6.11.2022 20:19 Çalışma Hayatında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Nerede?

– Etkiyap

Çalışma Hayatında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği

Nerede?
 Okuma Süresi:
Notice: Undefined variable: post in /home/etkiyapo/public_html/wp-content/themes/a-one/functions.php on line 15

Notice: Trying to get property 'ID' of non-object in /home/etkiyapo/public_html/wp-content/themes/a-one/functions.php on line 15

6 dk.  Kategori: Blog

 Tarih: 23 Temmuz 2022

“Sürdürülebilir ekonomik ve sosyal büyüme, yoksulluğun önlenmesi ve sosyal adaletin sağlanması ancak kadınların ekonomik ve sosyal
kalkınmaya katılımlarının sağlanması ile mümkün olabilir…” (BM, IV. Kadın Konferansı Pekin Deklarasyonu, 1995)

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğini istihdam ve çalışma hayatının her alanında görebiliyoruz. Hayatımızın bir gerçeği olarak karşımıza çıkıyor ve aslında
bunu ortadan kaldırmak için de yollarımız, hedeflerimiz bulunuyor. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Madde 8 “İnsana Yakışır İş”, en temel haliyle
çalışma şartlarının iyileştirilmesine odaklanarak eşitlikçi, kapsayıcı ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasını hedefler. Spesifik olarak ise
istihdam hakları, gelir eşitliği, sosyal güvenlik ve cinsiyet eşitliği gibi alanları kapsar. Çalışma hayatında kadınların erkeklerden daha az
oranda olduğu, kayıt dışı sektörlerde ise daha fazla yer aldığı, buna ek olarak gelir ve kariyer fırsatlarında daha fazla eşitsizlikle karşılaştığı
ülkeler için öncelikli bir hedeftir. Bu tarz sorunlar istihdama henüz girmeden önce ya da çalışma hayatı boyunca fırsat eşitsizliği olarak herkesin
karşısına çıkmaktadır.

Eşitsizlik bakımından istatistikler neyi göstermekte?

İstatistiklere bakarak kadınların fırsatlara erişim konusunda daha dezavantajlı olduğunu söylememiz mümkün. Küresel olarak kadınların işgücüne
katılımı %47’den daha azken erkekler için bu sayı %72 civarındadır. Bazı bölgelerde bu fark %50’den fazla olmuştur. Türkiye’de ise işgücüne
katılım oranı kadınlarda %31,8 ve erkeklerde %69,4’tür. Ülkelerin kalkınmaları açısından bakıldığında, kadınların sahip olduğu sınırlı çalışma
haklarının toplumsal ve ekonomik açıdan maliyetleri yüksek seviyede sonuçlara sahiptir.

https://www.etkiyap.org/calisma-hayatinda-toplumsal-cinsiyet-esitligi-nerede/ 1/3
6.11.2022 20:19 Çalışma Hayatında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Nerede? – Etkiyap

İşgücüne katılım oranının yanı sıra cinsiyet açısından bakıldığında kadınlarla erkeklerin ortalama yıllık kazançları arasındaki farklar da belirgindir.
Bu farkın nedenlerinden birisi olarak kadınlar arasında yarı zamanlı çalışanların oranının daha yüksek olması öne sürülebilir. “Cinsiyete dayalı
saat farkı” olarak belirtilen bu yüzde, erkeklere ve kadınlara ödenen aylık ortalama saat arasındaki farkı temsil eder. Bir araştırma, 2018 yılında
Avrupa Birliği genelinde kadınlara, erkeklere kıyasla ayda ortalama %12 daha az saat ödeme yapıldığını ortaya koymuştur. Genel ücret açığı
bakımından Türkiye’de ise 2012 yılında yapılan bir araştırmaya göre kadınların ortalama yıllık kazancının erkeklerin ortalama kazancının %55’i
kadar olduğu bulunmuştur.

Eşitsizlik başka hangi açılardan karşımıza çıkıyor?

İşgücüne katılım oranı ve gelir eşitsizliğinin yanı sıra iş hayatında farklı eşitsizlik sorunlarıyla da karşılaşılmaktadır: Kadınların çifte yükü, enformel
çalışma ve ücretsiz aile işçiliği, güvensiz işler vb. konular bunu kapsamaktadır. Kadınların hem ücretli çalışma hem de evde gerçekleştirdikleri
faaliyetlerinin eş zamanlı olması ile oluşan yüke “çifte yük” denir. Gelişmekte olan bazı ülkelerde kadınların ve erkeklerin karşılıksız emeğe
harcadıkları zaman arasındaki fark 5 saatten fazla olabilmektedir. Bunun dışında, enformal çalışma ise düzensiz ödemelerin olduğu ve iş
garantisinin bulunmadığı geçici iş biçimleri olarak tanımlanmaktadır. Türkiye’de 2016 yılındaki bir araştırmaya göre kadınların %44’ü ve erkeklerin
%30’unun bu şekilde çalıştığı bulunmuştur. İnsana yakışır iş hedefi kapsamında eşit fırsatlar ve haklar bu istatistikler açısından
değerlendirilmelidir. İstatistikler, hedeften uzak olunduğunu ve bu yönde eşitleyici çalışmalar yapıldığını göstermektedir. Kapsayıcı bir
perspektiften bakıldığında ise annelerin, farklı milliyetlerden veya engelli kişilerin bu eşitsizliklerden daha fazla zarar gördüğünü de söylemek
mümkün.

Hangi yollarla bu eşitsizliği azaltabiliriz?

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Madde 8 İnsana Yakışır İş ve Madde 5 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ana ve alt hedefleri bu sorunları ortadan
kaldırmak için bir yol gösterici görevi görmektedir. Bu hedeflerin yanı sıra bu bağlamda, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 2008-
2009 yıllarında gerçekleştirilen “İnsana Yakışır İşin Kalbinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” Kampanyası kapsamında belirlenen dört temel
stratejik hedef ve bu doğrultuda alınabilecek aksiyonlar belirlenmiştir. Bu hedefleri ve aksiyonları şu şekilde sıralamamız mümkün:

1. Temel ilke ve haklar açısından uluslararası çalışma standartları oluşturulması: Eşitlik odaklı ulusal politikaların geliştirilmesi ve
uygulanması, ayrımcılığın önlenmesi adına gerekli tedbirlerin alınması, kadın ve erkek çalışanların iş ve aile sorumluluklarını
dengeleyebilmek adına kuralların konulması.
2. İstihdam ve gelir fırsatlarının artırılması: Yeni teknolojiye ve gelişime yönelik eğitimlerin artırılması, kadınların spesifik olarak
uzmanlaşmaların adına fırsatların artırılması girişimciliklerinin desteklenmesi ve bu maddelere dair farkındalık çalışmalarının
yapılması.
3. Sosyal koruma ve sosyal güvenliği genişletmek: İş sağlığı ve güvenliği açısından riskin azaltılması, gebelik iznine dair kuralların
eşitlenmesi, kayıtsız işçiliğin azaltılması.
4. Sosyal diyalog ve üç taraflılık (işçiler, işverenler ve hükümetler açısından): Kuralları oluşturan ve politika yapıcı yerlerde herkesin
söz hakkının olması, kadınların ve eşitsizliğe uğrayan herkesin güçlendirilmesi adına farkındalığın artırılması.

Bu hedefler, kayıtlı ve kayıt dışı ekonomide kadın ve erkek tüm çalışanları kapsar. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin insana yakışır iş hedefleri
kapsamında uygulanmasına yönelik ILO tarafından belirlenen toplumsal cinsiyet sözleşmelerini uygulayarak şirketler kendi içinde bu hedeflere
destek olabilir. Bu noktada, ekonomik açıdan değerlendirildiğinde işgücüne katılım farklarının azalmasının GSYH’yı önemli ölçüde artıracağı
öngörülmektedir. Araştırmalar, kadınların ücretli istihdam oranlarının erkeklerle aynı seviyeye yükselmesi durumunda, GSYH’nın ABD’de %9, Euro
Bölgesi’nde %13 ve Japonya’da %16 oranında artacağı ortaya koymaktadır. Eşitliğin sağlandığı yolda hem mikro hem makro düzeyde olumlu
yönde gelişmeler yaşanacaktır. Bu yazıda bahsedilenler dışında, iş hayatında toplumsal cinsiyet eşitsizliği; liderliğe bakış açısını, iş yükünü, farklı

https://www.etkiyap.org/calisma-hayatinda-toplumsal-cinsiyet-esitligi-nerede/ 2/3
6.11.2022 20:19 Çalışma Hayatında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Nerede? – Etkiyap
iş alanlarında karşılan sorunları, farkında olunmayan fakat davranışa yansıyan önyargıları ve psikolojik sonuçları da kapsıyor. Birçok çalışma ile
ele alınan ve hayatımızın büyük bir parçası olan bu durumları gelecek yazılarda birlikte tekrar ele alıyor olacağız. Eşitliğe hayatınızın her alanında
dikkat etmeniz dileğiyle, sonraki yazıda görüşmek üzere!

Daha fazla bilgi için:

Gender equality and decent work: Selected ILO Conventions and Recommendations that promote gender equality as of 2012

The gender gap in employment: What’s holding women back?

Gender statistics

Policy Brief – Decent Work and Women’s Economic Empowerment: Good Policy and Practice

Kadınlar İçin Daha Çok ve İyi İşler İçin Çalışma Yaşamında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Eğitim Rehberi

İlgili Yazılar:

Cinsiyet Eşitliği Odaklı Sürdürülebilir Kalkınma için Etki Yatırımı Her Derde 23 Haziran - Uluslararası 2021 Küresel Cinsiyet
Yatırımlar İstanbul Sözleşmesi’nin Derman Mıdır? Kadın Mühendisler Günü Uçurumu Raporu
Önemi Özel… Yayımlandı!

ESG Odaklı Yatırımlar Etki

Yatırımı Mıdır?

Berru Ayşe Yılmaz

Paylaş
Tweet
E-posta
Paylaş
Paylaş
Paylaş

https://www.etkiyap.org/calisma-hayatinda-toplumsal-cinsiyet-esitligi-nerede/ 3/3