(ΥΣΜΑ - Έργο: “Ανάπτυξη Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστηµάτων στην Ακρόπολη των Αθηνών” - Xρηµατοδότηση από το Ε.Π.

“Κοινωνία της Πληροφορίας”.)

1

Τα µνηµεία της Αθηναϊκής Ακρόπολης ενδιαφέρουν φιλοσοφίας και του θεάτρου για να δηµιουργηθεί η
τόσο τους Έλληνες όσο και το διεθνές κοινό. Θεωρεί- πολιτιστική αυτή κορύφωση.
ται λοιπόν δεδοµένο ότι οφείλουµε να τα διατηρήσουµε Η ευθύνη για τη διατήρηση, τη διαχείριση και την

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ - ΑΚΡΟΠΟΛΗ

και να τα αναδείξουµε. Οι ναοί επάνω στον Βράχο δεν ανάδειξη των µνηµείων της κλασικής περιόδου είναι
είναι απλώς ένα τµήµα της αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς τεράστια.
των νεοελλήνων. Είναι κάτι πολύ περισσότερο. Έχουν
µοναδική σηµασία για τον ∆υτικό πολιτισµό γιατί ήταν Το 1975, µε πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού Κ. Καρα-
τα ιδεώδη πρότυπα αρχιτεκτονικής τόσο κατά την µανλή και του τότε Υπουργού Πολιτισµού Κ. Τρυπάνη
Αρχαιότητα όσο και για τη µετά την Αναγέννηση εποχή. συγκροτήθηκε η Επιτροπή Συντηρήσεως Μνηµείων Ακρο-

ISBN: 978-960-214-935-5
Είναι τα τεκµήρια µιας πολιτιστικής ακµής από τις λίγες πόλεως ΕΣΜΑ η οποία έχει την ευθύνη των µελετών και
που γνώρισε η ανθρωπότητα. των έργων απο τότε. Το 1975 δεν επανελήφθη το λάθος
των παλαιοτέρων αναστηλώσεων των προγραµµάτων του
Νικ. Μπαλάνου, της εκτέλεσης δηλαδή του έργου από
Οι προθέσεις αυτών που έκτισαν τον Παρθενώνα, τα έναν µόνον άνθρωπο. Αντιθέτως, υπήρξε µια πολυ-
Προπύλαια, το Ερέχθειο και τον ναό της Αθηνάς Νίκης επιστηµονική επιτροπή και ένα σύστηµα διπλού ελέγχου

© YΠΠΟΤ - Υπηρεσία Συντήρησης Μνηµείων Ακρόπολης - Τοµέας Ενηµέρωσης και Εκπαίδευσης

είναι γνωστές: των αποφάσεών της. Πράγµατι, στην ΕΣΜΑ µετέχουν
Ήταν κτισµένα για τους θεούς. Τέλεια από πλευράς αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, πολιτικοί µηχανικοί και χηµικοί
αρµονίας και τέχνης. αρµόδιοι συντήρησης των υλικών. Ο έλεγχος των µελε-
Ήταν κτισµένα για τους αιώνες. Τέλεια ως κατασκευές. τών γίνεται από την ΕΣΜΑ και το Κεντρικό Αρχαιολογικό

Ορθοφωτοµωσαϊκό της κάτοψης του Βράχου της Ακρόπολης. (∆.Μ.)

Ήταν κτισµένα για το γόητρο της πόλης-κράτους. Εντυ- Συµβούλιο και η δηµοσιότητά τους στη διεθνή
πωσιακού µεγέθους και πλούτου διακόσµησης. κοινότητα ειδικών, σε διεθνείς συναντήσεις που συγκα-
λούνται µε αυτόν τον σκοπό.

Η συγκυρία πολλών παραγόντων του 5ου π.Χ. αιώνα Ήδη από το 1999 το Τεχνικό Γραφείο, µετεξελίχθηκε σε
έφερε στην Αθήνα µια πολιτιστική ακµή χωρίς προη- αυτόνοµη Υπηρεσία, µε σκοπό την επιτάχυνση του ρυθ-
γούµενο. Οι δηµοκρατικοί θεσµοί, η κοινωνική συ- µού και την ολοκλήρωση των έργων. Είναι η Υπηρεσία
νοχή, η ανθηρή οικονοµία, η συρροή νησιωτών Συντήρησης Μνηµείων Ακρόπολης (ΥΣΜΑ) που διαθέτει
µετοίκων µαρµαράδων και η παρουσία ταλαντούχων πλήρες σύστηµα διοικητικής και οικονοµικής στήριξης
αρχιτεκτόνων και γλυπτών, συνδυάσθηκαν µε την και ιδιαίτερο ∆ιευθυντή.
ακµή των άλλων τεχνών, αλλά και της πολιτικής, της
H συντήρηση και η αποκατάσταση της αρχιτεκτονικής κληρο- Θα µπορούσε κανείς να διακρίνει:
νοµιάς, των αρχαίων και ιστορικών δηλαδή µνηµείων και α) Eπεµβάσεις σωστικές, όπως είναι οι στερεώσεις, οι δοµι-
συνόλων, θεωρείται αυτονόητη στον σύγχρονο κόσµο. Tο να κές αποκαταστάσεις ή η αποµάκρυνση έργων τέχνης από
διατηρείς ένα µέρος των πολιτιστικών αγαθών τα οποία κάποιο µνηµείο ως εσχάτη λύση για τη σωτηρία τους
µάλιστα ανήκουν στο κτισµένο περιβάλλον αποτελεί µια β) Eπεµβάσεις συντήρησης όχι µόνο για τα ίδια τα µνηµεία
πολιτισµική δραστηριότητα καθ' αυτήν. αλλά και για τη σωστή τους χρήση και
γ) Επεµβάσεις για την αναβάθµιση των αξιών τους, όπως
είναι οι αναστηλώσεις και ενδεχοµένως οι τµηµατικές ανακα-
Eίναι φανερό ότι κατά τα τελευταία χρόνια η εκτίµηση του τασκευές και οι διαµορφώσεις του περιβάλλοντος
µνηµειακού πλούτου συνεχώς αυξάνεται και οι προσπάθειες H εµπειρία έχει αποδείξει ότι η διατήρηση όλων των αξιών που
για τη διατήρηση και την προβολή του πολλαπλασιάζονται εκφράζουν τα µνηµεία επιβάλλει τον µινιµαλισµό των επεµβά-
όπως και εκείνες για το φυσικό περιβάλλον. ∆ιότι και τα δύο σεων, τον κατά το δυνατόν περιορισµό τους. Έχει αποδείξει
αποβλέπουν στην ποιότητα της ζωής. επίσης ότι στηρίζεται στη γνώση. Aφενός οι διαχειριστές τους
H διατήρηση των παλαιών και ιστορικών µνηµείων σε πόλεις πρέπει να έχουν όλη την πληροφόρηση για το ίδιο το µνη-
ή περιοχές που απειλούνται από τη γενίκευση µιας άµορφης, µείο, την ιστορία του, την υλική του υπόσταση και τους
τυποποιηµένης και βιοµηχανοποιηµένης νέας αρχιτεκτονικής, λόγους που επιβάλλουν την επέµβαση. Aφετέρου το κοινωνικό
είναι µία αντίσταση στην τάση ισοπέδωσης και οµοιοµορφίας σύνολο οφείλει να αποδέχεται τόσο την επέµβαση αυτή µε
του πλαισίου της ζωής µας. H ποικιλότητα και η ιστορική φόρ- βάση την παιδεία του και την άµεση πληροφόρησή του για τα
τιση έχουν άµεση σχέση µε την ποιότητα του βίου, αλλά και προγράµµατα που πρόκειται να εκτελεσθούν, όσο και τη
µε την ταυτότητα µιας πόλης, µιας περιοχής ή και µιας χώρας. δαπάνη για την πραγµατοποίησή της.
Eιδικά στην Eλλάδα και τις χώρες γύρω από τη Mεσόγειο
σώζονται πολλά µνηµεία της αρχαιότητας. Eίναι τα ορατά

Το νότιο πτερό του Παρθενώνα από τα δυτικά προς τα ανατολικά.

H προσπάθεια για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς λείψανα ενός µεγάλου πολιτισµού που αναβίωσε κατά την
απαιτεί ειδικές φροντίδες, δαπάνες και εξειδικευµένους, έµπει- Aναγέννηση για να αποτελέσει τη βάση του νεότερου δυτικού
ρους διαχειριστές. Oι αποκαταστάσεις των µνηµείων στηρίζο- πολιτισµού. Tα αρχαία αυτά µνηµεία, ίσως εκτός των θεάτρων,
νται σε µια πολυεπιστηµονική µεταχείριση και σκοπό έχουν να έχουν χάσει την αρχική τους χρήση και έχουν σήµερα µόνη
κρατήσουν αναλλοίωτες τις αξίες που αυτά εκφράζουν, να “χρήση” ως εκθέµατα. Kατά τις επεµβάσεις που γίνονται σε
αντισταθούν στη φθορά του χρόνου αλλά και να κρατήσουν αυτά πρέπει να υπάρξει ισορροπία των δύο τάσεων αφενός,
τη µορφή τους που εκφράζει το πνεύµα µιας εποχής. Όλα να διατηρήσουν τα ίχνη των ιστορικών τους περιπετειών και
αυτά αντιµετωπίσθηκαν θεωρητικά στην Eυρώπη ήδη από τις του ερειπιώδους χαρακτήρα τους και αφετέρου να βελτιώ-
αρχές του 19ου αιώνα και δοκιµάσθηκαν σε εκατοντάδες σουν τη µορφή τους έτσι ώστε να αναδεικνύουν κατά το
περιπτώσεις έτσι ώστε να έχουµε σήµερα συστήµατα αξιολό- δυνατόν την αρχική τους καλλιτεχνική αξία. Eίναι φανερό ότι
γησης και τρόπων εργασίας µε γενική αποδοχή. η ισορροπία αυτή δεν επιτυγχάνεται εύκολα και ότι διαφέρει
από µνηµείο σε µνηµείο.