Семинар 1

Тогтвортой хөгжил ба хүрээлэн буй орчин

Тогтвортой хөгжил гэдэг нь үндсэндээ нөөцийг ашигладаг аливаа үйл ажиллагаанд тогтвортой
байдалд хүрэхэд туслах үйл ажиллагааны төлөвлөгөө юм. Түүнээс гадна, энэ нь нэн даруй, үе
дамжин хуулбарлахыг шаарддаг. Тогтвортой хөгжлийн замаар бид ирээдүй хойч үеийнхээ
хэрэгцээг хангахад шаардагдах хязгаарлагдмал нөөцийг тогтвортой байлгахад туслах зохион
байгуулалтын зарчмуудыг боловсруулдаг. Үүний үр дүнд тэд гариг дээрх агууламжтай амьдралыг
удирдах боломжтой болно.

Тогтвортой хөгжил гэж юу вэ?

Дэлхийн Байгаль орчин, хөгжлийн комиссоос 1987 онд энэхүү үзэл баримтлалыг өргөн дэлгэр
сурталчилж байжээ. Тэдний тайланд “Энэ нь ирээдүйн хойч үеийнхний хэрэгцээг хангах чадварыг
алдагдуулахгүйгээр өнөөгийн хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн хөгжил” гэсэн санааг тодорхойлжээ.
Өөрөөр хэлбэл, тэд хойч үедээ шаардах байгалийн баялгийг болон хөрс хуулалтаас урьдчилан
сэргийлэхийг зорьжээ. Ихэнхдээ нэг хэрэгцээ нь нөгөө хэрэгцээнийхээ хөгжлийг урагшлуулдаг
гэдгийг бид бүгд мэддэг. Үүний үр дүнд ийм төрлийн арга барилаас болж маш их хохирол учирдаг.
Тиймээс бид тогтвортой бус хөгжлийг үргэлжлүүлэн үргэлжлүүлэх тусам үр дагавар нь илүү хүнд
байх болно. Хамгийн нийтлэг зүйл бол дэлхий даяар өргөн тархаж байгаа цаг уурын өөрчлөлт юм.

Чухамдаа уур амьсгалын өөрчлөлт бидний эргэн тойронд хэдийнэ сүйрэл авчирч байна. Тэгэхээр
цаг үеийн хэрэгцээ бол тогтвортой хөгжил юм. Бид өөрсдөөсөө асуух ёстой, хойч үедээ өвчилсөн
орчин бүхий шатсан гариг үлдээх ёстой юу? Үгүй ээ Бидний бий болгосон замбараагүй байдлыг
арилгахын тулд тогтвортой хөгжлийг дагах ёстой. Энэ нь нийгэм, байгаль орчин, эдийн засгийн
сэтгэлгээ гэх мэт салбаруудад энэхүү тогтвортой хөгжлийн талаар сурталчлахад шаардлага бий
болж байна гэсэн үг. Хамгийн чухал нь үүнийг суулгах нь тийм ч хэцүү биш юм. Зүгээр л зарим тал
дээр ашиг сонирхолоосоо буцаж ирээдүйгээ бодож буруу ажиллагаанаас учирах хор уршигийг л
ойлгох нь гол.

Жишээ нь бид ертөнцийг орон зай, цаг хугацааг холбосон систем гэж үзэх ёстой. Үндсэндээ Өмнөд
Африк дахь усны бохирдол Энэтхэгийн усны чанарт нөлөөлнө гэдгийг ойлгох. Үүнтэй адил, энэ нь
бусад зүйлд ч хамаатай. Буюу дэлхий нийтээрээ бие биенээсээ хамаарлтай болж байгаа юм.

Тогтвортой хөгжлийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээ

Тогтвортой хөгжлийг хэрэгжүүлэхэд хэрэгжүүлэх олон арга хэмжээ байдаг. Эхлэхийн тулд
хүмүүсийн эрүүл, цэвэр, эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах нөхцлийг бүрдүүлэх нь чухал юм. Дараа
нь бүс нутгуудад хамааралтай байгаль орчны асуудлаархи судалгааг ивээн тэтгэх. Цаашилбал,
мэдэгдэж байгаа, батлагдсан аюултай үйл ажиллагаа явуулдаг үйлдвэрлэлийн хор уршигаас
аюулгүй байдалаа хангах. Мөн үйлдвэрлэлийн аюултай хог хаягдлыг аврах эдийн засгийн аргыг
олох нь чухал юм.
Хамгийн чухал нь бид ойжуулалтыг дэмжих ёстой. Сургууль, коллежийн сургалтын хөтөлбөрт
байгаль орчны боловсролыг хамруулах нь бас туслах болно. Үүнтэй адил хүрээлэн буй орчны бүхий
л асуудлыг нийгэмшүүлэх, хүмүүнжүүлэх нь зайлшгүй чухал юм.

Цаашилбал бид уламжлалт бус эрчим хүчний эх үүсвэр, ялангуяа нарны эрчим хүчийг ашиглахыг
дэмжих ёстой. Орон нутгийн нөөц, хэрэгцээнд тулгуурлан батлагдсан аюултай материалыг орлох
материалыг хайж олох нь мөн туслах болно. Үүнтэй адил бид байгаль орчинд ээлтэй бүтээгдэхүүн
үйлдвэрлэх ёстой. Органик бордоо болон бусад биотехникийн хэрэглээг сурталчлах нь нэн чухал
юм. Эцэст нь, гол зүйл бол хяналт тавьж, хариуцлагыг баталгаажуулах ёстой байгаль орчны
менежмент юм.

Дүгнэлт

Дүгнэж дурьдахад тогтвортой хөгжил нь дэлхийн хязгаарлагдмал байгалийн нөөцийг шавхахгүй

байх замаар нийгэм, эдийн засгийн дэвшилд хүрэхийг тасралтгүй эрэлхийлж байдаг. Тиймээс бид
ирээдүйд эрүүл, ногоон гарагийг өвлөн авахын тулд эдгээр хэрэгцээг хангах арга замыг хөгжүүлэх
ёстой юмаа.