10

EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
QUARTER 4 – MODULE 3

Paninindigan sa Tamang
Paggamit ng Kapangyarihan
at Pangangalaga sa Kalikasan

1
 Modyul 3: Paninindigan sa Tamang Paggamit ng Kapangyarihan
at Pangangalaga sa Kalikasan

Unang Bahagi
Sa modyul na ito, inaasahang maunawaan mo kung ano ang maaring gawin o gampanin
ng tulad mo upang mapangalagaan ang kalikasan. Inaasahan din sa modyul na ito na ang mga
mag-aaral ay nakagagawa ng angkop na kilos upang maipamalas ang pangangalaga sa
kalikasan.

Sa modyul na ito ay inaasahang maipamalas mo ang mga sumusunod na Kaalaman,

Kakayahan, at Pag-unawa:
12.3: Napapangatwiranan na:
a. Maisusulong ang kaunlaran at kabutihang panlahat kung ang lahat ng tao ay may
paninindigan sa tamang paggamit ng kapangyarihan at pangangalaga sa kalikasan.
b. Lahat tayo ay mamamayan ng iisang mundo, dahil nabubuhay tayo sa iisang kalikasan
c. Inutusan tayo ng Diyos na alagaan ang kalikasan (stewards) at hindi maging tagapagdomina
para sa susunod na henerasyon.
d. Binubuhay tayo ng kalikasan (EsP10PB-IIIh-12.3)
12.4: Nakabubuo ng mapaninindigang posisyon sa isang isyu tungkol sa
paggamit ng kapangyarihan at pangangalaga sa kalikasan ayon sa moral na batayan
(ESP10PB-IIIh-12.4)
Tinalakay sa nakalipas na Modyul, ang Mapanagutang Paggamit ng Kalayaan, na
malaya tayong gawin kung ano man ang nais nating gawin. Samakatuwid may kakayahan tayong
gamitin ang kalikasan, ngunit dapat ito ay nakapaloob sa paggawa ng mabuti. Ang tunay na
pangangalaga sa kalikasan ay nagpapakita ng paggalang sa kabutihang panlahat, na siya
naming layunin kung bakit nilikha ng Diyos ang kalikasan. Paano nga ba natin pangangalagaan
ang ating kalikasan at kapaligiran? Anu-ano ang kaya mong gawin upang maipakita ang
pagmamahal sa kalikasan?

Ang Sampung Utos ng Kalikasan

Upang magkaroon tayo ng gabay kung paano pangalagaan ang kalikasan, tunghayan
natin at unawain ang Sampung Utos para sa Kapaligiran (Ten Commandments of the
Environment) na ginawa ni Obispo Giampaolo Crepaldi, Kalihim ng Pontifical Council for Justice
and Peace.
1. Ang tao na nilikha ng Diyos na kaniyang kawangis ang siyang nasa itaas ng lahat ng Kaniyang
mga nilikha ay marapat na may pananagutang gamitin at pangalagaan ang kalikasan bilang
pakikiisa sa banal na gawain ng pagliligtas. Nangangahulugan ito na ang pananagutan ng tao
tungo sa kalikasan ay igalang at hindi gamitin para sa sarili niyang kagustuhan. Ano ang maaari
mong gawin bilang isang mag-aaral upang ang utos na ito ay maisabuhay at mabigyang
katuparan? Ang pangangalaga ng puno at pagtatanim ay isang halimbawa ng pagsasabuhay
nito.

2
2. Ang kalikasan ay hindi nararapat na gamitin bilang isang kasangkapan na maaaring
manipulahin at ilagay sa mas mataas na lugar na higit pa sa dignidad ng tao. Ang mga nilikha
ng Diyos, tulad ng tao man o kalikasan, ay hindi kailanman maaaring tratuhin na mga
kasangkapan o gamit lamang na maaaring manipulahin at gamitin nang hindi naaayon sa tunay
nitong layunin. Paano natin ipahahayag ang ating pagiging kamanlilikha ng Diyos?
Angpagtatanim ng mga halaman sa isang bukirin o bakanteng lote at pag-aalaga ng mga ito ay
pagpapahayag ng ating tungkulin bilang mga kamanlilikha ng Diyos.

3. Ang responsibilidad na pang-ekolohikal ay gawaing para sa lahat bilang paggalang sa

kalikasan na para rin sa lahat, kabilang na ang mga henerasyon ngayon at ng sa hinaharap. Ang
pangangalaga sa kalikasan ay hindi gawain at responsibilidad lamang ng iilan. Ito ay isang
hamon para sa sangkatauhan at gawaing panlahat sapagkat ang kalikasan ay para sa
kabutihang panlahat. Bukod pa rito, ang lahat ng nilikha ng Diyos ay magkakaugnay at may
koneksyon sa bawat isa. Isang halimbawa rito ay ang mga lamang-dagat tulad ng kabibi sa
Japan.Higit itong malulusog kaysa sa karaniwan sapagkat inaalagaan ng mga tao sa lugar na
iyon ang kanilang kalikasan. Dagdag pa rito, higit na mainam na manirahan sa mga probinsya
sapagkat presko roon sa dahilang marami pang mga puno ang nagbibigay ng malinis na hangin.

4. Sa pagharap sa suliraning pangkalikasan, nararapat na isaalang-alang muna ang etika at

dignidad ng tao bago ang makabagong teknolohiya. Dahil sa mga makabagong teknolohiya
maraming mga imbensiyon ang ginagawa para mapabuti ang buhay ng tao tulad na lamang ng
mga gamot at makabagong kagamitan sa transportasyon at komunikasyon. Ngunit ayon kay
Papa Benedicto, “ang mga tanda o halimbawa ng pag-asenso ay hindi lahat para sa kabutihan.
Halimbawa nito ay ang patuloy na pang-aabuso sa mga kabundukan kung saan matatagpuan
ang ibat-ibang uri ng nilikhanag may buhay.

5. Ang kalikasan ay hindi isang banal na reyalidad na taliwas sa paggamit ng tao. Ang paggamit
dito ng tao ay hindi kailanman mali, maliban na lamang kung ginagamit ito na taliwas sa kung
ano ang kaniyang lugar at layunin sa kapaligiran o ecosystem. Ang kalikasan ay kaloob ng
Maylikha sa mga tao na dapat gamitin nang may katalinuhan at pananagutang moral. Ang
pagbabagong maaaring gawin ng tao sa kaniyang kapaligiran ay nararapat na may angkop na
pagkamalikhain at responsibilidad, sapagkat ito mismo ang kaniyang tahanan.

6. Ang politika ng kaunlaran ay nararapat na naaayon sa politika ng ekolohiya. Ang halaga at

tunguhin ng bawat pagpapaunlad sa kapaligiran ay nararapat na bigyang-pansin at timbangin
nang maayos. Nakapaloob sa utos na ito na dapat na isaalang-alang ng tao ang integridad ng
kalikasan sa bawat pagpapaunlad na gusto natin dito. Halimbawa ay ang pagtatayo ng hadlang
na bakod sa hangganan ng Mexico at America kung saan isang uri ng hayop, ang Sonoran
Pronghorn, isang “antelope like mammal” ay hindi na makagalaw ng maayos dahil sa bakod at
nanganganib ng maubos.

7. Ang pagtatapos o wakas ng pangmundong kahirapan ay may kaugnayan sa pangkalikasang

tanong na dapat nating tandaan, na ang lahat ng likas na yaman sa mundo ay kailangang ibahagi
sa bawat tao na may pagkakapantay-pantay. Ang lahat ng nilikha ng Diyos, lalo na iyong mga

3
nagagamit ng tao ay nararapat na gamitin na may katalinuhan at kaalaman. Higit sa lahat, ang
mga likas na yamang ito ng daigdig ay nararapat na ibahagi sa bawat isa sa paraang
makatarungan at may pagmamahal.

8. Ang Karapatan ng isang maayos at malinis na kapaligiran ay kailangang protektahan ng pang-

internasyonal na pagkakaisa o layunin. Halimbawa ng batas na ito ay ang Kyoto Protocol na
nakapaloob sa United Nations Framework Convention on Climate Change na naglalayong
pababain ang pagpapalabas ng nakalalasong usok mula sa mga pabrika at sasakya.

9. Ang pangangalaga sa kapaligiran ay nangangailangan ng pagbabago sa uri ng pamumuhay

(lifestyles) na nagpapakita ng moderasyon o katamtaman at pagkontrol sa sarili at ng iba. Ito ay
nangangahulugang pagtalikod sa konsumerismo. Ang uri ng pamumuhay ng bawat tao ay
kinakailangang sang-ayon sa prinsipyo ng pagtitimpi, pag-aalay at disiplina hindi lamang sa sarili
kundi maging sa panlipunang lebel. Ilang halimbawa nito na kaya mong gawin bilang mag-aaral
ay ang pagrereport sa mga leaking faucet, pagpatay sa ilaw pag di ginagamit at hindi pag-
aaksaya ng papel.

10. Ang mga isyung pagkalikasan ay nangangailangan ng espiritwal na pagtugon bunga ng

paniniwala na ang lahat na nilikha ng Diyos ay Kaniyang kaloob kung saan mayroon tayong
responsibilidad. Sa ganitong paraan ay magagamit na may pagmamahal. Ang ating pagtingin at
saloobin para sa kalikasan ay nararapat na mag-ugat sa pasasalamat at paggalang sa Diyos na
Siyang lumikha at patuloy na sumusuporta rito. Ang pagtingin, pangangalaga, pagmamahal, at
paggalang sa kalikasan ay nararapat na nakaugat sa pasasalamat sa Diyos na Siyang lumikha
sa lahat ng ito.

Mga karagdagang hakbang sa pagpapanatili ng kagandahan at kasagaanan ng

mundo:
1. Itapon ang basura sa tamang lugar.
2. Pagsasabuhay ng 4R (reduce- pag-iwas sa mga hindi makakalikasang bagay, reuse-
huwag itapon ang mga bagay na mapapakinabangan pa, recycle-gamiting muli ang mga
bagay na pwede pang gamitin, at refuse- paggamit ng mga bagay na dina kailangan
pang kunin sa kalikasan)
3. Pagtatanim ng mga puno.
4. Sundin ang batas at makipagtulungan sa mga tagapagpatupad nito.
5. Mabuhay ng simple.

4
Ikalawang Bahagi
Gawain I: Checklist
Panuto: Basahing mabuti ang bawat aytem. Piliin sa tatlong hanay sa pamamagitan ng
paglalagay ng tsek ( ⁄) kung ano ang iyong sagot. Kopyahin ang pormat sa sagutang papel.

MGA PAGLABAG SA KALIKASAN Hindi Ko Paminsan-minsan Palagi Kong

Ginangawa Kong Ginagawa Ginagawa

1. Pagtatapon ng basura kung

saan- saan

2. Pagbili ng mga produktong

gawa sa balat ng hayop.

3. Paggamit ng mga aerosol

sprays tulad in insecticides
spray net at air freshener.

4. Pag-aaksaya ng tubig

5. Pag-aalaga ng hayop na
kabilang sa mga “endangered
species”

6. Paggamit ng sasakyang
nagbubuga ng maitim na
usok.

7. Pagsusunog ng basura.

8. Pagputol ng mga puno.

9. Pangingisda gamit ang

kuryente, o kaya ay fishnet na
may maliliit na butas

10. Pag-aaksaya ng kuryente

5
Gawain II: Isaisip
Panuto: Isipin ang mga maling pasya na nagawa mo patungkol sa kalikasan sa unang hanay,
ano ang maaring epekto nito sa kapaligiran sa ikalawang hanay, at sa huling hanay, isulat kung
paano mo ito iwawasto. Kopyahin ang pormat sa sagutang papel.

Nagawang Paglabag sa Ano ang Epekto nito sa Paano ito Iwawasto

Kapaligiran Kapaligiran

Halimbawa: Nasasayang ang maraming Gagamit lamang ng papel

puno na siyang pangunahing kung kinakailangan at sa
Pag-aaksaya ng papel kasangkapan sa paggawa ng mga importanteng bagay.
papel.

1.

2.

Gawain III: Pagsusuri ng Sitwasyon

Panuto: Kung maharap ka sa mga sitwasyon sa ibaba, ano ang dapat mong gawin? Ipaliwanag
ang kasagutan at isulat sa sagutang papel.
1. Nakita mo ang kapitbahay ninyo na nagtatapon ng mga gamit na diaper sa kalsada.

2. Ikaw ay napili ng iyong guro sa sumali sa isang tree planting activity ng paaralan sa bundok.

3. Walang maayos na palikuran ang inyong kapitbahay kayat kung saan saan lamang sila
dumudumi.

4. Iniipon ng nanay mo ang lahat ng mga palstik ng mga pinamalengke nito at tsaka ito
sinusunog.

5. Nililinis ng tatay mo ang kanyang sprayer sa sapa matapos itong gamitin sa bukid.

6
Susi sa Pagwawasto
Gawain I: Malayang Pagsagot
Gawain II: Malayang Pagsagot
Gawain III: Malayang Pagsagot

Rubrik sa pagwawasto (Gawain I, II, III)

Kraytirya Napaka Mahu Mahusay Kailangang Kinakailang Iskor
husay say -husay magsanay pang
(5) (4) (3) (2) magsanay
(1)

Naipapakita ng
maayos ang
kahalagahan ng
kalikasan bilang
pangunahing
pinagkukunan ng
ating ikinabubuhay

Sanggunian

A. Inilimbag ng Pamahalaan
Kagawaran ng Edukasyon. 2015. Edukasyon sa Pagpapakatao-Ikasampung Baitang
Modyul para sa Mag-aaral. Unang Edisyon.Pasig City

7
 Republic of the Philippines
Department of Education
Region I
Division of Pangasinan II
Binalonan

WORKSHEETS IN EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO GRADE 10

QUARTER 4, WEEK 3

MELC: 12.3: Napapangatwiranan na:

a. Maisusulong ang kaunlaran at kabutihang panlahat kung ang lahat ng tao ay may
paninindigan sa tamang paggamit ng kapangyarihan at pangangalaga sa kalikasan.
b. Lahat tayo ay mamamayan ng iisang mundo, dahil nabubuhay tayo sa iisang kalikasan
c. Inutusan tayo ng Diyos na alagaan ang kalikasan (stewards) at hindi maging tagapagdomina
para sa susunod na henerasyon.
d. Binubuhay tayo ng kalikasan (K to 12 BEC CG: EsP10PB-IIIh-12.3)
MELC: 12.4: Nakabubuo ng mapaninindigang posisyon sa isang isyu tungkol sa paggamit ng
kapangyarihan at pangangalaga sa kalikasan ayon sa moral na batayan
(K to 12 BEC CG: ESP10PB-IIIh-12.4)

Pangalan:____________________________________ Petsa:_____________________
Baitang at Seksiyon:________________________ Iskor:_____________________
Gawain A.1

Panuto: Pumili ng isang gawaing nagpapakita ng paglabag sa kalikasan na palagi mong

ginagawa. Punan ang graphic organizer sa ibaba na nagpapakita ng kung ano ang magagawa
mo bilang isang kabataan para ito ay masolusyunan kung isasabuhay mo ang Sampung Utos
ng Kalikasan. Sa ibaba itala ang mga positibong epekto ng iyong kilos. Sundan ang pormat sa
ibaba at isulat sa sagutang papel.
Halimbawa:
Tamang pagtatapon ng basura

Maiiwasan ang polusyon sa Mapapanatili ang kalinisan

lupa, tubig at hangin ng paligid

Maiiwasan ang Maiiwasan ang pagbaha pag

pagkakasakit dala ng may malakas na pag-ulan
mikrobiyo

8
Ikaw naman
(1)

(2) (3)

(4) (5)

Gawain A.2

Panuto: Mula sa kaalamang “ang kalikasan ang bumubuhay sa atin”, magtala ng tatlong
pinakamahahalagang bagay na makukuha sa kalikasan, na sa tingin mo ay hindi ka
mabubuhay kapag wala ito. Isulat ang iyong sagot sa mga kahon sa sanga ng puno.

6.

7. 8.

Gawain A.3
Panuto: Dugtungan ang mga pahayag. Sundan ang pormat sa ibaba at isulat sa sagutang
papel.
9. Ang aking nagawang paglabag sa kalikasan na labis kung pinagsisihan ay
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

10. Ang natutunan ko mula dito ay ________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

9
Gawain B.
Performace Task: Pagsasaliksik at Pagsulat ng Report (25 puntos)
Panuto: Magsaliksik sa mga batas na ipinapairal sa inyong bayan upang mapangalaggan ang
ating kalikasan at mga pinagkukunang yaman. Magsagawa ng online interview sa inyong
punong barangay para sa mga karagdagang kaalaman sa mga pinapairal na batas
pangkalikasan sa inyong lugar. Sundan ang pormat sa ibaba at isulat sa sagutang papel.
Pamagat: Pagsasaliksik at Pagsulat ng Report
Mga Batas Layunin Pansariling posisyon o paninindigan
Pangkalikasan para maitaguyod ang pangangalaga sa
kalikasan.
1.

2.

3.

4.

Pamantayan sa Paggawa (Pagsasaliksik at Pagsulat ng Report)

Kategorya (10) (7) (5) Puntos
Nilalaman Nakumpleto ang mga May kulang May 3 o higit pa na
(10) kailangang detalye na 1 o 2 na kulang sa mga
nang may kahusayan detalye detalyeng
kailangan
(5) (3) (1)
Maparaan Higit na maparaan sa Maparaan sa Di gaanong
(5) pangangalap ng pangangalap malikhain sa
impormasyon ng pagngangalap ng
impormasyon impormasyon
(10) (7) (5)
Kabuuang Output Kahanga-hanga Maayos ang Nagpakita ng
(10) ang pagkakasulat, pagkakasulat pagtupad sa
malinis at maayos gawain.
ang ipinasa.
Kabuuang Iskor
(25)

10