‫ثا‬ ‫وا‬ ‫ما‬ ‫وزارة ا‬

‫*‬ ‫دي ر ح ور‬ ‫*‬

‫*‬ ‫وق وا وم ا‬ ‫ا‬ ‫*‬
‫وق *‬ ‫م‬ ‫*‬

‫وق‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫دة ا‬ ‫ول " !‬ ‫ل ط تا‬ ‫&‬ ‫د‬ ‫ذ رة‬

‫وق وا وم ا‬ ‫دان ‪ :‬ا‬

‫وق‬ ‫‪:‬ا‬ ‫ا‬

‫دي " م‬ ‫ا * ص ‪+ :‬ون ا‬

‫ذ رة ‪+‬وان‬

‫دات ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪15/18‬‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫ا‬

‫ذ‬ ‫إ راف ا‪-‬‬ ‫ن‪:‬‬ ‫ن إ"داد ا ط‬

‫ر–‬ ‫ــ ز ط‬ ‫ر*‬ ‫ل‬ ‫*‬

‫*‬ ‫ون د‬ ‫*‬
‫دة‬ ‫نا‬ ‫و‪+‬‬ ‫ا ما ‪ +‬ا‬

‫ا‬ ‫ا ‪0‬‬ ‫ار‬ ‫ا ب و ا& م‬

‫ور‬ ‫ر س‬ ‫رأ‬ ‫أ ذ‬ ‫د‪ /‬و ت أ د‬
‫ور‬ ‫رف‬ ‫دأ‬ ‫أ ذ‬ ‫أ‪/‬ز ط ر‬
‫ور‬ ‫‪ #‬ش‬ ‫رب‬ ‫أ ذ‬ ‫د‪ /‬ر ز!ر ء‬

‫‪ 2020 :‬م‪ 2021 /‬م ‪.‬‬ ‫ا و م ا‬

 ‫ثا‬ ‫وا‬ ‫ما‬ ‫وزارة ا‬
‫دي ر ح ور‬
‫وق وا وم ا‬ ‫ا‬
‫وق *‬ ‫م‬ ‫*‬

‫وق‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫دة ا‬ ‫ول " !‬ ‫ل ط تا‬ ‫&‬ ‫د‬ ‫ذ رة‬

‫وق وا وم ا‬ ‫دان ‪ :‬ا‬

‫وق‬ ‫‪:‬ا‬ ‫ا‬

‫دي " م‬ ‫* ص ‪+ :‬ون ا‬

‫ذ رة ‪+‬وان‬

‫دات ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪15/18‬‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫ا‬

‫ذ‬ ‫ت إ راف ا‪-‬‬ ‫ن‪:‬‬ ‫ن إ"داد ا ط‬

‫ر–‬ ‫ــ ز ط‬ ‫ر‬ ‫ل‬ ‫*‬

‫ون د‬ ‫*‬
‫دة‬ ‫نا‬ ‫و‪+‬‬ ‫ا ما ‪ +‬ا‬

‫ا‬ ‫ا ‪0‬‬ ‫ار‬ ‫ا ب و ا& م‬

‫ور‬ ‫ر س‬ ‫رأ‬ ‫أ ذ‬ ‫د‪ /‬و ت أ د‬
‫ور‬ ‫رف‬ ‫دأ‬ ‫أ ذ‬ ‫أ‪/‬ز ط ر‬
‫ور‬ ‫‪ #‬ش‬ ‫رب‬ ‫أ ذ‬ ‫د‪ /‬ر ز!ر ء‬

‫‪ 2020 :‬م‪ 2021 /‬م ‪.‬‬ ‫ا و م ا‬

 ‫ا‪5‬ھداء‬
‫ل‬ ‫و‪+‬‬ ‫ل ا وا‪ 62‬ا ! وا دي ا ذ ن‬ ‫اھدي ھذا ا‬

‫وا‬ ‫ري ا درا‬ ‫*طوة *طو‬

‫وا ! ا‪*5‬وة ا رام ا ذ ن ‪+‬و أ ‪2‬ل ‪+‬دا‬

‫‪ 0‬د ‪7+‬‬ ‫لا! لط ب‬ ‫اھدي ھذا ا‬

‫‪0‬ظ م ‪.8‬‬

‫ر‬ ‫اط ب‪ ":‬ل‬

 ‫ا‪5‬ھداء‬
‫‪ %#‬ر‪ %$ $‬ھذه ا' ة إ'& روح وا'د وا'& روح زوج أ ‪%‬‬ ‫إ'& !ل ن‬

‫زو ‪ %‬و ‪ 2‬ص أ وا ‪ %‬و أ ‪0 #‬م‬ ‫‪%‬و‬ ‫ا'ز! ن ا'ط ھر ن إ'&‬

‫ن و ر م ا' ول إ'& ر‪ $‬ق در ‪ %‬زو ‪%‬‬ ‫د ا'ر‬ ‫د‬ ‫وأزو ‪0‬م وأو‪5‬دي‬

‫‪6‬دي ر ح‬ ‫‪7‬‬ ‫ذة وا'ز ‪8‬ء‬ ‫‪ 9‬ا‪2‬‬ ‫‪2 :‬زھر إ'&‬ ‫ا'‪7‬ز ز ن‬

‫د‪ %#‬ن ر ب او ‪ 7‬د إ'&‬ ‫ا=داب وا' < ت إ'& !ل ن‬ ‫و ‪! 6‬‬ ‫ور‬

‫'!ل ط 'ب‬ ‫‪ # @ 7‬را‬ ‫!ل ھؤ‪5‬ء أھدي ھذا ا'‪ 7‬ل ا' وا ‪ 9‬ا ?ل ‪ A‬أن‬

‫‪ " :‬و ن *د‬ ‫اط‬

 ‫ر وا ر ن‬ ‫ا‬

‫ذ‬ ‫ر <‬ ‫‪ +‬دم‬ ‫‪ +‬ر ‪ 8‬ا ذي ھدا‪ +‬وو ‪ +‬وأ" ‪ ! " ++‬إ م ھذه ا ذ رة‪،‬‬

‫وا د دة ا‬ ‫= ‪7‬ا‬ ‫ز" ط " ر " ! و ‪ 7‬ا‪ 5‬راف " ! ذ رة *ر ‪ ، +‬و" ! ‪+‬‬

‫"د ‪ ! " +‬إ م ھذه ا ذ رة‪.‬‬

‫ر‬ ‫ذ ر‪،+‬‬ ‫و م"! ‪+‬‬ ‫و‪ +‬رف‬ ‫‪ +‬ا ‪+‬‬ ‫ذة ا رام أ"‪ 2‬ء‬ ‫و‪ +‬ر ا‪-‬‬

‫ط =‪.7‬‬ ‫و ت وا را ‪ ،6‬و ل ن م *ل " ‪+‬‬ ‫* ص ل ن زود‪+‬‬

‫د‬
 ‫د‬

‫ن ا' وا د ا' ‪#‬و‪#‬‬ ‫و‬ ‫ث ‪ 7‬ر‬ ‫@ أن ا' ‪#‬ون ن أھم ‪$‬روع ا'‪ 7‬وم ا‪5‬‬ ‫ن ا' ‪ 7‬رف‬
‫ث‪ #‬د‬ ‫‪9‬‬ ‫رور ' رورة ا'‬ ‫‪ 9‬ا' ‪! %‬ون‬ ‫'‬ ‫و! ت ا‪$2‬راد وا'ظواھر ا‪5‬‬ ‫ا' ‪# %‬ظم‬
‫! رة دا 'دى ا'دول وذ'ك‬ ‫ظ& ?ھ‬ ‫م ا‪ 6 5‬د ا'ذي ! ن و‪ 5‬زال‬ ‫ا‪ @#‬ن أھم ھ @ ا'ظواھر‬
‫وى ا'دا ‪ %‬او‬ ‫& ا'‬ ‫واء‬ ‫ق أھدا‪ 0$‬ا'‬ ‫ر وارد و‪G‬روات ا'دو' '‬ ‫‪5‬ر ط@ ! ‪ :‬ت‬
‫ره ‪#‬ظم ظ ھرة‬ ‫ن ا' ‪#‬ون‬ ‫د ا'‪87‬‬ ‫ا' ر ‪ %‬وذ'ك ن طر ق ‪#‬ون ا' ' ‪0$ ،‬و ا' ‪#‬ون ا'ذي‬
‫أي ا‪2‬ھداف ا'‬ ‫‪ ،‬وا‪ 6 5‬د وذ'ك ر ط@ ' ‪#‬ب ا' '‪ %‬و وارد ا'دو' ‪ ،‬وا'‬ ‫ا‬
‫‪ 0‬ن ا'دو' ‪.‬‬ ‫ا' ر و‬

‫‪0‬‬ ‫ا‪ 6 5‬د وذ'ك ن طر ق اھ‬ ‫ق ا' !م ا'را د وا' ‪#‬‬ ‫'ذ'ك ‪ #‬د أن ا'‪7‬د د ن ا'دول و @ ا'&‬
‫' ' ' وغ ذ'ك ‪،‬و‪ %$‬ظل ذ'ك و & ‪I‬رار ھذه ا'دول ‪ #‬د أن ا' زا ر د أو'ت ھ‪%‬‬ ‫وا‪ 0# #‬ا' ‪7‬‬
‫‪8‬ل و‪ %$‬ظل ا' ‪#‬ون ر م ‪157/62‬‬ ‫' ' ‪7 $ ،‬د ا‪5‬‬ ‫‪ 6‬و! را وا‪ 0# #‬ا' ‪7‬‬ ‫ا‪ 2‬رى اھ‬
‫‪ 7‬رض ‪ 9‬ا' دة ا'وط‪ #‬ر‪I‬م أن وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫أ‪5‬‬ ‫رار '‪ 7‬ل ' وا‪ #‬ن ا'‪:‬ر‪#‬‬ ‫‪5 %‬‬ ‫ا'ذي‬
‫& ا' زا ر ا‪ 5‬ذ‬ ‫‪ 7‬ل ا'زم‬ ‫ا'دو' ‪ .‬إ‪ 5‬أن ا'‪:‬راغ ا' ‪#‬و‪ %#‬وا'وا ‪ 9‬ا'‬ ‫‪'9‬‬ ‫دة ‪0#2‬‬ ‫ن ا'‬
‫ن ' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا'‪:‬ر‪6 % #‬درا ' !و ن ا'‪#‬ص ا' زا ري‬ ‫‪ 2‬ر ‪ 02/59‬ا'‬
‫& ‪7‬د ‪6‬دور أول د ور ' زا ر ‪ 1963 #‬و إ'< ء ا'‪ 7‬ل وا‪ #‬ن‬ ‫ث ا‪@#‬‬ ‫' ?ط ر زا‪0 #‬‬ ‫وأ‬
‫ل وا' ‪#‬وب و'م ‪7‬رف د ور ‪6 1963‬ط ‪# L‬ون ا' ' و‪5‬‬ ‫ن ا'‬ ‫ا'‪ 6‬راء د ت وا‪ #‬ن ا' '‬
‫&‬ ‫‪ %$‬ا' ‪6‬و ت‬ ‫‪ @ #‬ا ‪66‬‬ ‫و إ‪#‬‬ ‫س ا'وط‪ L# %#‬ر ‪6‬ت ا' '‬ ‫‪ L#‬ا'‬ ‫ا' زا‪ #‬و'م‬
‫ره ‪#‬و‪6$ ، #‬در ‪ %$‬ظل د ور‬ ‫ل ذ'ك ‪#‬ون ا' '‬ ‫د @ ‪ 28‬ط ‪ 7‬ا' ل‬ ‫ا' وا‪ #‬ن ‪%$‬‬
‫ن ‪#‬ون ‪1963‬‬ ‫ث‬ ‫ا‪' #‬‬ ‫‪ #‬ر‬ ‫‪8G 1963‬ث وا‪ #‬ن ' ' ' ‪ 1964-1963 #‬وا' ذان‬

‫دات ا' ط ت ا'‪ 7‬و‬ ‫و ‪ %‬و‪ :#‬ت ' ‪ :‬ف ا‪M‬رادات ‪،‬أ ا'‪ %# G‬وا'‪' G‬ث ‪ :‬ا‬ ‫‪ %$‬ا'‪#7‬وان ا‪2‬ول ‪ :‬د ن‬
‫‪ #‬ا ‪ G‬رات ‪:#‬ذة ن‬ ‫س وا' دس‬ ‫‪،‬أ ا'‬ ‫و‬ ‫وو ل ا' ‪ ، L' 6‬أ ا'‪#7‬وان ا'را ‪ 9‬د ‪8‬ت‬
‫‪ %$‬ا' زا ر ‪ % ? '،‬ا'‪#7‬وان ا' ‪86N : 9‬ح إ رار ا' رب أ‬ ‫طرف ا'دو' ود م ا‪ G 5‬رات ا'‬
‫& ا' وارد ا' ‪66‬‬ ‫ا‪ 2‬ر ‪ :# :‬ت ‪ #‬زة‬

‫د د ا' ‪ ، O‬ا‬ ‫ب ا'‪ #7‬و ن و ا'وزارات ‪7‬د‬ ‫ر‬ ‫زا‪ #‬ا'‬ ‫م‬ ‫م ‪#‬ون ا' ' '‪0‬ذه ا' ‪#‬‬ ‫!‬
‫ل‬ ‫ث ا رز ا' د رات ا' ‪' 6‬‬ ‫ت ا' وارد ‪،‬‬ ‫ص‬ ‫‪$‬‬ ‫ء ‪6:‬‬ ‫‪#‬ون ‪ $ 1964‬د‬

‫أ‬
‫ر! ن ھذان ا' ‪#‬و‪ #‬ن ا‪ 2‬ر ن ن د م ‪#‬ون‬ ‫ث‬ ‫‪ 6‬درھ ‪ 9‬ا‪ : 5‬ظ ' وارد ا‪ 2‬رى ' ن ‪ $‬ط‬
‫‪ 6:#‬ن‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ 0‬وا' ‪ 6‬د‬ ‫س ا'وط‪ %#‬و ت ‪#‬‬ ‫‪ :‬ن'‬ ‫ا' ' و زا‪ #‬ا' ‪ 0‬ز ‪ %$‬و‪ G‬ن‬

‫وھ‪: %‬‬ ‫‪#‬ون ‪ 1965‬ا'ذي ت <ط @ ‪ G8G‬وا‪ #‬ن أ‬ ‫وأ‬

‫ت‬ ‫‪8‬ل ا' دة ا' ‪%‬‬ ‫ر ا' ‪ L' 6‬ا'‪7‬‬ ‫‪ :‬وذ'ك ‪2‬ول رة ‪6‬د‬ ‫ر‬ ‫ا‪#GM‬‬ ‫‪ -1‬ا' زا‪#‬‬
‫‪ %:#‬إ'& ‪ 08‬أ‪$‬ر ل‬ ‫د ن ‪01‬‬ ‫& ‪#‬ون ا' ' ا' ! ‪ %‬وذ'ك ن ا' ر ‪ P‬ا'‬ ‫ا' ‪ 6‬د‬
‫‪ $‬ا‪ M‬راءات‬ ‫ن ‪M‬‬ ‫س ا'وط‪ %#‬وا'ذي‬ ‫@ ن طرف ا'‬ ‫‪ :‬ا' ‪ 6‬دق‬ ‫‪# -2‬ون ا' '‬
‫‪$%‬ط‬ ‫‪7‬ض ا‪ M‬راءات ذات ا'ط ‪ 9‬ا'‬ ‫ا' د‬
‫ن ا' ‪ 6‬د‬ ‫ره ‪#‬ون أو'‪ %‬و د‬ ‫ا‬ ‫‪' 8‬در‬ ‫ء‬ ‫ث‬ ‫‪# -3‬ون ا' ' ا' ! ‪:1965 %‬‬
‫‪ $‬د ا رز ھذا ا' ‪#‬ون ا'د ‪ #‬ر‬ ‫ر وا' ‪ 0‬ز وأ‬ ‫زا‪ % #‬ا'‬ ‫اي‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫& ا' زا‪#‬‬
‫‪#‬ظ م‬ ‫‪7‬ض ا‪ M‬راءات ا' ‪7‬‬ ‫‪$‬‬ ‫دل ا'‪:‬ر‪#‬ك ا'‪:‬ر‪ % #‬وإ‬ ‫دة ا'وط‪#‬‬ ‫ا' زا ري !‪6#7‬ر '‬
‫ا' واز‪. #‬‬

‫د دة و‪6‬در ‪#‬ون ا' ' ‪1966‬‬ ‫ءت ر‬ ‫و ‪7‬د ‪ 7‬ق ا'‪ 7‬ل د ور ‪8 #N 1963‬ب وان ‪1965‬‬
‫ر !‪ #‬وذج ر ‪ ' %7‬وا‪ #‬ن ا' ' ا' زا ر ' ن ‪6‬دور ‪#‬ون ‪#‬ظ ‪ %‬ا'ذي‬ ‫‪2‬ول رة وا‬ ‫' < ا'‪7‬ر‬
‫' دو' ‪.‬‬ ‫دد إط ر ا' ' ا'‪7‬‬

‫م ‪ 9‬ا'‬ ‫ث ا‪#‬‬ ‫ء ‪#‬ون ‪1970 #‬‬ ‫ا‪' #5‬‬ ‫‪ $‬إ'& ا' وا‪ #‬ن ا' ذ!ورة وا' ‪G %‬ل ا' ر‬ ‫و ‪M‬‬
‫ر وا‪ #‬ز را ‪ Q‬ا' ‪ 0‬ز و ‪#‬ظ م‬ ‫‪ 0‬ل ا'‬ ‫‪L‬‬ ‫طط ت ‪ #‬و ‪ G8G‬ا' ‪%‬‬ ‫ث أط ق‬ ‫ا‪ 6 5‬د‬
‫ذ!ر أدى ‪ %$‬ا‪ 2‬ر إ'& ‪6‬دور ا' ‪#‬ون‬ ‫ذات ا'ط ‪ 9‬ا'‪ % #6‬وا' ري ‪ ،‬و!ل‬ ‫ت ا'‪ 7‬و‬ ‫ل ا' ؤ‬
‫وذ'ك ‪7‬د ‪# %7‬واب‬ ‫‪ 17/84‬ا' ؤرخ ‪ 1984/07/07 %$‬وا'ذي ‪ 7‬ر أول ‪#‬ون ‪#‬ظم وا‪ #‬ن ا' '‬
‫@‬ ‫‪8‬ل و ط ' ‪0‬م و ‪# 9‬ون ؤطر وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪ %#‬و ‪#‬ذ ا' ‪#‬وات ا‪2‬و'& '‪8‬‬ ‫ا'‬
‫ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' و ‪7 6‬د ظ‪0‬رت ‪#‬وا ذ'ك‬ ‫ا‪ 2‬ر ا'‪:‬ر‪ 02/59 % #‬ا'‬
‫'‪ Q‬ا'و ‪9‬‬ ‫ا‪ 7#‬د ؤ ر ا ‪ 0 ' % #G‬ا' ر ر ‪ 1980 #‬وا'ذي‬ ‫‪ 1966 #‬و أ‬ ‫‪# %$‬ون ا' '‬
‫طط ‪ #‬وي ‪# % ? ' ،‬ون ا' '‬ ‫‪ :#‬ذ‬ ‫وى ا' '‪! %‬و‬ ‫& ا'‬ ‫ث ظ‪0‬رت ا' زا‪#‬‬ ‫ا‪ 6 5‬دي‬
‫وع‬ ‫أدى !رار ھذا ا'ط ب ا'&‬ ‫& إ‪6‬دار ‪#‬ون إط ر‬ ‫‪# ' 1983 #‬ص ‪ %$‬إ دى واده‬
‫ث‬ ‫@ ‪، 1984/07/07 %$‬‬ ‫روع ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪ 6‬دق‬ ‫ر‬ ‫'‬ ‫ا' !و‬
‫‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا'‪:‬ر‪ 02/59 % #‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن‬ ‫‪:‬‬ ‫&‬ ‫ر ! ‪#‬ون إط ر ‪#‬ظم وا‪ #‬ن ا' ' وذ'ك‬ ‫ا‬

‫ب‬
‫ث ا'!م‬ ‫ن‬ ‫!ل ‪ $‬ر‬ ‫ث أ وا @ و واده إ'& ا‪5 @#‬‬ ‫ء أ!‪G‬ر ‪ 8 6:‬ن ھذا ا‪ 2‬ر ن‬ ‫ث‬ ‫ا' '‬
‫& ‪#‬ظ م‬ ‫‪ %$ @ 7‬إط ر ا' ر ‪ 9‬ا'‪ 7‬دي ھو‪6‬دوره ‪ %$‬ظل د ور ‪ 1976‬ا'ذي 'م ‪#‬ص‬ ‫ا' ‪#‬و‪ ، %#‬و‬
‫‪#‬و‪ #‬ن ‪ 05/88‬و ‪24/89‬‬ ‫وي 'ذ'ك ‪ #‬ده دل وا‪ #‬ن ا' ' أھ ‪0‬‬ ‫‪#‬ون‬ ‫‪#‬ون ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫ا' ‪#‬طق ا' ‪#‬و‪. %#‬‬ ‫ن‪#‬‬ ‫ر‪I‬م ا‪# @#‬ون ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' إي ‪ 7‬وھ در‬

‫' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‬ ‫‪0'8‬‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر واء ‪7‬د ا‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫' ‪#‬ظ م ا' '‬ ‫ا' ر‬ ‫و ن ذ!ر‪0' #‬ذه ا'‬
‫طط ت ‪ #‬و ا' ‪ %‬رة ‪0‬‬ ‫ا'‪:‬ر‪ ، 02/59 % #‬أو وا‪ #‬ن ‪ $‬رة ا‪ ، ' #‬أو واء ! ‪#‬ت وا‪ #‬ن ' ‪#‬ظ م‬
‫&‬ ‫ره !?ول ‪#‬ون زا ري ‪#‬ظم وا‪ #‬ن ا' ' ‪ #$ ،‬ن ‪: #‬ق‬ ‫ا' زا ر و‪6‬و‪ 5‬إ'& ا' ‪#‬ون ‪ 07/84‬وا‬
‫ر و ا'‬ ‫‪ 9 %‬ا'د‬ ‫ط ‪ 9‬ا'‬ ‫أن !ل ھ @ ا' وا‪ #‬ن و & ا' ‪6‬وص ا' ‪#‬ون ‪' 17/84‬م ‪7‬د‬
‫& ‪#‬ظ م ھذا‬ ‫& ا'‪ 76‬د ا'دا ‪ 7 ' %‬ر ‪ 9 0‬ا‪ ! 2‬م ا'د ور وا' ‪# %‬ص‬ ‫واء‬ ‫ا‪ 6 5‬د ' دو'‬
‫ا ‪ 6‬د ا را!‬ ‫'!ون ھ @ ا' وا‪ #‬ن ‪6‬درت ‪ %$‬ظل‬ ‫ا' ‪#‬ون ‪ %$‬إط ر ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪،‬و أ‬
‫وا' ‪' %‬ن ‪ ' L 6‬و @ ا‪ 6 5‬دي ا' د د وھو ا‪ 6 5‬د ا' ر أو ا' وق ‪.‬‬

‫&‬ ‫د‬ ‫ر ا‪M‬دار ا' د ‪7 %$ G‬ظم ا'دول وا‪5‬‬ ‫ث م طو ر طرق ا'‬ ‫& ا'‪ 76‬د ا' ر ‪%‬‬ ‫أو‬
‫‪#‬ظ ت ا‪ 6 5‬د‬ ‫‪ %$‬ظل ا' <وط ت ا' ‪: %‬ر ‪0‬‬ ‫‪ 6‬د ا' ‪7‬ر‪ $‬أو ا' !‪#‬و'و ‪ %‬و أ‬ ‫‪7‬رف‬
‫& ا' زا ر وا! ھذه ا' طورات ا' ‪ 6‬دو'‬ ‫‪' ،‬ذ'ك ! ن 'زا‬ ‫‪7‬رف '‪7‬و'‬ ‫ا'دو' و!ل ذ'ك ‪$‬‬
‫وي ‪#‬ظم‬ ‫رھ و ‪# 9‬ون‬ ‫‪9‬د‬ ‫وا ‪ 6‬د و‬ ‫وى ا'دا ‪%‬‬ ‫& ا'‬ ‫ق أھدا‪0$‬‬ ‫و'‬
‫ر ‪2018‬‬ ‫‪8‬ل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬وا' ؤرخ ‪02 %$‬‬ ‫د ن‬ ‫وذ'ك‬ ‫' وا‪ #‬ن ا' '‬
‫وا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬

‫ا و‪2‬وع‬ ‫أھ‬

‫ا' د دة‬ ‫وطرق إ داد ا' زا‪#‬‬ ‫ث ! ن ھذا ا' ث '‪0:‬م ھذا ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪9‬‬ ‫& ا'‬ ‫‪ 0‬وا‪G‬ر ذ'ك‬ ‫ا' ر و‬ ‫ا' و ‪ 0‬ا‪ 6 5‬دي ' دو' و ‪7‬ر‪ $‬أھدا‪ 0$‬ا'‬

‫أھداف ا و‪2‬وع‬

‫ن طر ق ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق ' وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫‪#‬ظ م إط ر وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪#‬و‬ ‫‪7‬ر‪: ! $‬‬ ‫‪-‬‬

‫ت‬
‫‪ 0‬ا‪ 6 5‬د وا' و @ ا‪ 6 5‬دي ا' د ث ن ‪8‬ل ا' ‪#‬ون‬ ‫ن‪I 6‬‬ ‫!ن ا'دو'‬ ‫دى‬ ‫‪-‬‬
‫ن ‪8‬ل‬ ‫وا‪ #‬ن ا' ' ا'ذي ‪ 7‬ر أھم ‪#‬ون ‪#‬ظم ا' ‪#‬ب ا' '‪ %‬و وارد ا'دو'‬ ‫ا'‪ 7‬وي ا' ‪7‬‬
‫‪#‬ظ @ وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪#‬و‬
‫& ا'‪ 76‬د ن ا'دا ‪ %‬وا' ر ‪%‬‬ ‫ا' ر و ا'و‪6‬ول إ' ‪ 0‬ن طرف ا'دو'‬ ‫‪ -‬ا‪2‬ھداف ا'‬

‫ب ا* ر ا و‪2‬وع‬ ‫أ‬

‫ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬م وا' ‪#‬ب ا‪ 6 5‬دي‬ ‫ر ا' و وع ' ‪ %$ #66‬درا‬ ‫‪5‬‬ ‫ث ! ن ا‪ 2‬ب ا'ذا‬
‫ا' ر وة ن ھذا ا' ‪6‬ص !ون ‪ %$‬ا' ‪#‬ب ا' '‪%‬‬ ‫‪ $‬إ'& ا' ‪0‬ن ا'‬ ‫& د واء ‪M‬‬ ‫' دو'‬
‫‪#‬ب أ ر‬ ‫أ!‪G‬ر ن‬

‫ن ‪7‬د ل ‪#‬ص ‪#‬و‪%#‬‬ ‫ث‬ ‫ا' را ‪9‬‬ ‫د و ‪:‬رق ن ‪#‬‬ ‫ھ‪ %‬ا‪ @#‬و وع‬ ‫ا‪ 2‬ب ا' و و‬
‫د‬

‫ا‪5‬‬

‫ء ‪ 0‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق‬ ‫دات ا' ‪%‬‬ ‫ھ‪ %‬ا'‬ ‫‪$‬‬ ‫ا' '‬ ‫ق ‪#‬طرح ا‪' ! M‬‬ ‫و‬
‫؟‬ ‫‪2 0‬ھدا‪ 0$‬ا‪ 6 5‬د وا'‬ ‫وا‪ #‬ن ا' ' ' وا! ا' زا ر '‪ 6 8‬د ا'دو'‪ %‬و‬

‫ھ‪ %‬دوا ‪ %‬ا' ‪ %‬آدت إ'& إ‪6‬دار ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬؟‬
‫وى ؟‬ ‫ن‬ ‫&أ‬ ‫و ‪ :#‬ذه‬ ‫وآ' ت ا'ر‬ ‫د دئ ا' !‬ ‫و ھ‪ %‬و ‪ 0‬ت ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي '‬

‫‪6‬‬ ‫ا ‪? +‬ا‬

‫ل ا'‪6#‬وص ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬ ‫‪ %‬ن ‪8‬ل‬ ‫& ھذه ا‪ ، ' ! M‬ا ‪ #7‬ا' ‪ Q0#‬ا'‬ ‫و'‪V‬‬
‫وا' ‪ Q0#‬ا'و‪' %:6‬و‪6‬ف ‪6 #‬ره وإ ‪ 7‬ده‬

‫ا درا ت ا‬

‫'‪ #‬ل ‪ 0‬دة‬ ‫ا' ' و ر د ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م ‪،‬أطرو‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر ‪ ،‬ا' !‬ ‫' إ‪86‬ح ا' ' ا'‪7‬‬ ‫درا‬
‫–‬ ‫ا' ' ا'‪7‬‬ ‫!ل ا' !‬ ‫ث طر ت إ ! ' ‪ :‬إ'& إي دى !ن أن‬ ‫ا'د! وراه ‪ 2020/2019 ،‬؛‬
‫ق ا' زا ري‬ ‫' ر د ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م !ن ‪ @ #‬إ'&‬ ‫‪#‬‬ ‫'‬ ‫د و إ' ‪ 0‬ا' ‪#‬ظ ت ا'دو' – ‪ #‬وذ‬ ‫!‬

‫ث‬
‫ث‬ ‫ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ن‬ ‫ث درا‬ ‫‪ 9‬ا' و وع ا' دروس ن‬ ‫ث ‪:‬ق ا'درا‬ ‫‪-‬‬
‫‪ ،‬ر د ا‪ :#M‬ق ‪ ،‬وا! ا' طور ا'دو'‪%‬‬ ‫ن ‪ @'8‬وا! ا' طور ) ا' !‬ ‫و' ا'دو'‬ ‫أھدا‪ @$‬و‬
‫‪..‬ا'‪( P‬‬
‫و ‪ ،‬ا ا' !‬ ‫ا' ‪#‬ون ‪15/18‬‬ ‫ل ا' و وع !ون ‪ %$‬درا‬ ‫‪ -‬ا ا‪8 5‬ف ‪' $ ،‬درا‬
‫!? س ' درا‬ ‫& ا' !‬ ‫‪ 5‬ر!ز‬ ‫ت ھذا ا' ‪#‬ون ‪ @ 0$‬ا'درا‬ ‫ن‬ ‫‪$‬د ل‬
‫وذ'ك ' و‪6‬ول ' ر د ا'‪ :#‬ت وأدر ت ا' ‪#‬ون ‪15/18‬‬ ‫& ا' !‬ ‫‪$‬ر!زت‬ ‫ا'‬ ‫‪ -‬أ ا'درا‬
‫م وأدر ت ا' ‪#‬ون ‪ ! 15/18‬زء‬ ‫! و وع‬ ‫& ا' !‬ ‫اي ر!زت‬ ‫! زء ' ط ق ھذه ا' !‬
‫د ا' !‬ ‫ن‬ ‫ص‬
‫م‬ ‫!ل‬ ‫& ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق ' وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫‪ @:‬درا ‪ #‬إ‪ ##‬ر!ز‪#‬‬ ‫‪ -‬و‬
‫‪7 9‬ظم‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر ‪،‬و و'‪#‬‬ ‫ء ‪# ' 0‬ظ م ا' ' ا'‪7‬‬ ‫دة ا' ‪%‬‬ ‫وا' ث ‪ %$‬ا' وا‪#‬ب ا'‬
‫ث وا د‬ ‫ل ‪%$‬‬ ‫ا'درا ت ‪ %$‬ھذا ا'‬

‫و ت ا درا‬

‫ل‪.‬‬ ‫دم وا‪#‬ب ا' و وع ‪ %$‬ھذا ا'‬ ‫أدى ‪#‬درة ا' را ‪ 9‬وا' ‪ 6‬در ا' ‪%‬‬ ‫دا‪ G‬ا' و وع‬ ‫‪-‬‬
‫أدى ‪ #‬إ'& دم ا' د ر ا' د ' و ت ا'! ‪ M %$‬م‬ ‫وھذا‬ ‫ل ا'درا‬ ‫ا'و ت وا ع‬ ‫دم !‪:‬‬ ‫‪-‬‬
‫ا'درا‬

‫! ' '‪: %‬‬ ‫ن ھ @ ا‪ ' ! M‬ار ? ‪ #‬إ ع ا' ط ا'‬ ‫و'‪V‬‬

‫ث ا‪2‬ول‬ ‫‪ G‬ن ‪ ،‬ا'‬ ‫م ا'&‬ ‫‪ -‬ا'‪6:‬ل ا‪2‬ول ‪#7‬وان دوا ‪ %# %‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬وا'‬
‫' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬ ‫ور ا'ر‬ ‫ث ا'‪ %# G‬ا'‬ ‫أھداف وأ ب ھذا ا' ‪#‬ون ‪ ،‬ا'‬
‫‪G‬ن‪،‬‬ ‫م دوره ا'&‬ ‫‪#‬ون ا' ' وا'‬ ‫‪ -‬ا'‪6:‬ل ا'‪ %# G‬و ‪ 0‬ت ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق‬
‫ث ا'‪%# G‬‬ ‫د وا‪ #‬ن ا' ' ‪ ،‬وا'‬ ‫ر وا‬ ‫ا'‬ ‫‪%$‬‬ ‫دئ ا' !‬ ‫د‬ ‫ث ا‪2‬ول‬ ‫ا'‬
‫‪ %$‬ھذا ا' ‪#‬ون ‪.‬‬ ‫د آ' ت ا'ر‬

‫ج‬
‫ت ا‪2‬و' وھ‪ %‬أ ب ا' ‪ %‬د‪7$‬ت ' زا ر إ'& ا‪6‬دار ھذا ا' ‪#‬ون‬ ‫م ' ن ا‪2‬‬ ‫و د ا ‪ #7‬ھذا ا'‬
‫@ ا'‪ # %# G‬ول ا' طرق‬ ‫م ‪ .‬وأ ‪%$‬‬ ‫!ل‬ ‫'@‬ ‫ور ا'ر‬ ‫ا'‬ ‫وا‪2‬ھداف ا' ر وة ن وراءه وأ‬
‫'‪0‬ذا ا' ‪#‬ون ‪.‬‬ ‫ا' ‪#‬و‪ #‬وا'‬ ‫ن ا'‪#‬‬ ‫وا'د‬ ‫إ'& ا‪ 2‬ور ا' ‪6:‬‬

‫ح‬
 ‫ا ‪ 0‬ل ا‪-‬ول‬
‫دوا ‪ %‬إ‪6‬دار ا' ‪#‬ون‬
‫ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬
‫ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫د‬

‫ر‬ ‫ق ‪: ! %$‬‬ ‫ول‬ ‫ا' ' ‪ %$‬إط ر‬ ‫ن وإ‪86‬ح ا' ‪#‬ظو‬ ‫أن ر‪ I‬ا' زا ر ‪%$‬‬
‫' و‪5‬ت‬ ‫'‪#‬‬ ‫و ا' ر‬ ‫و‪ 6 5‬د ا'دا‬ ‫@ و وا! ا‪ 86M‬ت ا'‬ ‫‪$‬ظ‬ ‫ا' ل ا'‪ 7‬م وا'‬
‫ش ‪ 9‬ا' و‪5‬ت‬ ‫وي‬ ‫أ‪ L 6‬ن ا' روري ‪# %#‬ون‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ر ا' '‬ ‫ل‬ ‫‪%$‬‬ ‫ا'دو'‬
‫@ ا'!‪ G‬ر ن ا'‪<G‬رات‬ ‫دي‬ ‫ن ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا'ذي ‪ 7‬ر ‪#‬ون‬ ‫ا‪ 6 5‬د و‬
‫& ا' ‪8‬د‪.‬‬ ‫ا' ‪ %‬طرأت‬ ‫ع ا‪ 6 5‬د وا‪5‬‬ ‫رة ا‪2‬و‬ ‫&‬ ‫و ‪ L‬دم در @‬

‫ر ا'دو'‬ ‫!م‬ ‫‪ %‬ا' دد ' وا د ا' ‪%‬‬ ‫وا‪#‬ط‪8‬ق ن !ون ا'د ور ‪ 7‬ر ا' ر ‪ 9‬ا‪2‬‬
‫‪ $‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ر ا' '‬ ‫‪ @ $‬ا' وا د ا' ‪7‬‬ ‫‪0‬‬ ‫وؤ‬
‫@ ‪ %$‬د ور ‪ %$ 1996‬د @ ‪7 123‬د ا' ‪6‬در ا'‪ ' %# G‬وا‪ #‬ن ا' ' و'م ‪6‬در إ‪# 5‬‬ ‫ا' ‪6#‬وص‬
‫‪1‬‬
‫‪2018‬‬

‫‪? %‬ن ا' ر ‪ 9‬ا' ر' ‪%#‬‬ ‫ء ‪ 0‬ا'د ور ‪ %$ 2016‬د @ ‪ 141‬ا' ‪%‬‬ ‫@ ا‪ ! M‬م ا' ‪%‬‬ ‫! أ!دت‬
‫' ' ‪.‬‬ ‫ص ا' وا‪ #‬ن ا' ‪7‬‬ ‫و ‪$‬‬ ‫!ون وا‪ #‬ن‬

‫ق‬ ‫ن ‪8‬ل‬ ‫د ور ' ا'دو'‬ ‫‪G‬‬ ‫و @ ‪ 7‬ر ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫ور ‪. # 7‬‬ ‫&‬ ‫ددة وار ! زه‬ ‫أھداف‬

‫' ? ‪ %‬ا'د ور ا' د د ' ‪ 2020 #‬وا' ?! د ‪ %$‬أ ! @ ھو ا= ر & آن إ‪6‬دار ‪#‬ون ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن‬
‫ا' ' !ون ‪ %$‬إط ر ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي وذ'ك ن ‪8‬ل د @ ‪ $ %$ 140‬ر ‪ 06 0‬ا' ‪6# %‬ت & "إ‬
‫ت‬ ‫ّ ‪$‬ا‬ ‫ﺟ‪ #‬ا "! ر‪ ،‬ع ا ) ن ا ـــ &‬ ‫ا ا‬ ‫تا‬ ‫إ ا‬
‫‪2‬‬
‫ي ‪ 15/18‬ا ‪ ,‬وأ‪ 23‬م ا "! ر‬ ‫" ‪ " - . ،‬أن ا ن ا‬ ‫ا‪...: *+‬ا ن ا ‪ ,‬ا ا‬
‫ي ‪ 2 ! 15/18‬ن ‪ 2023 8! $‬وا =ي !‪$ 9 : ; $*<8‬‬ ‫‪ 6 7 2020‬وان *‪ , )5‬ا ن ا‬
‫أﺟ?اء ھ=ا ا )‪. -.‬‬

‫وره ا' ‪%‬‬ ‫&‬ ‫'ذا وف ‪7 #‬رض '‪ X‬ب وا‪2‬ھداف ھذا ا' ‪ %‬د‪7$‬ت '‪6‬دور ھذا ا' ‪#‬ون و!ذ'ك ‪7‬رف‬
‫‪.0‬‬ ‫ر !ز‬

‫‪1‬‬
‫'‪ #‬ل ‪ 0‬دة د! ورة طور ‪' G‬ث ‪%$‬‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر ( – أطرو‬ ‫' ا‪86‬ح ا' ' ا'‪7‬‬ ‫د –ا' ! ا' ' و ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م )درا‬ ‫ا! ل‬
‫ا'‪ 7‬وم ا' ‪#‬و‪ – 01 # 7 – #‬ا' ج ' ر ! ا' وق وا'‪ 7‬وم ص ‪436‬‬

‫‪2‬‬
‫ا'‪7‬دد ‪82‬‬ ‫ر ‪ 2020‬ا' ر دة ا'ر‬ ‫ا'‪ :‬رة ‪ 06‬ا' دة ‪ 140‬ن د ور ‪2020‬ا' ؤرخ ‪ 30 %$‬د‬
‫‪8‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫ب و أھداف إ دار ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫ث ا‪-‬ول‪ :‬أ‬ ‫ا‬

‫& ا ‪ :‬ق ا' رض ر م ‪7047‬‬ ‫ن ‪ 8‬ل ا' روع ‪ %$‬إ‪86‬ح زا‪ % #‬ھ دف وا‪ $‬ت ا' زا ر ‪2001 %$‬‬
‫' زا‪#‬‬ ‫ا' و ‪ 9‬وا ‪#‬طن ن ا' زا ر وا' ‪#‬ك ا'دو'‪ #V' %‬ء وا' ‪ 7‬ر ' و ل ‪6‬ر‪ #‬ا' ‪#‬ظو ت ا' ‪6‬‬
‫‪1‬‬
‫وا'دو'‬ ‫& ‪ 9‬ا'رھ ‪ #‬ت ا'وط‪#‬‬ ‫د ث ھ !ل ا'دو'‬ ‫ث ‪0‬دف ھذه ا‪ 86M‬ت إ'&‬

‫ا' ' ‪#‬‬ ‫‪86N‬ح ا' ‪#‬ظو‬ ‫د ا‪ M‬راءات ا' ‪#‬و‪ #‬ا' وھر ا' ‪7‬‬ ‫وھذا أدى إ'& إ دة ا'‪#‬ظر ‪%$‬‬
‫ق ا‪5‬زدھ ر وا'ر ء ا‪ 6 5‬دي‪.‬‬ ‫ا'ظروف ا' ‪ %‬رت ‪ 0‬ا' د ن ا ل‬

‫ء ‪ 0‬ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ر ا' '‪ %‬ا' ‪%‬‬ ‫ت ا'‬ ‫‪%$‬‬ ‫و‪5‬ت‬ ‫!ن‪5‬د ن‬
‫‪ 0‬ا'ظروف ا'‬ ‫إ'& ‪ %#‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' وھذا '‪7‬دت أ ب ‪$‬ر‬
‫ء ‪ 0‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‬ ‫ق أھداف أ‬ ‫و!ذا'ك ن ا ل‬ ‫وا‪ 6 5‬د وا‪5‬‬

‫و @ وف ‪ #‬طرق إ'& ‪ %#‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' !ذ'ك أھداف ھذا ا' ‪#‬ون‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫ب إ دار ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫ا ط ب ا‪-‬ول‪ :‬أ‬

‫و ود‬ ‫ا' ‪7‬‬ ‫'‪ X‬ب ا'دا‬ ‫ء إ‪6‬دار " ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا‬
‫ر ا' '‬ ‫& وا! ا' و‪5‬ت ا' ‪0 %‬دھ‬ ‫ا ‪58‬ت ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' و دم در @‬
‫دام ا‪G 2‬ل '‪ :#V‬ق ا'‪ 7‬م و ‪7‬ل أ‪86‬ح ا‪M‬ط ر ا' ‪#‬ظم ' وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ق ا‪5‬‬ ‫'ت دون‬ ‫و ا' ‪%‬‬ ‫ا'‪7‬‬
‫ر ا' ' ا'‪.2" 7‬‬ ‫ل‬ ‫‪ 0‬وا! ا' طورات ا'دو' ‪%$‬‬ ‫و‬ ‫رورة ‪:‬ر ‪ 0‬ا'ظروف ا'دا‬ ‫ا'‪7‬‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫‪ 5‬دار ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫ب ا دا*‬ ‫ا ‪0‬رع ا‪-‬ول‪ :‬ا‪-‬‬

‫دم ط ق ‪6#‬وص ‪#‬ون‬ ‫أھ ‪0‬‬ ‫إ'‪ %‬دة أ ب دا‬ ‫‪7‬ود ‪ !:‬ر ا' زا ر ‪ %$‬إ‪86‬ح ' ‪ 0‬ا'‪ 7‬و‬
‫ر ا'‪ 7‬و ‪ %‬وا‪7#‬دام روح ا' ؤو'‬ ‫ا' ' ا' ق ‪ 9‬ا'‪6#‬وص ا'د ور و!ذ'ك ا' ‪7‬ف ا'ذي ‪0‬ده ا'‬
‫م ا‪ :#2‬ق ا'‪ 7‬م ‪.‬‬ ‫ر ن ز دة ن ذا'ك ‪%$‬‬ ‫'دى ا'‬

‫‪1‬‬
‫وء أ ! م ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' –‬ ‫&‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر‬ ‫ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫د ‪I‬زازي ‪ 2020‬و!‬ ‫وي –‬ ‫راد و‬
‫ا'‪7‬دد‪ 2020/01‬ص ‪19‬‬ ‫ا' زا ر ' ' ا'‪7‬‬
‫‪2‬‬
‫ق ص ‪437‬‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر ( ر ‪9‬‬ ‫' ا‪86‬ح ا' ' ا'‪7‬‬ ‫ا' ' و ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م )درا‬ ‫د –ا' !‬ ‫ا! ل‬
‫‪9‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫‪ 6‬ا ‪+‬ص ا د ور‬ ‫أو& ‪" :‬دم ط ق ‪+‬ون ا‬

‫رس ‪2016‬‬ ‫و ب ا' ‪#‬ون ر م ‪ 01 - 16‬ا' ؤرخ ‪06 %$‬‬ ‫دد ا' ‪7‬د ل ا'د ور ا' زا ري ا'‪ 6‬در‬
‫رع ‪0 $‬‬ ‫‪5‬ت ا' ‪%‬‬ ‫رس ‪ %$ 2016‬ا' دة ‪ @# 140‬ا'‬ ‫‪7 %$‬‬ ‫ر م ‪ 14‬ا' ؤر‬ ‫ا' ر دة ا'ر‬
‫وي‬ ‫‪#‬ون‬ ‫رع ‪ 0 $‬ا' ر' ن‬ ‫‪5‬ت ا' ‪%‬‬ ‫ن ددت ا' دة ‪ @# 141‬ا'‬ ‫ا' ر' ن ا' وا‪ #‬ن ا'‪ 7‬د ‪%$‬‬
‫رع ا' ر' ن‬ ‫و ب ا'د ور‬ ‫‪5‬ت ا' ‪ ' 66‬وا‪ #‬ن ا'‪ 7‬و‬ ‫‪ $‬إ'& ا'‬ ‫& "إ‬ ‫ث ‪6#‬ت‬
‫& ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬ويّ‬ ‫‪5‬ت ا= ‪...‬ا' ‪#‬ون ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' " ّم ا' ‪ 6‬د‬ ‫و ‪ %$‬ا'‬ ‫وا‪ #‬ن‬
‫س ا‪ 1" 2‬و ‪ # @#‬د أن ا' ر' ن أ‪6 L 6‬در '‪#‬و ن ن ا' وا‪ #‬ن‬ ‫ء‬ ‫' ّ‪ّ #‬واب و‪2‬‬ ‫‪ ّ I2‬ا' ط‬
‫أ & ن ا'‪# G‬‬ ‫‪ 9‬وة إ'زا‬ ‫د ا' دة ‪ 140‬وأن ا‪2‬و'&‬ ‫و ا' دة ‪ 141‬و وا‪ #‬ن‬ ‫‪ ,‬وا‪ #‬ن‬
‫& ذ'ك ‪ %$‬د @ ‪:# 140‬س ا'‪ ، < 6‬و ل د ور ‪1996‬‬ ‫‪ % ? '،‬د ور ‪ 2020‬ھو ا= ر و ؤ!د‬
‫‪ . $‬و ‪6#‬ر ا' ‪:‬ر‬ ‫إ‬ ‫د‪ G‬ذ'ك در‬ ‫ل ا' ‪#‬و‪#‬‬ ‫ل ا‪2‬‬ ‫& ھرم‬ ‫د‬ ‫! ‪#‬ت !ل ا' وا‪ #‬ن‬
‫ب ا'‪ :‬رة ا‪ 2‬رة ن ا' دة ‪141‬‬ ‫ھو أن ا' وا‪ #‬ن ا'‪ 7‬و‬ ‫وا' وا‪ #‬ن ا'‪ 7‬د‬ ‫ن ا' وا‪ #‬ن ا'‪ 7‬و‬
‫ء ‪ %$‬ا'‪ :‬رة‬ ‫س ا'د وري‪،‬إ‪ 5‬أن ا' < ر ا'ذي‬ ‫ا'‪#‬ص ‪ 9‬ا'د ور ن طرف ا'‬ ‫ط‬ ‫‪ ' 9‬را‬
‫ا'د ور ‪ ،‬ل ‪6‬دورھ ‪.‬و ن‬ ‫ا' !‬ ‫‪' 9‬ر‬ ‫ا‪ 2‬رة ن ا' دة ‪ 140‬ن د ور ‪ 2020‬ھ‪ %‬ا‪@#‬‬
‫ن ا'‪6#‬وص ا' ‪#‬و‪#‬‬ ‫‪.‬و @ أ‪ L 6‬ن ا' روري‬ ‫‪0' 9‬ذا ا' ‪7‬د ل وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫‪5‬ت ا' ‪%‬‬ ‫ا'‬
‫ن ط ق أ !م‬ ‫دي و ‪ %#‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪' 15/18‬‬ ‫‪ 17/84‬ا'ذي ‪ 7‬ر ‪#‬ون‬ ‫' ‪#‬ون ا' '‬
‫ر ا' ' ا'‪. 7‬‬ ‫ن‬ ‫ا'د ور وھذا ن ا ل‬

‫" و'‪7‬ل‬ ‫ا' ‪#‬و‪#‬‬ ‫ن ا'‪#‬‬ ‫& ‪0‬‬ ‫ا' '< ا' ‪%‬‬ ‫"‪ I‬ر أن ھذا ا' ‪#‬ون م ‪7‬ط @ 'ر‪I‬م ن ا‪2‬ھ‬
‫دي إ'&‬ ‫إ'& أن ‪ #‬ل ا'‪#‬ص ا' ‪#‬و‪ %#‬ا' '‪ %‬ن ‪#‬ون‬ ‫ب آراء ا'‪ 0‬ت ا' !و‬ ‫‪ %‬ر ‪9‬‬ ‫ا' ب ا‪2‬‬
‫ل‬ ‫ؤدي إ'& إ ط ء ا' ر' ن ‪ 86‬ت أو ‪ ' 9‬را‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫د ور ' '‬ ‫وي ر‬ ‫‪#‬ون‬
‫& ا' ط ا' ‪ :#‬ذ و'‪0‬ذا ا'<رض 'م ‪#‬ظر ‪ 0 $‬إ‪7 5‬د ‪30‬‬ ‫وھذا ‪ #7‬ه < ب ا' ط ا' ر ‪7‬‬ ‫ا' !و‬
‫‪2‬‬
‫‪ %$ 0‬ا'د ور‬ ‫‪6 #‬دور ا' ‪#‬ون ا' د د ا'ذي وا‪$‬ق وا' واد ا' ‪6#‬وص‬

‫‪1‬‬
‫ا' دة ‪ 141‬ن د ور ‪ 2016‬ا' ؤرخ ‪ 06 %$‬رس ‪ 2016‬ج‪.‬ر‪14‬‬
‫ا' زا ر‬ ‫ن أداء ا' ط ع ا'‪ 7‬م ‪ %$‬ا' زا ر –ا'‬ ‫' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬وأھ @ ‪%$‬‬ ‫‪2‬أ ن ‪ ! – 6‬ل ن و & –در‬
‫وا‪ # #5‬ص‪266‬‬ ‫' ‪ 7‬وم ا‪5‬‬
‫‪10‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫را و‬ ‫ا‬ ‫‪ 2: +A‬ف ‪+‬‬

‫ر ا'‪ 7‬و ‪%‬‬ ‫‪7‬ف ا'‬ ‫ھو‬ ‫' ‪ 0‬ا'‪ 7‬و‬ ‫رورة إ‪86‬ح‬ ‫ن ن ا‪ 2‬ب ا' ‪ %‬د‪7$‬ت ا' زا ر إ'&‬
‫‪.‬‬ ‫ن ا'!‪ :‬ءة و‪ ' 7$‬ا' د ‪8‬ت ا'‪ 7‬و‬ ‫و‬ ‫ا' '‪ %$ %‬إط ر ر د ا'‪ :#‬ت ا'‪ 7‬و‬

‫ر‬ ‫&‬ ‫ر‬ ‫و ‪7‬ف ا'ر ط ن ا' طط ا'‬ ‫ق ا' واز‪ #‬ت ا' '‬ ‫ث "ط<& ھ س ا‪5‬ھ م‬
‫ر‬ ‫‪ 9‬ا' ‪7‬ط ت ا' ر ط‬ ‫و'‪' %‬‬ ‫ن ‪#‬ظور‬ ‫‪:‬‬ ‫دون را ة '‪ 7 X‬د ا'‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ر ا' '‬ ‫ا'‬
‫‪0#‬‬ ‫‪6‬ل‬ ‫ق‬ ‫و‪%$‬‬ ‫ا‪ 6 5‬د و ا‪5‬‬ ‫@ ن ا'‪#‬‬ ‫ا' رار ا' '‪ %‬ا'‪ 7‬م وا=‪ G‬ر ا' ر‬
‫‪1‬‬
‫‪7‬ف"‬ ‫!ل‬ ‫ر‬ ‫ا'‬

‫ن ‪#‬ون‬ ‫ن درج‬ ‫‪7‬ض ا'و ‪ 7‬ت ا' ‪ ! %‬ن ن ا' ‪ :‬ر‬ ‫و‬ ‫نا ل‬ ‫‪#‬ب ا' رو‪ #‬ا' ‪#‬و‪#‬‬ ‫إ'&‬
‫دات‬ ‫& ا' دول ب ن ‪#‬ون ا' ' ا' ‪ 7‬ق وز ‪ 9‬ا‪5‬‬ ‫ر م ‪ 17/84‬و ن ‪ 0#‬إ ! ‪ #‬ا راح ‪7‬د ل‬
‫د او إ'< ء‬ ‫& إ !‪#‬‬ ‫‪8‬ل ا' ‪# ! #‬ص !ذا'ك‬ ‫ن ‪8‬ل را م ا' و‬ ‫ب ا'دو ر ا'وزار‬
‫‪2‬‬
‫دات ا' و ‪< ' 0‬ط ا'‪ :#‬ت ' ‪ :‬دي دوث ا ‪58‬ت ‪ %$‬ا' واز‪ #‬ت ا'‪7‬‬ ‫ا‪M‬‬

‫ا‪ 0+5‬ق ا م‬ ‫‪ : A A‬ز دة ا‪ 5‬راف‬

‫ن‬ ‫و‬ ‫ق‬ ‫ا'ذي !ون وھره ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م وھد‪@$‬‬ ‫‪ 7‬ر ا‪ :#M‬ق ذ'ك ا' وك ا' '‪! ' %‬و‬
‫‪3‬‬
‫ا‪2‬ھداف‬

‫ء ‪ 0‬ا' ‪#‬ون ا' ' ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن‬ ‫‪ %$ 0‬و ود ا‪58 5‬ت ا' ‪%‬‬ ‫وھذه ا‪2‬ھداف ‪! 5‬ن‬
‫ن ‪2000 #‬‬ ‫'‪ 6 8‬د‬ ‫ق واز‪ #‬ت !‬ ‫ت إ'& د ‪ 7‬د ‪%$‬‬ ‫&" ا'ر‪I‬م أن ا' زا ر د ‪#‬‬ ‫ا' '‬
‫و ‪0‬‬ ‫و ن ا'دا ‪ %‬و ا' ر ‪' # ،%‬ت ‪%$‬‬ ‫& ا'‬ ‫رار ا ‪ 6‬دي‬ ‫قا‬ ‫و ‪ 2014‬ا‪ !7#‬ت ‪%$‬‬
‫ل‬ ‫ن‬ ‫' زا ر‪ ،‬إ‪ 5‬أن ھذا ا'‬ ‫ر ا‪ 86M‬ت‬ ‫‪' 7‬‬ ‫وا'‬ ‫ا' را‬ ‫ن ا'‪ 0‬ت ا'‪' 7‬‬ ‫ا‬
‫لو‬ ‫ا‪5‬‬ ‫ن‬ ‫ا' ‪7 %‬د ‪ :‬ح‬ ‫ا' ؤ‬ ‫‪ $‬ط ‪ %$‬ظل ‪ I‬ب ا'‪#‬و‬ ‫ا' ؤ رات ا‪ 6 5‬د ا'!‬
‫ا'‪ #‬ط‬ ‫‪7‬‬ ‫‪0# Q #‬‬ ‫د م ا'ط ب ا'! ‪ :' %‬رة طو‬ ‫‪ #‬خ ا‪ G 5‬ر‪ .‬ن ‪ 0‬أ رى ‪ $‬ن ط ق‬
‫‪4‬‬
‫' ‪ :#‬ت ا'‪" 7‬‬ ‫@ ا' ط‬ ‫ا‪ 6 5‬دي‬

‫‪1‬‬
‫ق ص‪438‬‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر ( ر ‪9‬‬ ‫' ا‪86‬ح ا' ' ا'‪7‬‬ ‫د –ا' ! ا' ' و ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م )درا‬ ‫ا! ل‬
‫‪2‬‬
‫أ ن ‪ ! – 6‬ل ن و & ص ‪274‬‬
‫‪3‬‬
‫' ا' زا ر ‪-2010‬‬ ‫ا‪ :#M‬ق ‪ %$‬ظل ا'‪ 7‬ز ا'‪– % ! 0‬در‬ ‫'‬ ‫ا'‪ 7‬ور ‪ #‬رة – ن ز زة ا' ن – ذ!رة '‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا' ر ‪ -‬درا‬
‫ل ‪ 2019/2018‬ص ‪38‬‬ ‫د ا'‪6‬د ق ‪%‬‬ ‫‪7 2019‬‬
‫‪4‬‬
‫دودي ‪ $‬ط ا'زھرة – ا' !و رھ ن ا را ‪ ' %‬ر د ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م ‪ %$‬ا' زا ر ا'‪7‬دد ‪ 2016-07‬ص‪191‬‬
‫‪11‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫ط '‪:‬رض ا' وازن ن ا‪ M‬رادات وا‪ :#M‬ق ا' '‪ %‬ن طر ق ‪# %#‬ون‬ ‫'ذا أ‪ L 6‬ن ا' رورة و ود‬
‫وي ‪ #‬ب ‪ 9‬ط ت ا' ة ا‪ 6 5‬د ‪.‬‬

‫وع ا ‪ 0+‬ت ا م ن ‪ 2011‬إ ! ‪2018‬‬ ‫دول ر م )‪ 2 (01‬ن‬

‫‪2018‬‬ ‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫‪2012‬‬ ‫‪2011‬‬ ‫ا ‪+‬وات‬

‫‪8628‬‬ ‫‪6.883.2 7.948.1 8.858.1 7.656.16 6.879.8‬‬ ‫‪7428.7‬‬ ‫‪6605‬‬ ‫وع‬
‫ر دج‬ ‫ر دج‬ ‫ر دج‬ ‫ر دج‬ ‫ر دج‬ ‫ر دج‬ ‫ر دج‬ ‫ر دج‬ ‫ا ‪ 0+‬ت‬

‫وس ‪7 %$‬د‪5‬ت‬ ‫ل ار ‪ :‬ع‬ ‫‪ 8#‬ظ ن ‪8‬ل ھذا ا' دول أن ‪ %$‬ا'‪ :‬رة ن ‪2011‬إ'& ‪2014‬‬
‫‪1‬‬
‫دة ن ‪ 2015‬إ'& ‪ 2017‬ھ‪ #‬ك را ‪7 %$ 9‬د‪5‬ت ا‪ :#M‬ق‬ ‫ا‪ :#M‬ق ا ‪ %$‬ا'‪ :‬رة ا'‬

‫ا' ؤ @ ‪ %$‬زا‪ 2020 #‬ل ا‪ #‬ب‬ ‫@ ا' !و‬ ‫د‬ ‫وزاد را ‪ 9‬ا‪ :#M‬ق ‪ %$‬ا' ‪#‬وات ا‪ 5‬رة وھذا‬
‫وھذا ‪ 6 9‬د ا' <ط ا' '‪ %‬ا‪G‬ر‬ ‫إ'& ‪50‬‬ ‫ص ا‪ :#M‬ق ن ‪30‬‬ ‫ر'زد ‪#‬‬ ‫ون ‪ %$‬د‬
‫ا‪ : #‬ض ا' د ‪ M‬رادات ا'ط ‪.‬‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫‪ 5‬دار ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫با*ر‬ ‫ا ‪0‬رع ا ‪: + A‬ا‪-‬‬

‫وا' ! ل ا' '‪%‬‬ ‫ر ظ ھرة ا'‪7‬و'‬ ‫‪ 9‬ا‪#‬‬ ‫ا‪ 6 5‬د ا'دو' ‪ %$‬ا'‪ 7‬ود ا‪ 2‬رة < رات ھ‬ ‫‪0‬دت ا'‬
‫ت ا'دو' و‬ ‫ا‪ 6 5‬دي ا'‪ % ' 7‬و ‪ @#‬و ‪ 9‬ا' د‪5‬ت و ر ر ا‪ 2‬واق و ‪7‬ز ز ذ'ك ا'‪ 87‬ت ن ا' ؤ‬
‫ن وا د وا‪ #‬ن ا' ' ‪.‬‬ ‫ف ا'دول ‪' 2،‬ذا ! ن ن ا' روري وا! ھذه ا' طورات و ' '‪%‬‬

‫و ر " ل ا‪5‬دارات ا و‬ ‫و‬ ‫را‬ ‫أو& ‪2 :‬رورة " ر‪ +‬ا‬

‫ؤو' ت ووا ت ووظ ف‬ ‫‪2‬داء‬ ‫ط ا' !و‬ ‫ت‬ ‫ص و ا‪0 2‬زة‬ ‫ا‪2‬‬ ‫و‬ ‫ھ‪%‬‬ ‫ا‪M‬دارة ا'‪7‬‬
‫‪3‬‬
‫‪9‬‬ ‫ت ا'‬ ‫ع‬ ‫ت و!ذ'ك إ‬ ‫و ‪ 0‬م وم ‪ 0‬ن ا ل ‪ :#‬ذ ا' وا‪ #‬ن وا' ‪7‬‬

‫ا' ‪ %‬وا ‪0‬ت ا'دو' وا' ‪ 0‬ز‬ ‫وا' ‪#‬‬ ‫وا‪5‬‬ ‫وا'‬ ‫ھذه ا‪M‬دارات ' د ت ا‪ 6 5‬د‬ ‫و' وا!‬
‫ا' د ا' & ! ‪#‬ت ‪ 7‬د‬ ‫ا‪M‬دار ا' !و‬ ‫& ا' ‪#‬ظو‬ ‫‪ %‬وا'ذي ا‪G‬ر‬ ‫‪ # 7‬ت ا' رن ا'‬ ‫ا' !و ‪%$ %‬‬

‫‪1‬‬
‫د‬ ‫‪7‬‬ ‫ر ‪ %$‬ا' وق –‬
‫راھ ‪# %‬وال – و ‪ 7‬دي ة‪ -‬ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م ‪ %$‬ظل د ت ا‪6 5‬د ا'راھ‪ – #‬ذ!رة'‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا'‬
‫‪ 2018-2017‬ص‪43-42‬‬ ‫! ا' وق وا'‪ 7‬وم ا'‬ ‫ا'ر ن رة –‬
‫‪2‬‬
‫ا‪ 6 5‬د ا'‪7‬دد‪ 2016/07‬ص‪34‬‬ ‫ا' زا ر ' ‪7‬و' وا'‬ ‫أ‪.‬د ‪6‬د ‪ – ! %‬أ و!روج ‪ – 0‬ا'‪7‬و' ا' ' وا‪ 5‬رار ا' '‪ – %‬ا'‬
‫ب ا' ‪ – 7‬إ !‪#‬در‬ ‫‪ 3‬أ د ‪ A‬وھر – ا‪5‬دارة ا'‪ 7‬و إدارة ا'‪ X‬ل ) ‪#‬ظ م – طو ر – ر ‪ -‬م‪ # -‬إدار وإ ‪ 6‬د (‪ -‬ؤ‬
‫‪ 2014‬ص‪13‬‬
‫‪12‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫' ھ ‪#‬‬ ‫!رة وھذا ن ‪8‬ل و ود‬ ‫ذ ا' رارات ا'‬ ‫& ا'‪! 0‬ل وا' وا د وا' وا ‪ L‬و ا‪ M‬راءات ‪ %$‬ا‬
‫&‬ ‫روع ‪#‬ون ا' '‬ ‫ر‬ ‫‪:‬ردھ‬ ‫ث وم‬ ‫& ا‪ 6 5‬ص ا' '‪%‬‬ ‫' ط ا' ‪ :#‬ذ‬ ‫ط‬
‫و‬ ‫ا'دا‬ ‫' ر' ن ‪ %$‬ذ'ك ‪.‬و ر‪I‬م ن و ود ا'ر‬ ‫ھ‬ ‫دون و ود‬ ‫وى دوا رھ ا'وزار‬
‫' ' و' ــ ن ا'‪ :6‬ــ ت ا'‪ 7‬و‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ب ا'‪ 7‬و ‪ %‬و ا' ‪:‬‬ ‫ا' را ب ا' '‪ %‬وا'‬ ‫و را‬ ‫ا' ر‬
‫‪1‬‬
‫ر ' ل ا'‪ 7‬م ‪.‬‬ ‫د ن ا‪ #‬ر ا‪ 8 5‬ت و وء ا'‬ ‫إ‪ 5‬أن ھذا 'م‬

‫‪ #‬ت‬ ‫ت ا'‪ 7‬و‬ ‫ر ا'‪ 7‬و ‪ %‬ا' د د ا'‪ : :‬وا‪ 2‬وب ا' ‪ #‬ب ‪M‬دارة ا' ؤ‬ ‫و ن ھ‪ 7 #‬ر ا'‬
‫&‬ ‫رب ‪7‬ض ا'دول‬ ‫ث وم ھذا ا'‪ #‬وذج وا'ذي !ر @‬ ‫و ‪ #‬ھ‪ Q‬ط ق ‪ #‬ح ‪ %$‬ا' ط ع ا' ص‬
‫ر ‪ ، 0 $‬و!ذ'ك ر د‬ ‫‪ ،‬ن ‪8‬ل إ‪86‬ح أ‪ #‬ط ا'‬ ‫ت ا'‪ 7‬و‬ ‫وى ا‪2‬داء دا ل ا' ؤ‬ ‫ن‬
‫‪7‬زل ن ھذه ا' و‪5‬ت وھذا‬ ‫!‪ 0#‬ا'‪ 7‬ش‬ ‫ن ا'دول ‪5‬‬ ‫ا <‪8‬ل ا' وارد ا'‪ 7‬و ‪ ،‬وا' زا ر !< رھ‬
‫ل‬ ‫ل رض و‬ ‫@ ا'‪ 0‬ت وا' ‪#‬ظ ت ا'دو' و & رأ ‪#6 0‬دوق ا'‪ #‬د ا'دو'‪%$ %‬‬ ‫‪$‬ر‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬
‫ن ا‪ 86M‬ت ن‬ ‫‪#‬ذ ا' ‪ # 7‬ت‬ ‫ث ‪#‬ت وزارة ا' '‬ ‫' ط ع ا'‪ 7‬م‬ ‫ا'و ‪ 7‬ت ا' ' وا'‬
‫ث ‪6‬در ‪ %$‬ھذا ا‪M‬ط ر‬ ‫ا'‪ 7‬و‬ ‫وا' '‬ ‫!م ا' زا‪#‬‬ ‫ا' &‬ ‫ا' '‬ ‫ا' ‪#‬و‪#‬‬ ‫‪ 0#‬طو ر ا' ‪#‬ظو‬
‫ر ا' '‬ ‫د دة '‬ ‫‪$‬‬ ‫@ ' دم إ‬ ‫وا'ذي ‪7‬ول‬ ‫ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪2‬‬
‫‪ %$‬ا' زا ر‪.‬‬ ‫ا'‪ 7‬و‬

‫ت ا دو‬ ‫و‪C2‬وط ت ا ؤ‬ ‫د تا و‬ ‫‪ : + A‬وا‬

‫‪ %‬ا'دول‬ ‫ا‪ #‬رت ‪%$‬‬ ‫ر ن‬ ‫إ'< ء ا' وا ط وا' ر ر ا' '‪ %‬ا' ‪ %‬دأت ‪ %$‬ا'دول ا'‪#6‬‬ ‫أن‬
‫ت‬ ‫‪ %$‬ا'‪! 0‬ل ا' ' ا'وط‪ #‬وا'دو' وھذا ن ‪8‬ل ‪ L#‬ا' ‪#‬وك ا' ؤ‬ ‫ل ' و‪5‬ت‬ ‫و‪ $‬ت ا'‬
‫ا' ' ا' ‪ %‬ر‪#6 0$‬دوق ا'‪ #‬د ا'دو'‪%‬‬ ‫‪ 0'8‬ا' م و ر إدارة أ‪ #‬ط ‪ 0‬ا' ' ' وا! ا'‪7‬و'‬ ‫ا' ' ا‬
‫ر ا' رة و د‪$‬ق رؤوس ا‪ 5‬وال‬ ‫رع '‪ 6 8‬د ا'‪% ' 7‬‬ ‫‪ %$‬ر ره ا' ‪#‬وي '‪ 7‬م ‪"1997‬ا‪#5‬د ج ا'‬
‫‪3‬‬
‫! رات ‪ %$‬ا' !‪#‬و'و ت ا' '‬ ‫ثد ت‬ ‫! ت ا‪ 6 5‬ل و ر ا' ‪ G‬ف"‬ ‫ر‬ ‫وا‪#‬‬ ‫وا‪ #‬ل ا' !‪#‬و'و‬
‫رؤوس ا‪ 5‬وال ‪ #‬و‬ ‫ر‬ ‫‪ :‬ز ا'‪ #‬و ا‪ 6 5‬دي ‪ %$‬و ط ‪ #‬ل ‪@ $‬‬ ‫ث '‪ 7‬ت دورا ! ر ‪%$‬‬
‫‪4‬‬
‫‪.‬‬ ‫ا‪5 7 5‬ت ا‪G!2‬ر إ‪#‬‬

‫‪1‬‬
‫ق ص ‪442‬‬
‫د –ا' ! ا' ' و ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م ر ‪9‬‬ ‫ا! ل‬
‫‪2‬‬
‫وي – د ‪I‬زازي ر ‪ 9‬ق ص ‪16‬‬ ‫راد و‬
‫‪3‬‬
‫‪ #‬وري‬ ‫‪7‬‬ ‫ا' وق‪،‬‬ ‫م‪!،‬‬ ‫‪#‬ون‬ ‫ر‪ ،‬م ا'درا ت ا'‪7‬‬ ‫ا رة ‪ ، % #‬دأا' دة ‪ %$‬ظل ا' و‪5‬ت ا'دو' ا'راھ‪، #‬ر '‬
‫‪#‬ط ‪ 2008-2007، #‬ص ‪13‬‬
‫‪4‬‬
‫‪6‬د ‪ – ! %‬أ و!روج ‪ – 0‬ا'‪7‬و' ا' ' وا‪ 5‬رار ا' '‪ %‬ر ‪ 9‬ق ص ‪35‬‬
‫‪13‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫ق وا‪ 6‬ا‪ 86M‬ت ا' '‬ ‫‪%$‬‬ ‫& ‪I‬رار ا'دول ا ‪0‬ت إ'& إ‪86‬ح ا' ' ا'‪7‬‬ ‫'ذا ‪ #‬د ا' زا ر‬
‫ا' ‪#‬ك‬ ‫و‬ ‫ا' ' ‪ ،‬ث ' ?ت ا' زا ر ا'&‬ ‫ث دأت ‪ %$‬ا' ‪ 7‬ون ‪ 9‬ا'‪ 0‬ت ا'دو'‬ ‫وا‪ 6 5‬د‬
‫' را ‪Q‬‬ ‫و ‪8‬ت ‪ #‬و‬ ‫‪0‬دف‬ ‫'‬ ‫& وارد‬ ‫‪6 ' 0'8‬ول‬ ‫ا'‪# % ' 7‬ذ ا' ‪#‬وات ا‪2‬و'& ن ا‬
‫‪1‬‬
‫‪...‬ا'‪( P‬‬ ‫‪،‬ا'‪ #‬ل ‪،‬ا' ر‬ ‫‪،‬ا'‪#6‬‬ ‫!ل ا' ط ت ) ا'زرا‬ ‫ر‬ ‫ت رو ‪0‬‬ ‫ا‪86M‬ح ا‪ 6 5‬دي إذ‬
‫ت ر م ‪%$ 7047‬‬ ‫و ن أھم ھ @ ا' روض ) ا' رض ا' رم ن ا' زا ر وا' ‪#‬ك ا'دو'‪ #V' %‬ء وا' ‪ 7‬ر‬
‫د ث و ‪6‬ر‪ #‬ھ !ل‬ ‫‪ ، 22001‬ث وا‪ $‬ت ا' زا ر ن ‪ @'8‬ا' روع ‪ %$‬إ‪86‬ح زا‪0 % #‬دف إ'&‬
‫و' ا' وازن ن‬ ‫و ‪7‬ز ز إراد ‪ 0‬و ‪#‬و ‪ 07‬وھذا '‬ ‫& ا‪ 2‬واق ا'‪' 7‬‬ ‫ا'دو' و ن ا ل ا‪ :#5‬ح‬
‫دة ا' رط ا' ‪ %‬ط ‪#6 0‬دوق ا'‪ #‬د ا'دو'‪# %‬د د @‬ ‫& '‬ ‫ت‬ ‫ا‪ M‬رادات وا'‪ :#‬ت (‪،‬وذ'ك‬
‫&‬ ‫ن ا' < رات ا'‪! 0‬‬ ‫و‬ ‫‪@80‬‬ ‫وھ‪ %‬ا' زام ا'دو' ا' ‪ #7‬ا' ‪ %‬ط ب‬ ‫روض ' دول ا'‪#‬‬
‫دة و ‪ 0‬ت ‪#‬ظ م ا' وق‬ ‫وى ا‪ 6 5‬د ا'وط‪ %#‬وإ داث < رات ذر ‪ %$‬ا'‪! 0‬ل ا‪ 6 5‬د ا ه‬
‫ا' روض ' ‪#‬‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫‪ %‬دول‬ ‫وى ا'دو'‪$، 3%‬‬ ‫و & ا'‬ ‫ا' ر ‪ %$‬ا'‪ #‬ط ا‪ 6 5‬دي‬
‫د ث و ‪6‬ر‪7 #‬ض ھ !ل ا'دو'‬ ‫‪ 2001‬ن ا' زا ر و‪#6‬دوق ا'‪ #‬د ا'دو'‪ %‬وا' ‪# ! %‬ت ‪0‬دف إ'&‬
‫‪4‬‬
‫‪ 2001 +‬ن ا زا=ر و ‪+‬دوق ا ‪ +‬د ا دو‬ ‫و" ا روض‬ ‫ن‬ ‫دول‬
‫ا' ‪ 6‬د‬ ‫ر‪P‬‬ ‫ـــ‪ O‬ا' رض‬
‫ا' ط ع‬ ‫ا م ا' روع‬ ‫ا'ر م‬
‫& ا' روع‬ ‫) ون دو‪5‬ر(‬
‫‪2001-02-06‬‬ ‫ادارة ا' ط ع ا'‪ 7‬م‬ ‫‪23.70‬‬ ‫ا' زا‪#‬‬ ‫روع '‪67‬ر‪ #‬ا‪#‬ظ‬ ‫‪01‬‬
‫دة ا' ‪ %$ #‬ط ع ا'ط‬ ‫روع '‬
‫‪2001-02-27‬‬ ‫وا' ‪ #‬م‬ ‫ا'ط‬ ‫‪18.00‬‬ ‫‪02‬‬
‫وا' ‪ #‬م‬
‫د ا' ‪6‬‬ ‫روع ' طو ر ا'‪! 0‬ل ا'‬
‫‪2001-07-26‬‬ ‫ا' '‬ ‫‪16.50‬‬ ‫‪03‬‬
‫'‪#‬ظ م ا' '‪%‬‬
‫‪2001-08-23‬‬ ‫ا'‪ #‬ل‬ ‫‪08.27‬‬ ‫دة ا' ‪ %$ #‬ط ع ا'‪ #‬ل‬ ‫روع ا'‬ ‫‪04‬‬
‫ت وا' ! ‪8‬ت ا‪ 6 5‬د ا'! رى‬ ‫‪! ' 9‬م ا' ر! ت ا' ‪7‬ددة ا' ‪#‬‬ ‫وھذا ‪5‬ن ا'‪ #‬ط ا‪ 6 5‬دي أ‪L 6‬‬
‫وا' ‪7 %‬د ن أ رزھ )إي ھ @ ا‪ 2‬رة(‬

‫‪1‬‬
‫ر ‪%$‬‬ ‫ن ط ت ‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا'‬ ‫' ا' زا ر‪ -‬ذ!رة د‬ ‫ر ص ا'ط ھر‪،‬ا‪G‬ر د ل ا' ؤ ت ا'‪ #‬د وا' ' ا'دو' ‪ %$‬ا‪ 6 5‬د‪-‬درا‬
‫ا'‪ 7‬وم ا‪ 6 5‬د و وم ا' ر م وم ا ‪ 6‬د ! ا'‪ 7‬وم ا‪ 6 5‬د و وم ا' ر ‪! 7‬رة ‪ 2009-2008‬ص ‪162-161‬‬
‫‪2‬‬
‫‪7‬‬ ‫ا ‪ 6‬د ت ل ا‪$‬ر ‪،‬‬ ‫& ‪ :#‬د ا' واز‪ %$ #‬ظل ا' ‪#‬ون ا' '‪ %‬ا' د د‪،‬‬ ‫ط د ‪6‬ط‪ &:‬رة أ د‪،‬أ د‪#‬وري ‪ #‬ر‪،‬ا'ر ا' ر' ‪#‬‬
‫ا' زا ر‪ 2020،‬ا'‪7‬دد‪ 24‬ص ‪120‬‬
‫‪ 3‬ر ص ا'ط ھر‪،‬ا' ر ‪ 9‬ا' ق ص ‪51‬‬
‫‪4‬‬
‫ر ص ا'ط ھر‪ ،‬ر ‪ @ :# 9‬ص ‪168‬‬
‫‪14‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫‪ -01‬ا'‪#6‬دوق ا'‪ #‬دي ا'دو'‪ %‬وا' ‪#‬ك ا'‪6 :% ' 7‬ص ا' ‪#‬ك ا'دو'‪# %‬ذ إ‪ #‬ءه ‪ 1945 #‬إ'&‬
‫‪ 7‬ر دول أورو ا' ‪ %‬د ر ‪ 0‬ا' رب و ل را ‪Q‬‬ ‫‪6 #‬ف ا' ‪ # 7‬ت إي دة ‪# 30‬‬ ‫‪I‬‬
‫و ا' ل‬ ‫ل‬ ‫‪6‬ص ‪%$‬‬ ‫ا ‪#6‬دوق ا'‪ #‬د ا'دو'‪ $ %‬د‬ ‫رو ت ا'دول ا'‪#‬‬ ‫و م‬ ‫ا' ‪#‬‬
‫ث أ‪ L 6‬ر!ز ‪#‬ظ م ا'‪ #‬د ا'دو'‪ %‬ھذا‬ ‫ت أ ‪ 7‬ر ا'‪6‬رف‬ ‫‪ %$‬واز ن د‪$‬و ت ا'دول وا‪#‬‬
‫ول‬ ‫د' وھ‪ %‬ا' ' ا' ‪0 L 6 %‬‬ ‫@ ا' روط ا'‬ ‫ا' دا ل ‪ %$‬ا‪ 6 6 5‬ت ا'ذي ط ق‬
‫ن‬ ‫'‬ ‫' @د‬ ‫ن رط‬ ‫روط ا‪ 5‬راض 'دى إ دى ھ ن ا' ؤ‬ ‫ا' د ا' رض‬
‫& طب‬ ‫رك ‪0#‬‬ ‫<ط‬ ‫ن إ'&‬ ‫ول ھذا ا' ‪ #‬ق ن ا' ؤ‬ ‫أ رى ‪#‬د إذن‬ ‫ؤ‬
‫‪1‬‬
‫ر‪ 1963‬أ د ھذا‬ ‫ت ا' زا ر إ'& ھذا ا'‪#6‬دوق ‪26 %$‬‬ ‫‪ ،‬ث ا‪#‬‬ ‫دة أ داھ‬
‫ا'‪7‬‬ ‫‪ %$‬ا' '‬ ‫ر ت ا' د دة د' ل ول ا' ‪$ :‬‬ ‫دو‪ #‬ا'‬ ‫ا'‪#6‬دوق و‪ G‬ق د دة ن ‪0#‬‬
‫‪ 0‬ا'‪#6‬دوق ھ‪:%‬‬ ‫و!ذا'ك د' ل ' ‪ %$ $ :‬إ رادات ا' وارد ا'ط ‪ 7‬و ن ن ا' و‪ 6‬ت ا' ‪ %‬أ!د‬
‫‪ -‬ا' د د ا'وا ‪X' L‬دوات وا' ؤو' ت‬
‫' زا‪#‬‬ ‫‪ -‬ا'‪ %$ $ G‬ا‪ M‬راءات ا' ‪7‬‬
‫‪ ! -‬ن ا' ‪7‬ب ن ا'و‪6‬ول إ'& ا' ‪ 7‬و ت‬
‫و ‪' 0‬د ق‬ ‫ل ا' زا‪ 7 ' #‬ر ا' ودة وو وب‬ ‫و‪ %$‬ا' ‪ 7‬و ت ‪%$‬‬ ‫رورة أن‬ ‫‪-‬‬
‫دئ‬ ‫ا'‪ :‬د و ر ‪P‬‬ ‫ل !‪$‬‬ ‫را دة ‪%$‬‬ ‫أھ‬ ‫‪:‬ھ‪# %‬ظ‬ ‫' ‪$:‬‬ ‫ا'‪' 7‬‬ ‫‪ -02‬ا' ‪#‬ظ‬
‫ا' ‪$ :‬‬
‫رس‬ ‫ف ‪ %$‬ط ‪ 7‬ا'دول ا' &‬ ‫ء ھذه ا' ‪#‬ظ‬ ‫ا‪ 6 5‬د ‪ :‬أ‬ ‫ا' ‪ 7‬ون وا' ‪#‬‬ ‫‪# -03‬ظ‬
‫ء و‪ I‬ر‬ ‫ك أداة ر ‪X' 7‬‬ ‫!‪ #‬وذج‬ ‫ر ت ھذه ا' ‪#‬ظ‬ ‫ث ‪ 7‬ر‬ ‫ا' ‪ %$ $ :‬ا' زا‪#‬‬
‫ء‪.‬‬ ‫ا‪2‬‬
‫‪0‬دف‬ ‫‪ 7 :1997 #‬ر ! زء ن ر!ز ا' واز‪ #‬و أو'و ت ا'‬ ‫‪ -4‬ر! ا'دوال ا' ‪ :‬و‬
‫‪ %$ 0‬ا'دول ا'‪' 7‬م ! ‪$‬‬ ‫ت ا' زا‪ #‬و‪#‬‬ ‫‪7‬ز ز‬ ‫‪ 9‬ا' د‪ %#‬ا' ‪#7‬‬ ‫إ'& د م ‪#‬ظ ت ا'‬
‫‪ 6‬ص رؤوس ا‪ 2‬وال أ!‪G‬ر‬ ‫‪7 %$‬ل‬ ‫ھ‬ ‫‪ %$‬ا'‬ ‫ور‪I‬م ا' ‪0‬ودات ھذه ا' ‪#‬ظ ت ا' '‬
‫!ل دة‬ ‫ا‪ 6 M‬د و!ذا'ك‬ ‫زادت ن دة ا' ‪7‬‬ ‫وى ا'دوا'‪ %‬إ‪ 5‬أن ا'‪7‬و'‬ ‫& ا'‬ ‫‪' 7$‬‬
‫!ل ! ر ؤ‪G‬ر‬ ‫ر ا‪2‬ز ت‬ ‫طر ‪ %$‬ا' را ط ا' ر ‪ 9:‬وا‪G!2‬ر ‪ 7‬د ن ا'دول ا'ذي ‪7‬زز ا‪#‬‬
‫‪2‬‬
‫& ا'‪ #‬و ا‪ 6 5‬دي‬

‫‪ 1‬ر ص ا'ط ھر‪ ،‬ر ‪ 9‬ق ص ‪53‬‬

‫‪2‬‬
‫ق ص‪42‬‬ ‫رار ا' '‪ %‬ر ‪9‬‬ ‫ا' ' وا‪5‬‬ ‫‪6‬د ‪ – ! %‬أ و!روج ‪ – 0‬ا'‪7‬و'‬
‫‪15‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫ا ط ب ا ‪ : + A‬أھداف ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬

‫ق‬ ‫إ'& ا‪ 2‬م و‬ ‫ا' ‪#‬‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر ھو د‪9$‬‬ ‫ــ‪ %‬ن ‪6‬ر‪# #‬ظ م ا' ' ا'‪7‬‬ ‫أن ا'‪0‬ـدف ا'ر‬
‫ر‬ ‫ــ‬ ‫‪ 9‬و ق و ن ا‪ 2‬ن وا'ر ء ا‪ 6 5‬دي ‪5‬ن ا' ‪#‬‬ ‫وا‪5‬زدھ ر ‪ %$‬ا'‬ ‫ا'ر‪ $‬ھ‬
‫‪1‬‬

‫‪ &7‬إ' @ ا' رع ن ‪8‬ل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' وا'ذي ‪ 7‬ر ا‪M‬ط ر‬ ‫وھذا‬
‫ر ا'‪ 7‬و ‪ %‬ن‬ ‫‪ @#‬إ داث إ‪86‬ح ‪ 7‬ق '‬ ‫ا'د ور ا' '‪ %‬ا'ذي ن‬ ‫ر‬ ‫ا' ‪#‬و‪ %#‬ا' د د ' '‬
‫‪:%‬‬ ‫‪ 2 0‬و ‪G‬ل ‪%$‬‬ ‫‪8‬ل ا‪2‬ھداف ا'وا ب ا‪ '5‬زام ‪ 0‬وا' راد‬
‫و‬ ‫و * ق ‪+‬ظ م‬ ‫را‬ ‫ا ‪0‬رع ا‪-‬ول ‪ :‬إ ‪E‬ح إط ر‬
‫ر ا' '‪ ' %‬و @ ‪ #‬و ا' ث ن‬ ‫ن ن ا‪2‬ھداف ا' ‪ &7 %‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د إ‪86‬ح إط ر‬
‫و‪6‬‬ ‫د ا' ‪ 5 $ :‬ذ رارات وا‬ ‫ق ‪#‬ظ م ‪ 7‬و ‪ %‬ن ا ل‬ ‫ا'‪ ' 7:‬وا'‪ Q #‬و!ذ'ك‬
‫و ا ‪: ?= +‬‬ ‫ث "ن ا ‪0‬‬ ‫و ‪ +7‬وا‬ ‫را‬ ‫‪ -‬أو&‪ :‬إ ‪E‬ح إط ر‬

‫ر ا' م‬ ‫& ط ق دأ ا'‬ ‫ن ‪8‬ل ا' دة ا'‪# G‬‬ ‫ء ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15-18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫& و ا' ‪ 7:#‬ا'‪ 7‬و ‪6# ،‬ت ا' دة ‪7 %$‬ر ‪0:‬‬ ‫وا' ‪%‬‬ ‫ددة‬ ‫& ا'‪ ،Q #‬وھذا ا داء ن أھداف‬
‫دد ‪ %$‬ا' دة ‪ 5‬ن ھذا‬ ‫ا' زا‪ ! #‬ھو‬ ‫'ر وع إ'& ?ط ر و ر‬ ‫" ‪7‬د ‪#‬ون ا' '‬ ‫' ‪#‬ون ا' '‬
‫ور ول‬ ‫ر ا'‬ ‫& دأ ا'‬ ‫ا' ‪! %‬ون ‪ :#‬ذھ ؤ‬ ‫ت ا'‪ 7‬و‬ ‫د ا'‬ ‫ھم ‪%$‬‬ ‫ا' ‪#‬ون و‬
‫‪3‬‬
‫م "‬ ‫وا' ‪! %‬ون و وع‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫و ددة و‪ <' $‬ت ا' ‪6‬‬ ‫ن أھداف وا‬ ‫ا'‪ Q #‬ا‪#‬ط‪8‬‬
‫و ب ر وم و وزع‬ ‫دات ا' ' و م وز ‪07‬‬ ‫& ا' ر‪ Q #‬ھو و دة ‪ :#‬ذ ا‪5‬‬ ‫‪6#‬ت ا' دة ‪@# 79‬‬
‫ب ا' ‪6‬ص‬ ‫ب ا‪ 2‬واب و‬ ‫ب ا' ر‪ Q #‬ا'‪:‬ر ‪ %‬و‬ ‫وھذا !ون‬ ‫ا'‪ 7‬و‬ ‫ب ا'وزارة أو ا' ؤ‬
‫ر ا' را ‪! Q‬و دة د دة ' زا‪ #‬و !? س‬ ‫دات ‪%$‬‬ ‫و ل ا‪M‬‬ ‫ء ‪ %$‬واد أ رى ! ‪ # :‬ل و‬ ‫!‬
‫ل ھذا‬ ‫' ‪،‬و‬ ‫ا' ‪ 7‬ول ‪0‬‬ ‫ل ا' ط ع و ا'‪6:‬ل ' دو‪ #‬ا' زا‪#‬‬ ‫ل‬ ‫روري ‪86M‬ح ا' زا‪، #‬‬
‫ن ا‪ #2‬ط ا' ‪:#' % # %‬س ا'وزارة و‬ ‫‪#‬‬ ‫و‬ ‫دات ا' ‪ :# ' 66‬ذ ا'‪ #‬ط أو‬ ‫ا' ر‪ Q #‬ا‪M‬‬
‫‪ 5‬ن ا'‪ Q #‬ا' ر وة ا' ‪! %‬ون‬ ‫ا'‪$ ، 7‬‬ ‫ددة و‪2 $‬ھداف ا' ‪6‬‬ ‫و‬ ‫ر ط ?ھداف وا‬

‫‪1‬‬
‫وي – د ‪I‬زازي ر ‪ 9‬ق ص ‪20‬‬ ‫راد و‬
‫‪ 2‬أ ن ‪ ! – 6‬ل ن و & ر ‪ 9‬ق ص ‪267‬‬
‫‪3‬‬
‫ا'‪7‬دد ‪53‬‬ ‫ر ‪ 2018‬ا' ر دة ا'ر‬ ‫ا' دة ‪ 02‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا' ؤرخ ‪02 %$‬‬
‫‪16‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫& أ س ا' را ‪7 Q‬د ن طرف ا'دوا ر ا'وزار و‪$‬‬ ‫و وع ا' م ‪.‬ھذه ا'‪ %$ < 6‬إ داد ا' زا‪#‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ 0‬و أھدا‪ 0$‬ا' طرة‬ ‫ا‪M‬‬

‫وا‪F2‬‬ ‫و‬ ‫‪ *: + A‬ق ‪+‬ظ م‬

‫ل وزارة ا' '‬ ‫‪7 L‬ز ز إ ! ‪ #‬ت‬ ‫د‪ G‬و ‪8‬‬ ‫د و أ‪#‬ظ‬ ‫‪G‬ل ‪ %$‬و‪ $‬ر‬ ‫ا'‪#‬ظ م ا' ‪ 7‬و ‪%‬‬
‫ر ا' زا‪ % #‬و ‪ 7‬ل ‪ N‬داد‬ ‫وا'‬ ‫ت ا'‬ ‫و ‪0‬دف إ'& و ‪# 9‬ظ م ‪ 7‬ق '‪ :#‬ت ا' ‪< %‬ط‪ %‬ا'‬
‫‪ 0‬ل ‪ #‬ل ا' ‪ 7‬و ت وھذا ‪86M‬ح ا'‪#‬ظ م ا' ق ا'ذي ! ن ‪%# 7‬‬ ‫طط و ‪8 M %0‬م ا='‪< 2%‬رض‬
‫وا‪ 6 5‬د‬ ‫‪ # ' 7‬ق ا' ‪ : #6‬ت ا‪M‬دار‬ ‫ب إ دة ا'‪#‬ظر ‪ %$‬ا' دو‪#‬‬ ‫ا' ‪ 7‬و ت إذا‬ ‫ن دم !‪:‬‬
‫ء ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/ 18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ' و‪$‬ر داد‬ ‫ا=' ا' ‪ 7‬و ت و @‬ ‫و رورة ‪' 7‬‬
‫ا' رار ا' '‪ %‬و ‪ :#‬ذي‬ ‫‪#6 %$‬‬ ‫ھ‬ ‫‪G ' L‬ل ا' ‪7‬ب و‪#‬وا @ ا'‬ ‫ن ا' ر ر وا' ‪ 8‬ق ا' ‪ :‬ر ا' ‪%‬‬
‫!ل ‪L 6‬‬ ‫د ھذه ا' ‪ 7‬و ت‬ ‫‪ #‬و' @ ا' واد ‪ 3@# -87- 76- 75-72‬و ن ا ل‬ ‫ور @ وھذا‬
‫& وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ق ا'‪ Q #‬ا' ر وة ‪ ! . 0#‬ن‬ ‫د دأ ا' ‪ 0 # %$ $ :‬و'‬ ‫ووا ‪ ! L‬ن ‪ 5‬د ن ا‬
‫@ ا' دة ‪ 18‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪06# %$ 15/18‬‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫ل ا' ' وھذا‬ ‫ا' ر ‪' 9‬و دھ ‪%$‬‬
‫ت ‪0‬‬ ‫‪ 6‬ل ا‪M‬‬ ‫و ء و‪ #‬ب و! ‪ :‬ت‬ ‫& ا‪ ! M‬م ا' ‪7‬‬ ‫" ‪#‬ص ا' وا‪ #‬ن ا' ' دون واھ‬
‫‪، 4" %‬‬ ‫ل ا‪ : M‬ء ا'‬ ‫! ‪#‬ت ط ‪ 0 7‬و!ذا ‪%$‬‬

‫إ‪5‬‬ ‫@ ا'‬ ‫‪ 6‬ل ا'ر وم‬ ‫أ!د @ ا' دة ‪ 20‬ن ‪:#‬س ا' ‪#‬ون ‪! 5" 06# %$‬ن ? س أو‬ ‫وھذا‬
‫‪ 9‬ا' وق وا'ر وم وا‪ 2‬وى ا' ‪6‬‬ ‫@‬ ‫و ب !م ن أ م ‪#‬ون ا' ' و ‪ 7‬ر ر و‬
‫‪5‬‬
‫ص ‪#7‬وي ن ‪ I‬ر ا'دو' وا'و‪ 5‬ت وا' د ت "‬ ‫'‪! L' 6‬ل‬

‫‪$‬‬ ‫ء @ ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 09-19‬ا' ‪7‬دل وا' ! ل ' ‪#‬ون ‪ ، 15-18‬إ‬ ‫ن ا' ‪7‬د ل‪ ،‬ا'ذي‬ ‫و'!ن‬
‫طع‬ ‫ا' ر ط‬ ‫& ا'‪ #‬ط ت ا‪$2‬‬ ‫‪ %‬ا' ط ق‬ ‫!ن إدراج ا'‪#‬ظ م ا'‬ ‫& أ‪@#‬‬ ‫‪ $‬رة د دة ‪#‬ص‬
‫ص‬ ‫ن ‪#‬ون‬ ‫ا' رو ت‬

‫‪1‬‬
‫‪ 9‬ا' زا ر ‪1‬‬ ‫ا' وق –‬ ‫‪6‬ص ادارة و ' –!‬ ‫'‪ #‬ل ‪ 0‬دة د! وراه ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬م –‬ ‫ل ا' '‪ ' %‬ر' ن – أطرو‬
‫‪ #‬ن ‪ #‬ل – ا'‬
‫‪ 2019/2018‬ص ‪283‬‬
‫‪2‬‬
‫' زا ر ‪ %$‬ظل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪– 15-18‬‬ ‫' دو'‬ ‫د ل ‪ %$‬واز‪ #‬ا' را ‪ Q‬وا‪5‬داء !? وب '‪67‬ر‪ #‬ا' واز‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫رش ‪ $‬زة – طر ‪%‬‬
‫ر ‪ 2020‬ص ‪132‬‬ ‫ا' ! ل ا‪ 6 5‬دي –ا' د ‪– 08‬ا'‪7‬دد ‪/03‬‬
‫‪3‬‬
‫د –ا' ! ا' ' و ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م ر ‪ 9‬ق ص ‪447‬‬ ‫ا! ل‬
‫‪4‬ا' دة ‪ 18‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪5‬‬
‫ا' دة ‪ 20‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪17‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫ن ا ط " ن ا م وا * ص‬ ‫ا ‪0‬رع ا ‪ : + A‬ز ز ا ر‬

‫& ا'دول‬ ‫ن ا' ط ن ا'‪ 7‬م وا' ص اذا‬ ‫' إ'& ا' ‪ !:‬ر ‪ O 6 %$‬د دة ' را!‬ ‫أدت ا‪2‬ز ت ا' ' ا'‬
‫‪!: 0 7‬ر ‪ %$‬ا' ‪ #‬زل ن ‪7‬ض ‪0 0‬‬ ‫و ل ا' را‪$‬ق ا'‪ 7‬و‬ ‫!‬ ‫أ‪ 6‬ت ‪ %# 7‬ن‬ ‫ا' د‬
‫‪1‬‬
‫'‪ L' 6‬ا‪$M‬راد ن طر ق ا' را!‬

‫إ راك ا' ط ع ا' ص ‪ # %$‬ء وإدارة و < ل ا' د ت و ا‪ #2‬ط ا' ‪ #‬ا'‬ ‫ا' ‪ %‬ر‪$‬ت ?‪0#‬‬
‫ر ‪G 9‬ل ا'طرق و ا‪5 6 M‬ت‬ ‫را @ ‪ %$‬إ‪ #‬ء وإدارة و < ل‬ ‫' دو' وا‪ : 5‬دة ن‬ ‫وا' را‪$‬ق ا'‪7‬‬
‫وا'‪ #‬ل وا' ط ع ا'‪ % 6‬وا' ‪ % 7‬وا' ه‬ ‫ور و ا' ط رات وا' وا‪ %#‬و !ك ا' د د‬ ‫وا' و‪86‬ت وا'‬
‫ر ‪ 9‬ا'‪6‬رف ا'‪ % 6‬و‪ I‬ر ذا'ك ن ‪8‬ل دة أ ! ل ' ‪ 7‬ون ‪G‬ل‬ ‫ددة و‬ ‫ا'‬ ‫وا'!‪0‬ر و و' د ا'ط‬
‫‪2‬‬
‫ز‪.‬‬ ‫ود ا‪5‬‬

‫‪ N‬داث < رات ذر ‪ %$‬ھ ! ‪0‬‬ ‫زم ا'دول ا' ‪ 0 # %‬ر‬ ‫‪ $‬ن ا' ‪#‬ظ ت ا'دو'‬ ‫و! ا ر‪#‬‬
‫ت ھذا‬ ‫أو دو' ‪ ،‬و ن ن أ‬ ‫وذ'ك ‪ %$‬ظل ا' و @ ‪ #‬و ‪#‬ظ م ا' وق ا' ر واء دا‬ ‫ا‪ 6 5‬د‬
‫‪%$ %‬‬ ‫‪$‬ز أ‬ ‫& ا‪@#‬‬ ‫‪ ( %‬و إ ‪8‬ء ا'ر ‪L‬‬ ‫& ا‪ @#‬ا'‪ :‬ل ا'ر‬ ‫ا' و @ ) ‪ 6#‬ب رأس ا' ل ا' ص‬
‫إ داث ا'‪ #‬و ا‪ 6 5‬دي‪. 3‬‬

‫& ا‪0#‬‬ ‫ا' ‪ 7‬ون ا‪ 6 M‬د‬ ‫دورھ و ن ذا'ك ‪7‬ر ف ‪#‬ظ‬ ‫ا' را!‬ ‫ث ر‪$‬ت ا' ‪#‬ظ ت ا'دو'‬
‫و ‪0‬‬ ‫ث وم‬ ‫ن ا'دو' و ن ر ك أو دة ر! ء ن ا' ط ع ا' ص‬ ‫"ا ‪ :‬ت م إ را ‪0‬‬
‫‪4‬‬
‫طر "‬ ‫م ا' ؤو' ت وا'‬ ‫&ا‬ ‫د م د ت و وم‬ ‫ا' ر! ء ا' واص‬

‫ظل ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪15/18‬‬ ‫ن ا ط " ن ا م وا * ص‬ ‫أو&‪ :‬ا را‬

‫م ا' ' وا'‪ 7‬وم ا‪ 2‬رى ا' ‪ %‬ؤدي إ'& ظ‪0‬ور ‪ #‬ط ا' ء ‪0#‬م وذ'ك ‪ %$‬إط ر‬ ‫أن ا'‪86‬ت ا' ‪7‬ددة ن‬
‫‪ ، 9‬آذ ‪ #‬د ن أھم ھ @ ا'‪86‬ت ‪:‬‬ ‫'‬ ‫ن ظواھر ا' رور‬ ‫ن ھ @ ا'‪ 7‬وم ' ! ل‬ ‫ا' ‪ #‬ق‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬ ‫ت‬ ‫‪ +‬ا ‪6‬د ت ؤ‬ ‫'‬ ‫= ا ‪6‬د ت‬ ‫'‬ ‫= ا ‪6‬د ت‬ ‫ا‪ 6 5‬د ‪ +‬ا' '‬

‫‪1‬‬
‫د‬ ‫‪ -‬ا'‬ ‫ا' زا ر ' درا ت ا'‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر – ا'‬ ‫ر ا' را‪$‬ق ا'‪ 7‬و‬ ‫ن ا' ط ع ا'‪ 7‬م وا' ص ‪%$‬‬
‫& –ا ! ' ا' را!‬ ‫ر ن‬
‫‪ 07‬ا'‪7‬دد ‪ 2020 01‬ص ‪134‬‬
‫‪2‬‬
‫د ‪-‬ر د ‪$‬راح – د‪! -‬ر ‪$‬را ‪ – %‬ا' را! ن ا' ط ن ا'‪ 7‬م وا' ص اداة ' ‪ :#‬ذ و ‪ #‬ا‪ G M‬رات ا'‪ 7‬و ) ‪ #‬ذج ن ا' رة ا'دو'‬
‫! ‪ 2007‬ص ‪86‬‬ ‫دوا'‬ ‫وا'‪7‬ر ( ‪ 7‬رف‬
‫‪3‬‬
‫ر ص ا'ط ھر ر ‪ 9‬ق ص‪52-51‬‬
‫‪4‬‬
‫ا'درا ت ا'‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر‬ ‫ر – داودي ا راھ م –ا' را! ن ا' ط ع ا'‪ 7‬م وا' ط ع ا' ص !‪ ' 'Z‬و ل ر ‪ 9‬ا' ‪ &#‬ا'‬ ‫‪!#‬وش‬
‫وا' ' ا' د ا'را ‪ 9‬ا'‪7‬داد ا'‪2020 %# G‬ص ‪54‬‬
‫‪5‬‬
‫د ‪ <6‬ر ‪، % 7‬أ‪.‬د ري ا و ا'‪، & 7‬ا' ' ا'‪، 7‬د‪.‬ط ‪،‬دار ا'‪ 7‬وم ' ‪ #‬ر وا' وز ‪، 9‬ا' زا ر ‪ 2003، #‬ص‪18‬‬ ‫أ‪.‬د‬
‫‪18‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫ت ا‪ G 5‬ر‬ ‫ن ا' ط ن ا'‪ 7‬م وا' ص ' و ل‬ ‫& ا' را!‬ ‫'ذ'ك أ ‪ &:‬ا' ‪#‬ون ط ‪ 7‬ر‬
‫‪#‬ون ا' ' ا‪! @#‬ن ' دو'‬ ‫ث ‪#‬ص ا' دة ‪ 37‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15-18‬ا' ‪ 7‬ق‬ ‫ا'‪ 7‬و ‪،%‬‬
‫ص ‪#7‬وي‬ ‫‪9‬‬ ‫ت ا‪ G 5‬ر ا'‪ 7‬و ‪ %$ ،%‬إط ر ‪ 7‬دي أو را!‬ ‫ا' وء ' و ل ! ‪ %‬أو ز ‪7' %‬‬
‫إط ر ا'‪ :#‬ت ا' و ط ا' دى و!ذا را ‪ Q‬ا' ط ع‬ ‫‪# ' 9‬ون ا'‪ 7‬م أو ا' ص‪ 9 ،‬را ة‪5 ،‬‬
‫ا' ‪ %#7‬ا' رر‪.‬‬

‫ل‬ ‫'‪ L :‬رأ‬ ‫!و‬ ‫‪8 0‬ت‬ ‫ن‬ ‫ر ‪2017‬‬ ‫&‪ ،‬د‬ ‫دث ا'وز ر ا‪2‬ول ا' ق أ د أو‬ ‫‪$‬د‬
‫‪ G‬ري ا' ط ع ا' ص و ل أو ‪8 @ ! %$ ،%‬ل‬ ‫ا'‪ <6‬رة وا' و ط أ م‬ ‫ت ا' !و‬ ‫ا' ؤ‬
‫‪ 9‬دة دا ر‬ ‫و ‪#‬ظ ت أر ب ا'‪ 7‬ل وا‪ 5‬د ا'‪ 7‬م ' ‪ 7‬ل ا' زا ر ن‪ ،‬أن ا' !و‬ ‫ع ا' !و‬ ‫ا‬
‫ف أن‬ ‫أ م ا‪ G 5‬ر ا' ص ‪ %$‬ا' زا ر‪ .‬وأ‬ ‫ت ا'‪ 7‬و‬ ‫ل ا' ؤ‬ ‫‪ 0‬ل ‪ L $‬را! ‪ %$‬رأ‬ ‫نأ ل‬
‫‪.6‬‬ ‫ت‬ ‫‪ 9‬ؤ‬ ‫ت ا'‪ 7‬و‬ ‫ن ا' ؤ‬ ‫د ا' را!‬ ‫دم !ل د ‪!' 0‬ل ا ‪ G‬ر د د‬ ‫ا' !و‬

‫ت ا‪ 6 5‬د‬ ‫' ؤ‬ ‫ر ت أ رى ا' ‪ 6 6‬ا' ز‬ ‫و‪ %$‬ا'و ت ا'ذي ر ت ‪ @ $‬أ زاب ‪ 2‬ر‪،‬‬
‫ا' ‪ %‬د‪G‬ت ‪ %$‬ا' ‪ # 7‬ت‪ ،‬وا‪0 #‬ت‬ ‫ت وا' ‪ 9# 6‬ا'‪ 7‬و‬ ‫‪ 9‬ا' ؤ‬ ‫ر‬ ‫‪ ! ،‬ر‪ $‬ت !رار‬ ‫ا'‪ 7‬و‬
‫‪ %‬أو و‪ $‬ر ‪6 #‬ب <ل‬ ‫'‪ 6 8‬د ا'‬ ‫‪7$‬‬ ‫ق ‪#‬‬ ‫دون‬ ‫إ'& ‪0#‬ب ' ل وا'‪ 7‬رات ا'‪#6‬‬
‫‪1‬‬
‫ب رأ ‪. 0‬‬ ‫‪، $‬‬ ‫إ‬

‫ن ا ط " ن ا م وا * ص‬ ‫‪ : + A‬ررات ا را‬

‫ا'‪ 7‬و‬ ‫ن ا' د‬ ‫طورا '‬ ‫ن ا' ط ن ا'‪ 7‬م وا' ص ‪ 7‬ر ‪ #‬وذ‬ ‫‪ 5‬ك ‪? @ $‬ن ا' را!‬
‫ن‬ ‫& ا' ‪$ #‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ق أ ء ا'دو' !‬ ‫ھم ‪%$‬‬ ‫' !‬ ‫ق ‪7‬د‪5‬ت ‪ #‬و‬ ‫ھم ‪%$‬‬ ‫ث‬
‫‪2‬‬
‫‪:%‬‬ ‫ا' ط ن و ن ررات ا' وء إ'& أ وب ا' را! ‪#‬ذ!ر‬

‫ل أ ء ا‪ :#M‬ق ا‪ G 5‬ري ‪ %$‬ا' ‪ %#‬ا'‬ ‫ن‬ ‫ز ا'دو'‬ ‫‪-‬‬

‫دا‬ ‫ا'‬ ‫ق ا' ‪#‬‬ ‫&‬ ‫‪ -‬دم درة ا' !و‬

‫و' ‪ 0 #‬إ'& ا' ط ع ا'‪ 7‬م‬ ‫‪ -‬ا‪ : M‬دة ن !‪ :‬ءات و رات ا' ط ع ا' ص و‬

‫‪1‬‬
‫ر ‪ 2018‬ا'وط‪%#‬‬ ‫‪ #‬ر ن وف ل ‪#7‬ون واء ا‪ 5‬ر ' را! ن ا' ط ن ا'‪ 7‬م وا' ص ‪11‬‬
‫ل‬ ‫إدارة ا‪5‬‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر –‬ ‫–ا' را! ن ا' ط ع ا'‪ 7‬م وا' ص ط ب ‪ #‬وي ' ‪0#‬وض ' د ا'‪ 7‬و‬ ‫ن – !‪#‬زة ‪ 7‬ش‬ ‫‪# 2‬‬
‫وا'درا ت ا‪ 6 5‬د ‪ 2019‬ص‪390‬‬
‫‪19‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫'دى ا' ط ع ا'‪ 7‬م‬ ‫دود ا' وارد ا' ' وا' ر وا' !‪#‬و'و‬ ‫‪-‬‬

‫طو ك‬ ‫رة و !‪:‬ل ‪:# %$‬س ا'و ت ‪ 0‬م ا'‬ ‫و‬ ‫ن ا ‪ 6‬د ا' وق أن !ون ‪#‬‬ ‫‪! 5 -‬ن ' دو'‬
‫وا'‪7‬دل وا‪ 2‬ن‬ ‫وا'‪6‬‬ ‫ن ط ت ا' ر‬ ‫ا' ‪ 7:#‬ا'‪7‬‬ ‫و‬ ‫‪ ! 0#‬ط‬ ‫ا' ر‬

‫& ا'دو' ا' ‪ %‬ن ‪7‬ض ا' را‪$‬ق‬ ‫‪:‬رض‬ ‫ر و ر د ا'‪ :#‬ت ا'‪ 7‬و‬ ‫& ا'‪ %$ #8 7‬ا'‬ ‫د‬ ‫‪ -‬ا‪M‬‬
‫‪5‬‬ ‫ن د‬ ‫رھ وھذا ‪6‬د‬ ‫و !ن ا' واص ن‬ ‫إ را‬ ‫‪ 6‬إذا 'م !ن ذات أھ‬ ‫ا'‪ 7‬و‬
‫‪1‬‬
‫أ م زا د و ‪ %‬ا‪$2‬راد‬

‫ن ‪8‬ل ذب ا‪ G 5‬رات ن ا' ط ع ا' ص‬ ‫ن ا' !و‬ ‫ن ا' د ت ا' د‬ ‫‪-‬‬

‫‪،‬ا' ‪ ، 6 6‬ا'‪G‬ورة ا' !‪#‬و'و‬ ‫وا‪ 6 5‬د ا' < رة ‪G‬ل ا'‪7‬و'‬ ‫‪ -‬ا' < رات ا'‬

‫(‬ ‫رة ا'‪' 7‬‬ ‫ا'‬ ‫‪ G? -‬ر ا'‪ 0‬ت ا' ' ا'دو' )ا' ‪#‬ك ‪#6 ،‬دوق ا'‪ #‬د ا'دو'‪# ، %‬ظ‬

‫‪ : A A‬أ‪+‬وع ا را‬

‫‪:%‬‬ ‫ود ا' را! ‪%$‬‬ ‫‪G‬ل أ‪#‬واع‬

‫‪#‬د ا'‪#‬ظر‬ ‫ن ا' ‪ 7‬د ' ور د أو د م ا' دا ت‬ ‫ود ا' را!‬ ‫‪ – 01‬ا' را! ت ا' ‪ 7‬د ‪#6 :‬ف‬
‫&‬ ‫‪:‬ظ ا'دو' ‪ %$‬ھذا ا'‪ #‬ط ‪6#7‬ر ا'ر‬ ‫وا' ‪ 0‬م ا' و' '!ل طرف‬ ‫'‪ 0‬زاو ا'‪ 86‬ت ا' ‪#‬و‬
‫& ا'‪ P :‬و ? ذ ھذا ا'‪#‬وع ن ا' را! أ ! ل‬ ‫ك ا' درة‬ ‫& ا' ر ك ا' ص !‬ ‫ل ا' ر‬ ‫ر ا‪2‬‬
‫ز‬ ‫‪ %‬وا‪5‬‬ ‫‪ ،‬ا' ‪ 9‬ا'! ‪ %‬أو ا' زا ‪ %‬ا‪ M‬را‬ ‫د دة ‪G‬ل ا' ? ر‪ ،‬ا‪M‬دارة ‪ ،‬ا' د‬

‫ن ا' ط ع ا'‪ 7‬م وا' ص ‪ # %$‬خ‬ ‫ود ا' را!‬ ‫‪G‬ل ‪ %$‬ا'‪ #‬ط ا'ذي ‪#6‬ف ‪%$‬‬ ‫‪ 02‬ا' را! ت ا' ‪ 7‬و‪: #‬‬
‫‪ 9‬ا‪2‬طراف ‪ %$‬ا ذ ا' رار‬ ‫ر!‬ ‫ن‬ ‫ث م‬ ‫@ ا' ط ع ا' ص‬ ‫ا ‪ 6‬دي رأس '‪ < %‬ب‬
‫‪2‬‬
‫ع و!ذا'ك ‪ %$‬و'‪ %‬ا' ‪ 0‬م وا'وا ت ا' و! 'د ‪0‬م و‪ 5‬و د إ راف ‪:#‬رد‬ ‫ن طر ق ا‪M‬‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫ور ا ر=‬ ‫ثا‪: +A‬ا‬ ‫ا‬

‫د ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬و ا‪2‬ھداف‬ ‫ا' ‪ %‬د‪7$‬ت ' زا ر ‪5‬‬ ‫وا' ر‬ ‫‪7 $‬د درا ‪ X' #‬ب ا'دا‬
‫ن‬ ‫‪ 0‬ھدا ا' ‪#‬ون ودا'ك ‪ %$‬إط ر‬ ‫ر !ز‬ ‫'@ و ا' ‪%‬‬ ‫ورا'ر‬ ‫ا' ر وة ‪ 8$ @#‬د ن ا' طرق '‬

‫‪ %$‬ا' زا ر ر ‪ 9‬ق ص ‪137‬‬ ‫& –ا ! ' ا' را! ن ا' ط ع ا'‪ 7‬م وا' ص ‪ %$‬ر ا' را‪$‬ق ا'‪ 7‬و‬ ‫‪ 1‬ر ن‬
‫‪2‬‬
‫ق ا' ‪ #‬ا' دا ‪ 2020‬ص‪67-65‬‬ ‫'د ش – دور ا' را! ن ا' ط ع ا'‪ 7‬م وا' ط ع ا' ص ‪%$‬‬ ‫'د ش –‬ ‫'‬
‫‪20‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫‪#‬ون‬ ‫د د إط ر ا' زا‪ #‬وإطراء ا'و‪ G‬ق ا' ر‪$‬‬ ‫د ‪%$‬‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر‪ ،‬وا' ‪%‬‬ ‫ون ا' ' ا'‪7‬‬
‫ا' '‬

‫ر ‪ 6‬وا‪ +‬ن ا‬ ‫ن ‪ 2‬ون‬ ‫ا ط ب ا‪-‬ول ‪:‬‬

‫ق أھداف‬ ‫رد دور ‪# G‬وي إ'& دور وظ ‪0 %:‬دف إ'&‬ ‫ف ا'ذ!ر ‪ $‬د طور دور ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م ن‬ ‫!‬
‫‪1‬‬
‫'ذ'ك ! ن‬ ‫‪ #‬دھ ا' !و‬ ‫ق أھداف ا ‪ 6‬د وا‬ ‫‪ 6‬م را ‪ Q‬ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م '‬ ‫‪ # 7‬و دة‬
‫دات إ‪ 5‬وھ‪ %‬ا' را ‪ Q‬ھذا ن‬ ‫وا‪ 9 0 $‬ا'و دة ا' د دة ' ‪ :#‬ذ ا‪5‬‬ ‫ا'‪ ! 0‬ا' د دة ' زا‪#‬‬ ‫'زا درا‬
‫ق ن ط ق ‪ 7‬ر ا'!‪ :‬ءة ا‪ 6 5‬د ‪،‬و ذ'ك ن ‪8‬ل‬ ‫ل ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م '‬ ‫رورة '‬ ‫‪ ، 0‬و‪G‬‬
‫‪%$‬‬ ‫ر ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫‪ #‬ت وذ'ك ' ‪ 0‬ل‬ ‫‪2 0‬و ر ص ا‪ 5‬راض و ‪ L#‬ا'‬ ‫ا'و‪ G‬ق ا' ر‪$‬‬ ‫درا‬
‫ظل ا' را ‪ Q‬ھذا ن ‪ 0‬ا رى‬

‫از ‪+‬‬ ‫رة ا را ? و د ل دو‬ ‫د د إط ر ا زا‪+‬‬ ‫ا ‪0‬رع ا‪-‬ول ‪:‬‬

‫ء @‬ ‫ث أن أھم‬ ‫ن ا' وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪#‬و‬ ‫ء'‬ ‫‪ !$‬ھو ‪ 7‬رف ‪N$‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬
‫ور ول ا‪2‬ھداف ا' د دة ' دو' وذ'ك ن‬ ‫و ا'‬ ‫ھو ‪0:‬وم ا' ر‪ Q #‬وا ‪! @' 7‬و دة د دة ' زا‪#‬‬
‫زا‪ #‬ت‬ ‫م و د‬ ‫ث‬ ‫دات ھ‪ %‬ا' ر‪، Q #‬‬ ‫& ان و دة ‪ :#‬ذ ا‪5‬‬ ‫‪8‬ل ا' دة ‪ 79‬ا' ‪6# %‬ت‬
‫ف‬ ‫ث‬ ‫ا' ‪#‬ون ا' ق ‪17/84‬‬ ‫ر وا‪ G 5‬ر ‪ %$‬إط ر و دة ا' زا‪ #‬وذ'ك ‪ ! ' $8‬ن‬ ‫ا'‬
‫واء‬ ‫& ا' زا‪#‬‬ ‫ا' ط ‪9‬‬ ‫‪76‬ب ن ‪0‬‬ ‫ر وھذا‬ ‫‪ %$‬زا‪ #‬ا'‬ ‫د م زا‪ #‬ا' ‪ 0‬ز ‪@#‬‬
‫‪3‬‬
‫! ن ‪ 7‬أو ر' ‪#‬‬

‫@ ‪ %$‬ا' ‪#‬ون وذ'ك ن ‪8‬ل‬ ‫ب ا' ‪ #6‬ف ا' ‪6#‬وص‬ ‫و ? ‪ %‬ھذا ا' و د ا' د د ' دو‪ #‬ا' زا‪#‬‬
‫ب‬ ‫ب ا' ‪ : #6‬ت ا=‬ ‫‪ 9‬أ ء زا‪ #‬ا'دو'‬ ‫&"‬ ‫ا' دة ‪ 28‬وا' ‪6# %‬ت‬

‫@‬ ‫‪ -‬ا'‪ #‬ط ‪! :‬ون ھذا ا' ‪ #6‬ف ن ا' ر‪ Q #‬و‬

‫‪0‬‬ ‫‪ -‬ا'ط ‪ 7‬ا‪ 6 5‬د ' ‪ :#‬ت ‪! :‬ون ھذا ا' ‪ #6‬ف ن أ واب ا'‪ :#‬ت و أ‬
‫ق ا‪2‬ھداف‬ ‫‪ -‬ا'وظ ف ا'! رى ' دو' ‪! :‬ون ھذا ا' ‪ #6‬ف ن ‪8‬ل ‪ 7‬ن ا' ط ت ا' ! ‪:‬‬
‫ب ا'وظ ‪:‬‬

‫‪6‬ر ‪ 2010‬ص ‪112‬‬
‫‪،‬‬ ‫ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وم ا'‬
‫‪1‬‬
‫طف و' د أ‪#‬دراوس ‪ ،‬ا‪ 6 5‬د ا' '‪ %‬ا'‪ 7‬م ‪ %$‬ظل ا' و‪5‬ت ا‪ 6 5‬د ا' ‪6 7‬رة د‪.‬ط دار ا'‪!:‬ر ا' ‪ %7‬ا‪#! 5‬در‬
‫‪2‬‬
‫طف و' د أ‪#‬دراوس ‪ ،‬ا‪ 6 5‬د ا' '‪ %‬ا'‪ 7‬م ‪ %$‬ظل ا' و‪5‬ت ا‪ 6 5‬د ا' ‪6 7‬رة ا' ر ‪ @ :# 9‬ص ‪113‬‬
‫ن ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' روع ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' د د ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ‪،‬‬ ‫‪ : 3‬ح ‪ $‬ط ‪ ،‬ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬
‫! ا'‪ 7‬وم ا‪ 6 5‬د وا' ر و وم ا' ر ‪ 7 ،‬رت‪ 2016‬ا'‪7‬دد ‪ 04‬ص ‪18‬‬
‫‪21‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫دات‬ ‫& و @ ا‪5‬‬ ‫و ‪ :#‬ذھ ‪ 7 :‬د ھذا ا' ‪ #6‬ف‬ ‫‪ N‬داد ا' زا‪#‬‬ ‫ا' ! ‪:‬‬ ‫‪ -‬ا'‪ 0‬ت ا‪M‬دار‬
‫ت ا'‪ 7‬و‬ ‫& ا'وزارات وا' ؤ‬ ‫ا' '‬
‫‪1‬‬
‫دد ا'‪6 #7‬ر ا' !و‪ %$ #‬ا' ‪ : #6‬ت ا' ذ!ورة أ ‪8‬ه ن طر ق ‪#‬ظ م"‬

‫‪ 0‬ا'& ‪ 0‬م‬ ‫ث‬ ‫‪ L‬و ن ا'‪ #‬ط ت‬ ‫‪ L‬ھذا ا' ‪ #6‬ف و‬ ‫ب ا‪ +‬ط ‪:‬‬ ‫‪+‬ف‬ ‫أو& ‪ :‬ا‬
‫ن ا' را ‪: Q‬رع دورھ ا'& را ‪Q‬‬ ‫و‬ ‫‪ 9‬ا' ‪$‬ظ‬ ‫ث‬ ‫‪$‬ظ‬ ‫‪%$‬‬ ‫د !ل ‪0‬‬ ‫و‬ ‫وا‬
‫ب ھذا‬ ‫ق ا‪2‬ھداف ا' ر وة ن ھ @ ا' ‪ 0‬م و‬ ‫ل‬ ‫وذ'ك ‪%$‬‬ ‫ت ‪$‬ر‬ ‫ت و‬ ‫‪G‬م‬ ‫‪$‬ر‬
‫م ' درج إ'& ‪:‬‬ ‫ا' ‪ #6‬ف ‪N$‬ن ا' زا‪#‬‬
‫‪2‬‬
‫ت ‪$‬ر‬ ‫ت‬ ‫را ‪$ Q‬ر‬ ‫را ‪Q‬‬ ‫ا' ‪$‬ظ ت‬

‫ؤو'‬ ‫ت‬ ‫را ‪ Q‬و ‪9‬‬ ‫وع ا' را ‪Q‬‬ ‫& " !ل‬ ‫ث ‪ #‬د ا' دة ‪ 23‬ا'‪ :‬رة ‪# 04‬ص‬
‫و أ‪ #‬ط ‪ :# %$‬ذ‬ ‫‪ 0‬إ'& را ‪$ Q‬ر‬ ‫‪ .‬و ھم ھذه ا' را ‪ Q‬و‬ ‫و‬ ‫ؤول ؤ‬ ‫وز ر أو‬
‫‪3‬‬
‫ددة"‬ ‫و‬

‫‪1‬‬
‫ر ‪ 2018‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا' دة ‪ 28‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ؤرخ ‪02 %$‬‬
‫‪ : 2‬ح ‪ $‬ط ‪ ،‬ر ‪ 9‬ق ص ‪18‬‬
‫‪3‬‬
‫ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا' دة ‪ 23‬ا'‪ :‬رة ‪04‬‬
‫‪22‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ھم ‪ %$‬إ‪ #‬ز ‪0‬‬ ‫ــن ا'ــ ــر‪#‬ــ ‪ Q‬ــ ـ ـوع ا‪ 5‬ـ ـ ـ دات ا' 'ـ ـ ا'ـ ‪%‬‬ ‫ث " ــ‬
‫ن‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫‪ ،‬و ددة‬ ‫و‬ ‫أو دة ‪' L' 6‬ـوزارة وا دة أو دة وزارات أو ؤ‬ ‫' ‪6‬‬
‫‪1‬‬
‫"‬ ‫وا' ‪#‬‬ ‫ا‪2‬ھداف ا'وا‬

‫‪ 0‬ود‬ ‫‪ # :‬د أن ھذا ا' ‪ #6‬ف !ون ن أ واب ا'‪ :#‬ت و أ‬ ‫‪0+‬‬ ‫د‬ ‫ا&‬ ‫ب اط‬ ‫‪: +A‬‬
‫‪ 7‬أ واب‬ ‫ن‬ ‫ب ط ‪ 0 7‬ا‪ 6 5‬د‬ ‫‪:#6‬‬ ‫‪#‬ت ا' دة ‪ 29‬ن ذات ا' ‪#‬ون أن أ ء ا' زا‪#‬‬

‫ر ا' ‪ :# -3 L' 6‬ت ا‪ G 5‬ر ‪ :# -4‬ت ا' و ل ‪ -5‬أ ء ا'د ن‬ ‫د ن ‪ :# -2‬ت‬ ‫‪ :# -1‬ت ا'‬
‫‪2‬‬
‫ت ' ‪ :# -7‬ت ‪ I‬ر و ‪7‬‬ ‫ا'‪ 7‬و ‪-6 %‬‬

‫& أ ع ھذا ا' ‪ #6‬ف ا'‪ :‬رة ‪ 02‬ن ا' دة ‪ 23‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي " ــ ‪6‬ص‬ ‫ث أ!دت‬
‫ب ا' ‪ 6‬ص ‪$‬‬ ‫ب ا'ــ ــر‪#‬ــ ‪ Q‬طــ ــ ـ ' دة ‪ 75‬ن ھذا ا' ‪#‬ون أو‬ ‫ا‪ 5‬ــ ــ ــ دات ا' 'ــ ــ‬
‫ب ا'‪ #‬ط‪ ،‬و ‪#‬د‬ ‫دات‬ ‫‪ I‬ر ا' ‪ . 66‬و م ــ ــد م ھــذه ا‪5‬‬ ‫‪ 5‬ـ ـــ دات ا' 'ـــ‬ ‫‪7‬ق‬
‫‪3‬‬
‫‪ ! 2‬م ا' دة ‪ 29‬ن ھذا ا' ‪#‬ون"‬ ‫بط ‪،07‬ط‬ ‫ن ا'‪ :#‬ت‬ ‫ء‪! %$ ،‬ل أ واب‬ ‫ا‪5‬‬

‫' ‪ :#‬ت‬ ‫ء دم ا'‬ ‫‪! %$‬ل أ‬ ‫ا' ‪ 6‬ص ا‪ 2‬وال ا'‪ 7‬و‬ ‫‪7‬ر‪ $‬طر‬ ‫‪ L‬ھذا ا' ‪ 6‬ص أ‬
‫ر‬ ‫ل وا'‬ ‫رن‬ ‫‪0‬ل '‬ ‫‪ 7‬ا'‪:#‬‬ ‫‪L‬‬ ‫ت ' دو' ‪،‬‬ ‫ب ا'ط ‪! %$ 7‬ل‬
‫ر و‪ :#‬ت‬ ‫'‪ :#‬ت ا'‬ ‫ھذا ا' ‪ #6‬ف !ون و دا و ! ‪#' 8‬‬ ‫‪ ،‬وأ‬ ‫ب أ‪#‬واع ا'‪:#‬‬ ‫ع‬ ‫ا‪2‬و‬
‫‪ ،‬ا' ‪ 7‬م ‪...‬ا'‪( P‬‬ ‫‪ ،‬ا'طر ت ‪ ،‬ا'‪6‬‬ ‫& !ل ن ) ا‪ < 2‬ل ا'‪ 7‬و‬ ‫ا'ر‬ ‫‪0‬ل‬ ‫ا' ‪ 0‬ز‬

‫‪! :‬ون ھذا ا' ‪ #6‬ف ن ‪8‬ل ا' ‪ 7‬ن ا' ط ت ا'! رى ا' ! ‪:‬‬ ‫ب ا وظ =ف ا رى دو‬ ‫‪: A A‬‬
‫‪4‬‬
‫ب ا'وظ ‪:‬‬ ‫ق ا‪2‬ھداف‬

‫ث ن ‪8‬ل ا'‪ :‬رة ‪ 04‬ا' دة ‪28‬‬ ‫و ‪ 0+‬ذھ ‪:‬‬ ‫‪"I‬داد ا زا‪+‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ا‬ ‫ب ا = ت ا‪5‬دار‬ ‫‪:‬‬ ‫را‬
‫ت ا'‪ 7‬و‬ ‫& ا'وزارات وا' ؤ‬ ‫دات ا' '‬ ‫& وز ‪ 9‬ا‪5‬‬ ‫‪ #‬د أن ھذا ا' ‪ #6‬ف ‪ 7‬د‬

‫ب ا'وزارات وا‪M‬دارات ا'‪7‬‬ ‫د زا‪ #‬ا' ر‪ Q #‬ط ب ‪ 6 :‬ل أ!‪G‬ر ن ا' ‪ #6‬ف ا' '‪%‬‬ ‫‪ @#2‬ا‬
‫!ون ھذا‬ ‫!‬ ‫ر و ‪ :#‬ذ ا' زا‪#‬‬ ‫ر ‪%#7‬‬ ‫!ل‬ ‫ؤو'‬ ‫ن‬ ‫ا' ط و‬ ‫& ‪7‬ط‪ %‬ا'‪#‬‬ ‫وذ'ك‬

‫‪1‬‬
‫وا‪ #‬ن ا' ' ا' دة ‪ 23‬ا'‪ :‬رة ‪05‬‬ ‫ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪7‬‬
‫‪2‬‬
‫'ر وع ' دة ‪# ' 29‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪3‬ا'‪ :‬رة ‪ 02‬ن ا' دة ‪ 23‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪4‬‬
‫‪ 7‬ا' زا ر‪ 2019/2018 1‬ص ‪281‬‬ ‫ا' وق‬ ‫‪ #‬ن ‪ #‬ل ‪ ،‬ا' ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ‪ ،‬اطرو '‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا'د! ورا ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬م ‪! ،‬‬
‫‪23‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫د د ھ ! و رارات ا'دو' ‪ $‬د د ا'‪ #‬ط‬ ‫ث م ھ! @‬ ‫‪ 8‬ن ا' ‪ : #6‬ت ا‪ 2‬رى ‪،‬‬ ‫ا' ‪ #6‬ف‬
‫أو د ر‬ ‫ؤول ‪ 7‬ن واء أ ‪#‬‬ ‫‪...‬ا'‪ # ( P‬دد '@‬ ‫ا' ‪ 7‬ن واء ) ر‪ ، Q #‬ر‪$ Q #‬ر ‪، %‬‬
‫‪1‬‬
‫ق ا'‪ Q #‬وا‪2‬ھداف ا' ر وة‬ ‫‪..‬ا'‪' P‬‬ ‫أو د ر ‪$‬ر‬

‫‪0: %$‬وم ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬أ‪0#‬‬ ‫ا'‪ 7‬و‬ ‫ث ‪ #‬د ا'‪ :‬رة ‪ 06‬ن ا' دة ‪ 23‬ر‪$‬ت ا' ؤ‬
‫‪0‬‬ ‫ر و!ل ا'‪ 0‬ت ا‪ 2‬رى ذات ‪:#‬س ا'ط ‪ 7‬ا' ‪6#‬وص‬ ‫وا‪5‬‬ ‫ا'ر‬ ‫ا'‪ 0‬ت ا' ر' ‪ #‬وا'‬
‫‪ %$‬ا'د ور‬

‫دئ ‪#‬ون ا' '‬ ‫ت ' ط ق ‪:#‬س‬ ‫أ ا' دة ‪ $ 25‬د أ'ز ت ھذه ا' ؤ‬

‫ث ‪ #‬د ان ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬ ‫‪:‬‬ ‫و ت " ! ا وا‪ +‬ن ا‬ ‫‪ :‬د ل ا دول ا ز ‪+‬‬ ‫*‬
‫&‬ ‫روع ‪#‬ون ا' '‬ ‫ط ا' و د ا'‪ M % 0#‬داع‬ ‫ث‬ ‫ء ‪7‬د ‪8‬ت د دة ن‬ ‫ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫ن طرف ا' ط ا' ‪ :#‬ذ ‪ %$‬ا ل أ ‪ 6‬ه ‪07‬ا! و ر ‪7‬د ! ن ‪ %$‬ا'‪#‬ص ا' د م‬ ‫وى ا' ط ا' ر ‪7‬‬
‫‪!? ' $‬د ن ا ! ‪ 0‬ا' ‪#‬و‪#‬‬ ‫أ ‪8‬إ‬ ‫‪ $‬وذ'ك ' ‪ L#‬ا' !و‬ ‫ر ‪ !،‬دة إ‬ ‫إي ‪ 17/84‬ودع ‪30 %$‬‬
‫‪2‬‬
‫ا' د دة أو ا' ‪7‬د'‬

‫روع ‪#‬ون ا' ' ' ‪#‬‬ ‫ودع‬ ‫‪#‬ون ا' '‬ ‫‪ $‬د ‪6#‬ت ا' دة ‪ 71‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق‬
‫'دى ـــــ!ــــ ب ا' ــــ س ا' ‪7‬ــــ ‪ %‬ا'ــــوطــــ‪ %$ %#‬ــــ ر ــــ‪ ٧ P‬أ! و ر‪ &6 ?! ،‬د‪ ،‬ن ا' ‪ #‬ا' ‪%‬‬
‫م واد ــــ‪#‬ــــ ول‪ 6 %$ ،‬ـــ<ــ ‪6‬ر ـــ ـــ ‪ ،‬ا‪ 2‬ـــ!ـــ م ا' ‪#‬و‪#‬‬ ‫‪.‬و‬ ‫ا' ‪#7‬‬ ‫ق ا' ‪ #‬ا' '‬
‫‪3‬‬
‫ا' د دة أو ا' ‪7‬د'‬

‫ا ‪0‬رع ا ‪ : + A‬إ‪A‬راء ا و‪= A‬ق و ر* ص ا& راض و ‪ F+‬ا ‪ + 2‬ت‬

‫& ‪9‬‬ ‫ت ا'دو' ‪ %$‬إط ر ‪#‬و‪%#‬‬ ‫‪ #$‬د أن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' و ‪9‬‬
‫ر ‪ 9‬وا‪ #‬ن‬ ‫‪ $ :‬و ر دة ‪6 %$‬رف ا' ل ا'‪ 7‬م و‪ %$‬ظل ذ'ك ‪ $‬د أ'زم ‪N‬ر‪ $‬ق‬ ‫ر وارد ا'دو'‬
‫ء ‪ %$‬ا' دة ‪ 75‬ن ا' ‪#‬ون ا' ذ!ور ا ‪8‬ه ر‪$‬ق ‪#‬ون ا' '‬ ‫ا' ' ' ‪ #‬و‪ G‬ق ' ‪ 0‬ل ذ'ك وذ'ك‬
‫?‪%‬‬ ‫' ‪#‬‬

‫‪1‬‬
‫ق ص ‪19‬‬ ‫ن ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬وا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ر ‪9‬‬ ‫‪ :‬ح ‪ $‬ط ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬
‫ص‪14‬‬ ‫‪ ' 2‬ا'درا ا'‬
‫‪3‬‬
‫ا' دة ‪ 71‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪24‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫& ا' ‪6‬وص‬ ‫و ط و رز‬ ‫& دى‬ ‫وا' '‬ ‫وا‪5‬‬ ‫وا‪ $2‬ق ا‪ 6 5‬د‬ ‫ر ر ن ا'و ‪7‬‬
‫ن ‪#6 0 $‬ف‬ ‫أ'ز ت ا' دة ‪ 'N‬ق ‪ 8‬ق ‪ :‬ر‬ ‫‪! ،‬‬ ‫وا' د ر‬ ‫وا' '‬ ‫ا' واز‪ #‬ت ا‪ 6 5‬د‬
‫ن ا' وارد ا‪ 2‬رى و داول‬ ‫د رات ا' وا‪6‬ل ا'‪#‬‬ ‫دا ر د دة و ‪:6‬‬ ‫ا' را ب ا' ‪7‬‬
‫‪ O‬ا‪ M‬رادات‬ ‫رز‬ ‫ت ا' ‪ ' 6‬ز ‪#‬‬ ‫'‬ ‫ر ص ا‪ '5‬زام و‬ ‫دات ا' ‪7‬‬ ‫ق ا‪5‬‬ ‫ا‪5‬‬
‫و دد إ داده ن طر ق‬ ‫‪ 6‬ص ا' ص و دول رر ا' < رات ا' ‪#‬و‬ ‫ت‬ ‫وا'‪ :#‬ت ا' و ‪' 7‬‬
‫ا' ‪#‬وي‬ ‫وى ‪#‬ون ا' '‬ ‫ء ‪ $ %$‬ر ‪ 0‬ا'‪ G' G‬وا'ذي ن‬ ‫ورد ‪ %$‬ھذه ا' دة‬ ‫‪#‬ظ م‪، 1‬وا رز‬
‫م‬ ‫ا' !ون ن ‪8G‬ث أ‬

‫روع زا‪ #‬ا'دو'‬ ‫م ا‪-‬ول ‪:‬‬ ‫أو& ‪ :‬ا‬

‫‪G‬ل‬ ‫‪7‬ط‪ %‬ا' ‪ 7‬و ت‬ ‫ث‬ ‫ب ا' را ‪Q‬‬ ‫ب ا'وزارات و‬ ‫' زا‪#‬‬ ‫‪7‬ط‪# %‬ظرة‬
‫ن‬ ‫&‬ ‫د‬ ‫وي ا'‬ ‫ل ا' ‪ 8‬م وا' ر ‪ ' 9‬زا‪ #‬ت ا' ‪#‬و و‬ ‫) داول‪ :6،‬ت( '‬

‫ن د م ‪ :#‬ت‬ ‫وا'ذي ‪ #‬م دوره إ'& ‪$‬ر ن ‪2 $‬ول‬ ‫م ا‪-‬ول ‪#7 :‬ون ــ ط ا'‪ :#‬ت ا' !و‬ ‫ا‬
‫ر ‪%$ 9‬‬ ‫‪G‬ل ھ @ ا'‬ ‫ر ‪ 9‬ا'! رى ' دو'‬ ‫دم ا‪ < 2‬ل '‬ ‫'‬ ‫ب ا'د‪ ،9$‬أ ا'‪6 %# G‬ف‬ ‫ا' زا‪#‬‬

‫ر ‪ ! 9‬رى د دة‬ ‫‪-‬‬

‫ر‬ ‫ر ‪ ! 9‬رى‬ ‫‪-‬‬
‫‪ 6‬ص ا' ص‬ ‫ت‬ ‫و'‬ ‫ر ‪ 9‬د دة‬ ‫‪-‬‬
‫‪ 6‬ص ا' ص‬ ‫ت‬ ‫ر ‪ 9‬ا' ر ا' و'‬ ‫‪ -‬ا'‬

‫'‬ ‫'‪ O‬ا‪M‬‬ ‫ب ا' ‪$‬ظ ت و دم ھذا ا' م ‪ 6:‬ل '‬ ‫' ‪ :#‬ت‬ ‫م ا ‪#7 : + A‬وان ا' زا‪ #‬ا'ر‬ ‫ا‬
‫‪7‬دد‬ ‫م ‪$‬ر‬ ‫& أ‬ ‫وي ھذا ا' م‬ ‫ب ا' ‪$‬ظ ت ‪،‬‬ ‫‪ %$‬ا' زء ا‪2‬ول‬ ‫ا' د‬ ‫ا'ر‬ ‫' زا‪#‬‬
‫‪2‬‬
‫ا' ‪$‬ظ ت ‪ %$‬ا' !و‬

‫رة ن ر ر ن أو'و ت وا' ط ط ‪7‬ده‬ ‫ر ر ول ا‪5‬و'و ت وا' ط ط ‪:‬وھو‬ ‫ما‪: +A‬‬ ‫‪: +A‬ا‬
‫ب ا‪M‬دارة ا' ر!ز‬ ‫‪:‬ظ ا' را ‪ Q‬ا' وز‬ ‫!ف‬ ‫و‬ ‫ؤول ؤ‬ ‫!ل ن ا'وز ر و!ل‬
‫!ف‬ ‫‪#‬د‬ ‫وا'‪ 0‬ت ا‪M‬‬ ‫ت ا'و‪6‬‬ ‫ب ا'‪ 0‬ت ا'‪ 7‬و‬ ‫ر!زة و!ذا‬ ‫ب ا' ‪ L' 6‬ا'< ر‬ ‫و‬
‫ب‬ ‫ا' وز ‪9‬‬ ‫ن !ل ر‪ Q #‬ن ھ @ ا' را ‪5 Q‬‬ ‫ھ @ ا'‪ 0‬ت ‪ :#‬ذ !ل ر‪ Q #‬أو زء ‪، @#‬و‬

‫ا' د ا' دة ‪ 75‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫‪ 1‬ا'‪ :‬رة ا‪5‬و'& ا'‪ # G‬ا'را ‪ 7‬ا'‬
‫‪2‬‬
‫ق ‪،‬ص ‪338‬‬ ‫ن ا' ‪#‬ون ا‪ 17/84 % 5‬و روع ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د ' وا‪ #‬ن ا' ' ‪ ،‬ر ‪9‬‬ ‫أ‪ : .‬ح ‪ $‬ط ‪،‬ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬
‫‪25‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫ر ‪ 9‬ا'! رى‪ 1‬وھو‬ ‫ا'‬ ‫‪ 9 0‬ا‪ M‬رة '‬ ‫ا‪ 2‬واب ' ‪ :#‬ت و ا‪2‬ھداف ا' ددة وا'‪ Q #‬ا' ‪ #‬ظرة و!ذا‬
‫@ وھذا‬ ‫دات ‪ $‬ط دون ا' ‪6‬و ت‬ ‫& ا‪5‬‬ ‫را ‪0‬م‬ ‫‪ L‬ا‬ ‫دة ' و‬ ‫دم أ م ا' ر' ن ' د‪ '5‬وا'‬
‫م‬ ‫& أر ‪ 7‬أ‬ ‫م‬ ‫وي ھذا ا'‬ ‫'‪ :‬رة ‪7‬ددة ا' ‪#‬وات )‪# 03‬وات ( و‬

‫& ا رام ر‪Q #‬‬ ‫ا'وزارة وا' ?! د '‪ 8‬ن ا'‪ 7‬م‬ ‫ن ا'وز ر ‪ L6:‬ن ‪0‬‬ ‫‪ -‬ا' م ا‪2‬ول ‪ :‬ر '‬
‫ا' !و‬
‫‪$‬ظ ا'وزارة‬ ‫ن‬ ‫‪ -‬ا' م ا'‪ : %# G‬دم ‪ 7‬و ت ' و‪ I‬ر '‬
‫ب دد ا' را ‪%$ Q‬‬ ‫م ‪$‬ر‬ ‫& أ‬ ‫وي‬ ‫ط ط ‪#‬وي ‪6:‬ل ' را ‪Q‬‬ ‫‪ -‬ا' م ا'‪' G‬ث ‪:‬‬
‫ا'وزارة‬
‫‪2‬‬
‫م‬ ‫‪0 6‬ذا ا'‬ ‫ل ‪7‬و ت‬ ‫‪ -‬ا' م ا'را ‪: 9‬‬

‫م وھ‪: %' ' ! %‬‬ ‫& ‪ G8G‬أ‬ ‫وي‬ ‫‪ ' %‬زا‪ #‬ا'دو' و‬ ‫م ا ‪ A‬ث ‪ :‬ا' وز ‪ 9‬ا‪M‬‬ ‫‪: A A‬ا‬

‫ب ا'و‪ 5‬ت‬ ‫'‬ ‫‪ ' %‬زا‪ #‬إي ا'‪ :#‬ت ا‪M‬‬ ‫‪ -‬ا' م ا‪2‬ول ‪ :‬دم ا' وز ‪ 9‬ا‪M‬‬
‫ب ا'و‪ 5‬ت‬ ‫‪$ ' %‬ظ ت إي وز ‪ :# 9‬ت ا' ‪$‬ظ ت‬ ‫‪ -‬ا' م ا'‪ : %# G‬دم ا' وز ‪ 9‬ا‪M‬‬
‫ب ا' ‪$‬ظ‬ ‫ب ا'و‪ 5‬ت أي وز ‪ :# 9‬ت ا'و‪ 5‬ت‬ ‫ا'‪ :#‬ت‬ ‫زا‪#‬‬ ‫‪ -‬ا' م ا'‪' G‬ث ‪ :‬دم‬
‫‪3‬‬
‫وا' ر‪Q #‬‬

‫' دو' وا'د‪ $‬ع ا'وط‪%#‬‬ ‫‪$‬ظ وا' ‪ L' 6‬ا'ر‬ ‫'‬ ‫أ رت ا' دة إ'& أن د م ا' ‪ 7‬و ت ا' ر ط‬ ‫!‬
‫‪4‬‬
‫‪0‬‬ ‫!ون ‪! %$‬ل ‪ 8‬م و !ون ‪ #‬رھ ‪ 9‬را ة‬

‫ن‬ ‫' ‪#‬ون ا' ' ' ‪ #‬و إي و‪G‬‬ ‫ر ر ‪ :‬ري ' ‪7‬د ‪8‬ت ا' در‬ ‫‪%‬‬ ‫ر‪$‬ق ‪#‬ون ا' ' ا' ‪6‬‬ ‫!‬
‫رور و ‪ :‬دة‬ ‫دم ‪7‬و ت‬ ‫?‪0#‬‬

‫‪ : + A‬ر* ص ا& راض و ‪ F+‬ا ‪ + 2‬ت‬

‫‪ #‬ت‪ ،‬و ذ'ك ‪ 9‬را ة ا' واز‪ #‬ت ا' زا‪ #‬و ا' ' و‬ ‫و ر ص ‪#‬ون ا' ' ' دو' ا‪ 5‬راض و ‪ L#‬ا'‬
‫ا‪ 6 5‬د و !ذا ا'د ن ا'‪ 7‬و ‪ %‬ا' ري‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫ا'‪ :‬رة ‪ 03‬ن ا' دة ‪ 75‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪2‬‬
‫أ‪ : .‬ح ‪ $‬ط ‪ ،‬ر ‪، @ :# 9‬ص‪339‬‬
‫‪ 3‬أ‪ : .‬ح ‪ $‬ط ‪ ،‬ر ‪، @ :# 9‬ص‪339‬‬
‫‪4‬‬
‫ا'‪ :‬رة ‪ 07‬ا' دة ‪ 75‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪26‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫وذ'ك ‪6#‬ت @ ا' دة ‪ 21‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' " ر ص ‪#‬ون ا' '‬
‫‪ 5‬راض و ــ‪#‬ــ‪ L‬ا' ــ ‪#‬ــ ت‪ ،‬وذ'ك ــ‪ 9‬ــرا ــ ة ا'ــ ــواز‪#‬ــ ت ا' ــزا‪#‬ــ ـ وا' '‬ ‫' دو'‬
‫وا‪ 6 5‬د و!ذا ا'د ن ا'‪ 7‬و ‪ %‬ا' ري"‬

‫‪:%‬‬ ‫ث أدر ت ‪ %$‬ا' زء ا'‪ %# G‬ن ‪#‬ون ا' '‬ ‫& ذ'ك‬ ‫! أ!دت ا' دة ‪ $ %$ 73‬ر ‪03 0‬‬

‫‪ #‬ت ' دو' و د د ‪#‬ظ ‪0‬‬ ‫‪L#‬‬ ‫‪ -‬ر ‪6‬‬

‫‪ -‬ر ‪ 6‬ا' !‪:‬ل د ون ا'< ر و د د ‪#‬ظ ‪0‬‬

‫ل ‪ 6‬ا&" دات ا‬ ‫ت ا دو وا‬ ‫ا ط ب ا ‪+ : + A‬ظ م‬

‫دث ا' ‪#‬ون‬ ‫و أداة ‪' $ :‬ذ'ك ‪ $‬د ا‬ ‫‪6 0‬د‬ ‫‪7‬ل ا'دو'‬ ‫ور ھذا ا' ‪#‬ون أن‬ ‫‪ $‬ن ن أھم‬
‫‪ %$‬ظل ا' ‪#‬ون ا' '‪%‬‬ ‫ا' ط‬ ‫أو ا' زا‪#‬‬ ‫ا'‪ 7‬و‬ ‫‪ $‬ن '‬ ‫ن إ‬ ‫ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬
‫ء ‪0‬‬ ‫‪ $‬إ'& ذ!ر ا'طرق ا' ‪%‬‬ ‫ن ‪ %$‬ھذا ا' ط ب وذ'ك ‪V‬‬ ‫‪ 17/84‬و ‪' % ?#‬ذ!ر ھ ن ا'‬
‫دات ا' ' ود'ك ' ‪ 0‬ل‬ ‫ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ' ‪ 7‬ل ‪ 9‬ر! و ‪7‬د ل ا‪5‬‬
‫دات ن ل ا' ! ‪ :‬ن ‪ @ 0‬ا' را ‪Q‬‬ ‫ط ق ا' را ‪ Q‬ا' ‪ %‬أ‪ 6‬ت و دة ا' د دة '‪ @ 0‬ا‪5‬‬

‫ا‬ ‫را‬ ‫ن‬ ‫ت ا دو‬ ‫ا ‪0‬رع ا‪-‬ول ‪+ :‬ظ م‬

‫ت ا'دو'‬ ‫‪ %:$‬ظل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ‪ $‬ط ‪6#‬ت ا' دة‪7 & 65‬ل‬
‫‪6‬‬ ‫‪ #‬ظ و ‪ 6‬د و ‪!7‬س و ‪ 0 7‬ا' ' و ! ‪:6 0‬‬

‫! ‪ 0‬وو ‪ 0 7‬ا' '‬ ‫&‬ ‫‪ : M‬ء ا' ‪$ :‬‬ ‫وأ‬ ‫و‪ 6‬د‬ ‫‪# 0‬ظ‬ ‫‪ #$‬د أن ا'دو' و' ‪7‬ل‬
‫'!'ف‬ ‫ا' ‪ 6‬ا'‬ ‫وا'‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫وھ ا'‬ ‫‪ $‬ن ن ا'‬ ‫‪ $‬د أدر ت ا' دة ‪#‬و ن ا‬
‫ا' زا‪ % #‬او ا'‪ 7‬و‬ ‫' وھ‪ %‬ا'‬ ‫ا' ‪ 7‬دة‬ ‫‪ $‬إ'& ا'‬ ‫‪ ،‬وذ'ك ‪M‬‬ ‫ا' د ت ا' د‬
‫و ب ا' ‪#‬ون ‪21/90‬‬ ‫ا'‪#6‬دوق وا' ‪#‬ظ‬ ‫‪ %$‬ظل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬ ‫& أ‬ ‫و‬
‫‪ 0 6‬وا'‪ :#‬ت‬ ‫ب و ن ا‪ M‬رادات ا' ‪ %‬م‬ ‫&ا‬ ‫وا' ‪ %‬ر !ز أ‬ ‫ا'‪ 7‬و‬ ‫ا' ‪ 7‬ق '‬
‫‪8‬ل ‪:#‬س ا' ‪ #‬ا' '‬ ‫ا' ‪ %‬م ‪6‬ر‪0$‬‬

‫‪،‬‬ ‫ن ‪ 9‬ا' و @ ا' د د ' وا‪ #‬ن ا' ' إي )‪#‬ظ م ا' را ‪ ، Q‬ا' و!‬ ‫‪ $‬ن ‪#‬‬ ‫ث ‪ #‬د أن ا'‪#‬و ن ا‪M‬‬
‫ا‪2‬داء (‬ ‫ق ا'‪ Q #‬و را‬

‫‪27‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫! ت وا' ‪ %‬ر !ز‬ ‫ا'‬ ‫أو‬ ‫ا' وق ا' ‪G‬‬ ‫& !ذ'ك‬ ‫‪-:‬‬ ‫وا‬ ‫ا‬ ‫أو&‪ :‬ا‬
‫أو ا' وا' ' ‪#‬‬ ‫‪ %$ 0 6‬ا' ‪ #‬ا'‬ ‫د دھ أو‬ ‫' ‪ #‬ا' ' ا' ‪ %‬م‬ ‫ء و وارد '‪#‬‬ ‫&رطأ‬
‫! ‪0‬‬ ‫و‪ 6‬د و ‪!7‬س ‪6‬ورة ‪$ :‬‬ ‫‪#‬ظ‬ ‫ت ا'دو'‬ ‫‪7 %‬ل‬ ‫ث !ون ھد‪ 0$‬ا‪2‬‬ ‫ا' ‪# 7‬‬
‫وو ‪ 0 7‬ا' '‬

‫& أ س ا‪62‬ول وا' ‪6‬وم وا'‪:‬رق‬ ‫ث وم‬ ‫ل ا' ر‬ ‫!‪G‬رة ‪ %$‬ا‪2‬‬ ‫‪ #‬د ھذا ا'‪#‬وع ن ا'‬
‫ن ط ق‬ ‫رة وذ'ك 'ر وع ' دة ‪ 33‬ن ا' ر وم ا' ‪ :#‬ذي ‪ 156/08‬ا'‬ ‫‪7 ' 0#‬ر‪ $‬ا'ر ‪ L‬ن ا'‬
‫‪ %‬ا' '‪ " %‬دد‬ ‫ن ا'‪#‬ظ م ا'‬ ‫أ ! م ا' ‪#‬ون ر م ‪ 11/07‬ا' ؤرخ ‪# 25 %$‬و‪ $‬ر ‪ 2007‬وا'‬
‫‪6 #‬ر ا‪62‬ول و ‪6 #‬ر ا' ‪6‬وم "‬ ‫‪6:#‬‬ ‫‪:6‬‬ ‫ا' زا‪#‬‬

‫‪ # 9‬ط ا' واص أد ت ھذا ا'‪#‬وع ن‬ ‫@ ‪ #‬ط‪0‬‬ ‫و‪ %$‬ظل و @ ا'دو' ا' د د و‬ ‫ا ر‪#‬‬ ‫و!‬
‫‪ 7‬رف ‪ $‬ن و دات‬ ‫ھو‬ ‫'!ن ‪ 9‬ا‪ : 5‬ظ ط ‪ 7‬ھذه ا‪ 2‬رة‪!$ ،‬‬ ‫ت ا'‪ 7‬و‬ ‫& ا'‪7‬‬ ‫ا'‬
‫م و'‪ :‬دة‬ ‫‪6‬رف‬ ‫!‬ ‫!ل و دة‬ ‫د ذا ‪!' 0‬ن‬ ‫‪#7‬و‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ا' ط ع ا'‪ 7‬م ‪5‬‬
‫ن‬ ‫‪6‬‬ ‫زھ‬ ‫& إ‪ #‬ء ر! ت‬ ‫‪#‬د‬ ‫‪ %$‬ا' ط ع ا' ص وا' ‪%‬‬ ‫& !س ا'‬ ‫ا'دو'‬
‫ث ‪G‬ل‬ ‫ت‬ ‫‪ &#7‬أ ر وھو ‪ # 7‬ا' وق وا'وا‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ھ ن ‪ $ 1 0 $‬د أ طت '‬ ‫'! ‪ 0‬او ا'‬
‫‪2‬‬
‫! ت وا'و ‪ 7‬ا' ' ' دو'‬ ‫ا' وق ا‪62‬ول وا'وا ت ا' ‪6‬وم ‪،‬وذ'ك ' ‪!7‬س‬

‫‪ 0‬ن‬ ‫‪6‬ل‬ ‫ا' ‪ 7‬و ت ا'‬ ‫‪'7‬‬ ‫?‪# " : 0#‬‬ ‫ا'‬ ‫‪7 -:‬رف ا'‬ ‫ا‬ ‫‪ : +A‬ا‬
‫رو‬ ‫و‪0‬‬ ‫&‬ ‫ذ‬ ‫ن أ ل ا'و‪6‬ول إ'& ‪Q #‬‬ ‫‪0‬‬ ‫و ن ‪ 6‬در أ رى‪ ،‬و‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ا'‬
‫!‬ ‫‪#‬ظ م ا' ؤ‬ ‫ا' ردود و د د ‪' 7$‬‬ ‫و را‬ ‫‪ L‬درا‬ ‫‪ #‬ط‪ ، 0‬و‬ ‫ا' رارات ا' ‪7‬‬ ‫ا' ؤ‬
‫وى ا' ‪ :#‬ذ أو ا‪M‬دارة"‬ ‫&‬ ‫ا' ؤو' ت‬ ‫‪ L‬را‬ ‫أ‪0#‬‬

‫ل ' ‪ #‬ت ! ‪ :‬ا‪ #M‬ج أو ا'‪ #‬ط ' و‪ $‬ر ا' ‪ 7‬و ت ا'‪8‬ز‬ ‫‪9‬و ‪6‬صو‬ ‫‪7‬رف أ‬ ‫!‬
‫ت ا' ر و‪ 5‬ذ ا' رارات ا' ‪"3 6‬‬ ‫& ا'‪7‬‬ ‫‪ ،‬و' ط ط ا'دا ‪ %‬وا'ر‬ ‫‪ M‬داد ا' ر ر ا' ر‬

‫ق ا'ر ‪L‬‬ ‫إذا ! ن ا' ‪Q #‬‬ ‫& دا وذ'ك ' ‪7‬ر‪$‬‬ ‫دد ردود !ل ‪Q #‬‬ ‫ث ن ‪8‬ل ‪7‬ر ‪ # 0:‬دھ‬
‫ا' ‪%‬‬ ‫ا'دو' أي ا'‪ 0‬ت ا'‪ 7‬و‬ ‫'‬ ‫'‪#‬ظر ' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬وا'ذي ‪#‬ظم‬ ‫رة ‪،‬وأ‬ ‫أو ا'‬

‫‪1‬‬
‫ر ‪#‬ظ ت‬ ‫ا'‪ 7‬و ا' زا ري ا' ص ‪ :#‬ذ ا'‪ 7‬ت ا' ' ' دو' ‪،‬اطروح د! وراه‪6 ،‬ص‬ ‫‪8‬ل زھ ر‪،‬ا‪ $‬ق ا‪86‬ح ا'‪#‬ظ م ا'‬
‫ا'‪ 7‬وم ا‪ 6 5‬د و وم ا' ر ‪ 7 ،‬ا د و رة و رداس‪ 2014-2013،‬ص ‪17‬‬
‫‪2‬‬
‫وذ'ك 'ر وع ' ‪ :‬رة ‪02‬و‪ 04‬ا' دة ‪ 65‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫ر‬ ‫ن ط ت ‪،‬ا' ?ھ ‪ %‬ا' ‪ ! %7‬ا'‪ 7‬وم ا‪ 6 5‬د وا' ر و وم ا'‬ ‫د‬ ‫‪ ،‬طو‬ ‫ا'‬ ‫‪ 3‬ر ‪ %‬دل‪،‬دروس ‪ %$‬ا'‬
‫‪ 7 ،‬ا' ج ' ر ‪، 2018-2017، 1 #‬ص ‪06-05‬‬
‫‪28‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫'!ن ' س ‪:#‬س ا'! ‪:‬‬ ‫ا'‬ ‫ك ا'‬ ‫‪! $ 6‬ن '‪ @ 0‬ا'‪ 0‬ت‬ ‫'‪ 0‬أن '‪ 0‬ط ‪7‬‬ ‫ا ر‪#‬‬
‫! ' ف وأ ‪ 7‬ر‬ ‫و' ا‪ : 5‬دة ‪7 ' 0#‬ر‪$‬‬ ‫ا' ‪ %‬ھد‪ 0$‬ا'ر ‪، L‬و أ‪#‬‬ ‫ت ا‪ 6 5‬د‬ ‫وا'<رض ' ؤ‬
‫‪.1‬‬ ‫د ت و ‪ 0‬م ا' را‪$‬ق ا'‪7‬‬

‫ل !ل ن‬ ‫وذ'ك ن ‪8‬ل أ‪ 0#‬أ'ز ت‬ ‫ا'‪ 7‬و‬ ‫& ا'‬ ‫‪ $‬د أ ت ا'دو'‬ ‫ر‪#$‬‬ ‫!‬
‫م‬ ‫‪6‬ن و أ‬ ‫ن ا'‪ 7‬و ن ا'‬ ‫ن ل ا'‬ ‫ا‪ M‬رادات ا' ‪ 6‬وا'‪ :#‬ت ا' ‪ %‬م ا‪ '5‬زام ‪0‬‬
‫ب ا'‪ :#‬ت‬ ‫!ن ا‬ ‫!ون ر ‪ # P‬وء ا'د ن !‬ ‫‪0‬‬ ‫دات ' ‪ #‬ا' ‪#7‬‬ ‫‪ 9‬ا'‪ :#‬ت ن ا‬
‫‪ # ' $‬ا' د‪ #‬ا' ددة ‪ %$‬ا' دة ‪ 36‬ن ھذا ا' ‪#‬ون أي ‪7 5‬دى د ‪0‬‬ ‫وا‪ 5‬رادات ‪8‬ل ا'‪ :‬رة ا‪M‬‬
‫‪ %:#‬ن ا' ‪ #‬ا' وا' ' ‪ :# #‬ذ ا' زا‪#‬‬ ‫ر ‪31 P‬‬

‫‪$‬‬ ‫‪#‬د ا‪ 0 #‬ء ا'‪ :‬رة ا‪M‬‬ ‫ت ا'‪0#‬‬ ‫ن ا'‬ ‫م ا' ؤ ت‬ ‫ل إ رادات و‪ :#‬ت ا' دة ‪ %$‬ا'‬ ‫ث‬
‫ب‬ ‫ب ا'‪ % 0#‬ن ھذا ا' ر ‪%$ P‬‬ ‫'‬ ‫!? ‪ &6‬أ ل و رد ‪ 6:‬ل ا‪M‬رادات ا' ‪ %‬أ ‪#‬دت ‪ :6‬ا ‪#G‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ %$ 0‬ا' دة ‪86‬‬ ‫ا' ‪ #‬ا' ' ا' ‪6#‬وص‬

‫‪0‬‬ ‫د ا‪ M‬رادات وا'‪ :#‬ت ا' زا‪ #‬ا' ‪6#‬وص‬ ‫‪#‬ت ا' دة ‪ 67‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬أن‬ ‫!‬
‫ت ا' ز ‪#‬‬ ‫وى‬ ‫&‬ ‫ء ا' ز ‪! #‬ون‬ ‫د وارد وأ‬ ‫ت ا' زا‪ #‬و أ‬ ‫‪ %$‬ھذا ا' ‪#‬ون ‪ %$‬ا'‬
‫ب !ل‬

‫و ن وذ'ك ‪ %$‬ظل ا رام وا د و إ راءات‬ ‫ن‬ ‫ن طرف‬ ‫ت ا'دو'‬ ‫ك‬ ‫!م أ'زم ا' ‪#‬ون‬
‫أي ا' ‪#‬ون ر م ‪21/90‬‬ ‫ا'‪ 7‬و‬ ‫‪ %$ 0‬ذات ا' ‪#‬ون وا' ر ‪ 9‬ا' ‪ 7‬ق '‬ ‫ا' ‪6#‬وص‬

‫و د ل ا&" دات ا‬ ‫ل ‪ 6‬ر‬ ‫د‪A‬‬ ‫ا ‪0‬رع ا ‪ : + A‬ا طرق ا‬

‫‪'،‬ذ'ك ‪%0$‬‬ ‫ب !ل ‪#6‬ف ن أ‪ #6‬ف ا'‪ :#‬ت ا'‪7‬‬ ‫دات‬ ‫دات ‪ 6:‬ل ا‪5‬‬ ‫‪ 6‬ص ا‪5‬‬ ‫دة‬ ‫‪0‬م‬
‫أن ھ @ ا‪ 2‬رة أ‪ 6‬ت‬ ‫وى ا' زا‪ #‬و‬ ‫& ھ! و‬ ‫‪ G? 9‬ر ! ر‬ ‫ا' ‪ #‬وا'‪7‬‬ ‫ن ا'‪#‬‬
‫‪ #G‬ءات ول‬ ‫ب ‪#‬ظ م ا' را ‪ $ Q‬د ‪6‬ص ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬أ ' ب د دة ‪ 7‬ق‬ ‫‪!0‬‬
‫ورة ول ا'‪ #‬ل و و ل ھ @ ا‪ 2‬رة وا ‪ #G‬ءات‬ ‫‪ %$ G‬ا' ر! ا'‬ ‫دات ا'‬ ‫‪ 6‬ص ا‪5‬‬ ‫دة‬
‫‪5‬ت ا'‪ L :‬و ا‪ <'M‬ء وا' و ھ @ ا‪ 2‬رة‬ ‫أ رى ول ‪7‬د ‪ 0‬وھ‪%‬‬

‫‪1‬‬
‫ل !'ف‬ ‫ل ا' ! ' ف ‪0‬دف ا'&‬ ‫‪6#‬ت ا'‪ :‬رة ‪ 03‬ن ا' دة ‪ 65‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' " ‪:#‬ذ ا'دو'‬
‫ف ا‪ #5‬ط ا' زم ‪ %$ 0‬اط ر ا' را ‪" Q‬‬
‫‪2‬‬
‫ا' دة ‪ 66‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪29‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫ا&" دات ا‬ ‫ر‬ ‫ب ا د دة‬ ‫أو& ‪ :‬ا‪-‬‬

‫وى ‪:#‬س‬ ‫&‬ ‫‪:‬‬ ‫ف ا' ‪7‬د ‪8‬ت ا' ‪ %‬م ن را ‪Q‬‬ ‫ث ‪6‬د ‪0‬ذا ا‪ M‬راء‬ ‫‪ + 1 -‬ل ا" د‪:‬‬
‫رك ن ا'وز ر ا' ! ف ' '‬ ‫& رر‬ ‫ذ ‪#‬ء‬ ‫‪ ،‬و م ذ'ك ر وم‬ ‫ا'‪ 7‬و‬ ‫ا'وزارة أو ا' ؤ‬
‫دات ا' '‬ ‫وزه در ـ ‪ % 20‬ن ا‪5‬‬ ‫ف ‪! 5‬ن‬ ‫ا' ‪ 7‬ن‪ %$ ،‬دود‬ ‫ؤول ا' ؤ‬ ‫وا'وز ر أو‬
‫‪5‬‬ ‫رط د ل ا' ر' ن !ون أن ا'‪7‬‬ ‫'!ل ‪ %$‬ھذه ا' ' ‪8$‬‬ ‫'‪#‬‬ ‫و ب ‪#‬ون ا' ' ' ‪#‬‬ ‫ا' ‪ :‬و‬
‫ر‪ Q #‬ن ا' را ‪ Q‬ا' ‪' ، #7‬وزارة ‪ # 7‬أو ؤ‬ ‫‪#‬و‬ ‫دات‬ ‫صا‬ ‫‪ :‬وإ‪#‬‬ ‫س ط ت‬
‫ذا ‪.1 0‬‬ ‫و‬

‫ت‬ ‫و ل ا" د‪ :‬وا'‪:‬رق ن ھذه ا' ' وا' ' ا‪2‬و'& ان ھذه ا‪ 2‬رة !ون ن وزارات أو ؤ‬ ‫‪2-‬‬
‫رك ن ا'وز ر ا' ! ف ' ' ووزراء‬ ‫& رر‬ ‫‪# %‬ء‬ ‫ذ و ب ر وم ر‬ ‫‪ :‬و‬ ‫و‬
‫دات‬ ‫دود ‪ % 20‬ن ا‪5‬‬ ‫'<‪0‬‬ ‫وز‬ ‫& أن ‪5‬‬ ‫ا' ‪ #7‬ن‪،‬‬ ‫ت ا'‪ 7‬و‬ ‫ؤو'‪ %‬ا' ؤ‬ ‫ا' ط ت أو‬
‫‪O‬‬ ‫'!ل ر‪ Q #‬ن ا' را ‪ Q‬ا' ‪' ، # 7‬ذ'ك و ب‬ ‫'‪#‬‬ ‫' ‪#‬‬ ‫و ب ‪#‬ون ا' '‬ ‫ا' ‪ :‬و‬ ‫ا' '‬
‫ا' ر' ن ‪ %$‬ھ @ ا' ' ‪.2‬‬

‫‪ J‬ا&" دات ‪.‬‬ ‫دل‬ ‫ب د دة‬ ‫‪: + A‬أ‬

‫د‬ ‫‪G‬ل ‪ L $ %$‬ا‬ ‫دات م ن ‪8‬ل إ راءات‬ ‫'‪ O‬ا‪5‬‬ ‫& أن ‪7‬د ل‬ ‫' د ‪#‬ص ا' ‪#‬ون ‪15-18‬‬
‫و‬ ‫‪ ،%‬أو ن ‪8‬ل إ راء‬ ‫ق ‪ @ $‬و ب ‪#‬ون ا' ' ا' ‪#‬وي أو ا' ‪6‬‬ ‫د‬ ‫ق‪ ،‬أو إ'< ء ا‬
‫و ب ا'‪#‬ظ م ا' واز ن ‪ %$‬ظل ا' ‪#‬ون ‪.17-84‬‬ ‫'‬ ‫‪7‬ل‬ ‫د‪ ،‬وھ‪ %‬دا ر د دة ‪5‬‬ ‫ا‬

‫دات ا' '‬ ‫& ا‪5‬‬ ‫ب ‪#‬ص ا' دة ‪ 23‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪! 5 @#N$ 15-18‬ن إ راء أي ‪7‬د ل‬
‫ط ب ‪ :#‬ت ! ‪ %‬ط ‪ 7‬ا ‪' 7‬‬ ‫ا' ر ص ‪ 0‬إ‪ 5‬و ب ‪#‬ون ا' ' ‪!' ،‬ن د طرأ أ داث ا ‪#G‬‬
‫و ب ‪#‬ون ا' ' ‪ ،‬أو‬ ‫‪ I $‬ر ك ا' ‪6#‬وص ‪0#‬‬ ‫دات إ‬ ‫و ب إدراج ا‬ ‫ظروف ھرة‬ ‫‪#‬‬
‫ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‬ ‫‪6‬‬ ‫دم دوى ‪' ، 0 $‬ذ'ك أدر ت أ ! م‬ ‫ن ‪8‬ل ا' ‪#‬‬ ‫دات‬ ‫إ'< ء ا‬
‫‪:%‬‬ ‫ھ @ ا' ‪5‬ت !‬ ‫‪'7‬‬ ‫و! ‪:‬‬ ‫دد روط و‪#‬و‬ ‫'ف ا'ذ!ر‬

‫‪ 1‬ب ا'‪ :‬رة ‪ 02‬ن ا' دة ‪ 33‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪2‬‬
‫ا' دة ‪ 27‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪30‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫دات‬ ‫!ن ‪ L $‬ا‬ ‫& أ‪@#‬‬ ‫د @ ‪27‬‬ ‫ق‪# :‬ص ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د ن ‪8‬ل‬ ‫‪ F 1 -‬ا" د‬
‫‪6‬د ا' !‪:‬ل ‪ :#‬ت ‪ I‬ر ‪6#‬وص ‪0#‬‬ ‫درة ن ا' !و‬ ‫ت ‪8‬ل ا' ‪ #‬ا' ر‬ ‫‪! %$ $‬ل‬ ‫إ‬
‫‪ GM‬ت‬ ‫‪#‬‬ ‫دات إ‬ ‫' ا‪ 7 5‬ل ا' ‪6‬وى‪ ،‬ر ط أن م ‪ L $‬ھذه ا‪5‬‬ ‫وذ'ك ‪%$‬‬ ‫‪#‬ون ا' '‬
‫ث م ا‪8 M‬غ ا'‪:‬وري ' ‪ 0‬ت‬ ‫و ب ر وم‪،‬‬ ‫دات ' و م وز ‪07‬‬ ‫‪ $‬أو إ'< ء ا‬ ‫إ رادات إ‬
‫دات‬ ‫‪ % 3‬ن ا‪5‬‬ ‫وز ا' ‪ O‬ا' را!م دود ‪#‬‬ ‫‪ %$ 6‬ا' ر' ن ذ'ك‪ 9 ،‬و وب أن ‪5‬‬ ‫ا'‬
‫‪ 9‬ھذه ا' ‪7‬د ‪8‬ت ' وا‪ $‬ا' ر' ن ‪%$‬‬ ‫و ب أن‬ ‫و ب ‪#‬ون ا' ' ‪ 9 ،‬ا'‪ 7‬م ا‪@#‬‬ ‫ا' ' ا' ‪ :‬و‬
‫‪ %‬ا' دم‪.1‬‬ ‫روع ‪#‬ون ا' ' ا' ‪6‬‬

‫&‬ ‫‪ I‬ر ذي دوى ‪ $‬د ‪#‬ص ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬ ‫دات ا' ‪ :‬و‬ ‫ن أن ا‪5‬‬ ‫‪ 2 -‬إ ‪ C‬ء ا" د‪N$ :‬ذا‬
‫ؤول ا' ؤ‬ ‫رك ن ا'وز ر أو‬ ‫& رر‬ ‫و ب ر وم ‪ #‬ء‬ ‫ث م ذ'ك‬ ‫إ ! ‪ #‬إ'< ءھ ‪،‬‬
‫دات وذ'ك‬ ‫ا' ‪ 7‬ن وا'وز ر ا' ! ف ' ' ‪ ! ،‬أ ط& ا' ‪#‬ون إ ! ‪ #‬إ دة ا ‪ 7‬ل ھ @ ا‪5‬‬ ‫ا'‪ 7‬و‬
‫دد ‪ %$‬ا' ‪#‬ظ م‪. 2‬‬ ‫و‪$‬ق روط‬

‫‪@#N$ 15-18‬‬ ‫ن ا' دة ‪ 26‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‬ ‫& أ ! م ا'‪ :‬رة ا'‪# G‬‬ ‫ا" د‪5 :‬ط‪8‬ع‬ ‫و‬ ‫‪3-‬‬
‫ن أ ل ا' !‪:‬ل‬ ‫& ر ر ا'وز ر ا' ! ف ' '‬ ‫‪8‬ل ا' ‪ # ، #‬ء‬ ‫ا ذ را م ا' و‬ ‫!ن ' !و‬
‫ث م ذ'ك‬ ‫ل ‪ %$‬ا' واز‪ #‬ت ا' ' ‪،‬‬ ‫دوث‬ ‫'‬ ‫رور ‪%$‬‬ ‫و‬ ‫'‪ :#‬ت ا' ‪ 0# Q # %‬و ‪7‬‬
‫ل ‪#‬د ‪0#‬‬ ‫‪7‬رض‬ ‫م ا' !و‬ ‫دات و ‪< ' 0‬ط ‪ :#‬ت‪ 9 ،‬و وب‬ ‫د أو إ'< ء ا‬ ‫ن طر ق‬
‫‪3‬‬
‫‪ 6‬ا' ر' ن‬ ‫ت ا' و أ م ا'‪ 0‬ت ا'‬ ‫ول‬ ‫'‬ ‫!ل ‪#‬‬

‫‪1‬‬
‫ط‪.‬د ‪6‬ط‪ &:‬رة ا د ‪،‬أ‪.‬د ‪#‬وري ‪ #‬ر ‪ ،‬ر ‪ 9‬ق ص‪122‬‬
‫‪ 2‬ا' دة ‪ 26‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪33‬‬
‫'ر وع ' دة ‪26‬‬ ‫ط‪.‬د ‪6‬ط‪ &:‬رة ا د ‪،‬أ‪.‬د ‪#‬وري ‪ #‬ر ‪ ،‬ر ‪ 9‬ق ص‪123-122‬وا‬
‫‪31‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫دات ا' ' ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ن إ راءات ‪7‬د ل ا‬ ‫دول ‪:‬‬

‫د‬ ‫و ا‪5‬‬ ‫إ راء‬ ‫د‬ ‫إ راء إ'< ء ا‪5‬‬ ‫ق‬ ‫د ا'‬ ‫إ راء ‪ L $‬ا‪5‬‬ ‫ا‪ 5‬راء‬
‫ا روط‬
‫‪ -‬م و ب ر وم ‪8‬ل‬ ‫‪ -‬س ا‪ 5‬د ا'ذي أ‪L 6‬‬ ‫‪ -‬و‪$‬ر ' ا‪ 7 5‬ل‬
‫ا' ‪ # #‬ء & ر ر ن‬ ‫‪ I‬ر ذي دوى أو '<رض‬ ‫ا' ‪6‬وى‪.‬‬
‫ا'وز ر ا' ! ف ' ' ‪.‬‬ ‫‪ L $‬ا د ق‪.‬‬ ‫‪ -‬رط و‪$‬ر إ رادات د دة‬
‫‪ -‬و @ '<رض و و ‪7‬‬ ‫‪ -‬م و ب ر وم ‪ #‬ء‬ ‫أو إ'< ء ا د‪.‬‬
‫ن '‬ ‫' !‪:‬ل ‪ :#‬ت ‪#‬‬ ‫& ر ر رك ن‬ ‫‪ -‬م ‪ %$‬دود ‪ % 3‬ن ا د‬
‫دوث ل ‪ %$‬ا' واز‪ #‬ت‬ ‫وز ر ا' ' و ؤول‬ ‫!ل ر‪.Q #‬‬
‫ا' ' ‪.‬‬ ‫أو وز ر ا' ط ع‬ ‫ا' ؤ‬ ‫‪:# -‬ذ و ب ر وم و م‬ ‫روط‬
‫د أو إ'< ء ا د‬ ‫‪ -‬م ‪7‬د‬ ‫ا' ‪ 7‬ن‪.‬‬ ‫إ ‪8‬غ ا' ‪ 0‬ت ا' ‪%$ 6‬‬
‫و @ ' <ط ‪ :#‬ت‪.‬‬ ‫‪ -‬وم ا'وز ر ا' ! ف‬ ‫ا' ر' ن‪.‬‬
‫أ م‬ ‫‪7 -‬رض ‪:6‬‬ ‫د م رض ل‬ ‫' '‬ ‫‪-‬و وب وا‪ $‬ا' ر' ن &‬
‫ھ ت ا' ر' ن ‪#‬د ‪! 0#‬ل‬ ‫‪#‬د ‪! 0#‬ل ‪ #‬ول‬ ‫ا' ‪7‬د ‪8‬ت ‪# %$‬ون ا' '‬
‫‪. ' #‬‬ ‫ت ا' و أ م ھ ت‬ ‫ا' ‪.% 6‬‬
‫ا' ر' ن ا' ‪. 6‬‬
‫ا'‪ :‬رة ‪ 03 -02‬ا' دة ‪26‬‬ ‫ا'‪ :‬رة ‪ 01‬ا' دة ‪ 26‬ا' ‪#‬ون‬ ‫ا' دة ‪ 27‬ا' ‪#‬ون ‪15/18‬‬
‫ا' ‪#‬ون ‪15/18‬‬ ‫‪15/18‬‬

‫‪32‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫ار ا‬ ‫إ‬ ‫دوا‬ ‫ا ول‬ ‫ا‬

‫ا ‪ 0‬ل ا‪-‬ول‬ ‫*‪E‬‬

‫وا‪5‬‬ ‫وا'‬ ‫ع ا‪ 6 5‬د‬ ‫‪2‬ي دو' ‪ %$‬ا'‪' 7‬م و < رات ا‪2‬و‬ ‫ا' '‬ ‫ا' ‪#‬ظو‬ ‫‪#‬ظرا ‪2‬ھ‬
‫& ‪I‬رار ا'دول ا‪ 2‬رى و ‪ 6‬أن‬ ‫ن طرف ا' زا ر‬ ‫أ‪ L 6‬ن ا' روري إ‪86‬ح ھذه ا' ‪#‬ظو‬
‫ون ا' دة ‪ 141‬ن‬ ‫ش و ط ت ‪6‬ر‪ #‬ا' زا‪ ، #‬و ن أ ل ط ق‬ ‫ا' ‪#‬ون ا' ق ‪5 17/84‬‬
‫وذ'ك ‪ 2‬ب‬ ‫وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا'د ور ‪ &# 01-16‬ا' رع ا' زا ري ‪#‬ون‬
‫ر‬ ‫ا'‬ ‫‪0‬ده ‪0#‬‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫‪ 9‬ا'‪6#‬وص ا'د ور‬ ‫ط ق ‪#‬ون ا' '‬ ‫‪G‬ل ‪ %$‬إ'زا‬ ‫دا‬
‫‪7‬ف و!ذا ا'ز دة ‪ %$‬ا‪ M‬راف ا'ذي أ‪ G L 6‬ل ! ھل ا'دو' و ن ‪ 0‬أ رى ظ‪0‬ور أ ب‬ ‫ا'‪ 7‬و ‪ %‬ن‬
‫ل ا‪M‬دارة‬ ‫ر ا'‪ 7‬و ‪ %‬و ر‬ ‫د & '‪67‬ر‪ #‬ا'‬ ‫وا' ! ‪8‬ت ا‪ 6 5‬د‬ ‫‪ 9‬ا‪ #‬ر ا'‪7‬و'‬ ‫ر‬
‫ء ‪ 0‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' !‪86N‬ح‬ ‫ق ا‪2‬ھداف ا' ‪%‬‬ ‫ونا ل‬ ‫ا'‪ 7‬و‬
‫ث‬ ‫'‬ ‫ر ا' ' و ق ‪#‬ظ م ‪ 7‬و ‪ %‬وا' ث ن ا'‪ ' 7:‬و ا‪ #M‬ج و‪#‬ظرا '‪8‬ز ت ا' ' ا'‬ ‫إط ر‬
‫ن ا'‪ 7‬م‬ ‫ن ا' ط‬ ‫أدى ‪0‬ذا ا' ‪#‬ون إ'& ‪7‬ز ز ا' را!‬ ‫أ‪ 6‬ت ا'دول ‪ %# 7‬ن و ل را‪ 0 $‬ا'‪ 7‬و‬
‫وا' ص ‪.‬‬

‫وھذا ن ‪8‬ل‬ ‫ور ر‬ ‫&‬ ‫د ھذه ا‪2‬ھداف ‪ &7‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د إ'& ا‪5‬ر ! ز‬ ‫و'‬
‫ب ا' ‪ #6‬ف‬ ‫د د إط ر ا' زا‪ #‬و و دھ‬ ‫ق إ‪5‬‬ ‫ر ‪ 9‬وا‪ #‬ن ا' ' وھذا ‪5‬‬ ‫ون‬ ‫ن‬
‫'و‪ G‬ق‬ ‫ر ‪ 9‬وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫@ ‪ %$‬ا' دة ‪ 28‬ن ھذا ا' ‪#‬ون و‪ : M‬ء ا' ‪ $ :‬أ'زم إر‪ $‬ق‬ ‫ا' ‪6#‬وص‬
‫ر ا' '‬ ‫ن‬ ‫ت ا'دو' '‬ ‫& ‪#‬ظ م‬ ‫ر ! ر!ز‬ ‫‪'80‬‬ ‫ن‬ ‫و ر ص ا‪ 5‬راض و ‪ L#‬ا'‬
‫دات ا'م‬ ‫د‪ 7 ' G‬ل ‪ 9‬ر! و ‪7‬د ل ا‪5‬‬ ‫وا ‪' @' 7‬طرق‬ ‫ا'‪7‬‬

‫‪33‬‬
 ‫ا‪ 0‬لا‪+A‬‬
‫ت ا ‪+‬ون‬ ‫و‬
‫ا ‪2‬وي ‪15/18‬‬
‫ق وا‪ +‬ن‬ ‫ا‬
‫ا‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫د‬
‫رورة و‪$‬ر ا‪ # ! M‬ت ا' د‬ ‫‪%‬‬ ‫ت ا' زا دة ' واط‪ #‬ن‬ ‫ا‪5‬‬ ‫و‬ ‫ر ا' ؤون ا'‪7‬‬ ‫'‬
‫ن إي د د أو إھدار‬ ‫& واردھ ا' '‬ ‫وا' ر و & ھذا ا‪ 2‬س أ‪ L 6‬ن أو'و ت ا'دو' ا' ‪ :‬ظ‬
‫ر ا' ل‬ ‫وا'‪%$ ' 7:‬‬ ‫ن ا'‪6‬را‬ ‫وھذا !ون ن ‪8‬ل ا‪ 7 5‬ل ا'‪ ' %#8 7‬وارد وا'ذي ط ب ‪#‬و‬
‫' دو' وا' ‪%‬‬ ‫ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫‪ 0‬إ‪86‬ح ‪#‬ظو‬ ‫&‬ ‫& ‪I‬رار ا'دول ا‪ 2‬رى أ ذت‬ ‫ا'‪ 7‬م ‪ ،‬وا' زا ر‬
‫و ن ‪8‬ل إ‪6‬دارھ ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق‬ ‫و ‪ 0‬ا'‪7‬د د ن ا'‪ #‬ص ‪ %$‬ا' وا‪ #‬ن ا'‬ ‫! ‪#‬ت‬
‫ن‬ ‫د ‪#‬ون ا' '‬ ‫ر وا‬ ‫‪%$‬‬ ‫دئ ا' !‬ ‫د‬ ‫ء '‪7‬د د ن ا' و ‪ 0‬ت '‬ ‫وا‪ #‬ن ا' ' ا'ذي‬
‫ا' ل‬ ‫ل ا' ' و'‬ ‫ر! وا'‪6‬دق ‪ %$‬ا ذ ا' رارات ‪%$‬‬ ‫دأ ا'‬ ‫ق‬ ‫‪8‬ل ‪7‬ز ز ا' ‪ $ :‬و‬
‫‪ 0‬و!ذا‬ ‫ف ا' ‪ 0‬ت ا'‬ ‫د ا'ر‬ ‫ن ‪8‬ل‬ ‫& ا' رع إ ‪ :‬ء آ' ت ا'‬ ‫ا'‪ 7‬م ! ن ‪ 5‬د‬
‫‪ 0‬و‬ ‫ق ‪ @ $‬وھذه ا' و ‪ 0‬ت ن أھم ا' د ت ‪#‬ظرا '‬ ‫ول‬ ‫‪ %‬وا دث‬ ‫إ‪86‬ح ا‪M‬ط ر ا'‬
‫& د م ا' د ت‬ ‫& و ودھ و در ‪0‬‬ ‫‪$‬ظ‬ ‫&‬ ‫ار ط‪6#7 0‬ر ‪7‬د ‪6‬ب ا' ة ‪2‬ي دو'‬
‫&‬ ‫د‬ ‫&‬ ‫ز ا' ‪ :#‬ذ ! ن ‪ 5‬د ن وا‪$‬ر ا'‪7‬د د ن ا' روط‬ ‫' وط‪ . 0 #‬و'د ول ھذا ا' ‪#‬ون ا' د د‬
‫!ل ‪ L 6‬و ‪.9#‬‬ ‫ارض ا'وا ‪9‬‬

‫‪36‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫‪ 2‬ر وا" د ‪+‬ون ا‬ ‫"‬ ‫دئ ا‬ ‫د‬ ‫ث ا‪-‬ول ‪ :‬دى‬ ‫ا‬

‫‪ 7‬ر ا' ! أ د ر! ز ا' ‪ #‬ا' ر ا' دا وھذا ‪ %#7‬و‪ $‬ر ا'و ل وا' درات ا' ‪! %‬ن ا‪$2‬راد‬
‫‪0‬م وھذا و ب و ود ا'د راط وا' ر ا‪ 6 M‬د ‪.‬‬ ‫ن ا' ر! ‪ %$‬ا' رارات ا' ‪ %‬ص‬

‫ث ر‪ 0$‬ا' ‪#‬ك ا'دو'‪ %$ %‬ر ره ا'‪6‬در م ‪#7 1992‬وان "ا' و!‬ ‫و د ‪7‬ددت ‪7‬ر ‪ :‬ت ا' !‬
‫وا' ‪7 " #‬رّ ف ا' ‪#‬ك ا'دو'‪ %‬ا' و! ا'ر دة & أ‪" 0#‬ا'طر ا' ‪ %‬رس ‪ 0‬ا' ط ‪M‬دارة ا' وارد‬
‫ا'وط‪ #‬ا' ‪.1" # ' 66‬‬ ‫ا‪ 6 5‬د وا‪5‬‬

‫ر ا' ' ا'‪7‬‬ ‫ل‬ ‫وا'د ول ‪ %$‬ا'‪ Q0#‬ا' د و وا! ا' طورات ا' ‪%$ 6‬‬ ‫ق ا' ‪#‬‬ ‫نا ل‬
‫ت ا' ' ا'دو'‬ ‫‪ 9‬ا' ‪#‬ظ ت وا' ؤ‬ ‫ا' ' ا' ‪ %‬د ‪0‬‬ ‫أ‪ L 6‬ن ا' روري ‪0: %#‬وم ا' !‬
‫وإ ‪ :‬ء ا'‪6‬دق ن أ ل ا ذ ا' رارات‬ ‫ر!‬ ‫و ‪7‬ز ز ا'‬ ‫د ‪ 0‬وھذا ‪ 7:‬ل ا' ‪$ :‬‬ ‫ن ‪8‬ل أھم‬
‫‪ 9‬ا' د‪ %#‬او ا' ط ع ا'‪ 7‬م او ا' ط ع ا' ص ‪.‬‬ ‫واء ن طرف ا' ر' ن أو ا'‬ ‫ود‬ ‫‪6‬‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫ا ط ب ا‪-‬ول ‪ :‬ز ز دأ ا ‪0‬‬

‫ھ‪:%‬‬ ‫ا' ‪ 0' %‬ا' ‪ 6‬ص ا'ر‬ ‫! ف ‪ 9‬ا' ' ا'‪7‬‬ ‫' د أ‪ L 6‬ا' !م ا'ر د ‪0:‬و ً‬

‫‪، $: -‬‬

‫‪ -‬ا' ؤو' ‪،‬‬

‫‪ -‬وا ب ا‪8 M‬غ ‪،‬‬

‫ت ا' ! ن‪.‬‬ ‫ر! و را ة ا‬ ‫‪ -‬ا'‬

‫' وا د وا'‪ 7‬ت وا' و! ت ا' ‪ %‬م ن ‪# 0'8‬ظ م ا' ‪ L' 6‬و و' د ا' وارد و ر‬ ‫‪ 7‬ق ا' و!‬
‫ن ‪8‬ل ‪ :#‬ذ ا' ؤو' و‪5‬‬ ‫قأ‬ ‫‪0 9‬دف إدارة وارد ا' ‪8‬د !‪ :‬ءة‪ ،‬ب أن‬ ‫ا' ط ‪ %$‬ا'‬
‫‪2‬‬
‫‪ %$‬ل إدارة ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪FONDS INTERNATIONAL DE DÉVELOPPEMENT AGRICOLE , Conseil d’administratin , LA BONNE GOUVERNANCE:‬‬
‫‪UNE MISE AU POINT , Soixante-septième session , Library:DMS , Rome, 8-9 septembre 1999 ,page 01‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Ahmed SADOUDI , LES PRINCIPAUX ELEMENTS DE LA REFORME BUDGETAIRE EN ALGERIE , Revue Algérienne des‬‬
‫‪finances publiques 2017 N7 , P10‬‬
‫ن ا' ‪6‬ط ت ا' د دة ‪G 0 G‬ل ا'‪7‬و' و‪ I‬رھ ن ا' ‪6‬ط ت ث ‪ 7‬ر ن اھم دئ ا' ‪ %‬وم ‪0‬‬ ‫) ث ‪ 7‬ر ا' !‬
‫ا‪: ! 5‬ا' ‪، $ :‬ا'‪6‬دق‪،‬ا' ر! ‪ ،‬ن ا' ر ‪( .‬‬
‫‪37‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫ث ر ا' ر ر ا'‪ 6‬در أ ‪8‬ه ن ا' ‪#‬ك ا'دو'‪ %‬إ'& أن اھ م ھذا ا‪ 2‬ر ' و! ‪ 9 #‬ن ر‪@6‬‬
‫ن دوى ا' ر ‪ 9‬ا' ‪ %‬و'‪ 0‬و ص إ'& أن ا' ‪ #‬ا' دا ‪ :‬رض و ود إط ر" ‪ :‬ف‬ ‫&‬
‫‪1‬‬
‫وا' ‪. " 6‬‬ ‫ر ا‪ 2‬ل ا'‪7‬‬ ‫و و‪G‬وق @ ' وا د و ؤ ت‬

‫و وا' ‪#‬ك ا'دو'‪6 %‬و‪ 6‬و'ت‬ ‫أن ا' زا ر و‪ %$‬ظل ‪ 9 0 7‬ا' ؤ ت ا'دو'‬ ‫و! ا ر‪#‬‬
‫د ا' و @ ا'‪ % ' 7‬ا' د د و ن ا ل ذ'ك ء ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ' ق اھم‬
‫ش ‪9‬‬ ‫!ل ‪#‬و‪ # %#‬ب‬ ‫ن طر ق ‪7‬ز ز ا' ‪ ' $ :‬ر وارد ا'دو'‬ ‫دأ ن دئ ا' !‬
‫و طورات ا' د ‪ G‬ا' ‪ %‬طرأت & ا' ل ا' '‪ %‬وا‪ 6 5‬دي‪' $،‬ر وع 'د ور ‪ # 2020‬ده د ‪#‬ص &‬
‫? ‪...: %‬‬ ‫ھذا ا' دأ ن ‪8‬ل ا'‪ :‬رة ‪ 05‬ا' دة ‪ 09‬ث ‪6#‬ت " ر ا' ‪7‬ب '‪ @ :#‬ؤ ت ‪0 I‬‬
‫ي ‪ I 15/18‬ده ‪ #6‬ف‬ ‫‪ C* $‬ا ‪B‬ون ا ‪ "... A‬وذ ‪E7 A "FB A G‬ل ا ن ا‬ ‫نا ‪:‬‬
‫ت ا' ‪6‬‬ ‫د د ' روع ا' ' و ا‪ #M‬ل ن ا'‪ ! 0‬ا'‪ #G‬إ'& ا' م ا'ر ‪ %‬و إ داث و‪L $‬‬
‫ز‪. #‬‬

‫مار "‬ ‫ا ‪ = +A‬و ا&‪ +‬ل إ ! ا‬ ‫ا ‪0‬رع ا‪-‬ول ‪ :‬إ ‪ C‬ء ا‬

‫د دأ ا' ‪ ' ' $ :‬ا'دو' و @‬ ‫‪9‬و‬ ‫و ا'دا‪ 9$‬ا' وي '‬ ‫‪ 7‬ر ا' ‪ #6‬ف ا' د د ن ا' روط ا‪2‬‬
‫م د د ' روع ‪#‬ون ا' ' ‪ %$‬أر ‪ 7‬أ زاء ث أ'<&‬ ‫ء ا' ‪#‬ون ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫ن روع ‪#‬ون ا' ' ' ‪ #‬أر ‪(4) 7‬‬ ‫ء ‪ %$‬د @ ‪06# %$ 73‬‬ ‫ا' م ا'‪ % #G‬ا' د م وھذا‬
‫‪#‬‬ ‫أ زاء‬

‫و ا' دا ل ا' ‪6 %‬ل ‪ 0‬ا'دو' ن ا' ‪ 6‬در‬ ‫زء ا‪2‬ول ‪ 7 :‬ق ‪ 6‬ل ا‪ M‬رادات وھ‪%‬‬ ‫ا'‬
‫‪ %‬و ن أھم ‪ 6‬درھ ا' را ب‬ ‫‪ :‬ن أ ل <ط ‪ 0 :#‬ا'‪ 7‬و ق ا' وازن ا‪ 6 M‬دي وا‪M‬‬ ‫ا'‬
‫م ن طر ق ا ‪ 6‬ص ‪7‬ض ا' وى‬ ‫ا' روض وا‪6M‬دار ا'‪ #‬دي ا' د د ث أ‪ 6‬ت أداة ' ر ا'‬ ‫و‬
‫‪2‬‬
‫ن ا' وق أو ' و @ ا‪ G 5‬ري‬ ‫را‬ ‫ا'‬

‫‪ . 6‬و ‪7‬ل‬ ‫واو ت ا' دة ‪ 38‬ن ‪:#‬س ا' ‪#‬ون & ا‪! 5 " @#‬ن ‪ 6‬ص أي إ راد '‪:#‬‬
‫‪ 9‬ا'‪ :#‬ت ا' زا‪ #‬ا'‪ ' 7‬دو' ‪ .‬و ‪ 7‬ر إ رادات ا' ‪ O‬ا'! ‪ ' %‬وا ‪6‬ل ‘‬ ‫وع ا‪ M‬رادات ' <ط‬
‫وذ'ك دون ص ن ا‪ M‬رات وا'‪ :#‬ت ‪.‬‬

‫‪7‬ض ا'‪ :#‬ت ‘ ‪#7‬ون‬ ‫‪ 6‬ص إ رادات ' <ط‬ ‫&‬ ‫‪6‬را‬ ‫‪ I‬ر ا‪! @#‬ن أن ‪#‬ص ‪#‬ون ا' '‬
‫‪:%‬‬ ‫ا'‪ 7‬ت ا' ‪7‬‬

‫ھ ت أو ا ‪ 7‬دة‬ ‫!م ا‪ 2‬وال ا' ‪' 66‬‬ ‫' دو' ا' ‪%‬‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ن ا' زا‪#‬‬ ‫ا‪ M‬راءات ا' ‪6‬‬
‫ا‪ M‬دات ا' ' ‘‬

‫‪1‬‬
‫‪Référence précédente p 01‬‬
‫‪1‬‬
‫إدارة‬ ‫' ‪ :‬رة ‪2017-1990‬‬ ‫' زا ر –درا‬ ‫ر – ھ !ل ا‪ M‬رادات وا'‪ :#‬ت ا'‪ 7‬وا‪G‬رھ & ز ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫و'‪ 7‬س‬
‫د ‪ 05‬دد ‪ 2019 – 02‬ص ‪96‬‬ ‫ا‪ 2‬ل وا'درا ت ا‪ 6 M‬د‬
‫‪38‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬
‫‪1‬‬
‫ت ا' ‪ ' 6‬ز ‪". #‬‬ ‫‪ -‬ا'‬

‫ور وھ‪: %‬‬ ‫& ‪8G‬ث‬ ‫ن ان ا' ز ‪ #‬ر !ز‬ ‫ن ‪8‬ل ھذه ا' دة‬

‫ور ن ‪# G‬و ن ذ!ور ن ‪ %$‬ھذه ا' دة و‬ ‫‪-‬‬

‫' ا'دو'‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ -‬ا' زا‪ #‬ا'‪ 7‬وا' ‪ 7 %‬ر ا‪62‬ل ا'‪ 7‬م ا'‬

‫ن ا' زا‪ #‬ا'‪ ' 7‬دو' ا' ‪! %‬م ا‪ 2‬وال‬ ‫ث و ت ا' دة ‪ 39‬وا' دة ‪ 40‬ا‪ M‬راءات ا' ‪6‬‬
‫ن ل أ ص ــ‪7‬ــ‪#‬ــو ن أو‬ ‫ا' ‪ ' 66‬ھ ت وھ‪ 2 %‬وال ذات ا'ط ‪ I 9‬ر ا' ‪ %‬ا' د‪$‬و‬
‫ت ر ا'دو' وا'‪ 0‬ت وا'و‪6‬‬ ‫طــ ــ ــ‪7‬ــ ن 'ــ ــ ھــ ــ ‪ %$‬إ‪#‬ــ ـ ز ‪#‬ـ‪:‬ـ ـ ت ذات ‪7:#‬‬
‫ا' ‪ #‬زل ‪ ' 0‬دو' ‪ .‬و ب أن ط ق ا ‪ 7‬ل ا‪ 2‬وال ا' ‪ ' 66‬ھ و و وع ا' ھ و‪$‬‬
‫ن ا'واھب وا' ‪ :‬د ن ا‪ 2‬وال ا' ‪ ' 66‬ھ ت وا'‪ 0‬ت ! دد ا' ‪#‬ون أن م‬ ‫'‪ : 8‬ا' ر‬
‫ھ @ ا‪ 2‬وال !ون ن طر ق ‪#‬ون ا' ' ! أ رت ا' دة ‪ 39‬إ'& أن ط ق ھ @ ا' دة !ون ‪#‬ظ م ‪،‬‬
‫أ ا ‪ 7‬دة ا‪ 5‬دات ا' ' ‪ $‬د ‪6#‬ت @ ا' دة ‪! " 40‬ن أن !ون و وع ا ‪ 7‬دة ا‪ 5‬دات‬
‫ب ا' روط ا' ددة ن طر ق ا' ‪#‬ظ م‪ ،‬وذ'ك ‪ %$‬ــدود ‪#‬ــ‪:‬س ا' ــ ــ‪' O‬ــ‪:‬ــ ــدة ــ ــزا‪#‬ــ ــ‬ ‫ا' '‬
‫ا'‪ 7‬و ا' ‪: #7‬‬ ‫ا'ــوزارة أو ا' ؤ‬
‫‪ (1‬ا‪ M‬رادات ا'واردة ن ا رداد ا' ز ‪ ' #‬ــ ــ ــ 'ــ‪ O‬ا' د‪$‬و < ر ق‪،‬‬
‫ن ا' ‪ #‬ز‪5‬ت ن ‪ L' 6‬ا'دو' و ن ا‪8 2‬ك وا' د ت ا' ‪ #‬زة ط ' ر ‪9‬‬ ‫‪ (2‬ا‪ M‬رادات ا' ?‬
‫ا' ‪ 7‬ول @"‬

‫‪C* $‬‬ ‫و‬ ‫ت ‪ )A‬رة‬ ‫? ‪ " 8‬او ‪ L.‬ا دة ‪A M < 41‬‬ ‫أ‪ A‬ا ‪ C.‬ت ا ‪6‬‬
‫ت و *‪ 2‬ن ‪ A"7‬ت أو ھ ‪ N‬ت‬ ‫وا! ?م ا ن أن *‪ 2‬ن‬

‫ي ‪ 15/18‬ا ‪ O‬ا )‬ ‫‪ C3 $M‬ت ‪ $ 3 8 A‬ا ن ‪ 17/84‬و ‪ 2‬أ ‪ M & :‬ا ن ا‬

‫' ر ص ا' ‪#‬وي ' ‪ 6‬ل ا' وارد ا'‪ 7‬و‬ ‫وذ ‪ I G‬ادھ ھ=ا ا ?ء ‪ ،‬ا =ي وي & ا‪ ! 2‬م ا' ‪7‬‬
‫و ‪ ‘ 06 6‬و!ذا ‪ O‬ا' وارد ا' و ‪ 7‬ن طرف ا'دو' ا' ‪ %‬ن ?‪ 0#‬أن ‪< L‬ط ا'‪ 7‬ت‬
‫‪2‬‬
‫وا' ' ' دو' ‪.‬‬ ‫ا' زا‪#‬‬

‫' دو' أو إ دى ھ ‪0‬‬ ‫ا' '‬ ‫رج ن ا'ذ‬ ‫‪ O‬ن ا'‪ #‬ود‬ ‫‪ 7‬ق '‪ :#‬ت ا' ‪ 7 %‬ر‬ ‫ا' زء ا'‪: %# G‬‬
‫‪ %‬وا‪ 6 5‬دي 'دو'‬ ‫ب ا'‪#‬ظ م ا'‬ ‫ف ا'‪ :#‬ت ا'‪7‬‬ ‫ث‬ ‫ت ا'‪7‬‬ ‫‪6‬د إ ع ا'‬ ‫ا'‪7‬‬
‫ر وا' ‪ 0‬ز و و ل ا' د ت‬ ‫‪ 0‬و‪ :#‬ت ا'‬ ‫م ‪ %$‬ا'< 'ب إ'& ‪ :#‬ت و ل ا‪ #2‬ط ا' !و‬ ‫ث‬
‫‪%‬‬ ‫وھد‪ 3 $‬و دد ھذا ا' زاء‬ ‫و‪#‬و‬ ‫ء و د ‪7‬ددت أو @ ‪ :#‬ت ا'دول‬ ‫وا‪2‬‬

‫دات ا'د‪. 9$‬‬ ‫‘ ‪O‬ر صوا‬ ‫و‬ ‫ب !ل وزارة و ؤ‬ ‫‘‬ ‫' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫‪#' -1‬‬

‫‪1‬‬
‫ا' دة ‪ 38‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪2‬‬
‫ا' دة ‪ 73‬ا'‪ :‬رة ا‪5‬و'& ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫ق ص ‪96‬‬ ‫' زا ر ر ‪9‬‬ ‫ر – ھ !ل ا‪ M‬رادات وا'‪ :#‬ت ا'‪ 7‬وا‪G‬رھ & ز ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫‪ 3‬و'‪ 7‬س‬
‫‪39‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫ت ا' ‪ 6‬ص ا' ص‪.‬‬ ‫ب ن‬ ‫ء ر ص ا‪ 'M‬زام '!ل‬ ‫دات ا'د‪ ‘ 9$‬و ‪#‬د ا‪5‬‬ ‫‪O‬ا‬ ‫‪-2‬‬
‫‪1‬‬
‫ت ا' ر ‪.‬‬ ‫& ا'‬ ‫ف ا' ! وف ا' ط ق‬ ‫‪-3‬‬

‫‪%‬‬ ‫ن ھذا ا' زاء‬ ‫‪ #‬ت ا'د ون وإ ‪8‬م ا' ر' ن و‬ ‫ا' زء ا'‪' G‬ث ‪:‬‬

‫‪ #‬ت ا'دو' و د د ‪#‬ظ ‪0‬‬ ‫‪L#‬‬ ‫‪ -1‬ر ‪6‬‬

‫‪ -2‬ر ‪ 6‬ا' !‪:‬ل دون ا'< ر و د د ‪#‬ظ ‪. 0‬‬

‫ت ‪# ! 0‬ت ط ‪ ‘ 0 7‬و ب ان ‪ 5‬ؤ‪G‬ر ھذه ا‪ ! 2‬م‬ ‫‪ 6‬ل ا‪M‬‬ ‫‪ -3‬ا‪ ! 2‬م ا' ‪ 7‬و ء و‪#‬‬
‫& ا' وازن أ' زا‪ % #‬ا' ‪7‬رف ‪ %$‬ا' دة ‪ 3‬ن ھذا ا' ‪#‬ون ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪.‬‬ ‫ا‪ M‬رادات وا'‪ :#‬ت ا'‪ 7‬و‬ ‫و ‪ :#‬ذ ور‬ ‫ا'‪ 7‬و‬ ‫‪! -4‬ل !م ‪ 7‬ق '‬

‫ا' '‬ ‫ن ا' دول ا'‬ ‫ا' زء ا'را ‪: 9‬‬

‫إ'& إ راد ‪ N‬راد‪.‬‬ ‫‪ -1‬ا' دول "أ" و ‪ 7‬ق ‪ M‬رادات‬

‫ب‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ب !ل وزارة أو ؤ‬ ‫‪ -2‬ا' دول "ب" و ‪ 7‬ق ‪ N‬دات ا' ‪ :‬و ' ‪ #‬وا' وز‬
‫ا' را ‪ Q‬و ب ا' ‪ 6‬ص ‪ ,‬و ن ر ص ا‪ '5‬زام وا دات ا'د‪ 9$‬ا' ‪ :‬و‬

‫ب !ل ‪#6‬ف‪.‬‬ ‫واھ ‘‬ ‫ت ا' ‪ ' 6‬ز ‪ #‬و‬ ‫ا'‬ ‫ن‬ ‫‪ -3‬ا' دول "ج"‬

‫ن ا' واز‪ #‬ت ا' زا‪ @ #‬وا' ' وا‪ 6 M‬د‬ ‫‪ -4‬ا' دول "د"‬

‫ت‬ ‫ت ا‪ 2‬رى و وا‪‘ 0 6‬ا' ‪ ' 66‬دو' و '‬ ‫ا' را ب و ا‪M‬‬ ‫‪ -5‬ا' دول "ه" و ن‬
‫رة '‪0‬ذه ا‪ 2‬رة ن طر ق ا'‪ 0‬ت ا' ر إ' ‪ %$ 0‬ا' دة‬ ‫و!ذا ك ا' ‪ 66‬طر ‪ I‬ر‬ ‫ا‪M‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ 13‬ن ا' ‪#‬ون‬

‫@ ا'‬ ‫‪ -6‬ا' دول "و" و ‪ 7‬ق 'ر وم‬

‫‪%‬‬ ‫ن ا‪M‬‬ ‫ا' و ‪ ' 0‬و ل ھ ت ا'‬ ‫‪ -7‬ا' دول "ز" و ‪ 7‬ق ‪ 5‬ط ت ا‪ M‬ر ‪ I‬ر ا'‬
‫‪4‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪ -8‬ا' دول "ح"و ن د رات ا'‪ :#‬ت ا'‬

‫‪1‬‬
‫ا' دة ‪ 73‬ا'‪ :‬رة ا'‪ # G‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪2‬‬
‫ا' دة ‪ 73‬ا'‪ :‬رة ا'‪ G' G‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪2‬‬
‫ء ن طر ق‬ ‫او ‘ ‪#‬د ا‪5‬‬ ‫ت ا‪5‬‬ ‫رة '‪ :‬دة ‪ -:‬ا'‬ ‫‪6#‬ت ا' دة ‪ 13‬ن ھذا ا' ‪#‬ون & ا‪! " @#‬ن ‪ 6‬ص زء ن وارد ا'دو'‬
‫ت‬ ‫‪ ‘ 0‬او ' ‪7‬و ص ا‪ : 5‬ءات أو ‪ :‬ت أو‬ ‫ن ا' ‪< ‘ 0' 7‬رض <ط ا‪ 2‬ء ا' ‪& 9 %‬‬ ‫ھ أو ھ ت ا' ‪ 7‬د' او ا'‬
‫‪ %‬او أي ص ‪#7‬وي ا ر رك ‪ %$‬ا' د ا'‪ 7‬و ‪ .‬دد '‪ O‬ھذه ا' وارد‬ ‫–ھ ا' ن ا‪5‬‬ ‫ت ا‪5‬‬ ‫ا' را ب ا' ‪7‬دة '‪ :‬دة ا'‬
‫و ‪ 0 0‬و م !ل د ق و ز و ‪ 7‬ل ' ن و ل ‪" 0 0‬‬
‫‪ 4‬ا' دة ‪ 73‬ا'‪ :‬رة ا'را ‪ 7‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪40‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫و ن ‪8‬ل ھذا ا' م ا'ذي ء @ ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' د م ا' وازن ا'‪% ! 0‬‬
‫ك ا' ر ط ' ر ن ا ل ا' و ل ا'! ل‬ ‫' زا‪ #‬وھدف ن ذا'ك ر د ا'‪ :#‬ت ا'‪ 7‬و ‪5‬‬
‫ق ا‪ 5‬دا ‪.‬‬ ‫ن‬ ‫' زا‪ #‬ا' ر ن ‪8‬ل ا'‪ 7‬دات ا'‪ 7‬د <رض‬

‫& ا' دى ا' و ط وا رھ !? وب د د و‪ 7$‬ل ‪ %$‬ر‬ ‫‪ &7‬ھذا ا' ‪#‬ون ' ر ا' زا‪#‬‬ ‫!‬
‫وز ا' ‪ %' ' #‬م د م‬ ‫ص د رات ا‪ M‬رادات و ‪ :#‬ت ا'دو' & دى‬ ‫ا' وارد ا'‪ 7‬و ‪$‬‬
‫ل در ف‬ ‫ا‪M‬ط ر ا' ‪7‬دد ا' ‪#‬وات ‪:#‬س ا' ‪ 6:‬ل ا' وى ن ا' ‪ 6:‬ل ' زا‪ #‬إ ‪ $‬إ'& ا‪@#‬‬
‫‪1‬‬
‫ا‪ M‬رادات وا'‪ :#‬ت ا'! ' ‪8G‬ث ‪#‬وات ا' د‬

‫وھذا ‪6#‬ت @ ا' دة ‪ 05‬ن ‪:#‬س ا' ‪#‬ون " م ?ط ر زا‪ % #‬و ط ا' دى !ل ‪ #‬ن طرف‬
‫ا' !و ‪ #‬ء & ا راح ن ا'وز ر ا' ! ف ' ' ‘ ‪ %$‬دا إ راء إ داد وا‪ #‬ن ا' ' ‪ .‬و دد ' ‪#‬‬
‫وا' ‪ #‬ن ا' وا' ن ‘ د رات ا‪ M‬رادات وا'‪ :#‬ت ور‪ 6‬د زا‪ %#‬ا'دو' و!ذا د و‪ #‬ا'دو' ‪#‬د‬ ‫ا'‬
‫ء‪.‬‬ ‫ا‪5‬‬

‫روع ا' ' ' ‪. #‬‬ ‫!ن را ‪ 7‬ا' ?ط ر ا' زا‪ % #‬ا' و ط ا' دى ‪8‬ل إ داد‬

‫& ‪9‬‬ ‫' دا‬ ‫ن ھدف <ط‬ ‫‪ 0‬و ‪ :#‬ذھ‬ ‫ب أن ‪#‬در إ داد زا‪ #‬ا'دو' وا' ‪ 6‬د‬
‫ا‪M‬ط ر ا' زا‪ % #‬ا' و ط ا' دى ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫دد ! ‪ :‬ت ‪ 6‬م و إ داد ا‪M‬ط ر ا' زا‪ % #‬ا' و ط ا' دى ‘ ن طر ق ا' ‪#‬ظ م ‪".‬‬

‫ص‬ ‫ت *‬ ‫ما‬ ‫*ز ‪ +‬و د ل ا‪-‬‬ ‫ت*‬ ‫داث‬ ‫ا ‪0‬رع ا ‪ : + A‬ا‬

‫ا*ص‬
‫!‪$‬‬ ‫ا‪ M‬رادات ' <ط‬ ‫و‬ ‫دام‬ ‫‪ 6‬وا‬ ‫‪ 6‬ص إي إ راد '‪:#‬‬ ‫!ن‬ ‫‪ 7‬رف ‪8$‬‬ ‫ھو‬ ‫‪!$‬‬
‫‪ 6‬ص إرادات‬ ‫&‬ ‫‪#‬ص ‪#‬ون ا' '‬ ‫إ‪ 5‬أن ھ‪ #‬ك ا ‪ #G‬ءات إي إ ! ‪#‬‬ ‫دة‬ ‫ا'‪ :#‬ت وھذا !‬
‫ب ا' دة ‪ 38‬ن‬ ‫' ز ‪ #‬وذ'ك‬ ‫ت ا' ‪6‬‬ ‫‪7‬ض ا'‪ :#‬ت ن ن أھم ھذه ا'‪ :#‬ت ‪#‬ذ!ر ا'‬ ‫' <ط‬
‫‪#‬ب ! ر ن ھ @ ا'‪ :#‬ت ‪%$‬‬ ‫!ل‬ ‫ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ‪،‬ا' ‪# ! %‬ت و‪5‬زا'ت‬
‫‪0‬م ا' دة ‪ 48‬ن ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' وھ‪: %' ' ! %‬‬ ‫ث ! ‪#‬ت ‪#‬ص‬ ‫ا' زا ر‬

‫ت‬ ‫ت ‪-4 /‬‬ ‫ت ا'‬ ‫‪ 6‬ص ا' ص ‪-3 /‬‬ ‫ت‬ ‫‪-2 /‬‬ ‫ر‬ ‫ت ا'‬ ‫‪ -1 -‬ا'‬
‫‪.‬‬ ‫‪ 9‬ا' !و ت ا‪# 2‬‬ ‫ت ا' و‬ ‫ا' روض ‪-5 /‬‬

‫‪1‬‬
‫آ ن ‪ !– 6‬ل ن و & ر ‪ 9‬ق ص ‪268‬‬
‫‪ 2‬ا' دة ‪ 05‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪41‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫&‬ ‫ن ا' ‪7‬د ‪8‬ت‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر ‪ $‬د‬ ‫ا' ' ا'‪7‬‬ ‫ء ' ‪7‬د ل‬ ‫أن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ذ!ور‬ ‫و‬
‫ن إ'&‬ ‫ف‬ ‫ثأ‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر‬ ‫ا' ' ا'‪7‬‬ ‫‪# %$‬ظو‬ ‫'‪ 0‬ن ا‪2‬ھ‬ ‫ت ا' ‪0' %‬‬ ‫ھ @ ا'‬
‫‪0‬م ا' دة ‪ 42‬ن ذات ا' ‪#‬ون وھ‪: %‬‬ ‫ث ‪6#‬ت‬ ‫ت ا'‬ ‫ا'‬ ‫و‬

‫وا‪ '5‬زام‬ ‫ھ‬ ‫ت ا'‬ ‫‪-‬‬

‫ت ا'‪ #‬د‬ ‫ت ا'‪7‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪G‬ل ا' زء‬ ‫رھ‬ ‫‪ 6‬ص ا' ص‬ ‫ت‬ ‫ص‬ ‫م ا' ‪#‬ون ا' ذ!ور ‪7‬د ل إ راءات ا' ‪%‬‬ ‫!‬
‫' ز‪#‬‬ ‫ت ا' ‪6‬‬ ‫ا‪ !2‬ر ن ا'‬

‫ت‬ ‫وا& زام ‪"،‬‬ ‫ھ‬ ‫ا *ز ‪) +‬ا‬ ‫ت ا*‬ ‫ا‬ ‫د‪A‬‬ ‫ت‬ ‫أو& ‪:‬‬
‫‪+‬د (‬

‫ن‬ ‫ل ا‪0 2‬م ا'‪ 6‬درة‬ ‫‪6‬ص ‪ 2‬ل‬ ‫وا‪ '5‬زام‬ ‫ھ‬ ‫ت ا'‬ ‫ث ‪#‬ت ا' دة ‪ 56‬ن ا'‬
‫نھ @‬ ‫وزھ ا' ز ‪ #‬ا'‪ 7‬و‬ ‫ت ا' ‪%‬‬ ‫ت و د و ول‬ ‫ن‬ ‫ا'‪#‬‬ ‫ت ا'‪ 7‬و‬ ‫ا' ؤ‬
‫وا‪ '5‬زا ت ‪.‬‬ ‫ھ‬ ‫ت ا‪ !5‬ب وا' د د وا' ‪ #‬زل و إ دة راء ا' ‪#‬دات ا'‬ ‫توا‬ ‫ا' ؤ‬

‫ن إرادات و ا'‪ :#‬ت‬ ‫ت‬ ‫& أ‪0#‬‬ ‫ت ا'‪ #‬د ‪ $‬د ' ‪0 6‬م ا' دة ‪ 57‬وذ'ك ‪06#‬‬ ‫ت ا'‪7‬‬ ‫أ‬
‫ت ا'‪ #‬د‬ ‫'‬ ‫ت ھ @ ا‪ M‬رادات وا'‪ :#‬ت ا' ‪7‬‬ ‫أ رت أن ! ‪%‬‬ ‫ذات ا'ط ‪ 9‬ا'‪ #‬دي ‪،‬و أ‬
‫‪. #‬‬ ‫ط ‪7‬‬

‫‪6‬ص‬ ‫ت‬ ‫‪%$‬‬ ‫م ‪#‬وان '‪0‬‬ ‫ت ا'‪ #‬د‬ ‫وا‪ '5‬زام وا'‪7‬‬ ‫ھ‬ ‫ت ا'‬ ‫‪ 9#‬ا' ‪#‬ون‬ ‫!‬
‫ت‬ ‫ت ا' ذ!ورة ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬وھ‪%‬‬ ‫‪ $‬إ'& ا'‪7‬‬ ‫وذ'ك ‪M‬‬ ‫ت ا' ر‬ ‫ا' ص أو ا'‬
‫‪1‬‬
‫ت ا‪ 5‬راض‬ ‫تو‬ ‫ا' روض و ا'‬

‫ب ا'ذي ! ن‬ ‫‪' $‬‬ ‫‪6‬ر ‪،‬وذ'ك ‪M‬‬ ‫دات '‬ ‫د‪G‬‬ ‫ت ا'‬ ‫! ا ‪ #G‬ا' ‪#‬ون زو د ا'‬
‫ا' ‪#‬ون ن‬ ‫ن ‪$‬د أ ‪:‬ھ‬ ‫ص ‪ :#‬ذ ھذ ن ا'‬ ‫ب ا' ري‪ ، 2‬و‪$‬‬ ‫‪ %$‬ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬وھو ا'‬
‫‪3‬‬
‫ت‬ ‫ب ا' روض و ا'‬ ‫‪ $‬إ'&‬ ‫' دو' وذ'ك ‪M‬‬ ‫& ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫ط ق ا‪ ! M‬م ا' ط‬

‫‪1‬‬
‫را ‪ 9‬ا' دة ‪ 47‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬وا' دة ‪ 53‬ن ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ن وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪2‬‬
‫را ‪ 9‬ا' دة ‪ 48‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' دة ‪ 55‬ن ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ن وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪ 3‬ا' دة ‪ 44‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪42‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫صا*ص‬ ‫ت *‬ ‫‪ : + A‬إد* ل د ‪E‬ت " ! ا‪ 5‬راءات ا‬

‫ت ا' ‪ ' 6‬ز ‪) #‬أ!‪G‬ر ن ‪%$%80‬‬ ‫ت ا' ‪ 6‬ص ا' ص ا' زء ا‪ !2‬ر ن ا'‬ ‫‪G‬ل‬
‫‪ :# 9‬ذھ '‪V‬ط ر ا' ‪#‬و‪ %#‬ا'ذي و ‪ @7‬ا' ‪#‬ون ر م ‪84‬ـ‪17‬ا' ؤرخ ‪ 07 %$‬و‬ ‫ث‬ ‫ا' و ط(‪،‬‬
‫دد ‪ %$‬ا' د ن ‪ 56‬و‪# 57‬ط ق د ‪ 0‬وا' وا د‬ ‫م‪ ،‬ا'ذي‬ ‫ا' ‪7‬دل وا'‬ ‫‪1984‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫ت إذ ‪#‬ت‬ ‫ص ھ @ ا'‬ ‫ء ‪7‬د ‪8‬ت‬ ‫‪ ،1 0‬إ‪ 5‬أن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬ ‫ا' ‪ 6‬ا' ‪# %‬ط ق‬
‫‪! 6‬ون ط ‪ 0 7‬ذات‬ ‫وارد‬ ‫وا ط‬ ‫و' ا‪G‬ر !م ‪# %$‬ون ا' '‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ا' دة ‪ 50‬أ‪0#‬‬
‫‪ ،‬ث ھ‪ #‬ك ا ‪8‬ف ‪ $ I 6 %$‬ط ‪ 0#‬و ن ا' دة ‪ 56‬ن ا' ‪#‬ون‬ ‫رة '‪ :#‬ت ا' ‪#7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪6‬ص‬ ‫ت‬ ‫ث ددت إن إ! ل ا' وارد ا' ‪6‬‬ ‫ء ‪ %$‬ا'‪ :‬رة ‪2‬‬ ‫‪ 17/84‬إ‪ 5‬أن أ‪ 5‬س‬
‫ر ا' دة ‪56‬‬ ‫وذ'ك ‪7‬د ! ‪#‬ت‬ ‫'‬ ‫‪8‬ل ‪#‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ا' ص !ون ‪ %$‬دود ‪ %10‬ن وارد‬
‫‪ %$ #‬ا' ‪#‬ون ا' '‬ ‫ن دود‬ ‫و‬ ‫‪ %$‬زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ن ‪#‬ون ‪ 17/84‬إ'& أ! ل وارد‬
‫وذ'ك ‪ %$‬ظل ‪#‬ون ‪.17/84‬‬ ‫و ددھ ‪#‬ون ا' '‬ ‫‪:‬و‬ ‫اي ! ‪#‬ت ھ @ ا'‪#‬‬

‫!ل ‪7‬ل‬ ‫ت ‪8‬ل ا' ‪#‬وات ا‪ 5‬رة‬ ‫‪ %$‬ھذه ا'‬ ‫دات ا' را!‬ ‫م ا‪5‬‬ ‫‪6‬و‪ %$ 6‬ظل ‪% #‬‬
‫‪2‬‬
‫' دو'‬ ‫‪#‬و ‪ %$‬ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫دات ا' ‪66‬‬ ‫'‪ %‬ا‪5‬‬ ‫وز !‪ G‬ر إ‬ ‫ار‪6‬د ‪ 0‬ا' ‪#‬و‬

‫ت و وع‬ ‫ث !ون ھ @ ا'‬ ‫ت وزارة ‪،‬‬ ‫ب ن ھ @ ا'‬ ‫ن ا' ‪#‬ون ر ط !ل‬ ‫!‬
‫‪ 0‬وذ'ك ن طرف ا= ر ن '‪6‬رف ا' ‪ #7‬ن ‪ ! ،‬زودت‬ ‫ب و أھدا‪ @$‬ر وة و أ ل‬ ‫ر‪!' Q #‬ل‬
‫‪.‬‬ ‫ب را ‪$ Q‬ر‬ ‫‪66‬‬ ‫دات‬ ‫ت ذ!ورة‬

‫' دو' ‪9 $‬‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ت ا' زا‪#‬‬ ‫‪ 6‬ص ا' ص ن ‪ :#‬ذ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ف ‪ :#‬ذ‬ ‫ا‪5 @#‬‬ ‫!‬
‫ت ‪6‬رف ا‪ 2‬ر ن '‪6‬رف‬ ‫‪ 6‬ص ا' ص‬ ‫ت‬ ‫دات ا' ‪7‬‬ ‫و ‪ 9‬ا‪5‬‬ ‫ا‪ $‬ح ا' ‪ #‬ا' '‬
‫@ ا' دة ‪ 44‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 9 ، 15/18‬ط ق أ ! م ھذه ا' دة‬ ‫أ!دت‬ ‫ا' ‪ #7‬ن‪، 3‬وذ'ك‬
‫(‬ ‫‪ ،‬ا'‬ ‫‪ $‬ن ) ا'‪7‬‬ ‫نأ‬ ‫ت إ'&‬ ‫‪ 9‬ھ @ ا'‬

‫ب وھ‪ #‬ظ‪0‬ر‬ ‫‪:#‬س ‪#‬وان ا'‬ ‫إ'& ا' ‪ #‬ا' وا'‬ ‫‪#‬ل‬ ‫ا' ‪ #‬ا' '‬ ‫‪0# %$ %‬‬ ‫! أن ا'ر‪ 6‬د ا'‬
‫‪ 6‬ص ا' ص و ‪ :‬ر ا' وء ا' ‪:‬رط إ' ‪ 0‬وذ'ك ن ‪8‬ل ‪#‬ص ا' دة ‪51‬‬ ‫ت‬ ‫'‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ا‪2‬ھ‬

‫‪1‬‬
‫‪ 7‬ا' زا ر‪3‬‬ ‫ا'درا ت ا‪ 6 5‬د ‪،‬‬ ‫د"ت وآ‪ $‬ق ‪،‬‬ ‫ص‪،‬‬ ‫‪ #‬د <‪! %#‬ور ‪ ،‬ت ا' ‪ 6‬ص ا' ص ‪ %$‬ا'‪#‬ظ م ا' واز ‪ %‬ا' زا ري‪:‬‬
‫‪، 2018‬ا'‪7‬دد ‪، 01‬ص‪165‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ #‬د <‪! %#‬ور ‪ ،‬ر ‪ 9‬ق ‪،‬ص‪164‬‬
‫ء ا' زا ر ‪، 2010،‬ص‪46‬‬ ‫ت ‪ 6‬ص ا' ص ‪ %$‬ا' زا ر ‪،‬د‪.‬ط ‪،‬دار س ‪،‬دار ا'‬ ‫‪ 3‬ا زال ‪#، L $‬ظ م‬
‫‪43‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫داث !م و ‪ 0 9‬ز ‪#‬ظ ‪ %‬ن ا= ر ن '‪6‬رف‬ ‫م ا' ‪#‬ون ا' ذ!ور أ ‪8‬ه‬ ‫ا'‪ :‬رة ‪! ، 02‬‬
‫‪ L‬ـ‪:‬‬ ‫ت ووز ر ا' '‬ ‫ا' ‪ #7‬ن ‪ @ 0‬ا'‬

‫‪ 7‬وا' م ھ @‬ ‫ت ‪ /‬و د د ! ‪ :‬ت ا'‬ ‫‪ @ 0‬ا'‬ ‫‪6‬‬ ‫‪ -‬إ‪ #‬ء دو‪ #‬إ رادات و‪ :#‬ت‬
‫ص ا' م ا'زا دة ن‬ ‫‪$‬‬ ‫‪،‬أ‬ ‫ا'‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ت ن ‪8‬ل ‪7‬ر ف ا' د ن وطر‬ ‫ا'‬
‫‪ $‬د !ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ذ!ور ن ‪L $‬‬ ‫وارد ا' رو ت ا‪ & 2‬ن د رات ‪#‬ون ا' '‬
‫و ‪# %$‬ون ا' ' ‪ ،‬وذ'ك‬ ‫ددة ‪#‬‬ ‫ت ا' ز ‪ #‬ا' ‪ N 6‬واء ھ @ ا' م وا' ‪! %‬ون‬
‫ب‬ ‫و @‬ ‫و<ق‬ ‫و ب ‪#‬ون ا' '‬ ‫ت ‪L:‬‬ ‫أن ھ @ ا'‬ ‫أورده ‪ %$‬ا' دة ‪!، 50‬‬
‫‪#‬ص ا' دة ‪ $ %$ 51‬ر ‪03 0‬‬

‫ق‬ ‫ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫دق‬ ‫وا‬ ‫ر‬ ‫دأ ا‬ ‫ق‬ ‫ا ط ب ا ‪ : + A‬دى‬
‫وا‪ +‬ن ا‬

‫دأ‬ ‫دأ ن ' !‬ ‫د اھم‬ ‫& ا' رع ا‪5‬ھ م و‬ ‫ل ا' '‪ ! %‬ن‬ ‫‪ %$‬ا'‬ ‫ا' '‬ ‫ق ا' !‬ ‫'‬
‫‪5‬ن‬ ‫‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫دأ ا' ‪$ :‬‬ ‫‪#‬ب‬ ‫ر! و دأ ا'‪6‬دق إ'&‬ ‫ا'‬
‫ر! ‪ %$‬ا ذ ا' رارات‬ ‫ا'‪0‬دف ن ھذا ا' ‪#‬ون ھو إ داث وازن ن ا' ط ت و إ ط ء ‪$‬ر‪ 6‬أ! ر '‬
‫ھذه‬ ‫ر! إ'& ‪ 0‬ت !ن أن ز د ن ‪6‬دا‬ ‫ن ‪8‬ل و ‪ 9‬دا رة ‪#‬ط ق ا'‬ ‫' وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا' ‪7‬‬
‫‪ 9‬ا' د‪%#‬‬ ‫ا' ر' ‪ , #‬ا'‬ ‫‘ ا' ‪ 7‬ر‬ ‫س ا'‬ ‫‪‘%‬‬ ‫س ا‪ 6 5‬دي وا‪5‬‬ ‫ا' رارات ‪G‬ل ا'‬
‫دئ ا' ‪#‬ظ م ا'د راط‪ %‬وا'‪6:‬ل ن‬ ‫&‬ ‫@ ا' دة ‪ 15‬ن ا'د ور ‪ " 2016‬وم ا'دو'‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫وھذا‬
‫ل‬ ‫س ا' ‪ #‬ب ھو ا‪M‬ط ر ا'ذي ‪ 7‬ر ‪ @ $‬ا' ‪7‬ب ن إدرد @ و را ب‬ ‫‪ .‬ا'‬ ‫ا' ط ت وا'‪7‬دا' ا‪5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪".‬‬ ‫ت ا'‬ ‫وى ا'‬ ‫&‬ ‫ر!‬ ‫‪ 9‬ا'دو' ا'د راط ا'‬ ‫‪.‬‬ ‫ا' ط ت ا'‪ 7‬و‬

‫وا‪ +‬ن‬ ‫ق‬ ‫ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫ر‬ ‫دأ ا‬ ‫ق‬ ‫ا ‪0‬رع ا‪-‬ول‪ :‬دى‬
‫ا‬
‫ا' رار‬ ‫‪ 7‬ر !ذ'ك دأ ا' ر! ‪ %$‬ا ذ‬ ‫‪ $ M‬إ'& دأ ا' ‪ $ :‬ا'ذي ‪ 7‬ر ن أھم دئ ا' !‬
‫‪#‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ث ‪ 7‬ر ا' ر! ا'‪ ' 7:‬ن ‪#‬ب ! ‪ $ $‬ت ا'‬ ‫ا' '‪ %‬ن أھم ر! ز ا' ! ا' '‬
‫ر‬ ‫ر ا‪ $‬ل ' ل ا'‪ 7‬م ن طر ق ‪ % G‬ا' ‪7‬ب و دم ا ‪ 6‬ره & دور ‪# G‬وي ‪ %$‬إ داد‬ ‫' ق‬
‫راط‬ ‫ب و‪$‬رھ ‪ %$‬ا' ر' ‪ #‬ن ‪.‬و‪ %$‬ھذا ‪M‬ط ر ‪ 7‬ر ا'د‬ ‫ج إ'& !‪ :‬ءة ‪#‬‬ ‫وھذا‬ ‫ا' ‪#‬‬

‫ن ا' ‪7‬د ل ا'د وري ا' ؤرخ ‪ 06 %$‬رس ‪2016‬‬ ‫‪ 1‬ا' دة ‪ 15‬ن ا'د ور ‪ 01/16‬ا'‬
‫‪44‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫دا ' ‪0:‬وم‬ ‫ور و!ذا ! ل ا' زا‪ #‬ا' ر! ‪ 7‬ر‬ ‫‪#‬د '‪ 0‬ا'د‬ ‫ا' ر! أ د ا' دئ ا' ‪%‬‬
‫ا' رع ن ‪8‬ل ا' ‪#‬ون ‪ %$ 6 15/18‬ظل ‪ I‬ب ‪#‬ون‬ ‫ا'د راط ‪ 0 %$‬ا' '‪ %‬وا' ‪' %‬م ‪ #‬و'‪0‬‬
‫ا' د‪ @ ' %#‬ا'د وري ‪ %$‬ا'و‪6‬ول ' ‪ 7‬و ت ا' ‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ا'‬ ‫ر‬ ‫‪#‬ظم روط و! ‪ :‬ت‬
‫‪1‬‬
‫‪P‬‬ ‫ذ'ك ‪ %$‬د @ ‪ MC*" & 10‬ا "و & *‪ 9 :‬دور ا‬ ‫' ' (‪ % ? '،‬د ور ‪ 2020‬و ‪#‬ص &‬
‫‪2‬‬
‫‪" A‬‬ ‫ا ‪B‬ون ا‬ ‫ر‪C* $ F‬‬ ‫ا "‪$‬‬

‫روع ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي‬ ‫إ"داد‬ ‫ر‬ ‫ا‪-‬ول‪ :‬دى ط ق دأ ا‬

‫ا' ‪ %‬ؤ‪G‬ر طر‬ ‫ؤو'‬ ‫?ن ' واط‪ #‬ن‬ ‫روع ‪#‬ون ا' '‬ ‫إ داد‬ ‫ر! ‪%$‬‬ ‫ر ا'‬
‫و ! ‪ #‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‬ ‫‪ .‬و‪2‬ھ‬ ‫‪0‬م ا‪5‬‬ ‫‪0‬م وظروف ‪7‬‬ ‫&‬ ‫رة‬ ‫ر أو ‪ I‬ر‬
‫‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا'ذي ‪ 7‬ر ا‪M‬ط ر ا' ‪#‬و‪ %#‬ا' ‪#‬ظم ' ‪#‬ب ا' '‪N$ %‬ن ‪6‬دوره دون و ود‬
‫ر! ا'ذي ‪ 7‬ر ن‬ ‫@ ‪5‬ن دأ ا'‬ ‫&‪#‬‬ ‫ؤ‪G‬ر‬ ‫‪ 9‬ا' د‪%#‬‬ ‫‪ 6‬ا'‬ ‫ن‬ ‫' ‪ %‬ا'‪:‬‬ ‫ر!‬
‫‪.‬‬ ‫ا دد ا' زا‪#‬‬ ‫‪%$‬‬ ‫وأ‬ ‫‪7‬ب دورا ھ‬ ‫دئ ا' !‬ ‫أھم‬

‫‪6‬‬ ‫ر!‬ ‫ر‬ ‫ول ن ‪8‬ل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪%# 15/18‬‬ ‫و & ا'ر‪I‬م ن ذا'ك ‪N$‬ن ا' رع‬
‫ل ا' '‪ %‬ن ‪8‬ل إ‪G‬راء ا' ‪7‬ط ت‬ ‫‪ %$‬ا'‬ ‫ا' ر ‪7‬‬ ‫‪ 7‬ق ‪ 5‬راك ا'‪ 7:‬ل '‪ ' 7:‬ت ا' ؤ‬ ‫‪$‬‬
‫روع‬ ‫‪N‬ر‪ $‬ق‬ ‫ز‬ ‫ث !ون ا' !و‬ ‫‪.‬‬ ‫ن ودة ا'‪ #‬ش ول ‪#‬ون ا' '‬ ‫' ر' ن '‬ ‫ا' د‬
‫ا' ر' ن ‪%$‬‬ ‫ھ‬ ‫ن‬ ‫وا'‪6‬دق ‪ %$‬إ داده وھذا '‬ ‫ر ر ‪ 9‬را ة ا'د‬ ‫‪7‬دة‬ ‫' ‪#‬‬ ‫‪#‬ون ا' '‬
‫ء ‪# %$‬ص ا' دة ‪ 75‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ذ ا' رارات ا' ' ‪ 3.‬وھذا‬ ‫ا‬ ‫‪6‬‬

‫‪+‬‬ ‫روع ‪+‬ون ا‬ ‫إط ر إ"داد‬ ‫ور‬ ‫‪: +A‬ا‬

‫‪ %$‬را ‪0‬‬ ‫' < رات ‪0‬‬ ‫روع ‪#‬ون ا' '‬ ‫ر‬ ‫‪9‬‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ر ا' '‬ ‫‪86M‬ح ا'‬
‫ق‬ ‫ا' ! م ا'‬ ‫ن ا' ‪ #7‬ن و‪6‬و‪7' 5‬‬ ‫ل وار ن ا'‪:‬‬ ‫ا' ‪ %‬ھ‪%‬‬ ‫ر ت ا' زا‪#‬‬ ‫و ‪7‬رف‬
‫وھذا ط ب ا' ور‬ ‫!‬ ‫‪ 9#6‬ا' رار ' د م ا‪ :#M‬ق طر‬ ‫ق ا'ذي !ن أن و @‬ ‫وا' ! م ا'‬
‫‪L‬‬ ‫زا‪0 #‬م !‬ ‫! ‪ : ' $‬وض ظروف‬ ‫رن و‬ ‫!ر و ‪ L#‬ا'‬ ‫ا' ط ط ‪ %$‬و ت‬ ‫‪ %$‬ر‬
‫‪4‬‬
‫ت أ‪ $‬ل‬ ‫إ ! ‪ #‬ت ا' ‪#‬‬

‫‪1‬‬
‫ر ‪ 9‬ق ص ‪502-501‬‬ ‫ر ر – ا' ! ا' ' و ر د ا'‪ :#‬ت‬ ‫د‪ -‬وا‬ ‫ل‬ ‫ا!‬
‫‪2‬‬
‫ا'‪7‬دد ‪82‬‬ ‫ر دة ا'ر‬ ‫ور ‪ 2020‬ا' ؤرخ ‪ 30 %$‬د ر ‪ 2020‬ا'‬ ‫دة ‪ 10‬ن د‬ ‫ا'‬
‫‪3‬‬
‫ر ‪ 9‬ق ص ‪495‬‬ ‫ر ر – ا' ! ا' ' و ر د ا'‪ :#‬ت‬ ‫د‪ -‬وا‬ ‫ل‬ ‫ا!‬
‫ر ‪ 9‬ق ص ‪458‬‬ ‫ر ر – ا' ! ا' ' و ر د ا'‪ :#‬ت‬ ‫د‪ -‬وا‬ ‫ل‬ ‫‪ 4‬ا!‬
‫‪45‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫ر!‬ ‫‪L‬‬ ‫ور‬ ‫'‬ ‫نا ل ? س ر‬ ‫ء ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ث‬
‫وھذا ‪ 7‬ر‬ ‫ن طورا'و ‪ 7‬ا‪ 6 5‬د ا'وط‪ #‬و و @ ا' ' ا'‪7‬‬ ‫ر رر‬ ‫' ر' ن‬ ‫ا' !و‬
‫‪7 %$ 0‬ز ز‬ ‫ھم ا‪:#‬‬ ‫ث‬ ‫!رھ ا' ط ا' ‪ :#‬ذ‬ ‫ر ا' ‪%‬‬ ‫ا'‬ ‫ر! ‪ %$‬ر‬ ‫‪'%‬‬ ‫نإ‬
‫‪6#‬ت‬ ‫ب‬ ‫' ر' ن دون ‪6‬و ت وھذا‬ ‫‪# 9‬‬ ‫ل ا' '‪ %‬وا'ذي !ن أن‬ ‫دور ا' ر' ن ‪ %$‬ا'‬
‫‪1‬‬
‫@ ا' دة ‪ 72‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‪15/18‬‬

‫ا'وزراء‬ ‫رك ‪ %$‬ذ'ك‬ ‫ل‬ ‫روع ‪#‬ون ا' '‬ ‫ر‬ ‫& ا'ر‪I‬م ان وز ر ا' ' ‪ 5‬وم ‪:‬رده‬
‫ص ا'وزارة ا' ‪%‬‬ ‫وم !ل وز ر و ‪ 9‬ا' د رات ا' ' ا' ‪%‬‬ ‫ا'‪:‬رد‬ ‫‪ $‬ن ا'‪#‬‬ ‫‪$ :6‬رد أو‬
‫‪2‬‬
‫‪:6‬‬ ‫روع ‪#‬ون ا' '‬ ‫ر‬ ‫‪G‬ل ‪%$‬‬ ‫!!ل‬ ‫ر! ا' !و‬ ‫‪ 0‬و‬ ‫رف‬

‫طط‬ ‫ن ا' ‪7‬د ل ا'د وري " دم ا'وز ر ا‪5‬ول‬ ‫@ ا' دة ‪ 94‬ن ا' ‪#‬ون ‪ 01/16‬ا'‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫وھذا‬
‫س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪0' %#‬ذا ا'<رض‬ ‫@ ‘ و ري ا'‬ ‫س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪ ' %#‬وا‪$‬‬ ‫إ'&‬ ‫ل ا' !و‬
‫"‪:# L 6 ' ،3‬س ا' !م ‪ %$‬ا' دة ‪ 106‬ن د ور ‪2020‬‬ ‫‪#‬‬

‫م‬ ‫ن ا' ‪7‬د ل ا'د وري وا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪7‬دل وا'‬ ‫إ‪ 5‬ا‪ @#‬ا' ‪#‬ون ‪ 01/16‬ا'‬
‫ا‪ '5‬زام = ل ا' ددة‬ ‫& ا' !و‬ ‫‪:‬رض‬ ‫‪7‬وا ود ‪#‬و‪#‬‬ ‫وذات ا‪ 2‬ر ‪ 9‬د ور ‪ 2020‬ا'ذ ن 'م‬
‫‪#‬ون د ل ‪%$‬‬ ‫وھذا ‪ 7‬رض ‪ 9‬ا' د ا' ‪ %‬و ب أن و‪$‬ر ‪ %$‬ا' ‪ 0‬ز ا' ر ‪5 %7‬ن ا‪ 2‬ر ‪ 7‬ق‬
‫‪4‬‬
‫دد ا= ل ‪ M‬داع‬ ‫أ‪ 5‬إن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ف وا‪#‬ب أ‪ #‬ط ا'دو' ‪،‬‬
‫س‬ ‫' ‪' #‬دى ! ب ا'‬ ‫روع ‪#‬ون ا' '‬ ‫‪ %$‬ا' دة ‪ " 06# @# 71‬ودع‬ ‫ر ‪# 9‬ون ا' '‬
‫م واد ‪ #‬ول ‘ ‪< 6 %$‬‬ ‫ا' ‪ % 7‬ا'وط‪ %$ %#‬ر ‪ 7 P‬أ! و ر ‪ &6 ?! ،‬د ن ا' ‪ #‬ا' ' ا' ‪ #7‬و‬
‫‪5‬‬
‫‘ا' ! م ا' ‪#‬و‪ #‬ا' د دة أو ا' ‪7‬د' ‪".‬‬ ‫‪6‬ر‬

‫وا زا‪+‬‬ ‫لا‬ ‫ا‬ ‫درة ا ‪+‬واب‬ ‫د"!‬ ‫‪ : A A‬ا& ‪ 0‬ظ‬

‫‪8‬د ا'‪#‬ص ا' ‪#‬و‪ %#‬و ر‪$‬ت‬ ‫ا' ‪ %‬ؤدي إ'&‬ ‫‪ 7‬ر ا' درة ‪ %$‬ا' ر ‪ 9‬ا' '‪ %‬أو'& ا' طوات ا' ‪#‬و‪#‬‬
‫و‪ @#‬و و و @ "‬ ‫‪ 9‬ا‪ 2‬س ا‪2‬و'& ' ر ‪ 9‬و دد‬ ‫& أ‪ " 0#‬ا'‪ 7‬ل ا'ذي‬ ‫ا' درة‬

‫‪1‬‬
‫د‪ -‬وا ر ر – ا' ! ا' ' و ر د ا'‪ :#‬ت ر ‪ 9‬ق ص ‪495‬‬ ‫ا! ل‬
‫‪2‬‬
‫– ا'‪7‬دد ‪ 16‬وان ‪ 2017‬ص ‪208‬‬ ‫ا'‪ 7‬وم ا' ‪#‬و‪ #‬وا'‬ ‫‪#-‬ور ا'د ن رداد – ‪#‬ون ا' '‪ %‬ن ا' ن ا' ر ‪ 7‬وا' ‪ :#‬ذي ‪ %$‬ا' زا ر –‬
‫‪3‬‬
‫ن ا' ‪7‬د ل ا'د وري ا' ؤرخ ‪ 06 %$‬رس ‪2016‬‬ ‫ا' دة ‪ 94‬ن ا'د ور ‪ 01/16‬ا'‬
‫‪4‬‬
‫أ‪#-‬ور ا'د ن رداد – ‪#‬ون ا' '‪ %‬ن ا' ط ن ا' ر ‪ 7‬وا' ‪ :#‬ذي ‪ %$‬ا' زا ر ر ‪ 9‬ق ص ‪209‬‬
‫‪5‬‬
‫ا' دة ‪ 71‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪46‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫ن ا' ‪7‬د ل ا'د وري ‪ %$‬د @ ‪ ،136‬وا' دة ‪ 143‬ن د ور‬ ‫و‪ #‬ب ا' رع ‪ %$‬ا'د ور ‪ 01/16‬ا'‬
‫‪1‬‬
‫س ا‪2‬‬ ‫ء‬ ‫& أن ا' درة ‪7‬ود إ'& ا'وز ر ا‪2‬ول و ا'‪#‬واب ا' ر' ‪ #‬ن و أ‬ ‫‪2020‬‬

‫ق !ذ'ك‬ ‫أ‪0#‬‬ ‫ق ' وز ر ا‪2‬ول !‬ ‫ل ا' '‬ ‫و @ ‪ Q# #‬أن ا' درة ‪ %$‬ا'‬ ‫وھذا ‪< 6‬‬
‫درات‬ ‫' دم‬ ‫ل ا' '‪ " %‬ھ‪ %‬ا' د ل ن طرف ا' ‪ 0‬ت ا' ؤو'‬ ‫' ر' ن و ‪ 7‬ر ا' درة ‪ %$‬ا'‬
‫أو ا' ‪ :‬ض ‪ 0#‬و إ داث ! ' ف‬ ‫و‬ ‫ر ‪ 9‬ا' ‪ 7 %‬ق ‪ N‬داث وارد‬ ‫‪ 7‬ق ' ‪#‬ون ا' '‪ %‬و ا'‬
‫‪2‬‬
‫أو ا'ز دة ‪" 0 $‬‬ ‫و‬

‫ر ‪ 9‬وا‪ #‬ن‬ ‫ر‬ ‫و ‪ 0 ' 6‬ا‪M‬دار ‪ %$‬د ‪ 0‬وزارة ا' '‬ ‫و @ ‪ 7‬ر ن ا ‪ 6‬ص ا' !و‬
‫‪ %$‬ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪7‬دل وا' م ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن‬ ‫ز ا' ‪#‬وح '‪' 0‬م ‪ 7‬ن ‪6 @#‬را‬ ‫ا' ' وھذا ق ا‪5‬‬
‫‪3‬‬
‫ن‬ ‫@ ا' دة ‪ 138‬ا'‪ :‬رة ا'‪ 7‬رة ن ا' ‪#‬ون ‪ 01/16‬ا'‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫‪ Q#‬ذ'ك ن ‪8‬ل‬ ‫وإ‪#‬‬ ‫ا' '‬
‫ا' ‪7‬د ل ا'د وري‪، 4‬وا' د ن ‪145‬و‪ 146‬ن د ور ‪2020‬‬

‫ت‬ ‫!ل ‪6‬ر ‪ L‬أن وم ا'وز ر ا' ! ف ' '‬ ‫ن ‪#‬ص ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫‪%$‬‬
‫@ ا' دة ‪ 69‬ن ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫وھذا‬ ‫ر ‪# 9‬ون ا' '‬ ‫ر‬ ‫ط ا'وز ر ا‪2‬ول‬
‫ر‪9‬‬ ‫ر‬ ‫ط ا'وز ر ا‪2‬ول ‘‬ ‫‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' " وم ا'وز ر ا' ! ف ' ' ‘ ت‬
‫‪5‬‬
‫س ا'وزراء"‬ ‫وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪ %‬م ر ‪%$ 0‬‬

‫!ل ‪ L 6‬وھذا‬ ‫ا' ورد‬ ‫و‬ ‫د د ا‪ 2‬ء و‬ ‫' !ن ن‬ ‫ر ‪6 :6 9‬ر‬ ‫ث وم ھذه ا'‬
‫‪:6‬‬ ‫وع وارد وأ ء ا'دو'‬ ‫ورد ‪ %$‬ا' دة ‪ 70‬ن ‪:#‬س ا' ‪#‬ون ‪ " 06# %$‬دم وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪6‬‬
‫ن ‪8‬ل ا' ‪ 7‬و ت ا' و‪$‬ر وا' د رات ا' ‪! %‬ن أن ‪". 0# Q #‬‬ ‫‘ و م ھذه ا'‪6‬را‬ ‫‪6‬ر‬

‫ل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق‬ ‫ا'ذي ا‪:I‬ل ھذه ا'‪ #‬ط ‪ %$‬ا'‬ ‫!س ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫روع ‪#‬ون‬ ‫ر‬ ‫ا'‬ ‫ر '@ و أ ر!@ ‪ %$‬ر‬ ‫وا‪ #‬ن ا' ' !رس ‪7‬ز ز إ ‪8‬ن ا' ر' ن وإ دة ا‪5‬‬
‫‪1‬‬
‫ا' '‬

‫‪1‬‬
‫وري ا' ؤرخ ‪ 06 %$‬رس ‪2016‬‬ ‫ن ا' ‪7‬د ل ا'د‬ ‫ا' دة ‪ 136‬ن ا'د ور ‪ 01/16‬ا'‬
‫‪2‬‬
‫وا' ‪ :#‬ذي ‪ %$‬ا' زا ر ر ‪ 9‬ق ص ‪204‬‬ ‫أ‪#-‬ور ا'د ن رداد – ‪#‬ون ا' '‪ %‬ن ا' ن ا' ر ‪7‬‬
‫‪3‬‬
‫وا' ‪ :#‬ذي ‪ %$‬ا' زا ر ر ‪ 9‬ق ص ‪205‬‬ ‫أ‪#-‬ور ا'د ن رداد – ‪#‬ون ا' '‪ %‬ن ا' ن ا' ر ‪7‬‬
‫‪4‬‬
‫ن ا' ‪7‬د ل ا'د وري ا' ؤرخ ‪ 06 %$‬رس ‪2016‬‬ ‫ا' دة ‪ 138‬ا'‪ :‬رة ا'‪ 7‬رة ن ا'د ور ‪ 01/16‬ا'‬
‫‪5‬‬
‫وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا' دة ‪ 69‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق‬
‫‪6‬‬
‫ا' دة ‪ 70‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪47‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫ا'‪8G‬ث ا‪2‬ول ن ا' ‪#‬‬ ‫أ م ا' ر' ن ل ‪0#‬‬ ‫أ!د @ ا' دة ‪ 72‬ن ‪:#‬س ا' ‪#‬ون " ‪7‬رض ا' !و‬ ‫وھذا‬
‫روع ‪#‬ون ا' ' ' ‪ ‘ #‬ر را ول طور و ‪ 7‬ا‪ 6 5‬د ا'وط‪ %#‬و ول‬ ‫ا' ' ‘ ‪ %$‬إط ر إ داد‬
‫&‪:‬‬ ‫وي‬ ‫‘‬ ‫و @ ا' ' ا'‪ 7‬و‬

‫‪ 0‬ا‪ 6 5‬د وا' زا‪#‬‬ ‫‪ -‬رض ا' و ‪ 0‬ت ا'! رى '‬

‫& ا' دى ا' و ط ' وارد وأ ء ا'دو'‬ ‫م‬ ‫‪-‬‬

‫‪2‬‬
‫س ا‪. 2‬‬ ‫س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪ %#‬و‬ ‫‪%$‬‬ ‫ل ‪#‬‬ ‫!ن أن !ون ھذا ا' ر ر‬

‫درة ا'‪#‬واب وا رط‬ ‫&‬ ‫م ‪ 9‬ا‪ : 5‬ظ ' د‬ ‫ء ‪ 0‬ا' ‪#‬ون ا' د د إ‪ 5‬ا‪ @#‬ا‪#‬‬ ‫ور‪I‬م ا‪ 86M‬ت ا' ‪%‬‬
‫ر!‬ ‫د ن إ !‪#‬‬ ‫روع ا‪ 2‬ر ا'ذي‬ ‫& !ل‬ ‫ا'وز ر ا‪2‬ول ورأي ا'وز ر ا' ! ف ' '‬ ‫وا‪$‬‬
‫ور ول ا'‪ Q #‬و زا‪ #‬ا' را ‪$ Q‬ر‪6‬‬ ‫ر ا'‬ ‫د ا'‬ ‫ل ا' '‪ I . %‬ران ا‬ ‫ا' ر' ن ‪7 %$‬د ل ‪ %$‬ا'‬
‫‪3‬‬
‫م و د ر ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م‪.‬‬ ‫ث !‪ @#‬ن‬ ‫' ‪7‬ز ز در @‬ ‫‪0‬‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫دق‬ ‫ق دأ ا‬ ‫ا ‪0‬رع ا ‪ : + A‬دى‬

‫ق ا'‪6‬دق ‪%$‬‬ ‫ا' ' ! ن ‪ 5‬د ن‬ ‫‪ %$‬ا' ‪#‬ظو‬ ‫د ا' !‬ ‫ر! '‬ ‫دئ ا' ‪ $ :‬وا'‬ ‫‪#‬ب‬ ‫إ'&‬
‫& ا' ‪ 7‬و ت ا' ‪ 7 %‬ر‬ ‫‪ : M %‬ء أ!‪G‬ر ‪6‬دا‬ ‫! دأ أ‬ ‫' ' ا'‪7‬‬ ‫‪7‬ط ت و ا‪2‬ر م ا' ر ط‬
‫ا' دئ‬ ‫ھذا ا' دأ إ'& ر‬ ‫ت ر‬ ‫ث‬ ‫' ‪#‬ب ا' '‪%‬‬ ‫ا' ‪ #‬ا‪2‬و'& ‪ %$‬ا ذ ا' رارات ا' ‪7‬‬
‫ث ‪6 %#7 @ 7:‬دق ا‪ 6 5‬ص ا' زا‪.% #‬‬ ‫ا'‪ 7‬و‬

‫دق أ زا‪+‬‬ ‫دأ ا‬ ‫أو& ‪ :‬ا وادر ا‪-‬و !‬

‫'‪ V‬رة ' دأ ‪# %$‬و‪ @#‬ا' ‪#‬ظ ‪ ' ' %‬وھذه‬ ‫'ر وع ' ‪#‬ون ا' رن ‪ #‬د ا' رع ا'‪:‬ر‪ % #‬د ! ن‬
‫د ‪:#‬س ا'‪6‬دى ‪#‬د‬ ‫وھو ا‪ 2‬ر ا'ذي 'م‬ ‫ا' ‪#‬و‬ ‫را @ ' ‪ :#‬ذ وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫‪#‬‬ ‫ءت‬ ‫ا‪ M‬رة‬
‫ء‬ ‫‪7‬ل ا'‬ ‫وا' ‪ 7‬ر‬ ‫س ا'د وري ا'‪:‬ر‪ % #‬إ‪ 5‬ا‪ 1993 # @#‬و ت و ‪ 9‬ا' ط 'ب ا' ر' ‪#‬‬ ‫ا'‬
‫' م‬ ‫ا' ‪#‬وي و‪ 6‬رت و‬ ‫ث أ‪ 7 L 6‬د @ ' ط‪7‬ن ‪# %$‬ون ا' '‬ ‫ا'د وري ‪ 7‬رف ‪0‬ذا ا' دأ‬
‫‪#‬ظ ره ا'‪:‬ر‪ % #‬دون‬ ‫!‬ ‫&‬ ‫دأ ا'‪6‬دق‬ ‫ء ا'د وري ا' <ر ‪%‬‬ ‫و ‪ &#‬ا'‬ ‫ا' ‪#‬و‬ ‫وا‪ #‬ن ا' '‬

‫‪1‬‬
‫ق ص ‪289‬‬ ‫د ا'ط ھر –ا' ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪9‬‬ ‫‪ #‬ن ‪ #‬ل – و رة‬
‫‪2‬‬
‫ا' دة ‪ 72‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫د‪ -‬وا ر ر – ا' ! ا' ' و ر د ا'‪ :#‬ت ر ‪ 9‬ق ص ‪495‬‬ ‫‪ 3‬ا! ل‬
‫‪48‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫'‪ :‬ا' دة‬ ‫?ن‬ ‫‪#‬ون ا' ' ‪ %$ 2014‬رار '@‬ ‫ا' ث ‪ %$‬د ور‬ ‫و'!ن ‪#‬‬ ‫ا‪ M‬رة إ' @ ‪6‬را‬
‫' دا ل‬ ‫' <ط ا'‪ :#‬ت ا' ‪7‬‬ ‫دات ا'‬ ‫س ا'د وري ‪6 %$‬دق ا‪M‬‬ ‫ث ا'‬ ‫‪ 36‬ن ھذا ا' ‪#‬ون‬
‫‪1‬‬
‫و ‪.‬‬ ‫ا' ‪ 7 %‬ر ‪ :#‬ت‬

‫دأ ا'‪6‬دق ا' زا‪ %$ % #‬ا' ‪#‬ون‬ ‫& ‪I‬رار ا'د ور ا'‪:‬ر‪ % #‬وا' <ر ‪ &# %‬ا' رع ا' زا ري !ذ'ك‬
‫ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ‪.‬‬

‫دق ا زا‪+‬‬ ‫ق دأ ا‬ ‫‪: +A‬‬

‫ا'‪7‬‬ ‫‪ 9‬ا' زا‪#‬‬ ‫ب أن‬ ‫روط ا' د را' '‪ %‬ا' د ث إذ‬ ‫ن أھم‬ ‫‪7‬د ‪6‬دق ا' ‪ 7‬و ت ا' '‬
‫ا' وارد وا'‪ :#‬ت و ن‬ ‫‪7‬ر ن‬ ‫' زا‪#‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ث أن ا' د رات ا' ‪6#‬وص‬ ‫! رى‬ ‫' ‪6‬دا‬
‫‪2‬‬
‫ت ا‪ 6 M‬د 'دو'‬ ‫‪ 0'8‬ظ‪0‬ر وة ا'‬

‫& أن !ون د م‬ ‫وا ره ا' رع ا' زا ري ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ‪ %$‬ا' دة ‪@# 70‬‬
‫أ!‪G‬ر ! ‪6#‬ت‬ ‫وھذا ن ا ل إ ‪ :‬ء ‪6‬دا‬ ‫ن ‪8‬ل ا' ‪ 7‬و ت ا' د‬ ‫ا' واد وا‪ 2‬ء ‪6 :6‬ر‬
‫ن‬ ‫و‪ 6‬د و ‪ #‬و' @ ا' دة ‪ 68‬أ‬ ‫‪#‬ظ‬ ‫ت ا'دو'‬ ‫& أن !ون‬ ‫@ ا' دة ‪ 65‬ن ‪:#‬س ا' ‪#‬ون‬
‫ت ا'دو' و & ا'ر‪I‬م‬ ‫ك‬ ‫ن ا'‪ 7‬و ن ا' ! ‪ :‬ن‬ ‫‪:#‬س ا' ‪#‬ون ن ‪8‬ل ا' طرق ' وا ت ا'‬
‫‪5 @#‬ن ا'‪6‬دق ‪ :‬رض أن ؤطر ا' '‬ ‫ن ذ!ر ھذا ا' دأ ا'‪7‬د د ن ا' رات '!‪ %$ @#‬ا'وا ‪ 9‬ؤطر !ل‬
‫وھذا ا'ذي‬ ‫ا' ' ا'‪7‬‬ ‫' ل ا'‪ 7‬م دون ‪6‬دق ‪0$‬و ‪7‬د ن و ت ا' !‬ ‫رار و‪ 5‬ر‬ ‫‪ 8$‬ا‬ ‫ا'‪7‬‬
‫@ ‪%$‬‬ ‫ق ا' ‪ 6#‬ص‬ ‫ء ا'د وري ا'‪:‬ر‪ % #‬ا'ذي‬ ‫‪ :‬ل ا'‬ ‫‪#‬و‪#‬‬ ‫إ'& ر‬ ‫د‪ @ 9$‬إ'& ا' ر‬
‫‪3‬‬
‫‪ %$ 2001 #‬د @ ‪27‬‬ ‫وى ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫&‬ ‫ا'د ور و!رس‬

‫‪1‬‬
‫س‬ ‫د ا'‬ ‫‪9‬‬ ‫ر ا'درا ت ا‪M‬دار وا' ' –‬ ‫' <رب –‬ ‫& ‪:‬ن – ا' دئ ا' د دة ' د ر ا' '‬ ‫د و!‪0 – %‬ن اھل ا'‪ 7‬د –‬
‫'ر ط ‪ 2017-2016‬ص ‪22-21‬‬
‫‪2‬‬
‫ا' ‪ #‬ر ' درا ت ا' ‪#‬و‪ #‬وا‪M‬در‬ ‫دات ا' ‪#‬ون ا' ‪#‬ظ ‪ %‬ا' د د ' ' ر م ‪– 130/13‬‬ ‫وء‬ ‫&‬ ‫ن – د ت ا' د ر ا' '‪%‬‬ ‫‪ 6‬ح‬
‫‪2020/04/16‬‬
‫ق ص ‪459-458‬‬ ‫ا' ' و ر د ا'‪ :#‬ت ر ‪9‬‬ ‫د‪ -‬وا ر ر – ا' !‬ ‫‪ 3‬ا! ل‬
‫‪49‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫ص ا زا‪+‬‬ ‫دق وا&*‬ ‫‪: A A‬ا‬

‫د د ا'‪#‬ط ق أو ا‪ 6 M‬ص ا' زا‪% #‬‬ ‫ء ‪6# %$‬وص ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ‪15/18‬‬
‫‪1‬‬
‫ل ا‪ 6 M‬ص‬ ‫و ‪9‬‬ ‫وھذا ن ‪8‬ل و ‪ 9‬إط ر أ‪ $‬ل ' وا‪ #‬ن ا' '‬

‫‪ $‬إ'& ا' ر ص ' وارد و زا‪ #‬ا'دو'‬ ‫‪V‬‬ ‫ر ا' ' ا'‪7‬‬ ‫ن وا‪#‬ب د دة '‬ ‫وھذا ن ‪8‬ل‬
‫& !ل‬ ‫ذ!ر @ ا' دة ‪ " @# 14‬در وارد زا‪ #‬ا'دو' وأ ؤھ و ن ‪ %$‬ا' زا‪#‬‬ ‫‪ 0‬وھذا‬ ‫وأ‬
‫‪2‬‬
‫‪"..........‬‬ ‫و ب ‪#‬ون ا' '‬ ‫‪#‬و‬ ‫ءور ص ‪0‬‬ ‫إ رادات و‪ :#‬ت ‪ .‬و دد ھذه ا' وارد وا‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ 0‬ا' دة ‪ 16‬ن ‪:#‬س ا' ‪#‬ون‬ ‫‪ 6‬ل ا' را ب و م ‪#‬‬ ‫و!ذا ا' ر ص‬

‫‪4‬‬
‫' ‪6‬م و ض ا' ‪#‬دات ‪# ! 0‬ت ط ‪ L' 6' 0 7‬ا'دو' ا' دة ‪ 59‬ن ‪:#‬س ا' ‪#‬ون‬ ‫و!ذ'ك '‪#‬‬

‫@ ا' دة ‪! 5 " @# 09‬ن‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫دام ا' ‪:‬رط '‪ ! X‬م ‪ I‬ر ' ‪0$‬ذا‬ ‫ن ظر ھذا ا' ‪#‬ون ا‪5‬‬ ‫‪%$‬‬
‫ر ت ا' ‪%‬‬ ‫و وع ھذه ا' وا‪ #‬ن "‪ 5‬و ھ‪ %‬ا'‬ ‫'م ‪ 7‬ق ا‪ 2‬ر‬ ‫ن وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫إدراج أي !م‬
‫رار‬ ‫‪M‬‬ ‫ذ!ر @ ا' دة ‪ @# 67‬وھذا ‪ 7‬ر‬ ‫‪6‬‬ ‫ر وا ‪ %$ 7‬ظل ا' ‪#‬ون ‪17/84‬‬ ‫ر‪$‬ت أ‪#‬‬
‫‪6‬‬
‫ر ' ' ا'‪. 7‬‬ ‫& ا'‬ ‫ا' ‪#‬و‪ %#‬و ' '‪ %‬ھذا ?‪G‬ر‬

‫ظل ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪15/18‬‬ ‫ر‬ ‫د آ ت د‪A‬‬ ‫ا ث ا‪: +A‬‬

‫وو‪ 7 2‬ز ا ‪ 0+‬ذه‬
‫‪ #N‬ء أ ‪0‬زة‬ ‫ت ا'دو'‬ ‫‪%‬‬ ‫‪ %$ 9‬ا' ‪#‬ب ا‪ 6 5‬دي و ا‪M‬‬ ‫ن ا ل ‪ 9#‬و وع ا' رر & ا'‬
‫و' ! ف ‪9‬‬ ‫‪ #‬ب ‪ 9‬ا'دو' ا' ر‬ ‫د ‪ 0‬طر‬ ‫& ا' ل ا'‪ 7‬م ‪#‬ذ ‪ #‬وء ا'دو' و'!ن ا‬ ‫ا'ر‬
‫‪7‬‬
‫دت ‪7‬د ‪8‬ت د ‪G‬‬ ‫& ا'ر‬ ‫أد ت‬ ‫ءت ‪ 0‬ا'دو' ا' د‬ ‫طورات ا' د ‪ G‬ا' ‪%‬‬

‫‪1‬‬
‫ق ص ‪459‬‬ ‫د‪ -‬وا ر ر – ا' ! ا' ' و ر د ا'‪ :#‬ت ر ‪9‬‬ ‫ا! ل‬
‫‪2‬‬
‫ا' دة ‪ 14‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪3‬‬
‫ا' دة‪ 16‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪4‬‬
‫ا' دة ‪ 59‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪ 5‬ا' دة ‪ 09‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪6‬‬
‫د‪ -‬وا ر ر – ا' ! ا' ' و ر د ا'‪ :#‬ت ر ‪ 9‬ق ص ‪460‬‬ ‫ا! ل‬
‫‪7‬‬ ‫'‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا'د! ورة ‪ %$‬ا'‪ 7‬وم –‬ ‫د‬ ‫& ا‪ 5‬وال ا'‪ 7‬و ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا' زا ري – اطرو‬ ‫دي و‪ $‬ء – ر ا‪0 5‬زة ا' ' وا'‬
‫‪ ' %'8 7‬س دي ‪ 7‬س ‪ 2018/2017‬ص ‪12‬‬
‫‪50‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫وى ا'‪6#‬وص ا' ‪6‬‬ ‫& ا'‬ ‫و ‪6‬‬ ‫! رة ' دو' ' و ‪ # 9‬ط ‪0‬‬ ‫ذات أھ‬ ‫ث ‪7‬د ا'ر‬
‫ر‪9‬‬ ‫ر‬ ‫ھ‪ %‬ا‪2‬داة ا'‪%$ ' 7:‬‬ ‫طط ‪ 0‬و @ ‪ 7‬ر ا'ر‬ ‫د‬ ‫ق ن دى‬ ‫' ‪#‬ب ا' '‪ %‬و‬
‫ا' ‪ 7 %‬ر ‪6‬‬ ‫‪:‬ف و ‪ 9#‬ن ا'و وع ‪ %$‬ا‪ 5‬ط? و د د ا‪ 2‬وال ا'‪7‬‬ ‫و د د ا'ر‬ ‫ا‪ 2‬وال ا'‪7‬‬
‫طور ھذه ا'‪G‬روة ! ن ‪ 5‬د ن‬ ‫د ا'‪ #‬ط ا‪ 6 5‬دي و'ز دة ا' ث ن طر‬ ‫ة ‪M‬ي دو' وھ‪%‬‬ ‫ا'‬
‫ھم ‪ %$‬إ داد ‪#‬ون‬ ‫& ‪I‬رار ا'دول وا ط ر' ‪< 0#‬ر‪@ $‬‬ ‫‪ ' $ . 0‬زا ر‬ ‫& آ' ت '‬ ‫ا' ث‬
‫‪ %$‬ا' ‪#‬ون‬ ‫د‪G‬‬ ‫داث آ' ت‬ ‫& أ س ا‬ ‫روع ا‪0' % 86‬ذه ا' ‪#‬ظو‬ ‫‪ %$‬ظل‬ ‫ا' '‬
‫ل‬ ‫ز ا' ‪ :#‬ذ ل دد '@‬ ‫و'م د ل‬ ‫ا'‪ 7‬وي‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا'‪ 6‬در ‪ %$‬ا' ر دة ا'ر‬
‫&‬ ‫!ل ‪L 6‬‬ ‫& ط ق ھذا ا' ‪#‬ون‬ ‫دة‬ ‫ب وا‪$‬ر دة ‪6 #‬ر '‬ ‫ز ‪ %#‬إ'& ‪ 2023 #‬و' ‪ :#‬ذه‬
‫ارض ا'وا ‪. 9‬‬

‫ظل ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪15/18‬‬ ‫ر‬ ‫د آ ت د‪A‬‬ ‫ا ط ب ا‪-‬ول ‪:‬‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫ا‬
‫ل ا' '‪،%‬‬ ‫!ون ‪ %$‬ا'‬ ‫دل ‪ 0 $‬ا' ط ا' ر ‪ 7‬وا' ‪ :#‬ذ ا' ‪ 7‬ون وا'ر‬ ‫‪5‬ت ا' ‪%‬‬ ‫و ن أھم ا'‬
‫روع‬ ‫& أ داد و ‪ :#‬ذ‬ ‫‪0‬ر‬ ‫ا'و دة ا' ‪%‬‬ ‫'‪ # ! 0‬أ‪6‬‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫‪N$‬ذا ! ‪#‬ت ا' ط ا' ‪ :#‬ذ ھ‪ %‬ا'‪0‬‬
‫‪ 9‬أ داد‬ ‫ب أن‬ ‫‪ %$‬ا' ‪6‬رف ‪ %$‬ا' ل ا'‪ 7‬م‪ ،‬ل‬ ‫ط‬ ‫ط‬ ‫ا' ' ‪N$ ،‬ن ذ'ك ‪ %#7 5‬أن 'د ‪0‬‬
‫‪%$‬‬ ‫ض دورا ‪#‬‬ ‫ا' ط ا' ر ‪ 7‬إ‪ 5‬أن ا' ر' ن‬ ‫تر‬ ‫و ‪ :#‬ذ ھذا ا' روع ' وا ط ‪#‬و‪#‬‬
‫‪ :#‬ذ ا' وا‪ #‬ن أ ن أ‪ L 6‬و ب‬ ‫‪ ' %‬ر' ن ‪ %$‬ا'ر‬ ‫ث ‪ 7‬ر ا'دور ا‪2‬‬ ‫روع ا' '‬ ‫&‬ ‫ا'ر‬
‫إ داد ‪#‬ون ' إ ' ‪7‬د ل أو ' ! ل ‪#‬ون ا' ' ' ‪ #‬و‪ ' $‬دة ‪ 04‬ن ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن‬
‫د آ' ت د ‪G‬‬ ‫'‬ ‫ء ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫م‪ ،1‬و @‬ ‫ا' ‪7‬دل وا'‬ ‫ا' '‬
‫ا' ر' ‪#‬‬ ‫س ا‪2‬داء و ‪7‬ز ز دور ا'ر‬ ‫‪G‬ل ‪ %$‬دة ‪ #‬ط ! ‪ #‬ت‬ ‫' را‬

‫واب ‪ N‬ت‬ ‫س ا‪-‬داء و ق ا‪*5‬ط ر وا ؤال وا&‬ ‫‪ +‬ت‬ ‫ا ‪0‬رع ا‪-‬ول ‪:‬‬
‫‪ 0‬لار‬
‫ا' طورات ا' ‪ %$ 6‬ا' ‪#‬ظو ا' ' أدى إ'& إ دة ! ل ا'ر ا' ' و' ق ن دى ‪ ' 7$‬ھذه‬
‫ا'ر ! ن ‪ 5‬د ن ا دث آ' ت د دة !ر ا‪2‬داء ا' ‪ %‬ز ' د ق ا'ذي م ن ‪8‬ل دى ا دام‬
‫ا' !و ' ل ا'‪ 7‬م ا'ذي ت ‪6‬ر‪ 0$‬وا' ق ن طرق ‪ :#‬ذھ ' را ‪ 0‬و‪$‬ق '‪X‬ھداف ا' ددة '‪0‬‬
‫و!ذ'ك و ‪ 07‬ق ا‪ 2‬ط ر وإ ط ء ق ا' ؤال وا‪ 5‬واب ' ر' ‪ #‬ن ‪.‬‬
‫‪ 2006 %:#‬ص ‪203‬‬ ‫– ا'‪7‬دد ‪03‬‬ ‫ا'درا ت ا' ‪#‬و‪ #‬وا'‬ ‫–‬ ‫& ‪ :#‬ذ ا' ' ا'‪7‬‬ ‫ا' ر' ‪#‬‬ ‫‪ 1‬دوا ر ‪ :‬ف – وا ‪ 9‬وآ‪ $‬ق ا'ر‬
‫‪51‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫س ا‪-‬داء‬ ‫أو& ‪ + :‬ت‬

‫@ ا' دة ‪ 84‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪18‬ا‪15‬‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫& را ط ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م وھذا‬ ‫ا‪2‬داء وم‬ ‫إن ر‬
‫و‪/‬أو ‪7:#‬‬ ‫وارد ا' ‪ 7‬ت ا' ‪ 7‬رف ‪ 0‬ذات ‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪! M 9‬م‬ ‫ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' "‬
‫‪66‬ت‬ ‫‪:‬د ن‬ ‫أ رى ذات ‪:#‬س ا'ط ‪# ! 0 ‘ 7‬ت ا‪#5‬ظ ‪ 0‬ا' ‪#‬و‪ ‘ #‬وا' ‪%‬‬ ‫و!ل ھ‬ ‫و‬
‫أو‬ ‫إ‪ # #‬أو ا‬ ‫نأ لد م‘‪5‬‬ ‫أو ا' ‪ %‬ط ب ا'‪ 0‬ا'‪ 7‬و‬ ‫ن ا‪ 2‬وال ا'‪ 7‬و‬
‫‪1‬‬
‫‪ 6‬ص ھذه ا' وارد و ر ‪. 0‬‬ ‫روط‬ ‫دد ‪#‬ون ا' '‬ ‫أو ر و أو ‪ $ G‬أو ر‬

‫ؤ رات '‪X‬داء و ب د ‪%$ 0‬‬ ‫ص @ ‪ 6‬و‬ ‫روع ‪#‬وي '‪X‬داء‬ ‫‪ -‬و ب أن !ون '!ل ر‪Q #‬‬
‫د م ا'‪ Q #‬ا' و‪6‬ل‬ ‫م‬ ‫دودة !‬ ‫و ا' زا‪ #‬ا' ‪ 7‬ق ‪ :‬رة‬ ‫روع ‪#‬ون‬ ‫!ل ر ر م إر‪0 $‬‬
‫ث‬ ‫م ا‪2‬داء و‪ $ G8G' $‬ت ن ا‪2‬ھداف‬ ‫م‬ ‫و ‪ 9‬ن أھداف ‪#7‬وان ‪:#‬س ا' ‪ #‬ا' '‬ ‫إ' ‪9 0‬‬
‫ق وھذه‬ ‫'‬ ‫ددة و وح و ر و‬ ‫ور ول و ‪ 0‬ت‬ ‫ؤول ر‪%#0 Q #‬‬ ‫& !ل‬ ‫‪7‬ن‬
‫‪:%‬‬ ‫‪G‬ل ‪%$‬‬ ‫ا‪#5‬وع ا'‪G' G‬‬

‫‪ 9‬ا' د‪%#‬‬ ‫‪ :‬ا' ‪ 7 %‬ر ن ا'‪:‬وا د ا' ‪ #‬ظرة ' واطن وا'‬ ‫وا‪ 6 5‬د‬ ‫ا‪5‬‬ ‫‪ – 1‬أھداف ا'‪' 7:‬‬
‫‪9‬‬ ‫ق ا'‪ Q #‬ا' ر وة ن ا' را ‪ Q‬ا' ‪ %‬و ‪7‬ت '‪ L' 6‬ا' واطن وا'‬ ‫وھذا !ون ن ‪8‬ل دى‬
‫‪2‬‬
‫ا' د‪%#‬‬

‫‪G‬ل ‪ %$‬ا' ‪ Q #‬ا'‪ % 0#‬أو @‬ ‫وا' ‪%‬‬ ‫ا' د‬ ‫د ن ‪! :‬ون ا' د‬ ‫ا' ؤداة '‬ ‫‪ – 2‬أھداف ودة ا' د‬
‫‪ %$‬اداء ا' د ت ‪$‬ز دة و‬ ‫& دى ا'!‪:‬‬ ‫ن ‪8‬ل ا' ‪7‬رف‬ ‫‪0‬‬ ‫ق ا'ر‬ ‫!ن ا'‬ ‫ا'‪ #‬ط و ذ'ك‬
‫' ر!ز‬ ‫ا‪#M‬‬ ‫'‪ %#7 0‬ز دة ا'!‪:‬‬ ‫&‬ ‫د ت ا' ؤداة ‪ 9‬وا‪ G‬ت ‪#‬و ‪ 0‬و‪ G‬ت ا' ! ف‬ ‫دا‪G‬‬
‫‪3‬‬
‫ا‪M‬دار‬

‫& دى ودة وإدارة‬ ‫ت ' !‪:‬ن ' ر‬ ‫رر و‬ ‫‪ -2‬أھداف ا'!‪ :‬ء ‪ :‬وھذا !ون ن ‪8‬ل د م‬
‫‪4‬‬
‫د‬ ‫ر ا'و ل ا'‬ ‫و‬

‫‪1‬‬
‫ا' دة ‪ 84‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪2‬‬
‫أ ن ‪ ! – 6‬ل ن و & – ر ‪ 9‬ق ص ‪276‬‬
‫‪3‬‬
‫د ر ‪ 9‬ق ص ‪139‬‬ ‫رش ‪ $‬زة – طر ‪%‬‬
‫‪ 4‬ا ن ‪ ! – 6‬ل ن و & ر ‪ 9‬ق ص ‪276‬‬
‫‪52‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫‪:‬‬ ‫ن *‬ ‫ا‪-‬داء "دة زا‬ ‫‪-‬ور‬

‫'‪7‬دد ن ا' ‪#‬وات ا'‬ ‫ر ‪ 9‬و ا‪0 5‬زة ا' !و‬ ‫د د را ‪ Q‬و‬ ‫ث وم‬ ‫‪0 – 1‬م ' طط‬
‫وا'‪ :#‬ت ا' ‪. 0 7‬‬

‫دد‬ ‫و وم‬ ‫‪:#‬ذھ ا‪0 2‬زة ا' !و‬ ‫ر ‪ 9‬ا' ‪%‬‬ ‫ن ا' را ‪ Q‬وا'‬ ‫‪ 0 -2‬م واز‪ #‬ا' را ‪ Q‬وا‪2‬داء‬
‫ا‪2‬ھداف ا' ر وة ‪0#‬‬

‫رر ن‬ ‫‪ :#‬ذھ و ‪7‬ود ھذا إ'& ا' ‪6‬ول &‬ ‫ن‬ ‫&‬ ‫د ا' م ' را ‪ Q‬ا' !و‬ ‫‪–3‬‬
‫ا' ‪ :#‬ذ‬ ‫ر ‪ %$‬ا‪ M‬ل ‪ %$‬ا' را ‪ Q‬وا' ر ‪ 9‬ت ا' ‪ :#‬ذ وھذا ! ف ا' !ل ا' ‪ %‬وا @‬ ‫!‪:‬‬
‫و ن ‪ #‬ط ا' ‪7‬ف ‪.‬‬

‫ا ذ‬ ‫وھذا ن ‪8‬ل ر د‬ ‫ق ا‪2‬ھداف ا'‪7‬‬ ‫‪' :‬‬ ‫د د ا' دا ل ا'‬ ‫‪ – 4‬م ن طر ‪0‬‬
‫‪1‬‬
‫ا' رارات‬

‫دام‬ ‫د ا' ق " أن ا‬ ‫ب رأي " رف‬ ‫‪ %$‬وھذا‬ ‫ا‪2‬داء ' ت وى ط ب إ‬ ‫ور‪I‬م ذ'ك ‪N$‬ن ر‬
‫رط أن‬ ‫ا‪2‬داء ‪@#2‬‬ ‫ر ن ر ا! ر ' !‪0#‬م ن ا‪ #5‬ل إ'& ر‬ ‫ط ب ‪ L#‬ا'‬ ‫ا‪G 2‬ل '‪ X‬وال ا'‪7‬‬
‫وا‪ #5‬ظ م وھذا ‪ %#7‬ا‪ '5‬زام '‪ Q #‬و @ !ون‬ ‫ا‪ G 5‬ل وا' ط‬ ‫وى ن ر‬ ‫ن'‬ ‫!ون ھ‪ #‬ك‬
‫ط ت د دة و ر ط‬ ‫و ب‬ ‫‪9‬‬ ‫د دة ن ا'‪G‬ورة ا'‬ ‫م و ‪G‬ل ھذا ‪ %$‬ا'وا ‪ 9‬ر‬ ‫'‬ ‫و و‬
‫ر ن ھذا‬ ‫ق ا'‪ Q #‬دون ر ا! ر '‬ ‫‪ N‬ن ا! ر ' ‪ 0‬رات ‪ .‬و‪ %$‬ظل ا'ظروف ا'راھ‪N$ #‬ن ا‪ '5‬زام‬
‫ق ا'‪ Q #‬ا' ‪ # %‬ب ‪ 9‬دود‬ ‫ن ا' را ‪ Q‬و !ون إ‪%$ 5‬‬ ‫ر ن ا' ؤو' ن ن ق ا' ?'‬ ‫‪ %:7‬ا'‬
‫‪2‬‬
‫'‪0‬م ‪.‬‬ ‫ر ا' ‪#‬و‬ ‫ر ا'‬

‫‪ 0‬لار‬ ‫واب و‬ ‫‪ : + A‬و ‪ 6‬ق ا‪*5‬ط ر و ا ؤال وا&‬

‫طر‬ ‫& "‬ ‫ب ا' دة ‪ 187‬ن ا' ‪7‬د ل ا'د وري ‪ 2016‬ا' ‪# %‬ص‬ ‫ق ا‪*5‬ط ر ‪:‬‬ ‫‪ -1‬و ‪6‬‬
‫س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪ %#‬أو ا'وز ر‬ ‫أو ر س ا'‬ ‫س ا‪2‬‬ ‫س ا'د وري ر س ا' ‪0‬ور و ر س‬ ‫ا'‬
‫‪.‬‬ ‫س ا‪2‬‬ ‫وا ‪%$‬‬ ‫آو ‪ G8G‬ن )‪(30‬‬ ‫س )‪# (50‬‬ ‫!ن إ ط ر ن‬ ‫ا‪2‬ول !‬

‫ن إ'& إ ط ر 'د‪7 9$‬دم ا'د ور ا' ن ‪ %$‬ا' دة‬ ‫ا‪ M‬ط ر ا' ن ‪ %$‬ا'‪ :‬ر ن ا'‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫‪5‬‬
‫ن د ور ‪:# 2020‬س ا' !م ‪ %$‬ا' دة ‪ 193‬وا ‪8‬ف ا' ‪ 0‬ا' طرة ' ‪ L 6‬ا' !‬ ‫‪ 188‬اد‪ #‬ه "‪' ،3‬‬

‫‪1‬‬
‫د ر ‪ 9‬ق ص ‪140‬‬ ‫د رش ‪ $‬زة – د طر ‪%‬‬
‫‪2‬‬
‫د – ا' ! ا' ' و ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م ص ‪49‬‬ ‫ا! ل‬
‫‪ 3‬ا' دة ‪ 187‬ن ا' ‪#‬ون ا'د وري ا' ‪7‬د ل ‪2016‬‬
‫‪53‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫ذ'ك ‪ < 9‬ر ا ! م ا' دة ‪ %$ 188‬د ور‬ ‫د‪ %$ G‬د ور ‪ 2020‬ھ‪ %‬ا' ‪ 0‬ا' ‪#7‬‬ ‫ا'‬ ‫ا'د ور‬
‫‪2016‬ا'& ا' دة ‪ %$ 195‬د ور ‪2020‬‬

‫ط ق ‪ 9‬ا'‪#‬ص ا'د وري و أ ر @ ا' دة ‪ @# 141‬وھذا‬ ‫أن ا' ‪#‬ون ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫و‬
‫‪1‬‬
‫ا'ر‬ ‫تط‬ ‫ل‬ ‫‪ 9‬ا' رع ‪ %$‬ا'‬ ‫ل ا' '‪ %‬و' زا‪% #‬‬ ‫ا'د ور '‬ ‫‪7‬زز ا'ر‬

‫ء ا' ر' ن أن‬ ‫& ا‪! @#‬ن ‪2‬‬ ‫واب ‪# :‬ص ا' دة ‪ 152‬ن ا' ‪7‬د ل ا'د ور ‪2016‬‬ ‫‪ – 2‬ق ا&‬
‫‪8‬ل‬ ‫و !ون ا' واب ن ا' ؤال ا'! ‪! %‬‬ ‫و ن ا' !و‬ ‫و ‪0‬و اي ؤال ‪:‬وي أو ! ‪ %‬إ'& إي‬
‫ب أن ‪7 5‬د ى ا ل ‪ 30‬و ‪ L 6 '،‬ذات ا' !م ‪%$‬‬ ‫ا' ‪:‬و‬ ‫'‪X‬‬ ‫'‪#‬‬ ‫ا ل أ ‪ 6‬ه ‪ 30‬و أ‬
‫‪9‬‬ ‫‪ @'8‬م‬ ‫‪$‬ن‬ ‫ا'ر‬ ‫ث ‪ 7‬ر ا' ؤال ن أھم آ' ت‬ ‫ا' دة ‪ 158‬ن د ور ‪2020‬‬
‫وھذا‬ ‫وز '‪#‬واب طرح ا' ؤال ا' ‪:‬وي أ‪ #G‬ء ا'‬ ‫ث‬ ‫ق ول و وع ا'ر‬ ‫ا' ‪ 7‬و ت وا'‬
‫‪ 7#‬ر ن‬ ‫وا ! ‪#‬ت ‪:‬و أو !‬ ‫ص وا د ‪ 5‬أ!‪G‬ر وھذه ا‪2‬‬ ‫ا' ؤال !ون و ‪ 0‬إ'& ا'وز ر ا'‬
‫‪2‬‬
‫ث ‪7‬زز ھ @ ا'ر‬ ‫‪،‬‬ ‫‪ :#‬ذ ا'‪ :#‬ت ا'‪ 7‬و‬ ‫أھم ا‪2‬دوات ا'د ور وا' ‪#‬و‪ #‬ا' ر' ‪ %$ #‬را‬
‫ن ‪8‬ل ا‪ ! M‬م ا'واردة ‪ %$‬ا' واد ‪ 158‬إ'& ‪ 162‬ن د ور ‪. 2020‬‬ ‫د ور‬

‫واب ذو ا‪62‬ل ا'‪:‬ر‪ % #‬ظ‪0‬ر ‪9‬‬ ‫ق ا‪5‬‬ ‫رن ‪ :‬أ‬ ‫ا‬ ‫ا ‪+‬ون ا ‪0‬ر‪+‬‬ ‫واب‬ ‫‪ -3‬ق ا&‬
‫& ‪ 7‬و ت ول ا'‪ #‬ط‬ ‫م ‪7 1791‬د ن ا'و ل ا'د ور ا' ‪! %‬ن ن ‪ 0'8‬ا' ‪6‬ل‬ ‫د ور‬
‫'‪0‬‬ ‫ل نا‬ ‫' رح‬ ‫ء ا' ط ا' ر ‪ ' 7‬وز ر او ا' !و‬ ‫ا' !و ‪ %‬وھو ا‪#M‬ذار ا' و @ ن ا د أ‬
‫' د ور وا' ر ‪ 7‬ت و‬ ‫واب ! و وان !ون ط‬ ‫& أن !ون ا‪5‬‬ ‫‪.‬‬ ‫' !و‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫او ا'‬
‫‪3‬‬
‫' ‪ 0‬ت ا' ر' ‪. #‬‬ ‫ا' وا‪ #‬ن ا' ‪#‬ظ‬

‫ا د‬ ‫ر‬ ‫‪N‬‬ ‫و ا زا‪+‬‬ ‫ا ‪0‬رع ا ‪: + A‬‬

‫! ‪ #‬ودوراھم ‪%$‬‬ ‫& ‪ :#‬ذ ا' زا‪ # ' #‬ا' ' ا' ‪#7‬‬ ‫ا' ‪7‬د‬ ‫ط ا' زا‪' 'Z! #‬ر‬ ‫أ!د ‪#‬ون‬
‫‪:#‬ذ‬ ‫ن‬ ‫ور‬ ‫!ل ر ط‬ ‫‪@#2 ،4‬‬ ‫ن طرف ا' !و‬ ‫ق وا' ?!د ن دى ا رام ا'ر ‪ 6‬ا' ر' ‪#‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ #‬ن ‪ #‬ل ا' ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪499‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ 7‬ا' ‪ %#8‬و‪7#‬‬ ‫ر–‬ ‫– ر ا' س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪ & %#‬زا‪ #‬ا'دو' – ذ!رة '‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا'‬ ‫ر ور ‪ – e$‬ج ‪6 %#8‬‬
‫س ‪ 2020/2019 #‬ص ‪40-34‬‬
‫‪3‬‬
‫– ر ا' س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪ & %#‬زا‪ #‬ا'دو' ص ‪42-40‬‬ ‫ر ور ‪ – e$‬ج ‪6 %#8‬‬
‫‪4‬‬
‫‪ #‬ن ‪ #‬ل – ا' ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪240‬‬
‫‪54‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫& د رات ا'‪ :#‬ت‬ ‫و ا' ‪ :#‬ذ‬ ‫د ا' ط ن ا' ر ‪7‬‬ ‫‪!.8‬‬ ‫ر ب أن ‪:#‬ذ‬ ‫ن ‪ :#‬ت و‬
‫@ ا' دة ‪ 08‬ن ا' ‪#‬ون‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫‪ %$‬دورة ‪ :#‬ذ ‪#‬ون ا' ' ‪ ،1‬وھذا‬ ‫ث ‪ 7‬رأ ر ر‬ ‫وا‪ M‬رادات‬
‫ھ‬ ‫ا' ‪ G %‬ت‬ ‫و ا' زا‪ #‬ھو ا'و‪G‬‬ ‫ن‬ ‫ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' " ا' ‪#‬ون ا'‬
‫‪2‬‬
‫‪:#‬س ا' ‪" #‬‬ ‫ا' ‪7‬‬ ‫‪ :#‬ذ ‪#‬ون ا' ' ' ‪ #‬و وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪6‬‬

‫ب ‪ Q #‬ا' ‪#‬‬ ‫ا' زا‪#‬‬ ‫و‬ ‫ن ا' ‪#‬ون‬ ‫د @ ‪ 86‬أن‬ ‫ا رط ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د ‪%$‬‬ ‫!‬
‫‪:%‬‬ ‫!‬

‫' دو'‬ ‫‪ -‬ا'‪ :‬ض أو ا'‪ 7‬ز ا'‪ Q #‬ن ا'‪:‬رق ا'‪ %$ 6‬ن إ رادات و‪ :#‬ت ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬

‫ت ا' ‪ ' 6‬ز ‪#‬‬ ‫ت ا'‬ ‫‪ :# %$‬د‬ ‫ر ا'‬ ‫‪ -‬ا‪2‬ر ح وا'‬

‫ط ا' زا‪ #‬أداة‬ ‫ت ا' ز ‪ ،3 #‬و @ ‪ 7‬ر ‪#‬ون‬ ‫ر‬ ‫&‬ ‫ر ا' & د ر ب‬ ‫‪ -‬ا‪M‬ر ح وا'‬
‫زة و‪6‬ف 'ر ا' ‪. #0‬‬ ‫'ر‬

‫و ا زا‪: +‬‬ ‫‪+‬ون‬ ‫ا ‪+‬و‪+‬‬ ‫أو& ‪ :‬ا ط‬

‫@ ا' دة ‪ 04‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' " ! ‪%‬‬ ‫ط ا' زا‪6# #‬ت‬ ‫ا'ط ‪ 7‬ا' ‪#‬و‪' #‬‬
‫ط ‪# 9‬ون ا' ' ‪:‬‬

‫‪# – 1‬ون ا' ' ' ‪#‬‬

‫‪ – 2‬وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫و ا' زا‪. #‬‬ ‫ن‬ ‫‪ – 3‬ا' ‪#‬ون ا'‬

‫ن ا'ز ن ا‬ ‫ن ‪#‬ون ا' ' !ون ا‪2‬ول م ا داده ن ‪ $‬رة ‪# 7‬‬ ‫و ا' زا‪#‬‬ ‫ف ‪#‬ون‬ ‫‪ 9‬ذ'ك‬
‫دا ن‬ ‫' ‪#‬‬ ‫‪ 9‬إ راءات ‪#‬ون ا' '‬ ‫ب‬ ‫@‬ ‫ا'‪ %# G‬ھو د ر ‪6:‬ل '‪ :#‬ت وا‪ M‬رادات ‪ .‬و ‪ #‬ء‬
‫‪5‬‬
‫إ'& ا' ‪6‬و ت ن طرف ا' ر' ن ‪.‬‬ ‫س ا'‬ ‫ر وا'‪ :‬ص ن ل‬ ‫ا'‬

‫‪1‬‬
‫ق ص ‪56‬‬ ‫ر ‪9‬‬ ‫& زا‪ #‬ا'دو'‬ ‫– ر ا' س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪%#‬‬ ‫ر ور ‪ – e$‬ج ‪6 %#8‬‬
‫‪2‬‬
‫ا' دة‪ 08‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪3‬‬
‫ا' دة ‪ 86‬ن ا'‪:‬د ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪4‬‬
‫ا' دة ‪ 04‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪5‬‬
‫ق ص ‪58‬‬ ‫ر ‪9‬‬ ‫& زا‪ #‬ا'دو'‬ ‫– ر ا' س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪%#‬‬ ‫ر ور ‪ – e$‬ج ‪6 %#8‬‬
‫‪55‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫و ا زا‪+‬‬ ‫‪+‬ون‬ ‫وا ط‬ ‫دود ا ر‬ ‫‪: +A‬‬

‫‪#‬ون ا' و ا' زا‪ #‬وھذا ‪ #‬ج‬ ‫س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪ %$ %#‬را‬ ‫‪7‬ف أداء ا'‬ ‫ا'‪8‬‬ ‫ا‪ G‬ت وا ‪ 9‬ا'ر‬
‫ط ا' و أو ? ر‬ ‫ن ‪8‬ل ا‪ # 5‬ع ن د م ‪#‬ون‬ ‫ر ت ا' ‪ %‬وم ‪ 0‬ا' !و‬ ‫ن ‪7‬ض ا'‬
‫ر @ أو دم د م ا' ‪ 7‬و ت و ا'و‪ G‬ق ا' ‪ 7‬ق @ و & ھذا ا‪ 2‬س ‪6#‬ت ا' دة ‪ 87‬ن ا' ‪#‬ون‬
‫و‪ G‬ق ‪7‬دة‬ ‫ر‪$‬‬ ‫و ا' زا‪#‬‬ ‫ن‬ ‫روع ‪#‬ون‬ ‫ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' أن !ون‬
‫‪1‬‬
‫س ا'‬ ‫ن طرف ا' ط ا' ‪ :#‬ذ و و‪ G‬ق ‪7‬دة ن طرف‬

‫و ا' زا‪#‬‬ ‫ن‬ ‫& ذا'ك ‪N$‬ن ا' ‪#‬ون ا'‬ ‫وز دة‬

‫ا' ‪7‬‬ ‫دات ا' ' ا' ‪ :‬و‬ ‫& ا‪M‬‬ ‫ق‬ ‫و ب ر وم‬ ‫& ا' ‪7‬د ‪8‬ت ا' ‪ %‬م إد '‪0‬‬ ‫‪ 6 -1‬دق‬
‫' ‪ #‬ا' ‪#7‬‬

‫' ا' وة‬ ‫ن‬ ‫‪< -2‬ط‪!' %‬ل ر‪ &#7 Q #‬ا‪ 5‬دات ا' ' ا' رور ' و ا' وزات ا' ‪ # 7‬ا'‪#‬‬
‫ا' ھرة ا' ررة ‘! <‪ %‬ا‪ 5‬دات ا' ' ‪ I‬ر ا' ‪ 7‬أو ‪ I‬ر ا' ‪ #‬و'‬

‫وى ا' ! وف ا' ‪ 7‬ن‬ ‫‪ O‬ا' ! وف ا' ر ص إ'&‬ ‫ص ‪%#7‬‬ ‫ب‬ ‫‪ – 3‬ر‪!' 9$‬ل‬

‫ت ا' ‪ I 6‬ر ا' ‪ #‬و' ' ‪ #‬ا' ' ا' وا'‬ ‫ط أر‪6‬دة ا'‬ ‫‪–4‬‬
‫‪2‬‬
‫ص‪.‬‬ ‫ب‬ ‫ر ا' ‪! %$ 6‬ل‬ ‫‪ %:6 -5‬ا‪M‬ر ح وا'‬

‫& !ر ‪ 0‬و ‪#‬ظ ‪ 0‬و زم‬ ‫ب ا' رص‬ ‫ا' ر' ‪#‬‬ ‫ن و ل ا'ر‬ ‫و @ ‪ 7‬ر ھذا ا' ‪#‬ون و‬
‫ط ‪ ! 0‬ھو ا' ل ‪ %$‬ا'‪#‬ظ م ا'‪:‬ر‪% #‬‬

‫ا ر ‪+‬‬ ‫زز ار‬ ‫ر* ص ا‬ ‫‪ !+‬ا‬ ‫ا ‪0‬رع ا ‪ A‬ث ‪ :‬ر س ا‬

‫ر ا&" دات‬ ‫"!‬
‫& ا'ر ‪ 6‬ا' ر' ‪!' #‬ن ا‪ 5‬ر ‪5‬‬ ‫رد ‪6‬و'‪0‬‬ ‫& ا' !و‬ ‫روع ا' '‬ ‫‪ :# f‬ذ‬ ‫‪9‬‬
‫‪ 9‬ا' ر ص ا' ‪#‬وح ن ا @‬ ‫ھذا ا' ‪ :#‬ذ و ن ا ل ا' ?!د ن ط‬ ‫‪ 7‬د ا' ر' ن ن را‬ ‫رر ا‬

‫‪1‬‬
‫ق ص ‪63‬‬ ‫ر ‪9‬‬ ‫– ر ا' س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪ & %#‬زا‪ #‬ا'دو'‬ ‫ج ‪6 %#8‬‬ ‫ر ور ‪– e$‬‬
‫‪2‬‬
‫ن ا' دة ‪ 86‬ن ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫را ‪ 9‬ا'‪ :‬رة ا'‬
‫‪56‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫ت‬ ‫د دة ' ر' ن ا‪ #G‬ء ‪ :#‬ذ ا'‪7‬‬ ‫طت '‬ ‫ث ‪ L#‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫ت‬ ‫ل ' ر' ن ول‬ ‫رض‬ ‫ر و د م وز ر ا' '‬ ‫‪ 7‬ن ا‪5‬‬ ‫ن أ ذ ا' ‪5‬ت ا‪' 7 5‬‬ ‫ا' '‬
‫‪1‬‬
‫ا' و‬

‫ن ا&" ر ‪:‬‬ ‫أو& ‪ :‬أ*ذ ا &ت ا&‬

‫‪%$ $‬‬ ‫دات ' إ‬ ‫& آ' ت ‪ L $‬ا‪5‬‬ ‫م‬ ‫‪#‬ون ا' ' ا' ‪7‬دل وا'‬ ‫'م ‪#‬ص ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق‬
‫راح ق‬ ‫ء ن ‪8‬ل ا' دة ‪27‬‬ ‫ا' ‪6‬وى ‪ .‬إ‪ 5‬أن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د‬ ‫ا' ‪5‬ت ا‪' 7 M‬‬
‫دات ‪ I‬ر ‪6#‬وص‬ ‫‪L:‬ا‬ ‫‪! ' L‬و‬ ‫ق ا' ‪%‬‬ ‫ل را م ا'‬ ‫' ر' ‪ #‬ن ‪%$‬‬ ‫ا' ‪ 7‬و ت ا' ‪ :‬و‬
‫‪6‬ر ‪ %$‬ا' ‪ 6‬د‬ ‫‪$ 6‬وارا‪ ،‬ودورا' ر' ن ھ‪#‬‬ ‫ث م إ ‪8‬غ ا' ‪ 0‬ت ا'‬ ‫‪# %$ 0‬ون ا' '‬
‫‪2‬‬
‫دات‬ ‫& ھذه ا‪5‬‬ ‫ا'‪8‬‬

‫و‬ ‫تا‬ ‫ل "ن "‬ ‫د م "رض‬ ‫‪: +A‬‬

‫دات دون و وع ‪ %$‬ا' دة ‪ 22‬وطرق‬ ‫ما‬ ‫أ'<& ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪7‬دل وا'‬
‫!ل ا‪ 0 #‬ك‬ ‫' ر' ن ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا' ! ‪ %‬وھذا‬ ‫‪ 6 ' 07‬د ا'‪8‬‬ ‫ن ا' دة ‪ 32‬إ‪ 5‬أن 'م‬ ‫‪7‬د ل‬
‫‪3‬‬
‫ن ا' دة ‪ 26‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‬ ‫ل ‪6#‬ت ا'‪ :‬رة ا'‪G' G‬‬ ‫‪ %$‬ا'‬ ‫' ر ص ا'ذي د @ ا' ر' ن ' !و‬
‫ول‬ ‫'‬ ‫!ل ‪#‬‬ ‫‪# 8‬د ‪0#‬‬ ‫ر‬ ‫‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' " دم ا'وز ر ا' ! ف ' '‬
‫ت‬ ‫رد إ ‪8‬غ '‪7‬‬ ‫‪ ' 6‬ر' ن "‪ 4‬و ن ‪8‬ل ھذا ا‪ 5‬راء ‪ 7‬ر‬ ‫أ م ا'‪ 0‬ت ا'‬ ‫ت ا' و‬
‫ط ا' ‪7‬د ل او ا'ر‪$‬ض ‪.5‬‬ ‫ل ا' و ل وا'‪ #‬ل وھذا ‪ 7‬ر إ ‪ 6‬ء ا' ر' ن ن‬

‫ا‬ ‫"!ا‬ ‫سا‬ ‫ا د ور ور‬ ‫ا ‪0‬رع ا را ‪ : 6‬ز ز ا ر‬

‫&‬ ‫!‪ 'Z‬ت د ‪' G‬ر‬ ‫س ا'‬ ‫ا'د ور ور‬ ‫م ‪7‬ز ز ا'ر‬ ‫إ'& ‪#‬ب ا'ر ا'‬
‫و ن ا'ر دة ‪ %$‬ا‪ :#5‬ق ا' ل ا'‪ 7‬م و ل ن‬ ‫ن ا'ر‬ ‫ق ا'<‬ ‫ا' ' ا'‪ 7‬وھذا ن ا ل‬
‫ظ ھرة ا'‪ :‬د ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪298‬‬ ‫‪ #‬ن ‪ #‬ل – ا'‬
‫‪2‬‬
‫ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪299‬‬ ‫‪ #‬ن ‪ #‬ل – ا'‬
‫‪3‬‬
‫ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪299‬‬ ‫‪ #‬ن ‪ #‬ل – ا'‬
‫‪4‬‬
‫دة ‪ 26‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا'‪ :‬رة ا'‪ G' G‬ن ا'‬
‫ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪301‬‬ ‫‪ # 5‬ن ‪ #‬ل – ا'‬
‫‪57‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫ا د ور‬ ‫أو& ‪ :‬ز ز ا ر‬

‫وا'‪:‬رد ا' ‪0 :! %‬‬ ‫ا' وق وا' ر ت ا'‪7‬‬ ‫'‬ ‫‪ 7‬ر ا'ر ا'د ور ن أھم ا' ‪ #‬ت ا'‬
‫رار‬ ‫ا'د ور و !ر س ا'‪#‬ظ م ا'د راط‪ %‬و ق ا‪5‬‬

‫‪8‬ل ا‪M‬داري‬ ‫‪ @ #‬ا‪5‬‬ ‫س ا'د وري و ذ'ك‬ ‫‪ '8‬ا'‬ ‫ء ا' ‪7‬د ل ا'د وري ' ‪ 2016 #‬ن ا‬ ‫ث‬
‫‪1‬‬
‫وا' ل‬

‫وي ط ق ‪ 9‬ا‪ ! M‬م ا'د ور وھذا‬ ‫‪8‬ل ا' '‪ %‬أ‪ L 6‬ن ا' روري ‪# %#‬ون‬ ‫د ا‪5‬‬ ‫و'‬
‫د ھذه ا' دة ‪6‬در ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن‬ ‫@ ا' دة ‪ 141‬ن ا'د ور و'‬ ‫‪6#‬ت‬
‫ل ا' ' ‪ I‬ر‬ ‫ل ا' زا‪ #‬وا'‬ ‫رط ا‪ M‬ط ر ‪%$ 0#N$‬‬ ‫دة‬ ‫ا'د ور‬ ‫ا' ' ‪ ،2‬و إن ! ‪#‬ت ا'ر‬
‫ق‬ ‫' ة ا‪$M‬راد وا' ر' ‪ #‬ن ط ب ھذا ' رورة ا'رأي ا'‬ ‫ل '‪#‬‬ ‫ھذه ا'‬ ‫و ودة ‪ ،‬و‪2‬ھ‬
‫س ا'د وري و ب ا' دة ‪. @# 165‬‬ ‫'‬

‫ت‬ ‫ل ا' '‬ ‫‪ 9‬ا' رع ‪ %$‬ا'‬ ‫‪7‬زز و‬ ‫ل ا' '‪ %‬وا' زا‪% #‬‬ ‫'‬ ‫ا'د ور‬ ‫و @ ‪N$‬ن ا'ر‬
‫‪3‬‬
‫ا' ر' ‪#‬‬ ‫‪G‬م ‪7‬ززھ ن ‪8‬ل و ‪ 9‬ا‪ M‬ط ر '‪X‬‬ ‫ا'ر‬ ‫ط‬

‫سا‬ ‫‪ – +A‬ززر‬

‫ت و ب ا' دة ‪ 190‬ن د ور ‪1976‬‬ ‫را ‪ %7‬ا'‬ ‫!‬ ‫@‬ ‫طق‬ ‫أو‬ ‫س ا'‬ ‫أ‪f #‬‬
‫‪4‬‬
‫وى ا‪M‬داري‬ ‫&‬ ‫س ا'‬ ‫ث !ف‬ ‫& ا‪ 5‬وال ا'‪ 7‬و‬ ‫ا' ‪7‬د‬ ‫ن ‪ @ 0‬ا'ر‬
‫‪ ! %‬ف ‪7‬ر‪$‬‬ ‫وى ا'‬ ‫& ا'‬ ‫ن ا ‪ 7‬ل ا' وارد وا‪ 2‬وال وا' م وا'و ل ا' د ‪ .‬إ‬ ‫را‬
‫س ا'‬ ‫ت و ‪ . 0 :6‬و!ذ'ك وم‬ ‫' دم‬ ‫'‪#‬‬ ‫دى ا رام ا‪ ! M‬م ا' ر ‪ 7‬وا' ‪#‬ظ‬
‫ن‬ ‫و ‪6‬در !ل ا' و‪ 6‬ت وا‪ 5‬را ت <رض‬ ‫@ ا'‪0#‬‬ ‫ط‬ ‫ر‬ ‫ا'‬ ‫‪#‬و‬ ‫‪8‬ل ا' را‬
‫‪5‬‬
‫ر‬ ‫‪ ' 7$‬و ردود ا'‬

‫‪1‬‬
‫ا'‪ 7‬وم‬ ‫–‬ ‫‪ %$‬ظل ا‪865‬ح ا'د وري –ا' زا ر – و‪#‬س و ا' <رب ‪ #‬و‬ ‫ا‪5‬زھر '‪ 7‬دي ' ‪#7‬وان ا'ر ا'د ور ‪ %$‬ا'دول ا' < ر‬
‫‪-‬ا'‪7‬دد‪ 14‬ا! و ر ‪ 2016‬ص ‪219‬‬ ‫ا' ‪#‬و‪ #‬وا'‬
‫‪2‬‬
‫د – ا' ! ا' ' و ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م ص ‪472‬‬ ‫ا! ل‬
‫‪3‬‬
‫د – ا' ! ا' ' و ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م ص ‪473‬‬ ‫ا! ل‬
‫‪4‬‬
‫د ا' دس ا'‪7‬دد‪# 2‬و‪ $‬ر ‪ 2019‬ص‬ ‫‪6‬وت ا' ‪#‬ون – ا'‬ ‫ا' ل ا'‪ 7‬م –‬ ‫‪%$‬‬ ‫د – ر ل د – ل ‪#7‬وان دور س ا'‬
‫‪1334‬‬
‫ا' ل ا'‪ 7‬م ص ‪133-1337‬‬ ‫‪%$‬‬ ‫‪ 5‬د – ر ل د – ل ‪#7‬وان دور س ا'‬
‫‪58‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫‪#‬ظ م ا' زا‪#‬‬ ‫‪7‬ق‬ ‫ا‪ 5 @#‬ق ر @ ‪ @#‬ا'دو' ‪6‬‬ ‫و‪#‬ظرا ' ‪#‬ون ا' ‪#‬ظم '‪ 7‬ل س ا'‬
‫اذا ‪&7‬‬ ‫‪ ! .‬أن ر ا' ر ر ا' ‪#‬و ‪ 7‬ر ا! ر ق 'دور ا'ر ا' ‪7‬د ا' ‪ # %‬ت ' س ا'‬
‫‪ %‬و ‪ %#‬إط ر‬ ‫ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' إ'& ‪7‬ز ز دوره ‪ %$‬ق ا‪86M‬ح ا' زا‪#‬‬
‫ت ا'دو'‬ ‫د ا' ر' ن ‪ %$‬أداء دوره ا'ر ‪ %‬وھذا !ون ن طر ق ‪6‬د ق‬ ‫‪ %‬دد '‬ ‫ل‬
‫‪1‬‬
‫وا' ر' ن‬ ‫و د م ا'‪ 87‬ن س ا'‬

‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫زاز ‪+‬‬ ‫ا طبا‪: +A‬ا‬

‫و‪@#‬‬ ‫د ا' ‪0‬د ا'وا ‪%$ L‬‬ ‫ن ط ق ‪# ' L #‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' و'‬ ‫'‬
‫ف‬ ‫' ‪7‬د ل‬ ‫ن ا' د ت ا' ‪ %‬ط ب ور‬ ‫و‬ ‫& ا'دو' و وزارة ا' ' إن و @‬ ‫'ذا‬
‫ء ‪ 0‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‬ ‫' ' وھذا ن ا ل وا! ا‪ 86M‬ت ا' ‪%‬‬ ‫ا' وا‪ #‬ن وا' را م ا' ‪ :#‬ذ ا' ‪7‬‬
‫‪ &7‬إ'& !و ن أھم ‪6#‬ر ‪ # %$‬ح ‪ :#‬ذ ھذا ا' ‪#‬ون وھم‬ ‫& ا'دو' أن‬ ‫ا' د د‪ 2‬و ن ھذا ا' ‪#‬ط ق ! ن‬
‫دام ا'و ل‬ ‫‪ %‬وا' در ‪ %‬وا‬ ‫‪ 9‬ا‪ 2‬وب ا'‬ ‫‪ 0‬أن‬ ‫!‬ ‫ر ن '‪0‬ذه ا' '‬ ‫ا‪M‬ط رات ا' ' وا'‬
‫د ھذا‬ ‫رة ا' ‪ %‬م‬ ‫ا'‪ 6‬ا'‬ ‫ر أن ا‪M‬دارة ا'‪ 7‬و‬ ‫& وا!ب ا' طورات ا' ‪6 7‬رة و‬ ‫ا' د ‪G‬‬
‫دا @ ‪.‬‬ ‫ش ‪9‬‬ ‫&‬ ‫ا' ‪#‬ون ‪ ! 0 $‬ن ‪ 5‬د ن إ‪0 86‬‬

‫نا ر ن‬ ‫ر ن و وط د ا ‪E‬‬ ‫وا‬ ‫و ن ا‪5‬ط رات ا‬ ‫ا ‪0‬رع ا‪-‬ول ‪:‬‬

‫وا و‬
‫‪5‬ت ا' ة واء إدار أو ' أو ‪ I‬رھ‬ ‫‪9‬‬ ‫ر‬ ‫‪ # %$ %‬ح‬ ‫‪ 7‬ر ا'‪6#7‬ر ا' ري ا'‪ 7‬ل ا‪2‬‬
‫ر ؤھ‪' 8‬ذا ‪N$‬ن !و ن‬ ‫'م !ن ا'‪6#7‬ر ا'‬ ‫ق ‪ #‬ح أو إ‪86‬ح إي ‪#‬ظو‬ ‫‪5‬ت و‪! 5‬ن‬ ‫ن ا'‬
‫ن ا‪ 7 5‬ل ا‪G 2‬ل '@ ن طرف ھؤ‪% 5‬‬ ‫ر و ط ق ھذا ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د‬ ‫' وارد ا' ر '‬
‫ل‬ ‫ت ول ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ .‬ث ! ن ھذا‬ ‫أدى إ'& إط‪8‬ق ر‪! ' Q #‬و ن إط رات ا' ؤ‬ ‫رن‬ ‫ا'‬
‫‪3‬‬
‫س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪%#‬‬ ‫'‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ط ت ا'‪#‬واب إ‪ #G‬ء ا' ‪#‬‬

‫ف ا' ط ت‬ ‫& ‪:‬ل إط‪8‬ق ر‪! Q #‬و ن إط رات‬ ‫د ا'ر ن‬ ‫ث أ رف وز ر ا' ' أ ن‬ ‫‪-‬‬
‫@ ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ‪%$‬‬ ‫ن ا ل ا' ط ق ا'‪V' L #‬ط ر ا' '‪ %‬ا'ذي ‪#‬ص‬
‫ا‪2‬و'& ن !و ن‬ ‫!ل ا' ر‬ ‫& " أن ھذه ا'دورة‬ ‫ا‪2‬و'& أ!د‬ ‫ا'دورة ا' !و ‪#‬‬ ‫‪#‬‬ ‫'@‬ ‫دا‬
‫ن ‪ %$‬ا‪M‬دارات ا'وزارات‬ ‫‪ 9‬ا'‪:‬‬ ‫& درك‬ ‫وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫' ‪ 7‬م ا' ‪ :‬ھ م‬ ‫ن ا' وا د ا‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫ا' ' و ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م ص ‪476-475‬‬ ‫د – ا' !‬ ‫ا! ل‬
‫‪2‬‬
‫د زازي ر ‪ 9‬ق ص ‪23‬‬ ‫وي –‬ ‫راد و‬
‫ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪314‬‬ ‫‪ # 3‬ن ‪ #‬ل – ا'‬
‫‪59‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫ر‪ @#‬وزارة‬ ‫" أن ھذا ا' ر‪ Q #‬ا'ذي‬ ‫ون ھذا ا‪86M‬ح " ! ‪6‬رح أ‬ ‫ت ا'دو'‬ ‫ف ا' ؤ‬ ‫و‬
‫ر‪ ' Q #‬دل درات‬ ‫ل ا‪86M‬ح ا' '‪ %‬ل أ‬ ‫‪ 7 5‬ر ‪ $‬ط ر‪! Q #‬و ‪ %#‬وإ ‪%$ % 8‬‬ ‫ا' '‬
‫‪1‬‬
‫ب راي ا'وز ر ا'‪0‬دف ن‬ ‫و‬ ‫& أ! ل و @ "‬ ‫‪0 0‬م‬ ‫ر‬ ‫ح '‪0‬م‬ ‫ن ا' ' ن ‪6‬د ا'‬ ‫ا'‪:‬‬
‫‪. 0‬‬ ‫ر‪ # 9‬و‬ ‫وو ‪ # 00‬و‬ ‫ا‪86M‬ح ا' '‪! %‬ن ن ا' !م ‪ %$‬ا'‪ :#‬ت ا'‪ 7‬و‬

‫ر‪I‬م أن ا' ‪#‬ون ‪17 / 84‬‬ ‫ن ا' ر' ن وا' !و‬ ‫ب وط د ا'‪87‬‬ ‫د‬ ‫!ل‬ ‫د ھذا ا' !و ن‬ ‫‪ -‬و'‬
‫‪ :#‬ذ‬ ‫‪7‬‬ ‫ث !‪ :‬ت‬ ‫' ر' ن ن‬ ‫‪0‬‬ ‫!ل ‪$‬ر‪6‬‬ ‫م !ن‬ ‫ا' ‪7‬دل وا'‬ ‫ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫ل روط ط @ ور‪I‬م أھ @ ن‬ ‫& وا‪ #‬ن ا' ' و‬ ‫ن ‪6#‬و‪@ 6‬‬ ‫ا' زا‪ . #‬و' م ا'‪ Q #‬ا' ر‬
‫‪2‬‬
‫!ل ‪$‬را‪ I‬و و ‪ I 7‬ر د ور‬ ‫د ن ن ا'ز ن‬ ‫ور ‪G!2‬ر ن‬ ‫ا'‪#‬ظر إ‪ 5‬ا‪ @#‬رف‬ ‫ا'‪#‬‬

‫أدى إ'& ‪6‬دور ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د ' ‪8‬ء ھذا ا'‪:‬راغ و'‪ #‬ح ھذا ا' ‪#‬ون أ‪ L 6‬وط د ا'‪87‬‬
‫د و زر‬ ‫ف را @ ‪7‬‬ ‫‪5 %‬ن إ راءات ھذا ا' ‪#‬ون ر ‪%$‬‬ ‫رط أ‬ ‫ن ا' ر' ن وا' !و‬
‫‪ &7‬ا' ر' ن ' ن دى ھذه‬ ‫ت ا' ‪7‬ب ‪#‬‬ ‫'‪8‬‬ ‫‪8' &7‬‬ ‫ن ھ ذ ن ا' ور ن ‪! ' $‬و‬
‫‪3‬‬
‫& ارض‬ ‫ده‬ ‫'‪ #‬ح ھذا ا' ‪#‬ون و‬ ‫!‬ ‫‪8‬‬ ‫ن ا' ر' ن وا' !و‬ ‫'ذا ‪ 7‬ر ا'‪87‬‬ ‫ا‪5‬‬
‫ا'وا ‪. 9‬‬

‫د ‪E‬ت‬ ‫‪7‬‬ ‫‪+‬ون ا ‪2‬وي ا د د وا‬ ‫ا ‪0‬رع ا ‪ : + A‬ا ط ق ا‬

‫م!ن‬ ‫' ‪#‬ب ا'و وع ‪$ %$‬راغ ‪#‬و‪ %#‬راء إ'< ء ا'‪ 7‬ل ' ‪#‬ون ‪17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪7‬دل وا'‬
‫‪4‬‬
‫‪ %$ %‬ر ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د وذ'ك ‪ :#‬ذ ا‪86M‬ح ا' در ‪%‬‬ ‫ن ا‪ #5‬ل ا'‬ ‫ن ا' روري‬

‫ن ‪0:‬وم ر د ا'‪ :#‬ت ا'‪ 7‬و‬ ‫‪ -‬و @ ‪N$‬ن وز ر ا' ' ‪6‬رح " ?ن ‪#‬ون ا' ' ' ‪2021 #‬‬
‫‪ $‬و ن ھذا ‪ Q # #‬ا‪ @#‬م ط ق ا=' ت ا' ' ' وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ل‬ ‫ر ‪ 9‬ا' ‪%‬‬ ‫و و ‪ # 00‬و ا'‬
‫‪5‬‬
‫وى ! ل دد ' ‪" 2023 #‬‬ ‫إ'& ‪I‬‬ ‫در‬

‫‪1‬‬
‫ت ول ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ‪ m‬و ‪ 9‬وزارة ا' '‪%‬‬ ‫دا وز ر ا' ' ‪ 08 %$‬د ر ‪#7 2020‬وان ر‪ Q #‬ا' !و ن اط رات ا' ؤ‬
‫ا' ' – ا‪5‬ط‪8‬ع ‪ 2021/05/21 %$‬س ‪10‬‬
‫‪2‬‬
‫‪-‬أ‬ ‫ر ‪ 9‬ق ص ‪211‬‬ ‫& ‪ :#‬ذ ا' ' ا'‪7‬‬ ‫دوا ر ‪ :‬ف – وا ‪ 9‬وآ‪ $‬ق ا'ر ا' ر' ‪#‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ #‬ن ‪ #‬ل – ا' ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪316‬‬
‫‪4‬‬
‫وي – د زازي ر ‪ 9‬ق ص ‪23‬‬ ‫راد و‬
‫‪ 5‬و ‪ 9‬وزارة ا' ' – دا وز ر ا' ' ن د ا'ر ن ر ‪ 9‬ق‬
‫‪60‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫@ و ‪ :#‬ذه‬ ‫@ وا' ‪ 6‬د‬ ‫م إ داده و ‪#‬‬ ‫و !ون ‪#‬ون ا' ' '‪0‬ذه ا' ‪ #‬أي ‪ 2023‬أول ‪#‬ون '‬
‫‪1‬‬
‫ر‪9‬‬ ‫و & أ س ا‪ %' #‬وف ‪ #‬ش‬ ‫‪ ! M‬م ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ط‬
‫‪2‬‬
‫ا' وا‪ #‬ن ا' ' ' ‪#‬وات ‪2025 – 2024-2023‬‬

‫ز ا' ‪ :#‬ذ إ‪ 5‬أن وز ر ا' ' ا رح‬ ‫‪ -‬ر‪I‬م أن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' 'م د ل‬
‫و ء و‪ #‬ب‬ ‫& ا‪ ! M‬م ا' ‪7‬‬ ‫دون واھ‬ ‫& " ‪#‬ص ا' وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫‪7‬د ل د @ ‪ 18‬ا' ‪# %‬ص‬
‫ب راي ا'وز ر‬ ‫‪3" %‬و‬ ‫ل ا‪ : M‬ء ا'‬ ‫ت ‪# ! 0‬ت ط ‪ 0 7‬و!ذا ‪ %$‬ا'‬ ‫و! ‪ :‬ت و ‪ 6‬ل ا‪5‬‬
‫)‬ ‫& أ !م‬ ‫' رو ت ن ا' ‪ 6#‬ص‬ ‫روع ‪#‬ون ا' ‪ 7‬ق‬ ‫ا'وز ران ھذا ‪7‬د ل ن ا ل ! ن‬
‫‪4‬‬
‫‪ 57‬دة (‬

‫ن ‪ %$‬ا' دة ‪13‬‬ ‫د 'و! ل أن ‪#‬ون ا' ' ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪7‬دل و ا'‬ ‫ثو ‪L‬‬
‫ل و ا' رو'‪ %‬و!ذ'ك‬ ‫ل ا‪8 2‬ك ا'وط‪ #‬وا'‬ ‫‪ %‬و‪%$‬‬ ‫ل ا'‬ ‫‪ ' L‬ر ‪ %$ 9‬ا'‬ ‫& أ !م‬ ‫‪@#‬‬
‫ا' ‪#‬ون ا' ‪ 7‬ق ' رو ت ‪.‬‬ ‫‪ 7‬ق ‪ G 5‬رات ن طر ق وا‪ #‬ن ‪ I‬ر ' ‪5‬‬ ‫‪$‬‬

‫و‪ #‬طراك ! ‪ 7‬ل‬ ‫ط ع ا' رو ت و ن أ ل ‪7‬ز ز دور ا' ر!‬ ‫وأ ر ا'وز ر إ'& ا‪# @#‬ظرا ‪2‬ھ‬
‫' ‪ #‬ط ا‪% $2‬‬ ‫‪5‬ت ا' ث وا' ‪ #‬ب وا‪8< 5‬ل وإ‪ #‬ج '‪#‬‬ ‫ا' ‪8‬د ‪%$‬‬ ‫‪#‬‬ ‫ا ‪ 6‬دي وط‪ %$ %#‬د‬
‫رع إد ل ‪7‬د ‪8‬ت ن‬ ‫‪' &#‬‬ ‫‪ 7‬ن إ دة ا'‪#‬ظر ‪ %$‬ا' دة ‪ 18‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪' %!' 15/18‬‬
‫م ' ‪#‬ون‬ ‫د ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪09/19‬ا' ‪7‬دل و ا'‬ ‫طر ق ا' ‪#‬ون ا' ‪ 7‬ق ' رو ت ‪،‬وھو‬
‫ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬

‫إ'& إد ل ‪7‬ض ا' رو‪ %$ #‬ا' ‪ 7‬ل‬ ‫و ن ‪ 0‬أ رى ذ!ر ا'وز ر أن ‪7‬د ل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪0‬دف أ‬
‫ط ب ا' ر! ت ا'‪' 7‬‬ ‫دم ا‪ 6 5‬د ا'وط‪ %#‬وذ'ك ن ‪8‬ل ا‬ ‫ر‬ ‫‪ 9‬ا‪ G 5‬ر ا‪ % # 2‬ا'‬
‫م‬ ‫‪#‬ون ا' ' ا' ‪7‬دل و ا'‬ ‫‪، 5‬و ' '‪ 8# %‬ظ ا'‪7‬ودة إ'& ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق‬ ‫ا'! رى ‪ %$‬ط ع ا'ط‬

‫ا‪865‬ح‬ ‫اھ‬ ‫و ل ا‪ 6 5‬د – ‪#‬وان ا' د‬ ‫‪ 1‬دادي د ا'<‪ – %#‬ن ز دي د ا' ط ف ا' & ا'‪ % 7‬ا'وط‪ %#‬ول ا'‪#‬ظ م ا' '‪ %‬وإ ! '‬
‫ا' '‪ %$ %‬ا‪ 6 5‬د ا' زا ري & ' ا'دو' " راء ' ' ‪#‬ون ‪ 15/18‬ا م ‪: $/05/04‬ري ‪ 2019‬ص ‪18‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ #‬ن ‪ #‬ل – ا' ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪316‬‬
‫‪3‬‬
‫ا' دة ‪ 18‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬ا' ‪7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪4‬‬
‫ا ! ‪ ' #‬ن دا ر‬ ‫و ‪ 9‬ا' س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪ %#‬د وز ر ا' ' ‪#7‬وان ‪7‬د ل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' –ا'‪0‬دف إ‬
‫‪23‬‬ ‫‪ %$‬وا‪ #‬ن ‪ – 6‬ز رة ا' و ‪ & 2021/05/21 %$ 9‬ا'‬
‫‪5‬‬
‫‪06‬‬ ‫‪7‬د ل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ‪ 2019/11/19 %$‬ا‪5‬ط‪8‬ع ‪2021/01/23 %$‬‬ ‫ر دة ا' ء ا' زا ري – 'و! ل رز اھ‬
‫و‪ 59‬د ء‬
‫‪61‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫ع ا‪ 6 5‬د‬ ‫د @ ا‪2‬و‬ ‫وا د ا' ‪#‬و‪ ' #‬ط ع ا' رو ت '‬ ‫‪'8‬‬ ‫رورة ا‬ ‫ن‬ ‫م ‪#‬د‬ ‫ا'‬
‫‪ 0‬ا'ط ‪. %7‬‬ ‫ل إ'&‬ ‫ا'راھ‪ #‬وإ دة ا‪2‬‬

‫وا ‪+‬ظ م ا ‪+‬‬ ‫و‬ ‫ا ‪0‬رع ا ‪ A‬ث ‪:‬إ ‪E‬ح ا‪5‬دارة ا‬

‫!ن ن ‪ @'8‬ا' ‪ 9‬ن ا' وارد‬ ‫ن ا'‪#‬ظ م ا' ‪ %!#‬ھو إ راء‬ ‫و‬ ‫ن ا‪2‬داء ا‪M‬دارة ا'‪ 7‬و‬ ‫أن‬
‫‪ .‬و !ن ا'‪#‬ظر '‪86V‬ح ا‪M‬داري‬ ‫ددة‬ ‫ق أھداف‬ ‫ا'‪67‬ر‪ #‬ا‪M‬دار '‬ ‫ن ا ل ‪#‬ء‬ ‫ا'‬
‫‪0‬‬ ‫ن '‪V‬دارة و‬ ‫ر ا'‬ ‫ددة ؤدي إ'& ا'‬ ‫‪ #‬ط ت ووظ ف‬ ‫و‬ ‫?'ف ن‬ ‫& ا‪@#‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ 0‬و‪ #‬وھ وازدھ رھ‬ ‫ن‬ ‫‪9 0‬‬ ‫ق ا'‪X' % 7:‬ھداف ا' طرة '‪ 0‬إ‪#‬‬ ‫و ' '‪%‬‬

‫‪ 0‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬ ‫و ا‪ M‬راءات وأ ' ب ا' د دة ا' ‪%‬‬ ‫ط ت ا‪ 6 5‬د‬ ‫و' ! ف ‪9‬‬
‫ث ‪! 5‬ن ‪ #‬ح او ‪ $‬ل‬ ‫ن أ‪86‬ح ا'‪#‬ظ م ا' '‪ %‬و ا' زا‪% #‬‬ ‫ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' وھذا ن ا ل‬
‫‪6 # 9‬ر ھذا ا'‪#‬ظ م ‪.‬‬ ‫إي ‪#‬ظ م د د إ‪ 5‬إذا ! ‪#‬ت ھ‪ #‬ك إدارة !‬

‫ا' ‪#‬ون‬ ‫‪6‬و‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ش ا'‪#‬ظ م ا' ‪%!#‬‬ ‫رورة أن‬ ‫&‬ ‫درة ‪$‬ر ‪%‬‬ ‫‪#‬وھت ا'‪#‬‬ ‫!‬
‫‪ # ' %‬ط ا‪ 6 5‬دي 'ذا ! ن ن‬ ‫‪ 7‬ر ا' رك ا'ر‬ ‫ا' ‪6‬ر‪$‬‬ ‫ا'‪ 7‬وي‪،2‬و ‪ 6‬أن ا' ‪#‬ظو‬
‫د د ا' وا د ا'‪7‬‬ ‫ش ‪ 9‬ا' و‪5‬ت ا‪ 6 5‬د ‪،‬وھذا ن ‪8‬ل‬ ‫ا' روري ‪6‬ر‪ #‬ھذه ا' ‪#‬ظو‬
‫‪ 9 0‬ا'ز ن‬ ‫ت ‪7 %$‬‬ ‫ت ا' ‪6‬ر‪ $‬ا' ‪ %‬وم ‪ 0‬ا' ‪#‬وك وا' ؤ‬ ‫& ا'‪7‬‬ ‫' روط ا' ط‬ ‫ا' ‪7‬‬
‫‪.‬‬

‫وى ا' ط ع ا'‪ 7‬و ‪ %‬أو ا' ‪ :# ' %!#‬ذ ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن‬ ‫& ا'‬ ‫وھذا ا‪86M‬ح‬
‫ا' طورة ' ‪ 0‬ل ‪ #‬ل و ‪ #‬ق‬ ‫ن ‪8‬ل و‪ $‬ر ا‪5‬داوت ا' !‪#‬و'و‬ ‫ل د‪G‬‬ ‫ج إ'& و‬ ‫أ! د‬ ‫ا' '‬
‫‪3‬‬
‫!‪#‬‬ ‫ر ا'‪#‬ظ م ا' '‪G!? %‬ر !‪ :‬ءة‬ ‫ا' ‪ 7‬و ت و'ذا ‪ 7‬د ا' زا ر ‪#‬ظ م ‪ 7‬و ‪ %‬د ث '‬

‫‪ #‬ت ا' زا‪#‬‬ ‫‪ 9‬طورات‬ ‫رن ن‬ ‫‪'L‬‬ ‫د م ھ ! ‪0 0‬ذه ا'و ل‬ ‫& وزارة ا' '‬ ‫'ذ‬
‫‪4‬‬
‫دئ‬ ‫ص ط ق‬ ‫?ن إ‪86‬ح ا' '‪%‬‬ ‫! ذ!ر وز ر ا' '‬ ‫‪:#‬ذھ‬ ‫ر‬ ‫و را ل إ دادھ إ'& ‪I‬‬

‫‪1‬‬
‫ر ‪ %$‬ا'‪ 7‬وم ا'‬ ‫ن ط ت ‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا'‬ ‫' د ‪ 7‬دة – ذ!‬ ‫! ‪ %‬زة – إ‪86‬ح ا' د ا'‪ 7‬و ‪ %$‬ا' زا ر – درا‬
‫وا'‪ 87‬ت ا'دو' – ‪ 7‬ا'د! ور و‪5‬ي ا'ط ھر‪ 7 -‬دة ‪ 2016/2015‬ص ‪48‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ #‬ن ‪ #‬ل – ا' ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪315‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ #‬ن ‪ #‬ل – ا' ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪316‬‬
‫وي – د زازي ر ‪ 9‬ق ص ‪23‬‬ ‫‪ 4‬راد و‬
‫‪62‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫‪ $‬إ'&‬ ‫إ‬ ‫و ‪6‬ر‪ #‬و ر ‪ #‬ا‪2‬دوات ا' '‬ ‫ر ن ‪8‬ل ‪#‬‬ ‫& ا'‬ ‫ر ا' د د و ر !ز‬ ‫ا'‬
‫‪1‬‬
‫طر‬ ‫ا' ‪ $ :‬وا' !م ‪ %$‬ا'‬

‫رب ا‬ ‫ا ‪0‬رع ا را ‪ : 6‬ا& ‪ 0‬دة ن ا‬

‫ا'ذ!ر ط ب ا' ‪ :#‬ذ ا'‪# ' L #‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫‪ $‬إ'& ا'‪6 #7‬ر ا'‬ ‫إ‬
‫را ة ط ‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪0#‬‬ ‫وا‪ : 5‬دة‬ ‫‪#‬ظو ‪ 0‬ا' '‬ ‫‪86N‬ح‬ ‫رب ا'دول ا'‬ ‫& ا'‬ ‫ا‪M‬ط‪8‬ع‬
‫و دول ‪#‬وب ا‪$‬ر‬ ‫ا'دول ودول ا‪2‬ور‬ ‫ث أن أ‪I‬‬ ‫‪6‬و‪ 6‬ت ا'‪#‬ظ م ا' زا‪ ' % #‬زا ر ‪،2‬‬
‫‪ 0 :6‬ا'دو' ا'‬ ‫'ذا وف ‪7 #‬رض ‪ N‬ز ' ر ا'‪:‬ر‪#‬‬ ‫& ‪ Q0#‬إ‪86‬ح زا‪ 0 #‬ا'‪7‬‬ ‫رت‬
‫ن ‪8‬ل ‪ 0#‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ' ‪.2001 #‬‬

‫ا‬ ‫إط ر إ ‪E‬ح ا ‪+‬ظو‬ ‫ر ا ‪0‬ر‪+‬‬ ‫ا‬

‫ا دأ‬ ‫ط ق ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' و! ن ا'‪ 7‬ل @ در‬ ‫‪ 2006 %:#‬أ‪ 6‬ت ‪$‬ر‪#‬‬ ‫‪#‬ذ‬
‫‪G‬ل ‪%$‬‬ ‫‪ %‬د د ' ' و! ن ‪ 2 @ #‬ب إ‪86‬‬ ‫دا‬ ‫ر ھذا ا' ‪#‬ون ‪G‬‬ ‫ثا‬ ‫ن ‪2001‬‬

‫م ا‪ :#5‬ق‬ ‫ا' ‪ %‬ر‪$‬ت ز دة ! رة ‪%$‬‬ ‫ن ا‪5‬زا ت ا' ' ا'دو' وا' طورات ا'‪0‬‬ ‫‪ # -‬ج ‪ G8G‬ن‬

‫‪V' $8‬ط ر ا'! ‪#‬زي‬ ‫‪ :‬ھ م ا' ' ا'‪7‬‬ ‫‪ -‬أز‬

‫وا'‪ 7‬دات‬ ‫< رة ‪ 7‬ر ن ‪#‬ظرة ا' وطن ' ‪ :#‬ت ا'‪7‬‬ ‫وا‬ ‫‪-‬‬
‫‪3‬‬
‫ا' '‬ ‫ا' د‪5‬ت ا‪#2‬ظ‬ ‫ن ‪8‬ل ?‪ G‬رات و'‬ ‫ا'دو'‬ ‫ا'‬ ‫!‬ ‫‪ -‬إ دة‬

‫‪:%‬‬ ‫د ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' و ‪ 9‬ا' رع ا'‪7‬د د ن ا' د دات ‪#‬ذ!ر ‪0#‬‬ ‫و'‬

‫ر‪0 $‬‬ ‫& '‪0‬‬ ‫ن ا' را ‪Q‬‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫‪ :‬وھذا ن ‪8‬ل ا‬ ‫زا‪+‬‬ ‫د دة‬ ‫‪ – 1‬و‪ 62‬ھ‬
‫ھم ‪%$‬‬ ‫ا' را ‪Q‬‬ ‫و‬ ‫& ا‪0#‬‬ ‫ا' دة ‪ 07‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫& ا‪ M‬رادات ا' و ‪ :# ' 0‬ذ ‪ #‬ط‬ ‫ل ا' ر‪Q #‬‬ ‫ددة ‪ .‬ا ا' را ‪ Q‬ر‪:# 0 $‬س ا' دة ‪ %$‬ا'‪ :‬رة ‪02‬‬
‫‪66‬‬ ‫دات‬ ‫م ا' ر‪ Q #‬ا‬ ‫& ا‪"@#‬‬ ‫ر ا' ‪ . 7‬و رف ا'‪ #‬ط‬ ‫ن ا'‪ #‬ط ت ا'‬ ‫و‬ ‫او‬

‫‪1‬‬
‫و ‪ 9‬وزارة ا' ' ر ‪ 9‬ق‬
‫‪2‬‬
‫‪ #‬ن ‪ #‬ل –ا' ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪316‬‬
‫ق ص ‪309-307‬‬ ‫د‪ -‬وا ر ر – ا' ! ا' ' و ر د ا'‪ :#‬ت ر ‪9‬‬ ‫‪ 3‬ا! ل‬
‫‪63‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫?ھداف د‬ ‫وزارة وا دة م ر ط ھذه ا‪ #2‬ط‬ ‫ن ا‪ #2‬ط ا' ‪7‬‬ ‫‪#‬‬ ‫وع‬ ‫' ‪ :#‬ذ ‪ #‬ط أو‬
‫‪1‬‬
‫م"‬ ‫‪'9‬‬ ‫‪ $‬إ'& ا'‪ Q #‬ا' ‪ #‬ظرة وا' ‪%‬‬ ‫إ‬ ‫ددة و‪ <' $‬ت ا' ‪ 7:#‬ا'‪7‬‬

‫? ذ ‪2‬ھداف وا'‪ Q #‬ا' ‪ %‬م‬ ‫أن ‪7‬ظم ا' وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا ‪: ?= +‬‬ ‫ا‪-‬داء إ ! ‪A‬‬ ‫‪ -2‬ا‪ +5‬ل ن ‪A‬‬
‫روع ‪#‬ون ا' ' ' ‪#‬‬ ‫& أن‬ ‫ث ‪#‬ص ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‬ ‫ن ا' ! ‪ :‬وا'‪Q #‬‬ ‫‪ 0‬وا' ر‪#‬‬
‫‪2‬‬
‫‪X' $‬داء ا' ‪#‬وي '!ل ر‪. Q #‬‬ ‫ن ا' ‪ 8‬ق ‪V‬‬ ‫و‬ ‫م‬

‫‪:‬‬ ‫‪ -3‬ز ز دور ا ر‬

‫ق ا'‪ 9:#‬ا'‪ 7‬م و!ذ'ك‬ ‫نا ل‬ ‫& أن ‪6‬رف !ل ا'‪ :#‬ت ا'‪7‬‬ ‫& ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬و ‪%‬‬ ‫ن ا'ر‬ ‫م‬
‫ث ! ن ا'‪0‬دف ن وراء ھذا ا' ‪#‬ون‬ ‫ا' ل ا'‪ 7‬م‬ ‫'‬ ‫د ‪#‬ظ م د د 'ر‬ ‫وا‬ ‫ر د ا'‪ :#‬ت ا'‪7‬‬

‫ل ا' '‪%‬‬ ‫‪ %$‬ا'‬ ‫ر ‪ 6 6 5‬ت و ط ت ا' ر' ن ا'ر‬ ‫‪ -‬إ دة ا‪M‬‬

‫& أن !ون !ل‬ ‫@ ا' دة ‪ 47‬ن ھذا ا' ‪#‬ون‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫‪ -‬إ ! ‪ #‬ا' ‪7‬د ل ا'وا ‪ 7‬ا' و' ' ر' ن وھذا‬
‫‪:‬ز و را‪ @ $‬طورات ا'و ل‬ ‫ب أن‬ ‫‪7‬د ل‬

‫ق ' ن ا' '‬ ‫ط ت ا'‬ ‫دات ن ‪8‬ل و ‪9‬‬ ‫ر ا‪5‬‬ ‫&‬ ‫& طو ر ا'ر‬ ‫ل ھذا ا' ‪#‬ون‬ ‫‪-‬‬
‫دان ا'ر‬ ‫& ا'‪ :#‬ت ‪7‬د ا' ‪ :#‬ذ ‪%$‬‬ ‫وا'ر‬ ‫' ن ا' '‬ ‫رة ا'‬ ‫ا‪5‬‬ ‫‪ %$‬ا' ر' ن وإ'زا‬
‫‪.‬‬ ‫ا‪5‬‬

‫ل ‪ 01‬ون ' ‪#‬‬ ‫روع ‪#‬ون ا' '‬ ‫دم‬ ‫& ا' !و‬ ‫ط ا' زا‪ #‬أ‪ L 6‬إ'زا‬ ‫‪ -‬و ب ‪#‬ون‬
‫ا' ‪. #7‬‬ ‫ا' '‬

‫ث أدى‬ ‫‪.‬‬ ‫ا' رارات ا' '‬ ‫و ‪6‬دا‬ ‫ؤو' و ‪7‬ز ز ا' ‪$ :‬‬ ‫د ‪#‬ظ م د د '‬ ‫واھ م ھذا ا' ‪#‬ون‬

‫و ة ن‬ ‫‪8‬ل ا ‪ 7‬ل أ ' ب‬ ‫ر ا'‪ 7‬و ‪ %‬ن‬ ‫ا'‬ ‫‪0# %$‬‬ ‫و‪5‬ت‬ ‫ط @ ' دوث‬
‫‪3‬‬
‫& إد ل ‪ $ G‬ا‪5‬داء وا'‪ Q #‬وا'‪ ' 7:‬و!ذ'ك ‪ $ :‬ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م ‪.‬‬ ‫‪#‬ت ا'‪ 7‬و ‪ %‬ا' د د ا'ذي ر!ز‬ ‫‪#‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Article 7 Loi organique relative aux lois de finances n° 2001-692 du 1er août 2001‬‬
‫‪2‬‬
‫ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪319‬‬ ‫‪ #‬ن ‪ #‬ل –ا'‬
‫‪3‬‬
‫ل ا' '‪ ' %‬ر' ن ر ‪ 9‬ق ص ‪324-323-321-320‬‬ ‫‪ #‬ن ‪ #‬ل –ا'‬
‫‪64‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي ‪ 15/18‬ا !‬ ‫نا‬ ‫' &‪ %‬ت ا‬ ‫ا‪#‬‬ ‫ا‬

‫*ص ا ‪ 0‬ل ا ‪+ A‬‬

‫ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫‪7‬دة و ‪ 0‬ت ن ا ل إ‪86‬ح ‪#‬ظو‬ ‫ء ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫رھ أ د ر! ز‬ ‫‪#‬ون ا' ' ‪5‬‬ ‫دات‬ ‫را‬ ‫‪%$‬‬ ‫د ا' !‬ ‫وذ'ك ن ا' و @ ‪ #‬و‬
‫‪ %$‬ظل ھذا ا' ‪#‬ون واء ‪ : N‬ء و ‪7‬ز ز ا' ‪$ :‬‬ ‫دئ ا' !‬ ‫ن ‪8‬ل ط ق‬ ‫دا‬ ‫ا' ر ا'‬ ‫ا' ‪#‬‬
‫@‬ ‫م ا'ر ‪ %7‬ا'ذي ‪6#‬ت‬ ‫إ'& ا'‬ ‫د ‪ #6‬ف د د ' روع ا' ' و ا‪ #M‬ل ن ا'‪ ! 0‬ا'‪#G‬‬
‫‪ ' 6‬ز ‪ #‬و م ‪7‬د ل إ راءات ا' ‪6‬‬ ‫ت‬ ‫داث‬ ‫ا' دة ‪ 73‬ن ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د وا‬
‫ر! ‪ %$‬ا ذ ا' رارات ا' ‪7‬‬ ‫ر‬ ‫و ود‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫ت ا' ‪ 6‬ص ا' ص ‪ .‬و' ‪:‬رض ا' !‬
‫روع‬ ‫ن ا' ‪ #7‬ن ن طر ق ا' ور ‪ %$‬أط ر إ داد‬ ‫وا‪ #‬ن ا' ' ! ن ' د ن و ود ور ن ا'‪:‬‬
‫@‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫ل ا' '‪ %‬وا' زا‪ % #‬وھذا‬ ‫درة ا'‪#‬واب ‪ %$‬ا'‬ ‫&‬ ‫‪#‬ون ا' ' إ‪ 5‬ا‪ @#‬ا ‪:‬ظ ' د‬
‫‪6‬‬ ‫ن‬ ‫' ‪ %‬ا'‪:‬‬ ‫ر!‬ ‫& و ود‬ ‫ا' دة ‪ 69‬ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬و!ذ'ك 'م ‪#‬ص‬
‫ق ا'‪6‬دق ‪7 %$‬ط ت و أر م ا' ر ط‬ ‫ر! ! ن ' د ن‬ ‫‪#‬ب ا' ‪ $ :‬وا'‬ ‫‪ 9‬ا' دا‪. %#‬إ'&‬ ‫ا'‬
‫' ' ‪.‬‬

‫ن طرق ‪ #‬ت‬ ‫ا' ' ا'‪7‬‬ ‫'‬ ‫د آ' ت د ‪' G‬ر‬ ‫و ن ‪ 0‬أ رى و @ ھذا ا' ‪#‬ون ‪ #‬و‬
‫@ ا' دة ‪ 84‬ن ‪:#‬س ا' ‪#‬ون ! اھ م‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫& ر ط ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م وھذا‬ ‫س ا‪2‬داء ا' ‪ %‬وم‬
‫@ ا' دة ‪ 187‬ن ا' ‪7‬د ل ا'د وري ‪ 01/16‬و ق ا' ؤال‬ ‫‪6#‬ت‬ ‫ب‬ ‫و ‪ 9‬ق ا‪ M‬ط ر‬
‫ن طرف‬ ‫ق ن دى ا رام ا'ر ‪ 6‬ا' ر' ‪#‬‬ ‫‪ .‬و'‬ ‫' ‪ 7:‬ل ا'ر‬ ‫واب ' ر' ‪ #‬ن !و‬ ‫وا‪5‬‬
‫رھ‬ ‫?‬ ‫ا'د ور‬ ‫د ا'ر‬ ‫ا' ‪7‬د ‪ .‬وا‬ ‫‪#‬ون ا' زا‪' 'Z! #‬ر‬ ‫طو و‬ ‫&‬ ‫أ!د‬ ‫ا' !و‬
‫ن‬ ‫س ا'‬ ‫‪#‬ب ر‬ ‫وا'‪:‬رد إ'&‬ ‫وق وا' ر ت ا'‪7‬‬ ‫'‬ ‫‪ #‬ت ا'‬ ‫ن أھم ا'‬
‫ز‬ ‫ر ھذه ا=' ت 'م د ل ھذا ا' ‪#‬ون‬ ‫ق ا‪86M‬ح ا' زا‪ . % #‬ور‪I‬م‬ ‫‪8‬ل ‪7‬ز ز دوره ‪%$‬‬
‫ن ط ق ‪ ! @' L #‬ن ' د ن ا' د ‪7‬دة روط ! !و ن ا‪M‬ط رات ا' '‬ ‫ا' ‪ :#‬ذ إ‪ 2023 # 5‬و'‬
‫‪0' %‬ذا ا' ‪#‬ون ' ‪#‬ب‬ ‫ن ا‪ #5‬ل ا'‬ ‫ب‬ ‫و ا' ر' ن !‬ ‫ن ا' !و‬ ‫ر ن و وط د ا'‪87‬‬ ‫وا'‬
‫وا'‪#‬ظ م ا' ‪ %!#‬و ‪ L#‬ھذا ا' ‪#‬ون رو‪7 %$ #‬د ل‬ ‫ن ا‪5‬درة ا'‪ 7‬و‬ ‫ا'و وع ‪$ %$‬راغ ‪#‬و‪ %#‬و‪2‬ز‬
‫‪865‬ح ‪#‬ظو ‪ 0‬ا' ' ‪.‬‬ ‫رب ا'دول ا'‬ ‫ا ! @ و ا'دو' ا‪ : 5‬دة ن ا'‬

‫‪65‬‬
‫ا*‬
 ‫ا('‬

‫وا دة و‪! 5‬ون ط ق ا'دو'‬ ‫و ‪ 0‬ن '‪7‬‬ ‫' و وع و ن ‪8‬ل درا ‪# ' #‬ون ا‪ @#‬وا'‬ ‫و‬
‫ف ا'ظواھر‬ ‫& ا'‪ 76‬د ا'دا ‪ %‬أو ا' ر ‪ %‬إ‪ 5‬ن طر ق ا' ‪#‬ون ا'ذي ‪ 7‬ر ا' ‪#‬ظم '‬ ‫واء‬ ‫‪0‬‬ ‫'‬
‫& رأ ‪ # 0‬د‬ ‫‪ 7‬ت وا' ‪%‬‬ ‫‪' %‬‬ ‫وا' ‪ 7 %‬ر إي ھ @ ا‪ 2‬رة ا'را ط وا' !ون ا‪2‬‬ ‫ا‪5‬‬
‫ر ‪ %$‬ا'دول‬ ‫ا'‬ ‫س دى طور و‪#‬‬ ‫ور ا' ‪8 7‬ت ا‪ # #M‬و!ذ'ك و دة‬ ‫ا‪ 6 5‬د ا'ذي أ‪L 6‬‬
‫‪' ،‬ذ'ك ! ن‬ ‫ا'دول ھ‪ %‬وا‪ #‬ن ا' ' ا'‪7‬‬ ‫ن ا' وة ا‪ 6 5‬د و‬ ‫د '‪ @ 0‬ا'‪87‬‬ ‫ث ‪ #‬د ان ا'‬
‫‪ 0'8‬إ'& ‪I‬‬ ‫! رة '‪ @ 0‬ا' وا‪ #‬ن و & ‪I‬رارھ ا' زا ر ا' ‪# %‬ذ ا‬ ‫& ا'دول أن و'‪ %‬أھ‬ ‫'زا‬
‫و‪6‬و‪ 5‬ا'& ا' ‪#‬ون ا' '‪ 17/84 %‬وا' ‪ 7‬ق‬ ‫' ' ‪ 0‬ا'‪7‬‬ ‫و ‪ #‬ھذا أ‪6‬درت ا'‪7‬د د ن ا' وا‪ #‬ن ا' ‪#‬ظ‬
‫ث ! ن ھذا ا' ‪#‬ون ‪#‬ظ‬ ‫'@‬ ‫ن ا' وا‪ #‬ن ا'‬ ‫و‬ ‫ض‬ ‫رة ن‬ ‫وا‪ #‬ن ا' ' وا'ذي ! ن‬
‫ز ھذا‬ ‫رب ا' وم‬ ‫ث أ‪ G‬ت‬ ‫‪#‬ذ ‪6‬دوره ‪ 1984/07/07 %$‬اي ‪ %$‬ظل ا‪ 5‬را!‬ ‫' ' ا'‪7‬‬
‫‪7‬رف '‪7‬و'‬ ‫ر ا' '‪ %‬و ‪ %$ 6‬ظل‬ ‫ل ا'‬ ‫ا' ‪#‬ون ن وا! ا' طورات ا'دو' ا' ‪%$ 6‬‬
‫ا' ‪#‬ك‬ ‫و‬ ‫و & رأ ‪0‬‬ ‫ا'دو'‬ ‫'‪ %‬و طوة ا' ‪#‬ظ ت ا' '‬ ‫وا' و @ ا'‪ # % ' 7‬و ا ‪ 6‬د ا'رأ‬
‫ث ' ?ت ا' زا ر‬ ‫‪ 0#‬وا' ‪ # %‬د ‪ %$‬د ‪ 0‬ا'دول ا'‪#‬‬ ‫ا' ' ' دول ا' ر‬ ‫& ا'‬ ‫ا'‪% ' 7‬‬
‫& ان ھذا ا' ‪#‬ون 'م !ن ط‬ ‫‪ # 0'8‬ھ ك‬ ‫‪#‬ذ ا' ‪#‬وات ا‪2‬و'& ن ا‬ ‫و‬ ‫إ'& ھ @ ا'‬
‫!ون ‪ %$‬إط ر‬ ‫وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫& ان ا' وا‪ #‬ن ا' ‪7‬‬ ‫& ا'‪ 76‬د ا'دا ‪ %‬ا'ذي ‪#‬ص‬ ‫' د ور ‪1996 #‬‬
‫‪7‬دل وا‪ #‬ن ا' ' ا' ‪#‬و ر‪I‬م ا‪ @#‬ا' ‪#‬ون ا' ‪#‬ظم‬ ‫د‬ ‫‪7‬ل ا' ‪#‬ون ‪# 17/84‬و‪#‬‬ ‫ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‬
‫ا' رض ‪ 0#‬و ن‬ ‫‪#‬ذ ‪ 2001‬و ب ا ‪:‬‬ ‫' ‪ 0‬ا'‪7‬‬ ‫ن ‪#‬ظو‬ ‫أن ا' زا ر ر ت‬ ‫'‪، 0‬‬
‫ن ا' ‪#‬ون‬ ‫ت‬ ‫ر و‪6‬و‪' 5‬د ور ‪2016‬‬ ‫ا' ‪#‬ك ا'دو'‪ #V' %‬ء وا' ‪ 7‬ر ر م ‪، 7047‬و‪6‬دور دت د‬
‫ث ‪7‬د ھذا ا' ‪#‬ون ا‪M‬ط ر أو ا'د ور‬ ‫ر ‪ 2018/09/02 P‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬
‫وذ'ك‬ ‫ر‬ ‫‪ ،‬واء‬ ‫ا' طورات ا' ‪6‬‬ ‫و'ت ا' زا ر ن ‪ @'8‬وا!‬ ‫ا'ذي‬ ‫ا' ‪#‬ظم ' وا‪ #‬ن ا' '‬
‫وا' ‪#‬ظ ت ا' '‬ ‫‪ #‬ب ا' و @ ا'‪ % ' 7‬وا' ‪ 7‬ر ا'دو' و وا! ا'‪7‬و'‬ ‫ر ا' '‪%‬‬ ‫د د ا'‬ ‫و'‬
‫ر ا' '‪ %‬ا'‪ 7‬و ‪ %‬وذ'ك ر د ا'‪ :#‬ت‬ ‫ن ا'‬ ‫و'‬ ‫ر أو‬ ‫وذ'ك ' وا‪$‬ق ‪ 9‬ا'د‬ ‫‪،‬أو دا‬ ‫ا'‪' 7‬‬
‫ا' ث ن ا'‪ Q #‬وا‪2‬داء دل‬ ‫& ا' زا ر وذ'ك ' و @ ‪ #‬و‬ ‫ا' ‪ %‬أ‪ %$ L 6‬ا' ‪#‬وات ا‪ 5‬ر‬
‫دھ‬ ‫ث أ‪ 6‬ت ھذه ا‪ 2‬رة ا'و دة ا' د دة ' ‪ :#‬ذ ا' زا‪#‬‬ ‫‪7‬رف ‪#‬ظ م ا' را ‪Q‬‬ ‫ل أو‬ ‫ا'و‬
‫ور‬ ‫&‬ ‫ث ار !ز ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬ ‫وى ا' دى ا' و ط ‪#‬و‬ ‫&‬ ‫ا'دو' وذ'ك‬ ‫'‬
‫ت و ‪L#‬‬ ‫ر ص ا‪ $5‬را‬ ‫‪!،‬‬ ‫د ‪ #6‬ف د د ' دو‪ #‬ا' زا‪#‬‬ ‫' ط ق ھ @ ا' را ‪ Q‬أھ ‪ - : 0‬ا‬
‫د‪G‬‬ ‫‪ #‬ت ذ'ك ‪ 9‬را ة ا' واز‪ #‬ت ا' ' وا‪ 6 5‬د ' دو' وا' ‪ %‬ظ‪0‬ر ن ‪8‬ل ا'و‪ G‬ق ا'‬ ‫ا'‬

‫‪67‬‬
 ‫ا('‬

‫! ت وا'و ‪7‬‬ ‫' ‪!7‬س ‪6‬دق ا'‬ ‫وا'‬ ‫ن ا'‪7‬‬ ‫م ‪: N‬ء‬ ‫ا' ‪ %‬ر‪$‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ‪! ،‬‬
‫‪ ' @# 8 0‬ط ق را ‪ Q‬ا'دو' ‪.‬‬ ‫دات ا' '‬ ‫ا' ' ' دو' ‪ !،‬أ ط& رو‪ ' #‬ر! و ‪7‬د ل ا‪5‬‬

‫ود ‪Q‬‬ ‫م ا'ر ‪ ' %‬زا‪#‬‬ ‫‪ @' #‬ا'& ا'‬ ‫ن ‪6‬دق و ‪$ :‬‬ ‫دئ ا' !‬ ‫د‬ ‫ول‬ ‫‪ #‬ده‬ ‫!‬
‫اد ل‬ ‫‪!، 0‬‬ ‫وا' ‪6‬و ت‬ ‫& وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫زا‪ % #‬ا' ‪ 0‬ز وا‪ G 5‬ر وذ'ك ' ‪0‬و' ا‪5‬ط‪8‬ع‬
‫ن ‪ %$‬ھ @ ا‪ 2‬رة و دد‬ ‫دث‬ ‫وا‬ ‫ن زء ن أ زاء ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫' ز‪#‬‬ ‫ت ا' ‪6‬‬ ‫ا'‬
‫' ز ‪ #‬وا' ‪' %‬ط '‬ ‫ت ا' ‪6‬‬ ‫ا'‬ ‫‪ 6‬ص ا' ص وا' ‪ 7 %‬ر أ‪I‬‬ ‫ت‬ ‫ص‬ ‫‪$‬‬ ‫‪#‬‬
‫‪،‬وأورد‬ ‫ل ‪ %$‬دود ‪ %10‬ن وارد ا' ز ‪ # ' #‬ا' ' ا'‬ ‫أ‪ G‬رت د‪ O' ' 5‬ا' ‪ 7‬دة ‪ %$‬ھذا ا'‬
‫‪،‬وإ داث ‪ #‬ت ' س ا‪2‬داء‬ ‫‪ 9‬ا' د‪ %$ %#‬إط ر إ داد و ‪ :#‬ذ وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫وا'‬ ‫ر! ا' ر' ‪#‬‬ ‫ا'‬
‫‪ 2023 #‬وذ'ك ‪ 5‬ل‬ ‫زا ‪ :#‬ذ '‪0‬ذا ا' ‪#‬ون ‪7$‬‬ ‫‪،‬و دد‬ ‫واب !‪ 'Z‬ت ' ر‬ ‫وإ ط ء ق إ ط ر وا‬
‫‪ 9‬ھذا ا' ‪#‬ون ‪.‬‬ ‫ا' ? م در‬

‫ص ا'‪ Q #‬ا' ' ‪:‬‬ ‫ق درا @ ‪ %$‬ھذا ا' ث ‪#‬‬ ‫و‬

‫ت‬ ‫إ'& ا'‬ ‫ول ' وء ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫زال‬ ‫‪ -‬إن ا' دل‬
‫ت ‪L:‬‬ ‫ث أن ھ @ ا'‬ ‫‪ 6‬ص ا' ص ‪6‬و‪6‬‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫' ز‪#‬‬ ‫ا' ‪6‬‬
‫دث م ‪N‬دراج ا' را ‪! Q‬و دة د دة‬ ‫ددة ‪،‬و‪ 8#‬ظ ان ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا'‬ ‫ق أ‪I‬راض‬ ‫'‬
‫رور‬ ‫! ‪#‬ت‬ ‫& ا' دى ا' و ط ‪ #0$‬ا‪ ! M‬ل ول اذا‬ ‫ق إ‪I‬راض‬ ‫'‬ ‫' زا‪#‬‬
‫ر ‪6‬و‪ %$ 6‬ظل ا' و @ ‪ #‬و ا' !م‬ ‫رو‪ ! #‬رة ‪ %$‬ا'‬ ‫‪9‬‬ ‫ت وا' ‪%‬‬ ‫' وا د ھ @ ا'‬
‫ا'را د ‪ %$‬ا'‪ :#‬ت ‪.‬‬
‫‪،‬‬ ‫او ‪#‬‬ ‫د‬ ‫واء‬ ‫' دو'‬ ‫زات ا' ' ا'‪7‬‬ ‫‪ Q # #‬ھو ان ظ ھرة زا د ا'‪ :#‬ت ن‬ ‫‪ -‬أ‬
‫رد ا راف ' ل ا'‪ 7‬م 'ذ'ك و ب‬ ‫ت و را ‪ Q‬ھ‪ %‬ا' ‪6:‬ل ول د ا'‪ :#‬ت او‬ ‫&‬ ‫و'!ن‬
‫ا' ‪7 %‬ر‪ 0$‬ا'‪! 0‬ل‬ ‫وا' د ن ا' دا ل وا‪5‬زدوا‬ ‫و د‬ ‫د‬ ‫‪0‬‬ ‫& ا'دو' درا‬
‫@‪.‬‬ ‫‪ %$‬ظل ا' ر‪ Q #‬و‬ ‫ؤو' ت و‪ 86‬ت ‪6‬ورة وا‬ ‫ا' زا ر وذ'ك ' د د‬
‫' را ‪Q‬‬ ‫و ‪8‬ز‬ ‫ب أن !ون دا‬ ‫ن ا‪ M‬راف‬ ‫& وارد ا'دو'‬ ‫ا' ر د وا' ‪ :‬ظ‬ ‫‪ -‬أن‬
‫‪ 0‬ن ا ل ا‪7 5‬داد 'و ت ا‪2‬ز ت ‪.‬‬ ‫ا'دو' و‬
‫ن طرف‬ ‫‪6‬وص ا‪ 6 5‬د ا' ‪7‬ر‪$‬‬ ‫رس ا' ‪6#‬رم‬ ‫ا' را ‪ Q‬وا' د ث ‪%$‬‬ ‫‪ -‬و‪ %$‬ظل‬
‫ص ا'‪ :#‬ت ' ‪7‬ض‬ ‫س ا‪ 6 5‬دي ا‪ %$ & 2‬ا'دو' ‪ $‬ب ا' و @ ‪ #‬و‬ ‫ر س ا' ‪0‬ور وا'‬

‫‪67‬‬
 ‫ا('‬

‫' ‪7‬ب ا‪ 5‬أ‪ ? 0#‬ذ ن‬ ‫& ا‪ 6 5‬د ا'وط‪ %#‬أو ا' د ت ا'‪7‬‬ ‫ط ت ا' ‪ ' %‬ت ذات أھ‬
‫ن ‪ #‬د ط ت أ رى ذات أھ‬ ‫ھد ن ( ‪%$،‬‬ ‫! ن ن ا'‪ :#‬ت ) !وزارة ا'‬ ‫ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬
‫ا‪ 6 5‬د ا'وط‪ %#‬ا‪ 5‬أ‪ ? 5 0#‬ذ ذ'ك‬ ‫ا' واط‪ #‬ن او ‪#‬‬ ‫ن ‪7‬‬ ‫ث‬ ‫‪6‬وى واء ن‬
‫وا'‪! 8‬‬ ‫ث ا'‪ :#‬ت أو ا'درا ت )ا' ر د وا' وا‪86‬ت ا' !‬ ‫ن‬ ‫ا'‪ 6#‬ب ن ا‪2‬ھ‬
‫&‬ ‫م‬ ‫ب ا'‪#‬ظر ‪ @ $‬و ' ‪6‬وص أن ا‪ 6 5‬د ا' ‪7‬ر‪%$‬‬ ‫وا' !‪#‬و'و ت و ا'ر ‪، ( #‬وذ'ك‬
‫‪%‬‬ ‫‪ %‬و‬ ‫ا' طور ا' ‪ % 7‬وا' !‪#‬و'و ‪ %‬وذ'ك ' روج ن ا‪ 6 5‬د ا'ر ‪ %7‬إ'& ا ‪ 6‬د إ‪#‬‬
‫و‪!$‬ري ‪.‬‬

‫ن ‪0‬ذا ا' ث ‪:‬‬ ‫ا'‬ ‫ق ‪ #‬ص إ'& ‪7‬ض ا‪ 5‬را ت ن ‪#‬ظور ا'ط‬ ‫و‬

‫‪ %$‬ظل ‪#‬ظ م ا' را ‪Q‬‬ ‫ا' ر‪I‬‬ ‫وا‪ #‬ن ا' ' وو وب ا'‪#‬ظر ن ا'‪#‬‬ ‫ن ا' وا‪ #‬ن ا' ر ط‬ ‫•‬
‫‪0‬‬ ‫ت ا' ‪ %‬وم‬ ‫ص !‪#‬ظ م ا‪ 2‬ور ‪ $‬ن ن ا‪2‬‬ ‫وا' و @ ا'دول إ'& ا' ‪ 7‬ل !طرف‬
‫ن‬ ‫د ا'!‪ :‬ءة ‪ %$‬ان ' س !ل ا'‪7‬‬ ‫‪ %$‬ا' ط ع ا' ص ‪ #‬د ا'!‪ :‬ءة وا'‪7‬دا' ا‪ 6 5‬د ‪$‬‬ ‫ا' !‬
‫ب !‪ :‬ء @ ‪ :# %$‬ذ ‪@ 0‬‬ ‫ن ا' ‪ %$ #‬ا'‪ 7‬ل أ ا'‪7‬دا' ‪ $‬ب ان !ون آ ره‬ ‫& ‪:#‬س ا'در‬
‫ان !ون ا وا‪ #‬ن ‪7‬‬ ‫ا' رھ‬ ‫و' س ‪G‬ل ا'‪#‬ظ م ا' '‪ %‬ط ق ‪ %$‬ا'وظ ف ا'‪ 7‬و ‪ ، %‬ن ا'‪#‬‬
‫‪ 9‬ا'‪ 7‬و ت ‪7‬دد ا' را م ا' ر !‬ ‫ددة وذ'ك ‪5‬ر ط‪ ' 0‬ل ا'‪ 7‬م و‪#‬ظ م‬ ‫و ت‬ ‫'‪ :‬د ذات‬
‫ط ت ا'دو' وذ'ك ' روج‬ ‫'@ ‪%$‬‬ ‫ب‬ ‫دا !ل‬ ‫وا' !و‪#‬‬ ‫& ا'‪ #‬ب ا'وط‪#‬‬ ‫د‬ ‫• ا‬
‫و دة ' وم ‪ 6 5‬د ا'وط‪. %#‬‬ ‫تد‬
‫نا ل‬ ‫ل ا' د‬ ‫' م ‪2‬‬ ‫ا' ‪7‬‬ ‫ن ا' ‪#‬ظو‬ ‫ب‬ ‫• و‪ %$‬ا‪ 2‬ر ‪ ##! 5‬ا‪ 5‬ا' ول ا‪@#‬‬
‫‪7‬ددت‬ ‫و ت وذ'ك ‪ %$‬ظل ا‪0 @#‬‬ ‫ن ا'‬ ‫&أ‬ ‫ر ا'‪ % 7‬وا' م '‪ 7‬ل‬ ‫& ا'‬ ‫‪0 ? #‬م‬
‫‪7‬ف‬ ‫آ'ت ا' @ ا‪ 2‬ور ن‬ ‫‪ #$‬ن ‪ 8#‬ظ ا‪ %$ @#‬وا ‪ #7‬ا‪ 5 0#‬ط ق وھذا‬ ‫ا' ‪#‬ظو ت ا' ‪#‬و‪#‬‬
‫ا'دو' ?! ‪. 0‬‬ ‫و ‪#‬ظو‬ ‫ا ‪ 6‬دي و ‪ #‬ت‬

‫‪67‬‬
 ‫در‬ ‫ا‬ =
6 ‫وا را‬
Les Références
 ‫در وا *ا&)‬ ‫ا‬ ‫‪+,‬‬

‫در‬ ‫ا‬ ‫=‬

‫ر م ‪82‬‬ ‫ر ‪ 2020‬ا' ر دة ا'ر‬ ‫‪ -1‬د ور ‪ 30 ،‬د‬

‫ر م ‪14‬‬ ‫‪ -2‬د ور ‪ 07 ،‬رس ‪ 2016‬ا' ر دة ا'ر‬
‫ا'‪7‬دد ‪53‬‬ ‫ر‪ 2018‬ا' ر دة ا'ر‬ ‫‪ -3‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا' ؤرخ ‪02‬‬
‫ا'‪7‬دد ‪35‬‬ ‫‪ 1984‬ا' ر دة ا'ر‬ ‫‪ -4‬ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ا' ؤرخ ‪ 07 %$‬و‬
‫‪ %‬ا' '‪ %‬ا' ؤرخ ‪# 25 %$‬و‪ $‬ر ‪ 2007‬ا' ر دة ا'ر‬ ‫ن ا'‪#‬ظ م ا'‬ ‫‪ -5‬ا' ‪#‬ون ‪ 11/07‬ا'‬
‫ا'‪7‬دد ‪74‬‬
‫‪ %‬ا' '‪%‬‬ ‫ن ط ق ا ! م ا' ‪#‬ون ‪ 11/07‬ا' ‪ 7‬ق ‪#‬ظ م ا'‬ ‫‪ -6‬ا' ر وم ا' ‪ :#‬ذي ‪ 156/08‬ا'‬
‫ا'‪7‬دد ‪27‬‬ ‫ا' ؤرخ ‪ 26 %$‬ي ‪ 2008‬ا' ر دة ا'ر‬

‫ا را ‪6‬‬ ‫=‬

‫ا ب‬ ‫‪.I‬‬
‫ء ا' زا ر‬ ‫س ‪،‬دار ا'‬ ‫‪ 6‬ص ا' ص ‪ %$‬ا' زا ر ‪،‬د‪.‬ط ‪،‬دار‬ ‫ت‬ ‫‪ (1‬ا زال ‪#، L $‬ظ م‬
‫‪2010،‬‬

‫‪ (2‬طف و' د أ‪#‬دراوس ‪ ،‬ا‪ 6 5‬د ا' '‪ %‬ا'‪ 7‬م ‪ %$‬ظل ا' و‪5‬ت ا‪ 6 5‬د ا' ‪6 7‬رة د‪.‬ط دار‬
‫ا'‪!:‬ر ا' ‪ %7‬ا‪#! 5‬در ‪6‬ر ‪2010‬‬
‫‪ (3‬أ د ‪ A‬وھر – ا‪5‬دارة ا'‪ 7‬و إدارة ا‪ 2‬ل ) ‪#‬ظ م – طو ر – ر ‪ -‬م‪ # -‬إدار‬
‫ب ا' ‪ – 7‬إ !‪#‬در ‪2014‬‬ ‫وإ ‪ 6‬د (‪ -‬ؤ‬
‫د ‪ <6‬ر ‪، % 7‬أ‪.‬د ري ا و ا'‪، & 7‬ا' ' ا'‪، 7‬د‪.‬ط ‪،‬دار ا'‪ 7‬وم ' ‪ #‬ر وا' وز ‪9‬‬ ‫‪ (4‬أ‪.‬د‬
‫‪،‬ا' زا ر ‪2003، #‬‬

‫ا‪-‬طرو ت ا د وراه‬ ‫‪.II‬‬

‫' ا‪86‬ح ا' ' ا'‪ %$ 7‬ا' زا ر (‬ ‫د –ا' ! ا' ' و ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م )درا‬ ‫‪ (1‬ا! ل‬
‫‪ – 01 # 7‬ا' ج ' ر ! ا' وق وا'‪ 7‬وم‬ ‫– أطرو '‪ #‬ل ‪ %$‬ا'‪ 7‬وم ا' ‪#‬و‪– #‬‬
‫‪ 0 LMD‬دة د! ورة طور ‪' G‬ث‬

‫‪ # (2‬ن ‪ #‬ل – ا' ل ا' '‪ ' %‬ر' ن – أطرو '‪ #‬ل ‪ 0‬دة د! وراه ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬م –‬
‫‪6‬ص ادارة و ' –! ا' وق – ‪ 9‬ا' زا ر ‪2019/2018 1‬‬
‫& ا‪ 5‬وال ا'‪ 7‬و ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا' زا ري –‬ ‫ا‪0 5‬زة ا' ' وا'‬ ‫‪ (3‬دي و‪ $‬ء – ر‬
‫‪ ' %'8‬س دي ‪ 7‬س‬ ‫‪7‬‬ ‫د '‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا'د! ورة ‪ %$‬ا'‪ 7‬وم –‬ ‫اطرو‬
‫‪2018/2017‬‬
‫‪I‬‬
 ‫در وا *ا&)‬ ‫ا‬ ‫‪+,‬‬

‫ت ا' '‬ ‫ا' زا ري ا' ص ‪ :#‬ذ ا'‪7‬‬ ‫ا'‪ 7‬و‬ ‫‪8 (4‬ل زھ ر‪،‬ا‪ $‬ق ا‪86‬ح ا'‪#‬ظ م ا'‬
‫ر ‪7 ،‬‬ ‫ا'‪ 7‬وم ا‪ 6 5‬د و وم ا'‬ ‫ر ‪#‬ظ ت‬ ‫' دو' ‪،‬اطرو د! وراه‪6 ،‬ص‬
‫ا د و رة و رداس‪2014-2013،‬‬
‫ر‬ ‫ر =ل ا‬ ‫‪.III‬‬
‫ر‪ ،‬م ا'درا ت ا'‪7‬‬ ‫‪ .1‬ا رة ‪ ، % #‬دأ ا' دة ‪ %$‬ظل ا' و‪5‬ت ا'دو' ا'راھ‪، #‬ر '‬
‫‪#‬ون م‪ !،‬ا' وق‪ # 7 ،‬وري ‪#‬ط ‪2008-2007، #‬‬
‫' ا' زا ر‪-‬‬ ‫‪ .2‬ر ص ا'ط ھر‪،‬ا‪G‬ر د ل ا' ؤ ت ا'‪ #‬د وا' ' ا'دو' ‪ %$‬ا‪ 6 5‬د‪-‬درا‬
‫ر م وم‬ ‫ر ‪ %$‬ا'‪ 7‬وم ا‪ 6 5‬د و وم ا'‬ ‫ن ط ت ‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا'‬ ‫ذ!رة د‬
‫ا ‪ 6‬د ! ا'‪ 7‬وم ا‪ 6 5‬د و وم ا' ر ‪! 7‬رة ‪2009-2008‬‬
‫ر‬ ‫ذ رات ا‬ ‫‪.IV‬‬

‫راھ ‪# %‬وال – و ‪ 7‬دي ة‪ -‬ر د ا‪ :#5‬ق ا'‪ 7‬م ‪ %$‬ظل د ت ا‪6 5‬د ا'راھ‪ – #‬ذ!رة‬ ‫‪(1‬‬
‫! ا' وق وا'‪ 7‬وم ا'‬ ‫'‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا' ر ‪ %$‬ا' وق – ‪ 7‬د ا'ر ن رة –‬
‫‪2018-2017‬‬
‫ن‬ ‫' د ‪ 7‬دة – ذ!‬ ‫! ‪ %‬زة – إ‪86‬ح ا' د ا'‪ 7‬و ‪ %$‬ا' زا ر – درا‬ ‫‪(2‬‬
‫وا'‪ 87‬ت ا'دو' – ‪ 7‬ا'د! ور و‪5‬ي ا'ط ھر‪-‬‬ ‫ط ت ‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا' ر ‪ %$‬ا'‪ 7‬وم ا'‬
‫‪ 7‬دة ‪2016/2015‬‬
‫– ر ا' س ا' ‪ % 7‬ا'وط‪ & %#‬زا‪ #‬ا'دو' – ذ!رة‬ ‫ر ور ‪ – e$‬ج ‪6 %#8‬‬ ‫‪(3‬‬
‫س ‪2020/2019 #‬‬ ‫'‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا' ر – ‪ 7‬ا' ‪ %#8‬و‪7#‬‬
‫ن ط ت ‪،‬ا' ?ھ ‪ %‬ا' ‪! %7‬‬ ‫د‬ ‫‪ ،‬طو‬ ‫ا'‬ ‫ر ‪ %‬دل‪،‬دروس ‪ %$‬ا'‬ ‫‪(4‬‬
‫ا'‪ 7‬وم ا‪ 6 5‬د وا' ر و وم ا' ر ‪ 7 ،‬ا' ج ' ر ‪2018-2017، 1 #‬‬
‫ا‪ :#M‬ق ‪%$‬‬ ‫'‬ ‫ا'‪ 7‬ور ‪ #‬رة – ن ز زة ا' ن – ذ!رة '‪ #‬ل ‪ 0‬دة ا' ر ‪ -‬درا‬ ‫‪(5‬‬
‫ل‬ ‫د ا'‪6‬د ق ‪%‬‬ ‫' ا' زا ر ‪7 2019-2010‬‬ ‫ظل ا'‪ 7‬ز ا'‪– % ! 0‬در‬
‫‪2019/2018‬‬
‫ر‬ ‫د و!‪0 – %‬ن اھل ا'‪ 7‬د – & ‪:‬ن – ا' دئ ا' د دة ' د ر ا' ' ' <رب –‬ ‫‪(6‬‬
‫د ا' س 'ر ط ‪ 2017-2016‬ص ‪22-21‬‬ ‫ا'درا ت ا‪M‬دار وا' ' – ‪9‬‬
‫&ت‬ ‫ا‬ ‫‪.V‬‬

‫ا‪5‬زھر '‪ 7‬دي ' ‪#7‬وان ا'ر ا'د ور ‪ %$‬ا'دول ا' < ر ‪ %$‬ظل ا‪865‬ح ا'د وري –‬ ‫‪(1‬‬
‫‪-‬ا'‪7‬دد‪ 14‬ا! و ر ‪2016‬‬ ‫ا'‪ 7‬وم ا' ‪#‬و‪ #‬وا'‬ ‫ا' زا ر – و‪#‬س و ا' <رب ‪ #‬و –‬
‫ن‬ ‫' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ر م ‪ 15/18‬وأھ @ ‪%$‬‬ ‫أ ن ‪ ! – 6‬ل ن و & –در‬ ‫‪(2‬‬
‫وا‪# #5‬‬ ‫ا' زا ر ' ‪ 7‬وم ا‪5‬‬ ‫أداء ا' ط ع ا'‪ 7‬م ‪ %$‬ا' زا ر –ا'‬
‫–ا' را! ن ا' ط ع ا'‪ 7‬م وا' ص ط ب ‪ #‬وي ' ‪0#‬وض‬ ‫ن – !‪#‬زة ‪ 7‬ش‬ ‫‪#‬‬ ‫‪(3‬‬
‫إدارة ا‪ 5‬ل وا'درا ت ا‪ 6 5‬د ‪ 2019‬ص‪390‬‬ ‫' د ا'‪ 7‬و ‪ %$‬ا' زا ر –‬
‫ر – داودي ا راھ م –ا' را! ن ا' ط ع ا'‪ 7‬م وا' ط ع ا' ص !‪ ' 'Z‬و ل ر ‪9‬‬ ‫‪!#‬وش‬ ‫‪(4‬‬
‫وا' ' ا' د ا'را ‪ 9‬ا'‪7‬داد ا'‪2020 %# G‬‬ ‫ا'درا ت ا'‬ ‫‪ %$‬ا' زا ر‬ ‫ا' ‪ &#‬ا'‬

‫‪II‬‬
 ‫در وا *ا&)‬ ‫ا‬ ‫‪+,‬‬

‫& ز ا' زا‪ #‬ا'‪ ' 7‬زا ر –‬ ‫ر – ھ !ل ا‪ M‬رادات وا'‪ :#‬ت ا'‪ 7‬وا‪G‬رھ‬ ‫‪ (5‬و'‪ 7‬س‬
‫د ‪05‬‬ ‫ل وا'درا ت ا‪ 6 M‬د‬ ‫إدارة ا‪2‬‬ ‫' ‪ :‬رة ‪2017-1990‬‬ ‫درا‬
‫دد ‪2019 – 02‬‬
‫‪ (6‬دادي د ا'<‪ – %#‬ن ز دي د ا' ط ف ا' & ا'‪ % 7‬ا'وط‪ %#‬ول ا'‪#‬ظ م ا' '‪ %‬وإ ! '‬
‫و ل ا‪ 6 5‬د – ‪#‬وان ا' د اھ ا‪865‬ح ا' '‪ %$ %‬ا‪ 6 5‬د ا' زا ري & ' ا'دو'‬
‫" راء ' ' ‪#‬ون ‪ 15/18‬ا م ‪: $/05/04‬ري ‪2019‬‬
‫‪6‬وت ا' ‪#‬ون –‬ ‫ا' ل ا'‪ 7‬م –‬ ‫‪%$‬‬ ‫‪ (7‬ر ل د – ل ‪#7‬وان دور س ا'‬
‫ا' د ا' دس ا'‪7‬دد‪# 2‬و‪ $‬ر ‪ 2019‬ص ‪1334‬‬
‫د ل ‪ %$‬واز‪ #‬ا' را ‪ Q‬وا‪5‬داء !? وب '‪67‬ر‪ #‬ا' واز‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫‪ (8‬رش ‪ $‬زة – طر ‪%‬‬
‫ا' ! ل ا‪ 6 5‬دي –ا' د ‪– 08‬ا'‪7‬دد‬ ‫' دو' ' زا ر ‪ %$‬ظل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪– 15-18‬‬
‫ر ‪2020‬‬ ‫‪/03‬‬
‫ا'درا ت ا' ‪#‬و‪#‬‬ ‫& ‪ :#‬ذ ا' ' ا'‪– 7‬‬ ‫‪ (9‬دوا ر ‪ :‬ف – وا ‪ 9‬وآ‪ $‬ق ا'ر ا' ر' ‪#‬‬
‫– ا'‪7‬دد ‪2006 %:# 03‬‬ ‫وا'‬
‫ر د ‪$‬راح – د‪! -‬ر ‪$‬را ‪ – %‬ا' را! ن ا' ط ن ا'‪ 7‬م وا' ص اداة ' ‪ :#‬ذ و ‪#‬‬ ‫‪(10‬‬
‫!‬ ‫دوا'‬ ‫ا‪ G M‬رات ا'‪ 7‬و ) ‪ #‬ذج ن ا' رة ا'دو' وا'‪7‬ر ( ‪ 7‬رف‬
‫‪2007‬‬
‫& –ا ! ' ا' را! ن ا' ط ع ا'‪ 7‬م وا' ص ‪ %$‬ر ا' را‪$‬ق ا'‪ 7‬و ‪%$‬‬ ‫ر ن‬ ‫‪(11‬‬
‫‪ -‬ا' د ‪ 07‬ا'‪7‬دد ‪2020 01‬‬ ‫ا' زا ر ' درا ت ا'‬ ‫ا' زا ر – ا'‬
‫دات ا' ‪#‬ون ا' ‪#‬ظ ‪ %‬ا' د د ' '‬ ‫ن – د ت ا' د ر ا' '‪ & %‬وء‬ ‫‪ 6‬ح‬ ‫‪(12‬‬
‫ا' ‪ #‬ر ' درا ت ا' ‪#‬و‪ #‬وا‪M‬در ‪2020/04/16‬‬ ‫ر م ‪– 130/13‬‬
‫ا' زا ر‬ ‫‪6‬د ‪ – ! %‬أ و!روج ‪ – 0‬ا'‪7‬و' ا' ' وا‪ 5‬رار ا' '‪ – %‬ا'‬ ‫‪(13‬‬
‫ا‪ 6 5‬د ا'‪7‬دد‪2016/07‬‬ ‫' ‪7‬و' وا'‬
‫دودي ‪ $‬ط ا'زھرة – ا' !و رھ ن ا را ‪ ' %‬ر د ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م ‪ %$‬ا' زا ر ا'‪7‬دد‬ ‫‪(14‬‬
‫‪2016-07‬‬
‫ق‬ ‫'د ش – دور ا' را! ن ا' ط ع ا'‪ 7‬م وا' ط ع ا' ص ‪%$‬‬ ‫'د ش –‬ ‫'‬ ‫‪(15‬‬
‫ا' ‪ #‬ا' دا ‪2020‬‬
‫وي – د ‪I‬زازي ‪ 2020‬و! ا' زا‪ #‬ا'‪ %$ 7‬ا' زا ر & وء‬ ‫راد و‬ ‫‪(16‬‬
‫ا'‪7‬دد‪2020/01‬‬ ‫ا' زا ر ' ' ا'‪7‬‬ ‫أ ! م ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' –‬

‫& ‪ :#‬د ا' واز‪ %$ #‬ظل ا' ‪#‬ون‬ ‫‪6‬ط‪ &:‬رة أ د‪،‬أ د‪#‬وري ‪ #‬ر‪،‬ا'ر ا' ر' ‪#‬‬ ‫‪(17‬‬
‫ا ‪ 6‬د ت ل ا‪$‬ر ‪ 7 ،‬ا' زا ر‪ 2020،‬ا'‪7‬دد‪ 24‬ص ‪120‬‬ ‫ا' '‪ %‬ا' د د‪،‬‬
‫ن ا' ‪#‬ون ‪ 17/84‬ا' روع ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬ ‫‪ :‬ح ‪ $‬ط ‪ ،‬ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫‪(18‬‬
‫‪ ! ،‬ا'‪ 7‬وم ا‪ 6 5‬د وا' ر‬ ‫ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وم ا'‬ ‫ا' د د ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' ' ‪،‬‬
‫و وم ا' ر ‪ 7 ،‬رت‪ 2016‬ا'‪7‬دد ‪04‬‬
‫ن ا' ‪#‬ون ا‪ 17/84 % 5‬و روع ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي‬ ‫‪ :‬ح ‪ $‬ط ‪،‬ا' زا‪ #‬ا'‪7‬‬ ‫‪(19‬‬
‫ا' د د ' وا‪ #‬ن ا' ' ‪،‬‬
‫ص‪،‬‬ ‫‪ #‬د <‪! %#‬ور ‪ ،‬ت ا' ‪ 6‬ص ا' ص ‪ %$‬ا'‪#‬ظ م ا' واز ‪ %‬ا' زا ري‪:‬‬ ‫‪(20‬‬
‫ا'درا ت ا‪ 6 5‬د ‪ 7 ،‬ا' زا ر‪، 2018 3‬ا'‪7‬دد ‪01‬‬ ‫د"ت وآ‪ $‬ق ‪،‬‬
‫وف ل ‪#7‬ون واء ا‪ 5‬ر ' را! ن ا' ط ن ا'‪ 7‬م وا' ص‬ ‫‪ #‬رن‬ ‫‪(21‬‬
‫ر ‪ 2018‬ا'وط‪%#‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪III‬‬
 )&‫در وا *ا‬ ‫ا‬ +,

‫ وم‬7'‫ا‬ – ‫ ا' زا ر‬%$ ‫ ذي‬:# '‫ وا‬7 ‫ن ا' ر‬ '‫ ن ا‬%' '‫ون ا‬# – ‫ور ا'د ن رداد‬# (22
2017 ‫ وان‬16 ‫دد‬7'‫– ا‬ '‫ وا‬#‫و‬# '‫ا‬

+‫در ا& رو‬ ‫ا‬ .VI

‫ ق‬7 '‫ ا‬15/18 ‫ وي‬7'‫ون ا‬# '‫د ل ا‬7 ‫وان‬#7

' '‫ د وز ر ا‬%#‫ ا'وط‬% 7 '‫ ا' س ا‬9 ‫( و‬1
%$ 9 ‫ – ز رة ا' و‬6 ‫ ن‬#‫ وا‬%$ ‫ ' ن دا ر‬# ! ‫ا‬ ‫دف إ‬0'‫ ن ا' ' –ا‬#‫وا‬
23 '‫ & ا‬2021/05/21
‫ ا' !و ن اط رات‬Q #‫وان ر‬#7 2020 ‫ د ر‬08 %$ ' '‫ دا وز ر ا‬m%' '‫ وزارة ا‬9 ‫( و‬2
10 ‫ س‬2021/05/21 %$ ‫ع‬8‫ط‬5‫ ن ا' ' – ا‬#‫ ق وا‬7 '‫ وي ا‬7'‫ون ا‬# '‫ا' ؤ ت ول ا‬
0 ‫&ت ا‬ ‫ا‬ .VII

%$ ' '‫ ن ا‬#‫ ق وا‬7 '‫ وي ا‬7'‫ون ا‬# '‫د ل ا‬7 ‫( ر دة ا' ء ا' زا ري – 'و! ل رز اھ‬1
‫ د ء‬59‫ و‬06 2021/01/23 %$ ‫ع‬8‫ط‬5‫ ا‬2019/11/19
+ -‫ ا‬6 ‫ا را‬ .VIII

1) Ahmed SADOUDI , LES PRINCIPAUX ELEMENTS DE LA

REFORME BUDGETAIRE EN ALGERIE , Revue Algérienne des
finances publiques 2017 N7
2) FONDS INTERNATIONAL DE DÉVELOPPEMENT AGRICOLE ,
Conseil d’administration , LA BONNE GOUVERNANCE: UNE MISE
AU POINT , Soixante-septième session , Library:DMS , Rome, 8-9
septembre 1999
3) Loi organique relative aux lois de finances n° 2001-692 du 1er août
2001

IV
 ‫ا ‪ - !.‬ت‬ ‫‪+,‬‬

‫ا ‪ 0‬رس‬

‫ا'‪:6‬‬ ‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫دات ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬

‫‪/‬‬ ‫ا‪5‬ھداء‬
‫‪/‬‬ ‫ا' !ر وا'‪7‬ر‪ $‬ن‬
‫أ–ح‬ ‫ا' د‬
‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫‪ +‬ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫ا ‪ 0‬ل ا‪-‬ول ‪ :‬دوا"‬
‫‪8‬‬ ‫‪0‬د‬
‫‪9‬‬ ‫ث ا‪5‬ول‪ :‬ا ب واھداف ‪ %#‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا'‬
‫‪9‬‬ ‫ا' ط ب ا‪5‬ول‪ :‬ا ب ‪ %#‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪9‬‬ ‫' ‪ %#‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا'‪:‬رع ا‪5‬ول‪ :‬ا‪ 2‬ب ا'دا‬
‫‪10‬‬ ‫‪ 9‬ا'‪#‬ص ا'د ور‬ ‫أو‪ : 5‬دم ط ق ‪#‬ون ا' '‬
‫‪11‬‬ ‫ر ا'‪ 7‬و ‪%‬‬ ‫ا'‬ ‫‪7‬ف ‪0#‬‬ ‫‪: #G‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪ : G' G‬ز دة ا‪ M‬راف ‪ %$‬ا‪ :#M‬ق ا'‪ 7‬م‬
‫‪12‬‬ ‫' ن ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا'‪:‬رع ا'‪: %# G‬ا‪ 2‬ب ا' ر‬
‫‪12‬‬ ‫ل ا‪M‬دارات ا'‪ 7‬و‬ ‫ر ا'‪ 7‬و ‪ %‬و ر‬ ‫رورة ‪6‬ر‪ #‬ا'‬ ‫او‪: 5‬‬
‫‪13‬‬ ‫ت ا'دو'‬ ‫و <وط ت ا' ؤ‬ ‫د ت ا'‪7‬و'‬ ‫‪ : # G‬و!‬
‫‪16‬‬ ‫ا' ط ب ا'‪ : %# G‬أھداف ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪16‬‬ ‫ق ‪#‬ظ م ‪ 7‬و ‪%‬‬ ‫ر ا' ' و‬ ‫ا'‪:‬رع ا‪2‬ول ‪ :‬إ‪86‬ح إط ر‬
‫‪16‬‬ ‫و @ ‪ #‬و ا' ث ن ا'‪ ' 7:‬و ا'‪: Q #‬‬ ‫ر ا' '‬ ‫أو‪ :5‬إ‪86‬ح إط ر‬
‫‪17‬‬ ‫‪ : # G‬ق ‪#‬ظ م ‪ 7‬و ‪ %‬وا ‪L‬‬
‫‪18‬‬ ‫ن ا' ط ن ا'‪ 7‬م وا' ص‬ ‫ا'‪:‬رع ا'‪7 : %# G‬ز ز ا' ر!‬
‫‪18‬‬ ‫ن ا' ط ن ا'‪ 7‬م وا' ص ‪ %$‬ظل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪15/18‬‬ ‫أو‪ :5‬ا' را!‬
‫‪19‬‬ ‫ن ا' ط ن ا'‪ 7‬م وا' ص‬ ‫‪ : # G‬ررات ا' را!‬
‫‪20‬‬ ‫‪ : G' G‬ا‪#‬وع ا' را!‬
‫‪20‬‬ ‫' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ور ا'ر‬ ‫ث ا'‪ : %# G‬ا'‬ ‫ا'‬

‫‪V‬‬
 ‫ا ‪ - !.‬ت‬ ‫‪+,‬‬

‫‪21‬‬ ‫ر ‪ 9‬وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ون‬ ‫ن‬ ‫ا' ط ب ا‪2‬ول ‪:‬‬
‫‪21‬‬ ‫رة ا' را ‪ Q‬و ‪7‬د ل دو'‪ 0‬ا'ز ‪%#‬‬ ‫د د أط ر ا' زا‪' #‬‬ ‫ا'‪:‬رع ا‪2‬ول ‪:‬‬
‫‪22‬‬ ‫ب ا'‪ #‬ط‬ ‫أو‪ : 5‬ا' ‪ #6‬ف‬
‫‪23‬‬ ‫ب ا'ط ‪ 7‬ا‪ 6 5‬د ' ‪:#‬‬ ‫‪: #G‬‬
‫‪23‬‬ ‫ب ا'وظ ف ا'! رى ' دو'‬ ‫‪: G' G‬‬
‫‪23‬‬ ‫داد ا' زا‪ #‬و ‪ :#‬ذھ‬ ‫ب ا'‪ 0‬ت ا‪5‬دار ا' ! ‪:‬‬ ‫را ‪: 7‬‬
‫‪24‬‬ ‫& ا' وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫‪7 :‬د ل ا' دول ا'ز ‪6 ' %#‬و ت‬
‫‪24‬‬ ‫‪#‬ت‬ ‫ا'‪:‬رع ا'‪ : %# G‬ا‪G‬راء ا'و‪ G‬ق و ر ص ا‪ 5‬راض و ‪ L#‬ا'‬
‫‪25‬‬ ‫روع زا‪ #‬ا'دو'‬ ‫م ا‪2‬ول ‪:‬‬ ‫أو‪ : 5‬ا'‬
‫‪25‬‬ ‫ر ر ول ا‪5‬و'و ت وا' ط ط‬ ‫م ا'‪: %# G‬‬ ‫‪ : # G‬ا'‬
‫‪26‬‬ ‫‪ ' %‬زا‪ #‬ا'دو'‬ ‫م ا'‪' G‬ث ‪ :‬ا' وز ‪ 9‬ا‪5‬‬ ‫‪ : G' G‬ا'‬
‫‪26‬‬ ‫دات ا' '‬ ‫ت ا'دو' وا' ‪ 7‬ل ‪ 9‬ا‪5‬‬ ‫ا' ط ب ا'‪# : %# G‬ظ م‬
‫‪27‬‬ ‫ر ا' ' ا'‪7‬‬ ‫ن‬ ‫ت ا'دو' '‬ ‫ا'‪:‬رع ا‪2‬ول ‪# :‬ظ م‬
‫‪27‬‬ ‫وا' '‬ ‫ا'‪7‬‬ ‫أو‪ :5‬ا'‬
‫‪28‬‬ ‫ا'‬ ‫‪ : # G‬ا'‬
‫‪28‬‬ ‫دات ا' '‬ ‫د‪ 7 ' G‬ل ‪ 9‬ر! و ‪7‬د ل ا‪5‬‬ ‫ا'‪:‬رع ا'‪ : %# G‬ا'طرق ا'‬
‫‪29‬‬ ‫دات ا' '‬ ‫أو‪ : 5‬ا‪ ' 2‬ب ا' د دة ‪ %$‬ر! ا‪5‬‬
‫‪30‬‬ ‫دات ‪.‬‬ ‫'‪ O‬ا‪5‬‬ ‫‪: # G‬أ ' ب د دة ' ‪7‬د ل‬
‫‪33‬‬ ‫‪ 68‬ا'‪6:‬ل ا‪2‬ول‬
‫ق وا‪ +‬ن ا‬ ‫ت ا ‪+‬ون ا ‪2‬وي ‪ 15/18‬ا‬ ‫ا‪ 0‬لا‪ : +A‬و‬
‫‪36‬‬ ‫‪0‬د‬
‫‪37‬‬ ‫د ‪#‬ون ا' '‬ ‫ر وا‬ ‫‪%$‬‬ ‫دئ ا' !‬ ‫د‬ ‫ث ا‪5‬ول ‪ :‬دى‬ ‫ا'‬
‫‪37‬‬ ‫ا' ط ب ا‪5‬ول ‪7 :‬ز ز داء ا' ‪ %$ $ :‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪38‬‬ ‫م ا'ر ‪%7‬‬ ‫وا‪ #5‬ل ا'& ا'‬ ‫ا'‪#G‬‬ ‫ا'‪:‬رع ا‪5‬ول ‪ :‬إ'< ء ا'‪!0‬‬
‫‪41‬‬ ‫‪ 6‬ص ا' ص‬ ‫ت‬ ‫‪ ' 6‬ز ‪ #‬و ‪7‬د ل ا ! م ا' ‪7‬‬ ‫ت‬ ‫داث‬ ‫ا'‪:‬رع ا'‪ : %# G‬ا‬
‫‪42‬‬ ‫ت‪#‬د (‬ ‫وا‪ '5‬زام ‪،‬‬ ‫ھ‬ ‫ت ا' ‪ %$ 6‬ا' ز ‪) #‬ا'‬ ‫د‪ %$ G‬ا'‬ ‫ت‬ ‫أو‪: 5‬‬

‫‪VI‬‬
 ‫ا ‪ - !.‬ت‬ ‫‪+,‬‬

‫‪43‬‬ ‫‪ 6‬ص ا' ص‬ ‫ت‬ ‫& ا راءات ا' ‪7‬‬ ‫‪ : # G‬اد ل ‪7‬د ‪8‬ت‬
‫‪44‬‬ ‫ر! و ا'‪6‬دق ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ق دأ ا'‬ ‫ا' ط ب ا'‪ :%# G‬دى‬
‫‪44‬‬ ‫ر! ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ق دأ ا'‬ ‫ا'‪:‬رع ا‪2‬ول‪ :‬دى‬
‫‪45‬‬ ‫روع ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ' '‬ ‫ر! ‪ %$‬ا داد‬ ‫ا‪5‬ول‪ :‬دى ط ق دا ا'‬
‫‪45‬‬ ‫روع ‪#‬ون ا' ' ' ‪#‬‬ ‫ور ‪ %$‬اط ر ا داد‬ ‫‪ : # G‬ا'‬
‫‪46‬‬ ‫ل ا' '‪ %‬وا' زا‪% #‬‬ ‫درة ا'‪#‬واب ‪%$‬‬ ‫&‬ ‫‪ : G' G‬ا‪ : 5‬ظ ' د‬
‫‪48‬‬ ‫ق دا ا'‪6‬دق ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫ا'‪:‬رع ا'‪ :%# G‬دى‬
‫‪48‬‬ ‫او‪ : 5‬ا' وادر ا‪2‬و'& ' دأ ا'‪6‬دق أ' زا‪% #‬‬
‫‪49‬‬ ‫ق دأ ا'‪6‬دق ا' زا‪% #‬‬ ‫‪: #G‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪ : G' G‬ا'‪6‬دق وا‪ 6 5‬ص أ' زا‪% #‬‬
‫‪50‬‬ ‫زا' ‪:#‬ذه‬ ‫‪ %$‬ظل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬وو ‪@7‬‬ ‫د آ' ت د ‪ ' G‬ر‬ ‫ث ا'‪: %# G‬‬ ‫ا'‬
‫‪51‬‬ ‫‪ %$‬ظل ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫د آ' ت د ‪ ' G‬ر‬ ‫ا' ط ب ا‪5‬ول ‪:‬‬
‫‪51‬‬ ‫واب !‪ 'Z‬ت ' ‪ 7:‬ل ا'ر‬ ‫س ا‪2‬داء و ق ا‪ 5‬ط ر وا' ؤال وا‪5‬‬ ‫ا'‪:‬رع ا‪5‬ول ‪ # :‬ت‬
‫‪52‬‬ ‫س ا‪2‬داء‬ ‫او‪ # : 5‬ت‬
‫‪53‬‬ ‫' ‪7:‬ل ا'ر‬ ‫واب !و‬ ‫‪ : # G‬و ‪ 9‬ق ا‪ 5‬ط ر و ا' ؤال وا‪5‬‬
‫‪53‬‬ ‫ا' ‪7‬د‬ ‫و ا' زا‪' 'Z! #‬ر‬ ‫ا'‪:‬رع ا'‪:%# G‬‬
‫‪54‬‬ ‫و ا' زا‪: #‬‬ ‫أو‪ : 5‬ا'ط ‪ 7‬ا' ‪#‬و‪# ' #‬ون‬
‫‪55‬‬ ‫و ا' زا‪#‬‬ ‫‪#‬ون‬ ‫وا ط‬ ‫دود ا'ر‬ ‫‪: #G‬‬
‫‪56‬‬ ‫دات‬ ‫ر ا‪5‬‬ ‫&‬ ‫ا' ر' ‪#‬‬ ‫‪ ' %‬ر ص ا' '‪7 ' %‬ز ز ا'ر‬ ‫ا'‪:‬رع ا'‪' G‬ث ‪! :‬ر س ا' ‪ &#7‬ا'‬
‫‪56‬‬ ‫ر‪:‬‬ ‫‪ 7‬ن ا‪5‬‬ ‫أو‪ : 5‬أ ذ ا' ‪5‬ت ا‪' 7 5‬‬
‫‪57‬‬ ‫ت ا' و‬ ‫ل ن‬ ‫‪ : # G‬د م رض‬
‫‪57‬‬ ‫& ا' ' ا'‪7‬‬ ‫س ا'‬ ‫ا'د ور ور‬ ‫ا'‪:‬رع ا'را ‪7 : 9‬ز ز ا'ر‬
‫‪57‬‬ ‫ا'د ور‬ ‫أو‪7 : 5‬ز ز ا'ر‬
‫‪58‬‬ ‫س ا'‬ ‫‪7 – # G‬ز ز ر‬
‫‪58‬‬ ‫ا' ط ب ا'‪ : %# G‬ا' ز ا'ز ‪# ' %#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬
‫‪59‬‬ ‫ن ا' ر' ن وا' !و‬ ‫ر ن و وط د ا'‪87‬‬ ‫ا'‪:‬رع ا‪2‬ول ‪! :‬و ن ا‪5‬ط رة ا' ' وا'‬
‫‪VII‬‬
 ‫ا ‪ - !.‬ت‬ ‫‪+,‬‬

‫‪60‬‬ ‫@ ' ‪7‬د ‪8‬ت‬ ‫‪# ' %‬ون ا'‪ 7‬وي ا' د د وا‬ ‫ا'‪:‬رع ا'‪ : %# G‬ا' ط ق ا'‬
‫‪62‬‬ ‫وا'‪#‬ظ م ا' ‪%!#‬‬ ‫ا'‪:‬رع ا'‪' G‬ث ‪:‬إ‪86‬ح ا‪M‬دارة ا'‪ 7‬و‬
‫‪63‬‬ ‫رب ا'‬ ‫ا'‪:‬رع ا'را ‪ : 9‬ا‪ : M‬دة ن ا'‬
‫‪65‬‬ ‫ص ا'‪6:‬ل ا'‪%# G‬‬
‫‪69-67‬‬ ‫ا'‬
‫‪73-70‬‬ ‫ا' ‪ 6‬در وا' را ‪9‬‬
‫‪VIII‬‬ ‫ص ا'درا‬

‫ا داول‬ ‫=‬

‫‪0‬‬ ‫ا‬ ‫ا ‪+‬وان‬ ‫ارم‬

‫‪12‬‬ ‫وع ا'‪ :#‬ت ا'‪ 7‬م ن ‪ 2011‬إ'& ‪2018‬‬ ‫ن‬ ‫‪01‬‬
‫‪14‬‬ ‫ا' روض ' ‪ 2001 #‬ن ا' زا ر و‪#6‬دوق ا'‪ #‬د ا'دو'‪%‬‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫دول‬ ‫‪02‬‬
‫‪32‬‬ ‫دات ا' ' ‪ %$‬ا' ‪#‬ون ا'‪ 7‬وي ‪ 15/18‬ا' ‪ 7‬ق وا‪ #‬ن ا' '‬ ‫إ راءات ‪7‬د ل ا‬ ‫‪03‬‬

‫ل‬ ‫ا&‬ ‫=‬

‫‪0‬‬ ‫ا‬ ‫ا ‪+‬وان‬ ‫ارم‬

‫‪22‬‬ ‫ت ا' را ‪ %$ Q‬ا' زا‪#‬‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫طط‬ ‫‪01‬‬

‫‪VIII‬‬
 /‫ ا را‬0(

‫*ص ا درا‬
‫ ق‬7 '‫ ا‬15/18 ‫ وي‬7'‫ون ا‬# '‫ ا‬0 ‫ء‬ % '‫دات ا‬ '‫ ا‬$‫ر‬7 &'‫ إ‬0 # % '‫ا‬ ‫دف ھذه ا'درا‬0
‫ون‬# ‫ط ق‬ ‫'زا‬N! ‫ت دا‬# ! ‫ون واء‬# '‫ ھذا ا‬%# ‫ل ا' طرق إ'& أ ب‬8 ‫ن‬ ' '‫ ن ا‬#‫وا‬
140 ‫ق وا' دة‬$‫وا‬ ‫ و‬2016 ‫ ن د ور‬141 ‫@ ا' دة‬ ‫ت‬6# ‫وص ا'د ور وھذا‬6#'‫ ا‬9 ' '‫ا‬
‫دل‬7 '‫ا‬ ' '‫ ن ا‬#‫ ق وا‬7 '‫ ا‬17/84 ‫ون‬# '‫ ا‬%$ ‫رة‬$‫و‬ ‫ 'م !ن‬% '‫ وا‬2020 # ' ‫ن د ور ا' د د‬
‫ ل‬$‫ د أ‬6 ‫ن أ ل ا‬ '‫و‬7'‫!و وب وا! ا‬ ‫ر‬ ‫ أو أ ب‬.‫ ت‬I‫را‬:'‫د د ن ا‬7'‫ وا'ذي رك ا‬،‫م‬ '‫وا‬
‫دة أھداف‬7 ‫ وي‬7'‫ون ا‬# '‫ء ا‬ . ' 7'‫ظ ت ا' ' ا‬# '‫ !م ا‬9 ‫ ظل و‬%$ ' '‫ا‬ ‫ظو‬# '‫ ا‬#‫ر‬67'‫و‬
‫ذا‬0' ّ‫أن‬ ! . 7'‫ا‬ ' ' ‫ د د‬9 ‫ح وإ ط ء ط‬86‫@ ن إ‬#! ‫ور ر‬ & ‫ ار !ز‬0 '‫و‬
%#0 ‫ق أ وب‬ ‫& ا' !م ا'را د ا'ذي‬ ‫رھ دل‬ ! '‫دئ ا‬ ‫د‬ ‫ و‬# ‫ ت‬0 ‫ون و‬# '‫ا‬
‫ أ رى و @ ھذا‬0 ‫ و ن‬.‫ ا ذ ا' رارات‬%$ !‫ر‬ '‫دق ود م روح ا‬6‫ و‬$ : ‫زاھ و‬# ‫ !ل‬% 8 ‫وأ‬
. '‫ي دو‬2 9 '‫ر ا‬ ‫ب‬6 ‫ ر‬7 ‫ م ا'ذي‬7'‫ا' ل ا‬ ‫نأ ل‬ ‫د آ' ت ا'ر‬ ‫ و‬# ‫ون‬# '‫ا‬
@#2 ‫ وذ'ك‬2023 & ‫ ذ‬:# '‫ز ا‬ ‫ وي 'م د ل‬7'‫ون ا‬# '‫ أنّ ھذا ا‬5‫ إ‬0 ‫ء‬ % '‫دات ا‬ '‫م ھذه ا‬I‫ور‬
.9 ‫& أرض ا'وا‬ ‫ده‬ ‫ر أو روط ّ!ن ن‬6 # ‫ر‬$‫ د ن و‬5

، 7'‫ا‬ #‫ ا' زا‬،Q ‫ ا' را‬، ' '‫ ن ا‬#‫وا‬ ‫ ق‬7 '‫ وي ا‬7'‫ون ا‬# '‫ا‬، ‫دات‬ '‫ ا‬: : '‫ا'! ت ا‬
. '‫ت ا'دو‬ ، ' '‫دات ا‬ M‫ ا‬، ‫ ا'ر‬، ! '‫ا‬

Résumé

Le but de la présente étude est d'examiner les questions authentiques prévues par la loi organique
15/18 relative aux lois de finances en explorant ses causes d'émission qu'elles soient internes
telles que l'obligation de compatibilité entre les lois de finances et les textes constitutionnels qui,
en fait, ont été souligné par la loi 141 de la constitution de 2016 ; ainsi que ce qui est pertinent
pour la loi constitutionnelle 140 en 2020 comme comblant le vide de la loi 17/84. Les causes
externes résident dans la nécessité de faire face à la nouvelle ère mondiale en réalisant une
meilleure économie et en modernisant le système financier au milieu de l'expansion de
l'organisation financière mondiale. Ainsi, pour atteindre les objectifs de la loi organique, les axes
fondamentaux sont axés sur la réforme et la mise à jour générale Par conséquent, les lignes
directrices générales d'une telle loi consistent à mettre en œuvre les principes de gouvernance en
tant que pierre angulaire d'une règle rationnelle qui garantit des manières professionnelles et
éthiques dans la prise de décision. D'autre part, la loi tente d'appliquer des mécanismes de
contrôle pour protéger l'argent public. cette loi a offert des nouveautés importantes, elle ne sera
appliquée qu'en 2023 après avoir fourni plusieurs facteurs et conditions réalistes.

IX
 /‫ ا را‬0(

Mots-clés : actualisation, loi organique de finances, programme, budget général, gouvernance,

contrôle, dotations financières, comptes de l'Etat

Abstract

The aim of the present study is to examine the authentic issues provided by the organic
law 15/18 related to financial laws by exploring its issuing causes be them internal such
as the obligation of compatibility between financial laws and constitutional texts which ,
in fact, were emphasized by Act 141 of 2016 constitution; as well as what is pertinent to
the constitutional Act 140 in 2020 as bridging the gap of 17/84 law. External causes lie
in the necessity for coping with the new global era by achieving better economy and by
modernizing the financial system amid the expansion of world financial orginization.Thus
,to fulfill the organic law's objectives, fundaental axes are focused on to reform and
update general finance.Therefore, the general guidelines of such law are to impleent
governance principles as a cornerstone in rational rule that guarentees professional and
ethical ways in decision taking.On the other hand, the law attempts to apply
mechanisms of control to protect public money.Although this law has offered important
novelties, it won't be applied until 2023 after providing several realistic factors and
conditions.

Keywords : updates, financial organic law, progras, general budget, governance,

control, financial appropriations, state accounts