You are on page 1of 13
se mane eens Satta See ‘SUMARIO Prticio, 7 ‘Sun vetoes Introdugo~ A Tesi das Repeocentagoes Sota, “ape Carel esti ‘Boom spsctanda: um dscurs sobre excelent, nobrera & ‘antguldade de ead, 20, he ba Gao aca Segio I Desenvolvimentos epistemolégicos, 27 1 Hizarqulas designee - Representa socal no ee contexto ‘inion, 28 “as ibis 2 C.enconta dos sete, £9 Denise dodalt 8 thicana Teoria das Represntagiae Social, 00 ene Maen 4 ‘Modemnidade & cia: repertris da mudange, 103 ‘Anges Aaa Sedo I~ Contextos politicos o culturais, 120 1 Rundaments de ump rpresontoro social em constiuyio- A Rovlugda Tans, 141 ore Bin Ay 2 Raclamas:reprosontapies sodas, recone acta @ prostos nomaivas, 160 “erg Vala 8 Patcologia Stale madanga socal, 184 ‘Wii Dees 40 bom cad ~ Orde soc antogonns intergrapais no pensamento polio do senso comut, 208 hon eres ‘Seeo I~ Temas e métodos, 283, 1 Peicolopia Social Narva ea andlise do conto do ‘atageriag martes Marat), 235 2 Represeniagées sciis do hist © murativas: etwas intoreulturas, 253 "ea HL 8 Representagtessocas da meron de agbes em ivestidores consults finances europe e chines, 275 ‘nema Sara ose ‘yu Sun ena Boos echo, 328 1 Conwarsagio com Serge Moscovis, 927 ge Cares eno Oeautores, 9 PREFACIO| Sein Scio 8.com mato przer que apregento no etx stone os texts ‘aqui renidos pela compttonte depo de Joe Corea Jeaino, Feline Mandes © Manuel Lopes, que uazem sce lator & ‘alia da telex e vigor do pensamento recat uo eam po da Tecra dos Ropresntagces Spi, Alda que endo da Pcciogia Sock, o eatudo daa Reprsaniagiee Soctais tomo 18 a0 longo de sua hist um emptomndiment nertseine cs tntos aqu reunides eat de fteress6 no apes pat os extudioos da PeesogiaPscoogia Sacal, nas tabi pa Desqulsadars,profamotes © esucintes dat demas dscpinas (as cldnies sie humana (volume reine o taba ooundo de vozes sions neste campo @0 lice ate encantard um aprundementa @ ppanao das grandes questOes quo f se anuneavam na form: lagio ini moscuviciana. Dada sua variedade © abrangénca Intact as enferncia se debeugam sabre o mateo conve! ‘ual empiti da Teoria das Ropresontagios Socal, expees sando ndo spenas aqullo que Ihe 6 cistints enquane> sborda ‘gem psicoscoctal, mas tami a produtiidade do ua inas de comunicsglo com as socledadce viva. Surpeendentes © ‘inspires, estas vozes nos zevelam o maren e a marca da ‘Teoria das Representagoes Soca: a dinamicidade doo sabe es soci, sua diversdade nena, e,sotetudo, sua cane Diofunda som as condgbessociocultirass dos hagarese tempos ‘qe nes produzem, Pa ce que j& conheoom e aban com 8 eota, © io ofsrece uma opcrnidade dnice db eocutar ‘andes meses delinando veneando sou ateabouga tae ‘Hoo sua apicagdo empitca, Para ce que @ encontrar a ela primeira ver, sad cvidont a coneno entre epresantagiee ‘Socials © sonido, o pablemsa da sgeinongaoe vanabliade da ondem sinbdlce, @importnsia des sbetes do ctkiano do fons0 comum e & steno empiti aos grandee prblemes da contemparaneidade, COHINUK-TIERNEY,B, (1998, "Tae power of absence: Zo sgn Fw and thir wansgressions™, Homme, 292). p. 6-78 PRINCE, C8. (1002. “Sign. : BALDWIN, JM, ed), Dictionary ‘of Pilesphy ar Psychology. Nova Yok: ac\lian p. 627528. PODDIAKOV, AN. & VALSINER, J 2013). “Tnranstivty ejetes nd thet wansloonatons: How dynanically sdapung systems fusion?" Inv RUDOLPH, L-(ad) Ouatative mahamaie for th soca sciences. Londres Rowedge,p 297-247 RAUDSEPP Mf, (200) “Wy 6 so dificult to understand the ‘Thooty of Social Represenatons?” Culture & Pejcagy, 11, . aba58 RUDOLPH. L. (2019, "Logle m modeling logics as models. I [RUDOLPH (ed). Qualaive mathematics forthe soa scien ‘Lon: Rowtodgo,p. 30-75, TTRERSNIAK, P; LIBORIO, RM. & KOLLER, SH. (2012). “Ros Nice and chien’ werk in Bra Cosson from phyce for pyohology. In: UNGER, Mf (ed). Tho social ecloy a alien fn. Nova York: Spulge, p. 58-65, [TVERSKY, A. & KAHNEMIANN, D. (1869), “Extosion versus in tute eesoning: The conjuszion fallacy in probably jaye munt™ Pycalogical Revie, 80), p. 208-815 VALSINER, 3. 201), “Constucting the vansblog present be lunsen the fate and tn past Infancia y Apendize, 34 (2, p aL. 2000, “Beyon socal rpueseatation: theory of ena amen. Papers on Social Representation, 12, p.7.1-7 18 WAGNER, W, (196), “Queries ebout socal eprosotation and ‘onstruction uma forthe Thery of Social Behaviour, 2812, p92. (1994), "Peds of rssarch and socio-genels of sci inprositatons: a discussion of era ane hagas", Stel neo laermation, 38 (2p 19.228. 2 O ENCONTRO DOS SABERES* nt dade ‘A mina intorwongio itt conter-se nas quostas ralativas 2 um sapecto nem sempre vaarzado da conutbuigo de See Moscoic. a psoossocoiogia do concent Por vaso do sniversrio da publicago da sua oba seminal A psicandio, ‘sun agent €0 sou pbc ie oportunidad de, exe aspoco, fidecior a importncia e o caritr fundanonal para 0 ext: do da producto e da ctoulagio das representagtes cas, bem ‘amo 8 ullzacae que dala ce pode for parao pogteso 5 ‘dal QODELET, 011, 2012, O daservaivimarto da mesigaga0 Insptada por ecm ca, 20 mcamo impo em que conta de ‘um modo original ¢ cootnts para Teoria dss Represenages Social, exbata, do algum modo, a contbulgéo de Moscavic ‘pata a Tori do Conhecimentoe ointaasse que dla preset egressondo ao meu toma, a Gafase ds minba rex sor ‘wlecida na oligo dos modelos que regum a wanamiso © a frmagso das sabes. © estuda das epesentages sos come formance saber como objetivo pion deatrprtarso do mundo david, do otentacio das condutas das conunicoes, deci ‘bani dos contnbuins das quesies que atualmente se coo fan a propeta da divrsdago dos saberese da ememéncia de lm nova eatogr:o sober experiencia Como cota confetaaia Integra 03 Caquia Lugo ras eabe> a sate, «educaco © se repreocntagbee sci, oon @ minha stanco no campo da ‘iuoago eda sade no qual go manta com mao auido & tuning dest questo, em particular essa nova cutee em, Dona expansio: a eduoagio txapéutoa dos pacientes, (tage eno as averse expeses de edveacao eas repre tages elas omeu-ae eidente a partir do momento em que a rage ene jo 9 as Laine i ra dace Toft centica nea ge oanou, Quando Dut inaucuroy ny Surbonne, em 1902, @ primata eadea conaagrada 8 ‘oa da edueagto, defniu-a como “ago de intermesito ete 1 arto © 2 cline’. Hla ado 6 una ate, “eta de hace, do tins, de competeciaorganizade", porque ea 6 um stem fe Kea relatives & pética, € um cotfunto de toarias. Ms, 40 ‘mesmo teapo ea nfo ¢ una cia porque 0 seu abv 6 8 “contuair a condi”. 8 uma "wan prtin”. Uma comeerco ‘que nos aproxma dat reprsontacSes socials qu so amb teas priteas. Esta proimidade fot subinnada par Maurice Haburachs que po seu prticio & obra do Duke, A evo dagen na Fran (1938), aproximeva os stems ecatvos “outa nantes do corpo social, das ecstumese rea, ts grandes cozontas do dela Moscoviet sublinta esta presmidade quando intoduz © aredgma das representagies socials ao estudar¢ modo como luna teota entice, a psiandlise, panewou na ocledade fan ssa no pls quer, © 224 popésta visa a quseto da tansmisso, da tuo edi tanstormacio dos esberes Tata de saticar an wages que oe es sion do patents do sass coma @ato Pt Smarts iti oe cates gor den dn pea de ‘Sinan ama so mets oe tans ‘So cin oct tlio do sate cas ‘Srna su sao pla oan a ppeat ‘po una emt een J aes & age ‘oes is rae oe ‘tte vena sc oo ores ais do teens to omens ono oo Sti fond eda Saat Os progress da reaxtio nosae diferentes dominios ent “inixmad" Mas oto apareciment da Aids «do movimontn dis peswoas ste dla soem que verdadetamente sedimontau a igua down cious atv ¢reormacer, deaigeando edfundindo a norms ‘lo sbwe as insfleéreas do sistema de ede pars feof a ‘ors pablemsticas, partispando nes procesas ce eigen as eocolbas de orlentagies em sae pula, conferinda Ss associgdes de doentas um papel nas pollarss de trstamento © de utlizio de medicamentos, fazendo, em parallo, alo a0 apoio da cpio pili. Estas rganizagdes miitantes pennitvam aoe deentes tor ‘a um gar recomocido no sistema de sage, Favoroooram ‘uinstauragio de uma “semocaci snlara”Resultou da para ‘os doentes uma série de dicts (& informa, so consent ‘mento infonmao,& partcacto no fusionamento do sistema dd sce), reconhecendo-go um papel dedaio és aascciages de epresontantes dos stents, e nstuindo os pnp dima feducapdo sunri. Dagul resulta mudangas potundas no ‘campo da saide, horelogedss pele podaee pbs, bem ‘umo uma meior consider pola rpresantagoa e sabes tts pactentes. Por um odo no campo pric, costae luna utlizagao ceda vee mals frequente da nogso de repraen- taco social. Paza ali da rfeeneia que he € ddleada noe wt tudas que te como abeveonquacrar e mocificr ae uagens las pessoas quo soem de perturbagdes paicuoas, @ deli ‘camo “um procasso pequle> que, a parr dis prcepyder. co ‘nvesimento, da envlvente fariar, sociale cna, da ava (eo intoratva, const! um interpretagio w uma figura do ‘bjeto que val wstruturar a nose elrao com o mundo” (HON (NBM otal, 2007. sta otantapso canduz a sublinhar importa dua an loo das conpspgoesprofanss da afocrdo manta. Ea orere um nat central sujetividade ds peasoa que sot e clogs ae dos numa sinagao de poke aprendt ago de novo a partir fa queso cudadas Por aut lado, no eampo miéice a nage de educagto ata ‘sate e educa terapto no ced omnia ds Ger tos find a paride 186 pla Organizagso Mons da Snide, NA Prana, a Lei Hespiais, Poses, Sade a Tucks (HPST), pomlgada em 2009, preconiza actos do educseso, de Ssoumpanhamente ¢ do aprenazagem, tendo como objeto melo lara chgarvinca ¢ qualidade da Vida das pacientes. ‘Ab bi poueo tompo, os deinigdes de educagio erp ‘vtnar centadss, em sta maior parte, numa visio event. ‘Aumont essa aboréagom esta urepasseda e no €adequada ‘tuando so tata de dieciond- pam publios "i doenes" 03 th tage de crnicdade © culdadon plitvs. toatl vsa> pe om cust a validade da pura wanemigeto de icocmagies an sarvipo duma regula sotal doe gastos da aie de uma pales do reapansabilaagsa da dosnt. Mats recentemente fol desenvavida uma conrente quo ‘ngpira nos modelos quo subliniam a dependéneta doe sabe "es teativamente ds posi ocupadas pelos alte, os as intoessese objtvos (estudesfominists, do gine, eataoe sobre a clénia, epistemologis do sul, tica do cud, piel (ia communi 1a pesspomive que veda inparse e a gneaizr so (GOUET & FLORA, elon abn chen aah aS te saben nose da bin ous resgoes ‘atnoe db ao onttar alo ne pluie dia Gu leva os conte Ine is nee" es) aprpriam dels enum Ses pes coma cf tans er eer : 7 antes opines represen tegbas, que hes permitem get tale da a ranutenglo em ‘iia, Dolado dee pacientes 6 cone 0 aoento tsi nese “eres expeiencials que se constoem @ partis da vvéna da dena o dos recuse desenvoWides para eaniaade doe STOURETTS-TURGIS, 2010, {6 hd pouco tompo, 8 sabes doe pacientes exam cons ‘cados conto aul dos sabes dos profisanais = 0 doente fstava nut relago herrgulcn de dependncia ede pus fact Ttadoes ns edueagoteraptuica. A pa de ago sa onside rrdos pertinntas nas exatétas do sobrevivénae ies para a Seclsdede A dona den dase tatada tomo Ua ras ‘no umn process au a oon aan ‘nm, ace aoa compat a GUNS ES tiacce, por Sei to, o ements 4 BAST pot ben Coo © logo crm ee, Dagmar s noo depaceno capes &x us contcneetoe sans do nce ente oe ex Dexia so eber centien modo osu estat de Sts ‘doen e so euseapsines de contribu pa anefrmagto ds rics de interno protiscna Do fto, no que tea as reise da eur que se ocapam as pessoas doentas ou vuineaves [pessoal médleoe parame io, pstclnges, educadores fammadotes ete), a interven soi out d> que se ocupam as modelos das toa do @ he dora deer conoeia de modo desiqual ene uma pessoe ‘hotentoa dum sabecpoder e urna pessoa em stuapo de tag Tide. Debea de ar prosriiv e avliado pars sp colocar 30 “utvigo da captain dos dbent, da compeeensa do ced conto proprio eda sua neces dese mantr em vide, bem ‘oma do Teeontecnent das suas competent Mas esta alteracto de pesspectivas no acontece se pro ‘cur rapoes do dofesa ace moi do euidado o da said. Assim, e eeato com Faizan 2010, oreonhectnvento fil do delio Gd pacante taneermoa onrtaments 1 telapso medion does la substi uma visto pateralsia por uma visto conta, ‘dando ae pacers o poder de deca, daeanso, negocio, anata ou ecisa dos etamentos. ‘Mas esta relagi supe sempee ura desigualdads ents uma pasoa que pede aj © um detenine de saber que a pode da. Sando que © nositeydo de um poder dos deentas nao respond Soxgusamento nos médeos a um reconhucmento da sua compe ‘neia, do seu dominio de um saber velo, da sua lei: dade para tecober a informa. De modo que as moicagies lnuoduaidag ua paltica sntiias xacebaram a sua lua plo odor © polo sabar."O eaber 6 mals do que muna o quo funda Ientalments std em joa na telagSo meioldoente”, con ata Pat aim disso, ete mvimento de transormagio exté muna Jago em que os potagonssing da educa rape oa on (gp de dominar os pooessoe que esto impicadoe ma conarupdc oote campo da pation. Dal eulta a abertua de um vsto que devas de nes ‘guy para as quais a paspoctiva daa rprecontapbas socaie ode dar Linas de desenvolvimento ites ne meda em que fut tfoeesada na dinamica da gio ent saber eruta © ‘ber profan, eno papel da experiéncia na eaboragso dos 3 bots. Pars conseguir sso suc boca orlizarse sobte os ‘ler leis a ogi imitans de signienpoes, rca os conto canerotas em quo 6 dosenolve as labs cul ‘hdores-pacteates, bem como as vides através das qua os Pointe proceden a cua do seu propo corpo. a ‘As pina tmetam para coiquios angular com o8 Po ‘issonais, para intragtes com sa equlpes do culdadas ox com institulgbes de acolhimento, As segundas remetam pata o uno da vids quoidins, para 36 reagdes com as famine © ‘98 priximos, eventualments, para o mundo do tabalbo © das reagias acai Nests diferentos cae, as medalidadee Ge soseso 90 eu Dares ou A sua produ, a sue perunincia oo sou ence as unico fsionomiss dives. Beoaba-se a um vest camo do ‘studo pata o eampo das epresentagies sodas Contneando no vampo da aide, vou tna perc, ago sa agumasentas questo odoeade pel xt do econo ene ser eto o saber pt No sem deta de subinar quo independontemente deste campo, as rages entecica e senso comm patocnm gaat hoje umn nova mportncia docatente doe progress cetiioos 2 sfonios e respects consequénciss por vezescxttias, fos efios soca da munclizagéo e acacia de edes soca de comunicaio, as akeracies dos ‘uneionamontns inseo- nas, especisiente no dominio asco, @ emergéeta de novas retnakeapbos soca tc. te tema altfou @ fiona das prebiemétions Iigadas & «uso do saber académico e enti, fz apetecer umn ineaaso novo pelo saber rvado dos tas seis, desma como sabe ‘exports, de que me oozatel ape crit dois part, A Possbildades de Wentiioato ent saber © © ‘las @ ounienso de seco que a nopo de saber ini, Pagorme quo a Monica ons aber ereprosentato a0 tal et lagamante justfcsda. Por um lad, ober cation fst profuncamente enazado no nosso canbocemann eaterte, ‘objeto do epageriario, coma dla Soh Glando um aapumentn 4e Huss 0 fundamenio da signifeapo de nda a cia 6 0 ‘mundo da vida pré-centioo,o mundo Ge vida Unio © unio ‘que @ ao mesmo tempo 0 meu, o wen, o nos. Fst ago fu ader pode tr aide eaquecso no deaiiso do desenvolvimento ‘ema cine ara dos eéules, mas pode ser eidancado 90 ‘ornanmcs presente as tensionnacies de sunido ogistadae no Cy tio mud de vis, no procasso contin de ealiagio ede Sermalizagio que exotica ob cnc” (9 170. Ou se ‘puna ene sao enum e cima dietizado por Masco. Porto ad oe tabalas de attoplogi ce scilogta da déscin RNORR CETINA, 196), domonstaram que oeabe cen tio em una conetrugio aoc Irgaentabarsoda nap tocas ce nvestigadres, dando toga as rents do mundo ectatnto ropresentacional do “oonecimento centiios aid, reoanecto pels eet, como o alma o astioo uty Scataman (1095, p. 18): "O que me parece sbocttamente sesenal 6 que a Buea ov ae cnc constiuer wn items ‘i eprenentagto, uma roprecntag do rel, uma epresentaio perateria,qoe parm consegul fazer coisas que nfo o=riam feta se no oe tivsse case conhectment", Polo se lado, 08 aoologes scene weeonheoem facimento quo os seus tmodens tp ispladas pelos recicinoe do senso commun, mesmo qua {do rien este lim pelos seus envigeamonts cognits ou ‘gua racorlidades. Ness sonido aus Kelle L. note ‘moon a‘bagagen’ lormecda pa psicolgta do senso comm ‘onduni-noe ia a prvarao-nos de fobtes de conhectmento vas tea qu foram sendo acumlidss ao longo da ist humana. A slg do osaoo comm const mesmo tempo un into uma heranga pat a pstelogia cota [| (esta hen) or- hoo-nos una babe een de poencaidedes para 0 nasso (eocimenta © o nosso desenolviim” (982, . 22). ‘Bsa equivalncia entre rpresuncacio ¢ léna estabole ‘ida leva-nos a wxamitar av qu pontoroprosonagio e saber ‘99 cortpondem. Os dais tonmos so poisémics,¢ prtanto cessio wer em que pontos se cruzam, Quando nos servimee dessa equialéncla para design fend mens observes nos fixes de oomanicacan, a opresenat0 soda moto ao mesmo tempo para una aividade cogntiva cu ‘de semartizac, quot czas, de consiagioe de expressividade, br como pars ¢ Seu produto quo podo sor un concent ou ima sien, 0 tions ca toprosentseo distin un “saber declra- ‘uy, um saber sob mundo, o "saber que” e um saber pro n ‘cedimental” que remets para as opuragies de conbacimanto, 0 sabat como". O quo aprexims das concstualzagbes do sabe. ‘Quanta a ex, o temo saber omperta diate axpctesrtes. Exdstem sabes wérens, pétens, absuatos 00 empleo, 00 49, oxpeenans Pare caaminar em due medica ee compar ‘um caracers de epresntagio, & neceseti determo-nos nes ‘as cepecsicagies mules vezesntrincadas. Do fat, nama visita recente a1um oento de frmagto do artesanato de made, cobre e tcdagen, em Marton, onde ‘io acohlds owns em ris, quo aprendem com seston perlenes,surpreend-me a ot urn ove expliot eq a, fo amends umn "aber" um “saber faze” © um saber se Aiea de educa usta estrtamentoligada& da apron izagam do um saber texico o patos, dostrnde as alumagies fe Durineim que sublihava a complxidade da rlago cam © ‘uber quo poo am ogo signiicages multipass, os sabes ‘catencia®, pondo cm presen serabiliades singular © 16 presenapdes ea eoto eetretamenteligidos aos sabes te os pts, Pare avangar nn anise, oentiarme-et nos eoaebutoe da ‘Meraturarlatva & formagéo ends podemas encatat as abo rages minis aprofanddes da noqio de saber. Beta trata os tabeleoe de taodo canseaqal ua ditingio fndamenial ent oi pas de saber: 0 "saber i000 “saber db ap ata distingio retoma a oposigio ente teria e pres, fs sabores de’ ae8o frst traccionalmente sasimilados 42 competéncasprtica, as aptidées acura nae pea a. FRemetias paras transiormagies do tea, estes saberes #80 ‘multas Yeats tictos, escendios e nao conscienes ¢ daver ‘consult o obje dias investigago undada robe exp ‘agi pale sje qua se manestam, nwcando a eo sentagdes sctels ia soquénca da evohueo das oenizages, da fomagio @ i imeetigagdo, nos espagos profisionas, 0 sebera de aco ‘cinstituem atusimente o chjefo de formalzagso © adquinram ‘restau prbxino do dos saberes toseions. Hata tipo do on igi apenama nr do modo como slamos, 90 campo do est n das rprecantages suet, o epmsenaedes qe oestan fonda eas aga com ob objels o maaa doe ovuos. Notas uma evolugio pala nag que too 0s sabes ‘wérioge. Trticonalments, sas esto retcionadce com one mentos disciplines. Estas dscplinas podem pertenox ao Unkveso conic, na moda em que os conocimenioe ot raspoadentes sto mnistdos no ensino e na tenses soe, ' mehtica 0 aia isolados pola ivestigagdo eonduzida nos eampoe potssionas Fecentomente novo objetes de atengo foram sando ane. dos. Rstiorelsconadas com as cinensbes erica implictas oe sabres teccas da apo @ da sua into ‘Do tal modo que, atualmente, « aierencago ene saber tes tpérene @ saberes do ago @ formulada em tace note. ‘A nopio de saber tixicn remota para das tos de rfentes (BARSIER, 168), Por um lado, os enunados que permutam no ‘oar, dosgnar, abuirestfito @ uma realidade extetor eos inaivnos- ‘Aparocem sob a desonagéo do “sabores abjtvas” que fonmalizam una reprscntagao do ral © eto tensive ‘Aqui torna-oo oviante a eobreposiglo com a noo de Tepte- sentacéo eociel Por outro lade, aquilo que surge ofrido como “tabores dqudas", que stnifcar 0 capital de informagtes, conhe- Clmentas, pliéees, dspasioias © competénctas dos agentes Indvetuis eu colts. Trata-se do una realicade maisoocis- vl des autos quo agom © quo consul uma parto da sua Identidade Bstes saberess80 infos a partir de conduta dos ‘gntes, Também af a sua proinidade con as Tepresentanbes ~ focal 6 evident, A doting dos saber tics vii candor o gia dos sabres de apdo. Quando esto em causa “sabes ojetiv Joe, os saberes do ago dio spot a uma atvdade de getio ‘1 co eansformagso do real. Quando eto em cause "aebexes ‘duis, 2 sobers do agio remolaio para @ componanta enti do ator que pamite a gest ee tasted co ea. 2 ‘A evoluglo dos modelos epistemolbyicos que subliam a Imbricapio Gos sober tarioos e dos saberes de apo, lanca Juz sob ela ene un saber centficoe o saber do senso ‘somum, O print da uma repreentago da realiade, eo ser 4d emtso coum acesoonta a ea pesentagto as cata tices do agso sobre a welidade quo ost estuitamantn dapen- ‘enes da ientidade dos suet Dose tentdade intervim fore exbjeive, pasicionais @ ‘clus. Rosie af pa conpetualiago que noe permite p0- mar da eprecenagio cial came fea do conocanent, Una ‘al patspectiva permitenos Ince na redo sobre 0 eapontto cent saber, aiperténcia confi oo saber experienc (Como te cao de fe, alguns anos, mo tet sob 4 experéecs JODELET, 290, 206), atc dodicada & no- {0 de expecta rau de divers foes. Bm peat ge, 3 riantario dae céncas bumanas para viveciado e a eno. analog do mundo vive (HUSSERL, 1961; SCHUTZ & HACKMAN, 1974, ‘En cogunde lugar, as vansformagies das porspoctas eo ‘totes quests wm pape repondetante sbjetividade ava oilextva JODELET, 200). in terceto lugar, ns campos do Inorvongéo socal como a sducacio, a sade e o wabal, 8 mudanga dos paradigmas 6 das expoctatiae clas leva a tomar em consdergio &experéna ds atf arpa com as mposigoes dos sistemas insthucionas Por exsmplo,o sociblago da educacio, Dubst (1904), mes: ‘wou que a nogéo de axpedénca se incoou um recurso incntar- hive pre compreendero ado coma oe ofesecr esa 8 ‘5 fungi podagéan © 3 eae tas fe a0 alunos, ‘A nossa época carsctrza- por diverse fenémanes quo ftom a prtica das pofesors: a dosti do soma ‘eucato; a mudanca de etd das familias que conse & ‘ool come um bom de coasumo, um espago em que as exigén- ‘8 do public damiaam o repato pelea valoms do ensno da ‘educago; a maniesiagio pa parte dos pais quet de um deseo de contol, quot, pelo canto, de ura posta de abana total © do absontsmn; fnalmente, a tansfonmagio do péblioo a ‘ocular igado& masicago do ensinoe a emersncla de uma ‘aura joven Face a esta siiaglo, 08 professors deberam de poder polos agus do passad, nem dedi & sua nervengao fm mfnénia eaatut 0 200 papsic quo exam dsinidoe por ‘uma instugo eave, ms ques tomar caduons. No tm ‘ura sida senfo apoisem- subre a sua propria expeéncsa ‘ta defini o sou tabalbo © 0 modo do se cana face ane ‘alunos. Esta expecénia ntegr 3o mismo tompo ab mat das ties que team sucesco ou que facasatin, bern como ae rowagoes ou os cts conseguids a elagio com os lunes 2 ‘cooequenteessominca emerional Do mesmo modo, 3 mudangas observadas no campo da side meticam completamente a réagio entoos pacientes 0 pussual do sstama de sade, coseido um gar pees & ‘eperica do parinta na Su eooso oom a aun dosngae com, ‘9:04 tatamento, neste campo que imesigego cons 8 sbordsgem mas complot do saber experienc, ‘ato soo isa as congas do labora ¢ de tans mapio do derontas saber do seu enon lend em coma que foi no campo dy sade que fram sompre recoetdes © Depel e a impottincia des represertagses soci, tanto pelos antopSlogns como pelos psotiogs sciie JODELST, 2008, Pardo desta nova aituaco quo abel de danse en aga Jaxgs, de que modo vio cougars as competes tins os profsimals doe doentes, de que sibs stamee a ala?! [Na operacionalizago da educagoterapéutcn, 08 seus i= erats implicavam ‘a consciencilizagio doe deents de seus ‘tatamentos; em sima, 2s suas doongas; essa concienctalzag8o fo assumida polos enfemros, medion e autos profilonals ‘da side como um tno do melhor ge & fan rapt GOUET & FLORA, 2010, p. 3, E portant o melboramento das ratamontos, allo ave wat om casa, eativamente ao que no sort extras peop (ks econmcas por parte da nstncias olen. Mas la co. ‘espond igumente ntangdo de peat ao lado oat str Inf side. Ito de arigem & oneretingto de eatin ” copodigieascentadas nas motivates, nas modaldados da (esto da doenea, na apropiago das competcinsterpéuticas Aieconadas para aplcagio a propo. Avalide ea usa da ewes dos pacientes rote cas os piss desenvavids, esto acortdas sobre ee eis prncpais:odoente@o suo das eudadce que e Ihe aicam, 8 objeto &a prumocio da eicee moa uta sora a doenes 6 prooees0 da educagio tem o primed sobee oda presrgio. ‘sm daserbora numa nova catogria do pacent: “o pacionts ‘speciliss" que & sosoeptvel de partnar o wou saber com os ‘ute atoee do stoma do culdade, de tans no docar99 4 formagio dos cudadores e doo tanetormar em “pacente formador’ um “paocito asia" cua expecindia 6 cckend & ‘asia das outos pacientes. De avorto com os especialsias“oreconhecimento da com- pelinss ds pacientes no elo das ietiuigien da cudadoe & me das carsctecticas mals egnlcativas da époce atvl em ‘atria de avlugio da epesen da sabe” JOURT & FLO- RA, 2110, pl). ‘ta competénda lz eeplto ao saber dasenvovdo a part a expornca da vivicia da doones, a exparénia da aplics- (0 dos tctamentos © das ativdades desenvavida para asso ‘guar 0 sou bon-ota [sia competi 6 formalizada no so das fraps soa ‘das em sducagéo terpsutia. Mas 0 que é que acoaioce ‘quando 0 proto e uaneormaa om expecta? Tle 0 especiaists da ma expeiéntae do modo cumo ele ‘ve a ua ago om a doenga, no quadko dos bere oles ‘mente pattiados eacompanados. Bm que motida o asso a ol gabe quo lo de aaron cenifenv médica he oder ‘82 dels © qualficélo pare um melhor domino ou acatagdo da sua docoga edo seu tatamerto, No estado stu dest niciatva de fama, como rel, tum caro nimar de quastea coninuam por rotor Uinsae& io iecsonodae com 9 modo como gabe maioo é simado 2 utizado pos pacientes, % No que toca os doentes, a gest dos cues supe wns wang, fundada nas suns pra teages, doe stamens roping, © que inzoduz oor sujet da lap do doente ‘oma aus doenga. No que ten ae peiesoniacuiddres que ‘ebaram do sr os nies “especalitas” pode aug eco de ue a wansmisedn ds informagtes elerflens posta cant oe aclentes a etvinaioa nots prerogative, depts ealisas. Permanece td um dominio explora do mode a analiss, no que cz espito aos pacientes, oe rocosoe de transmis 6 do asamllaeio dae contecmentes mécioss pelos mci No ue az espeita ae euidedors, aa conse quo foe uma par das expenincias vivias, das atwicads emproan- ‘dss para guia sua doenca eo seu satamento, Por outo lad, como sublinham Taylor # Bury rama revit a Ineratura (2007, pode existr nas Yeounendagies da auto- ‘esto das cudades uma dimensio de penssmento magi, de esiquadede © de normalizagdo social, un apolo a um eabor ‘medicalizdo que core 0 1809 do indwar uma fa de reeplto ‘aza om as creneas dos pacientes, as suas dlerengas énias, ‘cures © yeligoss, bem como para com as dese indi mt i so ada oa cb a de se ‘sacs eoondmios. # aqui quo enconuamos a importics des conto at clans da proaugzo dos sabes e das repesantagea. No 0889 o saber expeionsal des pacientes sala posit ftom oe x08 do questlonamantoprapsto por Mosooic sabe as egos Vale pena examinar como ¢ que ns diferentes conte. tos de vida e de atvidede dos pacantas, 0 saber experienc Integra ce saber ciantifioa os engcloe prions aber que ‘media eles so desviaos por aes. Came & que eates sits ‘io sor moduladce pola exparncavivda dos esos pata ‘os ©o seu respectvo tamontn, de acu com as etsxne Se va am que se nsereveo pace, ‘Um outto proba inoressante para estudo dz espito& prt da emogio e a iecertezn quanto 8 ec esuczare dos Trnlamenins na ineriorizapio do saber seb e a clorgio dt ox 6 ernie vvida. Bsc implita uma dimersio moral no posi Seatimente de culpailidade que o doente pode sentir panto © seu assumir ds esponsebiiade, uma ver que oi podo na ‘0 sori modo com a mesma compotcia qe o aan, No estado aul da mina falar dade com este novo dom io do investigaet, tenelapesents-vs egumas lias dee powade que podria trae ntereesnies pra deserve. Procure sobreudo sensbiizar-vos para 0 wstado de umn sotor 4 atvidado socal movado, que noe eferoe ume rare cca ‘ara apiat © entkuboer sbortagem das repesentates s> Cine combiner op consbutne de sore da invectigntoe de Imevonof, asd © a edu ao, pl tna we, so epero quo a minha entatva di ruta. Roferéncias ‘BARBIER, JIM, (208, Savotsehdoiques et svous action, Fa se: PUR BERGER, P & LUCKMAN, 7 (1908/800).La construction soci Je des rea, Pas: Knee. [BONNET .; PONTAMVE, A: HURST, J; LOUX, P; MULDWORE, A. & VELERY, I, GODT). Vi e dia ae pychooe. Saint gz: Bee CODOL, 1? (1968). “Roprésontation do soi, d'etat ot de ts ‘che dans ne situation ocialo". Psychologie Prancatse, 14, 217.228. DDUBET,F (1994), Socilagte a exptance, Paris: Seu ‘DURKHE, (1938/2900). Leveluian pedagogue on Rance. Pans PUP, FAIZANG, 8. “Le pouvoir du pation face eu médetn: ante ex ppidonca, eompduinco et save. Ia: JOUET. . & FLORA, (ed). “Ucagos cxpert: la part du savoir des malades dane 1 ‘ystime de sane": Revue Patiquas do Roxmation,n. esp, p Siar FOUCAULT, (1976) Histave de a semualté: La vlan de ‘soit, Fars: Gallimard, HALBWACHS, M, (1999/1960) “Préface". Inv DURKEEDA, ‘PBvolutin pédagogsque en France, Pas: PUR HUSSERL, H. (181) Méduaons carson, Pais: Armand in. JODELET, D. (2012). “ vale o Fimmagine ~ Sul cuntebt a Suge Moscoeis a una teria della snoocenza I: GALL, 1 (et), Gquantanni al rnpresentanon soci Blancs e toe. tive una ton in nun anverve. Ml: nice. 29-4 HON, “Ratuming to past fetes of Seme Massacre ‘Wry to ed ne faze Pipes on Sot pacers 20 2 == 2008. Le retour du suet et approche des epesnta Tone sociales". In: LIPANSKY, M, & COSTALLAT FOURNEAU, 1M feds). “deni et subj.’ Consean, 89, p. 2546, _—__ 2006}, “Culture pratique do sant”. La Nouvelle Re ia de Poyohasocioigi, 1, . 218-29, (one). “Place de Texpétancevéewe das es prooeseus ‘Ge Tamtion dbs roeéosntations soles" In: HAAS, . led). 4s savas du quotiden: Transmissions, appeoptations, Ye ‘stations: Rennes Presa Unters de Rennes 235 285 —__ fe, "Contig dis representa soctas para ‘Tandlite das eagdes enti educneane tabalho™ In: PARAL, L, MARTINS, A: SOUZA, G; DEL DUO, A, & PLACO, Ve) -Edyenoto @tabatho ~Representagbes, competencies 0 taj tias Aveo: Univtsidade de Aveto, p. 1-28 eq Ob. “Reps erpteentags sola, n: MENT, 5 RHINE A (eds). Experience mprasantao soci: ques {Bi ns ¢ msds io Pao Gis do Fann, b SOUET,E. & FLORA, L a) 2010). “Usager-expete a pare ‘uy sir des males dans To yet do sata Revs Peat ‘ques de Bormation. nes. KELLY, H, (1982) “Common sonse paychology and ecient eycholigy”. Annual Review of Peyology. EY QIORR CETINA, K (198), The manufacure of knoweio, Nowa Yerk: Pergamon, LAUTIER, N. 200). Paychacocilagio de édtoation — Regard Sur es stutlons easement. Pas: Amand Cain LE BRETON, D. 200), Antopalngio du corps et moder Pare: PUP, MERLEAU PONTY, HM, (1968/200) Le visio Favii, Fai Gatimara MosCOVICL S201, “Puta” Jn: PERMANADELL R; JODELET, 5 & SIGMANTftn) Ante Poco of cee at ‘Social Represcotatios, Stata, Ind Grcuate Program of funpo ‘an Susie Unity of Indonesin SCHATZMAN, B (1099), “Scenes denature Selon So inlay. In: SCHATZMAN, E& PASSET, Recs). Scioto do ature et eprésentatons sociale. Pars Cana Galil, p 17-35. SCHUTZ A. (1967), Le cher et 1p quote, Pare: Met ‘ont Koetatoc, SCHUTZ, A. & LUCKMANN, (1974), Me stractues ofthe ie ‘world Londres: Heineman, "TAYLOR, D. & BURY, M. (2007, "Chronic ines, expert petenta and care uanstoa™. Sociogy of Heath ad Boose, 29 (0), m5, ‘TOURETTE TURGIS, ©. (2010) “Savors do pationts, sais do soignans; J paoe du sues suppot savor en Siducation thxae ‘poutique™ in: JOUBT B.& FLORA, L. eds), “Usoges-expats J part du sav dee maine dans lo aystame de sorte” Rome Prtiques de Formation, esp. p 17-154 ”

You might also like