SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA TURISTIČKA GEOGRAFIJA

TEMA: ZLATIBOR KAO TURISTIČKA VREDNOST SRBIJE

Student: Anđela Đrođevic 173 Profesor: Dr Dragana Ilić

Asistent: Jovan Kitanović

U Nišu
Decembra 2021.
 Sadržaj

Sadržaj .......................................................................................................................1
Uvod ..........................................................................................................................2
Turističko-geografski položaj .....................................................................................3
Geološke karakteristike ..............................................................................................4
Stopića pećina ....................................................................................................5
Potpećka pećina ..................................................................................................5
Gostiljski vodopad ..............................................................................................6
Etno selo Sirogojno ............................................................................................6
Spomenici na Zlatiboru ..............................................................................................7
Kraljeva česma na Zlatiboru ........................................................................7
Spomenik na Šumatnom brdu .....................................................................7
Jezero u centu Zlatibora..............................................................................................8
Hrana na Zlatiboru .....................................................................................................8
Zaključak ...................................................................................................................9
Literatura.................................................................................................................. 10
Slike ......................................................................................................................... 10

1
 Uvod

Zlatiborska turistička regija spada u jednu od veoma razvijenih turističkih vrednosti

Srbije. Lociran je na zapadnom i jugozapadnom delu naše zemlje i ima veliki
potencijal za dalji razvoj turizma. Zbog svih turističkih vrednosti i bogatstava kojima
Zlatibor obiluje na njemu su se razvili razni oblici turizma poput planinskog,
sportsko-rekreativnog, zdravstvenog, seoskog, kulturnog, manifestacionog i još mnogi
drugi.

Najveću posećenost tj. Najveći broj dolaska i noćenja kako stranih tako i domaćih
turista beleži upravo Zlatibor. Ukupan turistički promet, struktura gostiju kao i
prosečna dužina boravka i uticaj turizma na celokupnu privredu opštine Čajetina i
celom Zlatiborskom okrugu označiće poziciju Zlatibora kao jednu od bitnijih u
srpskom turizmu.

2
 Turističko-geografski položaj

Zlatiborska turistička regija ubraja se u najrazvijenije regije u Srbiji. Ona obuhvata

Taru, jezero Perućac na Drini, Zlatibor, Zlatar, Zlatarsko jezero, Jadovnik, Javor, i
gradske centre Užice, Bajnu Baštu, Sjenicu, Prijepolje , Novu Varoš i Čajetinu.

Ima dobar kako turistički tako i saobraćajni položaj. Drumska i železnička

saobraćajna veza čine Zlatiborsku regiju lako dostupnom, što je velika prednost u
daljem razvoju turizma.

Zlatiborska regija se nalazi u delu Srbije koji je poznat po obiluјu vodenih tokova,
planinskim centrima, šumama i drugim prirodnim lepotama, kao i brojnim kulturno-
istorijskim spomenicima. Odlikuje se izrazitim hidrološkim i turističkim
potencijalima, kao i uslovima za proizvodnju organske hrane poznatog geografskog
porekla u sistemima organske, integralne i tradicionalne polјoprivrede.

Slika 1. “Položaj Zlatibora i Zlatiborske regije”

3
 Geološke karakteristike

Zlatibor je pretežno izgrađen od peridotita i serpentinita takozvanih “zelenih stena”, a

njihova debljina iznosi 1.000 do 1.200 metara. To je najveći serpentinski masiv Srbije.
Na severnim i istočnim delovima planine nalaze se krečnjaci i dolomiti koji leže
preko peridotita, onda na red dolaze peščari i glinici.

U granicama Zlatibora dominiraju krečnjaci iz trijasa. Karbonatne stene zauzimaju

340 km2 a to je čak 34% površine ove planine. U nima se nalaze Stopića I potpećka
pećina, kao i Ušački pećinski sistem.
U predelu Zlatibora otkriveno he 98 pećina i 44 jame.

Sa Zlatibora se izdvajaju više vrhova kao što su Tornik, Brijač, Čigota, Liska,
Konjoder i Vijogo. Sa nekih od njih možemo posmatrati okolinu i zapazićemo livade
prošarane grupacijama borova.
Prosečna nadmorska visina je oko 1.000m, a najviši vrh ove planine he Tornik čija
visina je 1.496m.

Slika 2. “Skijalište Tornik”

4
 Stopića pećina

Stopića pećina (Slika 3.)se nalazi u selu Roženstvu udaljena je 19 km od Zlatibora i

kroz nju protiče Trnavski potok.
Stopića pećinu čini pet delova i to su: Svetla dvorana, Tamna dvorana, Velika sala sa
kadama, Kanal sa kadama i Rečni kanal. Uređeni delovi za posetioce su prednji deo
pećine tj. Svetla i Tamna dvorana i Velika sala sa kadama.
Ova pećina je veoma atraktivna za turiste zbog prelepog ulaza, vodopada “Izvor
života” i kada zbog kojih je ova pećina dobila nadimak “Srpske Pamukale”.
Ove kade su zaštitni znak pećine i nastale su taloženjem krečnjaka, u njima se
nakuplja voda i preliva se iz kade u kadu poput vodopada. Neke od kada
impresioniraju svojom veličinom i dubljinom koja može biti i do 7m.

Potpećka pećina

Potpećka pećina (Slika 4.) se nalazi u severnom delu Zlatibora u selu Potpeće, ima
ogoraman ulaz koji je u obliku potkovice.
Ova pećina je izvorskog tipa i nastala je u trijaskom krečnjaku bele boje. U njoj izviru
dva vrela koja grade reku Petnicu. Unutar pećine mogu se naći dva sprata Donja i
Gornja pećina.
Potpećka pećina je zaštićena kao spomenik prirode i uređena je za turističku posetu.
Imena dvorana i ukrasa u pećini su jako zanimljiva kao na primer Dvorana zmajeva,
Don KIhot, Snežana i sedam patuljaka.

Slika 3. “Stopića pećina - kade” Slika 4.”Potpećska pećina”

5
 Gostiljski vodopad

Gostiljski vodopad je jedan od značajnih lokaliteta u ovoj regiji, nalazi se na svega

dvadesetak kilometara od Zlatibora u selu Gostilje.
Vodopad se nalazi na Gostiljskoj reci pred samo ulivanje reke u Katušnicu. Visok je
20m, a nizvodno ih ima još nekoliko dok se reka Gostilja ne ulije u Katušnicu.

Slika 5. “Gostiljski vodopadi”

Etno selo Sirogojno

Selo Sirogojno je poznato po muzeju koji nosi naziv “Staro selo”. Ovo selo na
najbolji način dočarava način života ljudi u zlatiborskom kraju. U selu se nalaze dve
kuće sa stambenim i privrednim zgradama. Sve zgrade su opremljene autentičnim
posuđem, oruđem i alatom.
Takođe postoji Muzej pletinja i godišnje se proizvede oko 30.000 unikatnih odevnih
predmeta izrađenih od islandske vune, pa su džemperi Sirogojna postali brend.

Slika 6. “Staro selo - Sirogojno”

6
 Spomenici na Zlatiboru

Kraljeva česma na Zlatiboru

Ova spomen česma posvećena je Aleksandru Prvom Obrenoviću i sagrađena je na

izvoru najbolje vode na Zlatiboru. Selo je u čast kralja i njegove vode dobilo naziv
Kraljeva voda. Na česmi je uklesano ime i kralja i datum njegovog dolaska.

Spomenik na Šumatnom brdu

Na Glavudži ili Šumatnom brdu udaljenom samo pet kilometara od centra Zlatibora,
nalazi se Spomen obelisk streljanim partizanskim ranjenicima na Kraljevim vodama i
Palisadu 1941. godine. Na samom spomeniku su ispisani stihovi Vaska Pope: ”Ne
dam ovo Sunca u očima, ne dam ovo hleba na dlanu”. Staza do spomenika je uređena
i osvetljena i omiljeno je šetalište kako turista tako i meštana.

Slika 7. “Kraljeva česma”

Slika 8. “Spomenik na Šumatnom brdu”

7
 Jezero u centu Zlatibora

Zlatiborsko jezero je malo veštačko jezero, svojevrstan dekor turističkog naselja

Kraljeve Vode na Zlatiboru, izgrađeno 1947. godine, u samom centru naselja. Zovu
ga i Zlatiborsko more.
Zlatiborsko jezero je malo veštačko jezero, izgrađeno 1947. godine u samom centu
naselja i nosi nadimak Zlatiborsko more.
Dugo je 150m i široko 50m, a puni ga planinski potok Obudovice. Nekada se leti
pretvaralo u kupalište, a sada je najpopularnija vožnja pedolinama i čamcima, dok se
zimi obično zaledi pa je moguće klizanje.
Prostor oko jezera je popločan, sa stazom za šetnju, klupama i visokim borovima. U
blizini jezera nalaze se tržni centar, pošta, pijaca i autobuska stanica.

Slika 9. “Zlatiborsko jezero”

Hrana na Zlatiboru

Najposećenija srpska planina se pored mnoštva atrakcija i aktivnosti može pohvaliti i

neverovatnim gastronomskim specijalitetima po kojima je poznat ceo kraj.
Na prvom mestu svako ko pomisli na Zlatibor stavlja komplet lepinju. Savršen spoj
vruće lepinje, zlatiborskog kajmaka, domaćih jaja i čuvenog pretopa.

Na Zlatiboru skoro svako poseti tradicionalnu pijacu. Nalazi se u centru naselja, pa su

zlatiborski sir, kajmak i suhomesnati proizvodi na dohvat ruke, kao i domaće
kupinovo vino. Pijaca je pravo mesto i za kupovinu slatkog od šumskih jagoda,
domaćih džemova, meda i pčelarskih proizvoda, čajeva od lekovitog bilja.

8
 Zaključak

Zlatibor predstavlja pravu riznicu prirodnih i antropogenih turističkih vrednosti.

Prednost mu daju sva prirodna bogatstva ali i spomenici kulture kojima ova planina
obiluje.
Ima izuzetno povoljan geografski, turistički i saobraćajni položaj.

Na zlatiboru su što se tiče turističke ponude izjednačene i zimska i letnja sezona,

međutim dominantne su posete domaćih turista u odnosu na strane, samim tim
smatram da bi trebalo poboljšati promotivne aktivnosti kako bi se povećala
posećenost od strane stranaca. Pažnja se može posvetiti tradicionalnim
gastronomskim specijalitetima koji bi svakako privukli stranu klijantelu.

Razvijeni su razni oblici turizma, od planinskog, preko sportsko – rekreativnog,

zdravstveno – lečilišnog, kulturnog, gradskog, seoskog, pa sve do manifestacionog
turizma. Ali treba uložiti još malo truda, novca, školovanih i mladih ljudi i Zlatibor bi
mogao da postane vodeća turistička atrakcija i van granica naše zemlje.

9
 Literatura

1) Jovičić D. (2009): Turistička geografija Srbije, Univerzitet u Beogradu,

Geografski fakultet, Beograd
2) Đurić A. (2016): Strateški pravci razvoja turizma Zlatibora, Magistarski rad,
Univerzitet Singidunum, Beograd
3) Bosnić D., Simić M., Vujović B., Delić S., (2010): Zapadna Srbija, Turistička
organizacija regije Zapadna Srbija
4) Marković D. (2010): Priroda Srbije odmor u pokretu, Turistička organizacija
Srbije, Beograd
5) https://zlatiborski.okrug.gov.rs/index.php/sr-yu/o-nama/geografski-polozaj
6) http://visit-zlatibor.com/turizam-na-zlatiboru/
7) https://www.zlatibor.org/blog/hrana-na-zlatiboru/

Slike

Slika 1. “Položaj Zlatibora i Zlatiborske regije”

Slika 2. “Skijalište Tornik”
žSlika 3. “Stopića pećina - kade”
Slika 4.”Potpećska pećina”
Slika 5. “Gostiljski vodopadi”
Slika 6. “Staro selo - Sirogojno”
Slika 7. “Kraljeva česma”
Slika 8. “Spomenik na Šumatnom brdu”
Slika 9. “Zlatiborsko jezero”

10
11