You are on page 1of 200

Consenso Nacional sobre

MENOPAUSA
2021
Consenso Nacional sobre
MENOPAUSA
2021
Grupo de trabalho
PREFÁCIO
ÍNDICE

11 CAP˝TULO 1

21 CAP˝TULO 2

67 CAP˝TULO 3

87 CAP˝TULO 4

99 CAP˝TULO 5

113 CAP˝TULO 6

129 CAP˝TULO 7

189 ANEXOS
AACE FSDS
FSFI
AIT FSH
AMP HABITS
AR
ARCH HAM
HB
HDL
AVC HERS
BONE
BZA HF
CBG HIV
COC HORIZON
CANMAT
HTA
CT HUA
CV IA
DA IMAO
DA IMC
DC IMS
DEXA IOP
DHA KEEPS
DHEA LASER
DGS
DM LDL
DMO LES
DOPS LNG
LIBERATE
DUM
EAM
EEC LIFT
EI
ELITE LOW
MORE
EM MWS
EMA NAMS
EP NICE
EPA
EPIC PA
PCR
ERA PEPI

ESPRIT PM
PTH
EUA RA
FDA RCT
FIT RE
FMR1 RG
FR RP
FRAME SCA
SERMs
FRAX
SGUM

SHBG
SIU
SNC
SPRMs

SNRI

SOP
SS
SSRI

SVM
STEAR

STRAW

TBG
TE
TEV
TH
THEBES

TPO
TSEC
VLDL

WAVE

WHI
WHIMS
DEFINIÇÕES 1
Menopausa iatrogØnica

Menopausa precoce

Insu ciŒncia ovÆrica prematura

Menopausa tardia

PrØ-menopausa

Transi ªo menopÆusica
perimenopausa

P s-menopausa

ClimatØrio
Quadro 1: (STRAW) com um total
de 10 estÆdios. Adaptado de (Harlow ., 2012)
Irregularidades menstruais

Sintomas vasomotores (afrontamentos, suores noturnos)


Altera ıes cognitivas e do humor

Perturba ıes do sono

Enxaqueca e epilepsia
S ndrome geniturinÆria da menopausa/Atro a vulvovaginal

InterferŒncia na fun ªo sexual

Altera ıes cut neas

Altera ıes cardiovasculares e metab licas


ConsequŒncias osteoarticulares

Estudos complementares

perimenopausa
menopausa
Recomenda ıes Grade
TRATAMENTOS
HORMONAIS 2
Mecanismo de a ªo
Efeitos dos estrogØnios
Tipo de estrogØnios, vias de administra ªo e dose
17 -estradiol

valerato de estradiol

estrogØnios equinoconjugados (EEC)

estriol
Via oral

Via transdØrmica

Via vaginal
Quadro 2: Doses e equivalŒncia dos diferentes estrogØnios
EstrogØnio Padrªo Baixa Ultrabaixa

Efeitos Adversos

Mecanismo de a ªo
Efeitos dos progestativos

Tipo de progestativos
Quadro 3: Tipos de progestativos e derivados de origem
Progesterona Retroprogesterona Derivados da 17 -hidroxiprogesterona

Pregnanos
Progesterona Didrogesterona Acetato de medroxiprogesterona
natural (micronizada)
Acetato de ciproterona

Derivados da 19-nortestosterona
Estranos Gonanos
Noretisterona Levonorgestrel
Dienogeste Norgestrel
Derivados espironolactona
Drospirenona

via oral
via transdØrmica

via vaginal

via intrauterina
Efeitos Adversos

Via transdØrmica (adesivo/)

Via oral

Alternativas terapŒuticas
Local/Vaginal

Contraindica ıes absolutas


Contraindica ıes relativas
Sintomas vasomotores

Osteoarticular

Cardiovascular
S ndrome metab lica
Diabetes

Doen a cerebrovascular

Tromboembolismo
Mama
EndomØtrio
Colo do œtero

OvÆrio
Colorretal

Pulmªo

Sistema urinÆrio
Neuropsicol gico (Humor, depressªo e cogni ªo)

Mortalidade
Recomenda ıes Grade

Avalia ªo prØvia
Quadro 4: Hist ria cl nica

Antecedentes ginecol gicos

Risco cardiovascular Antecedentes de doen as


mØdicas
Anos ap s a menopausa
Risco cardiovascular < 5 anos 6-10 anos
aos 10 anos
Baixo (< 5%)
Moderado (5-10%)

Elevado (> 10%)a


Antecedentes familiares
Risco cancro da mama

Categoria do riscob
Baixo (< 1,67) HÆbitos et licos e tabÆgicos
Moderado (1,67-5) Medica ªo
Elevado (> 5)a Hist ria social/Psicol gica/
Sexual

Exame f sico

Promo ªo estilos vida saudÆveis


Op ıes e vias de administra ªo

Esquemas dispon veis em Portugal

Alternativas terapŒuticas

Durante quanto tempo


Como suspender
Mecanismo de a ªo

Osteoarticular
Cardiovascular/cerebrovascular/tromboembolismo

Mama

EndomØtrio
Colorretal

Sexualidade

Dose e via de administra ªo

Quando iniciar
Raloxifeno
Bazedoxifeno
Ospemifeno
Mecanismo de a ªo

Sintomas vasomotores

SGUM

Qualidade de Vida

Osteoarticular
Mama

EndomØtrio

Tromboembolismo

Dose e vias de administra ªo


Testosterona
Recomenda ıes Grade
TRATAMENTOS
NÃO HORMONAIS 3
Recomenda ıes Grade
Recomenda ıes Grade

FitoestrogØnios
Recomenda ıes Grade

Extratos de p len
Recomenda ªo Grade

Fitoterapia sistØmica
`cidos gordos mega 3

Vitamina E

Recomenda ıes Grade


Estilo de vida

Recomenda ıes Grade

Terapia cognitiva-comportamental
TØcnicas de relaxamento

Hipnose
Acupuntura

Outros Tratamentos
Recomenda ıes Grade
SÍNDROME GENITURINÁRIA
DA MENOPAUSA 4

You might also like