‫خلاصه درسنامه هندسه ‪ -2‬مرتبط با آزمون ‪ 71‬اردیبهشت‬

‫یاد آوری ‪ :‬در سال گذشته روابط طولی زیر را در مثلث قائم الزاویه بررسی کردیم ‪:‬‬

‫‪AH² = BH ×BC‬‬ ‫‪AB² + AC² = BC²‬‬

‫‪A‬‬
‫‪AC² = BC × CH‬‬

‫‪AB² = BC × BH‬‬

‫‪i-‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪AB × AC = BC × AH‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪H‬‬

‫‪n‬‬
‫قضیه سینوس ها‬

‫‪A‬‬

‫‪o‬‬‫‪o‬‬
‫در هرمثلث ‪ ABC‬رابطه زیر برقرار است‪ .‬در این رابطه که به قضیه سینوس ها معروف است‪،‬‬

‫‪ R‬شعاع دایره محیطی مثلث ‪ABC‬است‪.‬‬

‫‪n‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪o‬‬

‫‪a‬‬
‫‪R‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪c‬‬
‫‪C‬‬ ‫=‬ ‫=‬

‫‪k‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪Sin A‬‬ ‫‪Sin B‬‬ ‫‪Sin c‬‬

‫‪-‬‬ ‫قضیه کسینوس ها‬

‫‪w‬‬
‫در هر مثلث ‪ ،‬مربع اندازه هر ضلع برابر است با مجموع مربع های اندازه های دوضلع دیگر منهای دو‬

‫‪w‬‬ ‫برابر حاصل ضرب اندازه دوضلع در کسینوس زاویه بین آن ها‪.‬‬

‫‪w‬‬
‫اگر دو زاویه و یک ضلع یا دو ضلع و زاویه روبه رو به یکی از آن ها را در مثلثی داشته‬

‫باشیم‪ ،‬برای به دست آوردن اضلاع یا زوایای دیگر از قضیه سینوس ها استفاده می کنیم‪.‬‬
‫توجه‪:‬‬

‫‪A‬‬
‫‪a² = b² + c² - 2bc.CosÂ‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪b² = a² + c² - 2ac.CosB‬‬
‫‪c‬‬

‫‪c² = a² + b² - 2abCosC‬‬
‫‪C‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪a‬‬
 ‫قضیه استوارت ‪ :‬در مثلث ‪، ABC‬نقطه دلخواه‪ D‬روی ضلع ‪ BC‬مفروض است‪ .‬همواره داریم ‪:‬‬
‫‪A‬‬
‫‪b².m + c².n‬‬
‫‪b‬‬ ‫= ‪AD²‬‬ ‫‪mn‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪m+n‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪m D‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪C‬‬

‫‪r‬‬
‫توجه ‪ :‬با نوشتن قضیه استوارت در دو مثلث ‪ ABC‬و ‪ ADC‬می توان درستی تساوی فوق را اثبات کرد‪.‬‬

‫‪A‬‬
‫‪i-‬‬
‫حالت خاص ‪ :‬در مثلث متساوی الساقین‪ ،‬قضیه استوارت به صورت زیر ساده می شود ‪:‬‬

‫‪b‬‬ ‫‪b‬‬
‫= ‪AD²‬‬

‫‪o‬‬
‫‪m+n‬‬
‫‪n‬‬
‫‪b².m + b².n‬‬ ‫‪mn‬‬

‫‪o‬‬
‫)‪b²(m+n‬‬
‫= ‪AD²‬‬ ‫‪mn‬‬ ‫‪AD² = b² - mn‬‬
‫‪m+n‬‬

‫‪n‬‬
‫‪B mD‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪C‬‬

‫‪A‬‬

‫‪k‬‬ ‫‪a‬‬
‫توجه ‪ :‬به کمک قضیه استوارت میتوان طول میانه های مثلث را بدست آورد‪.‬‬

‫‪-‬‬
‫‪b².m + c².m‬‬
‫= ‪m a²‬‬ ‫‪m×m‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪m+m‬‬
‫‪ma‬‬

‫‪w‬‬
‫‪b² + c²‬‬ ‫‪m²‬‬
‫= ‪m a²‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪²‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪m= 2‬‬ ‫‪b² + c²‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪( 2‬‬

‫‪w‬‬
‫= ‪m a²‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2ma² = b² + c²‬‬ ‫‪a²‬‬

‫‪w‬‬
‫‪2‬‬

‫به کمک قضیه کسینوس ها میتوان نشان داد که ‪:‬‬

‫‪ Â>90 .7‬اگر و تنها اگر‪a² < b² + c²‬‬

‫‪ Â=90 .2‬اگر و تنها اگر ‪a² = b²+c²‬‬

‫‪ Â<90 .3‬اگر و تنها اگر ‪a² < b²+c²‬‬

 ‫حل تست‬

‫‪.1‬مثلث دلخواه ‪ )𝑨 < 𝟗𝟎° ( ABC‬و دایره محیطی آن به مرکز ‪ O‬را در نظر بگیرید‪ .‬کدام رابطه‬
‫درست است؟‬

‫‪i-‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪o‬‬ ‫‪n‬‬ ‫𝐶‬
‫𝑐 ‪cos‬‬
‫‪=R )7‬‬

‫‪o‬‬
‫𝐶‬
‫‪=R )2‬‬

‫‪n‬‬
‫𝑐 ‪sin‬‬

‫𝐶‬
‫‪=2R )3‬‬

‫‪a‬‬
‫𝑐 ‪cos‬‬

‫‪k‬‬
‫𝐶‬
‫‪=2R )4‬‬

‫‪-‬‬
‫𝑐 ‪sin‬‬

‫‪w‬‬
‫𝟑√‬
‫است؟‬ ‫‪.2‬در مثلث ‪ ABC‬اگر ‪ BC=10‬و ‪ ،A=120°‬شعاع دایره محیطی مثلث چند برابر‬
‫𝟑‬

‫‪w‬‬
‫‪5 )7‬‬
‫‪10 )2‬‬

‫‪w‬‬
‫‪20 )3‬‬
‫‪15 )4‬‬

‫‪.3‬مطابق شكل‪ ،‬موشک ‪ 1‬از نقطه ‪ A‬تحت زاویه ‪ 60°‬و موشک ‪ 2‬از نقطه ‪ B‬تحت زاویه ‪ 30°‬نسبت‬
‫به سطح زمین‪ ،‬روی یک مسیر مستقیم پرتاب میشوند‪ .‬اگر موشک ‪ 1‬بعد از طی یک کیلومتر به‬
‫نقطه ‪ C‬برسد‪ ،‬موشک ‪ 2‬پس از طی چند کیلومتر به همان نقطه میرسد؟‬
 ‫‪r‬‬
‫‪√3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪√3 (4‬‬ ‫‪1 (3‬‬ ‫‪(2‬‬ ‫‪(1‬‬

‫‪i-‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪.4‬در شكل مقابل‪ ،‬دو دایره در نقاط ‪ A‬و ‪ D‬متقاطعاند‪ .‬اگر ‪ MN‬از نقطه ‪ D‬بگذرد‪ ،‬آن گاه‬

‫‪n‬‬
‫مساحت دایره بزرگتر چند برابر مساحت دایره کوچکتر است؟‬

‫‪o‬‬‫‪o‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪4 (4‬‬ ‫‪2√2 (3‬‬ ‫‪2 (2‬‬ ‫‪√2 (1‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪k‬‬
‫‪.5‬محیط دایرۀ محیطی مثلث ‪ ABC‬برابر ‪ 12π‬است‪ .‬اگر ‪a=6√3‬و ‪ b=6‬باشد‪ ،‬محیط مثلث‬

‫‪w‬‬
‫‪ ABC‬چقدر است؟‬

‫‪15 + 6√3 )1‬‬

‫‪w‬‬ ‫‪15 + 12√3 )2‬‬

‫‪w‬‬
‫‪18 + 12√3 )3‬‬
‫‪18 + 6√3 )4‬‬

‫‪.6‬مطابق شكل‪ ،‬روی یک جاده که با سطح افقی زاویه ‪ 11‬درجه میسازد‪ ،‬یک میله وجود دارد‪ .‬اگر‬
‫زمانی که پرتوی خورشید با زاویه ‪ 06‬درجه نسبت به سطح افقی میتابد‪ ،‬طول سایه این میله‬
‫روی جاده ‪ 8‬متر باشد‪ ،‬طول این میله چند متر است؟ (راستای میله‪ ،‬عمود بر سطح افقی است‪).‬‬
 ‫‪4 )1‬‬
‫‪4√2 )2‬‬
‫‪8 )3‬‬
‫‪8√2 )4‬‬

‫موفق باشید ‪‬‬

‫محمد مهدی کربلایی‪ -‬دانشجوی رشته مکانیک صنعتی شریف‬

‫یونس میرچولی – دانشجوی صنایع دانشگاه امیرکبیر‬