You are on page 1of 10
FELSEFE MO 6. YUZYIL - MS. (lik Gag'da Felsefenin Dogusu) “OZYIL FELSFESI 20/0 lk Gag felsefe tarhglerinin ik dénem Yunan fllozoflaninin ‘goguna Misi, Babi, ran hatta Hindistan'a kadar yoleuluk- lar yaptirmalan bir rastlanti dejldr. Thales‘ Yunan dlin- yyasina Misir'dan geomet bimini alip getiren ik kis! oldu {Qu haber veri. Pythagoras'n ruh kuraminda Hint etksin= den siz edilbil. Yine Thalesin .O 585 yilinda meydana ‘eldifi hesaplanan gnes tutulmasina ilikin tahmini, an= ‘cak Mezopotamyaiilartarafindan tutuimus olan gok cisim- lerinin hareketlerine ilskin cetvelleri gérmis. olmasiyia agiklanabilir Bu pargadan hareketle lik Gag felsefesi ile ilgili yargr ‘A) Thales'in geometr bilimindeki bagarisinda Misirin et kisi vara. 8) Gones tutulmasina igkin ilk agiklamanin kékeni Me- D) Pythagoras ruh kavramiyla E) lik Gag filozoflan kendllerni her tir etkenden soyutla- yarak gérlilerini olusturmuslardir. Felsefenin adint oldugu gibi, Kendisini de, kin eski Yu- rnan‘da buluyoruz. [sa'dan énce 6. yizyilda, o zaman lonia adi verllen bélgede birtakim digtinirlerle karsilagiyoruz. ki, buniar yaptianina peri physesos (Doda izerine) adini veriyoriard, Bu yapitlar, doganin, evrenin bilmsel br tab- losunu cizmek icin yapilmg olan ik agiklamalardir. Dola- yisiyla da, dini bir dUnya tasanmindan ayrian ik felsefe yazilandir. [ste lonia’da buldugumuz bu gelisme ile Yunan {elsefes! baslamis oluyordu. Buna gore; |. Even Gzerine yapilan agiklamalann niteligi mitolojk temellci 1. lonia'daki dsindrer evren Gzerine yaptikian agikla- ‘malarinda inanca degil, kia dayanmislardr II Yaganan bu geligmeler dini taserimlarin arka planda kaldigint ve bilimsel agiklamalann dn plana giktiin! gbsterr. yargilarindan hangisine ulasilabilir? A) Yalnz 1 8) Yainiz tt ©) Yainiz E)I, vel 3. lik Ga uygarlikianndan Misir uygarliginda, bilmsel etkin- lk pratk kaygt ile yaniimaktayal. Omegin, Nil Nebr yin belli zamanlarinda tastiigin bu durum énleyebilmek ‘dina geometri ve takvim bilgi gelisiimis ve kullani- must. Yine lik Gag uygarliklanndan Yunan uygarigina ise, pratik kaygilann dogurdugu biker disinda teork bir yonelim de ortaya cikmstir. Felsefe do bu teorik yénelimin sonucunda dogmuster Bu parcada felsefenin dogjugu agagidakilerden hangi- siile agiklanmaktacir? |A) Mtlere dayali agilamalann birakilmast 8) Distince dzgirlagintn geligmis olmast 1D) Sosyal ve ekonomik refah dizeyinin yoksek olmasi E) Pratik ihtiagiarinn tamaminin karsilanmis olmast "Bu evren nereden gelip nereye gidiyor?”, “Bu evrende sanin yeri ve yapis ned?” gibi sorular disiince tarihinin baslangicindan beri sorulur ve gerek mitlele gerek felse- fe ile yanitianmaya caligli. Mitsel agklamalara kugku duymadan inanan insan, bir noktadan sonra bu agiklama- laria yotinemez, Bu sorulartizerine kendisi de disinmeye baslar ve cevaplara kendi aki le ulagmaya caligr, Kendi agiklamelan ile mitse! aiklamalanin catigmast sonucunda ritselagiklamalara karst elestiel bir tavir ali. Ist felsef disgincenin baslangit béyle bir tavirin sonucuna dayan- dint Bu pargada felsefi diisincenin baslangici agagidaki- lerden hangisine dayandirilmistir? |A) Tomel bir bakig azisina sahip olmaya ©) Retleksit disunmaye D) Akt bir perspekif kullanmaya ) Daha éncek! agikiamalan oldugu gibi Kabul etmig ol- maya Antik flsefenin ik déneminde ele alinan temel soruar, ev- ‘renin kaynag), doganin varolugu, var olanlarin nereden ve nasil tGredigineliskindr. Bu ddnemin ik blUmdnd olugtu- ran doga felsafesinde flozoflar mitsel agiklamalar yerine akilsal agiklamalar ile dogay! tanimlamaya caligmislard Buna gére, agagidakilerden hangisi doga filozofl rin ézellikleri arasinda gbsterilemez? 8) lug sorunuyla iglenmiserdt. ©) Arkne problemi izerinde yogunlasmustardr 1) Akiisal agiklamalar yapmislarir ) Fizik dinyanin yapisin: zmeye galismislardir Felsof, Antk dénemde varolanlardzernde bing, plan bir diginmeden dogmustur. Cevaplan yalnz dinden, mitostan eden bitakim sorular, br zaman galip de oleg- tre! diginmenin ve gbzlemin konusu yapiinca fesete ta- ti de baslamist. Boylece var olaniannkékeni, evrenin ‘meydena ges, insanin bu dinyadaki yeri ve 6deviin ne cldugu gibi sorgulamala,felsefenin baslamasina neden olmustur, Bu parcaya gére, felsefenin ortaya cikmasinda agag- dakilerden hangisi etl dedilair? |A) Rasyonel bakig apist 8) Sorgulamaya dayal: disiinme ) Varlgin ana maddesinin arastinimast E) Yéntemi, sistomii dagunmenin etki olmast lik Yunan digundrer,birtakim bilgilerini Dogu'dan almis- lardir; Szelikle geomet bigierni Misiilerdan, astronomi bilgierini de Babillierden edinmislerdir. Ama, Yunanitlain| ‘Dogu'dan aldikian bu bilgi, isleyis ve degeriendirilisle- ‘inde Yunan disiincesinin baska higbir yerde bulamadigr- siz bagarisint gok agik olarak gérebiliiz. Ornegin, Misi lar, geometri teoremlerine empitik bir yolla varmuslardr. ‘Yunaniilann bu alanda ulastikiar' yk bagari, Mesilla ‘in yainiz teknik nitekte olan bilgilerinden teorik bir bi yaratmak olmustur Buna gére, Yunanhilarn bilgiye bakis agilar ile ili agagidakilerden hangisl sdylenebilir? ‘A) Varolan problemiere somut cézimler aramislarir B) Olaylar arasindaki neden-sonu¢ lgkisini agiklaiglar- dr. ) Bilgye, biiginin Kendisigin ulagmak isterislerdi. Felsefe, Eski Yunan‘da imgeye dayanan mitosgcu dusin- ‘cenin elestirimesinden ve imgelerin ya da tasarimianin ye- fine inanca deg, akla dayanan aciklamelann konmaya aliglmasindan dogmustur. Bu parcaya gére, felsefenin ortaya cikmasindaki te- mel etken agagidakilerden hangisidir? A) Kuramsal olma 10. ) Dogmatk olma 1D) Uygulanabiir ola E) Genel gerer olma |. Antik Yunantin Dogu uygarikiarnin digince sistemin- den ve kill yapisindan etkilenmesi Il, Yunan kentlerinin zenginlesmesiyle zaman ve olanak- lann artmasi IM, Dogadaki dizenin nedenini mitostara dayalh olarak agiklamatan IV, Evrendeki gokugun nedeninin Tann'ya dayandinimast Verilenterden hangileri Antik Yunan felsefesinin orta- ya cikmasina zemin hazirlayan faktdrlordie? B)ivett “oytivem Dive tv E)Illve lv A)lvell ‘Yunaniilarin bagarilanni ifade etmede “Yunan mucizesi" tabiri kullamiimistr. Bu tabirin kullaniimast kuskusuzk! on- lain felsefe, edebiyat, gizel sanatlar gibi alanlardak ier- Jemelerinden kaynaklani, Ozellkle felsefe gb br alan di ssnaince akla ik gelen Yunaniilardir. Yunanlt pratik kay ilardan uzak bir gekilde anlama ve merak intiyacini gider- mek ign bilme yénelmis, felsefeyi dini ve mitolojk agikla- malardan siyinp akla dayalt bagimsiz bir faaiyet olarak {ne stirmuslerdi Buna gdre, agagidaki yargilardan hangisine ulagila- maz? ‘A) Varig dogalistd giglerie acikiama istegi yerini man- tuksal agiklamalara birakmistr. B) Evreni aniamlandirma istegi insant bilime ve felsefe yapmaya itmist. ) Yunaniiar pek cok alanda yeniliklerin éncist olmus- lardir, D) Inanca dayali séylemier yerini akia dayalt sylemlere birakmistir SIN 1201064 FELSEFE (lik Gad Doga Felsefesi) MO 6. YOzyiL - Ms 2. YOZYIL FELSFESI a 20/01 1. Yunaniilar highir zaman bitik ve beraberlik icinde sosyal bir dlizen kuramamisiardr. Dagimik halde bircok fark ka~ raktere sahip gehirlerde yagamislardr, ta ki Perslerle sa- vagana kadar. Perslerin saldinlarina karst kendl aralarin- da birlegen Yunanitlar, onlan geri piskirtmeyi bagarmis- lar ve bu savas bir ulusun maddi ve manevi olanaklaninin gelismesine, kitirelalanda ylkselmesine yol agmislardir ‘Tum bunlarin sonucu olarak da bilgyi yalnizca bilmek ign isteyen felsefe ortaya cikmist, Bu durum demokrasinin ortaya gikmasini saglamis ve sonraki stirecte de digince ‘SzgUridgi kazamuimistr Buna gére, agagidakilerden hangisine ulasilamaz? ‘A) Savaslarin sonucunda bir araya geldiklerine C) Zaman igerisinde toplumsal bir dizen kurduklarina D) Demokrasinin ortaya ¢ikmasiyla Bzgir digtincenin gelistigine ) Yaganilan savaslaninneticesinde birgok geligmenin ol ‘duguna lik Gag felsefesinin Helenik felseteden sonraki dénemi, Helenistik felsefedir. Bu donemde, felsetede én plana ci kan konu etik olmustur. Bunun sebebi bireyin, iyi bir ya- am sirdigi kent devietlerinin yikilip yerlerine imparator- luklanin gelmesiyle insanlarin, Kendllerine ve iginde yaga- diklan topluma yabancilagmalandir. Bu dénemde, folsofe- nin amaci, yabaneilagma yasayan insana mutlu bir yagam vve bilgelik kazandirarak ondaki bu yabancilagmayt orta- dan kaldirmaktr Bu parcaya gore, agagidaki yargilardan hangisi sdyle: nomez? A) Felsefenin birden fazla dineminin oldugu 8B) Felsefenin konusunun zaman igetisinde dedistigi ) Helenistk dénemde yol gstercl bir gbrevinin oldugu E) Felsefenin muttu yagamin bir aract oldugu 3. Felseli distince ilk dlarak MO 6. yizyilda Eski Yunan'da ortaya cikmisti. GUnku Yunaniilar diger toplumlaria kiyas- landiginda, otoriter ve geleneksel yapiya kargi akile: ve elestre! bir tutum serglemislerdir. Béylece dogmatik ve degigmez diye digindlen bazi degerer terkedlimis veya vikiimust, Bu parcada felsefenn Eski Yunan'da ortaya gikmasinin tome nedeni agagidakilerin hangisi ile agiktanabilr? 'B) Toplum sorunlann gesitenmes! ) Fark: kultrirle etklegimin artmast ) Toplumsal degertare bagiligin fazla olmast E) Bilme istegi sonucu sorgulamanin baslamasi lik Gagjda ortaya cikan felsefe, Gzelikle ticaretin ve so- rmargeclgin geligmes| sonucu, toplumsal siniflarin gesit- lenmesi, aralaninda catismalanin baslamasi toplumda so- runlara neden olmus ve bu durum felsefenin geligmesinin baslica nedeni olmustur. Béylece felsefe sayesinde top- lumsal sorunlara din ve mitoliinin gizemli havasindan lwzak akilsal agiMlamalar gotirmistr Bu parcaya gore, Ik Gagda ortaya gikan felsefenin gelisiminde agagidakilerden hangisi etkli olmustur? AA) Ticaretin gelistigftoplumlarda bireysol hak ve zgUr- {klere verlen énamin artmasi 8) Ulagim aGinin gelgmesi sonucu kitirel etklesimin at- mast ) Elverisl kosullar sonucu Szgir disince ortaminin bu- lunmast E) Ekonomik geligmeler sonucu gatigan toplumsal sini lann ortaya gikmast Felsefe Antixgat) Yunan dugUncesinin Gronudtr. Ancak bu basentyi Yunanilara malederken, kendierinden Gnceki kultura yok saymak da dogru olmez, Gunki lyonya’da or- taya cikan felsefi distince Mezopotamya ve Misirkiltird= ‘nin ialerni de tasimaktadi. Antikcag Yunan, tcaret saye- sinde fark kiltrer tanimis, kaynasmis ve bu da felsefl disinceye ortam hazirtamist. Bu parcada felsefi diisiincenin ortaya cikmasinda agagidakilerden hangisi vurgulanmaktadur? A) Ozgiir ve elestiel diisinme ortamt 8) Siyasi yapi ve iligkler D) Tarimdaki Gretim faziahg E) Toplumsal soruniarin gesitiigh Antikgag Yunan'da dogan felsefi distine, kélelik sistemi- nin gSrild0QU bir oplumda ortaya gikmigtir, GUnkl kéleler| sayesinde, efendilere bol zaman kalmistir. Béylece zengin efensller bu bos vakitlerde, dogaya ve topluma ait sorun- lara ilgi duymuslardir. Ayrica ig b6lGmUndn geligmi olma- Si farkli siniianin ortaya gkmasi, bireyin toplumun bazi degerlerine karsi duruyor olmasi felsefl disinceye zemin hazilamist Bu parcada felsefenin ortaya cikigt ile ilgili olarak aga- {idakilerden hangisine ulasilabilir? AA) Kiitrelbirkimin sonucu olarak ortaya gikmistr 6) Ginlok hayattaki sorunlanin gdzimUne yénelk olarak ortaya gkmistr ) Kiltrlerarasi ettlasimin olmasi sorgulamaya neden olmustur E) Zengin efendierin elestiel bir zekaya sahip olmalan sonucu dogmustur, Felsefe oncesi dénemde insanlar, varolus hakkindaki me- raklann! dinsel-Tarvisal birer tasarim olan mitoljierle ‘agikiyoriard, Mitoslaniantropomorfk ve gokgu Tann anla- yislanydi. Bu aciklamalar evrenin kaynaginda "ne vardir?" ‘Sorusuna dedi, “kim vardir?" sorusuna dayaliyd Buna gre, mitoloj ile igi agagida verllenterden han- isi yanlistr? A) Evteni ve doga olaylannt inang konusu olan giiserie ‘agiklamislardi. 8) Acikiamalann akla deGil, inanca dayali olarak yapr- yorladh ) Yapisal olarak farklt degiidr vo dinlere kaynakik et- nist, E) Akla dayali ve elestiel disiincenin tomlin’ olusturur. 8. _Arkhe; meydana gelmemis ve yok olmayacak olan varlik, kendi kendisiyle 6zdes kalan, kalici olan bir ana maddedt. Thales'te bu; maddi bir varlik olan su'dur. Her sey sudan cikmis, sudan olusmustur. Buna gére, Thales bu agiklamada; |. Doga (kosmos) I. Insan (anthropos) I, Metafzik gibi sorunlardan hangisini ele almistir? ar an om oven CD lik flozof olarak kabul edilen Thales, mitoloik 8 tamamen bagimsiz bir else sistem kuramamisti. Thales Igin her seyin 620, arkhesi, "su" dur. Her gey “su dan td- rer ve yine “su ya déner. Diz bir tepsi gibi olan yeryizt do su Ustinde, sonsuz okyanusta ylizer. Burada sézii go- gen okyanus, Yunan mitolojsinde Tannlar He insanlann babasi kabul edilen Okeanos'tur. Thales iin bu acidan “su", Tanna niteliktedir. Ogretisine mitolojk Bgelerin ka- rigmig olmasina ragmen Thales'n felsefenin babasi ola- rak kabul ediimesinin nedeni ise dogay! agiklarken yine doganin kendisinden hareket ediyor olusudur. Bu aciklamaya gére Thales'in ilk filozof olarak kabul edilmesinin nedeni agagidakilerden hangisidir? A) Mito ile felsefeyi uzlagtirms olmast 8B) Evrenin ana maddesinin ne oldugunu séylemesi ©) Dogatistt guiclerin varligini yadsimis olmast ) GaGdaslan tarafindan desteklenmig olmast 10. Anaksagoras, evreni spermatalar adini verdidi sonsuz sa- vida unsurla agiklamaya galisr, Tam grunen evren bu lunsurtanin bilesiminden olugmustur. Evren baslangicta her seyin herseyle kansti bir kaos durumundadir.Evre- ni olugturan unsurlan, baslangigtaki Kaotik durumdan, kosmos ya da dizen durumuna geciren sey ise Nous'tur. ‘Buna gre Anaksagoras igin agagidakilerden hangi séylenemez? A) evr 8) Maddeci bir bakisa sahiptic ) Evrende bir degisimin var oldugunu savunmustur. ) Evrenin olugumunu diginsel bir ideye dayandirmistr i tek tz ile agiklamsir MO 6. YOzYI FELSEFE (lik Gag Felsefesinden Ornek Filozoflar) IS 2. YOZYIL FELSFESI 20/01 Empedokles'e gore evrendeki olus ve degisimin temelin- de d&et ge yer almaktadir. Ogeyi, kendi cinde bir cinsten, niteigi bakimindan degigmeyen, artk bélinemeyen, yal= ‘iz gesit hareket durumlanina gegebilen madde olarak ta ‘imlayan Empodokles icin bu dért 8ge toprak, su, hava ve testi: Bu pargada Empodokles'in felsefesi ile ilgili agagida- kilerden hangisi vurgulanmaktadir? ‘A) Dogs bilisinin geligmesine kati sagiadgi 8) Varolanlan oldugu gibi Kabul et ) Bilimselfelsefenin temellrini attign D) Evrende degismeyen highir seyin olmadiiny savundugu “Evrende her sey mekanik bir nedenselik sonucunda or- taya gikar, evrende higbirrasianti yoktur, her sey atomlar~ dan olusur. Bu bakimdan evreni dzenleyen bir gic ka- bul etmeye gerek yoktur” diyen Demokritos agagidaki varlk gérislerinden hangisine karst cikmaktadir? ‘A) Doga olaylaninin mekarik yasalaria agiklanmasi ge- rektigine ) Tum variktarin atomlarin mekanik bir gekilde birles- rmesinden olugtuguna CB even teen epee tr etn D) Doge olaylarinin neden-sonu¢ lgkisi bakimindan ele alinmasi gerektigine ) Dogadaki variklarin madditUrden br tézden tiredigine 3. Milt Okulu distinirierine gre, evrende gokluk gibi gir nen geyler, asinda bir birlige sahiptir. Bu teklk, tamele al- ‘nan ana maddenin larkenin) biriginden veya tekliginden ri golen bir teklkti. Oyleyse aslinda her sey birt. Bu parcada varlikta ilgili agagidakilerden hangisi fade edilmektedir? ‘A) Variigin higbir zaman bilinemeyecegi B) Varigin dusanceden bagimsiz ve maddinielkte oldu- ou ©) Varligin daginsal bir gergeklgin Grind oldugu E) Varigin birbrine déndgebilen birden fazla tz oldugu 4, Herakleitos'a gére, evendeki her sey bir akisicindedir. Bu sires, baslangici ve sonu olmayan bir degismeyi ifade der. Bu degisme disinda kalan, sUrUp giden hichir sey yoktur Herakleitos’un varikla ilgili diigiincesini asagidakiler- don hangisi agikiamaktadir? A) Varlk, zinnin yarsimasiar 8B) Varlk, fenomend. 1D) Varlik maddeden olugmustur, ) Varlik hem madde hem distincedi 5. |. Evrende kargitigin ve savagin kalkmasi demek, evre- nin sona ermesi demekti ‘Ayn geydir yasayania 6i0, geng ile yas " Ban gibi gérinen her uzlagma, yeni bir savagin ha- zicgini yapmaktr aslinda, Bu yargilarda vurgulanan ana diglince felsefede aga- {dak kavramlardan hangi |A) Madde ve form iki ©) Tekgilik ) Degismezic E) Higciie 6. 7 Parmenides'e gore, + Her sey ezeli ve ebedidir. Hickten vari, variktan yokluk meydana gelmez. + Her sey "bir dir ve sadece "bir" vardi. Bu aciklamalardan agagidakl yargilarin hangisine ula- silabilir? A) Evrende dedisme yoktur, C) Var olan her sey hem diginsel hem de nesnel dinya-

You might also like