Univerzitet u Zenici Akademska godina:

Medicinski fakultet 2020/2021.

Zdravstvena njega

OPLODNJA

SEMINARSKI RAD
Pravni aspekti u sestrinstvu

Studenti: Profesor:
Ajla Hasanbašić (662/19) Prof. dr. Dževad Drino
Berina Šarić (672/19)
 SADRŽAJ
1. UVOD..................................................................................................................................3
2. OPLODNJA.........................................................................................................................4
3. TRUDNOĆA.......................................................................................................................5
4. VANTJELESNA OPLODNJA............................................................................................6
5. NEPLODNOST I LIJEČENJE NEPLODNOSTI................................................................7
6. ZAKLJUČAK......................................................................................................................8
7. LITERATURA....................................................................................................................9

2
 UVOD

Ovulacija
Ovulacija je sastavni dio menstualnog ciklusa, traje od 10-16 dana prije početka samog
krvarenja. Proces ovulacije započinje otpuštanjem hormona koji stimulira folikule-
folikulostimulirajući hormon (FSH), ovaj hormon pomaže jajnoj stanici da sazrije i da se
pripremi za kasnije otpuštanje. Jednom kada jajna stanica sazrije, jajnik stvara veliku količinu
luteinizirajućeg hormona (LH), koji ima bitnu ulogu u njenom oslobađanju. U toku procesa same
ovulacije jajnik odlazi prema tubi uterini gdje bude oplođen ili ne. Kada dođe do ovulacije, jajna
ćelija putuje niz jajovod, gde se obično i oplodi. Oplođena jajna stanica odlazi u maternicu gdje
se smješta i kroz 9 mjeseci razvija i raste.

3
 OPLODNJA

Oplodnja je proces stvaranja novog života.

Oplodnja počinje spajanjem spolnih stanica koje se u većini slućajeva odvija u jajovodima.
Nakon što spermatozoid uđe u jajnu stanicu, iz njegove glave oslobađa se predjezgra sa
haploidnim brojem  hromosoma. Predjezgre spermatozoida i jajne stanice se udružuju i nastaje
zigot s hromosomima i jedne i druge stanice. Nakon otprilike 72 sata nastaje zametni
mjehurić koji se sastoji od embrioblasta, iz kojeg se diobom razvija zametak čovjeka. Zatim se
on zakači za prokrvljenu sluznicu maternice. Zametak se hrani iz podloge sluznice maternice,
dok se ne izgradi posteljica. U toku razvoja zametka postepeno se razvijaju zametni listići iz koji
kasnije nastaju pojedini organi i organski sistemi. Nakon prve nije moguća ponovna oplodnja.
Jednojajčani blizanci nastaju kada se oplođena jajna stanica podijeli na 2 zasebne koje su
genetički identične, a dvojajčani kada se u jajnicima stvore 2 jajne stanice i bivaju oplođene s
dva spermatozoidima.(1)

4
 TRUDNOĆA

Priprema za zdravu trudnoću uključuje odluke kao što su:

-savjetovanje s ljekarom
-prestanak pušenja,
-više fizičke aktivnosti,
-pravilna, uravnotežena i raznovrsna prehrana,
-posjet zubaru i ginekologu
Trudnoća traje 40 sedmica, tj. 275 dana. Pri tome se od jedne oplođene jajne stanice počne
razvijati ljudski organizam. Taj razvoj odvija se u posteljici unutar maternice. Ona je ispunjena
plodovom vodom koja štiti plod od povreda. Plod je s majčinim organizmom povezan
pupčanom vrpcom, kroz nju dobiva kisik, hranjive tvari, ali i vitamine i minerale te tvari, npr.
antitijela koja će mu osigurati imunitet. Do kraja osme sedmice trudnoće plod se još uvijek
naziva zametakom, te nakon toga dobiva status fetusa ili ploda. Nakon rođenja pa sve do
navršenih 28 dana zove se novorođenčetu.
Znakovi trudnoće:
-do 12. sedmice menstruacija izostaje, ponekad se javlja smeđi iscjedak. Kod nekih trudnica
pojavljuju se umor, učestalo mokrenje, jutarnje mučnine, promjene raspoloženja te glavobolje. U
ovom perodu plod oživljava.
-od 13. do 26. sedmice trudnoće plod pravi prve pokrete, a s obzirom na to da se volumen grudi i
abdomena povećavaju može se osjetiti zatezanje kože, ponekad i lagana bol. U ovom periodu
moguće je pomoću ultrazvuka odrediti spol djeteta, kao i otkrivanje nekih poremećaja i bolesti.
-od 27. do 40. sedmice trudnoće unutrašnji organi majke mjenjaju svoj položaj jer plod povečava
svoju težinu. U ovom perodu trudnica može osjetiti probavne smetnje, žgaravicu ili nelagodu pri
udahu. Ponekad dolazi do bolova u leđima, oteženog hodanja kao i do naticanja nogu i ruku.(2)

5
 VANTJELESNA OPLODNJA

Vantjelesna oplodnja (VTO) podrazumijeva uzimanje jajne ćelije iz tijela žene, njenu oplodnju u
laboratorijskim uslovima i vraćanje oplođene jajne ćelije ili embriona u matericu poslije nekoliko
dana od oplodnje. Metoda je veoma komplikovana, skupa i zahtjeva posebne uslove, posebnu
laboratoriju i opremu kao i uvježbanu ekipu koja se sastoji od embriologa, ginekologa,
mikrobiologa, genetičara, medicinskih sestara-tehničara i dr.
Kako se izvodi vještačka oplodnja?
VTO prestavlja stimulaciju jajnika da proizvede više jajnih ćelija koje se pod kontrolom
ultrazvuka izvade zajedno sa folikularnom tečnosti i oplode u vanjskim uslovima te nakon
oplodnje vraćaju u maternicu. Za ovaj zahtjev potrebno je imati potpuno zdravu matericu
urednog izgleda, kao i zdrave jajnike.
Prednost ovakve vrste oplodnje jeste što jajovodi nisu uključeni u sam proces.(3)

6
 NEPLODNOST I LIJEČENJE NEPLODNOSTI

Neplodnost u svijetu je veliki zdravstveni problem koji čini 15% ljudske populacije. Definiše se
kao nemogućnost začeća uz redovne, nezaštićene spolne odnose.
Danas glavna pretraga u ispitivanju neplodnosti je transvaginalni ultrazvuk. Laparoskopija pruža
mogućnost otkrivanja a istovremeno i otklanjanja uzroka neplodnosti. Uovaj naćin liječenja
uključuju se oba partnera.
Indikacije za inseminacije su
-lošiji nalazi spermiograma
-idiopatska neplodnost i
-udruženi uzroci neplodnosti.
Indikacije za izvantjelesnu oplodnju su
-neprohodnost jajovoda,
-teža muška neplodnost,
-udruženi uzroci,
-idiopatska neplodnost i
-endometrioza
Opasnost od malignih bolest je sve češća pogotovo u mlađim životnim dobima, a postotak
preživljenja sve veći. Maligna bolest i njeno liječenje mogu uzrokovati smanjenu plodnost, što
zavisi od mnogih uzročnika kao što su: velićina i lokalizacija radijacijskog polja, vrsta lijeka,
njena doza kao i način primjene (oralno ili i.v.), dob i spol prije liječenja. Postoje dvije
najuspješnije metode u očuvanju plodnosti a to su krioprezervacija sjemena i zamrzavanje
embrija. Velika vjerovatnoća jeste da se ne mogu više puta javiti maligne bolesti uzrokovane
vantjelesnom oplodnjom.(4)

7
 ZAKLJUČAK

Rješavanje problema neplodnosti je jedan od najtežih stvari u životu s kojom se suočavaju

parovi. Pomisao da neće iskusiti radost roditeljstva teško pada i parovima i njihovim
porodicama. Liječenje i postupci medicinske oplodnje često su dugotrajni, neizvjesni i
financijski opterećujući iz tog razloga mnogima predstavlja problem. Zbog svega toga veoma je
bitno ulaganje u taj projekat zbog samog razvoja medicine.
Postoji i mogućnost prevencije, ali danas se ona u većini slučajeva zanemaruje. Te veliki broj
neplodnosti nastaje zbog neliječenih infekcija spolnog sistema, prekasnog odlaska doktoru...
Kod mnogih djevojaka i žena postoji i strah od ginekološkog pregleda, najveći je strah od
nepoznatog te bi mnoge probleme riješila pravovremena edukacija

8
Literatura:
(1) https://hr.wikipedia.org/wiki/Oplodnja
(2) https://edutorij.e-skole.hr/share/proxy/alfresco-noauth/edutorij/api/proxy-guest/
50e9199a-cc57-4033-a9c0-ecf53be03960/biologija-8/m02/j04/index.html?
fbclid=IwAR0UT4-GkcnR6m9HyF2q-
nDpYF33Dp2Ko_Rgn1NH_sVNFXNyXDfAn2jgPCM
(3) https://www.stetoskop.info/vantelesna-oplodnja/sve-sto-bi-trebalo-znati-o-vantelesnoj-
oplodnji?
fbclid=IwAR3q_6MyLdf2dS6jcNyFDcA1vkFLH2i46enR50AVjoaAHXJzDPw744mbzc
s
(4) https://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=70924