‫ــــﻢ‬ ‫ﻠــــﯽ ُﻣ َﺤ ﱠﻤــــ ٍﺪ َو آلِ ُﻣ َﺤ ﱠﻤــــ ٍﺪ َو َﻋ ﱢﺠ ْ‬

‫ــــﻞ َﻓ َﺮ َﺟ ُﻬ ْ‬ ‫ـــــﻞ َﻋ ٰ‬ ‫اَﻟﻠﱣ ُﻬ ﱠ‬

‫ــــﻢ َﺻ ﱢ‬
www.irtextbook.ir www.chap.sch.ir

ISBN: 978 964 05 2501 2

 O

A B

A B

V
 A B

x
z

A
y

O
 x

Oy Ox A OA y

Oy OA

W
A
y

O
 W

A B

A B
 U

A B

d M
 T

d
 A
۲ ۱ ۳ d

B C

B A2
d BC
C A3

A B C A1 A2 A 3 180
 A
B

D C
∆ ∆
BCD ABD
 A

O
B
C

E
A
I F
H

B G
C

D AG BC AG EF
BC EF

F G

B
E C
 A
D
H
C G
F E
B I

C
B
 A
∧ ∧
C C1

∧ ∧
۱ D C1 D1
۲
۱ ۲
C
B ∧ ∧
D1 B

∧ ∧
C B
∆
ABC

B C

∧ ∧
C <B
∧ ∧
C <B
A

B C

H´ H

B C
 A

d B C

A
C

∧ ∧ B
A>B

∆
ABC
∧ ∧
A= B
 ⇔

∆
A
ABC
C
BC > AB A C
B
a
b
c
 ∧ ∧
B≠ C

∧ ∧
D 2 > A1
∧ ∧
D2 > A2

B D C
 a c
(b,d ≠ 0) =
xb zd
= ≠
t y

D
B
AB 2
A′B′ = 4cm = A
CD 5 C
C′D′ =10cm D´
A′B′ 4 2
= = B´
C′D′ 10 5
A´
AB A′B′
=
CD C′D′ C´
5 2
2 5

E
D
1
= AC ×
2
B C
1
= ... ...... × ...
2
 A

B C A′B′C′ A′H′
H
AH = A′H′
A´

1
= ×
B´ C´ 2
H´
1
SA′B′C′ = ×
2
1
×
SABC 2 ...
= =
SA′B′C′ 1 ...
×
2

B C H D E F

SABC ... SACD ... SACE ...

= = =
SACD ... SAEF ... SABF ...
 A

SABC ABC ‫ ﻣﺴﺎﺣﺖ‬BC

= =
SACD ACD ‫ ﻣﺴﺎﺣﺖ‬CD B C D

A D d

B C

a c 3 6
= ⇔ ad = bc = ⇔ 3 × 10= 5 × 6
b d 5 10
a c b d 2 4 5 10
= ⇒ = (a, b,c,d ≠0) = ⇒ =
b d a c 5 10 2 4

a c d c a b 2 6 9 6
= ⇒ = = = ⇒ =
b d b a c d 3 9 3 2

a c a+b c+d a c 2 4 2 4
= ⇒ = = = ⇒ =
b d b d a+b c+d 3 6 5 10

a c a −b c−d a c 30 20 9 6
= ⇒ = = = ⇒ =
b d b d a −b c−d 21 14 21 14

a c a+c a c 4 8 12 8 4
= ⇒ = = = ⇒ = =
b d b+d b d 6 12 18 12 6
 a1 a 2 an a a a n a1 + a 2 + + an
= = = ⇒ 1= 2= = =
b1 b2 bn b1 b2 b n b1 + b2 + + bn

2 4 6 8 2 4 6 8 2 + 4 + 6 + 8 20
= = = ⇒ = = = = =
3 6 9 12 3 6 9 12 3 + 6 + 9 + 12 30

b c a b
= =
a b b c

x y z 3
= = =
2 3 6 5

BC DE
DE BD
B D E C

A D
d || d′
d

d´
B C
 A

D E

SDAE SADE
= , = C
SDEC SDBE B

AE
=
DB

D E

B C
AD AE
=
DB EC

A
D E

B C

A
x ۲x-۰/۵
M N
۳ ۴/۵
B C
 A
AD AE
=
D E AB AC
DB CE
=
AB AC
B C

D E

B F C

AD
=
AC

BF
=
BC

AD AE DE
= =
AB AC BC

D E

B C AD AE DE
= =
AB AC BC

A
AM AN
=
AB AC
M N

B C
 A
AM AN
MN ||BC =
AB AC N´
MN′ M N

AN′
MN′ || BC ⇒ =
AC B C

=
AN′ = AN

A
x-۰/۵
x
N
AM AN x x −0 / 5 M y
= ⇒ = ⇒
MB NC 3 2 / 25 ۲/۲۵
2 / 25x = 3 x − 1 / 5 ⇒ 0 / 75x = 1 / 5 ⇒ x = 2 ۳
C
AM MN 2 y
= ⇒ = ⇒ y = 1/ 8 ۲x+۰/۵
AB BC 5 4/5 B

M N
AM AN MN AM AN
= = =
MB NC BC AB AC
AM AN AM MN B C
= =
MB NC BM BC A
MB NC MN MB NC ۲
= = = ۱
AB CA BC MA NA
D E
AM AN MN MB MN
= = = ۰/۵
AB AC BC AB BC B ۴ C
A

۹
x
۲y-۱
N M
x ۴
C x+۲ B
 O

A C
A´ C´ BC || B′C′ AB || A′B′
B
AC || A′C′
B´ Z
X
A

C B

E D

A B

M N
AM BN
D C MD NC

۹m
?

۱۸ m
 A

A′B′C′
B C

∠A = ∠A′
A´
A′B′ A′C′ B′C′
∠B = ∠B′, = = ⇔ ∆A′B′C′ ∆ABC
AB AC BC
∠C = ∠C′
B´ C´

A′B′ 1
A′B′C′ =
1 AB 2
A′B′C′
2
A′B′C′

M N

∆ ∆
B C
∠C ∠B ∠N ∠M

AM MN
= =
AC
 A′C′ A′B′
A

B C ∧ ∧ ∧ ∧
A´ B = B′,C = C′ ⇒ ∆ABC ∆A′B′C′

B´ C´

A′C′ A′B′
A
∠B = ∠B′ ∠A + ∠B + ∠C = ∠A′ + ∠B′ + ∠C′ = 180°

M N
∠A = ∠A′ ∠C = ∠C′
AM = A′B′ AN = A′C′ ∠A = ∠A′ ∆AMN ≅ ∆A′B′C′

B C MN = B′C′ ∠M = ∠B′ ∠N = ∠C′

∠M = ∠B′ ∠B = ∠B′ ∠M = ∠B MN BC
∆A′B′C′ ∆ABC ′B′C′ ≅ ∆
∆∆AAMN ∆A ′B′C′
ABC
A

M N

B C
A´ A′B′ A′C′
∠A = ∠A′, = ⇒ ∆ABC ∆A′B′C′
AB AC
B´ C´

A′C′ A′B′
A′B′C′

A′C′ A′B′
 A′B′ A′C′ B′C′
= = ⇒ ∆ABC ∆A′B′C′
AB AC BC
A

M N
A′B′
A′C′
B C
A′C′ A′B′ A´

B´ C´

MN = B′C′

A′B′C′

۲۱ m
۱۸ m

۱۵ m

?
A

DE BD BE 15 BD 21× 15
= = ⇒ = ⇒ BD = = 17 / 5m
AC AB BC 18 21 18
B C D
 A

B N C

MC MN NC
= =
BC AB AC
AC
2
AC NC
= ⇒ AC2 = 2NC.BC = 2NC(NC + NB) ⇒ AC2 =
2BC AC
A
2 × 2(2 + 4) = 24 ⇒ AC = 2 6

E
۹
x

D ۱۲
۳ AD AE 6 1
= = = =
AC AB 12 2
B ۱۰

∧
B
A ∧ ∧
H B

B H C
 AH AB
= = ⇒ AB2 = ×
AB

ABC
A

B H C

y x
A B
۲ ۳ ۱ ۲
C ۲a ۲b ۸۰°
x ۳ ۶ x ۳a ۳b
۵
۲c
۴۰°
D ۸ E ۶/۶ ۳c
 ∧
B
A

B H C

B D C

۱۵ ۱۳
y

۱۴-x x
B ۱۴ H C

۲/۵ m
۱/۵ m ۱۲ m

A O B
 B

c a

A b C

A′C′ A′B′ B´
∧
A′B′ = AB A′C′ = AC A′ = 90
B′C′ A′B′C′
B′C′ = BC
∧ ∆ ∆
A = 90 ABC ≅ A′B′C′

A´ C´
 A
A′B′ A′C′ B′C′
( = = = k)
A´ AB AC BC
C
B H
B´ H´ C´
A A′H′
=k
AH
N
A´
C N´ C′N′
B =k
A B´ C´ CN
D
A´ B′D′
۲
۱ C D´ =k
B BD
B´ C´
PA′B′C′ A′B′ + A′C′ + B′C′
= =k
PABC AB + AC + BC

SA′B′C′
= k2
SABC
 A

A′B′ A′C′ B′C′ A´

∆ABC ∆A′B′C′ , = = =k B C
AB AC BC H
B´ H´ C´
A′H′
=k
AH

A
A′B′ A′C′ B′C′
∆ABC ∆A′B′C′ , = = =k
AB AC BC A´
B C
A′M′ M
=k B´ M´ C´
AM

1
B′M′ 2 A′B′ B′M′
= = =k⇒ =
BM 1 AB BM
2

A′B′ A′C′ B′C′ D

∆ABC ∆A′B′C′ , = = =k A´
AB AC BC ۲
C
۱ D´
B ۲
۱
B′D′ B´ C´
=k
BD

A′B′ A′C′ B′C′

∆A′B′C′ ~ ∆ABC ⇒ = = =k⇒
AB AC BC

A′B′ + A′C′ + B′C′ P

= k ⇒ A′B′C′ = k
AB + AC + BC PABC
 A

A´
C 1
B H
A′H′ B′C′ A′H′.B′C′
B´ H´ C´
= =k SA′B′C′ 2 A′H′ B′C′
= = × = k.k = k2
AH BC SABC 1 AH BC
AH.BC
2

D
C
A´

B´

D´
C´

SA′C′D′ SA′B′C′ SA′C′D′ + SA′B′C′

= , = ⇒ = ⇒ =
SACD SABC SACD + SABC

k
k

S
= k2 = 9
S′

n
4
9

A E
B

OE OB 2
=
OF OC 3 C
F
D

M N

MB
MA B C

A
۲a ۴b
(۲x - ۷)° (۲x - ۱)° E
B (y + ۱۵)° (x + y)° D

۶b ۳a

C
 A

2 2
SABH  AB  SACH  AC 
=  , = 
B H C SABC  BC  SABC  BC 

۳/۲m

h=?

m m

۶m
۳۵ mm
O|

۱
 a c
=
b d
a c
× bd = × bd ⇒ ad = bc
b d

a c d c
= ⇒ ad = bc ⇒ da = cb ⇒ =
b d b a

a c b d
= ⇒ ad = bc ⇒ bc = ad ⇒ =
b d a c

a c a c a+b c+d
= ⇒ + 1 = + 1⇒ =
b d b d b d

a c b d b d a+b c+d a c
= ⇒ = ⇒ + 1 = + 1⇒ = ⇒ =
b d a c a c a c a+b c+d

a c a + c bk + dk k(b + d)
= = k ⇒ a = bk , c = dk ⇒ = = =k
b d b+d b+d b+d

a+c a c
k⇒ = =
b+d b d
 A

E B

C
D

C
A B B
E
D

F A

B
C
E

A
B
D
C
E

n B
C

A E
F D

B C
E

A D

D F
B
G
E
C
 A۱

An A۲

An-۱ A۳

A۴

n(n − 3)

D B

C n
A

C
B D
 A

D B

A B
۱

۱
D C

A B
۱
۲

۲
۱
D C
 A B
۱
۲

۲
۱
D C

A B E
۱ ۲

D C
 A B

D C

A B

D C

A B

D C

A B
۱

۱
D C
 A
۲ ۱

۱ ۲

A B

D C
 C D

A B

BC
AM =
2
M
B C

D
 A

D B
H

C
 A B

D C

A B

D C

A B

۱
D E C

A B

۱
D E C
 A B

D C

A B

D H E C

D
B´

A´

C´

D´
A B
N
M P
O
D C
 ∠C ∠A ABC
AMB AMC
B
AB = BC
۶۰°
M

AC = BC
A C

B ABC

۱۵°
C H M B

AD M ABCD A B
N
DN MB BC M P
Q N
AP = PQ = QC
D C
 A

c E
ha 1
b S = ah a
D 2
hc
hb

B H a C
2S = ah a = bh b = ch c

A B
1
S = mn
h 2

D C (a + b)h
S=
2
A

a a

B H a C a2 3 a 3
S= AH =
4 2
A

B D
H

C
 1 1
S ABCD = BD(... + ...) = BD...
2 2

S h
=
S′ h ′

B M C

P N

B M C
‫؛‬
 B

M
G

A N F C

2 1
AG = ..... GM = .....
2 3 3
AG = AM
3
2
BG = BN
3

1
3 2
A 3

z y N
P
G
z y
x x
B M C

A B
CD AB
SADC SBDC O BD AC
O
SOAD SOBC

D C
 A

E A

B
O

F C

H
G
B M C

G
N
M

B H C
 A B
E F

D G
 1 3
2 2

b
S= − ....... +0
....

b
S= −1+0
2

b 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2

1 3
2 2

b
S= − ....... + .......
....
A C D
B
 1
2 10
3

B D
∠C ∠A

d´ d
F

E
A

D B

A b B

۴۵° ۴۵°
D a C

c a
a b

b c

1 A B
S BMN = S ABCD
12 N
M
O

D C
 A AM 1
=
MB 2
M N
PC 1
Q
=
PB 3

B P C
 B

O A

B
C
A

E B

D C
 b
S= + i −1
2

c-a B (c,d)
S = (a − c) 2 + (b − d) 2
C
d-b

A
m2 3
(a,b) S=
4
D
m 2 = (a − c) 2 +(b − d) 2
m2 3
4
 A B B
d

C A
P

E
D
A
 d1 d2

d1

d2

G
H

F
E

C
D

A B

A
 d

P
 A A A

P P P

H G

E F

C
D

A B
H G

E
F

C
D

A B
 l

P l P A l
A
P A P

B
C L

A
D

L
Q

B
A

Q A

C
L
B R
D

L1 L2

D B C
A
 D

E
C
B

A B
E F G

D H I J C
 A B
E F
I J

D H G C
K L

A B
E F

I J

D H G C

K L

A B

D E

F
 A

P
Q R
 A B

D E

C
A

O
d
a