Tarih.= Pena to emo tes ti eer eaten ysctanda Cy @ Lore dogusu Kuttu Akatin, &lip Keser-Kayaalp, Ie SN te ocean Biers aN CR cag RT ec sayla 47-83 BCS ect CTRL: PCr mtn eee ta mecca os: ra tars vO ANAM CUM mC Lace La LL, Wssteutadae Raya RY: Adana valisinin karis: PC ote PMRW CUAL Pir catty Ibradi’da ByNecyeetttl yee uaaBosra esc aruen GEG ANTIKGAG'IN EN BUYUK iMPARATORU BUYUK CONSTANTINUS OGUZ TEKIN Tarihgiler tarapdan Antikgag'dan Ortagag‘a gegip dénemini ipade etmek igin kullanilan "Gee Antikgag” belki en fazla Bilyiik Constantinus‘un adiyla birlikte antimaktadir, Onun déneminde Avrupa tarihini degigtiren iki biytik olay meydana geldi, Biri. Hiristiyanlara gésterilen hosgérit ve hatta imparatorun Hiristiyan olmast. digeri de imparatortugun geleneksel baskentinin Roma ‘dan Byzantion’a taginmasiydi Tarihie “Buyok" (Magnus) lakabiyia Baba Constantius, 25 Temmuz jo6'da gms bir sikkenin (argenteus) on anilan Flavius Valerius Constanti- Britannia‘ela Eburacum'da (bustin yiiainde Constantinus'un saga d0- ‘nus, |. Constantius Chlorus (Res. 1) York) olddgande, askerler ou nk ve defne celenkli bas ile CONS- lle Helenainin Res. 2) o8lu olarak MS Constantinus's augustus tlan etmig- TANTINVS NOB C yazsi yer almak- 27 Subat 273'te Yukari Moesia'daki lerdi. Ancak, Dogu'nun augustus'u tadhr (Res. 4). NOB C, Nobilissimus Naissus'ta (bugin Nis) dogmustu, Galerius Constantinus’a verilen bu Caesar (+ en soylu caesar) sifaunin Imparator Diocletianus MS 293'e —unvant Kabul etmedi ve ona caesar kxsaltmasidir. Sikkenin arka yazinde tetrargi (tetrarthia) denen dértld unvant verdi; Bat’nin ausustus'u isedértburglu ordugsh kapss (porta, yOnetim sistemini olusturdugunda olarakdaSeverus‘uatadi. Ancakdaha —praetoria) resmedilmistir; cevrede- Constantius, o8lu Constantinusu sonra Constantinus, ex-augusius ki VIRTVS MILITVM yanisinn anlar, Diocletianus'un dogudali scrayina Maximianus'un kit Fausta (Res. 3) “ordunun erdemi” demekir. Arka tes eBuyik sondermis ve Constantinus orada ile evlendiginde, Maximiants, onun ide en alta yer alan PTRsikkenin “* yetismisti. MS 305'te Diocletianus ve augustus unvanini kabul ett basildig: darphane adinin kisaltmasi- sabes Constants Maximianus tahttan ferogat edince dir. lk harfP. para antamna. geen {BersesO%S de onlann yerinl eaesarlan, yan Constantiws’a caesar unvani (t+ —Latince pecunla'an. TR be revert Simiysitce —Galerus ve L. Constantius ald. BOy- best) verilmesi sikkeler aracigiyla (bugin Trier) aimun, kisaltmasidir portrest lece, but yazinin konusunu olugturan da duyuruldy. MS 306-309 yillart (Res.1), Roma sikkelerinde darphane Joo semuetco Constantius, artik bir imparatorun arasinda Constantinus adina basin adia yer verilmesi MS 3. yey or- Pee" oglu olarak tarihteki yerini ald sikkelerde caesar ratbesi debeliril- _talarindan itibaren yapilan bir uygu- 4, Trevertde (bugon Trier) basis tamayd Res, 2 Bayake Senet Helena in Sen ste pores es, 5 Bayik Constantines an pt Faust portrest.MS 309'da Constantinus'a, Dogu'nun caesar Maximinus Daia ile bi likte, Filius Augustorum Gmpara- torlann socuklant) unvant verildi Constantinus'un Baty'nn augua- tusu Constantius Chiorus‘un oflu, Maximinus Daia‘rn da. Dogu'nun auguatusu Galerius'un ola oldu- fu vurgulaniyordu. Gergekte Gale~ rius, Maximinus'un babast degildi ancak MS 30;'te onu evlat edin- mit Hendz caesar ratbesinde- ki Constantinus ve Maximinus'un qugustus'larin gocuklan oldugurun sikkeleraraciigiyla cuyurulmes, bir anlamda hem onlarin meveut statilerini koruyor hem de Roma Tahtinin mesru mustakbel varislert oldutlan lan ediimis oluyordu, Thessalonika'da Gelanik) basilmis altmn bir sikkenin (aureus) 6n yb 2inde Constantinus'un sage dénik ve defne gelenklt basi, CONSTAN- TINVS FIL AVGG yazisyla birlikte yor almaltadie (Re. =). FIL AVGG, Filius Augustorum’un kisaltmast olup kisaltmanin sonundaki iki G, tk ausustus's yani Constantius Chiorus ile Galerius’u ima etmek- tedir, Sikkenin arka yuzunde eon: oul layafetiyle ayakta sola yonelik ve elinde iktidart simgeleyen kire (Globus) ite asa tutan Constanti- rus betimlenmistir. Gevredek! y CONSVL DD NN seklinde olup DD NN, Dominus Noster (efendimiz) Madesinin gogul (Domini Nostri etendilerimiz) halidir Ancak, gerek Constaninus gerekse Maximinus Daia, sadece Filius Aw sustorum olarak daha fazla kalmak Istemediler. Yaklasik bir ysl sonra, her ikisi de ausustus unvamim aldik- Jarin ilan ettiler. Londinium'da (bu- ‘gn Londra) basilmis bronz bir sikke- nin On yizinde imparatorun deine gelenkli, sola dondk basta vardir; elinde kartal bash bir asa tutmakta- dir Res. 6). Gevrede, CONSTANTINYS P-FAVG seklinde imparatorun adi ve tunvaniani yaziidir. PF, Pius Felix, yani dindor; baganih, mutly antamr tasimaktadir. AVG ise onun aruk au gustus unvanint tasidigins gOsterir. Gervekten de MS x0 yilindan itiba- ren Constantinus sikkelerinde impa ratorun adindan sonra AVG(stus) Jasaltmast gril Sikkenin. arka duran kadin figara Concordia yani Uyum tanrigasimin personifikasyonudur. Her iki elinde de birer sancak (signum) tutmak- tadir, Sikkeye bu tasririn konulma rnedeni, Roma ordulart arasinda her- hhang) bir sorun bulunmadigins, as- kerlerin uyum iginde bulunduklarint vurvulamak icindir. Zira 0 donemde Constantinus, Roma tahtunda hak id- dia eden diger Romalilarla savas ha- lindedir ve Roma ordulaninin haste ‘olmast son derece Onemlidir. Sikke- rnin Londinium’éa basildigini en altta yer alan PIN ( Pecunia Londiniam) kesaltmasindan antiyoruz. Dogu'aun augustus'u Galerus'un MS 3u’deki olamanden sonra, Cons- tantinus bu kez Maximianus'un ol Maxentiusile savasmaya baslad. MS 312de Constantinus, Alpler'den ge- ‘gerek Roma'daki Maxentius'un Gze- Res. 6: Rayale Consantinas'ae (085 207-1) Londinium’ da dat ewtarken betietenmigte. Fete: tend aey Seca TOPLUMSAL TARIM 221 MAvIS 20121 DOSY. GEG ANTINEAS fine yrida, Maxcnties Roma'éan ayniip Constantinusun ordusunu sehrin disinda kargilad, Milvius Kopriis yakinundaki sevasta Cons- tantinus, Mexentius'un ordusunus yendi (MS 28 Ekim 312); Maxentius ldd ve anist lanettencl. Savay n= cesinde Constantinus, rayasinda askerlerin kalkanlart tzerine lsa‘nin ‘monogramini(khi ve rho) gizmelert halinde savasi kazanacaklanmt gor mas ve bu yizden askerlerine bu ‘monogram kalkanlarina izmelerin! cemretmisti. Savastkazanmasindabu riiyanin etkis! oldugunu dasand Bu zaferden sonra Roma Senatosu Constantinusun augustus unvani- ‘nt onaylayarak tim imparatoriuk yetki ve giglerini ona verdi. Trier de basilmis altin sikke Constantinusun Maxentius Gzerindeki zaferine bir ausfur (Res. 7). Sikkenin 6n yiizin- de imparatorun bast ile ad: ve un- vonlart yer alirken, arka yaxinde zaleri simgeleyen Victoria figard bir elinde palmiye dali, diger elinde sgelenkle sola dogru ilerlemektedir, Gevredekt VICTORIA CONSTANTINI ANG yazisi, imperatorun Maxentius ‘zerindeki zaferint ima emektedir, Bu alun sikke, Onceki cureus’un yerine tedavile sokulan solidus birimindedic, Milvius Savas son- rasinda Romabiar yeni bir altin sikkeyle tanismis oldular. Librarin 17601 degerindeki aureus zamania tedavalden kalkarak yerini ibranin /r2's degerindekt aclidus'a biraktt (Res. ®. Boylece alnn sikke birimi ‘uz hafiflemis oluyordu. Yine de au- rreus 50 vil: askin bir sare basilmaya devam etti, Constantinus, ayn 2a- ‘manda solidua'un yari degerindeki ‘semistia ile 45 seripulum birimin- de ufak bir sikkeyi daha tedavale ci- kardi, Constantinus gimis sikkede de bazt dizentemeler yapu. Siiqua ve miliarense adh giimis sikkeler basildi. Sifiqua'nin altina orant 24, miliaranse'nin altuna oran: ise 118'dh ‘alti solidus «2 altun semiauis = 18 guimds miliaranse - 24 gimas siliqua Consiantinus, daha caesar unve mim tasirken Londinur (Londra), Lugdunum (bugin Lyon) ve Treveri (bugin Trier) darphanelerinde ba stan bronz sitke follisin agsrignt azaltt; quguatus unvanmt aldiginds da folts‘in agutiginda yent bir azal- ma yaptu. MS 3'te Licintus, Constantinus un ‘ivey kuz kardesi Constantia ile Milano'da evlendi ve Constantinus ile Licinius arasindaki yakinhk per- cinlendi Iki augustus. Constanti- nus ve Licinius Milano'da, Hiristi- yanlara tam bir hosgord. emirna- mesini (Milano Emienamesi) yayia- ladilar (MS 313 bas. Her ne kadar emirnamenin yayimlandigi bir ger= cekse de yayimlanan yerin Milano. ldugu -kesin kanit olmamasi nede- niyle- tartismalidir. Ancak ¢ok ger- meden Constantinus'la Licinius'un arast borildu ve ikisi arasinda savag basladi. Hadrianopolis. (MS 3 Temmuz 324) ve Khrysopolis'te (MS 18 Eyiol 324) yaptlan savaslaria Constantinus, Licinius’a kar zafer kazandi ve tek bagina imparatorlu- gun hakimi oldu. Constantinus'un Gothiar, Alamannlar ve Sarmatlara karst bagarih seferler yapug ve bu zaferlerin sikkelere yansidigint @)- ryoruz (Res. 9). Licinius‘un saf dist birakalmasindan sonraki en onemlt olay hig kuskusuz imparatoriugun baskentinin Roma‘dan Byzantiorta tasinmasidir. Yeni baskentin ads da, imparatorun adindan dolay: Constantinopolis olarak devisti- rilmistir. Kentte birgok yeni yap Inga edi, anitlar dikildl. Impara- torun ssin tagh heykeli Roma’dan Constantinopolise getiriiai ve Constantinus Forumundaki (bu- gan Gembertitas) anit situn dzerine vyerlestirildi. Constantinus yeni bas kente Roma sikkelerinin basilacagtbir darphane de kurdu. Bu nedenle, Constantinopolis adi, Buyik Cons- tantinus zamaninda (MS 326'dan iti- bbaren) sikkelerde darp y' edecek sekilde, kisaltilm (CON) kullaniimaya baslanmists bile. Baskentin MS 11 Mayis 330'dakt resmi acilisiyla beraber bu kez i Isaret formda Constantinopolis'te bastlan sikkle- rin iizerinde CON kisaltmasinin yant sira on yuzde CONSTANTINOPOLIS yauist yer almistr sadece Constantinopolis'te basilan sikkelerde degil, imparatorlugun diger darphanelerinde basilan sik kelerde de yer almisur. Bu neden- Hatta bu yazt le Constantinopolis adinin daha Imparator Constantinus yasarken kullaniimis oldugu agikur. Yeni baskentin agilist anisina (MS 330) Constantinopolis'te bastirilan gumig bir madalyonun on yazinde imparator basinda stisla bir diademle betimlenmistir (Res, 10), Sikkenin ark yaeinde maicevherlerle basinda sur tact, elinde bereket boynuzuyla tahtinda oturan Cons tantinopolis Tykhesi betimlenmistir, ayaklarinin dibinde gemi pruvast durmaktadir. Tykhe'nin iki yaninda dikey olarak yerlestirilmis yazt, D N CONSTANTINVS MAX TRIVMP AVG seklindedir. Yaz, “Efendimiz Cons: tantinus, En Muzaffer Augustus” ola rak Tirkceye gevrilebilir. Baiytik Constantinus, Sasaniler ‘zerine yapmayt planladig_sefe- rini gerceklestiremeden 22 Mayis 37'de Nikomedeia'da (lzmit) ha yata goalerini kapadi Constantinopolis'e a sal Havariler Kilisesi‘nin bulundugu yere (Fatih Cami) defnedildi; geride 91 Fausta'dan dg gle (i tinus, II. Constantius ve Constans) tirilerek Kut kealemist, ny Port) 7 Suraiya Faroghi, bu calismasinda Ges Ortacay'n ve Erken Modern Caan en gla imparatorluklarindan birinin iii O10 ve venkli bir Gslupla sergili Osmanii Imparatorlugu Tarihi'nde Osmanlilarin 24. yazytldan Imparatorlugun |. Dinya Savas! sonundaki dagilisina kadar gecen donemdeki siyasi tarihi;iktisadi, sosyal ve kaltdrel tarihi de kapsayan dengeli bir yaklasimia inceleniyor. Sonucta ortaya cikan; Iran, Rusya ve Venedik’le yapilan savaslari, sanatin korunmast da dahil olmak Ozere Istanbul’daki saray yasantisini, sultantarin Sdnniislam'in koruyucusu olma roliinG, vergi sistemini, tarim ve ticareti, kentlerdeki ve kirsal bolgelerdeki yasami, Avrupa ve Osmanli imparatorlugu arasindaki iliskileri, milliyetcilig yikselisini ve 19. yizyildaki karisikliklart betimleyen benzersi rengdrenk bir Osmanli Imparatorlugu resmidir.