You are on page 1of 326
ces NGO DANG QUANG (CHU BIEN) TRAN NGOC LINH, BUI CONG DO, NGUYEN TRONG NGHIA M6 HiNH HOA VA PHAN TicH | KET CAU CAU va MIDAS/Civil TAP 1 NHA XUAT BAN XAY DUNG HA NOI - 2005 LOI GIO! THIEU M6 hinh hoa vac phan tich két cdu la mét trong nhiing bai todn trong tam trong cong née thiét ké cng trink xdy dung. Nhiém vu cia mé hinh héa va phan tich két edu la mo phong teng xte etia két can dues ic tae déng khéc nhau dé, qua dé, dénh gid duoc sw Iam vige ciia né. : Hién nay, voi su phat wién manh mé ctia cong nghé thong tin, cde chwong trink may tinh phuc vu cho viée mé hinh héa va phan tich két cdu dang iro nén ngay cing manh me va dang tin cdy hon. Ching dang la nhiing céng cu khong thé thiéu trong cde van phong thiét ké. Cac cong viée ma ede chiong trinh nay thuc hién cho con ngudi dang tré nén ngay cang phite hop hon. Tuy nhién, ede cong cu dit manh va hodn hao dén dau cing van khéng thé thay thé duoc tri tué con ngudi. Con ngudi luén duoc yeu cdu phai ndm vitng cong cu dé Khai thée.ching c6 higu qué nhdi. Trong sé rét nhiéu chuong trinh h6 tro’ m6 hink hoa vat phn tich két edu hién nay, MIDAS/Civil dang néi Tén nie Ie mt cheong trink manh, ¢6 téc d6 tinh todn lén, 06 thé thue hién dieoe nhiéu cong vige phan tich két edu khéc nhau va rat dé sie dung. Due sie dung nlue It mot cng cu mé hinh héa va phan tich két cdu, MIDAS/Civil dang cé mat ngay cang phé bién & cae van phong tw van thiét ké. Song song, chuong trinh nay ciing dang duge si dung réng réi trong gidng day 6 cdc trudng dai hoc mcd ta. Quyén sdch "M6 hinh héa va phan tich két céu cau v6i MIDAS/Civit" dugc nhém tée gid bién soan nhim cung edip cho cde If su va nhat Id cho sinh vin ede nginh xéy dung moe tai liéu Ineéng din ban dau vé mo hinh héa va phan tich két edu edu cing nh phuong php thuec hién trén MIDAS/Civil. Quyén séch bao gém bén phan vit duege chia thanh hai tap. Téip Mét chita hai phan Iva IL, tip Hai chia hai phan con lai, phén III va IV. NGi dung 16m tdt eiia ode phan inte satu. Phan I gibi thiéu mét cach vin tat co sé ctia ede van dé mé hinh héa va phan tich két cdu. Cac noi dung nay, mic dit hay duce siz dung trong thie 18, nhung van chiea duoe giéng day cé hé thong trong cde chwong trinh dio tao 6 bac dai hoc medic ta. N6i chung cia phan nay, tuy vay, khOng phai [a ccc ci lieu tham Kido diy dit ma chi la cde gidi thiéu ham gittp cho riguéi doc, nkat la sinh vien, cé duoc kién thie co so ban dau vé ede vdn sé duge ste dung. Phan II duoc ding dé gidi thigu MIDAS/Civil va cde phuong phép mo hinh héa va phan tich két cdu véi phan mém nay. Day c6 thé coi la phan cét Idi cha toan b6 quyén sdch. Cac. tée gid hy vong qua phan nay, ngudi doc cb thé tw minh xdy dung durge cde mé hinh kér ctu bat ky va phan tich ching trén MIDAS/Civil. Noi dung cia phan IT s@ la co’s6 cho ede phn tiép theo, phan IIT va phdn IV. | Phan III cung cdp etic kién thite vé sie dung cde cong cu cia MIDAS/Civil a8 mé hinh héa va phan tich cdc két cdu edu dang duoc sie dung phé bién & medc ta hién nay | nh cdu bé tong edt thép dic hang, dic day, edu day veing, cdu day vong, v.v. Phan IV duge danh dé cung cdp cée phuong phdp phan tich két edu dac biét nur | phn tich cuc b6, phén tich phi tuyén, phan tich dong lire hoc, v.v. Niut da néu trén, quyén séch nay khéng nhém mue tiéu thay thé cdc tai liéu huong j dn ste dung cita MIDAS/Civil ma 1a mét tai liéu tham Khdo mé réng. Hau hét cde néi | dung lién quan dén MIDAS/Civil cé. trong quyén sch duoc khai thac theo phién ban 6.7.1, la phién ban méi nhdt tai thai diém bién soan. Trong qué trinh bién soan quyén stich nay, cde tée gid luén nhan doe sw gitip do, 06 vit ctia ede déng nghiép, nhdt Ia trong BG mén Tw dong héa Thiét ké cdu duang, Truong Dai hoc Giao thing vén tai. Qua day, ede tée gid mudn bay 16 long cém on sau 1 sc dén sue gitip dG qui bau do. Mée dis da rat cb gding dé dim bao tinh chinh xéc va hé thong cia cée néi dung duge dua ra nung chic chin ring, cdc tée gid van cén cé nhiéu thiéu sot trong qué irinh bién soan quyén sdch, Cée the gid mong muén nhGn duoc sue gép ¥ va bé sung ctia cde dong nghiép va ngudi doc dé cé thé khée phuc cdc thiéu sét a6 trong cée lan bien Sogn sau. . Ha Noi, thang 7 nim 2005 . Cac tae gia Muc luc Loi gigi thigu Mue luc Chuong 1. Tang quan vé mé hinh héa va phan tich két cau clu 1.1. Khai niém chung 1.2. Co s6 ly thuyét 1.3. Cae thanh phan chinh ota mé hinh két cdu 1.3.1. M6 hinh hinh hoe : 1.3.2. M6 hinh lién két va diéu kign bién 1.3.3, Mé hinh tai trong 1.4. Téng quan vé mét s6 phuong phap phan tich két edu cdu 1.4.1. Phuong phap lye 1.4.2. Phuong php chuyén vi 1.4.3. Phuong phap phan tir hitu han 1.5. M6t sé chi diin vé mé hinh héa két cau 1.5.1. Tang quan vé cde vn dé trong mé hinh héa két cau 1.5.2. Mot sé chi dan vé m6 hinh héa két cdu Chuong 2. Mot sé co sé ly thuyét trong phan tich két cfu 2.1. Co s6 eta phan tich tai trong di dong 1. Khai nigm vé dung va mat anh hung 2.1.11. Tai trong di dong 2.1.1.2. Ham anh hirong 2.1.1.3. Dudng va mat anh hudng 2.1.1.4, Vitel oye tri ctia tii trong 2.1.1.5. Duong bao 2 2.2. Co sé cita phan tich dong lye hoe két cu Khai nigm vé doan xe tiéu chudn 2.2.1. Dao dong hé c6 mét bac ty do 2,211.1. Khai niém chung 2.2.1.2. Dao dong cia hé tuyén tinh 06 mot bac ty do 2.2.2. Dao dong hé c6 nhiéu bac tu do 2.2.3. Khai niém vé dao dng phi tayén 2.2.4. Phan tich tri rigng (eigenvalue) 2.2.4.1. Phuong phap Véo-to' riéng 2.2.4.2. Phuong phap Vée-to Ritz 15 15 18 18 19 19 20 20 21 22 23 23 23 30 30 30 30 31 31 32 32 33 33 33 34 36 38 39 39 40 2.2.4.3. Phan tich hinh thai (Modal Analysis) hay phuong phap cng dang dao déng (mode superposition) 2.2.4.4. Cac phurong phap tich phan tryc tiép 2.3, Co sé cila tinh toan phi tuyén 2.3.1. Gidi thigu chung 2.3.2. M@t s6 phuong phap phan tich phi tuyén 2.3.2.1. Phuong phap lap truc tiép 2.3.2.2. Phuong phap Newton — Raphson 2.3.2.3. Phuong phap “chiéu dai cung” — Are-Length 2.3.3. Bai toan phan tich dan — déo mot chigu 2.3.4, Bai toan phi tuyén hinh hoc 2.3.5. Higu tmg P-Delta 2.4, Co s6 oa phan tich én dinh két edu (buckling analysis) 2.5. Co s¢ olla phan tich tac dong dong dat 2.5.1, Khai niém vé dong dat 2.5.2, Do dong dat 2.5.2.1. Curing d6 (magnitude) 2.5.2.2. CAp dé (Intensity) 2.5.3. Cac thong sé thiét ké 2.5.3.1. Lich sir thdi gian (time history) 2.5.3.2. Phd dap ting 25. 2.5.4. Céc hur hong dién hinh do dong dat gay ra véi cong trinh clu 2.5.5. Phan tich dng lure hoc trong thiét ké dong dat 2.5.5.1. Phuong phap hé s6 dong dat 2.5.5.2. Phuong phap phé dang don (single-mode spectral method) Phuong phdp phan tich phd dang phitc (multi-mode spectral analysis) 2.5.5.4. Phuong phap phé phan img nhiéu géi 2.5.5.5, Nhan xét vé phuong phap phé phan img 2.5.5.6. Phuong phap lich str thoi gian (time history) 2.5.6. Phan tich dng dat theo tigu chun 227CN272-01 2.5.6.1, Nguyén tic chung Chu ky lp lai (return period) 2.5.6.2. Phuong phap phan tich 2.6. Co’ sé tinh toan co ngét, tir bién 2.6.1. Khai niém chung vé tir bién va co ngét 2.6.2. Tinh toan tir bién 2.6.2.1. Tinh toan itr bién theo tigu chun AASHTO va tigu chuan 227CN272-01 40 42 42 42 4s 45 47 48 48 50, 51 52 52 3 53 54 54 54 55 58 58 59 60 60 61 62 63 63 63 63 66 69 69 69 70 * 2.6.2.2. Tinh toan ti bién theo tiéu chuan CEP-FIB CODE 2.6.3. Tinh toan co ngét 2.6.3.1. Theo tiéu chudin 22TCN272-01 2.6.3.2. Theo tiéu chuan CEB-FIP 90 2.7. Phin tich két cdu trong giai doan thi cOng 2.7.1. Cée vin dé trong qua trinh thi céng cdng trinh theo cde giai doan 2.7.2. Mot sé trudmg hop dién hinh trong phan tich két cdu trong giai doan thi cng, 2.7.3. Mé hinh héa va phan tich két cau theo cdc giai doan thi céng 2.7.3.1. M6 hinh héa két cu 2.7.3.2. Phan tich két cau Chuong 3. Tang quan vé mot so chwong trinh phan tich két cfu dang duge dip dung phé bién 3.1. Téng quan vé sy hoat déng cia cdc churong trinh phan tich két cdu 3.1.1. B6 phan tién xtr ly (preprocessing) 3.1.2. BO phn xir ly (processing) 3.4.3. BO phan h4u xi ly (postprocessing) 3.2. Tong quan vé mat sé hé théng chuong trinh phan tich két cdu clu 3.2.1. MIDAS/Civil 3.2.2, SAP2000 3.2.3, STAAD.Pro 3.2.4, RM-SPACEFRAME Chuong 4. Giéi thigu phn mém MIDAS/Civil 4.1. Gidi thigu MIDAS IT va ho sin pham MIDAS 4.1.1, MIDAS/Gen 4.1.2. MIDAS/Civil 4.1.3. MIDAS/SDS 4.1.4, MIDAS/FEModeler 4.1.5, MIDAS/Set 4.1.6. MIDASIGTS 4.2. Cac tinh nang chinh cia MIDAS/Civil 4.2.1, Cac tinh ning phan tich co ban 472.2. Cac tinh ning mé hinh héa va phan tich &&e biét 4.2.3, Giao dién va trao di dir ligu 4.2.4. Tinh ning thiét ké két cdu 4.3. Mét s6 c6ng trinh clu dién hinh da duge thiét ké, tinh toan vi MIDAS/Civil 4.3.1. Cau SooTong 4.3.2, Cau Stonecutter 4.3.3. Cau Incheon 2 (Incheon 2nd Bridge) 70 71 7 72 73 73 76 16 76 q 84 85 85 86 86 87 87 83, 93 93 94, 95 96 96 97 98 98 100 101 102 102 103 103 104, Chwong 5, M6 hinh héa va phan tich két cdu cdu voi MIDAS/Civil 5.1. Méi trudng mé hinh héa két edu trén MIDAS/Civil 5.1.1. Té chite hé théng giao dign cua méi truéng img dung 5.1.1.1. Tree Menu (Menu dang cay) 5.1.1.2. Context Menu (Menu ngit canh) 5.1.1.3. Model Window (Cita sé mé hinh) 5.1.1.4, Cita sé bang (Table Window) 5.1.1.5. History Window (Cita s6 lich sti) 5.1.1.6. Message Window (Cita sé thong diép) 5.1.1.7. Status Bar (Thanh trang thai) 5.1.1.8. Toolbar and Icon Menu (Thanh c6ng cu va Menu biéu tugng) 5.1.2. Thiét lap céc thong sé giao dién 5.1.2.1. Gan hé théng don vi va cdc chuyén d8i 5.1.2.2. Thiét lp mdi trudng lam viée 5.1.3. Cae phuong phap va quy dinh nhap sé ligu 5.1.3.1. Cae phuong phép nhap sé li 5.1.3.2. Cae 1énh nhap sé ligu 5.1.4, Céc chife nang hé tro tong tac véi moi trudng img dung 5.1.4.1. Biéu dign hinh dang mé hinh 5.1.4.2. Cac phuong phap lya chon d6i tagng 5.1.4.3, Kich hoat va bé kich hoat déi tuong 5.2. Mé hinh phan tich sé cia MIDAS/Civil 5.2.1. Khai quat 5.2.2. Hé toa d 5.2.2.1. Hé toa d6 chung (Global Coordinate System — GCS) 5.2.2.2. H§ toa 46 phan tir (Element Coordinate System — BCS) 5.2.2:3. Hé:toa d6 miit (Node local Coordinate System — NCS) 5.2.3. Phan tir 5.2.3.1. Cac kiéu phan tir 5.2.3.2. Phin tir dam (Beam Element) 5.2.3.3. Phan tir dan (Truss Element) 5.2.3.4, Phan ttr chi chiu kéo (Tension-only Element) 5.2.3.5. Phan tir cap (Cable Element) 5.2.3.6, Phan tit chi chiu nén (Compression-only Element) 5.2.3.7. Phan tir tmg sudt phang (Plane Stress Element) 5.2.3.8, Phin tt bién dang phiing hai chiéu (Two-Dimensional Plane Strain Element) 106 106 108 108 108, 109 109 110 110 110 110 110 iil 113 113 11s 7 17 119 122 123 123 124 125 125 125 126 126 126 128 129 130 130 131 132 5.2.3.9. Phan tr hai chiéu d6i xing truc (Two-Dimensional Axisymmetric Element) 5.2.3.10. Phan tir tm (Plate Element) 5.2.3.1 1. Phan tir khdi (Solid Element) 5.2.3.12. Mét s6 khia canh quan trong trong vige [ya chon phan tit 5.2.3.13. Mt s6 chi din vé vie ap dung phan tir 5.2.4. Diéu kign bién 5.2.4.1. Cae ring bude bic tu do 2. Cac phan tir bién dan hoi (cae goi dan hoi) 5.2.4.3. Phan tir lién két dan hdi (Elastic Link Element) 5.2.4.4, Phan ter lién két tong quat (Géneral Link Element) 5.2.4.5. Giai phéng lién két dau phan tir (Beam End Release) 5.2.4.6. Higu tg ving lién két (Panel Zone Effect) 5.2.4.7. Lién két cimg (Rigid Link), mit chinh va nét phy 5.2.4.8. Cac chuyén vi cuéng bite cia géi 5.3. M6 hinh héa két edu bing MIDAS/Civil $.3.1, Mé hinh hoa hinh hoc phan tir hiru han 5.3.1.1, Xde dinh kiéu m6 hinh 5.3.1.2. Dinh nghia hé toa d6 ngudi ding (UCS) 5.3.1.3. Tao luéi dink vi 5.3.1.4. Mét s6 chi din khi lam vige voi mé hinh, 5.3.1.5. Lam vige v6i nut §.3.1.6. Lam viée voi phan tir 5.3.2. M6 hinh héa vat ligu tiéu chuan 5.3.2.2. Vat ligu do ngwoi ding ty djnh nghia 5.3.2.3. Nhiip-vat ligu tir ede dy én khdo cé tinh nang thay doi theo théi gian 5.3.2.5. Gan vat ligu véi phan tir 5.3.3. M6 hinh héa mat edt 5.3.3.1. Dinh nghfa va khai béo mat cat 5.3.3.2. Gan mat ct cho phan tir §.3.3.3. Dit ligu chigu day 5.3.3.4, XAy dumg va tinh todn dic trung mat cit bing SPC 5.3.3.5. H6 sé ty 1é d6 cimg mat ct M6 hinh héa digu kign bién 1. Géi 134 136, 138 140 14 148 149 151 153 153 156 157 161 168 169 169 170 171 172 173 174 176 179 179 181 181 181 184 185 185 187 187 187 187 190 190 10 5.3.4.2. Lién két 5.3.4.3. Cac dang diéu kign bién khic 5.3.4.4, Gén didu kign bién véi trudng hgp tai trong 5.3.5, M6 hinh héa tai trong 5.3.5.1. Khai béo tai trong tinh 5.3.5.2. Khai bao tai trong di dong 5.3.5.3. Khai bao tai trong dng 5.3.6. Nhém (Group) 5.3.7. M6 hinh héa qué trinh thi céng 5.3.7.1, Chuan bj sé ligu 5.3.7.2. Khai bao céc giai doan thi cong 5.3.8. Kiém tra so b6 mé hinh két edu 5.3.8.1. Phuong phap quan sit dé hoa 5.3.8.2. Phuong phap stt dung bang s6 liu 5.3.8.3, Phuong phap kiém tra wr dong 5.4, Phan tich két cdu 5.4.1, Phan tich 5.4.1.1. Lya chon phuong phép phan tich 5.4.1.2. Céc kha ning phan tich chinh cla MIDAS/Civil 5.4.1.3. Céc cai dat thong sé phan tich chung 5.4.1.4, Phan tich tinh tuyén tinh 5.4.1.5. Phan tich P-Delta 5.4.1.6. Phan tich én dinh két céu 5.4.1.7. Phan tich i riéng 5.4.1.8. Phan tich phd dap img 5.4.1.9. Phan tich thity nhiét 5.4.1.10. Phan tich lich sit thoi gian 5.4.1.1. Phan tich phi tuyén hinh hoc (chuyén vi én) 5.41.12. Phan tich giai doan thi cong 5.4.1.13. Phin tich két edu od xem xét ty déng cde g6i hin 5.4.2. Xur ly két qua phan tich 5.4.2.1, Chuyén ddi giai dogn phan tich 5.4.2.2, Té hop tai trong va ly cdc gid tri lon nhat holic nhé nhat 5.4.2.3. Cae chite nding cung cp két qua phan tich 5.4.3. Cac kiéu biéu dién két qua 5.4.3.1, Contour 5.4.3.2, Deform 192 193 193 193 194 200 202 205 206 207 208 211 2 211 21 213 213 213 214 215 216 217 217 217 220 220 221 222 223 225 225 225 225 227 230 230 230 Be ee 5.4.3.3. Values 5.4.3.4. Legend 5.4.3.5. Animate 5.4.4. Trinh ty thye hign cong téc hau xir ly 5.4.5, Céc kiéu chire ning hau xir ly 5.4.5.1. Hién thi cae phan lye 5.4.5.2. Hién thi biéu dé chuyén vi 5.4.5.3. Hién thi cdc Iue thanh phan 5.4.5.4. Hién 1g suat 5.4.5.5. Bidu dién két qua chi tiét eta phan tir dim 5.4.5.6. Biéu dién cdc dang dao dong 5.4.5.7, Biéu xép tai tu dong tim gid tri bat loi 5.4.5.8. Kiém tra qua bang két qua 5.4.6. Kiém tra két qua phan tich giai doan thi céng 5.4.6.1. Bridge Girder Diagrams 5.4.6.2. Cac biéu dé lich sir giai doan va cdc bude thi céng 5.4.6.3, Biéu dé mat mat img suat cap phy thuée thdi gian 5.4.6.4, Cac bang thong tin vé cdp dur ting lure 5.4.7, Xudt két qua dau ra 5.4.7.1, Két qua dang file vin ban 5.4.7.2. Két qua dang ban in Chuong 6. Vi dy m6 hinh héa va phan tich clu don gin voi MIDAS/Civil 6.1. M6 hinh héa va phan tich cdu gidin don bé tng edt thép dy tng Ie, mat cat chit T 6.1.1, Gi 6.1.2. $6 ligu tinh todn 6.1.2.1, So'dé va mat cat ngang 6.1.2.2, Vat ligu 6.1.2.3. Tai trong 6.1.3. M6 hinh héa két cdu thigu 6.1.3.1. Thiét lap méi trudng lam viée 6.1.3.2. Mé hinh héa vat ligu 6.1.3.3. Mé hinh hoa mat cit 6.1.4, Gan diéu kién lién két tai cde g6i dau dam 6.1.5, Xay dug hé théng mang dam 6.1.6, Mé hinh héa tai trong 231 231 232 232 233 233 234 235 235 236 236 237 237 238 238 239 240 241 241 241 243 246 246 246 246 247 247 247 247 248 253 255 259 260 261 6.1.6.1. Tinh tai 6.1.6.2. Hoat tai 6.1.6.3. Cac 16 hgp tai trong 6.1.7. Phan tich va hién thi két qua 6.1.7.1. Thue hin qué trinh phan tich 6.1.7.2. Hién thi va phan tich két qua 6.1.7.3. Ung sudt trén mat céit ngang 6.2. Mé hinh hoa va phan tich cau gian don bé tong cét thép dy tng lye, mat 6.2.1. Gidi thigu chung 6.2.2. 86 6.2.2.1, So-dé va mit cit ngang 6.2.2.2. Vat ligu 6.2.2.3. Tai rong 6.2.3. M6 hinh héa két edu 6.2.3.1, M6 hinh héa vat ligu 6.2.3.2, M6 hinh héa mat cat 6.2.3.3. Xay dung mé hinh két cu 6.2.3.4. M6 hinh héa tai trong 6.2.4. M6 hinh héa ede giai doan thi cong 6.2.4.1. Qué trinh thi cdng 6.2.4.2. Thiét lap cdc giai doan thi cong tinh todn 6.2.4.3. Tao cée nhém két céu va cde nhém didu kié 6.2.4.4, Nhom két cat 6.2.4.5. Nhom diéu kién bién 6.2.4.6. M@ hinh héa céc giai doan thi cong 6.2.5. Phan tich va biéu dién két qua 6.2.5.1. Thiét lap cae té hop tai trong 6.2.5.2. N6i luc, phan lye, bién dang va img sudt 6.2.5.3, Két qua mat mat img sudt va d6 dan dai ctia cap DUL 6.2.5.4, Dugg anh huéng va ede vi tri bat Ioi cia hoat tai Tai ligu tham khao 261 272 276 277 277 277 279 280 280 280 281 281 282, 282 287 290 294 313 313 313 313 313 314 314 316 316 318 319 319 322 PHAN 1 . CO BAN VE MO HINH HOA VA PHAN TICH KET CAU CAU Muc tigu cia Phan 11a gidi thigu mgt s6 kién thee chung nhat vé m6 hinh bod va phan tich két cafu cau lam co'sé cho cate ndi dung sé duge trinh bay dcéc phan sau. Phan Ibao g6m3 chuong: © Chuong I: Téng quan vé mé hinh hoa va phan tich két cducdu Muc tiéucita chuong: C&c khai niém vé m6 hinh hoa Cac co sély thuyét cita phan tich két cau C&c chi din thuc tévé mo hinh hod két cau © Chuong I: Mot s6 cosé ly thuyét trong phan tich két cdu cu Mucti¢uctiachuong: Chuong II cung cap cdc co sly thuyét vé: Phan tich tai trong did6ng Phan tich dong luc hoc Phan tich phi tuyén Phan tich én dinh Phan tich dong dat Phan tich co ngét, tirbién Phan tich qué trinh thi cong © ChuonglIIl: Téng quan vé tmg dung phan mém trong phan tich két cau cau Muc tiéu citachutong: Chuong II cung cap cdc thong tin vé: “Téng quan vé tng dung phan mém trong phan tich két cau Nguyén tic hoat dong clia céché thong chuong trinh ‘Mot sé chuong trinh phan tich két cau pbs bien, Chuong 1 TONG QUAN VE MO HINH HOA VA PHAN TICH KET CAU CAU 4.4. Khai nigm chung M6 hink la mét sy mé ta khai quét mot déi tong. MO hinh duge xay dung nhim mue dich nghién ciu sy Lim viée cia déi tuong trude khi x4y dung hoge sta d6i d6i tugng 46. Vé ban chat, mé hinh 1a mOt cdch thé hién di duge don gidn héa eta tugng thy. Su don gidn hoa & day 1a edt edn thiét boi vi déi tung thye thudng rat phite tap hay qué Idn va nhidu phdn trong sy phite hop dé la khong quan trong déi voi van dé dang duge xem xét. Y nghia ciia m6 hinh 1a mé hinh cung cép mét céng cu dé xdy dung dat cac ¥ tuémg mét cach 1 rang va chinh xée. Niiing dic trung vé su don gin hoa va biéu dat do 1a rdt kh6 dat duge trong thé gidi thye vi ching thudng mau thudn voi nhau, Ciing mdt déi tugng cé thé c6 nhiéu mé hinh khde nhau tiy thuge vao muc tiéu va phuong phap xem xét, Vide don gidn héa khi xy dyng mé hinh thudng duge dua trén cdc gia thiée nhdt dinh. Cac gia thiét duge dua ra dé loai b6 cac anh hudng khong can thiét dén van d& dang duoc xem xét hode don gidn héa cde quan bé dén mike 06 thé xir ly duoc bing cdc cong cu sin cd. va M6 hinh két céu 1a m6 hinh phan anh su lam viée theo mét phuong dién nhat dinh cilia két cdu theo mét phuong phap phan tich nhdt dinh. Mét céch chung nhét, m6 hinh két edu mé ta edu trie hinh hoe, sy phan bd khdi luong, cdc didu kién lién két va diéu kién bién cia két cdu ofing cdc anh hudng bén ngoai tac déng 1én nd. M6 hinh héa va phan tich két cdu 1a qué trinh van dung cac kién thite co 86 vé co hoc, cde phuong phép phan tich két cdu va cde thuat gidi dé mé ta, lam true quan héa va nhat la dinh Iuong ede img xir vat ly cba két cdu nhu ndi luc, chuyén vi, vv. khi chiu cde t 1g khée nhau. Cac két qua tim duge trong qué trinh phan tich 1a co sé dé thiét ké cae bd phan két cau hoc danh gid sy lam vige cua ching. 41.2. Co sé ly thuyét M6 hinh héa va phn tich két cdu déu dua trén cdc co 36 Iy thuyét celia co hoe cdc méi trdng lién tye efing nhur cdc ty thuyét va phuong phap tinh duge phat trién dya trén 15 do, nbu pbwong phap phan tir httu han, phuong phdp phan ti bién, v.v. Céc nguyén tic chinh 6 day 1a sw edn bang vé luc, lién tuc (tong thich) vé chuyén vi hay bién dang va dade trung co hoc eta vat liéu thé hién qua quan hé gitta tng sudt va bién dang. Ca ba nguyén tac nay déu duge dp dung nhat quan bat ké su phite tap cia két edu. Sur can bing 6 day la sw can bing tinh hoc gitta ndi lye va ngogi le & toan bO két edu cing nhu & cée bd phan két cdu bat ky. Sur tuong thich hay lién tue vé bién dang phan anh diéu kién lin tue vé bién dang va chuyén vj trong toan b6 két cdu. Quan hé gitta img sudt va bién dang phan anh tinh chat co hoe cita vat ligu. Cac tinh chat co hoe eta vat ligu 6 thé thay d6i phy thuGe vao trang thai img sudt - bién dang cu thé. Vigc xdy dung m6 hinh két edu, nhu da néu trén, 1a vie don gin hoa két cdu that dua trén mét loat cac gia thiét, vi dy nhy gid thidt vé mat cét phing hay su lam viée din boi cla vat ligu, vv. Vige phéi hop ba nguyén téc co ban cia co hoe va cae gia thidt tao nén md hinh todn hoc. Thong thudng, mé hinh toan hoe duge thé hién dui dang cdc phtong trinh vi phan va, d6i voi cdc hé théng két cdu phite tap, rét nhidu trong sé cac phuong trink vi phan d6 khéng cé 10i gidi duéi dang hin. Dé tim duge cdc oi gidi, m6 hinh toan hoc duge chuyén déi thanh md hinh sé. M6 hinh sé duge ha chon phy thudc vio u t6 nhw kha nang tinh todn cia cong cy sé duge 4p dung, dé chinh xée, tinh 48 str dung v.v. C6 thé c6 nhiéu mé hinh s6 duoc xy dumg tir m6t m6 hinh todn hoc. Qua trinh xay dymg mé hinh va phan tich két cau duge thé hién 6 hinh 1-1. G day, “két cdu that” 06 thé la két cdu dang duge thiét ké hode da duoc xay dung. Dé xay dung mé hinh todn hoe, bén canh céc ring bude co hoe, cde k§ su phai ch4p nhfn mét loat gid thiét don gian hoa nhiim dua cdc phuong trinh thanh dang cé thé gidi dugc. Tiép theo, céc ky su phai chuyén déi céc théng s6 cia két cu that thanh cdc bién trong mé hinh todn hoe. Cac dac trung nay bao gém cdc dinh nghia tai trong, cdc dac trung vat ligu, mat cit ctia cdc céiu kign cing cde diéu kign bién. Viée chuyén tir md hinh toan sang dang mé hinh s6 cling ddi héi phai bd sung thém nhiéu gid thiét don gién héa, RAt nhiéu théng sé két cdu nhu gid tr] tai trong, dic trumg mat cét 1a rat khé xde dinh m6t céch chinh xéc, vi du, 6 cumg cia mat ct lai phy thugc vao trang thai ndi lute cua mat ct (do anh hung eta * su xuat hign vét mitt). Nhim mue’dich thiét ké, cdc ky su c6 thé sir dung cée gid tri cuc tri, duéi dang dung bao dé xay dung mé hinh, Hign nay, gdn nhu tit ca cac két cau phite tap déu duge phan tich bang viée dp dung cdc chuong trinh may tinh va hu hét cde chuong trinh nay déu duge xéy dung dia trén phwong phap phan tir hitu han; Dé khai théc c6 higu qua cée chuong trinh may tinh cling nhu phan tich mét cach c6 co sé cae két qua tinh toan, cc ky sw phan tich két céu 16 Két cau that Té hop cae diéu kin can bing, tuong thich va dac trung eo hoe cia vat ligu cling cae gia thiét don gidn héa | ¥ M6 hinh toan hoc «Sita ddi mé hinh J#— Biéu dién mé hinh ton hoc thanh m6 hinh s6, bd sung thém cae gid thiét don gidn hoa Méhinh sé }#————{ Sita ddi m6 hinh r _—— Danh gi a Chap nhén dug Thiét ké va kiém + toan cdu kién m tra ce diéu kin kinh té, kha thi, v.v. Chip nhan duge Hinh 1-1. Quan hé gitta mo hinh héa va thiét ké 17 phai nam viing co so ly thuyét ctia phuong phap dang duge dp dung. N6i chung, cdc k¥ sur phan tich két cdu khOng nhat thiét phai di qua tdt cd cde bude x4y dymg mé hinh ké trén, Nhiing viée quan trong ho phai thyc hign [8 hinh dung mét cach chinh xéc su lam vige cila timg bd phan két cdu, cdc téc dong cfing nhu eae diéu kign bién va Ia chon cdc 6i tong tong ing c6 trong thu vién cba chuong trinh dé xy dung mé hinh, Chuong trinh may tinh sé tw dong xy dung nén m6 hinh sé thich hop. Tuy nhién, dé ha chon tugng “phan ti”, “ign két” va “tai trong” trong chuong tinh, ky su két cdu phai ndm rd sw lam vige vé mat co hoc cting nhu d@ chinh xée va cac gidi han cdc d6i tung dé va nhu vay, & mite dO nbAt dinh cing da phai di qua m6 hinh toan. duge mot cach hop IY ede a 1.3. Cac thanh phan chinh ctta mé hinh két cdu Che thanh phan chinh ctia mé hinh két cu la: 1.3.1. M6 hinh hinh hoc M6 hinh hinh hoe 1a m6 hinh chifa cée thong s6 hinh hoe, su phan bd trong khong gian ciia cdc b> phdn két cdu cing nhu quan hé topo gitta ching. Nhim mye dich don gidn héa qué trinh tinh toan, hau hét cdc phuong php tinh, tir “tha cng” dén tu dong hoa trén may tinh, déu c6 xu huéng phan chia két cdu thanh cée edu kign trén co sé hinh dang hinh hge, edu tao vat ligu, dae diém chiu Ive, phuong phép thi céng, v.v. Mé hinh hinh hoc thuing lay céu kién 1am déi tung co so. Tay theo ban chit lam viée trong két edu ciing nhu phuong phép phan tich, cdc cdu kign c6 thé duge m6 hinh héa thanh ede déi tugng dang zhanh (mt chiéu), tam, v6, bain (hai chiéu) va XAdi (ba chiéu). Che déi tong dang thanh la cée phan tit 6 mot kich thude mot chiéu 1én hon rat nhiéu so voi hai ehigu eon lai. Do dae diém céu tao cita minh, rét nhidu ede b6 phiin céng trinh cau nhw dam, try, thap, e6t, ege, v.v. thuéng duge m6 hinh héa thanh ede di ‘trong dang thanh. Trong trubng hgp tong quit, cée d6i twong nay ¢6 thé 6 dis cde thanh phan ni lye: mé-men uén, lue cét, ne doe, mé-men xodn, Mé hinh ton hoc cla 6i tugng dang thanh 1a Jy thuyét ddim. Ban, v6 a cde d6i tugng 6 mot kich thude oho hon hai kich thyde con lai, Ban la cde déi tong chiu lye chinh theo phuong vudng g6e véi mat phiing ciia né va, do dé, 06 trang th: ting sudt phiing. Cac cdu kién mat xe chay trong cac két cdu cdu, ban san trong két edu nha, v.v. la ede céu kign bin, ¥6 la di tong chiu lute chinh trong phuong m&t phang cia minh va ¢6 trang théi bién dang phiing. Mé hinh toan hoe cua cae di tuong ban, v6 la cdc ly thuyét ban cia Timoshenko, Midline, v.v. 18 cee » 1.3.2. Mé hinh lién két va diéu kign bién Lién két phan Anh sy két néi gitra cdc bO phan trong két cdu va diéu kién bién phan anh sy két ndi gitta két cdu voi mdi trrdng hodc két cu khac. Tiy thuge vio su lim mit co hoe, cde ign két thire t6 thurng dugc mo hinh héa thanh cée dang lign vige ve két sau: Lién két ngam citng. Dang lién két nay han ché (v6i 9 cig vd cing Ién) tat cd cde bac tu do. Lién két chét (khép) Ip neéng. Lién két chét ly tuéng cho phép cde b6 phn c6 thé quay tw do tong déi voi nhau va, do dé, mé-men tai cde chét bing khéng (= 0). Lién két dan héi a dang lién két han ché mét s6 bie ty do nhung véi cac dG cimg nhat dinh. Lién két dain hdi phi tuyén 1A lién két dan hdi nhung 46 cig cita ching lai phu thude vao bién dang. Ngoai ra con cé thé c6 nhiing dang lién két khac nhw lién két chi chju kéo hay chi chju nén, vv... 1.3.3, M6 hinh tai trong Cie tai trong tae dung trén két cdu thudng duge phan biét theo dang tée dng nhu hye (bao gém ca mé-men), nhiét 46 thay déi, chuyén vj cudng bite, v.v. * Theo dc diém phan bé tac dung, tde déng lie thudng dugc mé hinh ha thanh: - Tai trong tap trung la tai trong dat tap trung tai mot diém, c6 dé Ion, phuong va chiéu xac dinh. Tai trong tap trung cé thé 14 luc tap trang hay m6 men tap trang: - Tai trong phan bé 1a tai trong tac dung cé tinh phan bé trén mt chiéu dai hay mot dign tich, Dae trung cua tai trong nay 14 mién tée déng va quy Iudt phan bé tai trong. ‘Tuong tw nhu tai trong tp trung, tai trong phan-bé cling o¢ thé Ia hye phan bé hay mé - men phan bé, * Theo dic diém thay ddi vj tri tae dung, cdc ti trong nay duge chia thanh: - Tdi trong e6 dink 1a tai tong c6 vi tri tac dung kh6ng thay ddi theo thoi gian; - Tai trong di déng Vi tai trong cé vj tri tac dung thay adi theo thai gian. * Theo dc diém dong lye, cae tai trong lai dug chia thanh: - Tai trong (inh la tai trong tic dung 6 tinh chat tinh, khong gay luc quan tinh trong két cau, - Tai trong déng la tai trong tée dung c6 tink déng. 19 + Anh hutmg ctia nhiét a6 thay déi thudng duge mé hinh héa thanh: - Su thay ddi nhiét d6 tai cdc thé cia mit clit cdc cAu kién, - Su thay d4i nhiét d6 tai cdc cdu kién khée nhau ctia két cdu, vv. Chuyén vj cudng bite 14 chuyén vi tuong déi gitta céc bd phan két cu hay gitta két cu voi nén méng hay cdc két edu khdc. au cau 1.4. Téng quan vé mét s6 phuong phap phan tich ké Cling nhu tat cd cde két cau xay dumg dan dung khac, cde két cu cdu c6 thé durge phan tich bing nhiéu phuong php khdc nhau phy thudc vao d6 phite tap eta két cau, mife d6 chinh xae yéu cau, v.v... Hién nay, cde phurong phép cé dién cia co hoe két cdu nhu phuong phap hye, phuong phap chuyén vi va cdc phuong phap lip gan ding xudt phat tir céc phurong phap d6 nhur phuong phap phan phéi mé-men vn duge dp dung c6 higu qua khi phan tich cde bai todn trong d6i don gian. Khi sé dn s6 trong mé binh tang Jen, vige tinh ton d0i hoi phai thye hin trén may tinh. Voi mdi tredng tinh todn nay, eae phuong phép sé nhu phuong phép phan tir hia han, phuong php dai hitu han, phuong php phan ti bién, v.v. tro nén chiém uu thé. 1.4.1, Phuong phaip lire Phuong phap lve, cing véi phuong phap chuyén vi, 1a mot trong hai phuong phap co ban eta co hge két cdu a8 phan tich cdc két edu siéu tink. Ban chat cita phurong php Tue 1a thay tée dung cia mét sé hay tat ca lién két “thie” - 1 cdc cu tr thanh siéu tinh - bang cdc phan lye lién két ctia ching. Két cu sau khi cat di mét s6 hay tat cd cdc lién két “thira” duge goi 14 két cdu co ban. Nhu vay, két du co in két lam cho t * ban Ja két cu tinh dinh hay cé bac siéu tinh thép hon két cdu ban dau. Su lam viée ctia két cu co ban dudi tac dung cia cdc phan luc lién két va tac dong bén ngoai va sy lam viée cta két cdu ban dau 1A tong duong. Gia tri cla cde phan lye Hién két duge xac dinh dya trén cae diéu kign lién tye (tuong thich) vé chuyén vj tai cdc ign két bi cdt. Mot cach téng quat, phuong trinh chinh tic cla phuong phap Ie mé ta diéu kign Lién tuc vé chuyén vi tai cac Lin két bj cat ¢6 dang: 1p By oe 8a) (KR) (A PLE feb pT by xX, Any 6 day: 6, 1a chuyén vj tai lién két bi cat thir i do Ive don vj tai lién kétj gay ra trén két céu co bin, 8, 20 A, la chuyén vi tai lien két bi cdt thir 7 do tac dgng bén ngoai sinh ra trén két cdu co ban va X,, duge goi la dn co’ ban thit i, 1a phan lye tai lin két bj clit thar Cac thanh phan dap tmg nhwr néi luc, chuyén vi, v.v., trén két cdu siéu tinh duge xéc dinh theo quan hé sau: S=Y'S,-X,+8,, S 1a thanh phan dap tg trén két cdu siéu tinh can tinh, S, lA thanh phan dap img do X, =1 gay ra trén két cdu co ban va S,, J thanh phan dap tng do tae dong bén ngoai gay ra trén két edu oo ban. 1.4.2, Phuong phap chuyén vi MO6t-phuong phap co ban khdc dé tinh todn két cdu 1a phuong phap chuyén vi. Y tuéng chiph ctia phuong phap nay 1a ding mét s6 t6i thiéu cdc dn chuyén vj trong két edu dé mé ta trang thai chuyén vi cia né va, qua dé, xdc dinh cdc gid tri dap img khae cua két cau, Cac an chuyén vi duge phan biét thinh an chuyén vi géc va An chuyén vi duéng. Co sé dé tim ra sé t6i thiéu cde an chuyén vi géc la nguyén tic tong thich vé dang tai cde mit ctmg cba két cau: tai mot nut cing, cde phan ti c6 gée quay nhw nhau. An chuyén vj dudng duge xée dinh trén so dé khép, la so dé ma & d6, cdc lién két cimg duoc thay bing céc khép. An chuyén vi dudng tuong tng voi lién két can dat thém dé so dd khép khong bién dang hinh hoc. Két céu co ban cita phuong phap chuyén vj la két céu c6 duge sau khi dat thém cde lign két chéng quay vao vj tr cua ede fn chuyén vi quay va Tién két chdng chuyén vj dudng vao noi c6 chuyén vj dudng. Nhu vay, két edu co ban cla phuong phép chuyén vi c6 bac siéu tinh cao hon két céu ban ddu va due tgo thank tir ce bo phiin dc lap, c6 trang thai tmg suit, bién dyng twong déi dom gidn va dé xdc dinh, vi du nu, cdc doan thanh thing. Cie an co ban cia phuong phap chuyén vi duge xde dinh tir diéu kign can bing tai cae lien két dat thém tie 1a tai diém dat eda ede dn nay. Mot céch khéi quét, phuong tinh chinh tic m6 ta diéu kién can bang dé xac dinh cac an co ban cia phuong phap chuyén vi la: hy oo tw (RL) fR, 21 6 day: vy 1a phan he tai lién két dat thém tuong tg véi 4n co ban i do an co ban R= 1 gay ra trén két du co ban, Rip la phan luc tai lién két dat thém tuong tmg v6i dn co ban i do tac déng bén ngoai sinh ra. Cée thanh phan dap tng nhu ndi lye, chuyén vi, v.v., trén két cu siéu tink duge xdc dinh theo quan hé sau: S= VSR +80, voi: S 1a thanh phan dap tng trén két cu siéu tinh can tinh, S, 1a thanh phan dap ting do R, =1 gay ra trén két cfu eo ban va S,, la thanh phan dap img do tée dng bén ngoai gay ra trén két cdu oo ban. Phwong phap lye va phutong phap chuyén vj IA cdc phuong phap gidi chinh xéc cde mé6 hinh ton hoc, céc mé hinh két cdu cho truéc. Tuy nhién, qué trinh giai theo cdc phuong phap nay, nhat 1a phuong phap luc, déu mang tinh tha cong nén kha ning the hién mét cach ty dng trén may tinh thudng gAp nhiéu kho khan. 1.4.3, Phuong php phan ti hiru han Phuong phap phan tir htu han 14 mét trong nhting phuong phip téng quat nhdt dé xay dung mé hinh sé cia mé hinh todn boc nhy da duoc néu trong mue 1.1. Vé mat vat ly, phuong phdp phan tir hiu han chia khéng gian lién tue cla két cu thanh mot t4p hop hitu han cdc phan tv (mién nho) cé tinh chat hinh hge va co hoc don gian hon két cdu toan thé. Céc phan tir lién két voi nhau tai cac’diém mit. Tuong ty phuong phap chuyén vi, trong phuong’phap phan tix htu han, diéu kién, tong thich vé chuyén yj hay bién dang cia két cau chi duge théa min tai, cde nut. Thong thudng, dn co ban cia phuong phap phan tir hitu han [a cde chuyén vj cia cdc ntit. Cac dn nay duge xd dinh dua trén diéu kién can bang cilia toan két cdu theo phuong trinh cé dang: KD=R trong d6: K 1a ma tran d6 cig ota két cdu, duge xdy dung tir ma tran d@ cimg ciia ede phan ti; D lama tran chuyén vj nut edn tim va R [ima trdn ngogi lye mit, Sau khi xde dinh duge ma tran chuyén vj mit, chuyén vj tai mét didm bat ky trong phan tir duge xc dinh dya wén cdc “ham dang” mé ta quan hé chuyén vi cua mét diém bat ky voi cdc chuyén yj mit. 41.5. Mét sé chi dan vé mé hinh hoa két cdu 1.5.1. Tong quan vé ede vn dé trong mé hinh héa két cdu Nhu trén d& néu, m6 hinh héa két cdu Ki qua trinh van dung cae kién thite co sis vé co hoc, cde phuong phap phan tich két c4u va cae thuat gidi dé mé ta va lam truce quan héa cdc ting xir vat ly ctta két cdu. Trong viée mé hinh héa két c4u, cdc khé khiin co ban ma ngudi ky su hay gap phai 1a do khong nim duge mét cach 16 rang sy lam viée theo phwong dign vat ly cva.két cdu va céc diéu kién bién, sy han ché cia cdng cu cing ly thuyét dang duge 4p dung nén khéng xAy dymg duge céc mé hinh phan tich thich hop. M@t khé khan khéc Li do khong hiéu 10 tng xir ctta cde dang phan wr khéc nhau, cc tinh nang cia cde cong cu nén khéng Iya chon duge cde phn tit mét cach ding din. Nhing khé khan trén c6 thé din dén cde két qua khong mong muén, vi du nhu, cae m6 ta kém chinh xde vé van dé can giai| quyét, m@t mé hinh phan anh khong day dit cde dic trung lam viée quan trong cita két cdu hoc: qué chi tiét dén mite khéng can thiét, cde Loi gidi dua tén cae diéu kign tai trong hog diéu kién bién khdng thich hop hoe cée két qué tinh toan thira va khng dutge kiém tra. Ngoai ra eting cdn cé thé c6 cdc sai sét khée do chinh ban than cée chuong trinh gay ra, nhw sur biéu dién khéng chinh xe céc két qua tinh do su “lam tron” eae gid tri khéng lién tuc hay thm chi la két qua tinh sai. 1.5.2. M6t sé chi dn vé mé hinh héa két céu Sd chiéu khong gian cita mé hinh va khéi leong tinh todn. Vike la chon sé chidu khong gian cla mé hinh (mét, hai hay ba chiéu) phy thude vao bai todn dang xem xét cling nhw kha nang eda cng ey tinh todn, Vige ting s6 chiu ctia m6 hinh lam ting khi hong tinh todn lén mévedch ding ké. Trong hdu hét ede trudng hop, mé hinh hai chiéu co thé cung cdp day dui va chinh xdc cdc két qua mong muén. Lua chon phn nz. Loai phan tir nao 1a tét nhat? Cau tra [oi lai 14 cau hoi: tt nhat cho bai toan nao? Kha nang cila ting phan ti phu thudc vao loai bai toan. Mt loai phan tir hay, Wri phan tt c6 thé lam vide t6t cho mét bai todn nhung lai lam viée kém o bai toan khdc. Ngwdi phan tich phai ndm duge tmg xir cla timg logi phan tir trong cde tinh hudéng khdc nhau Ging nhu ban chat vat ly cia bai todn dang xem xét dé tw d6 dua ra cde lya chon phat hop Néi chung, cde loai phan tir c6 46 phite tap (va kha nang) trung binh sé dé pha hop nhat cho nhiéu lép bai toén khac nhau. Nén trénh ding qué nhiéu phan tir don gian hod qua it phan tix phite tap. 23 Ba don gian. Khong nén cé ging giai quyét tron ven mét van dé phite tap ngay mét lie. Dau tién, nén don gidn hoa van dé va x4y dug mot mé hinh don gian, 06 thé chi gém vai phan tir dang thanh. Cac m6 hinh nay, do d6, rit.d& duge xy dung, ton it céng sti tinh toan nhung van cé thé cung cdp cdc két qua gin ding, Néu ede m6 hinh chi tiét hon cung cp cac két qua khac biét nhiéu so véi mé hinh don gidn ban dau thi ngudi ky sur can phai phan tich sy khac nhau dé dé tim ra nguyén nhan, Céc Két qua tinh todn trén m6 hinh don gién duge ding lam eo s6 cho vige phan tich chi tiét héa. Nén tan dung tdi da tinh déi ximg va six dung cdc mé hinh don gian dé kiém ching tinh déi xtmg cing nhu tim thém cdc déi ximg méi. M6 hinb hai chiéu nén duoc ding 1am mé hinh xudt phat cho céc mé hinh phan tich ba chiéu. Cac phan tich dng Ive hoc hode phi tuyén nén duge bit dau tir cdc m6 hinh tinh, tuyén tinh, Céc két qué tinh trén ed mé hinh don gin nay o6 thé gidp phat hign ra cde thiéu sot trong m6 hinh dng ho¥e phi tuyén phic tap. Cac t& hop lye duge 4p dung trong cac phin tich finh c6 thé cung cap so dé bién thién néi lye hay tmg suat trong cde b6 phan ké hoc hay phi tuyén. a8 qua 46, dura ra cde dy dodin cho cc két qué trong phan tich dng lye M6 hinh héa. Vige mé hinh héa khéng chi la viée x4y dung hréi phan tit. Khong nén chi tap trang vao viée chia ludi phan tir hay cdc viée vyn vat khdc ma bé quén céc khfa canh vat ly quan trong, ¢6 anh hnéng lon dén img wir eta toan két cu. Dé mé phong cdc vin dé that bling cdc cOng cy todn hoc, ngudi ky sw phai nim duoc ban chat vat ly cla bai todn nhu: Tai trong 1a gi? Didu kién bién 1a gi? Ung xir ndo 1a quan trong? Ligu bai todn [a tinh hay dng? Néu 1a bai ton ddng, ligu hye can dong 8 déng vai trd quan trong va, néu ¢6, le can sé duge tinh todn nh thé ndo? Ligu e6 xay ra hién tugng mét én dinh? Co phai vat ligu la ding hung? Ligu cde tinh chat eva vat ligu c6 phu thuge vio thoi gian va 46 lon cua tig suat? Co xay ra hign tong dan déo? Néu cf thi dé 18 hign tong cue b6 hay phd bién? Con 6 hign tong phi tuyén khic? Cée cau héi nay cing nhiéu cau héi khde nita cin phai duge tra loi khi Iya chon céc dang phan tir cting nhw khi bé tri cde phan tir die biét dé c6 durge mé hinh hop ly va chi phi tinh toan thich hop. Khong nén bé qua céc b6 phn két cdu ma ngudi ky su coi mOt cach chit quan 1a it tham gia chiu lye. "Due dodn két qua va xéc dink ro muc tidu. Néu két qua di duge biét trude, rat dé dang xay dung duge m6 hinh hop ly. Tuong tu, néu két qua cé thé dy dodn duge thi cfing o6 thé xay dung duoc cfc mé hinh thich hyp. Néu cde khu vue c6 ting suat 16n da duoc dy dosn thi c6 thé m6 hinh héa cae khu vye & xa cde khu vue 46 mét cach it chi tiét-hon. Nén lya chon kich thud phan tir thich hop véi mite d@ thay déi img sudt di duoc diy don, Néu myc tiéu cla viée tinh to: bién dang ctia két cdu ma khong pl Ta ting suat, thi 6 thé khong can sir dung cde Indi phan tir chi tiét. 4 Chinh sita m6 hinh, Sé 1a ly tuong, néu Iya chon ngay duge tit ddu m6t m6 hink tinh toan phd hop. Tuy nhién, trong hau hét cc tru’mg hop, ede két qua phan tich sé chi ra cdc bat hop ly trong mé hinh duge chon dau tién va cing chi ra tinh cn thiét phai xay dung cae mé hinh khac, tién bd hon. Khéng nén xem xét cdc mé hinh sau 1a cdc ban sita cla mé hink trade dé ma la cde buée da duge dy kién trong qué tinh phat trién tie iho” dén “tinh” cia viée mé hinh hoa. Lién két. Thong thudng, cdc lién két g6i duge mé hinh héa thanh dang ngim tuyét déi ciimg hay khép ly tuéng. Tuy nbién, sw lam vie cba céc 1ién két g6i trong thy té lai nim dau 46 gitta hai loai ly twéng nay. Cang mOt lién két thye t€ nhumg vige mé hinh h6a 6 phan tich ting thé cd thé Ihde 6 phan tich chi tiét. Diéu nay 06 thé din dén cae két qua rt khac nhau khi phan tich chi tiét. Lién két trai ota két edu trong hinh 1-2 & phan tich tng thé (a) duge mé hinh hoa thanh mét ngam nhung ¢ phan tich chi tiét lai c6 thé duge mé hinh héa thanh ngam (b) hay mét tap hop cdc lién két khdp va géi c6 dink (¢). Sy Lam vige cha mé hinh (b) va (©) 1a khac nhau néu xét dén bién dang ngang ¢, do higu img Podt-xdng. Do bi han ché bin dang ngang nén img suat o, tai g6i trai & so dé (b) 1a rat Ion nhung do duge bién dang ty do nén gid tri nay 6 so dé (c) lai khong dang ké. a d ( TPP, i) . 4 Hinh 1-2, Céc mo hinh lién két khée nhau cho phén tich chi tiét a) M6 hinh phan ich tong thé; bj Mé hinh phan tich chi tidy, lién ké1 ngam: ) Mé hink phan tich chi tiét, lién két khop va géi Vise khéng chit y dén chi tiét 1am vige cita céc méi ndi c6 thé din dén cde sai lech khi mé hinh héa su lam vie téng thé eiing nhu cuc bé tai lién két. Trén binh 1-3 két du that (a) chita cée thanh khéng giao nhau nén ¢6 thé co mé-men udn trén thanh ngang nhung trén mé hinh (b), cde phan tir nay Iai giao nhau va do d6, khong ¢6 mé-men udn trén cde phan tit, D6 cting cha cdc phan tir trén mé hinh va trén két cu thyc, do dé, cing khée nhau. 25 Dang phén te, két noi, Cac phan ti Jam viée tét nhdt néu ching cé hinh dang ddy din va déu nhau. Phan tir sé lam viée kém chinh xac néu quan hé ty 18 clita cde kich thuée qué Jén (phan tit det), ede géc qué khdc nhau, cdc canh 1a duéng cong hay cae nit trén canh phan ‘b6 qua khong déu nhau (hinh 1-4), Hinh 1-3. M6 hinh héa sai lién két mE Cac kich thude qué chénh léch A . Cac nat phan bé khong ding déu Tar gide dang tam giée VJ 257 7 Tir gide qua gan tam gide Cac gée qua chéo Canh cong Hinh 1-4. Cée phan tit cé dang hinh hoc “‘méo ms” 66 thé tau ra ede KEL qué khong chinh xde Néi chung, cde phén tir khée nhau sé thich hop mét céch khée nhau véi su bat thuéng vé hinh dang ca két edu edn m6 hinh héa. Tuy nhién, cée phan tir d8 thich hop nhat cho nhiéu dang bai todn la phin ti o6 céc kich thuée trong d6i bang nhau, eae géc nén gan vudng, cée mit trén canh nén phan bé déu va cde canh nén a thing. cling cé nhiing ngéai 18, cdc phan tir det c6 thé sir dung & nhting noi c6 gradient bién dang gan bang 0. Cdc nut trén canh cting.cé thé duge dat 6 cde vi tri sao cho dd mé 1a vét mitt. ic canh ciing c6 thé la cong 48 phii hop véi cdc bién cong ciia két cdu, v.v. Cée phan tr “xéu” efing nhur cdc lién két khdng tuong thich cé thé chi gay ra cae két qua ti mt cach cue b6. Theo nguyén ly Xanh-Vonting (Saint-Venant) ede két qua nay kh6ng gay anh hudng dén céc khu vue da xa khdc. Digu nay citing ding véi cde higu ‘ting do lye tp trung gay ra (hinh 1-5) Néu ¢6 céc thay déi trong edu trie phan th, nén e6 gang ha chon chung sao cho sit chénh Iéch vé kich thude ciia ede phan tir ké nhau 1a nhé mhét. Néi chung, cde phan tir ké nhau nén e6 dé cting gin biing nhau (hinh 1-6). 26 “aa bby Fink 1-5. Cac dang két néi khong hop W giiéa cdc phn tte — Hinh 1-6. Cac phan tic lién ké nén cé kich thede gan bang nhau Diéu kién yéu (ill condition), sc khong dn dinh, Dieu kign yéu la didu kign gy ra cde két qua khéng én dinh va qué nhay véi cae thay déi nho 6 diéu kign ban dau, Hay xét vi du sau: He phrong trinh: 1,00 1,00] fx, |_ (4,00 . = ts (oo 1,02 | is (ero cho nghigm /8 (eft Mot hé phurong trinh khéc, rét gan voi hé trén: © 1,00. ~1,00 4,00 . {to Lol } (slef , oof lai 06 nghiém rat khac x, | _ [204 {Hf Nhw vay, mot sy thay di rét nhé (1%) & hé s6 phuong trinh din dén su thay d6i rat Jon (100%) & nghiém cia ching. Su chénh léch qua lon vé dé ctmg cia cdc phan ti gin nhau hay str dung hé sé Poat- xong (Poisson) qué 1én (khoang 0,5) & cde bai ton bién dang phing ciing nhw ede bai toan khéi cé thé gay ra cde didu kign yéu hay khong 6n dinb. Day ld nhing vin dé nguy ém vi chting c6 thé lam sai khdc két qua tinh m6t eéch rat kho nh§n ra, Dé tranh cde diéu nay, khéng nén six dung céc phan tir “mém” dé d@ cdc phan tir g6i, khong nén sir 27 dang cac géi xién (hinh 1-7), Néu khong cé cdc yéu cau dic biét, khong nén sit dung hé sé Poat-xéng gan bang 0,5, Khéng nén sit dyng cdc phan tir ba chiéu hay phan wr tm 6 chiéu day qua nhé. Tinh todn ting suit, Tai cae diém 164 wu, mg sudt tinh todn cé thé 1a gid tri chinh x4c nhung, néi chung, img . sudt duge tinh véi 46 chinh xéc kém Hinh 1-7, Goi xicn hon chuyén vi. Do d6, so dd phan tit dé tinh tmg sudt cin phai chi tiét hon so dd dé tinh chuyén vj va két qua tinh todn tmg sudt khong thé duge coi 1a dang tin cay néu két qua tinh toan chuyén vj dang bi nghi ngd. Tuong tir, khi tinh dao dng, két qua tinh céc dang dao dng chura thé coi 1a ding tin néu tin sé dao d6ng ty nhién chua duge xem Ia chinh xéc. Phén tich cuc b6. Viéc phan tich cuc b6 6 mét khu vue khéng nhat thiét phai phan tich lai toan bd két cdu cing voi luci phan ti chi tiét. Khu vuc can phan tich cue bd 66 thé duoc phan tich d6c lap duéi tac dung cita céc lye dat true tip Ién nd cing nhu cae chuyén vj va lye dat lén mién bién, 1a noi ma khu wye nay duge cat roi khoi két edu. Cée think phan chuyén vj va lye tic dung len mién bién eta khu ve cue b6 duge xAe dinh tir cdc phan tich tong thé trude do, viée phan tich cuc bé can bé sung thém cae nit tai mién bién thi lye va chuyén vi cita cdc nut nay duge xéc dinh theo phuong phap noi suy. Théng thurdng, dd ctmg cia phan tir 6 lw6i “chia tho” Ién hon dé eting eta phan tir @ huéi “chia tinh” nén chuyén yj tai bién cia khu vue phan tich eve b6 c6 thé nhé hon chuyén yj that va, do d6, gay ra dmg sudt tinh ton nh6 hon thye t8. Didu nay din dén yéu cau phai tinh tén diéu chinh gia tri tmg suat tinh toan cho phi hop. Phan tich dao déng va déng luc. Néu viée phan tich dong lye hoe va tan sé dao thi edi phan tir phai c6 kha nang tinh todn chinh xée dang dao dong dén @, 1a can tl dOng img véi tin sé khoang 3.0,. Bude thoi gian At trong tinh todn tich phan true tiép theo phuong phap lich sir thdi gian nén 1 0,3/@, hay nhé hon. Céing trong dang tinh toan nay can phai cé sw phi hop gitta su phan bé khéi Iwong va thuat toan. Nén tranh sy thay di dét ng6t kich thude phan tir vi digu nay c6 thé din dén su phan xa song gia tao. Cée van dé vé tinh phi tuyén, Thong thurdng, phan tich phi tuyén can phai duge thye hign lp i Lip lai nhiéu lan, Muc dich ctta vige Kip nay khong nhing la dé phat hign {di ma con dé tim ra cdc thuat gidi thich hop. G day, can bit ddu mét céch don gidn va 28 Khong nén cé ging giai quyét tron ven van a8 qua mét lan ther, Lac ddu, nén thir voi md hinh tuyén tinh va sau dé thém dan ting dic trung phi tuyén. Theo cach nay, 16i dé dang duge tim ra va hiéu tmg cia timg dic trung phi tuyén c6 thé nhin thay 16 rang hon. Néi chung, phan tich phi tuyén tén nhidu thdi gian va chi phi do dé can xée dinh 18 mu tiéu dé gidm thidu khéi Luong tinh todn. Kiém tra két qué. Cac két qua tinh toén cin duge kiém tra vé tinh “én dink”. Vi dy, , chuyén vi phai “bing khong”, tinh déi xtmg phai théa man ¢ cd két qua tinh tai cae img suat va chayén vi, v.v. Cac két qua tinh todn cting edn phai so sinh voi cde gid tri da duge biét trade theo nhiéu céch khéc nhau nhur phéng dodn, thuc nghiém, cde két qua cia céc tinh todn tuong ty trude dé cling nhu két qua tinh cia cdc chuong trinh khac hay cdc phuong phdp tinh khdc, cdc két qua c6 trong cdc tai ligu da duge cong bé, v.v. Tuy nhién bao gid cing phai xem xét cdc két qua déi chimg voi con mat nghi ngu: cde m6 hinh tinh cd thé cé cdc ly tuéng héa sai, céc phéng dodn c6 thé nham lan, cdc tai liu c6 thé bj in sai, v.v. Néu thdy cae sai khac trong cac két qua tinh, phai tim cach gidi thich sy sai khac 46. Thdi gian dnh cho vige phan tich két qua e6 khi con vurgt qua cd thoi gian chudin bi dit ligu tinh toan. 29 Chuwong 2 MOT S6 CO SO LY THUYET TRONG PHAN TICH KET CAU 2.1. Co sé cila phan tich tai trong di long 2.1.1. Khai niém vé dung va mat anh huéng 2.111. Tai trong di dong Khi phan tich cac két cdu cau, mot foai tai trong Khai thae luén phai duge tinh dén la tai trong doan xe va tai trong ngudi di bd. Duc diém ctia foai tai trong nay 1a chuing 6 vi tri téc dung trén két cu thay di theo théi gian trong khi phuong va chiéu téc dung durge gidt khong ddi. Mét cach khai quat, logi tai trong nay duge goi la tai trong di déng. Khi chiu téc dung cita tai trong di dong, cde gid tri dap tg ota két cdu nhu ndi luc, chuyén vi, v.v. thay d&i phu thud vao vi tri téc dung etia tai trong. Nhiém vu eta ngudi iy su thiét ké 1a phai tim duoc gid tri dap img lon nat dé lam co sé thiét ké, 2. 2. Ham anh huéng Cong cy c6 hiéu qua nhét d8 tinh todn céc gid tri dap ting cia két cau khi chu tac dung ca tai trong di dng la ham anh hucdng, 18 ham phan anh sy thay doi gia tri dap ri (mat c&t) tren két edu theo vi tri tac dung cia tai trong di déng. Nh&im mye dich khai quat héa, ham anh hudng duge xy dyng v6i tai trong di déng bing don img tai mét vi vi. Nhu vy, ham dtah huemg khong phy thuge vao dé ln eta tai trong di dOng va duoe sit dung nhu 1 mot thude tinh ctia két edu, Khi ¢ trong gidi han dan hd va c6 bién dang nhé thi cdc gia tri dap img e6 thé duge xéc dinh theo ham anh huéng dya trén nguyén Iy cong tée dung: : 8, = 25,2; i cdu lim vi trong dé: S; - gi tr] dap ting cn tinh tai vi tri (mat cl) i, - gid tr] cia him anh huong 5; tai vi ti dat lye Pj. 30 on ye 2.1.1.3. Duong va mat anh huwéng ‘Trong thyc t8 phan tich két cdu ham anh hudng thudng duge biéu dién dudi dang 48 hoa. Khi tai trong chi di dng theo mét phuong nhat dinh, ham anh huéng sé duoc biéu dién thanh dang dudng anh hudng. Néu tai trong di d6ng trén mot be mat thi swt biéu dién cla ham anh huéng sé 1a mdt dnh hurdng. V6i dudng anh Incong, cng thie tinh gid tri dap img duge cu thé héa thanh cac dang: Khi luc tac dung 1a luc tap trung: 8, = SG) 7 : Voi nj(x,) ld tung 66 duéng anh huéng tai vj tri dat hye P; (tng véi hoanh d9 x,) © Khi lute téc dung 1a lye phan bd: » 8, = fox), (dx a y6i w(x) la ham phan bé tai trong trong khoang a dén b trén durdng anh huéng va dx 18 mét vi phan chiéu dai dat tai, Tuong tu, v6i mat dink hung, cong thite tinh gid tri dap tmg e6 dang: * Khi lye tae dung Ia luc tp trung: S=Dnipy de 7 véi n,(x;.y;) ld tung dé duémg anh hung tai vi tri dat luc P, (ting voi toa d) x;, y;). © Khi luc téc dung 1a Ive phan bd: S,= [Jwayacyda x voi w(x, y) la ham phan bé tai trong trong mién A cia mat anh hudng, n,(x,y) Ja ham bigu dign tung d mat anh hung va dA 1a mét vi phan dign tich dat tai, 2.1.1.4. Vi tri eye trj ctia tai trong | Dya trén duéng va mat anh huong dé dang tim duge vi ti cba doan tai trong di dong ma tai d6, gid tr dap Ying dat eye tr, Vi tri nay thutng duge goi la vi tri exe tré cita tai trong. Vi tri cue tri thudng duge x4e dinh theo phuong phap thir din dya én duong hay mat anh huéng. 31 21.1.5. Ditong bao Khi thiét ké cdc edu kién, quan tim cita ky su thudng 1a gid tri dap ting ewe han tai cde mat cat (vi tri) cla cdu kign d6. TAp hop cde gid tr] dép tmg cue han tai cde vi tri cia n tao thanh dudng bao. Dudng bao, nhat 1 dudng bao ndi lye, 14 cong cy hd tro guan trong. Buéng bao kha ning chiu lye cia edu kign phai bao duge dung bao ndi luc eta n6, 2.1.2. Khai nigm vé don xe tigu chudn Cac céng trinh cau phai duge thiét ké dé nhiéu loai xe cé thé thong qua an toan. V8 mit ly thuyét, cdc ky su thiét ké ‘hai tinh higu tg do ting doan xe thyc té aay ra va thiét ké voi cée higu ting 16m nhét c6 thé. R6 rang, day Ia cOng vige tén rat nhigu thoi gian, ngay ca khi da duge ty dong héa. Dé don gidn cho céng tae thiét ké, cae loai xe trong thye té duge thay thé bang cae doan xe tiéu chuan 14 nhiing doan xe ma higu ting cua ching ey ra déi voi két cdu tuong duong véi cdc doan tai trong thye 1. Cac tigu chuan thiét ké déu dua ra cée doan xe tiéu chudn cia minh. Doan xe tiéu chudin khong phai 1 mé hinh cia bat ky mot doan xe thuc té nao eiing nhu t hop cla ching ma Ia cae phd tai trong. Doan xe tiéu chuan theo tiéu chudn thiét ké 22TCN272-01 duge goi 14 HL93 (xuat phat tir tiéu chun AASHTO LRDF; HL93 = Highway Loading accepted in 1993 — tai trong dudng 6 16.duge chuan héa nam 1993), Doan xe nay 14 mot td hop cia: ~ Xe tai thiét ké hoc xe hai truc thiét ké, va ~ Tai trong Ian thiét ké. Xe thi thidt ké Xe tai thiét ké tugng trong cho cde xe tdi kéo mét cau, cdu tric cilia loai xe nay duge minh hoa trén hinh 2-1. Truc truée cia xe 6 8 @. tai trong 35 KN, dat cach truc gitta S0KN 145KN . a 4300 + 9000) mét khoang la 4300 mm. Truc [oon m gitta va truc sau cé tai trong 145 KM. Khoang cach gitta hai true nay dao dong trong khong 4300 mm dén 9000 mm. Gid tri cu thé ca khoang céch nay duge chon sao cho img ciia né gay ra ddi voi két cau Ia bat loi nat. Hinh 2-1, Xe tai thiét ké ‘600m di chung 300mm mut tha ciia mat cau Lan thiét ké 3600mm 32 OO * Xe hai truc thiét ké Xe hai truc thiét ké la m6t xe co hai truc, tai trong mdi truc la 110 KN, khoang cach gitta hai truc 1a 1,2 m. Tai trong lan thiét ké Tai trong Hin thiét ké 1a tai trong phan bé déu, c6 chiéu dai khéng han ché theo phuong doc cau va cb cudng do 9,3KN/m. Theo phwong ngang cau, tai trong nay duge gia thiét 1A phan bé bé rong lan thiét ké (3m). Tai trong Jan thiét ké trong duong voi tai trong phan bé déu trén dién tich lan thiét ké voi cwong do 3,1kKN/m?. Hiéu ing cia xe tai thiét ké hay xe hai truc thiét ké phai duge tinh cong tic dung yi higu img cua 1ai trong lan thiét ké. 2.2. Co’ sé ctia phan tich déng Iwc hoc két cau Tat cd cde két cu dudi tae dung ciia ede nguyén nhan le hay chuyén vj déu 06 cde ting xir déng nghia la két cdu chiu thém lye quan tinh. Lye quan tinh tac déng én két cu, theo dink luat thir hai cla Newton, c6 gid trj bang tich cilia gia tc va khdi hong két cdu (FR =mxa, voi m 1a khéi Iuong, a 1a gia téc). Néu d6 16n cita Ive hay chuyén vi tac déng lén két cdu thay déi cham thi gia tée cita két edu 1a nho va lye quan tinh cé thé duoc bd qua va két cdu duge coi 1a lim vige trong diong tinh, Chinh xac hon, khi tan s6 cia tae déng kich thich nhé hon 1/3 tn sé dao d6ng ty nhién nho nht cia két céu thi két cdu duge coi 1a Lim viée tinh, Nhu vay cé thé coi tinh toan dng 1a mot sy mo r6ng cua tinh todn tink, Nham lam co sé cho cac tinh toan dng luc hoc két edu, phan nay sé trinh bay mét sé khdi niém cing nhu céc ndi dung cé lién quan dén hién tugng dao dong cia két cdu. 2.2.1, Dao dOng hé eb mot bic ty do 2.2.11. Khdi nigm chung Hé c6 mét bac ne do Yahé cé mot khéi lugg chuyén vi duge theo mat phuong. Dao d6ng 1a hign twgng cde khéi lrong cia két cdu chuyén dong qua lai xung quan vi tri can bing duéi tac dung cui nhiéu nguyén nhan khdc nhau nhu lye xung kich, gid, dong div Dao d6ng cita hé cé mét bac ty do 1 dang dao d6ng don gidn nhdt va duge ding lam co s@ cho cdc nghién citu ¢ hé o6 nhiéu béc te do. Nhi&u két cdu 6 thé coi mot cach don gidn 1a hé c6 mét bée ty do, nhu cdu hai nhip cé mét géi trung gian, nha mot tng, thap nuéc, v.v, Cae edu nhiéu nhip c6 chiéu dai nhip va chiéu cao tru tuong di bang nhau citing ¢6 thé quy thanh cdc hé mdt bae tyr do de lap. 33 Hinh 2-2 trinh bay so 43 hé cd mot bac ty do. Hé nay bao gdm mét khéi luong m duge gin v6i nén méng bing lig két c6 d6 cing k. Dudi tée dung ciia luc f), khéi lwong m thuc hién mot chuyén vi 1a u(f). Trong qua trinh dich chuyén nay, khéi lugng m chju anh hudng ctia lye can voi hé sé can ¢. Cac ham ffi) va u(t) & day la cdc ham thoi gian. Hé sé Hink 2-2. Hé cé mot bac ue do Iye can ¢ duge gia thiét 1a hang s6 va, do 6, lye can ty Ig thudn véi van tc chuyén dOng, Khi d9 cimg k, khdi hrong m va hé s6 can ¢ 1a hing sé, su lam viée cla hé duge coi la tuyén tinh va hé duge goi la hé tuyén tinh. Trong truéng hop nguge lai, sv Lim viée ciia hé 6 tinh phi tuyén va hé duge goi la hé phi tuyén. 2.2.1.2. Dao dong ciia hé tuyén tinh cd mét bac tue do ‘Theo nguyén ly D’Alambert, F,+ Fo +Fr=FO) 6 day: Fj) lye quan tinh, F; = m.ti; Fp - lye can, Fy = c.0: Fr- phan lwe gi, Fy = k.u; ii - gia téc ctia chuyén dong (dao ham bac hai cita chuyén vi w); ia van téc ctia chuyén dOng (dgo ham béc nhdt ct chuyén vi 2). Nhuw vay, phuong trinh chuyén déng cia hé 1a: - miitei+ku=F(t) hay, khi chia cé hai vé cla phuong trink cho m i+tarku FO m m m 2.2.1.2.1. Dao déng te do, khéng cé luc can ctia hé tuyé; tinh co mét bac te do (1) (2-2) (2-3) Dao dgng ty do 1 dang dao déng xay ra khi mt khéi long duge dua ra khdi vi tri can bing va sau dé khong chju thém bat cit tae déng nao khac. O dao déng tr do, Khong c6 luc can, cde Iye Fy = 0 va F(t) = 0 va phuong trinh chuyén ddng (2-3) cla hé tro thanh: 34 arku-o (2-4) m Nghiém cita phuong trinh nay c6 dang: u(t) = up.coso,t (25) (2-6) uy la hang s6 vi ¥ nghia vat ly 1 d6 dich chuyén ban dau etia khdi hrong khoi vi tri can bang. Cae thong sé co ban cia dao déng © Tin sd vong riéng ©, trong (2-6) 1a tan s6 vong rigng cia khdi uong, phan anh sé vong quay ma khéi Iugng thuc hién duge trong mét don vi thdi gian (gidy — s) khi quy dao chuyén dong duge thé hién dui dang hinh tron, © Tan sé riéng Tan s6 riéng (dn sé ne nhién hay tan sé co sé) f phan anh sé dao dng ma khdi uong thyc hign duge trong khoang thoi gian mt gidy khi dao dng tr do. Don vi cia tn sé riéng ld Hertz (s"'): (2-7) » Chu ky dao déng riéng Chu ky dao dong riéng 7; 14 96 thoi gian cn thiét dé khéi lung thye hién duge mot dao dng: (2-8) Chi s6 7 (nature) trong cde dai hrgng trén 4m chi cdc dai lugng tmg voi dao dong ty nhién, 2.2.1.2.2, Dao déng ne do, 66 hee edn cia hé tuyén tinh cb mot bac te do Khi xét dén su tham gia ciia lye edn trong dao déng tur do, phuong trinh (2-3) tr thanh: u+Saskuso (2-9) mm 35 i+2E0,a+02u=0 (2-10) 1a ty sé can; c,, 18 he sé can t6i han, tie 1a hé sé can ma tai db, khéi long khong thé dao déng duge nita. Nghiém ctia phuong trinh (2-10) c6 dang: (ug cosy1-E> ot + © Tin sé vong dao dong riéng : u(t)= - Zot) (2-11) @p = 0, y1-@* (2-12) + Tin sé dao déng riéng: (2-13) © Chu ky dao dong riéng: Ty =2n/ op (2-14) Chi sé D (Damping) & day 4m chi cdc thong sé ctia dao ddng ¢6 lye can, 2.2.1.2.3, Dao d6ng ciia hé tuyén tinh cd mét bac ne do trong trudng hop téng qudt Phuong trinh (2-2) c6 thé duge viét lai duéi dang tuong tw nhu phuong trinh (2-10): ii+2€0,0+0,20-FO jay d+ 2¢0,0+0,20=f() vei f(9=FO — 2.15) ™m m Trong trudng kop tng quat, nghiém cuia phuong trinh (2-15) e6 thé nh duoe nhur la tng ctia cdc nghiém thudn nhat (2-9) hay tich phan Duhamel: \ u(t) = a J fe HH sin op (t-a)de (2-16) Op 0 2.2.2. Dao ddng hé cé nhidu bae ty do Hau hét cdc két edu trong thyc té I hé 06 nhiéu hode vo sé bac ty do. Hé e6 nhiéu bac ty do 1a hé cé mét hay nhiéu khéi lugng tap trung (lumped mass) va cé nhiéu chuyén déng dc lp nhau ~ bac nr do (hinh 2-3). Hé c6 nhiéu bac ty do bat ky ¢6 thé duge mé hinh héa thanh hé c6 nhiéu khdi hrong, mdi khéi lrgng c6 mot bac ty do. 36

You might also like