykańskim rasizmem i „okrucieństwem” T’Chaki, i mógł zgodzić się, że sprawiedliwość czasami wymaga przemocy jako ostateczności przeciwko uciskowi. Podsumował, że „w 2018
roku, świecie będącym domem zarówno dla ruchu Black Lives, jak i zwolenników prezydenta [Donalda Trumpa], który identyfikuje białych zwolenników supremacji jako dobrych ludzi, dostajemy film
o upodmiotowieniu czarnoskórych, w którym jedynymi odkupionymi czarnoskórymi są dostojni Afrykanie, [którzy] chronią cnotę i dobro przed zagrożeniem nie ze strony białych Amerykanów czy
Europejczyków, ale czarnoskórego Amerykanina”[131]. Jon Ivan Gill z Uniwersytetu Stanu Kalifornia podkreślił, że „Czarna Pantera nie odwołuje się do żadnego rodzaju koncepcji zachodniego
chrześcijaństwa w swojej konstrukcji lub kontraście do tego, co wielu może nazwać religią”[132].
Wpływ i znaczenie kulturowe

Wielu zastanawiało się, dlaczego Czarna Pantera tak
Jamil Smith z tygodnika „Time” uznał, że Czarna Pantera „pokazała w Hollywood, że afroamerykańskie narracje mają moc generowania
wiele znaczy dla czarnoskórej społeczności i dlaczego
zysków od wszystkich odbiorców” i podsumował film jako opór wobec „momentu kulturowej i politycznej regresji, napędzanej częściowo szkoły, kościoły i organizacje przychodzą do kin z tak
przez ruch białych natywistów […]. Jego tematy kwestionują instytucjonalną stronniczość, jego bohaterowie w niesubtelny sposób rzucają się wielką ekscytacją. Odpowiedź jest taka, że film przynosi
na ciemiężców, a jego narracja zawiera błyskotliwe perspektywy na życie i tradycję czarnoskórych”[134]. Carvell Wallace z „The New York pozytywne chwile grupie ludzi, często nie będącej w
centrum hollywoodzkich produkcji... [Socjalizacja rasowa i
Times Magazine” uznał film za decydujący moment dla Czarnej Ameryki i napisał, że w przeciwieństwie do wcześniejszych filmów o etniczna] pomaga wzmocnić tożsamość i pomaga
czarnoskórych superbohaterach Czarna Pantera „jest bardzo specyficznie i celowo przesiąknięta swoją czernią”. Ocenił, że Wakanda stała się zmniejszyć prawdopodobieństwo uwewnętrznienia się
„ziemią obiecaną” dla przyszłych pokoleń czarnoskórych Amerykanów, „rozprawiając się ze zbrodniczymi okropnościami naszej [obecnej] negatywnych stereotypów na temat czyjejś grupy
[135] etnicznej.
amerykańskiej egzystencji” . Historyk Nathan D.B. Connolly stwierdził, że Czarna Pantera jest „potężną fikcyjną analogią do
— Erlanger Turner, pracownik Wydziału Psychologii
rzeczywistych zmagań”, która nawiązuje do „500-letniej historii ludzi pochodzenia afrykańskiego, którzy wyobrażają sobie wolność, ziemię i
University of Houston–Downtown[133]
narodową autonomię”. Connolly czuł również, że film będzie traktowany kulturowo przez współczesne pokolenie jako odpowiednik Rodzynka
w słońcu (1961)[136]. Pisarz i aktywista Shaun King uznał film za kulturowy moment w historii czarnoskórych Amerykanów porównując go do
bojkotu autobusów w Montgomery przez Rosę Parks, przemówienia „I Have a Dream” Martina Luthera Kinga Jr. czy wyboru Baracka Obamy na prezydenta[137].
Dyrektor Science & Entertainment Exchange w Narodowej Akademii Nauk, Richard Loverd, uznał, że film zwiększy zainteresowanie młodych czarnoskórych Amerykanów nauką, technologią i Afryką,
podobnie jak seria Igrzyska śmierci (2012–2015) oraz film Merida Waleczna (2012) wzbudziły zainteresowanie dziewcząt łucznictwem[42]. Jamie Broadnax z Black Girl Nerds stwierdziła, że wielu
ludzi, którzy na ogół nie oglądają adaptacji komiksów, obejrzy Czarną Panterę, ponieważ „będą mogli zobaczyć swoje odbicie w taki sposób, którego po prostu nie byli w stanie zobaczyć
wcześniej”[138], zwłaszcza, że film nie ukazywał trudnych doświadczeń czarnoskórych zazwyczaj pokazywanych w tego typu filmach[135]. Napisała również, że silne postacie kobiece, takie jak Shuri,
będą inspiracją dla dziewcząt[138].Wedle Jamesa Wilta z „Canadian Dimension” „w swej istocie Czarna Pantera zawiera fundamentalnie reakcyjne rozumienie wyzwolenia czarnoskórych, które
wyraziście opowiada się za polityką szacunku, a przeciwko rewolucji”, pozwalając „białym ludziom, takim jak ja, czuć się niezwykle komfortowo podczas oglądania filmu”[139]. Russell Rickford z
Africa is a Country stwierdził, że postać Killmongera ma na celu „zdyskredytować radykalny internacjonalizm”[140]. Faisal Kutty z Middle East Eye uznał, że film ma motywy islamofobiczne, a
jedynymi islamskimi postaciami są bojownicy Boko Haram, którzy porywają kilka dziewcząt i zmuszają je do noszenia hidżabu[141].
Gil Robertson, założyciel i prezes African American Film Critics Association, określił film jako „krytycznie ważny” oraz jako „okazję do otworzenia drzwi dla innych projektów z czarnoskórymi
bohaterami”[138]. Deborah Gilboa, ekspertka ds. rozwoju dzieci, stwierdziła, że film „będzie mieć ogromny wpływ na umysły dzieci” poprzez pokazanie pozytywnych wzorców[87]. Tre Johnson z
magazynu „Rolling Stone” powiedział, że „po dziesięcioleciach prób ukazania nowoczesnego czarnego superbohatera mogliśmy w końcu dostać to, o co prosiliśmy”. Stwierdził również, że Czarna
Pantera różni się od filmów z gatunku blaxploitation z lat 70. i prób „blaxploitation-lite”, ponieważ jest „pełna szacunku, pomysłowa i potężna” i wyznacza „nowy kierunek” w przedstawianiu czarnych
superbohaterów[142].
W czerwcu 2018 roku National Museum of African American History and Culture przy Smithsonian Institution poinformowało, że zdobyło kilka rekwizytów z filmu, w tym kostium Czarnej Pantery
oraz scenariusz podpisany przez Cooglera, Feigego, Cole’a i Moore’a. Muzeum stwierdziło, że kolekcja dostarcza „pełniejszej historii kultury i tożsamości czarnoskórych”, pokazując rozwój
czarnoskórych Amerykanów w filmie, „przemysłu, który [kiedyś] ograniczył ich do płaskich, jednowymiarowych i zmarginalizowanych postaci”[143]. Walt Disney Studios we współpracy z programem
Women in Entertainment Mentorship czasopisma „The Hollywood Reporter” i jego partnerem, organizacją Big Brothers Big Sisters, stworzyło stypendium „The Black Panther Scholarship” o wartości
250 tysięcy dolarów dla Loyola Marymount University. W grudniu 2018 roku Boseman, Nyong’o i Gurira wręczyli stypendium pierwszemu beneficjentowi podczas The Hollywood Reporter’s Women
in Entertainment[144].
Nagrody i nominacje
2018
Ceremonia Kategoria Nominowani Rezultat Przypis
Billboard Music Awards Top Soundtrack Black Panther: The Album Nominacja [145]
Najlepszy zwiastun Czarna Pantera Wygrana

Najlepszy zwiastun dla filmu akcji Czarna Pantera Wygrana
Najlepszy spot telewizyjny dla filmu akcji Czarna Pantera Wygrana
Najlepsza edycja dźwięku w spocie telewizyjnym dla filmu Czarna Pantera Nominacja
Golden Trailer Awards [146][147]
Najlepsza muzyka w spocie telewizyjnym dla filmu Czarna Pantera Wygrana
Najlepszy billboard Czarna Pantera Nominacja
Najlepsza reklama radiowa / audio Czarna Pantera Nominacja
Najlepsza kampania teaserowa Czarna Pantera Nominacja
Najlepszy film Czarna Pantera Wygrana
Najlepszy aktor Wygrana
Chadwick Boseman
Najlepszy bohater Wygrana
MTV Movie & TV Awards Najlepszy czarny charakter Michael B. Jordan Wygrana [148]
Najlepsza ekranowa drużyna Chadwick Boseman, Danai Gurira, Letitia Wright, Lupita Nyong’o Nominacja
Najlepsza walka Chadwick Boseman, Winston Duke Nominacja
Najlepsza postać kradnąca sceny Letitia Wright Nominacja
Chadwick Boseman Wygrana
Michael B. Jordan Nominacja
Najlepszy aktor
Daniel Kaluuya Nominacja
Sterling K. Brown Nominacja
BET Awards Lupita Nyong’o Nominacja [149][150]
Najlepsza aktorka Letitia Wright Nominacja

Angela Bassett Nominacja
Album roku Black Panther: The Album Nominacja
Saturn Awards Najlepsza adaptacja komiksu Czarna Pantera Wygrana [151][152]
Najlepszy aktor Chadwick Boseman Nominacja

Najlepsza aktorka Lupita Nyong’o Nominacja
Najlepszy aktor drugoplanowy Michael B. Jordan Nominacja
Najlepsza aktorka drugoplanowa Danai Gurira Wygrana
Najlepszy młody aktor / aktorka Letitia Wright Nominacja
Najlepszy reżyser Ryan Coogler Wygrana
Najlepszy scenariusz Ryan Coogler, Joe Robert Cole Nominacja
Najlepsza scenografia Hannah Beachler Wygrana
Najlepszy montaż Michael P. Shawver, Claudia Castello Nominacja
Najlepsza muzyka Ludwig Göransson Nominacja
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja
Najlepsza charakteryzacja Joel Harlow, Ken Diaz Wygrana
Najlepsze efekty specjalne Geoffrey Baumann, Craig Hammack, Dan Sudick Nominacja
Ulubiony film science-fiction Czarna Pantera Wygrana
Ulubiony aktor w filmie science-fiction Chadwick Boseman Nominacja
Danai Gurira Nominacja
Ulubiona aktorka w filmie science-fiction Letitia Wright Wygrana
Lupita Nyong’o Nominacja
Teen Choice Awards Ulubiona współpraca muzyczna The Weeknd & Kendrick Lamar – „Pray for Me” Nominacja [153]
Ulubiony czarny charakter Michael B. Jordan Wygrana

Ulubiony pocałunek Nominacja
Chadwick Boseman, Lupita Nyong’o
Ulubiona chemia filmowa Nominacja
Przełomowa rola kinowa Letitia Wright Nominacja
Ulubiona piosenka R&B/Hip-Hop Kendrick Lamar & SZA – „All the Stars” Nominacja
Ulubiony film Czarna Pantera Nominacja
Ulubiony film akcji Czarna Pantera Nominacja
People’s Choice Awards Ulubiony aktor filmowy Chadwick Boseman Wygrana [154]
Chadwick Boseman Nominacja

Ulubiony aktor lub aktorka w filmie akcji
Danai Gurira Wygrana
MTV Video Music Awards Najlepsze efekty specjalne w teledysku Loris Paillier za „All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA Wygrana [155]
„All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA Nominacja

iHeartRadio Much Music Video Awards Najlepsza współpraca [156]
„Pray for Me” – The Weeknd & Kendrick Lamar Nominacja
American Music Awards Najlepszy soundtrack Black Panther: The Album Wygrana [157]
World Soundtrack Awards Najlepsza oryginalna piosenka napisana specjalnie dla filmu „Black Panther” – Kendrick Lamar Wygrana [158]
BBC Radio 1's Teen Awards Najlepszy film Czarna Pantera Nominacja [159]
Hollywood Post Alliance Awards Najlepszy dźwięk w filmie Benjamin A. Burtt, Steve Boeddeker, Brandon Proctor, Skywalker Sound Nominacja [160]

Hollywood Film Awards [161]
Najlepszy soundtrack Black Panther: The Album Wygrana
Najlepsza ścieżka dźwiękowa w filmie Sci-Fi / Fantasy / Horror Ludwig Göransson Wygrana
Hollywood Music in Media Awards [162]
Najlepsza oryginalna piosenka w filmie Sci-Fi / Fantasy /Horror „All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA Wygrana
Najlepszy kierownik muzyczny w filmie Dave Jordan Nominacja
AACTA Awards Najlepsze efekty specjalne lub animacja Brendan Seals, Michael Perdew, Andrew Zink, Raphael A. Pimentel Nominacja [163]
Washington D.C. Area Film Critics Association Najlepsza reżyseria Ryan Coogler Nominacja [164]
Najlepszy filmowy zespół aktorski Czarna Pantera Nominacja
Najlepszy scenariusz adaptowany Ryan Coogler, Joe Robert Cole Nominacja
Najlepsza scenografia Hannah Beachler, Jay Hart Wygrana
Chicago Film Critics Awards Najlepsza scenografia Hannah Beachler, Jay Hart Nominacja [165]
Najlepsze efekty specjalne Geoffrey Baumann, Jesse James Chisholm, Craig Hammack, Dan Sudick Nominacja
Najlepszy aktor drugoplanowy Michael B. Jordan Wygrana
San Francisco Film Critics Circle [166]
Najlepsza scenografia Hannah Beachler Nominacja
San Diego Film Critics Society [167]
African-American Film Critics Association Najlepsza reżyseria Ryan Coogler Wygrana [168]
Najlepszy utwór „All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA Wygrana
Najlepsze superbohaterki akcji Czarna Pantera Wygrana
Women Film Critics Circle [169]
Najlepeszy parytet płci Czarna Pantera Wygrana
Najlepszy film akcji Czarna Pantera Nominacja
St. Louis Film Critics Association [170]
Najlepszy film Czarna Pantera Nominacja
Najlepsza reżyseria Ryan Coogler Nominacja
Indiana Film Journalists Association Awards [171]
Najlepsza aktorka drugoplanowa Danai Gurira Nominacja
Los Angeles Online Film Critics Society Awards Najlepszy film Nominacja [172]
Najlepsze film akcji Nominacja

Najlepszy blockbuster Wygrana
Czarna Pantera
Najlepszy filmowy zespół aktorski Nominacja
Najlepsza praca kaskaderów Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Nominacja
Najlepszy reżyser Ryan Coogler Nominacja
Najlepsza piosenka „All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA Nominacja
Najlepszy film na podstawie komiksu lub powieści graficznej Czarna Pantera Nominacja
Phoenix Critics Circle Awards Najlepszy aktor drugoplanowy Michael B. Jordan Nominacja [173]

Top 10 Czarna Pantera 6. miejsce
Dallas–Fort Worth Film Critics Association [174]
Najlepszy film roku Czarna Pantera Nominacja
Najlepszy obsada Czarna Pantera Nominacja
Najlepszy aktor drugoplanowy Nominacja
Michael B. Jordan
Seattle Film Critics Society Najlepszy złoczyńca Wygrana [175]

Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana
Nevada Film Critics Society Awards Najlepszy scenariusz adaptowany Ryan Coogler, Joe Robert Cole Wygrana [176]
2019
Ceremonia Kategoria Nominowani Rezultat Przypis
Specjalne wyróżnienie Ryan Coogler Wygrana
Online Film Critics Society [177]
North Carolina Film Critics [178]
Association
Najlepsze efekty specjalne Geoffrey Baumann, Jesse James Chisholm, Craig Hammack, Dan Sudick Wygrana
Najlepsze zdjęcia Rachel Morrison Nominacja
Houston Film Critics Society [179]
American Film Institute Top 10 filmów roku Czarna Pantera Wygrana [180]
Najlepszy film dramatyczny Czarna Pantera Nominacja

Złote Globy Najlepsza piosenka „All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA Nominacja [181]

Czarna Pantera
Austin Film Critics Association Najlepszy zespół kaskaderski Nominacja [182]
National Board of Review Top 10 Czarna Pantera Wygrana [183]
Najlepszy filmowy zespół aktorski – dyrektor castingu Czarna Pantera – Sarah Finn Wygrana
Alliance of Women Film Journalists Najlepsze zdjęcia Rachel Morrison Nominacja [184]
Najlepszy montaż Debbie Berman, Michael P. Shawyer Nominacja

Najlepszy przełomowy występ Letitia Wright Nominacja
Najlepsze osiągnięcia przez kobietę w branży filmowej Rachel Morrison Wygrana
Georgia Film Critics Association Oglethorpe Award Czarna Pantera Wygrana [185]

Najlepsza scenografia Hannah Beachler, Jay Hart Nominacja
Najlepszy film w szerokiej dystrybucji Wygrana
[186]
Najlepszy film na podstawie komiksu / powieści
Wygrana
Golden Tomato Awards graficznej Czarna Pantera
5. [187]
Ulubiony film w 2018 roku
miejsce
Najlepszy reżyser Ryan Coogler Nominacja
Najlepszy film fantastycznonaukowy lub horror Czarna Pantera Nominacja
Denver Film Critics Awards Najlepszy scenariusz adaptowany Ryan Coogler, Joe Robert Cole Nominacja [188]
Najlepsza muzyka Ludwig Göransson Wygrana

Najlepszy występ aktora drugoplanowego Michael B. Jordan Nominacja
Dorian Awards [189]
Wizualnie uderzający film roku Czarna Pantera Nominacja
Los Angeles Film Critics Association Najlepsza scenografia Hannah Beachler Wygrana [190]
Najlepszy film Nominacja

Najlepszy film akcji Czarna Pantera Nominacja
Critics’ Choice Movie Awards [191]
Najlepsza charakteryzacja Camille Friend, Joel Harlow, Ken Diaz Nominacja
Amerykańska Gildia Producentów [192]
Najlepszy producent filmowy Czarna Pantera – Kevin Feige Nominacja
Filmowych
London Film Critics’ Circle [193]
Najlepszy brytyjski aktor Daniel Kaluuya Nominacja
Online Film & Television Association Najlepszy film Czarna Pantera Nominacja [194]

Najlepszy casting Nominacja
Najlepszy dźwięk Nominacja
Najlepsza efekty dźwiękowe Nominacja
Najlepsza praca kaskaderów Nominacja
Najlepsza sekwencja tytułowa Nominacja
Najlepszy plakat Nominacja
Najlepszy przełomowy występ aktorki Letitia Wright Nominacja
TEC Awards Najlepsza produkcja dźwięku Czarna Pantera Wygrana [195]
Amerykańska Gildia Aktorów Najlepszy filmowy zespół aktorski Wygrana

Czarna Pantera [196]
Filmowych Najlepszy zespół kaskaderski w filmie Wygrana
Circuit Community Awards Najlepsza charakteryzacja Joel Harlow, Camille Friend, Ken Diaz Wygrana [197]
Najlepszy dźwięk Steve Boeddeker, Brandon Proctor, Peter Devlin, Benjamin A. Burtt Nominacja
Najlepszy zespół kaskaderski w filmie Czarna Pantera Nominacja
Najlepszy film Nominacja
Czarna Pantera
Najlepszy zespół aktorski w filmie Nominacja
Gold Derby Awards [198]
Amerykańska Gildia Dyrektorów [199]
Zeitgeist Award Sarah Halley Finn, Meagan Lewis, Jason B. Stamey, Nicholas Amick Mudd Wygrana
Castingu
Najlepsza scenografia w filmie fantasy Hannah Beachler Wygrana
Amerykańska Gildia Scenografów [200]
Najlepsza scenografia w reklamie lub teledysku Ethan Tobman za „All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA Nominacja
Black Reel Awards Najlepszy film Czarna Pantera Wygrana [201]
Najlepszy filmowy zespół aktorski Wygrana
Najlepszy aktor Chadwick Boseman Wygrana
Najlepszy reżyser Ryan Coogler Wygrana
Danai Gurira Nominacja
Najlepsza aktorka drugoplanowa Lupita Nyong’o Nominacja
Letitia Wright Nominacja
Najlepszy scenariusz Ryan Coogler, Joe Robert Cole Nominacja
„All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA Wygrana
Najlepsza piosenka
„Pray for Me” – The Weeknd & Kendrick Lamar Nominacja
Najlepszy przełomowy występ aktora Winston Duke Wygrana
Najlepszy przełomowy występ aktorki Letitia Wright Wygrana
Humanitas Prize Film pełnometrażowy Czarna Pantera Nominacja [202]
USC Scripter Awards Najlepszy scenariusz adaptowany Ryan Coogler, Joe Robert Cole Nominacja [203]
Nagroda Brytyjskiej Akademii [204]

Filmowej
Album roku Black Panther: The Album Nominacja
Nagranie roku Nominacja
Piosenka roku Nominacja
Najlepsza piosenka napisana specjalnie dla formy „All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA
Nominacja
wizualnej
Grammy Awards [205]
Najlepsza współpraca rapera z wokalistą Nominacja
Najlepsza piosenka – rap Nominacja
„King’s Dead” – Kendrick Lamar, Jay Rock, Future & James Blake
Najlepszy wykonanie – rap Wygrana
Najlepsza ilustracyjna ścieżka muzyczna w formach
Ludwig Göransson Wygrana
wizualnych
Najlepsze kierownictwo muzyczne w filmie z budżetem
Amerykańska Gildia Filmowych Dave Jordan Nominacja
powyżej 25 milionów dolarów [206]
Kierowników Muzycznych
Najlepsza piosenka nagrana do filmu „All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA Nominacja
AARP Movies For Grownups [207]
Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja
Cinema Audio Society Awards Film fabularny Czarna Pantera Nominacja [208]
Amerykańska Gildia Najlepsza stylizacja włosów postaci Camille Friend, Jaime Leigh McIntosh, and Louisa Anthony Nominacja [209]
Charakteryzatorów
Najlepsza charakteryzacja w filmie pełnometrażowym Joel Harlow, Ken Diaz, and Sian Richards Nominacja
Amerykańska Gildia Scenarzystów Najlepszy scenariusz adaptowany Joe Robert Cole, Ryan Coogler Nominacja [210]
Auteur Award Ryan Coogler Wygrana

Satellite Awards [211]
Najlepszy dźwięk Peter Devlin, Steven Boeddeker, Brandon Proctor, Christopher Foge, Doc Kane, Scott Curtis Nominacja
Najlepszy montaż dźwięku w filmie pełnometrażowym –
Nominacja
efekty i imitacje dźwiękowe
Golden Reel Awards Czarna Pantera [212]
Najlepszy montaż tła muzycznego w filmie
Nominacja
pełnometrażowym
Amerykańska Gildia Kostiumologów Najlepsze kostiumy w filmie science-fiction / fantasy Ruth E. Carter Wygrana [213]
Kompozytor roku Nominacja

International Film Music Critics Ścieżka dźwiękowa roku Nominacja [214]
Ludwig Göransson
Association
Najlepsza ścieżka dźwiękowa w filmie Fantasy /
Nominacja
Science Fiction / Horror
International Online Cinema Awards Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja [215]
Najlepsza muzyka Ludwig Göransson Wygrana
„All the Stars” – muzyka: Kendrick Lamar, Mark Spears i Anthony Tiffith; słowa: Kendrick
Najlepsza piosenka oryginalna Nominacja
Lamar, SZA i Anthony Tiffith
Nagroda Akademii Filmowej [216]
Najlepszy dźwięk Peter J. Devlin, Steve Boeddeker, Brandon Proctor Nominacja
Najlepszy montaż dźwięku Benjamin A. Burtt, Steve Boeddeker Nominacja
Golden Schmoes Awards Ulubiony film roku Czarna Pantera Nominacja [217]
Najbardziej przeceniony film Wygrana

Najlepszy film fantastycznonaukowy Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Nominacja
Najlepsza muzyka Nominacja
Ulubiony plakat filmowy Nominacja
Najlepsze wydanie blu-ray Nominacja
Najlepsza reżyseria Ryan Coogler Nominacja
Najlepsza przełomowa rola Letitia Wright Nominacja
Najfajniejsza postać Michael B. Jordan – Killmonger Nominacja
Czarna Pantera – „Wakanda Forever!” Nominacja
Najlepszy tekst w filmie Czarna Pantera – „Bury me in the ocean with my ancestors that jumped from the ships,
Nominacja
because they knew death was better than bondage.”
Juno Awards Singiel roku „Pray for Me” – The Weeknd & Kendrick Lamar Nominacja [218]
Ulubiony film Czarna Pantera Nominacja

Ulubiony aktor filmowy Nominacja
Chadwick Boseman
Kids’ Choice Awards Ulubiony superbohater Nominacja [219]
Ulubiona aktorka filmowa Lupita Nyong’o Nominacja

Ulubiony bohater Danai Gurira Nominacja
Najlepszy film Wygrana
Czarna Pantera
Najlepszy filmowy zespół aktorski Wygrana
Najlepsza reżysera w filmie Wygrana
Ryan Coogler
Entertainer of the Year Nominacja
Najlepszy scenariusz filmowy Ryan Coogler, Joe Robert Cole Wygrana
Najlepszy aktor filmowy Chadwick Boseman Wygrana
Michael B. Jordan Wygrana
Najlepszy drugoplanowy aktor filmowy
Winston Duke Nominacja
NAACP Image Awards [220]
Lupita Nyong’o Nominacja
Najlepsza drugoplanowa aktorka filmowa Danai Gurira Wygrana
Letitia Wright Nominacja
Letitia Wright Wygrana
Najlepszy przełomowy wytęp w filmie
Winston Duke Nominacja
Najlepszy duet, zespół lub współpraca muzyczna Wygrana
„All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA
Najlepszy teledysk Nominacja
Najlepszy soundtrack Black Panther: The Album Wygrana
Nagroda im. Raya Bradbury’ego za Wyjątkową [221]
Nebula Awards Czarna Pantera – Ryan Coogler, Joe Robert Cole Nominacja
Prezentację Dramatyczną
Kontynuacja
Chadwick Boseman, Danai Gurira i Letitia Wright powtórzyli swoje role w filmach Avengers: Wojna bez granic z 2018[222] i Avengers: Koniec gry z 2019 roku[223].
Zaraz po premierze pierwszej części w 2018 roku Kevin Feige poinformował, że planowana jest kontynuacja i chciałby, aby Ryan Coogler również nad nią pracował[224]. W październiku potwierdzono,
że powróci on na stanowisko reżysera i napisze scenariusz[225]. W lipcu 2019 roku podczas San Diego Comic-Conu Feige potwierdził, że planowana jest druga część[226]. Natomiast miesiąc później,
podczas D23 Expo, oficjalnie zapowiedziano film[227]. Premiera Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu miała premierę w 2022 roku[228][229]. Boseman miał powrócić w tytułowej roli, jednak aktor
zmarł wskutek nowotworu, z którym toczył czteroletnią walkę[230]. Gurira[231], Wright, Lupita Nyong’o[232], Martin Freeman[233], Winston Duke i Angela Bassett powtórzyli swoje role w sequelu[232].
Na początku lutego 2021 roku ujawniono, że w przygotowaniu jest serial dla Disney+, którego akcja umiejscowiona ma być w Wakandzie. Odpowiadać ma za niego Coogler[234].
Przypisy
1. Sara Moniuszko: Everything we know about the Marvel superhero film ‘Black Panther’ 9. Forest Whitaker joins Marvel’s „Black Panther” (https://web.archive.org/web/20180621
(https://web.archive.org/web/20210115123306/https://www.usatoday.com/story/life/ent 095240/https://news.marvel.com/movies/26832/forest_whitaker_joins_marvels_black_
ertainthis/2018/01/15/everything-we-know-marvel-superhero-film-black-panther/10205 panther/). marvel.com. [dostęp 2016-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://ma
19001/). USA Today. [dostęp 2018-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://ww rvel.com/news/movies/26832/forest_whitaker_joins_marvels_black_panther) (2018-
w.usatoday.com/story/life/entertainthis/2018/01/15/everything-we-know-marvel-superh 06-21)]. (ang.).
ero-film-black-panther/1020519001/) (2021-01-15)]. (ang.). 10. Justin Kroll: ‘Black Panther’ Adds ‘Ready Player One’ Actress Letitia Wright
2. Marc Storm: Marvel Studios Begins Production on ‘Black Panther’ (https://web.archiv (EXCLUSIVE) (https://web.archive.org/web/20201223155416/https://variety.com/2016/
e.org/web/20181227084917/https://www.marvel.com/articles/marvel-studios-begins-pr film/news/black-panther-letitia-wright-ready-player-one-1201895737/). Variety. [dostęp
oduction-on-black-panther). marvel.com. [dostęp 2017-01-26]. [zarchiwizowane z tego 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://variety.com/2016/film/news/black-p
adresu (https://news.marvel.com/movies/58647/marvel-studios-begins-production-blac anther-letitia-wright-ready-player-one-1201895737/) (2020-12-23)]. (ang.).
k-panther-2/) (2018-12-27)]. (ang.). 11. Jenna Anderson: Black Panther: Letitia Wright Confirmed as Shuri (https://web.archiv
3. Ryan Coogler, Czarna Pantera, Walt Disney Studios Motion Pictures. e.org/web/20200815205238/https://comicbook.com/marvel/news/black-panther-letitia-
4. „Czarna Pantera”: obsada polskiego dubbingu (https://web.archive.org/web/20210116 wright-shuri/). Comic Book. [dostęp 2017-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (htt
001534/http://polski-dubbing.pl/2018/02/14/czarna-pantera-obsada-polskiego-dubbing p://comicbook.com/marvel/2017/03/29/black-panther-letitia-wright-shuri/) (2020-08-
u/). polski-dubbing.pl. [dostęp 2018-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://pols 15)]. (ang.).
ki-dubbing.pl/2018/02/14/czarna-pantera-obsada-polskiego-dubbingu/) (2021-01-16)]. 12. Umberto Gonzalez: ‘Black Panther’ Hires ‘Person of Interest’ Star Winston Duke as
(pol.). Villain (https://web.archive.org/web/20201108142907/https://www.thewrap.com/black-
5. Rebecca Ford, Borys Kit: Marvel Reveals Complete Phase 3 Plans, Dates 'Black panther-hires-person-of-interest-star-winston-duke-as-villain/). The Wrap. [dostęp
Panther,' 'Inhumans,' ‘Avengers: Infinity War’ (https://web.archive.org/web/201907291 2016-09-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.thewrap.com/black-panther-h
84238/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvel-reveals-complete-phase- ires-person-of-interest-star-winston-duke-as-villain/) (2020-11-08)]. (ang.).
3-plans-dates-black-panther-inhumans-avengers-infinity-war-744455). The Hollywood 13. Ben Morse: Abela Bassett boards Marvel’s „Black Panther” (https://web.archive.org/w
Reporter. [dostęp 2014-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.hollywood eb/20170617170925/https://news.marvel.com/movies/55317/angela-bassett-boards-m
reporter.com/heat-vision/marvel-reveals-complete-phase-3-plans-dates-black-panther- arvels-black-panther/). marvel.com. [dostęp 2016-11-21]. [zarchiwizowane z tego
inhumans-avengers-infinity-war-744455)]. (ang.). adresu (https://news.marvel.com/movies/55317/angela-bassett-boards-marvels-black-
6. Press Kit ↓. panther/) (2017-06-17)]. (ang.).
7. Albert Ching: SDCC: Marvel Studios Reveals Latest Phase 3 Secrets (http://web.archi 14. Sarah Koopman: Atandwa And John Kani Are In Atlanta And All The Signs Point To
ve.org/web/20200829044311/https://www.cbr.com/sdcc-marvel-studios-reveals-latest- Them Joining The ‘Black Panther’ Cast (https://web.archive.org/web/2017011814043
phase-3-secrets/). CBR.com. [dostęp 2016-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (htt 9/http://www.huffingtonpost.co.za/2017/01/16/atandwa-and-john-kani-are-in-atlanta-an
p://web.archive.org/web/20200829044311/https://www.cbr.com/sdcc-marvel-studios-re d-all-the-signs-point-to/?utm_hp_ref=za-homepage). The Huffington Post. [dostęp
veals-latest-phase-3-secrets/)]. (ang.). 2017-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.huffingtonpost.co.za/2017/01/
16/atandwa-and-john-kani-are-in-atlanta-and-all-the-signs-point-to/) (2017-01-18)].
8. Marvel Studios Casting Call Information Black Panther (https://web.archive.org/web/20
(ang.).
160524152230/http://www.moviecastingcall.org/2016/05/marvel-studios-casting-call-in
formation-black-panther.html). MovieCastingCall.org. [dostęp 2016-05-24]. 15. Tom Pritchard: All the Easter Eggs and References We Spotted in Black Panther (http
[zarchiwizowane z tego adresu (http://www.moviecastingcall.org/2016/05/marvel-studi s://web.archive.org/web/20200908081324/https://www.gizmodo.co.uk/2018/02/all-the-
os-casting-call-information-black-panther.html) (2016-05-24)]. (ang.). easter-eggs-and-references-we-spotted-in-black-panther/). Gizmodo. [dostęp 2018-
02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.gizmodo.co.uk/2018/02/all-the-east
er-eggs-and-references-we-spotted-in-black-panther/) (2020-09-08)]. (ang.).
16. Marc Storm: Sterling K. Brown signs on to TO Marvel’s „Black Panther” (https://web.ar 26. Sony Pictures Entertainment Brings Marvel Studios Into The Amazing World Of
chive.org/web/20180710040629/https://news.marvel.com/movies/57685/sterling-k-bro Spider-Man (https://web.archive.org/web/20150325220246/http://marvel.com/news/mo
wn-signs-marvels-black-panther/). marvel.com. [dostęp 2017-01-05]. [zarchiwizowane vies/24062/sony_pictures_entertainment_brings_marvel_studios_into_the_amazing_w
z tego adresu (https://news.marvel.com/movies/57685/sterling-k-brown-signs-marvels- orld_of_spider-man). marvel.com. [dostęp 2015-02-09]. [zarchiwizowane z tego
black-panther/) (2018-07-10)]. (ang.). adresu (http://marvel.com/news/movies/24062/sony_pictures_entertainment_brings_m
17. Atriz baiana está no filme Pantera Negra (https://web.archive.org/web/2020102911062 arvel_studios_into_the_amazing_world_of_spider-man) (2015-03-25)]. (ang.).
4/https://www.correio24horas.com.br/noticia/nid/atriz-baiana-esta-no-filme-pantera-ne 27. Marc Storm: Marvel Studios Schedules New Release Dates for 4 Films (https://web.ar
gra/). Correio. [dostęp 2018-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.correio chive.org/web/20150320141108/http://marvel.com/news/movies/24065/marvel_studios
24horas.com.br/noticia/nid/atriz-baiana-esta-no-filme-pantera-negra/) (2020-10-29)]. _schedules_new_release_dates_for_4_films). marvel.com. [dostęp 2015-02-09].
(port.). [zarchiwizowane z tego adresu (http://marvel.com/news/movies/24065/marvel_studios
18. George Marston: Report: Arrow Adds Black Panther Actress in Recurring Role (https:// _schedules_new_release_dates_for_4_films) (2015-03-20)]. (ang.).
web.archive.org/web/20180710011522/https://www.newsarama.com/35820-report-arr 28. Marc Strom: Marvel Studios Phase 3 Update (https://web.archive.org/web/201511210
ow-adds-black-panther-actress-in-recurring-role.html). Newsarama. [dostęp 2017-08- 85709/http://marvel.com/news/movies/25244/marvel_studios_phase_3_update).
04]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.newsarama.com/35820-report-arrow- marvel.com. [dostęp 2015-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://marvel.com/n
adds-black-panther-actress-in-recurring-role.html) (2018-07-10)]. (ang.). ews/movies/25244/marvel_studios_phase_3_update) (2015-11-21)]. (ang.).
19. Brett White: ‘Falcon and Winter Soldier’ Easter Eggs: 5 Things You May Have Missed 29. Justin Kroll: ‘Creed’s’ Ryan Coogler in Talks to Direct ‘Black Panther’ (https://web.archi
in Episode 4 (https://web.archive.org/web/20210409221816/https://decider.com/2021/ ve.org/web/20210116110918/https://variety.com/2015/film/news/black-panther-ryan-co
04/09/falcon-and-winter-soldier-episode-4-easter-eggs-the-world-is-watching/). ogler-directing-creed-1201654620/). Variety. [dostęp 2015-12-04]. [zarchiwizowane z
Decider. [dostęp 2021-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://decider.com/202 tego adresu (http://variety.com/2015/film/news/black-panther-ryan-coogler-directing-cr
1/04/09/falcon-and-winter-soldier-episode-4-easter-eggs-the-world-is-watching/) eed-1201654620/) (2021-01-16)]. (ang.).
(2021-04-09)]. (ang.). 30. Kyle Buchanan: You’re Not Ready for Black Panther’s Stunning New Spin on
20. Hugh Armitage: Black Panther’s post-credits scenes explained (https://web.archive.or Superhero Movies (https://web.archive.org/web/20201112043520/https://www.vulture.c
g/web/20191214194400/https://www.digitalspy.com/movies/a849425/black-panther-po om/2017/04/black-panther-looks-like-a-stunning-spin-on-superhero-movies.html).
st-credits-scenes-explained/). Digital Spy. [dostęp 2018-02-07]. [zarchiwizowane z Vulture. [dostęp 2017-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.vulture.com/
tego adresu (http://www.digitalspy.com/movies/black-panther/feature/a849425/black-p 2017/04/black-panther-looks-like-a-stunning-spin-on-superhero-movies.html) (2020-
anther-post-credits-scenes-explained/) (2019-12-14)]. (ang.). 11-12)]. (ang.).
21. The Marvel Superhero Films That Never Were: Wesley Snipes' Black Panther (https:// 31. Marc Storm: Ryan Coogler to Direct Marvel’s Black Panther (https://web.archive.org/w
web.archive.org/web/20200922072806/http://www.warpedfactor.com/2020/08/the-mar eb/20160212225409/http://marvel.com/news/movies/25616/ryan_coogler_to_direct_m
vel-superhero-films-that-never_28.html). Warped Factor. [dostęp 2020-08-28]. arvels_black_panther). marvel.com. [dostęp 2016-01-11]. [zarchiwizowane z tego
[zarchiwizowane z tego adresu (http://www.warpedfactor.com/2020/08/the-marvel-sup adresu (http://marvel.com/news/movies/25616/ryan_coogler_to_direct_marvels_black
erhero-films-that-never_28.html) (2020-09-22)]. (ang.). _panther) (2016-02-12)]. (ang.).
22. Clint Morris: Goyer talks Superman and Black Panther (https://web.archive.org/web/20 32. Haleigh Foutch: ‘Black Panther’: Kevin Feige Reveals Ryan Coogler Is Co-Writing;
070929104650/http://www.moviehole.net/news/3957.html). Movie Hole. [dostęp 2004- Talks Filming Dates (https://web.archive.org/web/20201108180010/https://collider.co
07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.moviehole.net/news/3957.html) m/black-panther-movie-ryan-coogler-script-filming-dates/). Collider. [dostęp 2016-04-
(2007-09-29)]. (ang.). 11]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://collider.com/black-panther-movie-ryan-coog
23. Marvel Making Movies (https://web.archive.org/web/20201221151034/https://www.ign. ler-script-filming-dates/) (2020-11-08)]. (ang.).
com/articles/2005/09/06/marvel-making-movies). IGN. [dostęp 2005-09-05]. 33. John Eligon: Wakanda Is a Fake Country, but the African Language in ‘Black Panther’
[zarchiwizowane z tego adresu (http://uk.ign.com/articles/2005/09/06/marvel-making- Is Real (https://web.archive.org/web/20210523141214/https://www.nytimes.com/2018/
movies) (2020-12-21)]. (ang.). 02/16/us/wakanda-black-panther.html). The New York Times. [dostęp 2018-02-16].
24. Borys Kit: ‘Black Panther’ Back in Development at Marvel (https://web.archive.org/we [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nytimes.com/2018/02/16/us/wakanda-bla
b/20121109114656/http://www.hollywoodreporter.com/blogs/heat-vision/black-panther- ck-panther.html) (2021-05-23)]. (ang.).
development-marvel-74005). The Hollywood Reporter. [dostęp 2011-01-20]. 34. Sarah Scott-Nelson, Alyssa Penner, Wakanda Forever: Wakandan For Emphasis
[zarchiwizowane z tego adresu (http://www.hollywoodreporter.com/blogs/heat-vision/bl (PDF) (https://web.archive.org/web/20210726154952/https://princemere.gordon.edu/w
ack-panther-development-marvel-74005) (2012-11-09)]. (ang.). p-content/uploads/2020/05/PDF-File-Scott-Nelson-and-Penner-Final-Edits-copy-Black
25. Josh Wigler: Black Panther Movie is ‘Absolutely in Development,’ Says Marvel’s Kevin -Panther-.pdf), Princemere – The Academic Journal at Gordon [dostęp 2021-07-28]
Feige (https://web.archive.org/web/20201112040131/https://www.cbr.com/black-panth [zarchiwizowane z adresu (https://princemere.gordon.edu/wp-content/uploads/2020/0
er-movie-is-absolutely-in-development-says-marvels-kevin-feige/). CBR.com. [dostęp 5/PDF-File-Scott-Nelson-and-Penner-Final-Edits-copy-Black-Panther-.pdf) 2021-07-
2013-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.cbr.com/black-panther-movi 26] (ang.).
e-is-absolutely-in-development-says-marvels-kevin-feige/) (2020-11-12)]. (ang.).
35. Kirsten Acuna, Anjelica Oswald: Marvel was originally unsure of Black Panther having 44. Jenn Fujikawa: The Architectural Inspirations Behind Wakanda in Marvel Studios’
an African accent — but Chadwick Boseman pushed back (https://archive.is/ck0Co). ‘Black Panther’ (https://web.archive.org/web/20210307065315/https://www.marvel.co
Insider. [dostęp 2020-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.insider.com/ m/articles/movies/the-architectural-inspirations-behind-wakanda-in-marvel-studios-bla
black-panther-chadwick-boseman-marvel-accents-2018-8)]. (ang.). ck-panther). marvel.com. [dostęp 2018-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://
36. Borys Kit: Lupita Nyong’o in Talks to Star in ‘Black Panther’ (Exclusive) (https://web.ar www.marvel.com/articles/movies/the-architectural-inspirations-behind-wakanda-in-mar
chive.org/web/20201108163811/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/black- vel-studios-black-panther) (2021-03-07)]. (ang.).
panther-lupita-nyongo-talks-893213). The Hollywood Reporter. [dostęp 2016-05-12]. 45. Jordan Darville: This Designer Created Worlds For Moonlight, Lemonade, And Black
[zarchiwizowane z tego adresu (http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/black-p Panther (https://web.archive.org/web/20210410110938/https://www.thefader.com/201
anther-lupita-nyongo-talks-893213) (2020-11-08)]. (ang.). 7/08/21/hannah-beachler-interview-production-designer-black-panther-lemonade-moo
37. Borys Kit: Michael B. Jordan Joins Marvel’s ‘Black Panther’ (Exclusive) (https://web.ar nlight). The Fader. [dostęp 2017-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.th
chive.org/web/20201108174259/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/black- efader.com/2017/08/21/hannah-beachler-interview-production-designer-black-panther-
panther-michael-b-jordan-893845). The Hollywood Reporter. [dostęp 2016-05-13]. lemonade-moonlight) (2021-04-10)]. (ang.).
[zarchiwizowane z tego adresu (http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/black-p 46. Lou Thomas: Black Panther and a black Bond? Ryan Coogler on his favourite film and
anther-michael-b-jordan-893845) (2020-11-08)]. (ang.). influences (https://web.archive.org/web/20210308004121/https://www2.bfi.org.uk/new
38. Anthony Breznican: Black Panther trailer decoded: Secrets of the new Marvel movie s-opinion/news-bfi/interviews/black-panther-bond-ryan-coogler-influences). Brytyjski
(https://web.archive.org/web/20210114224331/http://ew.com/movies/black-panther-trai Instytut Filmowy. [dostęp 2018-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www2.b
ler-decoded-marvel-ryan-coogler-kevin-feige/black-panther-trailer-21/). Entertainment fi.org.uk/news-opinion/news-bfi/interviews/black-panther-bond-ryan-coogler-influence
Weekly. [dostęp 2017-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://ew.com/movies/bl s) (2021-03-08)]. (ang.).
ack-panther-trailer-decoded-marvel-ryan-coogler-kevin-feige/black-panther-trailer-21/) 47. Paula Rogo: Ruth Carter Is The Veteran Black Costume Designer Serving Looks In
(2021-01-14)]. (ang.). Black Panther (https://web.archive.org/web/20210227165010/https://www.essence.co
39. Valerie Parker: Saturn Awards: Sydelle Noel Talks Glow & Black Panther (https://web. m/entertainment/ruth-carter-costume-designer-black-panther/). Essence. [dostęp
archive.org/web/20210117022937/https://www.withanaccent.com/2017/06/30/saturn-a 2017-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.essence.com/entertainment/
wards-sydelle-noel-talks-glow-black-panther/). With an Accent. [dostęp 2017-06-30]. ruth-carter-costume-designer-black-panther/) (2021-02-27)]. (ang.).
[zarchiwizowane z tego adresu (http://www.withanaccent.com/2017/06/30/saturn-awar 48. Booth Moore: ‘Black Panther’ Costume Designer Talks Tribal-Tech Inspirations (http
ds-sydelle-noel-talks-glow-black-panther/) (2021-01-17)]. (ang.). s://web.archive.org/web/20210727224224/https://www.hollywoodreporter.com/news/g
40. Brandon Ellington Patterson: Oscars So White? Black Panther to the Rescue (https:// eneral-news/black-panther-costume-designer-talks-tribal-tech-inspirations-1074564/).
web.archive.org/web/20210507205358/https://www.motherjones.com/media/2016/02/ The Hollywood Reporter. [dostęp 2018-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://
diversity-oscars-so-white-black-panther-film-joe-robert-cole/). Mother Jones. [dostęp www.hollywoodreporter.com/news/general-news/black-panther-costume-designer-talk
2016-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.motherjones.com/media/201 s-tribal-tech-inspirations-1074564/) (2021-07-27)]. (ang.).
6/02/diversity-oscars-so-white-black-panther-film-joe-robert-cole/) (2021-05-07)]. 49. Fawina Soo Hoo: The Costume, Hair and Makeup in Marvel's 'Black Panther' Are A
(ang.). Celebration of Black Culture and Heritage (https://archive.is/7aKf9). Fashionista.
41. Tymon Smith: How 'Black Panther's' director fell in love with Lesotho & isiXhosa (http [dostęp 2018-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://fashionista.com/2018/02/
s://web.archive.org/web/20210611040530/https://www.timeslive.co.za/sunday-times/lif marvel-black-panther-movie-costumes-hair-makeup)]. (ang.).
estyle/2018-02-17-black-panther-director-ryan-cooglers-a-fan-of-lesotho--isixhosa/). 50. Christine: ‘Black Panther’ begins filming in Atlanta in January (https://web.archive.org/
TimesLIVE. [dostęp 2018-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.timesliv web/20201108131407/https://onlocationvacations.com/2016/12/13/black-panther-begi
e.co.za/sunday-times/lifestyle/2018-02-17-black-panther-director-ryan-cooglers-a-fan- ns-filming-atlanta-january/). OLV. [dostęp 2016-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu
of-lesotho--isixhosa/) (2021-06-11)]. (ang.). (http://www.onlocationvacations.com/2016/12/13/black-panther-begins-filming-atlanta-j
42. Jason Johnson: Best Part of Congressional Black Caucus Week? Exclusive Footage anuary/) (2020-11-08)]. (ang.).
of Marvel’s Black Panther (https://web.archive.org/web/20210424120556/https://www.t 51. Matt Walljasper: What’s filming in Atlanta now? Black Panther, I, Tonya, Stranger
heroot.com/best-part-of-congressional-black-caucus-week-exclusive-1818710112). Things, and why MCU (https://web.archive.org/web/20201111232421/https://www.atla
The Root. [dostęp 2017-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.theroot.c ntamagazine.com/news-culture-articles/whats-filming-in-atlanta-now-black-panther-i-to
om/best-part-of-congressional-black-caucus-week-exclusive-1818710112) (2021-04- nya-stranger-things-plus-mcu-atl/). Atlanta Magazine. [dostęp 2017-01-24].
24)]. (ang.). [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.atlantamagazine.com/news-culture-article
43. Dave Trumbore: 'Black Panther’: 90 Things to Know about the MCU's Game- s/whats-filming-in-atlanta-now-black-panther-i-tonya-stranger-things-plus-mcu-atl/)
Changing Movie (https://web.archive.org/web/20210513200207/https://collider.com/bla (2020-11-11)]. (ang.).
ck-panther-things-to-know/). Collider. [dostęp 2018-01-24]. [zarchiwizowane z tego 52. Megan Peters: Black Panther Working Title Revealed (https://web.archive.org/web/20
adresu (https://collider.com/black-panther-things-to-know/) (2021-05-13)]. (ang.). 201108135858/https://comicbook.com/marvel/news/black-panther-working-title-reveal
ed/). Comic Book. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://comicbo
ok.com/2016/10/18/black-panther-working-title-revealed/) (2020-11-08)]. (ang.).
53. Magdalena Stachurska: Black Panther – część filmu przeniesie nas w lata 90.! (https:// 64. Sheldon Pearce: How Black Panther Composer Ludwig Göransson Found the Sound
archive.is/OERQ0). Movies Room. [dostęp 2017-01-16]. [zarchiwizowane z tego of Wakanda (https://web.archive.org/web/20201120061237/https://pitchfork.com/thepit
adresu (http://moviesroom.pl/z-ostatniej-chwili/filmy/10441-czarna-pantera-czesc-filmu ch/how-black-panther-composer-ludwig-goransson-found-the-sound-of-wakanda-inter
-przeniesie-nas-w-lata-90)]. (pol.). view/). Pitchfork. [dostęp 2018-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://pitchfor
54. Joseph Schmidt: Black Panther Set Footage Shows First Look At The Dora Milaje (htt k.com/thepitch/how-black-panther-composer-ludwig-goransson-found-the-sound-of-wa
ps://web.archive.org/web/20200627155625/https://comicbook.com/marvel/news/black- kanda-interview/) (2020-11-20)]. (ang.).
panther-set-footage-first-look-dora-milaje/). Comic Book. [dostęp 2017-03-18]. 65. Jon Burlingame: ‘Black Panther’ Composer Infuses Score With Trove of African
[zarchiwizowane z tego adresu (http://comicbook.com/marvel/2017/03/18/black-panth Sounds (https://web.archive.org/web/20201109032841/https://variety.com/2018/artisan
er-set-footage-first-look-dora-milaje/) (2020-06-27)]. (ang.). s/production/black-panther-score-1202697385/). Variety. [dostęp 2018-02-14].
55. Black Panther’s Korea Film Shoot Attracts Local Film Talent (https://web.archive.org/w [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2018/artisans/production/black-pan
eb/20210115010426/http://koreabizwire.com/black-panthers-korea-film-shoot-attracts-l ther-score-1202697385/) (2020-11-09)]. (ang.).
ocal-film-talent/77753). Korea Bizwire. [dostęp 2017-03-17]. [zarchiwizowane z tego 66. John Ashton Thomas (https://web.archive.org/web/20210118222810/https://www.man
adresu (http://koreabizwire.com/black-panthers-korea-film-shoot-attracts-local-film-tale nersmcdade.co.uk/composer/john-ashton-thomas/). Manners McDade. [dostęp 2021-
nt/77753) (2021-01-15)]. (ang.). 01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.mannersmcdade.co.uk/composer/
56. Lee Hyo-won: First Look: ‘Black Panther’ Car Chase Scene (https://web.archive.org/w john-ashton-thomas/) (2021-01-18)]. (ang.).
eb/20201125180000/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/black-panther-first 67. Cady Lang: Kendrick Lamar Hid a 'Black Panther' Clue in His New 'LOVE.' Music
-look-korea-car-chase-scene-989257). The Hollywood Reporter. [dostęp 2017-03-27]. Video (https://web.archive.org/web/20201109031057/https://time.com/5077345/kendri
[zarchiwizowane z tego adresu (http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/black-p ck-lamar-love-music-video-black-panther/). Time. [dostęp 2017-12-22].
anther-first-look-korea-car-chase-scene-989257) (2020-11-25)]. (ang.). [zarchiwizowane z tego adresu (https://time.com/5077345/kendrick-lamar-love-music-
57. Daniel Mumbere: Black Panther wins the hearts of African cinema fans (https://web.ar video-black-panther/) (2020-11-09)]. (ang.).
chive.org/web/20201111190255/https://www.africanews.com/2018/02/17/black-panther 68. Daoud Tyler-Ameen, Sidney Madden: Here's How 'Black Panther: The Album' Came
-wins-the-hearts-of-africans//). Africanews. [dostęp 2018-02-17]. [zarchiwizowane z Together (https://web.archive.org/web/20180206134159/https://www.npr.org/sections/t
tego adresu (https://www.africanews.com/2018/02/17/black-panther-wins-the-hearts-of herecord/2018/02/06/582841574/heres-how-black-panther-the-album-came-together).
-africans/) (2020-11-11)]. (ang.). National Public Radio. [dostęp 2018-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://w
58. Mike Seymour: Black Panther: Building Wakanda (https://web.archive.org/web/202011 ww.npr.org/sections/therecord/2018/02/06/582841574/heres-how-black-panther-the-al
26102925/https://www.fxguide.com/fxfeatured/black-panther-building-wakanda/). FX bum-came-together)]. (ang.).
Guide. [dostęp 2018-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.fxguide.com/ 69. ‘Black Panther’ Score Album Details (https://web.archive.org/web/20210103091136/htt
fxfeatured/black-panther-building-wakanda/) (2020-11-26)]. (ang.). p://filmmusicreporter.com/2018/02/15/black-panther-score-album-details/). Film Music
59. Peter Debruge: Film Review: ‘Black Panther’ (https://web.archive.org/web/202012250 Reporter. [dostęp 2018-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://filmmusicreport
80739/https://variety.com/2018/film/reviews/black-panther-review-1202682942/). er.com/2018/02/15/black-panther-score-album-details/) (2021-01-03)]. (ang.).
Variety. [dostęp 2018-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2018/ 70. Details Announced for ‘Black Panther: The Album’ (https://web.archive.org/web/20201
film/reviews/black-panther-review-1202682942/) (2020-12-25)]. (ang.). 027122918/http://filmmusicreporter.com/2018/01/31/details-announced-for-black-pant
60. Vincent Frei: Black Panther (https://web.archive.org/web/20201207045507/http://www. her-the-album/). Film Music Reporter. [dostęp 2018-01-21]. [zarchiwizowane z tego
artofvfx.com/black-panther/). Art of VFX. [dostęp 2018-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://filmmusicreporter.com/2018/01/31/details-announced-for-black-panther-t
adresu (http://www.artofvfx.com/black-panther/) (2020-12-07)]. (ang.). he-album/) (2020-10-27)]. (ang.).
61. Paul Hellard: Luma & ScanlineVFX deliver for Black Panther (https://web.archive.org/ 71. Kendrick Lamar & Anthony “Top Dawg” Tiffith to Curate ‘Black Panther: The Album’ (ht
web/20201031212528/https://www.fxphd.com/fxblog/luma-scanlinevfx-deliver-for-blac tps://web.archive.org/web/20201215061439/http://filmmusicreporter.com/2018/01/04/k
k-panther/). FXPhd. [dostęp 2018-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www. endrick-lamar-anthony-top-dawg-tiffith-to-curate-black-panther-the-album/). Film Music
fxphd.com/fxblog/luma-scanlinevfx-deliver-for-black-panther/) (2020-10-31)]. (ang.). Reporter. [dostęp 2018-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://filmmusicreport
er.com/2018/01/04/kendrick-lamar-anthony-top-dawg-tiffith-to-curate-black-panther-th
62. Marvel’s Black Panther VFX Breakdown (https://web.archive.org/web/2020102211311
e-album/) (2020-12-15)]. (ang.).
6/http://www.animationboss.net/behind-scenes-marvels-black-panther-vfx/). Animation
Boss. [dostęp 2018-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.animationboss. 72. Althea Legaspi: Kendrick Lamar, Future, James Blake Team on Jay Rock's 'King's
net/behind-scenes-marvels-black-panther-vfx/) (2020-10-22)]. (ang.). Dead' (https://web.archive.org/web/20180114074011/https://www.rollingstone.com/mu
sic/news/kendrick-lamar-future-team-on-jay-rocks-kings-dead-w515370). Rolling
63. Ray Flook: Musical Anatomy of a Superhero: The Best SDCC Panel That I Didn’t
Stone. [dostęp 2018-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.rollingstone.c
Intend To See (https://web.archive.org/web/20201112043520/https://www.vulture.com/
om/music/news/kendrick-lamar-future-team-on-jay-rocks-kings-dead-w515370)].
2017/04/black-panther-looks-like-a-stunning-spin-on-superhero-movies.html).
Bleeding Cool. [dostęp 2017-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.blee (ang.).
dingcool.com/2017/07/21/surprise-supercool-superhero-music-panel/) (2020-11-12)].
(ang.).
73. Sidney Madden: Kendrick Lamar And The Weeknd Team Up For 'Pray For Me' (http 82. Aaron Couch: 'Black Panther' Super Bowl Ad Drops Early (https://web.archive.org/we
s://web.archive.org/web/20210118223147/https://www.npr.org/sections/allsongs/2018/ b/20200815090040/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/black-panther-sup
02/02/582641529/kendrick-lamar-and-the-weeknd-team-up-for-pray-for-me?t=161093 er-bowl-ad-drops-early-1078328). The Hollywood Reporter. [dostęp 2018-01-25].
4214663). National Public Radio. [dostęp 2018-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/black-
(https://www.npr.org/sections/allsongs/2018/02/02/582641529/kendrick-lamar-and-the- panther-super-bowl-ad-drops-early-1078328) (2020-08-15)]. (ang.).
weeknd-team-up-for-pray-for-me?t=1610934214663) (2021-01-18)]. (ang.). 83. Barbara Schneider-Levy: Marvel Teams Up With Clarks to Launch Special ‘Black
74. ‘Black Panther’ – Wakanda Remixed Album Released (https://web.archive.org/web/20 Panther’ Sneakers (https://web.archive.org/web/20180201201413/http://footwearnew
201221042034/http://filmmusicreporter.com/2018/08/17/black-panther-wakanda-remix s.com/2018/fashion/collaborations/marvel-clarks-originals-black-panther-sneakers-489
ed-album-released/). Film Music Reporter. [dostęp 2018-08-17]. [zarchiwizowane z 942/). Footwear News. [dostęp 2018-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://fo
tego adresu (http://filmmusicreporter.com/2018/08/17/black-panther-wakanda-remixed otwearnews.com/2018/fashion/collaborations/marvel-clarks-originals-black-panther-sn
-album-released/) (2020-12-21)]. (ang.). eakers-489942/) (2018-02-01)]. (ang.).
75. Andrew Husband: The First Teaser Trailer For Marvel’s ‘Black Panther’ Is Finally Here 84. Anthony D’Alessandro: ‘Black Panther’ Goes Wild: At $242M Superhero Owns 2nd
(https://web.archive.org/web/20201020143653/https://uproxx.com/movies/black-panth Best 4-Day Opening & Defeats ‘Last Jedi’ – Update (https://web.archive.org/web/2021
er-teaser-trailer/). Uproxx. [dostęp 2017-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (http:// 0104102649/https://deadline.com/2018/02/black-panther-thursday-night-preview-box-
uproxx.com/movies/black-panther-teaser-trailer/) (2020-10-20)]. (ang.). office-1202291093/). Deadline Hollywood. [dostęp 2018-02-20]. [zarchiwizowane z
76. Borys Kit: ‘Black Panther’ Teaser Trailer Racks Up 89M Views in First 24 Hours tego adresu (http://deadline.com/2018/02/black-panther-thursday-night-preview-box-of
(Exclusive) (https://web.archive.org/web/20201116175140/https://www.hollywoodrepor fice-1202291093/) (2021-01-04)]. (ang.).
ter.com/heat-vision/black-panther-teaser-trailer-racks-up-89m-views-first-24-hours-101 85. Rich Johnston: Marvel Comics To Publish Cinematic Universe 'Black Panther' Origin
2811). The Hollywood Reporter. [dostęp 2017-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu And 'Infinity War' Preludes (https://web.archive.org/web/20201109023225/https://bleed
(http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/black-panther-teaser-trailer-racks-up-8 ingcool.com/movies/marvel-comics-publish-cinematic-universe-black-panther-origin-inf
9m-views-first-24-hours-1012811) (2020-11-16)]. (ang.). inity-war-prelude/). Bleeding Cool. [dostęp 2017-07-25]. [zarchiwizowane z tego
77. Marc Storm: Marvel announces Epic Experineces for Fans at Disney’s D23 Expo 2017 adresu (https://bleedingcool.com/movies/marvel-comics-publish-cinematic-universe-bl
(https://web.archive.org/web/20170731163501/https://news.marvel.com/more-marvel/ ack-panther-origin-infinity-war-prelude/) (2020-11-09)]. (ang.).
66227/marvel-announces-epic-experiences-fans-disneys-d23-expo-2017/). 86. Breanna Edwards: #BlackPantherChallenge Has Taken the Internet by Storm and
marvel.com. [dostęp 2017-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://news.marve Celebrities Are Chipping In (https://web.archive.org/web/20210703103722/https://ww
l.com/more-marvel/66227/marvel-announces-epic-experiences-fans-disneys-d23-expo w.theroot.com/blackpantherchallenge-has-taken-the-internet-by-storm-1822310417).
-2017/) (2017-07-31)]. (ang.). The Roots. [dostęp 2018-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.theroot.c
78. SDCC 2017 – THOR: RAGNAROK Costumes, Up Close (https://web.archive.org/web/ om/blackpantherchallenge-has-taken-the-internet-by-storm-1822310417) (2021-07-
20170720234858/https://www.newsarama.com/35483-scc-2017-thor-ragnarok-costum 03)]. (ang.).
es-up-close.html). Newsarama. [dostęp 2017-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu 87. Allison Slater Tate: Man wants kids everywhere to see 'Black Panther' — and he's
(https://www.newsarama.com/35483-scc-2017-thor-ragnarok-costumes-up-close.html) going to send them (https://web.archive.org/web/20210308102419/https://www.today.c
(2017-07-20)]. (ang.). om/parents/man-wants-send-kids-black-panther-great-reason-t121104). Today.
79. Seth Kelley: New ‘Black Panther’ Footage Gets Standing Ovation at Comic-Con (http [dostęp 2018-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.today.com/parents/
s://web.archive.org/web/20200831024134/https://variety.com/2017/film/news/black-pa man-wants-send-kids-black-panther-great-reason-t121104) (2021-03-08)]. (ang.).
nther-comic-con-footage-video-1202503835/). Variety. [dostęp 2017-07-22]. 88. Precious Mayowa Agbabiaka: ‘Young black people can be heroes too’: the campaign
[zarchiwizowane z tego adresu (http://variety.com/2017/film/news/black-panther-comic to send kids to see Black Panther (https://web.archive.org/web/20210125193346/http
-con-footage-video-1202503835/) (2020-08-31)]. (ang.). s://www.theguardian.com/film/filmblog/2018/feb/09/black-panther-challenge-kids-race-i
80. Czarna Pantera staje w obronie świata (https://web.archive.org/web/20210114163547/ dentity-empowerment). The Guardian. [dostęp 2018-02-09]. [zarchiwizowane z tego
https://tvn24.pl/kultura-i-styl/czarna-pantera-zachwyca-zwiastunem-ra781841-249331 adresu (https://www.theguardian.com/film/filmblog/2018/feb/09/black-panther-challeng
8). TVN24.pl. [dostęp 2017-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.tvn24. e-kids-race-identity-empowerment) (2021-01-25)]. (ang.).
pl/czarna-pantera-zachwyca-zwiastunem,781841,s.html) (2021-01-14)]. (pol.). 89. Richy Rosario: #BlackPantherChallenge Inspires Nationwide Initiative For Kids To
81. Aaron Couch: ‘Black Panther’ Unveils Lexus Partnership Ahead of Comic-Con Watch ‘Black Panther’ (https://web.archive.org/web/20210308134607/https://www.vib
(Exclusive) (https://web.archive.org/web/20201123231512/https://www.hollywoodrepor e.com/news/movies-tv/black-panther-challenge-gofundme-559829/). Vibe. [dostęp
ter.com/heat-vision/black-panther-unveils-lexus-partnership-comic-con-1021943). The 2018-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.vibe.com/2018/01/black-pan
Hollywood Reporter. [dostęp 2017-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www. ther-challenge-gofundme/) (2021-03-08)]. (ang.).
hollywoodreporter.com/heat-vision/black-panther-unveils-lexus-partnership-comic-con- 90. Black Panther Premiere, LA (https://web.archive.org/web/20201109043729/http://ww
1021943) (2020-11-23)]. (ang.). w.averagesocialite.com/average-socialite//2016/07/black-panther-premiere-la.html).
Average Socialite. [dostęp 2018-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.av
eragesocialite.com/2016/07/black-panther-premiere-la.html) (2020-11-09)]. (ang.).
91. Dave McNary: ‘Black Panther’ Heading Toward Massive $170 Million-Plus Opening (ht 100. Brad Brevet: A Closer Look at ‘Black Panther’s Record Smashing Opening (https://we
tps://web.archive.org/web/20201225080713/https://variety.com/2018/film/news/box-offi b.archive.org/web/20201109042957/https://www.boxofficemojo.com/article/ed4083221
ce-black-panther-opening-weekend-tracking-1202696018/). Variety. [dostęp 2018-02- 508/). Box Office Mojo. [dostęp 2018-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://ww
12]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2018/film/news/box-office-blac w.boxofficemojo.com/news/?id=4372&p=.htm) (2020-11-09)]. (ang.).
k-panther-opening-weekend-tracking-1202696018/) (2020-12-25)]. (ang.). 101. Shawn Robbins: Long Range Forecast: Is Marvel’s ‘Black Panther’ Poised to Become
92. Adam Chitwood: ‘Black Panther’ Blu-ray Release Date, Bonus Features, and Cover 2018’s First Blockbuster? (https://www.webcitation.org/6w0WHK9mZ?url=http://pro.bo
Art Revealed (https://web.archive.org/web/20200108215325/https://collider.com/black- xoffice.com/long-range-forecast-black-panther/). Box Offic Pro. [dostęp 2017-12-22].
panther-blu-ray-release-date-details/). Collider. [dostęp 2018-04-10]. [zarchiwizowane [zarchiwizowane z tego adresu (http://pro.boxoffice.com/long-range-forecast-black-pa
z tego adresu (http://collider.com/black-panther-blu-ray-release-date-details/) (2020- nther/)]. (ang.).
01-08)]. (ang.). 102. Pamela McClintock: ‘Black Panther’ Tracking for Heroic $100M-$120M U.S. Debut (htt
93. Czarna Pantera - przegląd ofert i specyfikacja (https://web.archive.org/web/20180630 ps://web.archive.org/web/20210115211132/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vi
014318/http://filmozercy.com/wpis/czarna-pantera-przeglad-ofert-i-specyfikacja). sion/black-panther-tracking-heroic-100m-us-debut-1078222). The Hollywood
Filmożercy. [dostęp 2018-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://filmozercy.co Reporter. [dostęp 2018-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.hollywood
m/wpis/czarna-pantera-przeglad-ofert-i-specyfikacja) (2018-06-30)]. (pol.). reporter.com/heat-vision/black-panther-tracking-heroic-100m-us-debut-1078222)
94. Cameron Bonomolo: Marvel Studios’ Phase 3 Part 2 Collector’s Edition 4K Box Set (2021-01-15)]. (ang.).
Revealed (https://web.archive.org/web/20201223001928/https://comicbook.com/marv 103. Anthony D’Alessandro: ‘Fifty Shades Freed’ Pops At Valentine’s Day B.O. Before
el/news/marvel-studios-phase-3-part-2-collectors-edition-box-set-4k-blu-ray-avengers- ‘Black Panther’ Attacks – Update (https://web.archive.org/web/20201128192514/http
spider-man/#7). Comic Book. [dostęp 2019-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (htt s://deadline.com/2018/02/black-panther-fifty-shades-freed-valentines-day-box-office-1
ps://comicbook.com/marvel/news/marvel-studios-phase-3-part-2-collectors-edition-box 202288879/). Deadline Hollywood. [dostęp 2018-02-15]. [zarchiwizowane z tego
-set-4k-blu-ray-avengers-spider-man/#7) (2020-12-23)]. (ang.). adresu (http://deadline.com/2018/02/black-panther-fifty-shades-freed-valentines-day-b
95. Gina Carbone: MCU Infinity Saga Box Sets Quickly Sold Out, And Fans Complain ox-office-1202288879/) (2020-11-28)]. (ang.).
They're Damaged (https://web.archive.org/web/20200616213409/https://www.cinemab 104. Long Range Tracking: ‘Ready Player One’ (https://www.webcitation.org/6wxe3AWJB?
lend.com/news/2485526/mcu-infinity-saga-box-sets-quickly-sold-out-and-fans-complai url=http://pro.boxoffice.com/long-range-forecast-ready-player-one-easter-releases/).
n-theyre-damaged). Cinema Blend. [dostęp 2019-11-24]. [zarchiwizowane z tego Box Offic Pro. [dostęp 2018-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://pro.boxoffic
adresu (https://www.cinemablend.com/news/2485526/mcu-infinity-saga-box-sets-quic e.com/long-range-forecast-ready-player-one-easter-releases/)]. (ang.).
kly-sold-out-and-fans-complain-theyre-damaged) (2020-06-16)]. (ang.). 105. Lynsey Chutel: “Black Panther” is now the highest grossing film ever in East, West and
96. Ramin Setoodeh: Chadwick Boseman and Ryan Coogler on How ‘Black Panther’ southern Africa (https://web.archive.org/web/20190104124251/https://qz.com/africa/12
Makes History (https://web.archive.org/web/20201128141938/https://variety.com/2018/ 34258/black-panther-breaks-box-office-records-in-east-west-and-south-africa/). Quartz
film/features/black-panther-chadwick-boseman-ryan-coogler-interview-1202686402/). Africa. [dostęp 2018-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://qz.com/africa/123
Variety. [dostęp 2018-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2018/ 4258/black-panther-breaks-box-office-records-in-east-west-and-south-africa/) (2019-
film/features/black-panther-chadwick-boseman-ryan-coogler-interview-1202686402/) 01-04)]. (ang.).
(2020-11-28)]. (ang.). 106. Black Panther (2018) (https://www.rottentomatoes.com/m/black_panther_2018/).
97. Black Panther (https://www.boxofficemojo.com/releasegroup/gr3458290181/). Box Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-01-18]. (ang.).
Office Mojo. [dostęp 2021-01-18]. (ang.). 107. Black Panther (https://www.metacritic.com/movie/black-panther). Metacritic. [dostęp
98. Pamela McClintock: Disney’s ‘Black Panther’ Playbook: A Peek at the Marketing of a 2021-01-18]. (ang.).
Phenomenon (https://web.archive.org/web/20210728165330/https://www.hollywoodre 108. Todd McCarthyy: ‘Black Panther’: Film Review (https://web.archive.org/web/20210112
porter.com/movies/movie-news/black-panther-how-disney-created-a-phenomenon-108 151101/https://www.hollywoodreporter.com/review/black-panther-review-1080811).
6820/). The Hollywood Reporter. [dostęp 2018-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu The Hollywood Reporter. [dostęp 2018-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://
(https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/black-panther-how-disney-cr www.hollywoodreporter.com/review/black-panther-review-1080811) (2021-01-12)].
eated-a-phenomenon-1086820/) (2021-07-28)]. (ang.). (ang.).
99. Anthony D’Alessandro: ‘Black Panther’ Breaks More Records: $112M Second 109. Richard Roeper: ‘Black Panther’: One of Marvel’s best movie superheroes comes out
Weekend Is Second-Best Ever As Marvel Movie Crosses $400M (https://web.archive. of Africa (https://web.archive.org/web/20201109034305/https://chicago.suntimes.com/
org/web/20210619005021/https://deadline.com/2018/02/black-panther-natalie-portma 2018/2/14/18368193/black-panther-one-of-marvel-s-best-movie-superheroes-comes-o
n-annihilation-game-night-weekend-box-office-1202300998/). Deadline Hollywood. ut-of-africa). Chicago Sun-Times. [dostęp 2018-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu
[dostęp 2018-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://deadline.com/2018/02/bla (https://chicago.suntimes.com/entertainment/black-panther-one-of-marvels-best-movie
ck-panther-natalie-portman-annihilation-game-night-weekend-box-office-1202300998/) -superheroes-comes-out-of-africa/) (2020-11-09)]. (ang.).
(2021-06-19)]. (ang.).
110. Brian Truitt: Review: Rousing, representative ‘Black Panther’ is one spectacular 119. Clarisse Loughrey: Black Panther brings Afrofuturism into the mainstream (https://we
superhero (https://web.archive.org/web/20210115010424/https://www.usatoday.com/st b.archive.org/web/20210524210434/https://www.independent.co.uk/arts-entertainmen
ory/life/movies/2018/02/06/review-black-panther-marvel-gets-rousing-representative-s t/films/features/black-panther-afrofuturism-ryan-coogler-definition-explainer-watch-rele
uperhero/308436002/). USA Today. [dostęp 2018-02-17]. [zarchiwizowane z tego ase-date-a8209776.html). The Independent. [dostęp 2018-06-13]. [zarchiwizowane z
adresu (https://www.usatoday.com/story/life/movies/2018/02/06/review-black-panther- tego adresu (https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/features/black-pa
marvel-gets-rousing-representative-superhero/308436002/) (2021-01-15)]. (ang.). nther-afrofuturism-ryan-coogler-definition-explainer-watch-release-date-a8209776.htm
111. Peter Travers: ‘Black Panther’ Review: Marvel’s History-Making Superhero Movie’s a l) (2021-05-24)]. (ang.).
Masterpiece (https://web.archive.org/web/20201127040245/https://www.rollingstone.c 120. Ricardo Guthrie: Redefining the Colonial: An Afrofuturist Analysis of Wakanda and
om/movies/movie-reviews/black-panther-review-marvels-history-making-superhero-m Speculative Fiction (https://web.archive.org/web/20210711180212/https://jfsdigital.org/
ovies-a-masterpiece-198071/). Rolling Stone. [dostęp 2018-02-06]. [zarchiwizowane z articles-and-essays/vol-24-no-2-december-2019/redefining-the-colonial-an-afrofuturist-
tego adresu (https://www.rollingstone.com/movies/reviews/peter-travers-black-panther analysis-of-wakanda-and-speculative-fiction/). Journal of Futures Studies. [dostęp
-is-a-marvel-movie-masterpiece-w516361) (2020-11-27)]. (ang.). 2021-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://jfsdigital.org/articles-and-essays/v
112. Jimi Famurewa: Black Panther Review (https://web.archive.org/web/20201214085211/ ol-24-no-2-december-2019/redefining-the-colonial-an-afrofuturist-analysis-of-wakanda
https://www.empireonline.com/movies/reviews/black-panther-review-2/). Empire -and-speculative-fiction/) (2021-07-11)]. (ang.).
Magazine. [dostęp 2018-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.empireon 121. Ruben Murray: ‘Black Panther’ and the Politics of Afrofuturism (https://web.archive.or
line.com/movies/reviews/black-panther-review-2/) (2020-12-14)]. (ang.). g/web/20210116150347/https://intpolicydigest.org/2018/03/10/black-panther-and-the-p
113. Yomi Kazeem, Lynsey Chutel, Abdi Latif Dahir: An impromptu Slack review of the olitics-of-afrofuturism/). International Policy Digest. [dostęp 2018-03-10].
politics of “Black Panther” by Quartz Africa reporters (https://web.archive.org/web/201 [zarchiwizowane z tego adresu (https://intpolicydigest.org/2018/03/10/black-panther-a
81214124656/https://qz.com/africa/1211240/black-panther-review-by-quartz-africa-rep nd-the-politics-of-afrofuturism/) (2021-01-16)]. (ang.).
orters/). Quartz Africa. [dostęp 2018-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://qz. 122. Gina M. Eckhardt. Black Panther: Thrills, Postcolonial Discourse, and Blacktopia (http
com/africa/1211240/black-panther-review-by-quartz-africa-reporters/) (2018-12-14)]. s://digitalcommons.uri.edu/mgdr/vol3/iss2/6/). „Markets, Globalization & Development
(ang.). Review”. 03 (02), 2018. DOI: 10.23860/MGDR-2018-03-02-06 (https://doi.org/10.2386
114. Piotr Piskozub: Czarna Pantera – recenzja spoilerowa (https://web.archive.org/web/20 0/MGDR-2018-03-02-06). [dostęp 2021-10-05]. (ang.).
210115234442/https://naekranie.pl/recenzje/czarna-pantera-recenzja-spoilerowa). 123. Myron T. Strong, K. Sean Chaplin. Afrofuturism and Black Panther (http://journals.sag
NaEkranie.pl. [dostęp 2018-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://naekranie. epub.com/doi/10.1177/1536504219854725). „Contexts”. 18 (2), s. 58–59, 2019-05.
pl/recenzje/czarna-pantera-recenzja-spoilerowa) (2021-01-15)]. (pol.). DOI: 10.1177/1536504219854725 (https://doi.org/10.1177/1536504219854725).
115. Urszula Schwarzenberg-Czerny: Recenzja filmu: „Czarna Pantera (Black Panther)”, ISSN 1536-5042 (http://worldcat.org/issn/1536-5042). [dostęp 2021-10-05]. (ang.).
reż. Ryan Coogler (https://web.archive.org/web/20201126160005/https://www.polityka. 124. Michaela D. E. Meyer. Black Panther, queer erasure, and intersectional representation
pl/tygodnikpolityka/kultura/film/1738100,1,recenzja-filmu-czarna-pantera-black-panther in popular culture (https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/15358593.2020.17780
-rez-ryan-coogler.read). Polityka. [dostęp 2018-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu 68). „The Review of Communication”. 20 (3), s. 236–243, 2020-07-02. DOI:
(http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/film/1738100,1,recenzja-filmu-czarna-p 10.1080/15358593.2020.1778068 (https://doi.org/10.1080/15358593.2020.1778068).
antera-black-panther-rez-ryan-coogler.read) (2020-11-26)]. (pol.). ISSN 1535-8593 (http://worldcat.org/issn/1535-8593). [dostęp 2021-10-05]. (ang.).
116. Piotr Dobry: „Czarna Pantera” [Recenzja (https://web.archive.org/web/2021011502323 125. Dwayne Wong (Omowale): The Black Panther and Neo-Colonial Politics in Africa (http
7/https://film.wp.pl/czarna-pantera-recenzja-wybitny-film-marvela-nasza-ocena-1010-6 s://web.archive.org/web/20210308193405/https://www.huffpost.com/entry/the-black-pa
218495876089473a): wybitny film Marvela. Nasza ocena 10/10]. Wp.pl. [dostęp 2018- nther-and-neo-colonial-politics-in-africa_b_5a5be4c7e4b003efadb6af33). HuffPost.
02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://film.wp.pl/czarna-pantera-recenzja-wyb [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.huffpost.com/entry/t
itny-film-marvela-nasza-ocena-1010-6218495876089473a) (2021-01-15)]. (pol.). he-black-panther-and-neo-colonial-politics-in-africa_b_5a5be4c7e4b003efadb6af33)
117. Szymon Góraj: Czarna Pantera – przedpremierowa recenzja wielkiego hitu Marvela! (2021-03-08)]. (ang.).
(https://archive.vn/qWgEs). Movies Room. [dostęp 2018-02-08]. [zarchiwizowane z 126. Carlos Rosario Gonzalez: The remnants of colonialism still haunt us, but Black
tego adresu (https://moviesroom.pl/recenzje/recenzje-premier/19794-czarna-pantera-p Panther offers a solution (https://web.archive.org/web/20210225192445/https://bamsm
rzedpremierowa-recenzja-wielkiego-hitu-marvela)]. (pol.). ackpow.com/2018/02/19/black-panther-movie-theme-colonialism/). Bam! Smack!
118. Ewa Drygalska. Czarna Pantera. „Kino”. 53 (609), s. 83, 2018-03. Warszawa: Pow!. [dostęp 2018-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://bamsmackpow.co
Fundacja KINO. ISSN 0023-1673 (http://worldcat.org/issn/0023-1673). m/2018/02/19/black-panther-movie-theme-colonialism/) (2021-02-25)]. (ang.).
127. Jelani Cobb: An impromptu Slack review of the politics of “Black Panther” by Quartz
Africa reporters (https://web.archive.org/web/20210720152938/https://www.newyorker.
com/news/daily-comment/black-panther-and-the-invention-of-africa). The New Yorker.
[dostęp 2018-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.newyorker.com/new
s/daily-comment/black-panther-and-the-invention-of-africa) (2021-07-20)]. (ang.).
128. Adam Serwer: The Tragedy of Erik Killmonger (https://web.archive.org/web/20181105 137. Shaun King: Shaun King: What Did ‘Black Panther’ Do? (https://web.archive.org/web/
022922/https://www.theatlantic.com/entertainment/archive/2018/02/black-panther-erik- 20210424142156/https://blackamericaweb.com/2018/02/20/shaun-king-what-did-black
killmonger/553805/). The Atlantic. [dostęp 2018-02-21]. [zarchiwizowane z tego -panther-do/). BlackAmericaWeb.com. [dostęp 2018-02-20]. [zarchiwizowane z tego
adresu (https://www.theatlantic.com/entertainment/archive/2018/02/black-panther-erik- adresu (https://blackamericaweb.com/2018/02/20/shaun-king-what-did-black-panther-
killmonger/553805/)]. (ang.). do/) (2021-04-24)]. (ang.).
129. Ragi Bashonga, Home, Belonging, and Africanity in the Film Black Panther (https://oxf 138. Brian Truitt: Daring, diverse 'Black Panther' promises to be Hollywood's latest 'cultural
ordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780190930028.001.0001/oxfordhb-97801 touchstone' (https://web.archive.org/web/20201109042345/https://eu.usatoday.com/st
90930028-e-19), Sharlene Swartz i inni red., Oxford University Press, 14 października ory/life/movies/2018/01/29/marvel-black-panther-superhero-diversity-cultural-touchsto
2021, s. 257–269, DOI: 10.1093/oxfordhb/9780190930028.013.19 (https://dx.doi.org/1 ne-event/1071858001/). USA Today. [dostęp 2018-01-29]. [zarchiwizowane z tego
0.1093%2Foxfordhb%2F9780190930028.013.19), ISBN 978-0-19-093002-8 [dostęp adresu (https://eu.usatoday.com/story/life/movies/2018/01/29/marvel-black-panther-su
2021-10-05] (ang.). perhero-diversity-cultural-touchstone-event/1071858001/) (2020-11-09)]. (ang.).
130. Patrick Gathara: ‘Black Panther’ offers a regressive, neocolonial vision of Africa (http 139. James Wilt: How Black Panther liberalizes black resistance for white comfort (https://w
s://web.archive.org/web/20180226205932/https://www.washingtonpost.com/news/glob eb.archive.org/web/20210119030145/https://canadiandimension.com/articles/view/ho
al-opinions/wp/2018/02/26/black-panther-offers-a-regressive-neocolonial-vision-of-afri w-black-panther-liberalizes-black-resistance-for-white-comfort). Canadian Dimension.
ca/). The Washington Post. [dostęp 2018-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (http [dostęp 2018-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://canadiandimension.com/
s://www.washingtonpost.com/news/global-opinions/wp/2018/02/26/black-panther-offer articles/view/how-black-panther-liberalizes-black-resistance-for-white-comfort) (2021-
s-a-regressive-neocolonial-vision-of-africa/)]. (ang.). 01-19)]. (ang.).
131. Christopher Lebron: ‘Black Panther’ Is Not the Movie We Deserve (https://web.archiv 140. Russell Rickford: I have a problem with ‘Black Panther’ (https://web.archive.org/web/2
e.org/web/20210914004426/https://bostonreview.net/race/christopher-lebron-black-pa 0210627220041/https://africasacountry.com/2018/02/i-have-a-problem-with-black-pant
nther). Boston Review. [dostęp 2018-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://bo her). Africa is a Country. [dostęp 2018-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://
stonreview.net/race/christopher-lebron-black-panther) (2021-09-14)]. (ang.). africasacountry.com/2018/02/i-have-a-problem-with-black-panther/) (2021-06-27)].
132. Ancestors Change Constantly: Subversive Religious Colonial Deconstruction in the (ang.).
Religionof Black Panther (https://core.ac.uk/reader/232772829). Core. [dostęp 2018- 141. Faisal Kutty: Is Black Panther Islamophobic? (https://web.archive.org/web/202012131
03-30]. (ang.). 00447/https://www.middleeasteye.net/opinion/black-panther-islamophobic). Middle
133. Erlanger Turner: Why 'Black Panther' means so much to the black community (https:// East Eye. [dostęp 2018-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.middleea
web.archive.org/web/20210228114214/https://www.houstonchronicle.com/local/gray- steye.net/opinion/black-panther-islamophobic) (2020-12-13)]. (ang.).
matters/article/black-panther-racial-and-ethnic-socialization-12741221.php). Houston 142. Tre Johnson: Black Superheroes Matter: Why a 'Black Panther' Movie Is
Chronicle. [dostęp 2018-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.houstonc Revolutionary (https://web.archive.org/web/20171017213411/http://www.rollingstone.c
hronicle.com/local/gray-matters/article/black-panther-racial-and-ethnic-socialization-12 om/movies/news/black-superheroes-matter-why-black-panther-is-revolutionary-w5091
741221.php) (2021-02-28)]. (ang.). 05). Rolling Stone. [dostęp 2017-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.ro
134. Jamil Smith: The Revolutionary Power Of Black Panther (https://web.archive.org/web/ llingstone.com/movies/news/black-superheroes-matter-why-black-panther-is-revolutio
20210531055425/https://time.com/black-panther/). Time. [dostęp 2018-02-08]. nary-w509105)]. (ang.).
[zarchiwizowane z tego adresu (https://time.com/black-panther/) (2021-05-31)]. (ang.). 143. Bruce Haring: ‘Black Panther’ Items To Be Displayed At Smithsonian African-
135. Carvell Wallace: Why ‘Black Panther’ Is a Defining Moment for Black America (https:// American Museum (https://web.archive.org/web/20210304053832/https://deadline.co
web.archive.org/web/20210830133135/https://www.nytimes.com/2018/02/12/magazin m/2018/06/black-panther-items-to-be-displayed-at-smithsonian-african-american-mus
e/why-black-panther-is-a-defining-moment-for-black-america.html). The New York eum-1202415299/). Deadline Hollywood. [dostęp 2018-06-21]. [zarchiwizowane z tego
Times Magazine. [dostęp 2018-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.ny adresu (https://deadline.com/2018/06/black-panther-items-to-be-displayed-at-smithson
times.com/2018/02/12/magazine/why-black-panther-is-a-defining-moment-for-black-a ian-african-american-museum-1202415299/) (2021-03-04)]. (ang.).
merica.html) (2021-08-30)]. (ang.). 144. Lexy Perez: ‘Black Panther’ Stars Surprise Student With Scholarship at Hollywood
136. Nathan D.B. Connolly: How ‘Black Panther’ Taps Into 500 Years of History (https://we Reporter’s Women in Entertainment Event (https://web.archive.org/web/20210926200
b.archive.org/web/20210828170007/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie 551/https://www.hollywoodreporter.com/news/general-news/black-panther-stars-surpri
-news/black-panther-taps-500-years-history-1085334/). The Hollywood Reporter. se-student-scholarship-at-hollywood-reporter-event-1166487/). The Hollywood
[dostęp 2018-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.hollywoodreporter.c Reporter. [dostęp 2018-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.hollywood
om/movies/movie-news/black-panther-taps-500-years-history-1085334/) (2021-08- reporter.com/news/general-news/black-panther-stars-surprise-student-scholarship-at-
28)]. (ang.). hollywood-reporter-event-1166487/) (2021-09-26)]. (ang.).
145. Billboard Music Awards 2018 Nominations: See the Full List (https://web.archive.org/w 153. Maeve McDermott: Who won the Teen Choice Awards? See the full winners’ list (http
eb/20201022214843/https://www.billboard.com/articles/news/bbma/8343598/billboard- s://web.archive.org/web/20201109023829/https://eu.usatoday.com/story/life/people/20
music-awards-2018-nominations-list). Billboard. [dostęp 2018-04-17]. [zarchiwizowane 18/08/13/teen-choice-awards-2018-winners-list/974624002/). USA Today. [dostęp
z tego adresu (https://www.billboard.com/articles/news/bbma/8343598/billboard-music 2018-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://eu.usatoday.com/story/life/peopl
-awards-2018-nominations-list) (2020-10-22)]. (ang.). e/2018/08/13/teen-choice-awards-2018-winners-list/974624002/) (2020-11-09)].
146. Patrick Hipes: Golden Trailer Award Nominations: ‘The Shape Of Water’, ‘Hitman’s (ang.).
Bodyguard’ Top List (https://web.archive.org/web/20210117050306/https://deadline.co 154. Winners list: 'Avengers: Infinity War,' BTS win big at the People’s Choice Awards 2018
m/2018/05/golden-trailer-awards-2018-nominations-list-1202386445/). Deadline (https://web.archive.org/web/20201108101826/https://eu.usatoday.com/story/life/peopl
Hollywood. [dostęp 2018-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://deadline.com/ e/2018/11/11/peoples-choice-awards-2018-winners-list/1971244002/). USA Today.
2018/05/golden-trailer-awards-2018-nominations-list-1202386445/) (2021-01-17)]. [dostęp 2018-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://eu.usatoday.com/story/lif
(ang.). e/people/2018/11/11/peoples-choice-awards-2018-winners-list/1971244002/) (2020-
147. Patrick Hipes: ‘Black Panther’ Wins Best In Show At Golden Trailer Awards (https://we 11-08)]. (ang.).
b.archive.org/web/20201130210122/https://deadline.com/2018/05/golden-trailer-award 155. Justine Browning: MTV VMAs 2018: See the full list of winners (https://web.archive.or
s-2018-winners-list-black-panther-1202401307/). Deadline Hollywood. [dostęp 2018- g/web/20210116044143/https://ew.com/music/2018/08/20/mtv-vmas-2018-winners-lis
05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://deadline.com/2018/05/golden-trailer-aw t/). Entertainment Weekly. [dostęp 2018-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (http
ards-2018-winners-list-black-panther-1202401307/) (2020-11-30)]. (ang.). s://ew.com/music/2018/08/20/mtv-vmas-2018-winners-list/) (2021-01-16)]. (ang.).
148. Gerrad Hall: Black Panther, Stranger Things lead MTV Movie & TV Awards 156. Sarah Murphy: Here’s the Full List of 2018 iHeartRadio MMVA Nominees (https://web.
nominations (https://web.archive.org/web/20201109000816/https://ew.com/tv/2018/05/ archive.org/web/20210115090256/http://exclaim.ca/music/article/heres_the_full_list_of
03/mtv-movie-tv-awards-nominations-black-panther-stranger-things/). Entertainment _2018_iheartradio_mmva_nominees). Exclaim. [dostęp 2018-08-01]. [zarchiwizowane
Weekly. [dostęp 2018-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://ew.com/tv/2018/0 z tego adresu (http://exclaim.ca/music/article/heres_the_full_list_of_2018_iheartradio_
5/03/mtv-movie-tv-awards-nominations-black-panther-stranger-things/) (2020-11-09)]. mmva_nominees) (2021-01-15)]. (ang.).
(ang.). 157. Kimberly Nordyke: American Music Awards: Taylor Swift Wins Artist of the Year, Sets
149. Jenna Amatulli: The 2018 BET Awards Nominations Are Here And DJ Khaled Must Be New Record (https://web.archive.org/web/20210115175738/https://www.hollywoodrep
Screaming (https://web.archive.org/web/20180517152808/https://www.huffingtonpost. orter.com/lists/american-music-awards-full-list-winners-2018-1146665). The Hollywood
co.uk/entry/2018-bet-awards-nominees_us_5afc3c27e4b0779345d4d523). The Reporter. [dostęp 2018-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.hollywood
Huffington Post. [dostęp 2018-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.huff reporter.com/lists/american-music-awards-full-list-winners-2018-1146665) (2021-01-
ingtonpost.co.uk/entry/2018-bet-awards-nominees_us_5afc3c27e4b0779345d4d523) 15)]. (ang.).
(2018-05-17)]. (ang.). 158. World Soundtrack Awards 2018 – Winners (https://web.archive.org/web/20210115234
150. Erin Nyren: 2018 BET Awards Complete Winners List (https://web.archive.org/web/20 618/https://soundtrackfest.com/en/news/world-soundtrack-awards-2018-winners/).
210115040058/https://variety.com/2018/biz/news/bet-awards-2018-winners-list-12028 Soundtrack Fest. [dostęp 2018-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://soundtr
56099/). Variety. [dostęp 2018-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.c ackfest.com/en/news/world-soundtrack-awards-2018-winners/) (2021-01-15)]. (ang.).
om/2018/biz/news/bet-awards-2018-winners-list-1202856099/) (2021-01-15)]. (ang.). 159. Best Film (https://web.archive.org/web/20210116044143/https://www.bbc.co.uk/progra
151. Dave McNary: ‘Black Panther,’ ‘Walking Dead’ Rule Saturn Awards Nominations (http mmes/articles/4HZHM8bL3N26WhW7Jcxt1r4/best-film). BBC. [dostęp 2018-10-17].
s://web.archive.org/web/20201221023730/https://variety.com/2018/film/news/saturn-a [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/4HZHM8b
wards-nominations-2018-black-panther-walking-dead-1202727752/). Variety. [dostęp L3N26WhW7Jcxt1r4/best-film) (2021-01-16)]. (ang.).
2018-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://variety.com/2018/film/news/saturn- 160. Carolyn Giardina: ‘Avengers: Infinity War’ Leads HPA Awards Feature Nominations (ht
awards-nominations-2018-black-panther-walking-dead-1202727752/) (2020-12-21)]. tps://web.archive.org/web/20210115050930/https://www.hollywoodreporter.com/behin
(ang.). d-screen/avengers-infinity-war-lead-hpa-awards-nominations-1147163). The
152. Pete Hammond: ‘Black Panther’ Tops 44th Saturn Awards With Five; ‘Blade Runner Hollywood Reporter. [dostęp 2018-09-36]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://ww
2049’, ‘Shape Of Water’, ‘Get Out’ Also Score (https://web.archive.org/web/202012110 w.hollywoodreporter.com/behind-screen/avengers-infinity-war-lead-hpa-awards-nomin
15623/https://deadline.com/2018/06/saturn-awards-winners-black-panther-blade-runn ations-1147163) (2021-01-15)]. (ang.).
er-2049-shape-of-water-get-out-1202418606/). Deadline Hollywood. [dostęp 2018-06- 161. Gregg Kilday: Hollywood Film Awards: 'Black Panther,' 'Incredibles 2' Among Latest
27]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://deadline.com/2018/06/saturn-awards-winn Honorees (https://web.archive.org/web/20210114114406/https://www.hollywoodreport
ers-black-panther-blade-runner-2049-shape-of-water-get-out-1202418606/) (2020-12- er.com/news/incredibles-2-hollywood-film-awards-honorees-1156216). The Hollywood
11)]. (ang.). Reporter. [dostęp 2018-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.hollywood
reporter.com/news/incredibles-2-hollywood-film-awards-honorees-1156216) (2021-01-
14)]. (ang.).
162. Linda Xu: Hollywood Music in Media Awards: Full List of Winners (https://web.archive. 170. Matt Neglia: The 2018 St. Louis Film Critics Association (StLFCA) Winners (https://we
org/web/20210115200641/https://www.hollywoodreporter.com/lists/hollywood-music-m b.archive.org/web/20201026104044/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-
edia-awards-winners-2018-1153411). The Hollywood Reporter. [dostęp 2018-11-15]. st-louis-film-critics-association-stlfca-winners). Next Best Picture. [dostęp 2018-12-16].
[zarchiwizowane z tego adresu (https://www.hollywoodreporter.com/lists/hollywood-mu [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-st-lo
sic-media-awards-winners-2018-1153411) (2021-01-15)]. (ang.). uis-film-critics-association-stlfca-winners) (2020-10-26)]. (ang.).
163. Garry Maddox: Ladies in Black, Mystery Road top Australian Academy Award 171. Matt Neglia: The 2018 Indiana Film Journalists Association (IFJA) Nominations (http
nominations (https://web.archive.org/web/20210116185406/https://www.smh.com.au/e s://web.archive.org/web/20210115190359/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-
ntertainment/movies/ladies-in-black-mystery-road-top-australian-academy-award-nomi 2018-indiana-film-journalists-association-ifja-nominations). Next Best Picture. [dostęp
nations-20181028-p50cho.html). The Sydney Morning Herald. [dostęp 2018-10-30]. 2018-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/t
[zarchiwizowane z tego adresu (https://www.smh.com.au/entertainment/movies/ladies- he-2018-indiana-film-journalists-association-ifja-nominations) (2021-01-15)]. (ang.).
in-black-mystery-road-top-australian-academy-award-nominations-20181028-p50cho. 172. Matt Neglia: The 2018 Los Angeles Online Film Critics Society (LAOFCS) Winners (htt
html) (2021-01-16)]. (ang.). ps://web.archive.org/web/20210116075856/https://www.nextbestpicture.com/latest/the
164. Matt Neglia: The 2018 Washington DC Area Film Critics Association (WAFCA) -2018-los-angeles-online-film-critics-society-laofcs-winners). Next Best Picture.
Winners (https://web.archive.org/web/20210115181248/https://www.nextbestpicture.co [dostęp 2018-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.co
m/latest/the-2018-washington-dc-area-film-critics-association-wafca-winners). Next m/latest/the-2018-los-angeles-online-film-critics-society-laofcs-winners) (2021-01-16)].
Best Picture. [dostęp 2018-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbe (ang.).
stpicture.com/latest/the-2018-washington-dc-area-film-critics-association-wafca-winne 173. Matt Neglia: The 2018 Phoenix Critics Circle (PCC) Winners (https://web.archive.org/
rs) (2021-01-15)]. (ang.). web/20210115090220/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-phoenix-critics
165. “Roma,” „The Favourite” and “A Star is Born” lead 2018 CFCA nominations (https://we -circle-pcc-winners). Next Best Picture. [dostęp 2019-01-16]. [zarchiwizowane z tego
b.archive.org/web/20201115053712/https://chicagofilmcritics.org/blog/2018/12/7/roma- adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-phoenix-critics-circle-pcc-win
the-favourite-and-a-star-is-born-lead-2018-cfca-nominations). Chicago Film Critics. ners) (2021-01-15)]. (ang.).
[dostęp 2018-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://chicagofilmcritics.org/blo 174. Arnold Wayne Jones: DFW Film Critics name ‘A Star is Born’ best picture (https://web.
g/2018/12/7/roma-the-favourite-and-a-star-is-born-lead-2018-cfca-nominations) (2020- archive.org/web/20210115023240/https://dallasvoice.com/dfw-film-critics-name-a-star-
11-15)]. (ang.). is-born-best-picture/). Dallas Voice. [dostęp 2018-12-17]. [zarchiwizowane z tego
166. Matt Neglia: The 2018 San Francisco Film Critics Circle (SFFCC) Winners (https://we adresu (https://www.dallasvoice.com/dfw-film-critics-name-a-star-is-born-best-picture/)
b.archive.org/web/20210117000641/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-s (2021-01-15)]. (ang.).
an-francisco-film-critics-circle-sffcc-winners). Next Best Picture. [dostęp 2018-12-09]. 175. Matt Neglia: The 2018 Seattle Film Critics Society (SFCS) Winners (https://web.archiv
[zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-san-f e.org/web/20210115234439/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-seattle-fil
rancisco-film-critics-circle-sffcc-winners) (2021-01-17)]. (ang.). m-critics-society-sfcs-winners). Next Best Picture. [dostęp 2018-12-17].
167. Matt Neglia: The 2018 San Diego Film Critics Society (SDFCS) Winners (https://web.a [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-seattl
rchive.org/web/20210114224348/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-san e-film-critics-society-sfcs-winners) (2021-01-15)]. (ang.).
-diego-film-critics-society-sdfcs-winners). Next Best Picture. [dostęp 2018-12-10]. 176. Matt Neglia: The 2018 Nevada Film Critics Society (NFCS) Winners (https://web.archi
[zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-san- ve.org/web/20210116043838/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-nevada
diego-film-critics-society-sdfcs-winners) (2021-01-14)]. (ang.). -film-critics-society-nfcs-winners). Next Best Picture. [dostęp 2018-12-19].
168. Amanda N’Duka: ‘Black Panther’ Named Best Film By African American Film Critics [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-neva
Association (https://web.archive.org/web/20210114120455/https://deadline.com/2018/ da-film-critics-society-nfcs-winners) (2021-01-16)]. (ang.).
12/black-panther-best-film-african-american-film-critics-association-1202517973/). 177. Matt Neglia: The 2018 Online Film Critics Society (OFCS) Winners (https://web.archiv
Deadline Hollywood. [dostęp 2018-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://dea e.org/web/20210116003004/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-online-fil
dline.com/2018/12/black-panther-best-film-african-american-film-critics-association-12 m-critics-society-ofcs-winners). Next Best Picture. [dostęp 2019-01-02].
02517973/) (2021-01-14)]. (ang.). [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-onlin
169. Karen Butler: Women Film Critics Circle: ‘Favourite’ is 2018's Best Film About Women e-film-critics-society-ofcs-winners) (2021-01-16)]. (ang.).
(https://web.archive.org/web/20210116070951/https://www.upi.com/Entertainment_Ne 178. Matt Neglia: The 2018 North Carolina Film Critics Association (NCFCA) Winners (http
ws/Movies/2018/12/15/Women-Film-Critics-Circle-Favourite-is-2018s-Best-Film-About s://web.archive.org/web/20210116075921/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-
-Women/7881544878897/). UPI. [dostęp 2018-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu 2018-north-carolina-film-critics-association-ncfca-winners). Next Best Picture. [dostęp
(https://www.upi.com/Entertainment_News/Movies/2018/12/15/Women-Film-Critics-Cir 2019-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/t
cle-Favourite-is-2018s-Best-Film-About-Women/7881544878897/) (2021-01-16)]. he-2018-north-carolina-film-critics-association-ncfca-winners) (2021-01-16)]. (ang.).
(ang.).
179. Matt Neglia: The 2018 Houston Film Critics Society (HFCS) Winners (https://web.archi 188. Matt Neglia: The 2018 Denver Film Critics Society (DFCS) Winners (https://web.archiv
ve.org/web/20210116044143/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-housto e.org/web/20210116043902/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-denver-fi
n-film-critics-society-hfcs-winners). Next Best Picture. [dostęp 2019-01-03]. lm-critics-society-dfcs-winners). Next Best Picture. [dostęp 2019-01-14].
[zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-hous [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-denv
ton-film-critics-society-hfcs-winners) (2021-01-16)]. (ang.). er-film-critics-society-dfcs-winners) (2021-01-16)]. (ang.).
180. Kristopher Tapley: ‘Black Panther,’ ‘A Quiet Place,’ ‘Atlanta’ and More Selected for AFI 189. Katie Kilkenny: 'The Favourite,' 'Pose,' ‘Killing Eve’ Lead Dorian Award Nominations (h
Awards (https://web.archive.org/web/20210115090219/https://variety.com/2018/film/in- ttps://web.archive.org/web/20201105230742/https://www.hollywoodreporter.com/lists/2
contention/afi-awards-black-panther-a-quiet-place-atlanta-1203079735/). Variety. 019-gay-lesbian-entertainment-critics-dorian-award-nominees-1172267). The
[dostęp 2018-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2018/film/in-c Hollywood Reporter. [dostęp 2019-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://ww
ontention/afi-awards-black-panther-a-quiet-place-atlanta-1203079735/) (2021-01-15)]. w.hollywoodreporter.com/lists/2019-gay-lesbian-entertainment-critics-dorian-award-no
(ang.). minees-1172267) (2020-11-05)]. (ang.).
181. Golden Globe Nominations: Complete List (https://web.archive.org/web/20201222150 190. ‘Roma’ Named Best Film of 2018 by L.A. Film Critics Association (https://web.archive.
539/https://variety.com/2018/film/news/golden-globe-nominations-2019-1203082075/). org/web/20210114224331/https://variety.com/2018/film/awards/2018-los-angeles-film-
Variety. [dostęp 2018-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2018/ critics-association-awards-winners-1203085176/). Variety. [dostęp 2018-12-09].
film/news/golden-globe-nominations-2019-1203082075/) (2020-12-22)]. (ang.). [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2018/film/awards/2018-los-angeles
182. Matt Neglia: The 2018 Austin Film Critics Association (AFCA) Winners (https://web.arc -film-critics-association-awards-winners-1203085176/) (2021-01-14)]. (ang.).
hive.org/web/20210115004415/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-austin 191. Kristopher Tapley: ‘Roma,’ ‘The Americans’ and ‘The Marvelous Mrs. Maisel’ Win Top
-film-critics-association-afca-winners). Next Best Picture. [dostęp 2019-01-07]. Critics’ Choice Honors (https://web.archive.org/web/20201229204720/https://variety.co
[zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-austi m/2019/film/awards/2019-critics-choice-awards-winners-nominees-full-list-120310670
n-film-critics-association-afca-winners) (2021-01-15)]. (ang.). 2/). Variety. [dostęp 2019-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2
183. Kristopher Tapley: National Board of Review Names ‘Green Book’ Best Film of 2018 019/film/awards/2019-critics-choice-awards-winners-nominees-full-list-1203106702/)
(https://web.archive.org/web/20210116221523/https://variety.com/2018/film/awards/na (2020-12-29)]. (ang.).
tional-board-of-review-names-green-book-best-film-of-2018-1203035378/). Variety. 192. Steve Pond: Producers Guild Awards Nominations Include ‘Roma,’ ‘Black Panther,’ ‘A
[dostęp 2018-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2018/film/awa Star Is Born’ – and Also ‘Crazy Rich Asians’ (https://web.archive.org/web/2019010423
rds/national-board-of-review-names-green-book-best-film-of-2018-1203035378/) 3506/https://www.thewrap.com/producers-guild-awards-nominations-include-roma-bla
(2021-01-16)]. (ang.). ck-panther-a-star-is-born-and-also-crazy-rich-asians/). The Wrap. [dostęp 2019-01-
184. Matt Neglia: The 2018 Alliance Of Women Film Journalists (AWFJ) EDA Awards 04]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.thewrap.com/producers-guild-awards
Winners (https://web.archive.org/web/20210114224337/https://www.nextbestpicture.co -nominations-include-roma-black-panther-a-star-is-born-and-also-crazy-rich-asians/)
m/latest/the-2018-alliance-of-women-film-journalists-awfj-eda-awards-winners). Next (2019-01-04)]. (ang.).
Best Picture. [dostęp 2019-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbe 193. Guy Lodge: ‘The Favourite’ Leads London Critics’ Circle Nominations (https://web.arc
stpicture.com/latest/the-2018-alliance-of-women-film-journalists-awfj-eda-awards-winn hive.org/web/20210115161144/https://variety.com/2018/film/awards/the-favourite-lead
ers) (2021-01-14)]. (ang.). s-london-film-critics-circle-nominations-pedro-almodovar-1203092050/). Variety.
185. Matt Neglia: The 2018 Georgia Film Critics Association (GFCA) Winners (https://web.a [dostęp 2018-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2018/film/aw
rchive.org/web/20210114114425/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-geor ards/the-favourite-leads-london-film-critics-circle-nominations-pedro-almodovar-12030
gia-film-critics-association-gfca-winners). Next Best Picture. [dostęp 2019-01-12]. 92050/) (2021-01-15)]. (ang.).
[zarchiwizowane z tego adresu (https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-geor 194. 23rd Annual Film Awards (2018) (https://web.archive.org/web/20201105133343/http://
gia-film-critics-association-gfca-winners) (2021-01-14)]. (ang.). www.oftaawards.com/film-awards/23rd-annual-film-awards-2018/). Online Film &
186. Q.V. Hough: Rotten Tomatoes’ Golden Tomato Award Winners Include Black Panther Television Association. [dostęp 2019-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://ww
& Spider-Verse (https://web.archive.org/web/20210115005927/https://screenrant.com/ w.oftaawards.com/film-awards/23rd-annual-film-awards-2018/) (2020-11-05)]. (ang.).
rotten-tomatoes-golden-tomato-black-panther-spider-verse/). Screen Rant. [dostęp 195. 34th Annual NAMM TEC Awards Winners Announced (https://web.archive.org/web/20
2019-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://screenrant.com/rotten-tomatoes- 190821183003/http://fohonline.com/newsroom/news/34th-annual-namm-tec-awards-w
golden-tomato-black-panther-spider-verse/) (2021-01-15)]. (ang.). inners-announced/). Front of House Magazine. [dostęp 2019-01-29]. [zarchiwizowane
187. Fans’ Choice: Favorite Movies 2018 (https://web.archive.org/web/20210116184012/htt z tego adresu (http://fohonline.com/newsroom/news/34th-annual-namm-tec-awards-wi
ps://editorial.rottentomatoes.com/guide/fan-favorites-film/). Rotten Tomatoes. [dostęp nners-announced/) (2019-08-21)]. (ang.).
2019-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://editorial.rottentomatoes.com/guid 196. SAG Awards Winners: Complete List (https://web.archive.org/web/20210115004415/ht
e/fan-favorites-film/) (2021-01-16)]. (ang.). tps://variety.com/2019/film/awards/2019-sag-awards-winners-list-1203119846/).
Variety. [dostęp 2019-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2019/
film/awards/2019-sag-awards-winners-list-1203119846/) (2021-01-15)]. (ang.).
197. Alan French: ACCA 2018 Winners: Netflix’s ‘Roma’ Takes Best Picture But ‘The 206. Steve Pond: Guild of Music Supervisors Nominates ‘A Star Is Born,’ ‘Mary Poppins
Favourite’ Leads Wins (https://web.archive.org/web/20190209124320/http://www.awar Returns’ for Top Awards (https://web.archive.org/web/20210116011357/https://www.th
dscircuit.com/2019/01/31/acca-2018-winners-roma-takes-picture-but-the-favourite-lea ewrap.com/guild-of-music-supervisors-nominates-a-star-is-born-mary-poppins-returns-
ds-wins/). Awards Circuit. [dostęp 2019-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (http:// for-top-awards/). The Wrap. [dostęp 2019-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (http
www.awardscircuit.com/2019/01/31/acca-2018-winners-roma-takes-picture-but-the-fav s://www.thewrap.com/guild-of-music-supervisors-nominates-a-star-is-born-mary-poppi
ourite-leads-wins/)]. (ang.). ns-returns-for-top-awards/) (2021-01-16)]. (ang.).
198. Gold Derby Film Awards winners 2019: ‘The Favourite’ is the biggest champ, but 207. Erik Pedersen: AARP Movies For Grownups Nominations: ‘Green Book’ & ‘Roma’
‘Roma’ takes Best Picture (https://archive.vn/wCHzD). Gold Derby. [dostęp 2019-02- Lead Field (https://web.archive.org/web/20210116221528/https://deadline.com/2019/0
20]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.goldderby.com/article/2019/gold-derb 1/aarp-movies-for-grownups-nominations-green-book-roma-star-is-born-
y-film-awards-winners-2019-the-favourite-roma-news/)]. (ang.). 1202528369/). Deadline Hollywood. [dostęp 2019-01-03]. [zarchiwizowane z tego
199. Erik Pedersen: Artios Awards: Casting Society Lauds ‘Green Book’, ‘Crazy Rich adresu (https://deadline.com/2019/01/aarp-movies-for-grownups-nominations-green-b
Asians’ & More – Complete Winners List (https://web.archive.org/web/2021011516062 ook-roma-star-is-born-1202528369/) (2021-01-16)]. (ang.).
8/https://deadline.com/2019/01/artios-awards-2019-winners-casting-society-black-pant 208. Kristopher Tapley: ‘Bohemian Rhapsody,’ ‘A Star Is Born,’ ‘Westworld’ Pick Up Cinema
her-crazy-rich-asians-green-book-vice-1202547281/). Deadline Hollywood. [dostęp Audio Society Nominations (https://web.archive.org/web/20210114191202/https://varie
2019-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://deadline.com/2019/01/artios-awa ty.com/2019/film/awards/cinema-audio-society-nominations-bohemian-rhapsody-a-star
rds-2019-winners-casting-society-black-panther-crazy-rich-asians-green-book-vice-12 -is-born-westworld-1203102170/). Variety. [dostęp 2019-01-09]. [zarchiwizowane z
02547281/) (2021-01-15)]. (ang.). tego adresu (https://variety.com/2019/film/awards/cinema-audio-society-nominations-b
200. Kristopher Tapley: ‘The Favourite,’ ‘Black Panther,’ ‘Mrs. Maisel’ Among Art Directors ohemian-rhapsody-a-star-is-born-westworld-1203102170/) (2021-01-14)]. (ang.).
Guild Winners (https://web.archive.org/web/20210114223319/https://variety.com/2019/ 209. Erik Pedersen: Make-Up Artists & Hair Stylists Guild Applies Its Awards Nominations
artisans/awards/the-favourite-black-panther-mrs-maisel-among-art-directors-guild-win (https://web.archive.org/web/20210107100054/https://deadline.com/2019/01/make-up-
ners-1203127098/). Variety. [dostęp 2019-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (http artists-hair-styling-guild-applies-its-awards-nominations-1202532593/). Deadline
s://variety.com/2019/artisans/awards/the-favourite-black-panther-mrs-maisel-among-ar Hollywood. [dostęp 2019-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://deadline.com/
t-directors-guild-winners-1203127098/) (2021-01-14)]. (ang.). 2019/01/make-up-artists-hair-styling-guild-applies-its-awards-nominations-120253259
201. Matt Neglia: The 2018 Black Reel Awards (BRA) Winners (https://web.archive.org/we 3/) (2021-01-07)]. (ang.).
b/20210114114410/https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-black-reel-awards 210. Steve Pond: Writers Guild Awards Nominees Include ‘Green Book,’ ‘A Quiet Place,’
-bra-winners). Next Best Picture. [dostęp 2019-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu ‘BlacKkKlansman’ (https://web.archive.org/web/20210115211158/https://www.thewrap.
(https://www.nextbestpicture.com/latest/the-2018-black-reel-awards-bra-winners) com/writers-guild-awards-nominees-include-green-book-a-quiet-place-blackkklansma
(2021-01-14)]. (ang.). n/). The Wrap. [dostęp 2019-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.thew
202. Patrick Hipes: Humanitas Prize: ‘Black Panther’, ‘This Is Us’ Among Nominations (http rap.com/writers-guild-awards-nominees-include-green-book-a-quiet-place-blackkklans
s://web.archive.org/web/20210117000640/https://deadline.com/2018/11/humanitas-pri man/) (2021-01-15)]. (ang.).
ze-nominations-2018-list-black-panther-this-is-us-1202509603/). Deadline Hollywood. 211. Steve Pond: Satellite Awards: Complete Winners List (https://web.archive.org/web/202
[dostęp 2018-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://deadline.com/2018/11/hu 01208191400/https://www.thewrap.com/satellite-awards-complete-winners-list/). The
manitas-prize-nominations-2018-list-black-panther-this-is-us-1202509603/) (2021-01- Wrap. [dostęp 2019-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.thewrap.com/
17)]. (ang.). satellite-awards-complete-winners-list/) (2020-12-08)]. (ang.).
203. Hilary Lewis: 'Black Panther,' 'If Beale Street Could Talk,' 'Can You Ever Forgive Me?' 212. Erik Pedersen: Motion Picture Sound Editors Reveal 2019 Golden Reel Nominations
Among USC Scripter Award Finalists (https://web.archive.org/web/20210116043857/ht (https://web.archive.org/web/20210108015810/https://deadline.com/2019/01/golden-re
tps://www.hollywoodreporter.com/news/usc-scripter-awards-2019-nominations-comple el-nominations-2019-list-motion-picture-sound-editors-1202266360-1202537608/).
te-list-1176151). The Hollywood Reporter. [dostęp 2019-01-15]. [zarchiwizowane z Deadline Hollywood. [dostęp 2019-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://dea
tego adresu (https://www.hollywoodreporter.com/news/usc-scripter-awards-2019-nomi dline.com/2019/01/golden-reel-nominations-2019-list-motion-picture-sound-editors-12
nations-complete-list-1176151) (2021-01-16)]. (ang.). 02266360-1202537608/) (2021-01-08)]. (ang.).
204. Patrick Hipes: BAFTA Awards: ‘Roma’ Wins Best Picture To Top Battle With ‘The 213. Kristopher Tapley: ‘Black Panther,’ ‘Crazy Rich Asians,’ ‘Westworld’ Among Costume
Favourite’ – Full Winners List (https://web.archive.org/web/20201201092910/https://de Designers Guild Winners (https://web.archive.org/web/20210115160628/https://variety.
adline.com/2019/02/2019-bafta-awards-winners-list-1202553890/). Deadline com/2019/artisans/awards/black-panther-crazy-rich-asians-westworld-among-costume
Hollywood. [dostęp 2019-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://deadline.com/ -designers-guild-winners-1203143631/). Variety. [dostęp 2019-02-19].
2019/02/2019-bafta-awards-winners-list-1202553890/) (2020-12-01)]. (ang.). [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2019/artisans/awards/black-panthe
205. Grammy Awards Winners: The Complete List (https://web.archive.org/web/202101151 r-crazy-rich-asians-westworld-among-costume-designers-guild-winners-1203143631/)
53412/https://variety.com/2019/music/news/2019-grammys-winners-list-1203131935/). (2021-01-15)]. (ang.).
Variety. [dostęp 2019-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2019/
music/news/2019-grammys-winners-list-1203131935/) (2021-01-15)]. (ang.).
214. I.F.M.C.A. Awards 2018: Film Music Critics Announce Their Nominees (https://web.arc 222. Owen Gleiberman: Film Review: ‘Avengers: Infinity War’ (https://web.archive.org/web/
hive.org/web/20210116184013/https://soundtrackbeat.com/2019/02/07/i-f-m-c-a-awar 20190430055649/https://variety.com/2018/film/reviews/avengers-infinity-war-review-ro
ds-2018-film-music-critics-announce-their-nominees/). Soundtrack Beat. [dostęp 2019- bert-downey-jr-chadwick-boseman-1202782256/). Variety. [dostęp 2018-04-24].
02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://soundtrackbeat.com/2019/02/07/i-f-m-c [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.com/2018/film/reviews/avengers-infinity-
-a-awards-2018-film-music-critics-announce-their-nominees/) (2021-01-16)]. (ang.). war-review-robert-downey-jr-chadwick-boseman-1202782256/) (2019-04-30)]. (ang.).
215. Erik Anderson: ‘The Favourite’ tops 17th International Online Cinema Awards (INOCA) 223. Peter Debruge: Film Review: ‘Avengers: Endgame’ (https://web.archive.org/web/2020
(https://web.archive.org/web/20190225233624/https://awardswatch.com/2019/02/23/th 0417104811/https://variety.com/2019/film/reviews/avengers-endgame-review-marvel-c
e-favourite-tops-17th-international-online-cinema-awards-inoca/). Awards Watch. inematic-universe-1203196048/). Variety. [dostęp 2019-04-23]. [zarchiwizowane z
[dostęp 2019-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://awardswatch.com/2019/0 tego adresu (https://variety.com/2019/film/reviews/avengers-endgame-review-marvel-c
2/23/the-favourite-tops-17th-international-online-cinema-awards-inoca/) (2019-02-25)]. inematic-universe-1203196048/) (2020-04-17)]. (ang.).
(ang.). 224. Ramin Setoodeh: ‘Black Panther’: Marvel Studios President Kevin Feige on Casting
216. Oscar Winners 2019: The Complete List (https://web.archive.org/web/2021011516450 Chadwick Boseman and Sequel Talk (https://web.archive.org/web/20201109031730/ht
1/https://variety.com/2019/film/news/2019-oscars-winners-list-academy-awards-12031 tps://variety.com/2018/film/news/black-panther-kevin-feige-sequels-chadwick-bosema
45638/). Variety. [dostęp 2019-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variety.c n-1202699329/). Variety. [dostęp 2018-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://
om/2019/film/news/2019-oscars-winners-list-academy-awards-1203145638/) (2021- variety.com/2018/film/news/black-panther-kevin-feige-sequels-chadwick-boseman-120
01-15)]. (ang.). 2699329/) (2020-11-09)]. (ang.).
217. Golden Schmoes Winners and Nominees (https://web.archive.org/web/201912022356 225. Borys Kit: Ryan Coogler Signs On to Write and Direct ‘Black Panther’ Sequel
48/https://goldenschmoes.joblo.com/results/golden-schmoes-winners-and-nominees-2 (Exclusive) (https://web.archive.org/web/20191007185848/https://www.hollywoodrepor
018/). JoBlo.com. [dostęp 2019-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://golden ter.com/heat-vision/black-panther-2-ryan-coogler-write-direct-sequel-1151626). The
schmoes.joblo.com/results/golden-schmoes-winners-and-nominees-2018/) (2019-12- Hollywood Reporter. [dostęp 2018-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://ww
02)]. (ang.). w.hollywoodreporter.com/heat-vision/black-panther-2-ryan-coogler-write-direct-sequel-
218. Etan Vlessing: Juno Awards: Shawn Mendes Leads With Six Nominations (https://we 1151626)]. (ang.).
b.archive.org/web/20210116041507/https://www.hollywoodreporter.com/lists/juno-awa 226. Devan Coggan: Here are all Marvel’s upcoming Phase 4 movies and TV shows (http
rds-2019-nominations-list-full-1180578/item/juno-fan-choice-award-1180907). The s://web.archive.org/web/20191025201737/https://ew.com/movies/2019/07/22/marvel-p
Hollywood Reporter. [dostęp 2019-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://ww hase-4-every-movie-and-tv-show/). Entertainment Weekly. [dostęp 2019-07-22].
w.hollywoodreporter.com/lists/juno-awards-2019-nominations-list-full-1180578/item/jun [zarchiwizowane z tego adresu (https://ew.com/movies/2019/07/22/marvel-phase-4-ev
o-fan-choice-award-1180907) (2021-01-16)]. (ang.). ery-movie-and-tv-show/)]. (ang.).
219. Annie Howard: Kids’ Choice Awards: ‘Avengers: Infinity War’ Tops Nominees; DJ 227. Erin Nyren: ‘Black Panther’ Sequel Set for 2022 Release (https://web.archive.org/web/
Khaled to Host (https://web.archive.org/web/20201030120031/https://www.hollywoodr 20190914073156/https://variety.com/2019/film/news/black-panther-2-release-date-120
eporter.com/lists/kids-choice-awards-complete-list-nominees-2019-1190854/item/2019 3313186/). Variety. [dostęp 2019-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://variet
-kids-choice-awards-favorite-movie-actor-1190895). The Hollywood Reporter. [dostęp y.com/2019/film/news/black-panther-2-release-date-1203313186/)]. (ang.).
2019-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.hollywoodreporter.com/lists/ 228. Christine Dinh: Marvel Studios Celebrates the Movies (https://web.archive.org/web/20
kids-choice-awards-complete-list-nominees-2019-1190854/item/2019-kids-choice-awa 210503150252/https://www.marvel.com/articles/movies/marvel-studios-celebrates-mo
rds-favorite-movie-actor-1190895) (2020-10-30)]. (ang.). vies). marvel.com. [dostęp 2021-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.
220. Anita Bennett, Amanda N’Duka: Beyoncé Nabs Entertainer Of The Year, ‘Black marvel.com/articles/movies/marvel-studios-celebrates-movies) (2021-05-03)]. (ang.).
Panther’, ‘Black-Ish’ Among Top Winners At 50th NAACP Image Awards (https://web.a 229. Rachel Paige: Update: Marvel Studios Upcoming Films Release Dates (https://web.ar
rchive.org/web/20210115200641/https://deadline.com/2019/03/naacp-image-awards-2 chive.org/web/20211018185014/https://www.marvel.com/articles/movies/marvel-studio
019-winners-list-1202585472/). Deadline Hollywood. [dostęp 2019-03-30]. s-theatrical-release-schedule-2022-2023). marvel.com. [dostęp 2021-10-18].
[zarchiwizowane z tego adresu (https://deadline.com/2019/03/naacp-image-awards-20 [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.marvel.com/articles/movies/marvel-studio
19-winners-list-1202585472/) (2021-01-15)]. (ang.). s-theatrical-release-schedule-2022-2023) (2021-10-18)]. (ang.).
221. Andrew Liptak: Here are the 2019 Nebula Award nominations (https://web.archive.org/ 230. Chadwick Boseman, ‘Black Panther’ Actor, Dies of Cancer at 43 (https://web.archive.o
web/20210115102542/https://www.theverge.com/2019/2/20/18233148/2019-nebula-a rg/web/20200829085607/https://www.hollywoodreporter.com/news/chadwick-boseman
wards-nominations-best-science-fiction-fantasy-books-movies-read-online). The -black-panther-actor-dies-of-cancer-at-43). The Hollywood Reporter. [dostęp 2020-08-
Verge. [dostęp 2019-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.theverge.co 28]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.hollywoodreporter.com/news/chadwic
m/2019/2/20/18233148/2019-nebula-awards-nominations-best-science-fiction-fantasy- k-boseman-black-panther-actor-dies-of-cancer-at-43) (2020-08-29)]. (ang.).
books-movies-read-online) (2021-01-15)]. (ang.).
231. Cameron Bonomolo: Black Panther 2: Danai Gurira Confirms Return as Okoye (http 233. Vinnie Mancuso: ‘Black Panther 2’: Martin Freeman Confirms the Return of Everett
s://comicbook.com/marvel/2019/07/26/marvel-black-panther-2-danai-gurira-confirms-r Ross (https://web.archive.org/web/20190914091126/http://collider.com/black-panther-
eturn-okoye/). Comic Book. [dostęp 2019-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (http 2-martin-freeman/). Collider. [dostęp 2019-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (htt
s://comicbook.com/marvel/2019/07/26/marvel-black-panther-2-danai-gurira-confirms-r p://collider.com/black-panther-2-martin-freeman/)]. (ang.).
eturn-okoye/)]. (ang.). 234. Ryan Coogler’s Proximity Media Sets Exclusive Television Deal with The Walt Disney
232. Borys Kit, Aaron Couch: Marvel's 'Black Panther' Sequel Shoot to Begin in July Company (https://web.archive.org/web/20210201213449/https://www.marvel.com/artic
(Exclusive) (https://web.archive.org/web/20201121001725/https://www.hollywoodrepor les/tv-shows/ryan-coogler-proximity-media-disney-plus-wakanda). marvel.com.
ter.com/heat-vision/marvels-black-panther-sequel-shoot-to-begin-in-july-exclusive). [dostęp 2021-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (https://www.marvel.com/articles/
The Hollywood Reporter. [dostęp 2020-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (https:// tv-shows/ryan-coogler-proximity-media-disney-plus-wakanda) (2021-02-01)]. (ang.).
www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-black-panther-sequel-shoot-to-begin-
in-july-exclusive) (2020-11-21)]. (ang.).
Bibliografia
Black Panther – Press Kit (PDF) (https://web.archive.org/web/20190310201206/http://www.wdsmediafile.com/media/BlackPanther/writen-material/BlackPanther5a7e0853a38c3.pd
f). [w:] Marvel Studios [on-line]. 2018. [dostęp 2018-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (http://www.wdsmediafile.com/media/BlackPanther/writen-material/BlackPanther5a7e085
3a38c3.pdf)].
Linki zewnętrzne
Czarna Pantera (http://www.filmweb.pl/Film?id=594358) w bazie Filmweb
Czarna Pantera (https://www.imdb.com/title/tt1825683/) w bazie IMDb (ang.)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czarna_Pantera_(film_2018)&oldid=68796175”
Tę stronę ostatnio edytowano 18 lis 2022, 23:59.

Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach (http:https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl), z
możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń.
Zobacz szczegółowe informacje o warunkach korzystania (http:https://foundation.wikimedia.org/wiki/Warunki_korzystania).

Czarna Pantera (Film 2018)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Czarna Pantera (Film 2018)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Czarna Pantera (film 2018)

Rozwój projektu xhosa

Muzyka Joe Robert Cole

Kampanie społeczne Michael B. Jordan

Wydanie Lupita Nyong’o

Odbiór Martin Freeman

Box office Daniel Kaluuya

Krytyka w mediach Letitia Wright

Analizy Winston Duke

Afrofuturyzm, postkolonializm i feminizm Angela Bassett

Wpływ i znaczenie kulturowe Forest Whitaker

Przypisy Kostiumy Ruth E. Carter

Linki zewnętrzne Debbie Berman

• Marta Wągrocka jako Nakia

• Waldemar Barwiński jako Everett K. Ross

• Paweł Peterman jako M’Baku

obrony Wakandy[9]. • Szymon Kuśmider jako Zuri

• Przemysław Bluszcz jako Ulysses Klaue

(Shuri) (M’Baku) (Ramonda) (Zuri) (Ulysses Klaue) (T’Chaka)

2018 Black Panther Original Score [pokaż]

Afrofuturyzm, postkolonializm i feminizm

Wpływ i znaczenie kulturowe

Najlepszy zwiastun Czarna Pantera Wygrana

Najlepsza aktorka Letitia Wright Nominacja

Najlepszy aktor Chadwick Boseman Nominacja

Ulubiony czarny charakter Michael B. Jordan Wygrana

Chadwick Boseman Nominacja

„All the Stars” – Kendrick Lamar & SZA Nominacja

Najlepszy film Czarna Pantera Wygrana

Najlepsze film akcji Nominacja

Najlepsza muzyka Ludwig Göransson Nominacja

Najlepsza scenografia Hannah Beachler Nominacja

Najlepszy film dramatyczny Czarna Pantera Nominacja

Najlepsza muzyka Ludwig Göransson Nominacja

Najlepszy aktor drugoplanowy Michael B. Jordan Nominacja

National Board of Review Top 10 Czarna Pantera Wygrana [183]

Najlepszy montaż Debbie Berman, Michael P. Shawyer Nominacja

Najlepszy filmowy zespół aktorski Czarna Pantera Nominacja

Najlepsza muzyka Ludwig Göransson Wygrana

Najlepszy film Nominacja

Najlepszy filmowy zespół aktorski Nominacja

TEC Awards Najlepsza produkcja dźwięku Czarna Pantera Wygrana [195]

Amerykańska Gildia Aktorów Najlepszy filmowy zespół aktorski Wygrana

Humanitas Prize Film pełnometrażowy Czarna Pantera Nominacja [202]

Nagroda Brytyjskiej Akademii [204]

Auteur Award Ryan Coogler Wygrana

Kompozytor roku Nominacja

Najbardziej przeceniony film Wygrana

Ulubiony film Czarna Pantera Nominacja

Ulubiona aktorka filmowa Lupita Nyong’o Nominacja

Tę stronę ostatnio edytowano 18 lis 2022, 23:59.

You might also like