Professional Documents
Culture Documents
SERAT TRIPAMA DHANDANGGULA Part 2
SERAT TRIPAMA DHANDANGGULA Part 2
Berikut ini adalah pembahasan selengkapnya mengenai materi Serat Tripama Pupuh Dhandanggula.
Serat Tripama, kalebu ngemot bab kaprawiran, kanthi ketelitian sing luwih tepat. Serat tripama iki
nerangake bab iki kanthi njupuk telung crita saka paraga ing carita wayang, yaiku Patih Suwanda,
Kumbakarna, lan Basukarna. Serat tripama dhewe ditulis udakara taun 1860 lan digunakake minangka
panutan lan sumber inspirasi sing bisa dadi panutan, iki ora mung ditrapake kanggo para prajurit,
nanging uga kanggo para pimpinan lan masarakat saiki supaya bisa nindakake tugas masing-masing
kanthi bener lan bisa dipertanggungjawabake.
Serat tipama awujud Dhandanggula kang cacahe 7 pada. Pada nemer siji lan nomer loro nyritakake
Patih Suwanda, pada nomer telu lan papat nyritakake Kumbakarna, banjur pada kaping lima lan nomer
enem nyritakake babagan Adipati Karna, lan duwe kesimpulan lan penutup ing bait kaping pitu.
Dahandang Gula saka tembung Dhandang (pengarep) lan Gula (kabecikan). Tembang Dhandanggula
anduweni watak luwes, ngresepake, lan rasa kasraman.
Kesimpulan
1. Pada Kapisan lan Kaloro
Pada pertama lan nomer loro nyritakake Bambang Sumantri sing jejuluk Patih Suwanda. Patih
Suwanda minangka gubernur Prabu Maespati, yaiku Arjuna Sasrabahu. Dheweke dadi panutan sing
setya lan mantep banget kanggo nindakake kewajiban sing diperintah nggawa Putri Citrangada lan 800
kanca.
Saka pada kasebut, kita bisa nyimpulake yen telung sipat pahlawan Patih Suwanda kaya ing ngisor iki:
Guna: ahli, pinter lan trampil lan ngabdi marang Bangsa lan negara.
Kaya: Nalika Patih Suwanda diutus Prabu Arjuna Sasrabahu, dheweke bali nggawa barang rampasan
perang. Barang jarahan kasebut ora digunakake kanggo kabutuhan pribadi, nanging kanggo
kesejahteraan Bangsa lan Negara Maespati.
Purun: gagah, Patih Suwanda mesthi wani ing kabeh perkara lan ing saben gelut.
Pada kaping telu lan nomer papat nyritakake babagan raksasa sing jenenge Kumbakarna sing adhine
Prabu Alengka, Dasamuka (Rahwana). Kumbakarna minangka tokoh raksasa sing duweni watak
kerajaan lan setya karo negarane. Iki bertentangan karo watak sedulure sing sombong lan sembarangan.
Nalika Alengka diserang dening tentara kethek, Kumbakarna terus perang kanthi ora sabar kanggo
mbela adhine sing salah amarga nyulik Dewi Shinta, nanging minangka ksatria sing bisa ngorbanake
awak lan jiwa kanggo negarane, uga warisan saka leluhure. Pasukan kethek sing akeh banget akhire
nggawe Kumbakarna guguur ing perang.
3. Pada Kaping Lima lan Nomer Enem
Pada kaping lima lan nomer enem nyritakake Prabu Suryaputera utawa Raja Karna saka Anga. Amarga
dheweke ngerti ora setya marang bapake, Prabu Salya, apamaneh nalika biyunge, Dewi Kunthi, njaluk
bali menyang Pandawa, nulungi adhine-adhine ing perang Baratayudha. Nalika semana Karna nolak
amarga dheweke wis janji janji bakal mbela mungsuh Pandhawa, yaiku Kaurawa. Sebabe amarga
Duryudhana ngundhakake pangkat saka putra kreta dadi Raja Anga. Supaya kesetiaan dheweke bakal
terus berjuang sajrone dheweke isih urip lan ambegan.
4. Pada Kapitu
Bait kaping pitu nerangake manawa telung tokoh kasebut kudune ditiru, sing kudu ditiru yaiku
pengabdian lan sipat teladan kanggo ngetokake watak utama lan luhur.
Pitutur Luhur
Serat tripama ngemot konsep pertahanan negara kanthi rinci ing lirik kasebut.
Piwulang babagan bab katresnan kanggo mbela bangsa lan negara.
Kepentingan bangsa lan negara kudu dadi prioritas tinimbang kepentingan pribadi.