EKSERGETSKO-EKOLOŠKA ANALIZA ZA

GEOTERMALNI SISTEM DALJINSKOG GRIJANJA

Uvod

Energetski izvori su od velike važnosti u vezi sa zagađenjem svijeta. Korištenje

obnovljivih izvora energije i stvaranje efikasnijih energetskih sistema daju veliki doprinos
u pogledu smanjenja emisije gasova staklene bašte. Nedavno, mnoge studije su
pokazale da sistemi energetske konverzije imaju mnoge prednosti u odnosu na tehničke
i ekonomske tačke gledišta. U bliskoj budućnosti, uticaj na životnu sredinu će igrati
važnu ulogu u izboru / dizajnu energetskih resursa i energetskih sistema. U ovom
istraživanju, Afyon GDHS su istraživali stvarne uslove rada na nivou komponenti u
smislu uticaja na zaštitu životne sredine korišćenjem eksergetsko-ekološke analize.
Pored toga, raspravlja se i o uticaju temperature okoline i temperature izvora na životnu
sredinu. Rezultati pokazuju da veliki dio ukupnog uticaja sistema na životnu sredinu se
dešavaju zbog eksergetske destrukcije komponenata. Dakle, uticaj sistema na životnu
sredinu može biti smanjen poboljšanjem njegove eksergetske efikasnosti umjesto
promjene dizajna (projekta, plana) komponenata sistema. Uticaj sistema na životnu
sredinu je smanjen kada se temperatura okoline smanjuje a temperatura izvora
povećava. Prema tome, možda neće biti neophodno sprovesti odvojeno eksergo-
ekološku analizu za različite temperature okoline.

Uvod

Inženjeri energetike pokušavaju na sve načine da spriječe kraj svijeta uprkos limitiranim
energetskim izvorima u svijetu, ekonomske krize i negativnih uticaja na životnu sredinu.
Jedan od tih načina jeste istraživanje mnogo efikasnijih sistema konverzije energije. Na
ovaj način, količina potrošenog goriva i svi relevantni uticaji na životnu sredinu, a
posebno emisija ugljen dioksida, jedne od osnovnih komponenata sa efektom staklene
bašte, mogu biti smanjeni. Кao rezultat kontinuiranog povećanja energetske potrošnje i
ekoloških problema, istraživanje o tehnologijama energetske konverzije da razviju nove,
čiste i obnovljive energije je takođe u porastu; posebno istraživanje geotermalne
energije i tehnologija. Međutim, mnoge zemlje uključujući i Tursku su nedavno donijele
političku odluku da koriste prirodan gas i njegovu tehnologiju koju je moguće
jednostavno koristiti za grijanje i proizvodnju drugih vidova energije.

Međutim, ekonomsko i ekološko nadmetanje geotermalne energije je još uvijek u

kritičnoj tački. Stoga, kao alternativni izvor energije za fosilna goriva i kao način da se
doprinese smanjenju zagađenja životne sredine, interesovanje za geotermalnu energiju
i tehnologiju je u porastu. U svijetu se geotermalna energija koristi u dvije svrhe, na dva
načina. Jedan od načina korišćenja geotermalne energije je proizvodnja električne
energije a drugi način jeste direktno korišćenje geotermalne energije. Fokus studija
jeste na direktnom korišćenju geotermalne energije jer se brže koristi kao toplotna
energija prije njegove konverzije u električnu energiju. Primarni načini direktnog
korišćenja jeste grijanje i hlađenje prostora. Lund and Tonya istraživali su u opštem
slučaju geotermalnu energiju širom svijeta, za direktno korišćenje na Svjetskom
geotermalnom kongresu 2015. godine. U svijetu, iznos instalisane snage i toplotne
energije na kraju 2014. godine je porasla, respektivno, 70 GWt i 587,786 TJ/god sa
povećanjem od 45% i 38,7% u odnosu na 2010. godinu. Blizu 15% od ove toplotne
energije je korišćeno za grijanje na 89% je korišćeno za grijanje prostora u sklopu
daljinskog grijanja. Zemlje sa najviše instalisane geotermalne snage dobijene direktnim
korišćenjem geotermalne energije su Kina, Švedska, SAD, Turska i Njemačka sa oko
65% od ukupne proizvodnje. Pored toga, zemlje koje koriste najviše geotermalne
energije za daljinsko grijanje godišnje su Kina, Island, Turska, Francuska i Njemačka; s
druge strane, Turska, SAD, Italija, Slovačka i Rusija su zemlje koje najviše koriste
geotermalnu energiju za individualno grijanje prostora.

Turska je među prvih pet zemalja u pogledu direktnog korišćenja geotermalne energije.
Preko 225 geotermalnih polja su utvrđena u Turskoj i ova polja imaju temperaturne
varijacije između 20 i 287°C. Broj geotermalnih bušotina koje su izbušene za
eksploatacione, produkcijske i ? svrhe je oko 1200 u Turskoj. Sada, broj geotermalnih
sistema koji aktivno rade bez korišćenja toplotne pumpe jeste 16. Broj korisnika koji
koriste ove sisteme je 77,453 rezidencija. Ukupno instalisani kapacitet je 2886 MWt i
45,126 TJ/god godišnje korišćenje energije. Vrijednosti koje se odnose na instalisane
snage i godišnju upotrebu energije za različite direktno-korišćene aplikacije su: 420
MVt i 4635 TJ / god za individualno zagrijavanje prostora i 805 MVt i 8885 TJ / god za
daljinsko grijanje. u ovom slučaju, korišćenje geotermalne energije postepeno raste i
mijenja druge energetske resurse, posebno fosilna goriva. U mnogim zemljama,
zavisnost od uvoznih goriva se smanjuje. Prema tome, time se smanjuje emisija štetnih
materija, kao što su gasovi staklene bašte, koje zagađuju okolinu. Ušteda energije
nastale upotrebom geotermalne energije u pogledu potrošnje fosilnih goriva jednaka je
350 miliona barela nafte na godišnjem nivou; dakle, 46 miliona tona ugljenika i 148
miliona tona CO2 su sprečeni da odu u atmosferu.

Napredak u tehnologiji bi mogao biti kreiran sa postojećim sistemima za konverziju

energije koje bi učinili boljim za veću energetsku efikasnost i smanjenje zagađenja
životne sredine. Energetski i ekološki uticaji toplotnih konverzacionih sistema mogu biti
svrstani u dvije grupe: indirektni uticaji koji proizilaze iz korišćenja obnovljivih izvora
energije umjesto drugih energetskih izvora( pogotovo korišćenje geotermalne energije u
ovom radu); direktni uticaji koji se rezultuju kao oblik energije toplotnih energetskih
sistema. U otvorenoj literaturi, korišćenje geotermalne energije umjesto energetskih
resursa koji su štetni za okolinu, pokazali su mnoge pozitivne efekte na okruženje.

Zbog napretka tehnologije toplotnih sistema, emisija ugljenika nastala njihovim

korišćenjem je svedena na minimum. Na ovaj način treba dati prioritet u kontroli i
smanjenju uticaja na životnu sredinu od svih u lancu proizvodnje tehnologija toplotnih
sistema. Povećana ulaganja u nove i poboljšane materijale za toplotne sisteme
promovišu pokušaj za pronalazak pozitivnih rješenja za ekonomske i ekološke probleme
kroz toplotne sisteme. Takođe, razvoj tehnologija geotermalne energije ili povećanje
njihove efikasnosti može da doprinese smanjenju uticaja na životnu sredinu.

Eksergijska analiza je vrlo korisna u procjeni kvaliteta izvora i utvrđivanje

termodinamičke neefikasnosti. Neefikasnosti u toplotnim sistemima mogu biti
minimizirani kroz nisko-energetske ili eksergetski efikasne sisteme. Eksergetski gubici
dovode do uticaja na okolinu. U procjeni direktnih uticaja izazvanih od oblika energije od
toplotnih sistema na okruženje, LCA (procjena životnog ciklusa) je najpogodnija
metodologija koja se može koristiti za izračunavanje uticaja na životnu sredinu kroz
čitav vijek trajanja. Takođe, eksergo-ekološka analiza je pogodna kombinacija
eksergetske analize i LCA. Ovde su uticaji na životnu sredinu podijeljeni u eksergetske
tokove. Ovi tokovi pokazuju da glavne komponente sistema imaju najveći uticaj na
životnu sredinu i pokazuju mogući razvoj povezan sa ovim komponentama.

Eksergetsko-ekološka analiza je relativno nov metod ali je u širokoj upotrebi za

izračunavanje uticaja na životnu sredinu mnogih sistema konverzije energije. Meyer i
ostali koristili su ovaj metod prvi put, prikazali su opštu metodologiju eksergo-ekološke
analize na visokotemperaturnim čvrstim oksidnim gorivim ćelijama. Oni ocjenjuju
eksergo-ekološke uticaje komponenata sistema u pogledu povezanosti komponenata i
eksergetske destrukcije. Štaviše, oni su prijavili ograničenja na LCA kao metod za
ekološku procjenu. Boyano i ostali bavili su se eksergo-ekološkom analizom procesa
reforme pare metana za proizvodnju vodonika. Oni su procjenjivali uticaj na životnu
sredinu vođenog sistema prema vezi komponenata, eksergetske efikasnosti i formiranju
zagađivača. Oni su pokazali da najveći uticaj na životnu sredinu dolazi od eksergetske
destrukcije a najviše od ukupnog uticaja na životnu sredinu su u vezi za hemijskim
reaktorom. Petrakopoulou i stali proučavali su eksergo-ekološku analizu kombinovanog
postrojenja (parna i gasna turbina) koristeći tehnologiju hemijske-vezanog (chemical
looping) sagorijevanja. U njihovoj studiji, elektrana na oksi gorivo sa 100% CO2
zazutećem i bez zauzeća CO2 su upoređeni prema uticaju na životnu sredinu od veze
između komponenata i eksergetske destrukcije. U drugoj studiji, Petrakopoulou i ostali
uporedili su elektrane na oksi gorivo sa 85% i 100% CO2 zauzeća i bez CO2 zauzeća
korišćenjem eksergo-ekološke analize. Banerjee i Tierney koristili su 5 različitih
eksergo-ekoloških metoda za analiziranje uticaja na životnu sredinu od različitih
energetskih tehnologija u ruralnim područjima i razvijenim zemljama. Ove metode su:
metoda uništavanja eksergije, termoekološki metod troškova, metoda produženog
eksergetskog predračuna, produžena termoekonomska i kombinovana eksergetska
analiza sa indikatorom okoline (eksergo-ekološka analiza). Najefektivniji metod je bio
eksergo-ekološki metod.

U poslednjih nekoliko godina, Atilgan i ostali razmatrali su eksergo-ekološku analizu

turboprob motora korištenih u oblasti aviona. Oni su procjenjivali uticaj na životnu
sredinu komponenata motora i veze komponenata i eksergetske destrukcije. Oni su
saopštili da prva stvar koju treba uraditi sa stanovišta uticaja na životnu sredinu jeste
poboljšanje komore za sagorijevanje od motora. Abusoglu i Sedeeq istraživali su
performanse okruženja toplotnih sistema kao što su tradicionalni kotao na ugalj,
kondenzancijski kombinovani kotlovi na prirodni gas i toplotna pumpa sa izvorom
toplote iz zemlje korištena u konstrukcionom sektoru u Turskoj. Najbolji toplotni sistem u
pogledu uticaja na životnu sredinu je pronađen korištenjem kondenzacionog gasnog
kotla. Blanco-Marigorta i ostali sproveli su eksergo-ekološku analizu korišćenja stvarnih
operativnih podataka za reversnu osmozu kod prečišćavanja morske vode u Gran
Kanariji. Hamut i ostali izvršili su eksergo-ekološku analizu direktnog termalnog sistema
hibridnih električnih vozila. Utvrđeno je da je komponenta koja ima najveći uticaj na
životnu sredinu električna baterija. Manesh i ostali izvršili su eksergetsko-ekološku
analizu termoelektrane sa sagorijevanjem gasa sa ukupnim ??

Kao što se vidi u gore pomenutim studijama, ne postoji nijedna studija prijavljena u
literaturi o eksergetsko-ekološkoj analizi i procjeni geotermalnog sistema daljinskog
grijanja kroz analizu procjene životnog ciklusa. Svrha aktuelne studije jeste ispitivanje
uticaja i performansi geotermalnog daljinskog toplotnog sistema korištenjem
eksergetsko-ekološke analize. U ovoj studiji je, po prvi put, potencijal smanjenja uticaja
sistemskih komponenata na životnu sredinu riješen pomoću eksergo-ekoloških relacija i
stvarnih podataka. Osim toga, studija se bavi efektima temperature okoline i izvora na
uticaj životne sredine od sistemskih komponenti.

Definisanje sistema

Afyon GDHS je servisiran u gradu Afyonkarahisar (Turska) 1994. za grijanje zgrada sa

geotermalnim fluidom. Posle toga, modifikovan je samo jednom. Ovaj sistem sa 102
MWt toplotnog kapaciteta je napravljen za 10 hiljada stanova. Geotermalni fluid u
Afyonu GDHS je doveden od Omer Gecek oblasti, koja je 15 km udaljena. U ovoj
oblasti, postoje 4 proizvodna bunara. Prosječna temperatura ovih bunara je 105°C.
Geotermalni fluid koji dolazi iz proizvodnog bunara se pumpa u toplotni centar koji se
nalazi u centru grada Afyonkarahisar sa 95°C i protokom od 190 t/h. Ovaj geotermalni
fluid dovodi se u 6 pločastih izmjenjivača toplote sa kapacitetom od 16 miliona kcal/h
lociranih u toplotnom centru. Od geotermalnog fluida koji izlazi iz izmjenjivača sa
temperaturom od 50°C, 190 t/h protoka se direktno ispušta u prirodu. Preostalih 440 t/h
pumpa se nazad u bunar. Dalje, drugi fluid iz pločastog izmjenjivača toplote se
transportuje do 6 grejnih okruga u gradu Afyonkarahisar sa 60°C i protokom od 2150
t/h. Topla voda se vraća u toplotni centar sa 45°C. Za analizu, stvarni operativni podaci
prikupljeni su iz nekoliko lokacija sistema (temperatura, pritisak, maseni protok). Stvarni
temperatura, pritisak i maseni protok na slici (??). korišćenjem ovih podataka,
modelovan je u sklopu ees softverski program. U ovoj analizi, korišćena su
termodinamička svojstva čiste vode umjesto geotermalnog fluida i vode za
snabdijevanje koja je korištena.
Metodologija

Eksergetsko-ekološka analiza je osmišljena da bude jedna od najefikasnijih metoda

baziranih na eksergiji za procjenu sistema za konverziju energije sa stanovišta zaštite
životne sredine. Eksergetsko-ekološka analiza je pogodna kombinacija eksergetske
analize i LCA analize. Eksergetsko-ekološka analiza vrši se u tri faze. U prvoj fazi,
eksergetska analiza sprovedena je na nivou komponenata sistema. U drugoj fazi, LCA
metoda uzima u obzir ulazne protoke u sistem ili vezu između sistemskih komponenata.
U poslednjoj fazi, uticaj na životnu sredinu dobijen iz LCA metode povezana je sa
eksergetskim tokovima u sistem. Kao rezultat toga, rješavanjem ekološkog bilansa
zajedno sa pomoćnim jednačinama, eksergetsko-ekološke varijacije su izračunate i
sprovedena je eksergetsko-ekološka procjena.

Eksergetska analiza

Eksergija predstavlja maksimalan rad dobijen iz bilo kog sistema. Eksergetska analiza,
s druge strane, prvi korak u procjeni energetske konverzije sistema definisanjem
lokacije, veličina i uzroka za reverzibilnosti. Brojne studije formulisanja, korištenja i
procjene eksergetske analize za različite sisteme konverzije energije mogu se naći
detaljno u drugim izvorima. Da bismo izvršili eksergetsko ekološku analizu u stvarnim
studijama slučaja, eksergija sistemskih tokova data je u tabeli 1. Sve kalkulacije
izvršene su u EES (vidi stranu 393) softverskom programu korištenjem eksergetskog
bilansa i pomoćnih jednačina datih u tabeli 2. Za više detalja, vidjeti gore pomenutu
studiju. Referentne vrijednosti temperature i pritiska su 0,2°C i 1 atm, respektivno.
Kombinacija eksergetske analize sa ekonomskim analizama i LCA, daju eksergo-
ekonomsku analizu i eksergo-ekološku analizu, respektivno.

LCA analiza

U LCA metodi, uzima se u obzir uticaj na životnu sredinu od produkata (proizvodnja,

proces,prerada, održavanje) kroz životni ciklus i ova metoda predstavlja korisno
sredstvo za procjenu uticaja sistema na životnu sredinu. LCA metoda se sastoji od
prepoznavanja ciljeva i identifikacije prostora, “inventorske” analize (definisanje
potrošnje, određivanje iznosa, sastojaka..), procjene uticaja i interpretacija (procjena
kao rezultat). Smjernice razvijene na bazi internacionalnog standardnog pristupa mogu
se koristiti u sastavljanju popisa osnovnih tokova. Procjena uticaja životne sredine može
se postići kroz korištenje kvalifikovanih pokazatelja. U ovoj studiji izabran je eko
indikator. Eko indikator koristi prosječne evropske podatke i određuje uticaj na životnu
sredinu prema “harm” kategorijama kao što su ljudsko zdravlje, kvalitet ekosistema i
postojećih/prirodnih izvora. Konačna vrijednost indikatora predstavlja kombinaciju štete
ovih kategorija i rezultati su izraženi kroz eko-indikatorske poene. Najveća šteta
povezana je sa sa najvećom vrijednošću eko-inidkatorskih poena. Da bismo definisali
ulazne tokove sirovina, potrebno je prikupiti informacije o veličini, težini, glavnim
sastojcima, produktima procesa i svih povezanih komponenti od potrebne opreme za
sklapanje cijelog sistema. Treba napomenuti da je takve informacije teško naći u
literaturi. Iz tog razloga, samo grube procjene se mogu koristiti. Detaljan opis dizajna,
materijala i povezanih težina od Afyon sistema dati su u tabeli 3. U ovoj studiji, životni
ciklus je prihvaćen na 20 godina a godišnji radni period je 6480 radnih sati. Potrošnja
geotermalnog fluida,vode i struje uzeti su u obzir tokom ove operacije. Svaka
komponenta koja je u vezi sa uticajem na životnu sredinu izračunata u milipoenima eko
indikatora 99 je izračunata kroz simapro softverski program.

Eksergetsko-ekološka analiza

U eksergo-ekološkoj analizi koju su razvili Mayer i ostali, pitanja eksergije i uticaja na

životnu sredinu su kombinovani. U ovoj metodi, slično kao u eksergoekološkoj analizi u
kojoj su troškovi dodijeljeni eksergetskim tokovima, uticaji na životnu sredinu od LCA su
dodijeljeni eksergetskim tokovima. Stopa uticaja na životnu sredinu od materijalnih
tokova, Bj, izraženih preko eko indikatorskih jedinica su definisane na sledeći način:

Bj=bj*Ej

Gdje je bj specifični uticaj materijalnih tokova na životnu sredinu a Ej jeste eksergetski

iznos tokova. Stopa uticaja na životnu sredinu povezana sa snagom, W, izračunava se:

Bw=bw*W

Bilans uticaja na životnu sredinu na komponentnom nivou se izražava kao:

Bpk=Bfk+Yk, ili

Bpk*Epk=bfk*Efk+Yk

Gdje bpk i bfk predstavljaju povezane uticaj na životnu sredinu po eksergijskim

jedinicama za proizvodnju i goriva, dok Bpk i Bfk predstavljaju stopu uticaja na životnu
sredinu vezanu za proizvodnju i gorivo, respektivno. Treba reći da u ovoj studiji
disipativne komponente nisu uzete u obzir i da ovde nema formiranaj zagađenja (nema
hemijskih reakcija). Yk jeste uticaj na životnu sredinu povezan sa komponentama
životnog ciklusa. Yk se sastoji od konstrukcije (proizvodnja, transport i instalacija),
YkCO, rada i održavanja, YkOM, i odlaganja i rasklapanja, YkDI, kao što je navedeno:

Yk= YkCO+ YkOM+ YkDI

U ekseego-ekološkoj analizi, cilj balansa uticaja na životnu sredinu jeste da se izračuna

specifični uticaj na životnu sredinu povezan sa svim izlaznim tokovima. Zbog ukupnog
broja ekergetskih tokova koji dolaze od posmatranih komponenti, broj nepoznatih u
balansu uticaja na životnu sredinu u jednačini 4 je veliki, (više od jedne nepoznate u
jednoj jednačini). U ovom slučaju, moraju biti formirane pomoćne jednačine. To se
postiže pomoću F i P principa eksergoekonomske analize. Rješavanjem sistema
poznatih i nepoznatih jednačina matematički, specifični uticaj nepoznatih tokova
sistema na životnu sredinu je dobijen. Ovde je prosječni specifični uticaj goriva na
životnu sredinu(bfk), produkata(bpk), stopa uticaja na životnu sredinu od eksergetske
destrukcije (BDk), i stopa uticaja na životnu sredinu od gubitaka (Blk). Eksergetsko-
ekološki balans i pomoćne jednačine za komponente sistema u ovoj studiji date su u
tabeli 4. Rješavanjem ovog sistema jednačina omogućuje nam nalaženje svih
vrijednosti stope uticaja na životnu sredinu.

U procjeni ekoloških performansi sistemskih komponenti, eksergoekološke promjenljive

su korištene. Jedna od njih jeste odnos uticaja na životnu sredinu povezan sa
eksergetskom destrukcijom unutar komponenti i izračunava se:

BDk=bfk*Edk

Gdje su BDk i Edk odnosi ekoloških odnosa i eksergetski iznos povezan sa

eksergetskom destrukcijom.

U cilju identifikacije najvažnijih komponenti sa stanovišta formiranja uticaja na životnu

sredinu, ukupan uticaj na životnu sredinu, Btotk, koristi se:

Btot,k=Yk+BDk

Relativna razlika posebnih uticaja na životnu sredinu, rbk, i eksergetsko-ekološki faktor,

fbk, izražene su respektivno.

rbk=(bpk-bfk)/bfk=(1-εk)/ εk+Yk/BDk

fbk=Yk/(Yk+BDk)=Yk/Btotk

gdje je rb indikator potencijala smanjenja uticaja na životnu sredinu povezan sa

komponentama. fbk predstavlja relativni doprinos uticaja na životnu sredinu povezan sa
komponentama za sumu uticaja na životnu sredinu.

Rezultati i diskusija

U ovom poglavlju, eksergetsko-ekološka analiza se vrši na sistem daljinskog grijanja

pomoću geotermalne energije. Cio sistem i njegove komponente ocjenjuju se u pogledu
uticaja na životnu sredinu. Tako, eksergetska analiza, analiza životnog ciklusa i
napokon eksergetskoekonomska analiza se vrše za aplikaciju. Rezultati studije
eksergetske analize dati su u tabeli 5. Ovde, 13,23 MW eksergetskog ulaza došlo je iz
geotermalnog proizvodnog bunara u geotermalni sistem daljinskog grijanja. Od ovog
totalnog eksergetskog ulaza, 52,2% dolazi od eksergetskog gubitka, 18,5% od
eksergetske destrukcije a ostatak od 29,3%(3,8 MW) od eksergetskog izlaza. Zbog
gubitka vode i toplote u sistemu, gubici su veoma veliki. Ovi uzroci dovode do dodatnih
troškova i uticaja na životnu sredinu. Štaviše, od komponenti sistema, ovde je
neželjeneih 2,44 MW eksergetske destrukcije. Najviše eksergetske destrukcije u
sistemu dolazi od toplotnog izmjenjivača. Najveći iznos eksergetske destrukcije u
komponentama ukazuje na potrebu za poboljšanje. Komponente kojima je prvenstveno
potrebno poboljšanje označeni su kao HEX-III(0.39 MW), HEX-IV (0.36 MW), HEX-V
(0.35 MW), HEX-II(0.30 MW) and PM-IX (0.26 MW).

Grafik 2 pokazuje eksergetsku efikasnost i stopu destrukcije u sistemu. Eksergetska

efikasnost i stope eksergetske destrukcije sistema su 29,3 i 18,5, respektivno. Mnoge
komponente sistema imaju eksergetsku efikasnost veću od 45%. PM-IV i HEX-I pružaju
eksergetsku efikasnost veću od 83%. Kao što se i očekivalo, eksergetska efikasnost od
većine pumpi u sistemu je niska. Dok je eksergetska destrukcija kod toplotnih
izmjenjivača velika, primijećeno je da je kod pumpi niska. Najveća stopa eksergetske
destrukcije pripada HEX-III (2,95%). Dakle, neophodna je intervencija koja će poboljšati
performanse toplotnih izmjenjivača.

Rezultati eksergetsko-ekološke analize sporvedene na komponentnom nivou sistema

za AFYON GDHS dati su u tabeli 6. Uticaj eksergetskih gubitaka na životnu sredinu,
uticaj na životnu sredinu od veze komponenata i totalni uticaj na životnu sredinu od
sistema su 18,476 mPts/s, 0.067 mPts/s i 28,916 mPts/s, respektivno. Od ukupnog
uticaja sistema na životnu sredinu, 12% dolazi od eksergetskih gubitaka i ova vrijednost
je jako visoka. Ovo je zbog prirodnog ispuštanja geotermalnog fluida u okolinu, zbog
pojave curenja fluida u komponentama i cjevovodima, itd. Za poboljšanje uticaja na
životnu sredinu, gore navedeni problemi se moraju riješiti.

Kao što se može vidjeti u tabeli 6, ukupna vrijednost uticaja na životnu sredinu od veze
između komponenata je vidljivo veoma niska u poređenju sa uticajem eksergetskih
gubitaka na životnu sredinu i ukupnim uticajem na životnu sredinu. Štaviše, udio uticaja
na životnu sredinu vezanih za komponente, Yk, u ukupnom uticaju na životnu sredinu
može jasno biti manje vidljivo. Iz ove tabele, uticaj toplotnih izmjenjivača na životnu
sredinu (HEX I, HEX II i HEX III) je 0,0104 mPts/s, i ova vrijednost je mala kada se
uporedi sa vrijednošću uticaja eksergetske destrukcije na životnu sredinu. Stoga, to nije
uzeto u obzir u ekološkoj procjeni sistema. Moramo dodati da u komponentama gdje se
vrši hemijska reakcija, ova vrijednost je visoka.

Štaviše, u tabeli 6 se vidi da najvažniji udio od ukupnog uticaja sistema na životnu

sredinu dolazi od eksergetske destrukcije komponenata. Uticaj na životnu sredinu od
eksergetske destrukcije sistema iznosi 28,916 mPts/s. Ova vriijednost čini 18% od
cjelokupnog uticaja sistema na životnu sredinu. Najveći ukupni uticaj na životnu sredinu
na komponentnom nivou iznosi 7783 mPts/s za HEX-III. Nakon njega slijede HEX-II,
HEX-IV i HEX-I. Veća ukupna stopa uticaja na životnu sredinu, veći uticaj komponenti
na cjelokupan sistem i prema tome, značajnija komponenta je uzeta u obzir. Kako HEX-
III ima najveću vrijednost uticaja na životnu sredinu od njegove eksergetske destrukcije,
on mora biti prvi koji će se uzeti u obzir pri smanjenju svih uticaja na životnu sredinu od
sistema. Vrijednost uticaja na životnu sredinu od pumpe je mala. Najveća vrijednost
pripada reinjekcijskoj pumpi (PM-IX) SA 649 mPts/s. Kao rezultat, smanjenje uticaja na
životnu sredinu se najbolje postiže poboljšanjem eksergetske efikasnosti većine
komponenata.
Grafik 3 pokazuje efekte na komponente sistema od eksergetskoekološkog faktora (fbk)
i relativne razlike od specifičnih uticaja na životnu sredinu (rbk). Prikaz ekološkog
kvaliteta komponenti, rbk, pokazuje potencijal smanjenja uticaja na životnu sredinu
vezanih za komponente. U grafiku 3, vidimo da najveći potencijal za poboljšanje
ekoloških performansi ima PM-I. Slijede PM-IX, HEX-IV, HEX-III. Ovo pokazuje da
smanjenje niskih uticaja na životnu sredinu od pumpi može biti teško. Kako god,
smanjenje uticaja na životnu sredinu od toplotnih izmjenjivača je moguće.

Vrijednost fbk na grafiku 3 identifikuje uzroke uticaja na životnu sredinu vezanih za

komponente. A ipak, u tabeli 6, vrijednost uticaja na životnu sredinu vezanih za
komponente za sve komponente u sistemu su vidljivo male. Prema tome, vrijednosti fbk
su male za sve komponente. Kada ekološke performanse od PM-V komponente
bazirane na vrijednosti iznad 0,01 od fbk uporedimo sa ostalim komponentama, njegov
uticaj na životnu sredinu je dominantan. Stoga, umjesto promjene dizajna sistemskih
komponenti, njihovi termodinamičke neefikasnosti trebaju biti smanjene. Za Afyon
GDHS, ovo može biti urađeno smanjenjem održavamog pada pritiska tokom kroz
operaciju i povećanjem temperaturske razlike u svim izmjenjivačima toplote.

Analizom ove studije otkriveno je da izmjenjivači toplote imaju najveći negativni uticaj na
životnu sredinu. Shodno tome, kako bi se bolje opisao uticaj na životnu sredinu od
toplotnih izmjenivača, analizirana je promjena uticaja njihovih uticaja na životnu sredinu
po eksergetskoj jedinici toplotne energije „protiv“ okolne temperature i temperature
toplotnog izvora geotermalnog fluida. Uporedni rezultati dobijeni za temperaturu okoline
i temperaturu toplotnog izvora geotermalnog fluida prikazani su na grafiku 4 i 5. Na
grafiku 5, može se vidjeti da sa sa padom temperature okoline, uticaj izmjenjivača
toplote na životnu sredinu se takođe smanjuje???(greška). Ovaj pad doprinosi
smanjenju eksergetske efikasnosti. Srednji uticaj na životnu sredinu po jedinici
eksergije od Afyon GDHS je mPts/s. Iako najveći uticaj na životnu sredinu ima HEX-I
(GRESKA???), on je jedan od najpogođenijih ambijentnom temperaturom. Najmanji
uticaj na životnu sredinu ima HEX-IV. Kao rezultat mjerenja napravljenih za sistemske
komponente na različitim temperaturama, pronađeno je da uticaji na životnu sredinu
imaju slične vrijednosti. Prema tome, možda neće biti neophodno sprovesti odvojenu
eksergetsko-ekološku analizu za različite temperature okoline.

U grafiku 5, prikazana je zavisnost jedinice uticaja na životnu sredinu od proizvdene

toplote u toplotnim izmjenjivačima i temperature toplotnog izvora. Sa porastom
prosječne temperature izvora bunara, vidljivo je da uticaj na životnu sredinu opada.
Porast temperature izvora povećava iznos eksergetskog ulaza u sistem. Prema tome,
taj porast temeprature izvora smanjuje eksergetske gubitke i eksergetsku destrukciju.
Prema tome, smanjuje se ukupni uticaj sistema na životnu sredinu. U sistemu, najveći
uticaj na životnu sredinu ima HEX-III. To je zato što najveći uticaj na životnu sredinu
zbog eksergetske destrukcije ima HEX-III. Povrh toga, najviše pogođen toplotni
izmjenjivač zbog porasta temperature toplotnog izvora jeste HEX-II.
Zaključak

U energetskom inženjeringu, neophodno je razviti pristup za efektivno smanjenje uticaja

termalnih sistema na životnu sredinu i razumjeti mehanizme sa dozvoljenim strukturnim,
operacijskim, ??. U ovoj studiji, po prvi put je eksergetsko-ekološka metoda primijenjena
na Afyon GDHS u cilju njegove procjene sa ekološkog aspekta. Štaviše, efekti uticaja
temperature okoline i temperature toplotnog izvora na uticaj životne sredine od
sistemskih komponenti su diskutovani. Rezultati otkrivaju da od ukupnog uticaja na
životnu sredinu od Afyon GDHS, blizu 0,0004% je povezano sa komponentama, 12% je
povezano sa eksergetskim gubicima a 18% je povezano sa eksergetskom destrukcijom
komponenata sistema. Unutar ukupnog uticaja na životnu sredinu, Btotk, udio od uticaja
na životnu sredinu vezanih za komponente je veoma mali u odnosu na uticaj na životnu
sredinu od eksergetske destrukcije. Dakle, uticaj veze između komponenata je
ignorisan. To jest, promjenom dizajna komponenti se ne smanjuje mnog uticaj na
životnu sredinu. Prema tome, glavni fokus je stavljen na smanjenje uticaja na životnu
sredinu od eksergetske destrukcije komponenata. Uticaj toplotnih izmjenjivača na
životnu sredinu je mnogo veći u poređenju sa uticajem pumpi. Od toplotnih
izmjenjivača, najveći uticaj na životnu sredinu imaju HEX-III, HEX-II i HEX-IV i
proizvode 27%, 22% i 15%, 7%, 2% od ukupnog uticaja na životnu sredinu. Dakle,
jasno je da toplotnim izmjenjivačima, a posebno izmjenjivaču HEX-III, potrebno dati
prioritet u naporima za poboljšanje. Ovo pokazuje da najveći potencijal za smanjenje
uticaja na životnu sredinu imaju izmjenivači toplote. Dakle, umjesto promjene dizajna
komponenti sistema, potrebno je smanjiti termodinamičku neefikasnost sistema. Zatim,
u ovom radu je pokazano da sa smanjenjem ???(možda greška) temperature okoline i
povećanjem temperature toplotnog izvora, uticaj sistema na životnu sredinu opada.
Prema tome, možda nije potrebno sprovesti eksergetsko-ekološku analizu za različite
temperature okoline. Ova studija pokazuje još jednom da je eksergetsko-ekološka
analiza veoma pogodan pristup za analizu sistema u kome se vrši konverzija energije.
Kao rezultat ove analize, vodiće se novi i modernizovani sistem energetske konverzije
korištenjem novih materijala i novog dizajna komponentnih sistema.