KAYACLARIN UFALANMASI VE TOPRAK OLUSUMU, Faiksel (Mekanik) Gézilme: 1 Kurak (¢) ve yan kurak (karasal} tim bolgelerinde nemin az olmasi nedenile scakhk fark fazladir. Kayaclann sicakhkfarkindan ddolay parcalanmasinafiiksl (mekanik) gSzinme denir 2: Fzikse céztinmede kayacianm kimyasal yapilan degismer. Sadece catlayarak parcalanir ve kayacin boyutu kg 3 Kurak yerlerde kimyasal (suyla) cGzanme yetersiz oldugundan toprak olusumu yavastir.Topraklartuzly ve krecldi. 4 Tarkiye’de kurak yerlerde fizikselgbzlinme fazladr (ly Anadolu, Glineydogu Anadolu ve Dogu Anadolu Bélgeleri) ‘5- Dunyada ise urak iklimlerde fiikselcozUlme fazladr, (Gl ve karasaliklimler) imyasal Bz 1 Nemlive yal yerlerde sicakik fark az. Buralarda kayaclar daha cok suyla gSclindrler, Buna kimyasal gGziinme deni. ular kayacin minerallerini cSzer ve kayac erterek bunyesine al. 2- En iyi toprak olusumu kimyasal cbzlnmeyle olur. Kimyasal gdaUnmenin fala oldugu yerlerde: 8) Toprak olugumu hz. Bu nedenle topraktabakast kalindr. ») Ykanmus topraklardr. Bu nedentetuz, ki, kirec oramsazdr '3- Turkiye yah yerlerde kimyasal cbzlinme fazladr. (iyi bélgeler ve dzelikle Karadenia Balgesi) ‘4 Dlnyada ise yah iklimlerde kimyasal gzilme fazladr.(Ekvator ikl, Muson ikl, Okyanusal ktm) Biyotojik GéziIme: Bitki, hayvan ve insanlarinetkisiyle kayaclann ufalanmasidr BitkilerKOkleriyle, hayanlareseleyerck ve yuva acarak, insanlarda yol, tine, hava alan, insat gil faaliyetieriekayalarmn parcalanmasina kath yaparlr. . EROZYON Akarsu,rizgar ve buzullartarafindan topragin asindirip tasinmasina erozyon denir.insanlarin dogal dengeyi bozmasisonucu artan ‘erozyona da hizlandinimss erozyon denir. Erozyonda topragin birkag crvlk st kas gle. Bu nedenle erozyonu azaltmak iin en uygun vyontem dogal biti Grtdstind korumak ve gerekli yerler yesllendirmekti, Erozyona Neden Olan Faktdrler 4 Yagislarn az olmasi (kurakik) 2- Emin fazla ofmast 3-Bitkl rtdisiniin az olmasi 4 Orman yanginlan, 5-Tarlalardaki anzlann yakalmast 6 Meralarda asin hayvan otlauimast 7- Yai AraziKullarum, Erozyonun Sonuclant 1 Toprafin verimi azalir 2-Dofal denge bozulur 3 Bit rsd azar 4-Tanimsal verim azalr '5-Gallesmme artar 6-Sel ve tashinlar artar 7-Koyden kente gig artar 8- Barajlar hzlatoprak dolar ve barajn dene kisair Yang Arazi Kullanim 11-Toprain asin islenmest 2-Tarlanin ei yindinde'straimest 3: Nadas (1 yl tarlay dinlendirme) uygulamasi 4 Ormanlarin tarim alanina veya yerlesime agilmast 5+ Meralann tarim alanina veya yerlesime agilmast 6- Tarim alanlarmn yerlesime agiimast Erozyonu Onlemek icin Yapiimasi Gerekenler 4 Dogal bith drtust korunmal 2-Agaglandirma ve yesillendirme calismalan yapiimalt 2- imi aazilerde yamaclara taraga (sek-basamak) yapilmal 3-Tarladaki antzar yakulmamalt 4 Nadas yerine ndbetlege ekim yapilmalt (her yilfarkl run) 5-insanlarbilinclendirimeli 6- Yanks arazikullanumlan Snenmeli Not: 1-Turklye’de en fanla erozyon, kurakiin cok oldugu Ig Anadolu ve GGneydogu Anadoly'da girilimektedir HEYELAN ‘Yamactaki toprak ve kayanin koparak kl halinde asaya kaymasidir. Ozellikl yafsin cok, efimin fara, arazivaprsinin gevsek oldugu yerlerde gérdlir. Genellkle yajyslt mevsimde topragin suya doyarak camurlasmasiyiablugur. Kitle Hareketlerinin Nedenleri 1+ Eim: Yergekim etkisivle kaymayt kolaylastnr. 2- Yai: Topragy camurlastnie ve topragin akmasina neden olur. 3 Kil Tabaka: Kil suyu gecitmez.Yeraltina sizansular kil tabakanin bulundugu yerde birkr ve Usttekitabakanin tutunamayarak asags kaymasina neden olu. 4 Tabakalann Uzanii: Tabalalar efim dogrultusunda uzanyorsa, asagiva kaymasi kolayiasr '5- Yamacin Dengesinin Bozulmast: Yo! salsmalari nedeniyle yamacin denges! bozulurs, Kitle hareketi Kolaylagr 6- Depremler, Maden ve tas ocaklarinda patlaulan dinamitler de yaratuiklan sarsintidan dolayt heyelanlara neden olabil. Not: 1 Erozyon ile heyelanbirbirinden gok fark. Erozyonda topran birkac ck kis giderken, heyelanda metrelerce kalinhiktaki ‘toprak tabakastkaymaktadr. ith rtisti Korunarak, arazlyesillendirilerek erozyon azalilabilr. Heyelanda ise biti Grtdsinin pek fonksiyonu ‘yoktur. inkl bith kokleri 5-10 m."iktoprak tabakasinitutamaz. Ormanin gokluguna ramen en fazla heyelan Dogu Karadeniz‘de olmaktadir. 2-Heyelan sonucunda bir akarsu vadistkanutsa gerde bir g6lolusabil. Gu tr gallere Heyelan Set Gali denir. Tirkiye’deki heyelan set golleri Karadeniz Blgest nde yogunlagmaktadv. 3- Yajslar ve kar erimelerinden dolay en fazlaikbahar mevsiminde gorda. 4Yo}, nel, bru hatti yaparken ve maden ararken yamacin dengesini bozmamak S-Heyelan risk tasiyan alanlarin yerlesime kapatilmasy, varsao yerlesmelerin haska yere tasinmasi gerekir 6-Heyelana kesin céziim bulunamamaktad.TOPRAK OLUSUMU HEYELAD (Yeni) T= Gn te pia wnecat sccm mie | 5 ayepesimannangeenemseentonocer | 1)~ Topas ena clu rede ayer ool asl ies aaa SSiecmumtanyee sone ae a are eee 1 Tope srk ns eee rs hye wo perc Heya notin alu ride ln er i el aren evn ‘Seu apetorco angi sauanart Dye voy in test fn yao an at ras Ejay sn ea 2) bette og roe ton - (jus rey opene puree ‘oer ny etn in a ‘opin ayauamaisr essing says ©) Sica farkdarnin tazia okmass 1 Td ied tn 2 Oita seen Tey asaya en ren ty eee ea weeore Sradaleren engl et gunec? un dye lark trad aad vren ae trl solrdan fungi Kaye ae Comune maar ores rn tat as tet fauna, hangin year ie eee eee comme Beier = Hinmenin en tania olmast bekienir? inann hiela sdpGeCimesine yo! agmaktadht. ee “ barack relay 1) cea tay yp ln chem mcenaremre rey | ramen em Teprak Olugumu __ [Fist tna | nasa gz [a | wv - Torte hayteionn on asa Rbohr aya o wv lo. [ fo [__w 2) uharaga itn aast 1) Atrio arco yori rae CS a 0 Boge otra aaa 1 bar remain last ennui zines enya oyna ys mitana bop lark do ero bigie gore Tie hates Grinds ‘itera bere rumerlanorieey olarak Ottrten err engaide an exon yet sory, nina node ola: bbl, at 9H om ON By Topropn Ot mann adr as ve ta sparine! ayn waxy dn ‘Assipdslerdan angi rczyonun somes. Tanna dite? ‘Buna ge Toy rts Gorn gst pene Sean hangin hayln gd Santoran hanginde Kise ayy en Fate 18) fra gatopmenin alana “ ©) Barun hut siren sss avian Bem om ) Tal aac aka omy ten ee “Yentzinde nein ve yebin aa i pele sean BADISh in doin aE aS Ie ror yeaa gr0 of ve onpebes a ragman aya goat ss tna hye cl i bmosr Sottrdon hang phone? Buna gio, aga verten imirdon han 18 Ye ma ata aa sind yukardak epkamaya gir heyelan lays 1) ws sin ce cnaefa © Pern ar yma 0) Fae eran sisi agama 1 Arann ora oa ©) 0 iin Tuna is Rat td jabidakllerden hanglal erozyond Salemede ine Se sa Seon carne ‘mtinamieaesanesezets | soa ae encase ee accom epeamnge | eri Seaman eer een sees ‘hangisinds oglegtiriimigtir?: (D) Egirn yamactarda teraslama yapenak eee? cae oS puaree —— myalgia Mele gine a0 i Eran oa Get ere tare ‘ve yea pune, hyo ro eee an YKrudeihaiae wea yercemeste |. &) Soar —Kare > Vv “ety ororynan ve hylan en aa gr 5 4 ge ter, sponte ang aes gar Y= Kersten arg waned cob Seman __ Haye ” Ge aes Dana reo ern angie ket ns ee erogenous Teams Kaden Marana Anal Wadwma—hlmie Ran Deu BareAKARSU ASINDIRMA SEKILLERI 1- Seki (Akarsuyun kenarlarinda olugan dizlokler) ~ 2- Peneplen (Yontukdiz) (Arazinin erozyonla diziesmesi) | 3: Peti bacas.(Volkanik i arazide ougan ging skills) [ 3 4 Kirgibayir (Badlands) (Erozyona wfreyan yamaslar) — [WA | 5. Dev kazamt (Selale-Caglayan) = 6 Vadi Gesitleri a) Kertik(Centik) vadi (V tipi sradan vadi) b) Bogaz vadi (Dar ve dik yamaglt vadi) ©) Kenyon vadi (Tabakal yapida olugan dar ve dik yamach vadi) €) Tabanli vadi (Akarsuyun saginda solunda olugan ova) ©) Menderes vadi (Bgimin azaldig yerde akarsuyun kavrim yapmas!) AKARSU BiRIKTIRME SEKILLERI 1- Birikinti konisi (Tepelerin eteginde olugan ktigitk birikintiler) 2. Dag tegiovest (Daginctegind olsun ova) 3. Dag igi ovas (Daglararsinda olusan ova) 4- Delta ovast (Denizin igini doldurup ova yapmasi) ‘5: Taban seviyesi ovast (Deniz kenarindaki ovalar) Dells 6 Irmak (Kurn)adasi (Akarsuyun ortasina bi 7- Akarsu setleri (Akarsuyun saga soluna bit NOT:1- Kirgibaysr bitki Oris fakir olan yamaglarda kolay olusur. Kanyon vadi, farkls direncteki tabakalardan olugan, basamakh bir yapidadir-Karstik arazilerde (Akdeniz) gok gbrtilar. 3. Birikinti Konilerinin birlesmesiyle dag etei ovalari olusur. 4- Arazi ve Uzerindeki akarsu gen¢ ise Kertik, botaz, kanyon vadiler, dev kazanlarina fazia rastlanir. 5. Arazi ve lizerindeki akarsu yaslt ise menderes, peneplen, tabanh vadi, wrmak adast ve taban seviyesi ovalarina goktut ‘6 Manavgat ve Duden selaleleri dev kazanlarma Gmektir. 7--Kertik ve boljaz vadiler Karadeniz, Akdeniz ve Dogu Anadolu’da cok gorda. 8- Peneplen ve menderes olusumlarinda agindirmanin yanmnda, kismnen biriktieme de sz konusudar. 9. Turkiye’nin sekillenmesinde en fazla etkili olan dig kuvvet “AKARSULAR" di, @ mits ae Penson hala gin oan yr, peje hae ‘as yer ve urd De apm zee > [etnaine gor 4 Jee dnerinbaylrn ‘Sr kn rks Buel Taye Se | L seek cation yer aaDIS KUVVETLER (AKARSULARIN OLUSTURDUGU YER SEKiLLERi) (eni) ‘Digkawetern stare ug apcieme ocr "hbk borer ota raion oan ‘Sinn agninany mes a, hl Jasin gta ssn _Semade vera yerglilerindon hang aa ‘sug geilerinden Bilder? Ate om ON ey ‘Monn nerd hans oe ‘Asndidkierdon hangs va tuum cose ‘inden i dare 2 Sansrne A) Bopez 8) Kanyon 0) Sik 18 micas DyTabarkE) Gar (© aro =a 19) ay agrarian ‘Asabvkeran angi! stars ana 5) Saba aan yoy otra yer ekterindn Dt iin ata, bil etstndneayk li, ak 1) ets Oves 1) ak Ada ‘a sn lure ari ajo (Beis Konal 0) i Oven fama eoncinda olen pad ve yodames Dezel ray tra aleni 6 Kas ‘bu yrskl in ges vetanorden hang . ‘arco yon toch wy spa soyananes? Seer tenn si 1) Eoin ss yt te ‘Aeron hangin olumng, ae 2) Okman or oe vee ‘Sopnarmenn isily™ 6) Senin sprees tr Ww” a A) Mendar 8) Vac ©) Sokd (0) RizpAriar dolaye etkide bulunur Ne fae e)0sta Oven 5) tat yp “De arzyun ayn rr shen tar Ce Buna 9, yuan vrton gat yorrdon 5 ere esa een time te oe noida rey chapman daha okra ‘enol ober? Ban gre; karen iu ei tent 1 al verona ws vertigo tangle ed yore by raza go ane rl datas? yom aa yao ee rae te Aran gm OW ay Vertan Bokayapramisnn hangings yor stan akarsuyun deine apndemas an az? ‘alaninianbolgelrn hangin akarsuyun ‘ale aay) alugtarmass Dll? at 8 om ey Aveta aren Spd yrs pans ve atari gui yo ap eget en yng ok or? ” » Far set tayagan bund yr te ‘aa bara Kanyon var gr cad ‘kk iar val goto a ees ae Ry See erent wna tn ‘Bu yerehaterinden angie skarsuyun se eae Sastre ‘doce agncrmant sonucundsolugmostr? Noedic 6} Satan) 1 Yerirmak ELA AvYanei —B)tvell cy Yanev Dive etlvevBicikhirwe Setiller 16- Are kame eterna sao sin ai 5) Kyo 0a ye tas 009 agave, I ia enone et om ee > Dai ovat oe eee) “Yukanda ars apis ve bite gi erin veri yrs sor grt yoru ag ‘dklerden hang! yanmar? Moran 23- 8) MantayaC)Oaxtan “Yuka git erndovortonakarsoyun cali yorumlancinda. aafeaklerdon ange yn lar? 1) Aiaryn yas gsienit 8) Aamyn derze e130 yer it sl ante (0) Aarau mundo ark ahaha ©) Ars ham gna hm Bktne yop- ) Alarm yak oi aha Is- 1 Bojan esd 1 Monn ation 15- 1. Agra pcan aren Dein zai ‘tarda menderelrn armas yander- ‘den verenierdon Mangler an? A Yabei— S)lvel Cy vei Dy ven vem “Yoana hang yeretinin gee verti? 1) Bt kn 8) Data ©) So (ara) Faiz mak ada DIS KUVVETLER (AKARSULARIN OLUSTURDUGU YER SEKILLERi) (Weni) 24 = ae 1) iain tngna ian aman © renner ain Rosson mt ‘ouput anno at Oy Yor een te anc sma oan Sa pesberden yea op ter 7 E) Ara karst yapyya sip 1 Yr pen sagopa a 1 Ann ak ype G eeermetamnn dy mae 0) Vikabrtamnaccinae verre encprnas ca “Rrra gt te apna gin pare, ‘i hz za yore opr ‘Narula bidktime gslern yan 6b i Sige, apse ng eens Kanyon ve Manca bate ‘ead tara lupe wi fh ye ‘ptt vr Ue) Asatpailorden hangs bu i yor gen 29- 2) ial taba vt ye act 1) Are in zo tas Tati lao yaar (©) Ya pininn azanast } Yas rnin derinas ) Alas del ston marc azamast ‘Aga ket vlon yor geiernden han (nin otupmanindaakarsu bites el colmuytr? ae kK | ‘eS ale 5 4-A 2c BE We ‘Rarsoun tpi tyorian deze oxacngn | 5 -A Jasooremetsoumamneavectom LZ Homes é Agsdataren hangs ta ogame tem | 7A rt kur cr Ae 19 Aas ventas a6 28) Akar bop sa alas ) yn 2 las ) Gott niin zy atmos Kya atari gaia md A ‘Aarauyun cago ages yp Dir bgp ‘ore Seat gseaerden ang? “Assia vorien yor glileinden hangin Doulundu kese akarsuyun ak zn afin oman besonir? 1 ga ve 8) taroros (©) Bre ype 0) beta ) mak ast ‘Bi aaa vse yt ini lsu ‘rien, sporen hana tupmae 1 amen ee pone yk cas 2) mamyan ger inn aoa Shr, deacon yen an 98 1) dias yu endear vm a 1 Yasymaganon aug ce sap lna a e/ Jaen ern earae Bsn Yh tn pte ene ee at ene rtne ap shaun br Se eienmer 1 a gst wl 1 Rabin cant ne © ni ogre 1, Tap yan lar 8 Savanna “aetda sen gaia! vetlon skarulardan fangs ulapa da veri? core yin, We 2d 12-c 22-4 Bo 2A tye ee 5c SD wR 26-8 RD 2 BR 39-5 9B 0-9 DAKARSTIK ASINDIRMA SEKILLERE 1- Lapya 2- Dolin (Kokurdan) 3. Uvala 4- Polye (Golova) (Tarim yapitan arazi) 5- Obruk re Gam 6- Diiden (Su yutan) a 7- Kor vadi & Magara O% KARSTIK BIRIKTIRME SEKILLERI 1- Traverten 2 Sarkat 3- Dikit 4 Stun NOT:1- Karstik sekiller kalker, jps ve kaya tuzunun erimesiyle lusur 2- Akdeniz ve fy Anadolu Bolgeleri'nde karsik gekillere gok rastlanar (Akdeni2’de katker, fg Anadotu'da j 3- Dolin, uvala ve polyelerde Terra rossa topraklan bulunur. 4 Cennet ve Cehennem iki turistik obruktur. Ayrica le Anadolu'da kigtk obruk gblleri vardr 5- Pamukkale ve Antalya'datraverten olusumlan vardi, BUZUL ASINDIRMA SEKILLERI 1- Fiyortu krylar 2- Buzul vadiler (U vodi-Tekne vadi) 3: Sirk gblleri 4- Buz yalaklan (Cukurdaki buzullar) 5. Hogg kayalar BUZUL BIRIKTIRME SEKILLERL 1-Moren (Buzullarmn sirdkledii tas ve toprak) 2-Sander (Morenlerden olusan zit) 3-Drumlin (Morenlerin akarsularcatasimp ysgslmas) 4-Asar (Esker) NOT:1- Tarkiye'de en az etki olan dig kuvvet, buzullardar. Nedeni bulundugumuz enlemel. 2- Turkiye'de 2,500 metrenin dzerindeki daglarda buzul sekileri ve sirk gélleri gorilmektedir, RUZGAR ASINDIRMA SEKILLERI @ 1+ Mantar kaya Seytan masasi) 2- Tafoni (Kumlarin kayalarda agtgs kigtk oyuklar) 3: Riizgar magarasi (Kumar kayalardaaghgr biyik oyuklar) 4 Hamada (Tas géller’) 5 Yardang (Tash arazi) 6- Sahit Kaya RUZGAR BIRIKTIRME SEKILLERE Barkan NOT:1- Riizgarn olusturdugu sekiller, kurak ve bitki Srtiistindin fakir oldugu yerlerde yaygindir Kismen de kurmsalli kryilarda, 2- Diinyada géller, Tirkiye’de ise Ig Anadolu (6zellikle Konya civari) ve Giineydogu'da etkilidir.DIS KUVVETLER (RUZGAI (Yeni) Rizgar Sekilleci ‘Yuba oapr agmatine sk erin vera kavan hats og bak lan yore agapiskarden hangs yma te 2.- Assbalrdon angle! rizgir soko tmchin el du nan arn Si gare 2. anckve yk oc nan 2) rid od ©) ake an ua ator ©) Kajal yaa parla ©) Teonk gre Yeo alan a ve 3. ebro sein yeh tendon i er? yeaa osu 5) arta ) Ton 5 Yardang + acing + Saye ‘Yuta ye yt pn lun age attr taro? anon ssa one PyAsdent Bator! 5— Asta vestenditelern tangled rtepér sindrma vo bide getilctnin yaya A) Sua Aatitan 6) Moan ©) ire yma yan bs ‘Yuka vrton ye enn olga al lan ora ltr, opin angi? s)vohactona 6) Ae fe) Rzotr 1 beprem ysl aups “Set ve yoru bata broach bur yori, kyaarn akan oss a lian okt Bune gre, yukaria tuum vonion gb aga ‘8 verenlrdon hangs? ego yom 8) Manarkaya Poe Kanyon vs Fermi eon zap olan yl 0 Seance Sonnac Be oluyum agit op koveerden angie sr? Rapides Yavimades: 1) Oops temas 8) Acs tesne ©) orgteentiana 0 sate opntmasne 1 Dabe apndmasn | Bn on an hor arma rode pny gute 1. Delp sma eho hin fo yoy gre ‘Ytarca tum Satie ver eg pie pot ai Meare Del yarns BylkGetece ve ‘qin Gatos glenn upon se Sede ang har 1) tp seria 1) Aes 2 eran ato bites “Yukanda olugumu oSstorian 9, apna orden nangtnn ese alugmutir? 2) ara spas (©) Akar bios ) Buz apres 18) Dag ses: 1) Deon apinrmasDI$ KUVVETLER (DALGA VE AKINTILAR (Yeni) re we [6— centers skansonn otaya gtinasinds 996 {atlerden hangin blest yur? 1) Sars iegtar 1) Gotot ©) Yoga Sev tt Davitt (7 Obranuts ty naan Ayn Re avin ba lak ohgan got g gentifine Bagh clara kar een Mager tr una gore, ykandak! hates numeratinant- mg alnlardan hangin hal ey tp ge an om OW By 1 Ka sabi gong 1k Dens az 1 Gag genta ae Iv. Dalga ve alin ay lan ara ‘aryl alrian bio data ot Buna gor, ola rtd mamaria | 7 ‘mg alanann hangin deta lugar? ale gm OW By Jq)~ Kuzsybat Awupe tylarnin anda deta ‘lugmamasen nadon afedsordn han- sare 1A Kasil gehfopnenin inst 2) Kt et gegen last ©) Atarsu hazlsdseezyonn fas a 1) Aaruann dnge pote yagmest Bagot it etsnin man anaes Bt vp oan nA ve ner 20 ‘gokim atkinyle algalma vo yakselme hareketine: Setanta sagen ee Schvcawn gine Mano y ya cartes Dana gee yids ath ‘mtv yin slope prog tere eget ours aye? sig By Tone oytsin Kn oka mano 1Y1 TIPLERI) ‘Yanda ara Tkje'syor tn kyl tone Mango yi verti? At a2 O38 of BS ‘ya: Yt pain yr hy ot art Gernde gBstnon Aan. gorierindon ange Hoyern yx atid geghel yor le at mow ay Datla kplan hemen gerne uranyl lr flo lum daa aa. en jm Ov Yokanda Aveupa hare! Gaerne veran lanann hangin fort ya shal ky ‘ne rastsnmas? at 92 018 “Yan vtilon ky i nagar ange! slanener? 1) ep got tfc, 2) eta gums yok ©) Kona za 1) Kins ge ght tae Alar bl von tape Tu own gainnsens ve ay het ir hrtade naar {este npn arias yl ni 2 tomas 9 tate 9 H-Eina ty 9) Waster 1 Bona ‘Yanda vernal gion tye aga ‘herd bagi? AyRa 8 Ros yma ©) Dana eFyo “Tia born yas, cn a enna aan ey ie Buna goo, yukarida vren astada meres Foytptuguma dabafaaa olor ao om oO By “ayeseda_verlen ky tperinden angie ok keine gore? Bra Fre ©) enine ay oaimacya 9) Byun ‘Torkye tylannda aqafiak! kyr Uperinden angi grtimez? A)Dsimagys 8) Fa ) Stayer Eine ‘5 umentsTOURKIYE’DE DIS KUVVETLER, (eri "ni ai ny pis gate Sa Oe ae “ahiynin yrange do sind Yer lier, harahramaraacan yererdon ‘gin ype tax gb? ago om av g2znn unas uy ge eal bu nan rec, taba nateeGainace Wave tel ps una ge, yukarde verona art ‘lesen hangiinde averten otuguruna &e- at 8 Mm ON a ‘sins onsen yey gli ‘una 93r, yukande veren hart rumare Iandnian yorloréen_hangsine perbecalan luumune at eneler vee? a 9 om ON By ‘Yukando yeryetteindon hanging Tek yee rstnae? a1 8m om ON ey se nrc be yd ‘ne et ae a? oma pay ie sien ak vo yen furak gel, b Onsingen Yekoun hung ey mip gn ain In ean tarda epanmas som oh sen yze gotten arg band) dn. Buna gr, yutardel ht pumaraland lan yorrdennangsldskribye Eeleine ita aston? a on om av ‘oan vrton gation binesinde manor aya, nds fol eal tet, Bu yor gkilrnn yuo arts hare fare belitenan tara alana hangiinde ‘tums eka? a 5 °. » 2 (komad maton onan day buzutagna ont sevjesindo yaganmas, daha gok 2000. 2200 igo daa yao shard pct, ‘Buna Ore, yer glenn Gkamiadok dag ‘an 0 ,onaisignde yukandek hard nme ‘alenmigcagtanmadan hangisinde gdneal bie -allara asin? a9 om NW By “Tuniyesn gyi Araya Ka n> gn ky tl spade hangs ae Dalmacse) "y 9) ‘Yotarda von yore geknin olin: ia agopiakterdon hangin etsinden 1) Abarat 2) Votan rez (0) Razparar 0) Bimsar )Sajank eile [2 Toye, aot! ec kwon nga alco yer ele ab a? 1 Yeraasen 1) amor ©) agave eee 9) uz 8 Orne Fc: kyo a pan yr iire IR I8- ‘Yatakegininin azaligyyerede, kersuyn ya ‘hn yona dar apnimanyl jon baie Ae be ine an etal fe, kanal naa verlen yore end aki gate kau me fees oupmuna akan? Ata mW BY = it sti gore ~ Tsien byt ats au blo ~ oy ae ge var, ~ Day dotangvohden ys Yolanda ven Beis nan gee 4090 yr hcg kag mamara ie gBstect- orate ket 1) Sutamasuy tid ‘Toriye'de meporaor apeide vorenleron angie an faed? ‘Nog Karson Kone ant O}Konye yan Fat asi hast, Tay and star (a nen asim ewe oda 2 oon amen la © aero yayon oa hme 0} Ofer oh lak gan 1 Votan reac ‘TarkiehartasGrerne gSteren slalom hangin Kartik (ote) ovalra akg rast Iormaitacr? Al gt gm oow ay 2 Patera pare peso ope ear a csomearre rt Soe cae arta gaan yen hangin ig kenvetiordon olan akarsulann apindmast aha az cmtur? At eH om oN By Detam hyaparl andy yrs toyinn tip grt Veron tipo gre Trtive hats Gravinde ‘bstrton alelardan hangings bopune {lgoroior Niet Bem Quen. Dev Bae = Kaa aha eit. nanan Hearn (ale genie ‘Deniz esirios ka grb Buna ge, yuki Belin vein ky Ho hia pare yredon hangin gra yeh om ON BY Tarkett tk gto vo buzul vane Ct 1 = Kaglar gb dala rasarmalta, Ancok “Toseyette Buz Dewrindo buzlag Gok 8 ‘vai? ‘Yukandekt opkiamaya gre busul gekited in Torye'segdriiebimeatysugiytn take gaiklrdon hanglalee? Erle 5) Yoke O)Eprojnae ) Beane meri ab is ern aap eine arin abe sa In sama aan pre gn. (jon yr nga maga gl ole op ‘inde motors valet ls or olin Sgrerne ‘reaiheae geten? a omy ‘Yotardatt acta fart alatann ortak Belin hakhinds sedidldardon hale! sSylnenee? 18 Yagi yrds 3 Fiske aynprana eh lbs ©) Raat agree asf gs 10) Br ets ge yeprat oman ls ) Yor fain grt yoprcit atk raat yr ands Boldt gro brian Toye hartast dzande gBstrion ‘sland hogline yam olarak gordaks tear at gn qm Ow BY ‘enn Tigges ese ‘rt un rth wake gt Ree AS: S-* Omar srg, pr gi tre ete ea 1 eso ben 3 cuwoadaue Penden mit 9) Comat ern ran y Sane eT in >m emamm eat >> STORKIYE’DE DAGLAR, OVALAR VE PLATOLAR ‘TORKIVE'NIN DAGLAR! OROJENEZ (Dag Olusumu: Akarsu, rizgar, buzul ve dalga gibi di kuwwetler yeryizGnd agindinr. Asindirlan bu malzemeler (tas-toprak) deniz ve okyanuslarda brki. Kralann hareketi sonucunda daralan denilerdeki bu tortularskisarak kvnirve ylzeye gikar. Béylece daglarolugur Bu olaya orojenez denir. Kian tabakalar yumusak ise kivim daglan olusur. eer sert bir tabakaysa kvrima esnasinda kin ve kirk daglar (Horst-Graben) olusur. Bu kinlma sonucunda faylar da olugur. Bu nedenle horst ve grabenlerin oldugu yerlerde deprem riskifazladi. Not: 1-Tarkiye’de horst ve grabenler en fazla Ege Bélges!‘ndedi. Dag Gesitler 2-Tirkiye'nin sekillenmesinde en etki ic kuwet orojenerdir. 1 Kivrim dag 3+ Orojenez sonucunda Senklinal, Antilinal, Horst ve Graben olusur. 2-Kark dag 4 Nemrut Dagynin tepesinde bir Kaldera GBld olusmustur. 3-Volkanik dag, Erolyes “hp fs a. tee a ‘Tarkiye'doki Volkanik Daglar / Torkiye’deki Kink Daglart TORKIVE'DE DASLARIN COGRAFIDAGILIS!‘TORKIVE'NIN OVALAR ‘Ova: Gukur yerlere akarsular tarafndan tasinan akivyonlarn (topraklann) dokdurulmasiylaolusan dzlkledir. Ovalar en Gnemlitarim alanlaricir. Bulundugu yerde iklim uygunsa, tarsal verimiilik cok yiksek olmaktadir. Trkiye'de daBhkalanlar cok olmasina ramen, ovalar dda azimsanmayacak kadar goktur. Olugumlanna GBre Ovalar 4 Tektonik Ovalar:Tektonik hareketler (depremler) nedenivle coken alanlara, akarsulann aldwyonlanint doldurmasiylaolusur. Tarkye'deki ‘valann bik cogunluu tektonik kbkenlidir. Bu durum Trkiyede depremin cok etkil oldugunu gasteri. Fay hatlarinin gectigi her yerde tektonik ovalara rastlamak mumkindir. 2. Karstik Ovalar: Sularn gok kolay zd karstik arazllerde olusan cukurluklann, akarsulartarafindan alivyonla doldurmasyla olusur. Akdeniz Bélges/ nde (Antalya BOldmd) karstik ovalara yaygin olarak ratlanli. Tektonik ovalara gore yizctimileri daha kiciktl. 3- Delta Ovalan: Akarsularin deni aldvyonla doldurarak olusturdugu ovalardir. Deta ovasinin olustuu bir yerde denicin derinligiaxdir, dalga ve akinblar kuwetl deidir ve akarsular bol alivyon tasimaktadir. Delta ovalany, Turkiye'nin en verimliovalardr.Tikiye'nin en bavyak delta ‘vast, Cukurova'dr. Delta Ovalarinn Olusabilmes! iin: 1 Kiyida ge-gt dalgalan gicld olmamal 2- Gist dalga ve akintlar olmamal 3- Akarsu bol alivyon tagimal: 4 Kita sahanliy genls olmali (yani denizfazladerin olmamaly, sf ola) : Okyanus kenarlarinda gusla geb-git dalgalan oldugu icin delta olusumu gerceklesmez.Cinki dalgalar, akarsuyun getirdigialivyonlan, alr denizin iglerine sirdker. Akarsu deniz bir turd dolduramaz c denialerde ise gel-gt etki olmadis ign delta olusumu kolaylasr ‘Tarkiye'de akarsular kolayikla delta olusturabilvorsa,gel-gt etki defil demektir. Ege Bdlgest nde kita sahanlii genis oldugu ign delta ‘olusumu cok kolaylagmisr. Delta Ovalari Karstil Ovalar GONEYBAT ANADOLUDABASLICA KARSTIK OVALAR (POLYELER)‘TORKIVE'NIN PLATOLARE Plato: Akarsulartarafindan parcalanms dUalaklere plato denir.Platolar, ovalar kadar diz olmasa da hafifefimli dizliklerir. Ovalar birikmeyle olusan dizldklerdr,platolar ise aginmayla olusan duzlikledir.Platolann oldugu yerlerde asinma fazla oldugu ign btgok akarsu vadisi orUlebilmektedir. TUrkiye 3. Ve 4. jeolojk zamanda epirojenik ykselmeye uradid icin platolarmizin yikselisi artist, NOT: 1-Turkive platolarinda genellikletarm ve hayvanciikfaaliyet yapilr ic Anadolu ve Guneydogu Platolarinda tahil tam ve koyun yetistiiiligiyayeindi. Erzurum-Kars ve Ardahan Platolarinda bUylkbas hayvan yetstirclifi yapil. ‘Tage ve Teke Platolarinda keglyetistrcligiyapil. 2- Karstk platolarda (Taseli,Teke ve Obruk Platolai) cok sayda karstikolusum gekiler grr 3+ Erzurum-Kars ve Ardahan Platolan,volkanik faaliyetlerden dolay! Lav Platosu olarak sinflandink. 4- En fala plato ic Anadolu Bélgesi nde bulunmaktadr. '5- Deniz seviyesine en yakin plato, Catalc-Kocael Platosudur. En yiksek platolar ise Erzurum-Kars ve Ardahan Platolani 6- Plato ve yayla ayn degidir. Her plato bir yaya olabilr.CUnkU ylksektir ve serindi. Fakat her yayla bir plato dei. Karadenlz yaylalarinn bulundugu yer plato defi Eh sewn Paton ett Ler PetesTORKIYE’NIN YER $EKILLERi (DAGLAR - OVALAR - PI (eni) TUrkye'dok! dager ie iil olarak veriien bilge: === Degussa dor han tr Yokandal! Try harasinds agape on angi agi gestern 1 Krk dian 15) Votan agian ©) im gn ) Kartal 5) Modena Appts coir seach ie pair ‘lara, bmg votann bur en ag nl oe i a : 4 Wea Or image voter oimmgnset | ‘ese wart dire tai “opientinimaterinien hari yar? murda ek Sar jertecinden fark? 1% Aan 039) 8) Saphan Dae ©) Kore Dagin ©) Naruto © etcyon Day, 1) Near 1) Bong ©) aacsn)- sk o re Cao 1 Taro ‘Agata vr dar ending Side nc rp yea? 1) Minot 8) Han Oh) Hae ) ches 00m) aac Yutanda hart Gaon blip hangl slanda kn yop sah alr yrs 1 tage 1 axe tnt 005 id 1M Ay Baws oy4v05 oysves oie Yanda ern hang oj eater evn fine ai san sje wd ‘ence aint ‘Sirah aay yams ‘Soinapcotanenele Ooh anors ater ole nk a ra ne otra kn sto aban au oyu new one alan fa hort abn gba osm eel dak Klan hangin apn aa ven ole suite ghlors? one pe oo Txyenin Gar vtkaik gland i opr? am var ome sigma, Ty an yore ae weer? 9 neon 1 deans 0) Dog Kato led 15) perez gene ie Dap pripowen yan 7 ban ( ‘Yokandaltartede veal Beton daladan angen aol an verge? 1 yn atin 0) Rxe Deas 9) 20 aan yn agen mae Dap F3- aatsogetde adr ve oka a to yor Ags agate ne ‘tani rv 1) Tendon aac, gk Ab, Name 8) yn tn, sn Oxy aac a ©) Tendo, Kanon, igh Eryn ©) Span, So Ap, Man, Ne 5) Nae at i Tent Kar, Kala a Anson ‘pws rad yan biden fo bop oa gti ‘Bu ovlann yketlernn fa ola 908 Aakitorden hangin slenar? 1) Oraann sat onal 18) Kae youn sy ©) Oran hase aan 1) Sulamaya dun geet Tanda mak alan hangs fy tan Gearing, oko ken own desir? at sn a ow avTORKIYE’ (Yeni) _ 16-— resis on sar echo teres | Gesenoe | eer Sao a ttt ag rma sar ute ‘ove min et ae gm Ow ay IF 161 gostormez, eee orn ble oe hart Grande geen ‘raloraan hang deli rae dear? aI GM ON By [B= | Retemak Bata Ov, 1. Yeqtmak~ Garam Ores kau Nansen Feat Net Glove “Yuka vertoneharu ve deta ovat elt marine hall yas eet? ae om OW By [Q- Promserever fara ve yet sin lg fley reser gape tetas a aro Yosoph 35° ijon kar” boyOaiBundes da, sls tnt Br sprannagablace BF ojos dor gus maya, Bald Trion gin ose sla oad tpg eri, ark eyes ave ings kite edie ans Canes gece yin panca tons tora gk 20° trey glen ev gl len oop ‘tu gor eset Gigi xan ran fet que yagi O mets cui ‘Yukandaki haber incslaninde Kory Ovae 5 iat lark sroaordn tag sp 2) Karsh zeit de pcan 18) Fayhatonboynca ceed, (©) Teal atm curr, oka tr yapya soit ak br al abn ldap ck ya p- atins tg! oiein eot Guha ©) Garba Owes ) Marton O 8) a Ova te Ova Btn han ys Don man wo brerasvraart 1) AS ds, aay, Gb 9) Kae Mendees, Byte Mande, Guhiov, Cae ©} Koedk Menrs,Beapay, Gaau,Gargenba 1) Koctk Manders, Bok Menderes, au, shay olay. Ges, Kigk Mencres,Byak Mentos iN YER SEKILLERi (DAGLAR - OVALAR - PLATOLAR) Platolar 22. Goval atari rtean spr yooh tore plat de. Buna gir, hctadn tara olarak Stren YPrlerdenhangsinde plato lvgumuns rst at 9 om DM ey EN ng ‘Yuka vrten Tore hie zene ge tern yerorden henge harsh i lt at an om ow ay Tugel Pletoeu ve Toke Yards a9 {ak yer glade hang dae yaya artadamumaralann plato agape an hangin dogs vert? yan {end hrtda mnernrra tren tslardan hangin kre tasormm gol yor kop inden yer sts rerevinin dah fa eb Syieneoti * a1 pH mow gy ]-Torty'dt plato verona iler- ‘don Magi! yng? ©) Uzumaa vo Otro pal nasa yor a. Err, Kare, Adan alan iv ple Auden Bspante er san Tal Plbevkarti ir pte 29st pltolersan hang Ig Arado Beigesde car? 1) Obra aos 1) Chentoy Pistoss 1) Heymana Pats Bors Patou © Tee Patoss Tpettoren hang! Ip Anadolw ptaannn bie 9 sr cot lar gant sop ve uzun gone 18 Yo gtr see lu lagna eerie ©} Tanm ve yr! oreo, 1 Yoon gooey! pro bru. 5 Beta, ps yoga yr olarak li ‘get verlon platladanhangsnn yet denis seve anak’? 2 TaplPatoee 19) Tote Pato ©) Gata Koen Paton 0) Gaurun Kae Pose 5 Vanya Paton 30- ‘arate: wraodin dens yar, goene ‘re yao ela che pla de ‘Agata vere platlardan hangin yoko elgeoine gre a tain? 2) Haymara Poss 8) Coarbey Patoss ©) Gata = Koes Pats 1) rasa - Kare Patoas 5) rtp Pons ‘Patolan elugumunds agapik! dg Kowa fern hangiinin gunman eel muy ‘we ‘Dagar ©) Bvautann Razer 1) Heytiann DP) Aaron aes Ad ABREEM b>