Istorija filma

I semestar

1.
ALHAZEN X vek (1038 napisao knjigu OPTIKA, izučava fenomen CO)
Upotreba magične lampe (laterna magica)
Isaak Newton (XVII) – korpuskularna teorija svetla, prizma
XVI, XVII, XVIII vek – crtačka pomagala: Fizionotrans, Pantograph, Silueta
Heinrich Schultze (1727) otkrio svojstvo srebro nitrata da tamni pod uticajem svetlosti
1826 – prva fotografija Nisefora Nijepsa Pogled sa prozora
1839 – izum dagerotipije, Luj-Žak Mande Dager
1841 – izum kalotipije, Vilijam Henri Foks Talbot
1851 – izum mokrog kolodijuma, Frederik Skot Arčer
1871 – izum suvog želatinastog postupka, Ričard Lič Medoks
1878 – Edvard Mojbridž, sekvencijalna fotografija (Palo Alto)
1879 – izum Zoopraxiscope-a (zupraksiskop) filmskog projektora, Mojbridž
Film - spoj težnje XIX veka ka mašinskom dobu (industrijska revolucija), pokretu (Mojbridž,
Marje, Londe), optičkoj iluziji (Otomar Anšuc i drugi) i javnoj zabavi.
Pojam perzistencije ljudskog (1824. Peter Mark Roget) –
Fi fenomen (ili: stoboskopski efekat) - 1912 i 1916 ( Max wertheimer i Hugo Munsterberg)
IZUMI - Početak XIX veka: Taumatrop,
-1879. sekvencijalna fotografija (Mojbridž, Londe, Mareij i drugi).
-1888. Džordž Istman – Kodak boks kamera i celuloidni film
-1889. Edison - Kinetograf
-1893. Edison patentirao Kinetoskop; Prvi filmski studio Crna Marija, 1894.
-1895. Kinematograf braće Limijer, Prva projekcija - Gran kafe u Parizu. Film Poliveni
polivač iz 1896. godine - najraniji narativni film.
Latamova petlja - omogućila dugometražne filmove.
Vrsta dokumentarnog beleženja slike (kao što je slučaj kod braće Limijer) - glavna tendencija
sve do kraja XIX veka (još uvek nije razvijena svest o mogućnosti pričanja priče kamerom)
Trajanje filmova u tom periodu - oko 16 minuta (dužina 1000 stopa).

2.
RAZVOJ FILMA OD BRAĆE LIMIJER DO GRIFITA
Struktura filmova krajem XIX i početkom XX veka; Vitaskop (Edison)
Žorž Melijes (1861-1938)
mogućnost manipulacije stvarnim vremenom i prostorom
Star film Company (1896 – 1906)
Edvin S. Porter (1870-1941)
Razvoj koncepta narativne montaže (1901-03).
Život jednog američkog vatrogasca, 1902; Velika pljačka voza, 1903.
1vi filmski vestern – značajno> montažni kontinuitet!
Osnivanje stalnih bioskopskih sala: NIKLODEONA
Međunarodna ekspanzija filma1907-1918; (Amerika – početak procesa industrijske
produkcije)
Pojava dugomertažnog filma (Evropa: Ljubavi kraljice Elizabete, Luj Merkanton, 1912; Quo
Vadis, 1913, Enriko Gvaconi; Kabirija, 1914, Đovani Pastrone)
Nastanak star sistema - popularizacija filmskih zvezda.
Holivud – razvoj filmskih studija i produkcije (1924: MGM; 1923: Warner Bros; 1924:
Columbia Pictures)
Adolf Cukor, 1916 (Paramount Pictures).
Širenje dominacije Holivuda na međunarodnom planu
Evropska ekspanzija; filmske industrije Skandinavije i Nemačke, Britanije, Francuske, Italije
Pathe Freres (Ferdinand Zeka); Brajtonska škola iz UK, Luj Fejad i kompanija Gaumont;
Societe Film d'Art (Ubistvo vojvode od Giza, Ljubavi kraljice Elizabete)
Italijanski superspektakl (Quo Vadis, Kabirija)

3.
David Work Griffith, (1875-1948)
Rađanje jedne nacije, 1914. – Uspostavljanje jezika igranog filma; novine: razvoj montažnih
sredstava, naracija unutar kadra, pokreti kamere, svetlo, pretapanje; zatamnjenje/odtamnjenje,
ostale inovacije; Biograph
Rađanje jedne nacije
Netrpeljivost
Holivud dvadesetih godina XX veka (rađanje filmske industrije; Thomas Ins; Mark Senet)
nov žanr: SLEPSTIK (Slapstick) komedija
Čarli Čaplin (Charles Chaplin, 1889-1977)
(Mališan; Parižanka; Potera za zlatom;Cirkus;Svetlosti velegrada; Moderna vremena; Veliki
diktator)
Baster Kiton (Buster Keaton, 1895-1966)
majstor gega.
(Naše gostoprimstvo; Baster kao detektiv; Navigator; Sedam mogućnosti; Baster kao kauboj;
Baster Kiton, bokserski šampion; General; Baster Kiton kapetan Broda; Baster kao snimatelj
itd)
Ostali komičari: Harold; Sten Lorel i Oliver Hardi; Hari Langdon; Rosko Feti

4.
EVROPSKE AVANGARDE: EKSPRESIONIZAM – R. Vine, F. Lang, F. V. Murnau, G. V.
Pabst
Nemački film Vajmarskog perioda 1919 – 1929
Predratni period (do početka II Svetskog rata)
Praški student (1913) Stellan Rye (Stelan Rije) i Hanns Heinz Ewers.
Golem (1915) režija (i gluma) Pol Vegener; scenario Henrik Galen.
Skandinavski uticaj; Nordisk; Viktor Šestrem i Moric (Greta Garbo, Saga o Gesti Berling,
1924).
Osnivanje UFA
Rađanje Nemačkog filma; procvat nemačke filmske industrija
Kabinet dr Kaligarija, Roberta Vine, 1918.
uticaj dadaističkog pokreta, procvat ekspresionizma.
Filmovi pod uticajem Italijanskih superspektakla: Ernst Lubič (Ninočka, itd; Fric Lang,
Metropolis).
Fridrih V. Murnau i Kamerspielfilm. Karakteristike, inovacije.
(Nosferatu, simfonija užasa, Poslednji čovek)
Georg V. Pabst i Ulični realizam
Berlin, simfonija jednog velegrada, Volter Rutman (1927)
Žanrovi: Kulturfilme i Planinski filmovi
Pad nemačkog filma (1933, dolazak nacista na vlast); selidba velikog broja umetnika iz
Nemačke u SAD: Lubič, Murnau, Kertes, M. Ditrih, snimatelj Frojnd i drugi.
5.
SOVJETSKI NEMI FILM I TEORIJA MONTAŽE
1917-1931 Film pre Boljševičke revolucije u Rusiji; 1908. osnovan prvi Ruski studio; 1917 –
Oktobarska revolucija.
Moskva, osnivanje VIGK 1919 (Moskovksa visoka filmska škola); „Agitke“ – filmske
novosti; film propagande, u dokumentarnom obliku.
Dziga Vertov i Kino-oko i doprinos estetici montaže.
1924 – film Kino-oko; inovacije
1929 – film Čovek sa kamerom
Lev Kulješov (1899-1970) i Kulješovljeva radionica
Kulješovljev efekat; eksperiment.
Sergej Ejzenštajn (1898-1948)
teorija montaža atrakcija, pojam dijalektičke montaže, pet različitih tipova montaže
Štrajk, Oklopnjača Potemkin, Oktobar, Staro i novo
Vsevolod Pudovkin (1893-1953)
Aleksandar Dovženko (1894-1956)
Socijalni realizam i opadanje Sovjetskog filma

6.

Holivudski skandali i stvaranje MPPDA 1922, „Hejsov ured“

Sesil B. de Mil (1881-1959)
Ernst Lubitsch
Rađanje novih žanrova: western, narativni dokumentarac i akcioni spektakl.
Daglasa Ferbanksa.
Robert Flaerti (Nanuk, Moana)
Erih fon Štrohajm (1885 – 1957)
Dolazak zvuka i boje 1926 - 1935
Dolazak kolor filma
(aditivan, subtraktivan proces; autochrome; Kinemacolor; Technicolor)

7.
1930te – „ZLATNO DOBA“ filma u SAD
Jozef fon Šternberg (1894-1969)
Plavi anđeo sa Marlen Ditrih, Shanghai express (i ostali filmovi)
John Ford (1895-1973)
Vesterni, i adaptacije američkih romana iz XX veka.
Karakteristike u filmskim sredstvima: snimanje na lokaciji, dugi kadrovi, autentični
eksterijeri.
Poštanska kočija, Plodovi gneva, Kako je bila zelena moja dolina, Moja draga Klementina,
Tragači (itd)
Hauard Hoks (Howard Hawks 1896-1979)
Scarface, Imati i nemati, Crvena reka, Muškarci više vole plavuše, Rio bravo, El Dorado
Alfred Hičkok (Alfred Hitchcock, 1899-1980)
napeti triler - žanr
filmovi (…)
George Cukor (1899-1983)
Večera u 8; Zvezda je rođena; My fair lady
Vilijam Vajler (1902-1981)
Orkanski visovi; Jezebelle; 1959 Ben Hur; 1953 Praznik u Rimu
Frenk Kapra (1897- )

8.
Evropa '30tih godina XX veka
Velika Britanija
Dokumentarni filmovi Džona Grirsona
Nemačka
Rani period zvučnog:
1930 – Ubica, Fric Lang
1932 – Testament dr Mabuzea, Fric Lang
1933-45 – Nemačka filmska industrija – pod Gebelsovom upravom (nacistička ideologija,
cenzura, zabrane)
1935 – Trijumf volje, Leni Rifenštal (1902 – 2003)
1936 - Olimpija, Leni Rifenštal . Olimpijada u berlinu 1936.
Italija
„filmovi belih telefona“
+ filmovi propagande
Sovjetski Savez
Kulješov, Pudovkin, Dovženko
Do 1938 – bioskopi prilagođeni sistemu zvučnog filma.
Ejzenštajn: 1938 – Aleksandar Nevski, 1945 – Ivan Grozni I, 1945/6 – Ivan Grozni II
Francuska
Avangardni ekspresionizam 1921-1929
Luj Delik
osnivač časopisa Cinema; Prvi teoretičar filmske etetike
Žermen Dilak (1897-1953)
Žan Epsten (1897-1953)
Abel Gans (1889-1981) filmovi: Točak, Bonaparta (Polivizija)
Druga avangarda
Druga avangarda – koreni u dadaizmu i nadrealizmu
Man Rej (1890-1976)
1924 – Među-čin, Rene Kler
1929 – Andaluzijski pas, Luis Bunjuel
1930 – Zlatno doba, L. Bunjuel + S. Dali
Žan Kokoto (1889-1963)
Dokumentarni pokret Francuske avangarde –Žan Vigo
Žak Fejder, Rene Kler i Kral Teodora Drejera
1928 – Stradanje Jovanke Orleanke
Poetski realizam 1934-1940
Žak Fejder
Marsel Karne
Žan Renoar (Velika iluzija, Pravila igre...
9.
Orson Vels (1915-1985)
Pozorište Merkur
1938 Rat svetova - radio emisija.
Građanin Kejn (1941)
Inovacije, struktura, uticaj
Vels posle Kejna