Polna struktura predstavlja brojcani odnos izmedju muskog I zenskog stanovnistva.

Muskarci se radjau 5-
6% vise od zena, a I ima ih vise u svetu 102 m na 100 z. Zene su brojnije u Ukrajnoj, Rusiji, letoniji i
Litvaniji, dok buskarci su najbrojniji u Katru I Ujedinjenim Arapskim Emiratima.

Starosna struktura predstavlja broj stanovnika prema periodu zivotu : mlado, zrelo(15-60) i staro.
Najmladju populaciju ima Afrika, 40% mladje od 15 god., a najstariju ima Japan sa prosecnom staroscu
od 48,4 god., pa Italija, Portugalija…

U svetu postoje tri ljudske rase : evropedna (bela), mongoloidna (zuta) i negoidna (crna). Evropeidna zivi
uglavnom u Evropi, severnoj Africi, jugozapadna azija… mongoloidna u istocnu I juznu Aziju I negroidna
uglavnomm u Subsaharnoj Africi. Mesanjem tri rase nastaju nove: mulati (bela I crna rasa), mestici (bela
i zuta rasa) i zambosi (crna i zuta rasa).

Etnicki homogene drzave su drzave koje naseljava samo jedan narod. Slizni jezici stvaraju jezicke
porodice.

Stanovnistvo se razlikuje i prema religijskoj pripadnosti, sve religije nastale su u Aziji, najvise ima
hriscana, islamista, budista i hinduista. Najzastupljanija je kod juznih i istocnih Slovena i ima ih oko 2,3
milijarde. Pripadnici islama nazivaju se muslimani, najvise ih zivi u jugozapadnoj, jugoistocnoj i juznoj
Aziji, sveta knjiga im je kuran, i ima ih oko 1,8 milijardi. Budizam je zastupljen u Istocnoj i Jugoistocnoj
Aziji, i ima ih oko 540 miliona. Hinduizam se odlikuje verom u vise bogova, zastupljena je u Indiji i
Nepalu, ima ih oko 1,1 milijardi. Sintoizam je stara religija u Japanu. Judaizam je jedna od najstarijih
religija i nju cine jevreji, a ateisti su ljudi koji ne pripadaju ni jednoj veri.

Ekonomskla struktura podrazumeva sastav stanovnistva prema aktivnosti, delatnosti i znimanju. Prema
ekonomskoj aktivnosti stanovnistva deli se na aktivno i neaktivno. U aktivno spadaju zaposlene osobe,
privremeno ne zaposlene i one koji prvi put traze posao, a neaktivno obuhvata one sa licnim primanjima
i izdrzavano stanovnistvo.
Struktura ekonomski aktivnog stanovnistva prema delatnostima pokazatelj je drustveno ekonomske
razvijenosti sveta, drzava ili regija.
Pismenost je nizi nivo znanja i podrazumeva sposobnost citanja, pisanja i razumevanja. U svetu stopa
pismenosti iznosi 86,3% , gde su pismeniji muskarci od zena. Vecina nepismenih zivi u Saudijskoj Africi,
Juznoj i Jugozapadnoj Aziji.
Strucna sprema podrazumeva obrazovne nivoe stanovnistva (osnovno, srednje i visoko obrazovanje), u
svetu oko 90% dece ima osnovno obrazovanje.

Zivotni standard podrazumeva sve materijalne i drustvene uslove koji uticu na kvalitet zivota ljudi.
Licni standard obuhvata uslove zivota i nivo potrosnje pojedinca, dok se drustveni standard odnosi na
drustvo u celini. Najnizi zivotni standard imaju africke drzave DR Kongo, Liberija, Zimbabve…
Bruto domaci proizvod (BDP) je najcesci pokazadelj ekonomske razvijenosti drustva, a samim tim I
zivotnog standarda. Zivotni standard izrazen kroz BDP po glavi stanovnika razlikuje se od drzave do
drzave, drzavni BDP ne zavisi od BDPa po glavi stanovnika.
Ujedinjene nacije su zbog nedostatka BDPa krajem 20. Veka uvele sintezni pokazatelj- indeks humanog
razvoja, on ne odredjuje zivotni standard na osnovu samo BDPa. On uzima u obzir 3 pokazatelja:
zdravlja, obrazovanje I prihod (BDP).
Najbolje rangirane drzave po indeksu humanog razvoja su Norveska, Svajcarska, Australija, Irska… a
najgore su Africke drzave Niger, Car, Juzni Sudan…
Na polozaj naselja utizu fizicko-geografski (reljef, klima, zemljiste…) I drustveno-ekonomski (kulturno-
istorijske prilike, privredne odlike I saobracajna mreza).
Ruralno ili seosko naselje je naselje u kojem se stanovnistvo pretezno bavi poljoprivredom I zivi u
individualnim stambenim objektima. Postoje trajna I privremena sela, privremena su npr. Salasi u
vojvodini.
Prema izgledu sela se dela na :
Zbijena – ima veliku koncentraciju kuca oko puta, najcesce se u centru sela nalazi trg s glavnim
objektima. Ima ih u Evropi, Africi i delovima Azije, karakteristicna su za Vojvodinu, Timocku krejnu,
Pomoravlje i Macvu.
Razbijena – imaju veliku povrsinu i malu naseljenost, javljan se u retko naseljenim ratarsko-stocarskim
oblastima. Ima ih u Severnoj i Juznoj Americi, Australiji, azijskom delu Rusije i planinski delovi Evrope,
javljaju se u Starom Vlahu i drugim brdsko-planinskim predelima u Srbiji.
Prelazna ili Mesovita – karakterisu ih neke zajednicke osobine zbijenih i razbijenih, najzastupljeniji je u
Vojvodini i zapadnom delu Srbije.

Urbano ili gradsko naselje je kompaktno izgradjeno vece naselje u kome je vecina stanovnistva
zaposlena u industriji ili usluznim delatnostima. U gradu se izdvajaju poslovna, industrijska i stambena
zona, mreza ulica i javne povrsine. Najcesci kriterijumi za grad su : velicina naselja, morfoloski kriterijum,
ekonomski kriterijum, funkcionalni kriterijum i pravno-administrativni kriterijum. Prema velicini se dela
na male (do 20.000 st.), srednje (20.000-100.000), velike (100.000-1.000.000), milionske (1.000.000-
10.000.000) I mega-gradove (preko 10.000.000). Najznacajnije gradske funkcije su industrijska,
trgovacka, saobracajna, administraivna uprava, komunalna, kulturna, turistickai rezidencijalna.

Grad odlikuju prostorna struktura, funkcije I odnos prema lokalnom prostoru.

Unutrasnju prostornu strukuru cine poslovna, industrijska I stambena zona, mreza ulica I zelene
povrsine.
Prostornim sirenjem I populacionim rastom vremenom nastaju razlicite urbane celine: aglomeracije,
konurbacije I megalopolisi.
Gradska ili nodalna regija je podrucje koje je pod neposrednim uticajem grada, odnosno podrucje koje je
sraslo sa gradom kome gravitira.
Aglomeracija je celovito urbano podrucje u kome obicno dominiraju jedan veliki grad koji predstavlje
jezgro aglomeracije I teritorija koja mu gravitira.
Konurbavija je urbana celina nastala srastanjem dva grada ili vise, cime je formirano konubartivno
urbano podrucje.
Megalopolis je prostrano visokourbanizovano podrucje ne teritoriji jedne ili vise drzava nastalo
srastanjem nekoliko konurbacija. Megalopolisi postoje u razvijenim drzavama : Bosvas ili Severnoistocni,
izmedju Bostona i Vasingtona, Ciptis, izmedju cikaga i Pitsburga…
Proces preseljenja gradskog stanovnistva u prigradska se naziva suburbanizacija. Deurbanizacija je
preseljenje stanovnistva izmurbanih u ruralna podrucja. Reurbanizacija je proces ponovnog naseljavanja
stanovnistva u centar.

Urbani sistem je sistem povezanih gradova razlicitih vekicina i funkcija. Razlikuje se dva osnovna sistema:
Monocentrican urban sistem je sistem gde jedan grad dominira velicinom I funkcijama.
Policenttricni urbani sistem se sastoji od vise podjednako velikih I funkcionalno vaznih gradova.
Ravnomeran ili normalan tip urbanizacije karakteristican je za ranije industrijalizovane zamlje, gde se
ljudi naseljavaju ravnomerno sa procesom industrijalizacije.
Neravnomerni tip urbanog razvoja ili hiperurbanizacije karakteristican je za zemlje u razvoju I bitno se
razlikuje od prethodnog tipa. Desava se usled naglog porasta prirodnog prirastaja I broja stanovnika.
Pseudourbanizacija je stihijski I neplanski rast gradova karakteristican za neravnomeran tip urbanog
razvoja. To je lazna urbanizacija gde se nepoljoprivredno stanovnistvo nezaposljava.
Proces dzentrifikacija je raseljavanje siromasnog stanovnistva iz njihove cetvrti radi izgradnje poslovnih
ili novis stambenih prostora.

Depopulacija je brzo smanjivanje broja seoskog stanovnistva, kao posledica niske stope prirodnog
prirastaja.
Deagrarizacija je proces napostanja poljoprivrede kao delatnosti I izvora prihoda.
Depopulacija se manifestuje I kao senilizacija I devastacija. Senilizacija je stanje stanovnistva ili
demografsko stanje, a devastacija je zapustanje, pustosenje, razaranje, opustosenost.
Glavni uzrok depupularizacije je industrijalizacija koja omogucava prelazak viska poljoprivednog
stanovnistva u nepoljoprivredne profesije.