2.3.

Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức

Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là mối quan hệ biện chứng. Trong mối
quan hệ giữa vật chất và ý thức thì vật chất có trước còn ý thức có sau, vật
chất là nguồn gốc của ý thức quyết định ý thức,ý thức tác động trở lại vật
chất thông qua hoạt động thực tiễn của con người.

2.3.1.Quan điểm của chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa duy vật siêu hình

Theo chủ nghĩa duy tâm, ý thức, tinh thần vốn có của con người đã bị trừu
tượng hóa, tách khỏi con người hiện thực thành một lực lượng thần bí và coi
ý thức tồn tại duy nhất, tuyệt đối, từ đó sinh ra tất cả, còn vật chất xung
quanh chỉ là bản sao, một biểu hiện khác của ý thức. Chủ nghĩa duy tâm là cơ
sở lí luận của tôn giáo, của chủ nghĩa ngu dân và dẫn chúng ta đến con đường
thần học. Người duy tâm thì phủ nhận tính khách quan, hành động bất chấp
điều kiện, quy luật khách quan.

Theo chủ nghĩa duy vật siêu hình chỉ nhấn mạnh một chiều đến vai trò quyết
định của ý thức, xem thường vai trò năng động sáng tạo của ý thức đối với
vật chất, đặc biệt là nó không thấy được vai trò của thực tiễn trong việc phân
tích mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. Vì thế những người theo duy vật vô
hình mắc nhiều sai lầm có tính nguyên tắc do thái độ “khách quan chủ
nghĩa”, ỷ lại, thụ động nên không đem lại hiệu quả hoạt động trong hiện
thực.

2.3.2. Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng

Theo quan điểm duy vật biện chứng: vật chất và ý thức tồn tại trong mối quan
hệ biện chứng với nhau thông qua hoạt động thực tiễn của con người; trong
mối quan hệ đó, vật chất giữ vai trò quyết định đối với ý thức.

Vai trò quyết định của vật chất đối với ý thức được phân tích ở các điểm cơ
bản sau đây:
+ Vật chất giữ vai trò là nguồn gốc, cơ sở và điểu kiện quyết định quá trình
hình thành, vận động, phát triển của ý thức.
+ Vật chất giữ vai trò quyết định nội dung của ý thức (mọi nội dung của ý
thức, suy đến cùng đều chỉ là sự phản ánh đối với thực tế khách quan).
+ Vật chất giữ vai trò là cơ sở, điều kiện quyết định mọi hoạt động sáng tạo
của ý thức.
+ Vật chất giữ vai trò là điều kiện quyết định quá trình vận dụng ý thức trong
hoạt động thực tiễn cải biến khách quan.

https://loigiaihay.com/quan-diem-duy-vat-bien-chung-doi-voi-van-de-ve-moi-
quan-he-giua-vat-chat-va-y-thuc-quan-diem-do-co-gi-khac-biet-co-ban-voi-quan-
diem-duy-tam-va-quan-diem-duy-vat-sieu-hinh-ve-van-de-nay-c126a20386.html