UNGGAH-

UNGGUH BASA

•Menjelaskan unggah-ungguh basa

•Menjelaskan karakteristik unggah-ungguh basa
•Menjelaskan penggunaan unggah-ungguh basa
•Menjelaskan isi teks drama
Coba gatekna pacelathon ing ngisor iki!
Ibu : mangana dhisik yen arep lunga?
Aku : Inggih, Bu. Mangke mawon. Kula tasik
tuwuk.

Saka pacelathon ing dhuwur Ibu migunakake

basa ...
Dene aku migunakake basa...
• Saka penjelasan ing dhuwur kita bisa nyimpulake yen
ana rong werna unggah-ungguh basa kang
digunakake, yaiku basa ngoko lan krama.
• Kira-kira awakmu kabeh wis paham durung apa iku
unggah ungguh basa?
• Apa bedane saben tataran basa?
• Unggah-ungguh basa yaiku tataran basa ing basa
jawa kang nuduhake tingkat kesopanan. Saya dhuwur
tingkatane, saya diajeni wong kang diajak guneman.
• Dene urutane basa miturut unggah-ungguh basa among
ana loro, yaiku ngoko lan krama. Ngoko kaperang dadi
ngoko lugu lan ngoko alus. Krama kaperang dadi
krama lugu lan krama alus.
 Tembung ing unggah-ungguh
basa dibedakake 3 werna, yaiku
NGOKO KRAMA LUGU KRAMA ALUS

LUNGGUH LENGGAH PINARAK

MACA MEDAL MEDAL

BUDHAL BIDHAL TINDAK

KRUNGU MIRENG MIDANGET

METU MEDAL MIYOS

Cara mbedakake unggah-ungguh basa
1. Ngoko Lugu
JEJER (ngoko) + WASESA (ngoko) + LESAN (ngoko) + KATRANGAN (ngoko)
Tuladha : Mas Toni lungguh ana ing kursi
2. Ngoko Alus
JEJER (ngoko) + WASESA (krama alus) + LESAN (ngoko) + KATRANGAN (ngoko)
Tuladha: Mas Toni pinarak ana ing kursi
3. Krama Lugu
JEJER (krama) + WASESA (krama lugu) + LESAN (krama) + KATRANGAN(krama)

Tuladha : Mas Toni lenggah wonten ing kursi

4. Krama Alus
JEJER (krama alus) + WASESA (krama alus) + LESAN (krama) +
KATRANGAN(krama)
Tuladha: Mas Toni pinarak wonten dateng kursi.
 Tugas Individu
• Gatekna pitakon ing ngisor iki kanthi setiti!
A. Golekana teges basa ngoko lugu, ngoko alus,
krama lugu, lan krama alus!
B. Tulisen karakteristik/ciri-ciri basa ngoko lugu,
ngoko andhap, krama madya, lan krama
inggil?
C. Dene basa ngoko lugu, ngoko alus, krama
lugu, krama alus iku kanggo guneman
(omong-omongan) sapa karo sapa?
D. Gatekna tabel ing ngisor iki banjur isinen
tanda titik2 kanthi wangsulan kang pener!
Ngoko Krama madya Krama inggil
Mangan ... ...
Tuku ... ...
Lunga ... ...
Turu ... ...
Nesu ... ...
Ngombe ... ...
Ngerti ... ...
Jeneng ... ...
Menehi ... ...
Oleh ... ...
E. Pilihen kang bener!
1. A. Aku mangan sega thiwul
B. Aku dhahar sega thiwul
C. Kula dhahar sekul thiwul
2. A. Bapak adus jam lima
B. Bapak siram jam lima
C. Bapak siram jam gangsal
3. A. Adik tuku buku gambar
B. Adik tumbas buku gambar
C. Adik mundhut buku gambar

*tugas digarap ing buku tulis, aja lali jeneng, kelas,

no.absen. Terakhir Jumat.