UNIVERZITET U SARAJEVU
AKULTET 
GRAĐEVINSKI FAKULTET
Projektovanje građevina i konstrukcija 

 
Seminarski rad
RECEPTURA ZA BETON 

Sarajevo, juli 2013. godine Ibiševid 

Tarik Ibiševid
 

Beton

Beton je vještački kameni materijal dobijen očvršdavanjem  mješavine 

nekog vezivnog materijala (cement, kreč, gips i dr.), agregata i vode.

Pored navedenih komponenti

betona (vezivo, agregat, voda),
koristi se i četvrta komponenta
u vidu dodataka betonu,
aditiva koji se najčešde  dodaju
u malim količinama,  ali mogu
bitno da poboljšaju  osobine
svježeg i/ili očvrslog betona.
 

Beton
• Osnovna podjela betona najčešde  se vrši  na bazi kriterijuma
koji se zasniva na vrijednostima zapreminskih masa betona u
očvrslom stanju:
 –
3
lahke - sa zapreminskim masama manjim od 1900 kg/m ,
 – obične - sa zapreminskim
zapreminskim masama između 1900 i 2500 kg /m3,
kg/m
 – teške - sa zapreminskim
zapreminskim masama vedim o 2500 kg /m3.
kg/m

•
Prema PBAB/87 cementni betoni (u daljem tekstu betoni) se
dijele u dvije kategorije:
 – betoni prve kategorije (BI),
 – betoni druge kategorije (BII).
 

Beton
• Prema zahtjevima iz specifikacije (tehnički  uvjeti) beton se
proizvodi kao:
 – projektovani beton (zadanih svojstava) - odgovoran je
proizvođač, 
 –
beton zadanog sastava,
 – beton normiranog zadanog sastava - odgovorno je normizacijsko
tijelo.

• Prema mjestu proizvodnje

proizvodnje beton se dijeli na:
 –
beton proizveden u tvornici betona (centralna betonara),
 – beton proizveen u betonari na grailištu za potrebe tog
grailišta, 
 – beton proizveden u betonari pogona za prefabrikovane betonske
elemente.
 

Materijali za izradu betona - Agregat

• Agregat predstavlja građevinski  materijal rastresite strukture

sastavljen od nevezanih zrna oređene  krupnode  istog ili različitog 

hemijskog ili mineraloško - petrografskog sastava.

• Agregat učestvuje sa 70 - 80% u ukupnoj masi betona i od njegovih
karakteristika zavise svojstva betonske smjese i očvrslog betona.

•
Za spravljenje betona koriste se prirodni pijesak,  šljunak i drobljeni
kamen.

• Agregat za beton se dijeli na sitni (do 4mm) i krupni (preko 4mm).

 

Materijali za izradu betona - Agregat

• Poznavanje zrnastog sastava agregata svodi se na poznavanje

zastupljenosti zrna oređene  krupnode  u ukupnom agregatu. Ovo

se vrši  tako  što  se agregat podjeli po krupnodi  na oređeni  broj

grupa tzv.  frakcija  pri tome je svaka frakcija oređena  krupnodom 
zrna odnosno gornjom i donjom granicom veličine zrna.

• U granulometriji se koriste dva postupka:

 – metoda prosijavanja, 
 – metoda taloženja.
 

Materijali za izradu betona - Cement

• Cement je hiraulično  mineralno vezivo koje se dobija mljevenjem
tzv. portland cementnog klinkera - vještačkog  kamenog materijala
koji se stvara pečenjem krečnjaka i gline. Krečnjak i glina se koriste u
odnosu 3:1 po masi uz manji dodatak sadre ili anhidrita čime  se
reguliše vrijeme vezivanja cementa.
• Cement količinski učestvuje u betonu od 10 - 20 %.

• Izbor cementa se vrši najčešde prema tri kriterija:

 – čvrstoda
čvrstoda (klasa cementa) onosno promjena čvrstode u toku vremena,
 – toplota hidratacije i
 – hemijske otpornosti.
 

Materijali za izradu betona - Cement

• Cementi su podeljeni u tri klase po čvrstodi na osnovu čvrstode pri
pritisku standardnog maltera poslije 28 dana. Vrijednosti
predstavljaju minimalne propisane čvrstode  pri pritisku od 32.5/
42.5/ 52.5 N/mm².
 

Materijali za izradu betona - Voda

• Voda predstavlja neophodnu komponentu svake
betonske mješavine,   pošto  je samo uz njeno
prisustvo mogude  odvijanje procesa vezivanja i
očvršdavanja   cementa. Pored toga, voda u
svježem  betonu je značajna  i kao komponenta
putem koje se ostvaruje potreban viskozitet
betonske smjese, odnosno kao komponenta koja
omogudava efikasno ugrađivanje  i završnu obradu
betona.
•
Voda za spravljanje betona ne smije da sarži 
sastojke koji mogu nepovoljno da utiču  na
procese hidratacije cementa, kao ni takve sastojke
koji mogu da budu uzročnici  korozije armature
(čelika) u armirano-betonskim konstrukcijama.
 

Materijali za izradu betona

betona - Aditivi
• Aditivi su supstance koje svojim fizičkim,  hemijskim ili
kombinovanim delovanjem utiču  na oređena  svojstva svježeg  i/ili
očvrslog betona. Doziranje aditiva je obično oko 5% mase cementa,
i dodaju se pri spravljanju betonske mješavine.

• Najčešde korišteni aditivi su:
 – plastifikatori,
 – aeranti,
 – zaptivači,  
 – akceleratori,
 – retarderi,
 – antifrizi.
 

Osobine svježeg betona 

• Osobine svježeg  betona utiču  u velikoj mjeri na osobine očvrslog 
betona naročito  preko stepena zbijenosti tj. zavisno od efikasnosti
ugrađivanja  i završne obrade.
•  
Konzistencija
svježeg  je tehnološka
  betona od kojih   zavisi
osobinaugradljivost
i predstavlja skup
svježe osobina
  betonske
mješavine.
• Ugradljivost i obradljivost svježeg  betona predstavljaju sposobnost
svježeg  betona da usljed zbijanja oređenim  prihvatljivim
postupkom u potpunosti ispune sve pore unutar oplate.
• Razlikuju se četiri osnovna tipa konzistencije svježeg betona: kruta,
slaboplastična, plastična i tečna.
 

Osobine svježeg betona 

• Za kvalitativno utvrđivanje  navedenih tipova konzistencije na
raspolaganju su 4 standardne metode:
 – metoda slijeganja (SLUMP),
 –

VEBE metoda,
 – metoda rasprostiranja,
 – metoda slijeganja vibriranjem (metoda zbijanjem).
 

Receptura za beton MB30

• Raspoloživi poaci: 
 – cement: CEM II/B - W 42,5N Kakanj,
 –

riječni agregat (trofrakcijski)

(trofrakcijski) 0/4, 4/8, 8/16 mm, 
 – bunarska voda,
 – BASF Glenium SKY 583 AG –
 – superplastifikator.
 

Receptura za beton MB30

• Agregat - Riječni agregat je razvrstan u frakcije 0/4 mm, 4/8 mm
i 8/16 mm. Procentualno učešde  pojedinih frakcija odgovara
aritmetičkoj  sredini krivih Fuler i EMPA.
 

Receptura za beton MB30

  Zapreminsk
• Zapreminska p ora i šupljina (specifična masa) pojeinih frakcija 
a masa bez pora
 

Receptura za beton MB30

• Cement

• Buudi da je ovo minimalna dozvoljena količina cementa, usvaja se

vrijednost mc=425
mc=425 kg
kg/1m³
/1m³ (CEM II/B - W 42,5N).

Bunarska voda
 

Receptura za beton MB30

• Aditivi - BASF Glenium SKY 583 AG  – –  superplastifikator na bazi
polikarboksilata, bez hlorida, za ljetne uslove rada. Prema preporuci
proizvođada doziranje 0,6% - 1,4% mase cementa.
 

Receptura za beton MB30

• Uvučeni  zrak - Potrebna količina  uvučenog  zraka (w) za
granulaciju 0  –  16 mm, u skladu sa PBAB/87 iznosi 5 - 7%.
Zapremina pora, tj. zapremina uvučenog  zraka predstavlja
procentualnu zastupljenost pora u odnosu na zapreminu betona Vb
= 1m³.
 

Receptura za beton MB30

• Projektovanje sastava betonske mješavine 
preko
preko zapremine betona
 

Receptura za beton MB30

• Količina suhog agregata po frakcijama 

• Rezime komponenti betonske mješavine 

MB  Frakcije [kg]  Voda [kg]  Cement [kg]  Aditiv [kg] 

0/4  4/8 8/16

30 742,72 371,36 573,92 179 425 4,25

 

Hvala na pažnji ...