Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • La Esperantisto (1892)

    Uploaded by

    larmaro
    22 views194 pages

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    22 views194 pages

    La Esperantisto (1892)

    Uploaded by

    larmaro

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 194
    LA ESPERANTISTO. Gazeto de la lingvo internacia ,Esperanto“. Zeitschrift fur die internation. Sprache ,,Esperanto“, © Gazette de fa langue internationale ,, Esperanto", fisonats unu fojoa en iz mosato de L. Zamonhof kaj W.H. Trompeter sub la redakeio de L. Zamenhof, Kosto por jaro (hime kun posta transsendo} 2 frankoj (— 1 marko 60 pfenigoj = SU kopekup.” Kit alsendas la pagon por 10 ekzempleroj, tieevas 1 ekzempleron senpage. Anoneuj po 20 centime) por duonpags Tinto. Kun Gio toSanta la ad mi Kun ¢io tutata la redakeion de shat Esperantiste™ (ahouoj, anne), Sangode | La Esperantisto* ikoresponda), artikolej, hua let plondo pri nerivevado de numeraj | seligoj, demandaj Kk. tp.) oni volt sin oni yolu sin turnial W.H.Trompeter | turni al Dr. L, Zamenhof a Varsovie, i Schalke, Westfalie, Allemazne. | Russie. (Li akeeptas ankaii abonoju.) Oni povas abuni ankait en | librejo de Heerdegen-Barbeck en Nurnbergo. No. 1. Nurnbergo, January 1892. Jaro III. De la redakeio, La fino de la pnsinta jaro estis tre malfacila por nia gazeto. Niaj malnovaj legantoj sci tion Gi Uone kaj ni ne volas gin ripeti. Sed tiom pli agrable estas al ni, ke ni povas nun alporti al niaj amikoj la Gojan seiigon, ke la dangero pasis por eterne kaj ke la extonteco de nia gazeto kaj afero estas nun tute certigita kaj neskueble fortigita, Ginj timoj, éiuj zorgoj estas nun umn fojon por éiam for- igitaj, kum tute trankvila spirito ni povas nun rigardi en la estontecon. En la komenco de la pasinta jaro ni esperis bonan jaron por nia afero nun ni ha as fine la garantion de bona estonteco. Nia revo — rieevi por nia gazeto firman konstantan fundamenton, ne dependantan de la cirkoustveoj, — fine plenumigis, Kio cn la pasinta jaro. estis espero. lama en la komenco nuba en Ja fino, nun estas fakto. Hé en la plej malfacilaj minuto} ni ne dubis je la estonteco de nia afero, Gar In dangeroj, kiuj gin minacis, havis karakteron nur pure financan. Nun sin éi dangero stas un fojon por éiam forigita, Unu varma kaj oferema amiko de nia afero prenis sur sin la tutan finanean Hankun de nin gazeto kaj kovrados el sia puso éiujn perdojn ligitajn kun ja eldonado. Dank’ al tio ni bavas nun antaé ni tute glatan Vojou, ni staras forte kaj ekster ¢ia dangero. La ardigo de la afero postulis kelkan tempon, kaj tial (kiel ni antaiisciigis en la lasta numero de 1891) la nuna numero de nia gazeto ne povis jam eliri en Januaro. Sed nun, beraj de zorgoj, ni laboros LA ESPERANTISTO Jaro TH, kun duobligita energio, por regajni la kontraiivole perditan tempon, kaj tre buldad la reguleco de la aperado de la mumeroj estos firmigita kaj la numero) elirados éiumonate en severa ordo kaj akurateco kaj estos dissendataj al In abonantej Gam la 158 de éiu monato. La kaizoj kinj en a lis le eliradon de la numeroj, nun estas , kion malforta mano povas formato de nia gazeto estas nun Sangita: asinta j ro malfruig forigitaj, gar forta mano povas fa nur voli, Pro oportuneeo ke anstatail 8 pago} fl iu numero konsistedos nun el 16 page) en grandeco de ordinara libro. Senkompare pli granda Sango estas farita rilate la koston de Ia gazeto: anstataii 6 frankoj nia gazeto kostos nun kune kun transsende nur 2 frinkoju (== 1 marke 60 pf. = 80 kepekoj) ! Por tia maniero fi estos nun facile abonebla cé al he por tata ja plej malri¢a amiko de nia afero. Sang estas farita ankaii rilate la enhaven de nia gazeto, den estas la programe, kium ni de mu pliemalpli sekvados en éiu numero: L Nia atero, (Tin é rubrike euhay de nia afero: ar fon s la tufan kurantan holoja, korespondoja, seiigejn, novajoju k. t. p. Ni devirus, ke tia 4 tubrike éiam estu Kiel eble ple| granda kaj inte \j_ amikoj. wus verki kaj elpensi, sed ni povas nur raporti, kion ni amikej. Ni esperas, ke ke tiu @i rubriko 7 3 sed tio 4) dependas ne de ni, sed dem éar en tin Gi rubrike vi ja nenion | 4 as de amikoj zorgos jejn) I. Literature, (Rakontoj, versoj kt. p. Por forigi la ne- agrablajn ,daiirigoju* tra multaj muneroj, ni nun presados éiam rakont- etoju nur matlongaju). HL El la mondo, (Diversaj intere monde, artikoleto| populara-scieneaj, kunsile alportw en iu numero muliajn agrablaja nova) jigoj (ne politikaj) el la In por la domo k. t. p) JV. Bagateloj. (Humorajo, enigmoj k. t. p,) V. Respondoj al la amikoj. Novaj esperantistoj. (En tin i rubriko ni presados la namojn de éiuj novaj personoj, kin} aligas al nia afero, te clerais nian Tingvon, ‘Tiv éi rubrike havas en niaj okuloj la plej gravan sigriton, éay al ni kaj al la monde gi montros la plej bone nian progresadon, is) la Konstanta kreskado de tin él rubriko es tuta laberade. Per tiu éi rubriko ni anka as la plej grava celo de ain plenumos la plej gravan eis de nia guzoto — ligi kaj kouatigi inter si la disjetitajn amikoju de nia aleve. Zurgudon pri koustanta kreskade de tin @i rabrike i plej varmege rekomendas al éiuj niaj amikoj. Apud la nome de Gin nova experantiste ni presadus ankait (kiom ni scios) a nomon de 1. malnova experantisto, kin lin altiris aii konigis kun niw afero, kaj pe tia manivro ka parolata rubriko estos de mnstanta montrilo de la talon} u el niaj amikoj. Ni komencos (en N-o 2) la rubrikon per presado te la Jaro IIT LA ESPERANTISTO nomoj de tinj personoj, kiuj aligis al nia afero post ta apero do la unua Adresaro (verko Nr. 31); on tiu éi serio ni la nomojn de la altirintoj ankoraii ne presos, éar ili estas al ni nekonataj.) VII. Anoncoj, (iu éi anguleto apartenas jam al la administracio, kaj la redakeio por gia enhavo ne respondas. En tiu éi rubriko le »Nomaro de Fverkoj pri la lingvo Esperanto* estos presata nur unu fojon on la jaro; te aittoraj, kiuj deziras, ke iliaj verkoj estu anoneataj pli ofte, devas sin turni al la administracio de nia gazeto, kiel kun simplaj pagataj anoncoj.) La amikoj nun konas nian programon, kaj ni petas ilin memori pri_nia gazeto kaj sendadi al ni de tempo al tempo bonan intercsan materialon por tin aii alia rubriko, En Ja alsendata materialo ili ne bezonas multe zorgi pri la lingvo (ili povas e¢ sendi al ni la materialon en lingvoj naciaj), ili zorgu uur pri interesa enhavo; pri la lingyo ni Zorgos jain mem. Ni ne dissendas al éiu aparta amiko apariajn citkue lerojn kun peto pri kunlaborado — ni esperas, ke nia mina peto tie éi sufiéos kaj niaj amikoj ne rifazos al ni sian kunlaboradon, al la alsendata materialo oni kompreneble devas lasi al ni liberan clekton Preni aii ne preni tion G ait alian; oni ne forgesu (ion multaj bedaiie- inde faras tre ofte), ke ui ne povas sekvi la guston de éiu aparta, sed devas sekvi la guston de la plejmulto kaj la bonon de nia alero.” Oni helpu kaj Konsilu al ni, kaj ni estos tre dankaj; sed kiu, alsendante al ni ian pecon, postulas necese, ke ni gin presu, e@ se ni gin ne aprobas, kaj postulas, ke ni pri Gi rifwzita artikolo aii peco skribadu sentine multajn Srandajn leterojn, — tiu alportas al ni ne helpon, sed rekte malhelpo. Fine ni turnas nin al niaj legantoj ankorait kun unu grava peto, Supre ni diris, ke unu amiko, kiu jam sen tio multe faris por nia afero, prenis nun sur sin la tutan financan riskon de nia gazeto; dank’ al li nia afero nun liberigis por diam de Ia zorgoj pro la estonteco; dank’ al li ni man hayas gazeton ne sole regule elirantan, sed ankait ekster- ordinare malkaran kaj por éiu facile aboneblan. Estus ne bone, se ni Festus indiferentaj kaj lasus la tutan Sargon sur la Sultroj de unu per- ‘ono. Ju pli granda estos la nombro de la abonantoj de nia gazcto, des pli malgranda far igos la dirita sargo. Ni tial estas konvinkitaj, ke éiu amiko de nia afero nun ne sole rapidos aboni mem la gazeton, sed al- portos al gi baldait ankai multajn aliajn abonantojn. ‘Trovante novan amikon ati eé nur novan aprobanton de nia afero, ni devas antaii ¢io isi Tin, aboni la gazeton (ofero nun tre malgranda, kiun neniu rifuzos), far nur tiam ni povas diri, ke Ii estas nia, ke li ne forgesos haldad nian aferon, éar la gazeto lin ¢iumonate memorigados. Se Vi ue zorge LA ESPERANTISTO Jaro TIL ke Gia el Viaj varhatoj tuj abonu ka gazeton da ple) bone per Via propra interhelpo), tiam Vi povas esti certaj, ke Yho ob V aj varbatoj estos tro maldiligen’aj, por fari tiun é pagon el propra. ini sitive, restos tute dosiritay dea ero kaj baldait forgesos pri mn de abonado, kiu estas ligita kun sendo de Jetero ke, amultaj ne La pro- as, prokrastis : kat forgesas; sed simple doni 2 frankoja por la bona aferu neni rifuzos, se Vi proponus al li, ke ke proceson de Ja abonado Vii prenas sur Vin. Kin alsendas la pagon por 10 ekzompleroj de la gazeto, povas ricevi Jn 118" senpage. 1 numeroja oni povas ricevi senpage ée Ia ad- ministracio de sha Esperantistos, Nia afero. rdo. Por niaj novaj legamtoj ni donas tie éi mallongan historion ik Cirkaitrig esencan Girkait don de Te nuna stato de nia La celo den lingve estas: detrui iom post iom la murajn, kiuj staras inter la diversaj P ij i oloj kaj subtenas ilian reciprokan nekompronadon, fremdecon kaj papoloj kaj P } , j malamikecon, ebligi Tiberan interkomunikigou inter persone) de diversaj E i ‘i ui j per neiitvala Giuhoma lingvo-tradukilo fart la seieneon kaj miteio} Hteraturon de ¢iu nacio uzebla por la tuta homaro. ,Esperanto* tute ne \jn de éiu aparta. nacio: hontraite, gi ilin nur fortigos kaj perfektigos, éar kiam éiu homo bezonos por la internaciaj komunikigoj lerni mur unu lingvon anstatait multaj, fiam li haves pli da tempo por laberi super sia patra lingve. Esperanto hacas hi intercon malfertigi la lingvejn natura devas servi nur por komunikigoj internaciaj kaj por tiuj produktoj de fa horns spirito, kinj havas egalan signifon por la tuta homaro, La lingvo internacia Esperanto aperis publike en la fino de la jue (S87. Malgrait la tre mallonga tempo malgraii la diversaj wvallarilaje), kun kinj gi devis batali (tiom pli ke gi uperis en tempo Vai srkoustaneej tre malfavoraj), la lingve Esperanto dank’ al sia cele hay honstrwe akiris jam grandan amason da amikoj inter diversaj popolej. Lo ple) gtandan nombron da amikoj ia afero mun havas en Rusujos a dias lokon okupas Germanujo, la trian — Sveduj poste ras ¢inj taj hinds) Kun phi aii malpli granda nombro da experantistoj. dam vkastas preskaih nenia dando. on kia nia atero ne havus amikojn, 4 Mvaukow he nombre de Ik aktivaj amikoj estas ankorait ne sufi¢e tod kaj muliaj estas ankorait tiel malkura hasas kan ou aj, ke ili sin ankoraii afore. Kiel Kun ia vime. La pli atti malpli- granda Pula aifero eu tin wid alia lando ne dependas de la karaktero disy ast Jaro WT LA ESPERANTISTO. Pago b. de la nacio, sed simple de tio, kie la esperantistoj pli energie laboris kaj kie oni nian aferon pli konas. Estas tute ekster dubo, ke kiam aligos al nia afero kelkaj .fortuloj de la mondo® kaj ni ricevos la eblon a mondon kun nia afero, nia lingvo rapide trakuros la tutan mondon, Nia celo estas unu el la plej grandaj kaj gravaj, kiujn Ja homare iam havi La literatura de nia lingvo kroskas rapide (se ni memoros la gisnunan malgrandecon de niaj rimedoj). Post 4 jaroj nia literatury kalkulas jam pli ol 50 diversajn verkojn! Ekster tio ni havas unu nekonstantan gazefon en Sofia kaj unu konstantan on Nurnbergo; de tin 4 lasta, kin wun komencas Ja trian jaron, eliris nun jam la 2ha numero, Ekzistas nun lernolibroj kaj vortaroj de nia lingvo en diversaj Tingvej maciaj. Ni posedas en nia lingvo tradukojn de diversaj de Ezopo, lukianos, Githe, Heine, Byron, Dickens, Longfellow, ge, Lamennais, Andersen, Goldoni, Puskin, Lermontov, Krilov, R., Nadson, Miekiewie ienkiewiez, Prus. En la lasta jaro ,La sperautisto* alportis ekster multaj gazetaj artikoloj ankait diversajn originalajn verketojn de Meier, Grohn, Fez, Goldberg kaj aliaj. El la publikaj paroloj, kiujn niaj amikoj havis en diversaj lokoj, kelkaj eliris prese en forme de breturaj. (La plej multajn publikajn parolojn pri nia afero havis sinjoro Chr. Schmidt.) Pri la nombre de la personoj, king vaste konigi is nun ellernis la lingvon Esperanto, ni nenion povas diri, éar Ja plej granda parte donas nenian seligon pri si, kaj mur okaze, per ia letero aii per alia maniero, ni as pri ili, kvankam multaj el ili, kiel ni konvinkigas, hone ellernia nian Tingvon jam antait 28 jaroj, Lait diversaj faktoj ni supozas, ke la nombro de la ellernintoj de nia lingvo nun estas éirkaii 15~-20000, Sed dank’ al tio, ke la plej granda parto de la gisnunaj lernolibroj ne enhavis s gon pri la ekzistady de nia gazeto, kaj dank’ al divers aliaj cirkonstancoj la plej granda parto de Ja cllernintoj estas tute desivita de nia afer: nine seias iliajn nomojn kaj adresojn kaj ili seias nenion pri nia Iaborado. Sed nun ni esperas, ke dank’ al la nemultekosta centra organo éinj amikoj de nia lingvo iom post iom kolektigos éirkaii nia organo, Ciujn nesciatajn esperantistojn, al kiuj tin éi numero eble enfalos en la manon, ni petas sendi al ni sian nomon kaj adreson; finjn eldonantojn de lernolibroj kaj alia) verkoj pri nia Tingvo, éiujn Parolantajn kaj laborantajn por nia afero ni petas montri al siaj varbatoj, Kien kaj kiet ili devas sin turni, por ne resti por éiam detiritay de nia afero (antait Gio alsendi al la centra loko sian nomon kaj adreson » Kluboj de la lingvo Esperanto ekzistas neoticiale en diversaj urhoj en Rusujo kaj oficiale en la urboj Nurnberg (Bavarnjo), Miinchen (Bavarujo), Schalke (Westfalujo), Freiburg (Badenujo), Upsala (Svedujoi, LA ESPERANTISTO Jaro TH. Sofia (Bulgarujo) kaj Malago (Hispanujo). La laborema klub Esperantista yHspero* en S. Peterburgo prezentis sian regularon al la ministro de V interraje kaj esperas baldait ricevi oficialan permeson de la rusa registaro por pli vasta Inborado. La kluboj kaj ankaii multaj privataj esperantistoj de diversaj landoj subtenas inter si vivan korespondadon, Kin volas partopreni en tiu éi internacia korespondado, devas sendi al la redakeio de La Eaperantisto* sian nomon kaj adreson kun a peto publikigi gin en la rubriko de la personoj, kiuj deziras korespondadi en Espe nto. Nia afero iras éiam antatien, malgrait ke ni havas ankoraii nur tre malgrandajn rimedojn kaj malgraii ta praktika kutimo de la plejmulto da homoj blinde boji kaj moki éiun novan ideon anstatait gin ckkoni kaj subteni. Ninj esperoj estas bonaj, nigj forte ne lacigos kaj nine os energie laboradi por nia kara afero, gis tiuhoma lingvo efcktivigos en gia tuta ple ja bela revo pri neiitrala eco. Ni laboros kaj esperos. Novajoj. La membro de la parlamento kaj de la Rega Akademio de Seiencoj en Stockholm, sinjoro Cl. Adelskild, komponis belan muzikon al la himno en nia lingvo 4L'espero (,En la mondon venis nova sento’), presis la muzikon kune kun Ia teksto” esperanta j kun gia franea traduko, dedidis gin al la ,Kongreso de la paco*, kin kolektigis antaii nelonge en Romo, kaj disdonis gin por memoro al éiuj membroj de tiu fi kongreso. ‘Tio éi estas Ia unua originala muzika verko en nia lingvo. La himno esprimas In tutan esencon de nia afero kaj de nia espero kaj estos sendube ofte kantata en la kolektigoj esperantistaj. Per la disdono de le himno al Ie prezentantoj de diversaj nacioj, kolektitaj en Romo, sinjore Adelskild faris tre bonan seryon al nia afero. Vor Ia celoj de nin afero ni ricevis: de sro M.S. Bogdanov el Swit 8 rublojn 57 kop; de srino EB, G. el Balta — 1 rublon; “to A. Sirotin el Kiev — 1 rublon. Kune kun la mono, kiu restis fem de ta pasinta jaro (post Ia kalkulo en la No, de 1891) gi faras nus li sumon de 83 rubloj 87 kopekoj. Car la estonteco de nia gazeto estts tun certigita kaj la ,Kartoj Fondantaj‘, pri kinj ni parolis en Ia PAsiuct jaro, jam ne estas bezonaj, tial ni la tutan monon, kiun ni Feevis kaj riceyos por la eeloj de nia ofero, de nun uzos en la sekvanta muniero: Lit mezure de kolektigo de mono ni presos por gi poéajn analogie je NNoj 41 kaj 43) en tiuj lingvoj, en kiuj ili vaiborag ne ekzistas, El la tuta presata nombro da ekzempleroj 4g restos lernolibrojn Pago 7. ja eoteraj 4s estos senpage fordonataj al la aiitoraj de la dirataj lernolibroj, por ticl vigligi la aperadon do bonaj kaj _malmultekostaj Jernolibroj. Ta amikoj, kiuj deziras verki la diritajn lernolibrojn, volu sin turni al 1. Zamenhof. Leginte niajn projektojn en NN-oj 8 kaj 9 de 1891, kelkaj amikoj sendis al ni monon por ,Akeioj* aii ,Kartojé, kvankam ni dirix, ke ni la monon ankoraii ne akeeptas, gis la sorio de la projektoj estos decidita, Nun In projektoj farigis nebezonaj, kaj tial ni petas éiun, kin sendis al ni monon, ke li skribu al ni, kion ni devas fari kun lia mono: resendi gin al li, aii uzi en ia alia maniero lait lia montro. Ta sumojn, pri kies resendo ait alia uzo ni gis Aprilo ricevos nenian montron, ni Presox en Ia Aprila numero kiel oferojn kaj uzos ilin en la supre dirita maniero (por eldono de lernolibroj). Kiel en lu pasinta jaro, ni ankaii en la nuna jaro donados seiigajn pri Ginj gazetoj, kiuj parolis pri nia afero. Ni petas la amikojn sendi al ni éiun mumeron de gazeto, en kiu ili trovos ion pri nia afero, aii skribi al ni almenaii la nomon kaj numeron de la gazcto. Bedaiirinde gis nun nur malmultaj amikoj plenumadis nian peton, kaj tial ni havas la eblon raportadi nur pri malgranda parto de la gazetoj, parolantaj pri nia afero, kaj pri la plej granda parto de tiaj gazetaj artikoloj ait seligoj ni nenion scias. En | ] ni metos la nomojn de la amikoj, kiuj havis Ta bonecon alsendi al ni la gazetojn aii seiigojn pri ili. — En Ia lasta tempo la sckvantaj gazetoj parolis pri nia afero: ,Dagens Nyheter de 17/XI. (pri la himno esperantista de Adelskéld) [Lundstrom]; »Orebladet* No. 85 (urtikolo pri nia lingvo kune kun la versajo ,En la mondon*) [Lundstrim]; Novosti I} No. 811 {Silhernik]; ,Novoje Vremja* No. 5612 (pri la brofuro de Kravcov kaj pri nia aforo) [Kraveov]; ,Kurjer Warszawski¢ No, 326 (pri la intencita oficiala socicto esperantista en Rusujo) [S8. Goldberg]; ,Denj No. 1129 (pri la societo ,Espero* en S, Peterburgo) [Martakov]; ,Kurskij Listoké No. 114 (artikolo de A. M. pri la brogura de Kraveov) [Martakov]; ,Ziarno* No, 29 (korespondo el 8. Peterburgo pri la laboroj de la ,Espero*) [Starkmann]; ,Novosti* I de 9/XI. (pri kunveno de la societo ,Espero*, la parolo de la prezidanto pri la historio kaj esenco de nia afero; laboraj de la soviet) [Zinovjev; Pikover]; ,Kazanskia Vjestit No. 318 (pri Ia kunvenoj kaj laboroj de Ia societo ,Espero*) [Seleznev]; ,Novosti* I mezo de Decembro (aligo de grafo L. Tolstoj al la esperantistij kaj la rilato de la societo ,Espero“ al tiu éi fakto) [Silbernik; Schaeh]; >Novosti Inostrannoj Literaturi“ No. 11 [Martakov]; ,Russki Listok® No. 346 [Martakov]. ESPERANTISTO Jaro TL Ia sekvantaj novaj personoj deziras korespondadi en Esperanto: Karlo Otono Svanbom, stud. teol, Varing (Svedujo); Aleksandr Efimovié Sirotin, Institutskaja ulica No. 44 Kiev (Rusujo). Ha tre gravaj verketoj de s-ro de Beaufront (poéa lernolibro kun 2 vortarej — por Francoj) kaj de s-ro Geoghegan (tio sama — por pest mallonga tempo eliros prese. La kosto de ting ¢i verkoj, ri por Ia vastigado de nia afero, estos tiel same malgranda, kiel de In analogia verko No. 43. Mian eldonon prenis sur. sin. s-ro W. 1. Prompeter. Angloj) De sto A. Martakoy ni rivevis la sekvantan leteron: Mi petae Vin proponi per Vin gazeto ,La Experantisto*: kin el la amikoj volus enskribigi en Socicton de ,Esperantistoj-anoncantoj*? Kondiéo: presadi por sia mono en naciaj gazetoj po 3 anoncoj en jaro pri lt lingvo Feperanto: en Januaro, Marto kaj Aiigusto; la gazetajn numerojn kun lv anoneoj sendi al Ia redakeio de La Esporantisto*. La dezirantoj volu sciigi min pri ilia konsento. Mia adreso: A. V. Martakov en Obojan, gub, Kursk, Rusujo. Sinjoro J. Selezney el Melekes skribas al ni: ,En la gazeto ,La Usperantisto* en la leteroj de la ami Ja tempo estas kalkulata lait 2 stiloj; mi propon éiam lait umn stilo — la Gregoria (nova), Gar tiu éi stilo estas akceptita de la plejmulto kaj estas pli vera, ol la Julia (malnova). Unu lingvo, unu kalkulo de I’ tempo! kalkuli gin S-ro B-1 konsilas al ni, ke ni uzun éiam unu difinitan internacian monan sistemon en la kalkuloj en nia gazeto. Ni akceptas la konsilon kaj. bie @i nur estos ebla, ni uzados la sistemon francan, kiel la plej internacian, Ankait por éiuj mezuroj ni uzados la sistemon francan, Vor la vastigado de nia afero sro ingeniero F. Langlet el Geta- Aby (Svedujo) uzas por siajprivataj leteroj originalajn kovertojn, sur Kies vizaga flanko supre estas presita per grandaj_litero} Inter ~Lingvo a Esperanto‘, kaj la dorsa flanko estas kovrita de sveda teksto, havanta la tutan esencon de nia lingvo kune kun la montro, al kiu oni bvas sin turni, por ricevi pli detalajn seiigojn pri nia afero (jal la sendanty de tin éi letero aii al la Klubo Esperantista en Upsala‘). — (u iu of niaj amikoj ne volus presi tiajn kevertojn por diversaj aliaj iingvoj? Ni pensas, ke niaj amikoj volonte a¢etus tiajn kovertojn por wzi ilin en sia privata korespondado. Por ebligi al niaj amik ln disvastigadon de nia literaturo kaj Ia tiaman prete-havadon de kelka nombro da verkoj sen financa perdo ait Jaro HT LA ESPERANTISTO. risko de ilia flanko, ni sciigas, ke de nun éiu, kiu aéetus (de L. Zamenhof) librojn ne malpli ol por 10 frankoj (= 8 markoj = 4 rubloj), ricevas rabaton de 25°%o, kaj kin aéetas ne malpli ol por 100 frankoj — ricevas rabaton de 50% (te. por 100 frankoj li pagas nur 50 fr.!). Por la posta transsendo oni pagas 10% de la nominala kosto de la libroj. — Sur tion éi ni turnas Ia atenton ne sole de la aéetantoj, sed ankaii de la aiitoroj, kiuj volas vendadi per nia helpo siajn verkojn en ait pri nia lingyo. Literatura, El Heine. En nord’ unu pino en solo Gi songas, ke palmo gracia Dormetas sur nuda altajo; | En unu dezert’ orienta Glacia kaj nega tavolo _ Eterne pri lando alia Gin kovras per tomba tolajo. Malgaje sopiras silenta. La novaj vestoj de la rego. (El Andersen.) Antaii_ multaj jaroj vivis unu rego, kiu tiel amis belajn novajn yestojn, ke li elspezadis sian tutan mouon, por nur esti éiain belo orna- mita. Li ne zorgadis pri siaj soldatej, nek pri teatro Ano, ese inte nur se donadis al li okazon montri siajn novajn vestojn. Por éiu horo de la tago li havis apartan surtuton, kaj kicl pri éiu alia rego oni ordinare diras: ,li estas en la konsilanejo‘, oni tie ¢i diam diradis: la rego estas en la vestejo" En la granda urbo, en kiu li logis, estis tre gaje; ¢iun tagon tien venadis multaj fremduloj. Unu tagon venis ankaii du trompantoj, kiuj diris, ke ili estas teksistoj kaj teksas la plej belan étofon, kiun oni nur povas al si prezenti; ke ne sole In koloroj kaj desegnoj de tiu i stofo estas eksterordinare belaj, sed la vestoj, kiujn oni preparas el tin éi Stofo, havas la mirindan econ, ke al éiu, kiu ne taiigas por sia ofico ait estas tro malsaga, ili restas nevideblaj. »Tio éi estas ja bonegaj vestoj!* pensis la rego; jhavante tian surtuton, mi ja povus sciigi, kiu en mia regno ne taiigas por la ofico, kiun li havas; mi povus diferencigi la sagajn de la malsagaj! Jes, la Stofo devas tuj esti teksita por mi!“ Kaj li donis al la ambait trompantoj grandan sumon da mono antaiie, por ke ili komenen sian laboron. Ili starigis du teksilojn, faris mienojn kvazait ili laboras, sed havis nenion sur la teksiloj. Tamen en la postuloj ili estis tre fervoraj kaj Pago 10 LA ESPERANTISTO postuladis In plej delikatan silkon kaj la ple} bonan oron. ‘ion éi ili metadis en siajn proprajn posojn kaj laboradis super la malplenaj tek- siloj, kaj e gis profunda nokto, oMiv volus sed kaptis lin ke bone taiig: cli, kiom de la Stofo ili jam pretigis!* ekponsis la rego, a time é Ta penso, ke tiv, kin estas malsaga ait ne por sia ofico, ne povas vidi la étofon. Li estis kvankam konvinkita, ke li pro sine devas timi, tamen li preferis antaiie sendi alian personon, por vidi, kiel la fero stara: urbo seis, kian mitindan forton Ta étofo havas, jam volis vidi, kiel malsaga tia najbarn estas. Giuj homoj en la tuta aj ¢iu kun senpacienco »Misendos al la teksistoj mian maljunan honestan ministron !# is In rego, gli la plej bone vidos, kiel la stofo elrigardas, éar li las home saga kaj nenin pli bone taiigas por xia ofico, of i!* Tiel lv maljuna bonkora ministre iris en la salonon, en kiu la ambait trompantoj sidis antait la malplenaj teksiloj kaj Iaboris, _,Dio, helpu al mit* ekpensis la maljuna ministro, large malfermante la okulojn, emi nenion povas vidi!* Sed li tion i ne eldiris. Ta ambaii trompantoj petis lin alveni_ pli proksime kaj demandis, éu fi ne estas bela desegno kaj helegaj koloroj. Ge tio éi ili montris la malplenan teksilon, kaj In malfeli¢a ministro uzis éiuju fortojn por malfermi bone la okulojn, sed li nenion povis Mia Diol* li pensis, .éu mi ? tion ¢i mi neniam supozis zi! Cu mi ne taiigas por mia ofico? Ne, nenicl mi povas rakonti, ke mi ne vidas la teksajon! oNu, Vi ja nenion diras!* rimarkis um el la teksantoj. slo, gi estas bonega, tre éarma! diris Ia maljuna ministro. kaj rigardis tra siaj okulvitroj. Tin ¢i de j tinj Gi koloroj! Jes, mi raportos al la rego, ke i tre al mi plac »Tre agrable al ni!* diris la ambait teksistoj kaj nomis la kolorojn kaj komprenigis la neordinaran desegnon, aa maljuna ministro atente auskultis, por povi diri tion saman, kiam li revenos al la rego; kaj tiel li ankaii faris, pensi idi, éar nenio estis. estas malsa, kaj tion éi nenin devas Nan la trompantoj postulis pli da mono, pli da silko kaj oro, kion m ankorait bezonis por la teksajo, Ili gion metis en sian propran esen, en pla teksilon ne yenis e¢ unu thdeno, sed ili, kiel antaiie, gadis labori super la malplenaj teksiloj. La rego baldaii denove sendis alian bonkoran oficiston, por revidi, Kiel iras la teksado kaj éu Ia étofo baldaii estos preta. Estis kun li tiel same, kiel kun la ministro, li rigardadis kaj rigardadis, sed éar ekster la malplena teksilo nenio estis, tial li ankait nenion povis vidi. +Ne vere, gi estas bela poco da ftofo2 diris la trompantoj kaj montris kaj Klarigis la belan desegnon, kiu tute ne ekzistis. ili Jaro TIT LA ESPERANTISTO. Pago 11. »Malsaga mi ja ne estas!* pensis Ia sinjoro, jtial sekve mi ne tatigas por mia bona ofico, Tio éi estas stranga, sed almenaii oni ne devas tion éi lasi rimarki!’ Tiel li laiidis la étofon, kiun li ne vidis, kaj certigis ilin pri sia gojo pro la belaj koloroj kaj la bonega desegno. odes, fi estas raval® li diris al la rego. Giuj homoj en la urbo parolis nur pri la belega étofo. Nun la rego mem volis gin vidi, dum gi estas ankoraii sur la teksiloj. Kun tuta amaso da elektitaj homoj, inter kinj sin trovis ankaii la ambaii maljunaj honestaj oficistoj, kiuj estis tie antaiic, i iris al la ruzaj trompantoj, kiuj nun teksis per ¢iuj fortoj, sed son fadenoj, wNu, ¢u tio @i ne estas efektive belega?* diris ambait honestaj Via Rega Mosto nur admiru, kia desegno, kiaj koloroj!* kaj inontris sur la malplenan teksilon, éar ili pensis, ke la aliaj kredeble vidas la Atofon. »Kio tio ¢i estas!* pensis Ja rego, ,mi ja nenion vidas! Tio éi estas ja terura! Cu mi estas malsaga? éu mi ne taiigas kiel rego? tio @i estus la plej terura, kio povus al mi okazi. yllo, gi estas tre belat, diris tiam a rego laiite, ,¢i havas mian plej alan aprobon!* Kaj li ba- lancis kontente la kapon kaj observadis la malplenan tcksilon; li ne yolis konfesi, ke li nenion vidas. La tuta sekvantaro, kiun li havis kun si, rigardadis kaj rigardadis, sed nenion pli rimarkis, ol éiuj aliaj; tamen éiam ripetadis post la rego: ,ho, gi ja estas tre bela!* Kaj ili kon- silis al Ji porti tiujn @i belegajn vestojn el tiu éi belega materialo la unuan fojon ée la solena irado, kiu estis atendata. ,Rava, belega, mirinda!# ripetadis éiuj umu post la alia kaj éiuj estis tre gojaj. La rego donacis al la ambaii trompantoj kavaliran krucon kaj la titolon ,sekretaj teksistoj de la kortego*. La tutan nokton antaii la tago de la parado Ia trompantoj pasigis maldorme kaj ekbruligis pli ol dekses kandelojn. Ciuj povis vidi, kiel okupitaj ili estis je la pretigado de la novaj vestoj de la rego. Thi faris micnon, kvazaii ili prenas la stofon de la teksiloj, tranéadis per grandaj tondiloj en la aero, kudradis per kudriloj sen fadenoj kaj fine diris: ,nun la vestoj estas pretaj!* La rego mem venis al ili kun siaj plej eminentaj korteganoj, kaj ambai trompantoj levis unu manon supren, kvazaii ili ion tenus, kaj diris: ,Vidu, jen estas la pantalono! jen estas la surtuto! jen la man- telo!® kaj tiel plu. ,Gi estas tiel malpeza, kiel araneajo! oni povus pensi, ke oni nenion portas sur la korpo, sed tio éi estas ja la plej grava eco!* »Jes!* diris Giuj korteganoj, sed nenion povis vidi, éar nenio estis. Via Rega MoSto nun volu plej afable demeti Viajn plej altajn Pago 12 LA ESPERANTISTO. vestojn*, diris la trompantoj, jkaj ni al Via Rega Mosto tie i antaii la spegulo vestos la novajn.* La rego demetis siajn vestojn, kaj la trompantoj faris, kvazaii ili vestas al li Gum pecon de la novaj vestoj, kiuj kvazaii estis pretigitaj; kaj ili prenix lin per la kokso kaj furis kvazaii ili ion alligas — tio éi devis esti la trenajo de T'vesto — kaj la rego sin turnadis kaj returnadis antait la spegulo, aKiel helege clrigardas, kiel honege ili sidas!“ éiuj ke koloroj! gi estas vesto de granda indo! Sur Ja strato ili staras kun la baldakeno, kiun oni portos super Via Rega Mosto en la parada irado! raportis la éefa ceremoniestro. Na, mi estas en ordo!* diris la rego. Cu gi ne bone sidas?* Kaj ankorait ume fojon li turnis sin antait la spegulo, éar li yolis montri, ke li kya La éumbelanoj, kiuj devis porti la tremajon de Tvesto, eltiris siajn manojn is. Kia ii bone observas sian ornamon, la planko, kvazait ili levas la trenajon. Ni i ix kaj tenis la manoju eltirite en la aero; ili ne devis Iasi rimarki, ke ili nenion 8. Tiel la rego iris en parada maréo sub Ia belega baldakeno, kaj j homoj sur la stratoj kaj en la fenestroj kris: ,Ho éielo, kiel sen- komparaj estas Ia novaj vestoj de la rego! Kian belegan trenajon li havas al Ja surtuto! kiel bonege éio sidas!* Neniu_volis Iasi rimarki, ke li nenion vidas, éar alie Ti ja ne taiigus por sia ofico aii estus terure matsaga, Nenia el la vestoj de la rege gis nun havis tian sukeeson. ~Sed li ja estas tute ne vestital* sabite ckkriis unu malgranda infano. allo ciel, aitdu ta voeon de la senkulpeco! diris la patro; kaj unu al fu alia murmuretis, kien la infano divis, ~Li estas tute ne vestita: tie staras malgranda infano, kiu diras, ke li tte ne estas vestita!’ Li ja tute ne estas vestita! kris fine la tate popolo, Tie 4 pikis la regon, éar al li jam mem sajnis, ke la po- pelo estas prava; sed li pensis: jmun nenio helpos, oni devas nur kite ‘Li prenis tenigon ankoraii pli fieran, kaj la ‘ambelanoj itis kaj portis la trenajon, kin tute ne ekzistis. rage resti Ge sia opini El la mondo. Rimarkinda horlogo. Per kia originala maniero en Hinujo Wi homoj. kinj ne posedas horlogon, difinas la tempon, pri tio la franea vojaganto Le Tue rakontas sekvantan okazon: ,Unu tagon, kiam “iti niaju Hinojn, kiuj antai nelonge akceptis Ja kristan reli- sien, ui envoje renkontis knabon, kit pastis boven. Preterirante, ni deinandis lin, éu jam estas Ja 12a hore. La knabo rigardis al la suno mat ni volis: vi Jaro IT LA ESPERANTISTO, Pago 18. sed gi estis kasita post densaj nuboj, tiel ke li ne povis konsiligi kun tiu Gi horlogo. La Cielo estas kovrita tro plene per nuboj,“ li diris, ,sed atendu unu momenton!* Li kuris en Ia plej proksiman korton de vilagano kaj post unu minuto revenis kun kato sur la brako. Rigardu* li diris, ,ankoraii ne estas la 12-a horo“, kaj samtempe li montris al ni la okulojn de la kato, suprengovante giajn palpebrojn. Ni kun mirego rigardis la knabon, sed lia eksterajo estis tute serioza, kajla kato, kvankam la operacio gajne ne tre plagis al gi, tamen videble kutiminta al gi, tenis sin tre trankvile, kvazaii gia speciala okupigo konsistus en tio, esti horloge. Ni diris: ,Tre bone, mia knabo, plej bonan dankon!* Kaj ni hontis, ricevinte instruon de la knabo. Kiam ni trovis niajn amikojn, nia unua afero estis sciigi pri tiu kata orakolo. Ili tre miris pro nia malscio kaj rapide kolcktis kelkajn dekoju da katoj el la tuta najharajo, por montri al ni, ke la horlogoj en iliaj okuloj éiuj iras regule. La pupiloj de la okuloj de la katoj gis tagmezo iom post iom malgrandigas kaj tiam atingas sian plej mallargan kuntir- igon en formo de maldika streko, metita, kiel hareto, perpendikulare sur la mezon de l'okulv. Poste la pupiloj iom post iom ree etendigas, Gis ili je noktomezo ricevas la formon de rondo. Oni nin certigis, ke éiu infano en mallonga tempo akiras grandan lertecon kaj akuratecon en la montrado de I'tempo el la kataj okuloj, Ni konvinkigis tre baldaii, ke tiuj ¢i horlogoj iras tute regule kaj Giuj en preciza kunsento.¢ K. Hibert. Oro el argento. Profesoro Berthelot antaii nelonge montris en la Pariza Akademio de Sciencoj prosperan alhemian eksperimenton de transformado de argento en oron. ‘Tiu ¢i proceso prosperis al profesore Carey Lea en Filadelfio, kiu transsendis al la Pariza Akademio provon de tia argento, kiu ekstere per nenio difereneas de oro. La sangigo de metalo per tin eksperimento kumpreneble ne estas pruvita kaj ne farigis e¢ esperebla, sed la rimedo, kiun prof. Carey Lea eltrovis, por doni al argento la eksterajon de ore, ticl ke oni ne povu gin difereneigi de efektiva oro, jetas kelkan lumon sur la antaiiajn provojn de Sangado de pli malkaraj metaloj en oron. Prof. Berthelot en la kunsido de la Pariza Akademio klarigis, ke en la rimedo de Carey Ja plej gravan rolon Iudas acido citrona kaj fero. La hemia analizo de la transformita argento montris en gi 98 partojn da argento kaj 2 partojn da acido vitrona kaj ankaii negrandan kvanton da fero. Beduurinde la ora koloro de la metalo ne estas fortika. Sub alta temperaturo la argento perdas sian flavan koloron kaj ricevas returne koloron naturan; tion ¢i fares ankaii forta ekbato per martelo. Povas esti, ke diversaj el la antaiiaj alhemiistoj konis Ia rimedon de ricevado de acido citrona, kiu cetere estas tre facila, kaj ke ili sciis ankaii gian econ kolorigi la argenton. ‘Tiu @1 supozo estas tre versimila, éar la alhemiistoj, éasante la sekreton de furado de ore, metadis al zorga esplorado éiujn objektojn de flava koloro, Van Helmont rakontas, ke la Irlanda nobelo James Buttler posedis flavan truoplenan atonon, kin havie la odoron de subbruligita mara Satime kaj per kies helpo oni kvazaii povis fari oron. Buttler donis al Van Helmont certan kvanton de tiu Stono, kiu estis sufi¢a por ok uneoju da pura oro el hidrargo. Pri tia sama okazo oni ligante gin kun la nomo de la glora Melyétius. En éia okazo imentoj en tiv G& direkto promesas rigigi la seiencon per malts} interesaj eltrovoj. La hema voto, D-ro Delaunay en antait nelonge publikigita uhoro pri tr homa voto esprimas la konvinkon, ke la antikvaj logantoj de Etiropo estis tenoroj. La nunaj posteuloj estas baritonoj, iliaj pli malultaj, kiel ekzemple negroj voéon pli altan, ol la blankaj. La homa voto kun la tempo éiam pli malalta; tiel ekzemple tenore deksesjarapovas en ta dudekkvina jaro de Tvive farigi baritone kaj en la tridekkvina— fase. Lat blonduta) haves vogon pli altan, of homoj kun haroj mallumaj; rakont nepaj posedos voeou hasan, La race, javas Ta unnaj havas ordi vocon sopranan kaj tenoron, la lastaj — kontr- ation Kaj bason. Lat tenoraj estas pli maldikaj, la basuloj pli largaj as pleje vocon malaltan, kaj forty. Hemoj pensantaj kaj inteligentaj h sed malmulte: pensantaj kaj suprajemaj — altan. La voégo antaii le tagmungo estas pli alta, ol post lu tagmango. Singard, ij kaj prudentaj Kantistaj evitas, kiel oni scias, trinkojn alkoholajn, precipe la tenoroj ; haswloj povas ilin gui, kiom ili volas. ‘Tenorojn oni pli renkontas en la lumtoj sudaj, kaj en la nordo — pli da basoj; tiel ekzemple lai la sortoj de Delaunay ¢inj_gloraj franeaj tenoroj elvenis el la suda Franeujo, shan Ginj basulaj — el Ja departementoj nordaj. Maso por kungluado de marmoro, gipso, poreelano a ko pulvorigita 100 gramojn, da oveblanko mojn kaj da aluno palvorigita 12 gramojn; miksi gin, j, rivevinte specon de nedensa pasto, Smiti per gi la Findojn kinja oni volas kunglui, kunpremi ilin forte kaj lasi tiel en Ja ‘bur de 48 horej. Aldoninte al tia é miksajo pli da ovoblanko aii da sl solvitt on nafto, por gin pli maldensigi, oni pevas gin uzi por laki Win objektojn, j. Kartono, tel lakita, farigas malme ‘I ligno. Sipetoj, lakitaj per tiu i maso, ; tiel same ankait kuvoj kaj aliaj lignaj vazoj ir uzataj por konservado de grasej kaj fuidajoj. Cu lakto estas kun akvo, oni povas sciigi en la sekvanta maniere: bone poluritan trikilon (trikkudvilon’ oni trempas en profundan Savon da lakto, tj gin elprenas returne kaj temas gin rekte malsupren, Kot pe Preni da estingita: ka Hone hatita 10: bone distrotante, Savayn kaj diver por fari ilin netramalse estis belay kaj. fortika kaj ankait vazoj argil LA ESPERANTISTO. Se la lakto estas pura, tiam guto da lakto restos pendanta sur se eé tre malgranda kvanto da akvo estis vergita en la lakton, tiam sur Ja trikilo. nenia guto pendos Bagateloj. Fl unu prediko. Vivis iam homo tre malbona kaj peka. Li premis éiun, kiun li povis, li al ueniu helpis iam e¢ per unu centime, Banante sin en la Iarmoj de multaj siaj oferoj, li tamen_ vivis fel kaj la tera justeco lin ne atingis. Sed jen li mortis. Gojaj, ke liberigis de li, la heredantoj faris al li belegan enterigon. Sed ape oni lin metis en la teron, la tero tuj eljetis returne la korpon de pekulo. Vidante, ke la tero ne volas akcepti la malbenitan korpon, oni decidis forbruligi gin per fajro; sed ankaii la fajro kun abomeno forsaltis i gin. Ne povante al si helpi, oni j ru; sed ankaii la hundoj kun indigna la korpon en de la korpo kaj ne volis e la korpon al hundoj, ke ili bojado forkuris de la korpo kaj ne tusis gin. Oni jetis profundan maréon, por ke la koto gin koyru kaj ripozigu, sed la korpo unu kotero ne volis aligi al la peka wal Vi restis super la maréo kaj korpo ... Nun, minj aiiskultantoj, tiu i terura eky kiel instruo! stu bonaj, honestaj kaj piaj, kaj tiam Vi povos esti tute certaj, ke ln tero Vin prenos, fajro Vin bruligos, hundoj Vin di kaj koto kovros Vin en granda amaso! mplo Enigmoj. L Mi servas kun m_ poi Kun p mi al Vi la v Kun $ mi Vin gardas de ¢inj dolorej, Kun b mi la korpon al Vi repnrigas, Kun p tre maljuste Vi min abomen: Kun PVi por veston prepari min pre (Solvo en versaj laboroj, vadon ebliggasy . Sur la punktoj en la apnde donita figure disstarigi o) la literoin aaanadeececeghkinunoov 0000p shee prrrssttttwyz en tia manier», ke la mezaj linigj ver- fee ee ee tikala kaj horizontala; dona Ja sekvantajn vortajn fof ee ee 6 6 © inion t nome de unu litero; —linio G malbona aero wee eee » 2nomo de karto , » 7 sin movanta sero; see > 3 nomo de metalo; +S malgrania objekto; eee > 4ankaiinomo de metalo;' » 9 nono de litero. {Solve en la sekvanta numero} Pago 16 7 LA ESPERAN TISTO, Jaro It. “Problemo de gako de Aurelio Abela. Nigro Blanko Blanko komencas kaj donas mat per Ia dua iro. Respondoj al la amikoj. Al s-ro W. T. La artikolo »Esperanto kaj Volapitky ne estos finita, far nun Ja tempo multe Sangigis kaj la batalo Kontraii Volapitk jam ne estas bezona; mun estas pli utile ne fari plu komparojn. La artikolo rSanGotajox estos daiirigata en Ia ku- ranta jaro, Als-ro E. H. Vian tradukon de la rakonto de L. Dilling ni nn kredeble ne povas presi, ¢ar Jai nia Sanita programo ni nun dezirus presi nur rakontojn mal- grandaju, kinj okupas ne pli ol 3—8 pagoj de nia gazeto. Vian mannskripton ni konservas. ‘Al kelkaj abonantoj. Ne sciante aukoraii pri la malaltigo de Ja kosto de nia gazeto, Vi sendis al ni la abonpagon por 1892 lait Ja maluova kosto; aim ni petas Vin skribi al ni, kion ni devas fari kun Ja superfiia mono. Anoncoj. QD" ser69 personon, Kia volus eldoni Ia esperantan tradukon de la parolado de J, Turgeney Hamlet kaj Don Kihot". Gi enhavas 24 pagojn en 8% Oni sin adresu al E. Haller, S. Peter- burgo, Nevskij 135, log. 37. Fir die Redaktion verantwortlich: Chr. Schmidt, Nurnberg. Druck yon W. Timmel’s Buch- und Kunstdruckerei in Nurnberg. LA ESPERANTISTO. Gazeto de la lingvo internacia ,Esperanto% Zeitschrift fur die internation. Sprache Esperanto, Gazette de fa langue intemationale ,,Esperantot, Elgonata vox fojon en ia monato de L. Zamenbof haj W.H. Trompeter sult la redakeio de L. Zamenhof, Kosto por jaro (kune krn potta transsendo) 2 frankoj (1 marko 60 pfonigoj 80 kopekoj), “Ki alsendas la pagon por 10 ekzemplerej, ricevas 1 ekzempleron senpage. Anoneoj po 20 conti duonpaga Linke Kun Gio tufanta Ia administracion de | Kun @io tufanta la redakeion de ,La Esperantisto™ (abonoj, anoncoj,Sangode La Experantisto™ (korespondej, artikoloj, Inadresoj, plendo pri nericevado de mumneroj i, demande} k, tp.) oni volu sin k. tp.) oni volu sin turui al W. H.Trompeter | turni al Dr. L. Zamenhof a Varsovie, a Schalke, Westfalie, Allemagne. Russie, (Li akeeptas ankaii abouojn,) Oni_povas aboni ankaii en la librejo de Heerdegen-Barbeck cn Nurnbergo. No. 2. Nurnbergo, Februaro 1892. Jaro IH. De la administracio. Kiel mi pensas pri la kostoj de verkoj esperantaj, tio estas videbla el mia pro- pono, presita en La Esperantistot 1891 No, 9 Sinjoroja, Kies verkoj estas tro karaj, ke ili hav la bouecon, malpliigi la kostoin, ke ni povn rekomendi li librojn en nia gazeto. Koran dankon al kelkaj amikoj por afablaj leteroj al mi, mi ne opinias, ke mia eta agado meritus grandan laiidon, Gar mi konfidas al Ja fervor de multaj esperantist ke ili zorgos or tiel kreskanta nombro da abouantoj, ke baldait kovrifos la plikostoj, kinj estas ne eyiteblaj en la komenco. Poste mi redouos la proprajon de nin gazeto al la a afero, kiu & des pli_bone. La klubo Schalke mendis de nia gazeto ann ekzempleron por sia Dibliotheko kaj Pe una ekzemplero por Gin el siaj membroj: ¢u tia ago ne estas imitinda por la aliaj estimataj_kluboj ? Plej koran saluton al @ azo 67 sub b. ‘Tia mi petas kore tingjn ita iniciatore de nia kara nun por i estis en ¢iu rilatu tre kara. Ju pli proksima estus tin tempo, j amataj legantoj! Trompeter. Novajoj. : Oni skribas al ni, ke en Goteborg (Svedujo) fondigis klubo esperant- ista sub la nomo ,La Esperantistoj* esperas baldaii ricevi leteron de la klubo mem kun la adreso de la klubestro. Ni sendas al la nova Kinbo koran saluton kaj deziras al giaj laboroj la ple) bonajn sukcesojn. Ciujn Klubojn esperantistajn fonditajn kaj fondotajn ni petas de tempo al tempo sendi al ni korespondojn pri la iro de iliaj aferoj. ,_ Antait_kelkaj tagoj_ni ricevis leteron de unu esperantisto sur la insulo Cejlono en Azio. Estas tre agrable rimarki, ke nia lingvo nun trovis amikoja ankaii sur tin ¢i malproksima insulo. Pago 18 En la lasta tempo la sekyantaj gazetoj parolis pri nia afero : Yo. 119 (pri Ja broguro de Kravcov) [Bvstifejev] ; N N LA ESPERA PISTO. Jaro IT, »Don* »Odesskij Listok* 10 (pri la Kalendaro-Eyperanto) [A. Griinfeld]; ,,Frinkischer Kurier# No. 41 (anonco de la klubo Nurnberga pri la eseneo de nia lingvo kun ckzemplo de letero kompare en Volapiik kaj Esperanto kaj pri la senpaga Giusemajna instruado de nia lingvo en la klubo) [Chr. Schmidt]; ,Deuteche Warte* No, 21 {artikolo pri nia lingvo de 11. C. W.) ) {Chr. Schmidt]. La sekvantaj novaj personoj deziras korespondi on Esperanto: A. Zambrzycki. Cvjetnoj Bulvar, dom Maljusinih, kv. 41. Moskva. Rusujo. G. Rjabinin. Novosumskaja 24. Harkov. Rusujo. Literaturo. (53- L a Nimfo. -é) El Putkin Monaho pasigis multegon da jaro; Malgaje Ja vive al li forkuradis Li Ginm fastadix kaj Jam tombon preparis al si per tosilo Monaf’ Ja maljuna en pia hnmilo, Pri morto trankvila, al Dio plaganta, Rousistis aaa lia p ego honstanta. Jen foj en somera yesper’ harmonia dis al Dio monaho la pia Ivarbaro senviva pli nigra far Kaj super Ja lagu nebulo famidis En uuboj jam sur ka arkajo @iela Mallaiite ruladis sin imo la bela, Kaj sar la suprajon de ag’ en Rigardas maljana la anahorete. Li vidas — subite terar al li venas, ‘Tre blanka, al ne&o de Tmonto simila, Jen nuda virino el Taga Ia porto fas sen vort’ sur lt bordo. Snr horde de hago en tago Dum super Forpe rdoju Ii sendas ‘varo sin ombro etendas . . nallumon radio Ja stma — Si la maljuntlon rigardas senpekan Kaj kombas al si la harajon malsekan. La sankta monafo cktremis entime, Vidinte Mbelecon virinan proksime. Knabin’ Ia mirinda per man’ lin logadas, La kapon ridete al li balancadas .. . Kaj kiel falanta brilega steleto, ris en ond’ de Mageto. Lermito malgaja en nokt’ ne dormetis Kaj tutan la tagon li Dion ne petis. Per penso eraras li al Ia lageto . Jen antaii li Tombro de la virineto ... Denove Yarbaro taj remallumigas Kaj super Ja nuboj la Inno raligs . super la akvo li ree ekvidas Lamindan knabinon, tre pala Si sidas .. Li vidas, al li $i la kapon balaneas, de malproksime ¢i kisas kaj dancas, plaiidas Ja akvon per Garma la mano, Kaj ploras kaj ridas Si, kiel infano, Alvokas lermiton al sia lageto: “Al mi, ho rapidu, Vi, anahoreto ! En ond’ trayidebla $i baldaii kaSigis, Kaj tuj trankvileeo profunda farigis. Nenie sin trovas Vermito maljuna .. . Popolo rakontas, ke lia gri Num estas vidata en la profundajo. M. Goldberg. Jaro UT LA ESPERANTISTO Pago 19, El la mondo. Kiam Ia tero estos plena de homoj? Por povi respondi tiun & demadon Ia geograto Rawenstein entreprenis tutan serion da. paciencaj esploroj kaj kalkuloj, kies reaultatoj estas publikigitaj en la angla gazeto, eldonata de la Geogratia Societo en Londono. El la dirita labore ni 8, ke la logantoj de la tera globo en Ia nombro de 1,467,000,000 okupas gian tutan suprajon (esceptinte la firkaiiajon de Ja polusoj) en proporcio de 31 logantoj sur unu angla mejlo kvadrata (¢irkaii 2,59 kvadrataj kilometroj). La aiitoro, dividanto la ‘tutan suprajon de la firma tero (46,350,000 kvadrataj anglaj mejloj) en tri partoja: tero fruktoporta, stepoj kaj dezertoj, elkalkulas, ke de la tuta sumo de la tero 28 milionoj da anglaj kvadrataj mejloj prezentas teron fruktoportan, 14 milionoj — stepojn kaj 4,000,000 anglaj kvadrataj mejloj — dezertojn. Prenante en kalkulon Ja plej altan nombron da logantoj, kiun éiu speco da tero povas nutri (nome 207 logantoj sur unu kvadrata angla mejlo por tero fruktoporta, 10 logantoj por stepoj, 1 loganto por dezertoj), Rawenstein venas al la cifero 5,994,000,000 logantoj Kiel al supozeble plej granda, super kiu la tero jam ne estos kapabla nutri plu la homon. Naskigas nun la demando, kiam venos por la tera globo tin éi fatala_tempa limo? La pligrandigo de la logantaro en la diversaj partoj de la mondo povas lait la elkcalkuloj de la atitoro esti esprimata per la sekvantaj ciferoj : en Eropo 8,7 logantoj sur 100 en la daiirw de 10 jaroj, en Azio Gy te ee nw en Afriko Wn oe em oh we en Aiistralujo kaj Ocennujo 30 5 gh ne on nm en Norda Ameriko 20 es en Suda Ameriko 15? . > 1 ae > eo 8 logantoj sus 100 en la daiiro de 10 jaroj sur la tuta tera globe mezonombre. Sekve havante nun la nombron 1,467,000,000, kiu pligrandigas mezonombre per 8% en 10 jaroj, la tero atingos sian plenan nombron da logantoj (5,994,000,000) én la jaro 2072, t. c. post 180 jaroj. Rimarkinda estas la cirkonstanco, ke la jaro 2072 estis prokeima al la tempo, en kiu Anglujo, lait Ja elkalkuloj de la geologoj, estos tute senigita je la teraj provizoj de stona karbo, kiun gi nun ticl rige liveras al la aliaj landoj. Niaj_pranepoj kredeble devos malfacile zorgi pri la estonteco kaj sorto de siaj infanoj, kiuj efektive devos batali pro la vivo en kondi¢o} tre malfacilaj. _ Profesoro Janssen prezentis antaii nclonge al la Pariza Aka- demio de Scieneoj raportan kalkulon pri la stato de laboroj super Ia Projektita observatorio sur la Mont-Blanc. Lait la raporto ‘oni de la flanko de Chamounix sur la deklivo de Ja monto, dekdu metrojn sub la Supro, elfosis en la nego kavon, hayantan la profundon de 2% metroj, Por arovi Stonan fundamenton, sur kiu povus stari la konstruoj de la observatorio. La seréoj estis vanaj, éar oni atingis nur negon malmolan, | | t Vago 20 LA ESPERANTISTO Jaro Il. kiu cn kelkaj lokoj transiras en staton glacian, sed atonan teron oni ne trovis, Oni fosis plu en kelkaj lokoj, sed montrigis, ke la supro de la monto estas kovrita, de tavolo da nego de grandega dikeco, sekve la monto mem estas per 'kelkaj dekoj ait eble eé per kelkaj centoj da metroj malpli alta, ol oni pensis gis nun. Sekve la konstruo de ob- orio sur la montoj estas ne ebla, tamen profesoro Janssen pensas, ke oni povos starigi la fundamenton de la konstrao sur la nego, mal- mola Kiel Stono. La observatorion oni intencas konstruien tia maniero, ke gi tuta estos enfosita en la nego kaj super la suprajo elstaros nur la tureto, servanta por la esploroj. “Car alie Ja fortaj ventegoj, kiuj ma!- kviotas cirkait la supro de Mont-Blanc, povus forblovi la konstruon, kiel dometon el kartoj. La nombro de la mortantoj en la tuta mondo lai la ple) novaj elkalkuloj atingas tri milionojn da homoj éiujare, t. e. éiatage mezo- nombre mortas 91,000 kaj éiuhore 3,790 homoj. Se ai kalkulos plu, en Giu minuto pordas la vivon 63 homoj kaj en éiu sekundo unu homo. La kvarono de éiuj naskitoj mortas antaii la atingo de 8-jara ago kaj la duono antaii la ago de 17 jarcj. La meza longeco de la homa vivo estas 38 jaroj. La agon de “19 jaroj atingas apenaii una homo inter 100,000. La plej malbonaj tagoj en la kuranta jaro lai la elkalkuloj de d-ro Falbl kiu en la lasta tempo tiel glorigis per siaj antaiidiroj, estos: malbonaj de 1-a kategorio: 29-a de Januaro, 28-a de Februaro, “a de Marto (la ple; malbona), 26-a de Aprilo, 26-a de Majo, 6-2 de Septembre, 6-1 de Oktobro. 4-a de Novembro kaj 4-a de Decembro; kritikaj tagoj de 2-a kategorio: 12-a de Februaro, 13-a de Marto, 12-0 de Aprilo, 24-a de duni a de Aiigusto, 21-2 de Septembro, 20-a de Oktobro; de 3: oy: Id-a de Januaro, 12-a de Majo, 10-a de Junio, 10 k 3-a de Julio, 19-2 de Novembro kaj fine 19-a de Deeembro. La generalo Grant, estinta prezidanto de la Nord-Amerika res- publike, en la_lastaj jaroj de sia vivo eniris on financajn rilatojn kun iu Ferdinand Wardem, kiu bankrotis kaj kaiizis ankaii plenan materialan falon do Ia goneralo. En tia tempo al la generalo minacis jam la fan- tomo de la morte, éar nekuracebla malgano de kro sur la lango minacis de tago al tago per katastrofo, La mortanta, turmentata de timo pro la sorto de la familio, kiun li forlasos, uzis la’ Iastajn fortojn, por skribi, ait pli vere dikti siajn memorajoja, en la espero, ke la pri- skribo de lia aventurplena vivo trovos multajn aéetantojn. Kaj efektive Grant ne eraris, Ella kalkuloj de la libristoj, kiuj en la lasta tempo estas prezentitaj al la familio de Grant, montrigas, ke la memorajoj en kelkaj eldonoj alportis 414,855 dolarojn da pura profito! Tio éi estas keedeble Ja plej granda sukceso de libro en la tuta mondo. Akrido kaj homo. Unu naturisto farisy esplorojn, kiel laiita estus la voto de la homo, se gi rilate estus tiel same forta, kiel la voéo de la akride, Li trovis la sekvantajon: La akridon oni povas atdi ankorait en la malproksimeco de Yas da mejlo. Homo pezas mezonombre tiom, kiom 26.000 tiaj ¢i insektoj; se sekve lia voéa aparato efikadus rilate kun tia sama forto, kiel Ia aparato de la akrido, tiam la homo en malproksimeco de 1000 mejloj povus sin komprenigi. Ekzemple de Jaro TT LA ESPERANTISTO. Pago 21. Hamburgo lia voto atingus trans Konstantinopolo gis Malgrand- Hamburga sipposedanto povus buge interparoladi kun iu el siaj kiu jus elveturas el la kanalo de Suezo. Sed fi h maloportunecon, ke se iu en sia propra domo ternus, lia domo deyus tuj disfali de la forto de la sono. Ja komerce kun haroj. La kelkan tempon daiiranta konflikto kun Hinujo influis tre malbone’ sur la komercon kun baroj. Fiiropo nun devas kontentigi je sia propra komereajo, kaj dank’ al tio ankaii la kosto de la haroj Sangigis. Nun la plej bonaj haroj estas kalkulataj la franeaj, kies harligo de 80 centimetroj da longo, precipe detrancita de la kapo de bretonino aii normandino, estas pagata per 1,000 frankoj. La plej maloftaj haroj estas Ja nege-blankaj, kinj atingas la fiablan precon de 25,000 frankoj por unu kilogramo. Poste en ordo de kosto iras haroj anglaj, germanaj, italaj, belgaj kaj svedaj. La plej malkaraj kaj ple] multe disvastigitay estas la haroj hinaj, kies kilogramo kostas de 10 gis 12 frankoj. En la jaro 1882 estis enkondukitaj en Francujon 70,758 kilogramoj da haroj, kaj en la sekvanta jaro 124,715 kilogramoj. La plej granda parto de ili venis el Hinujo. Post Hinujo la ple] multe da haroj liveras Italujo, nome éirkaii 22,000 kilogramojn, poste Kohin- hinujo 1,347 kilogramojn, Japanujo 538 kil., Algerujo 431 kil., 'Cunisujo 98 kil, Aiistrujo 57 kil., Hispanujo 13 kil. Ekster tio Marsejlo mem liveras siajn proprajn harojn 3,000 kil., el kiuj 500 estas uzataj por hararoj viraj kaj ¢iuj ceteraj por virinaj. Hindaj sirkaroj. Nenia eminenta anglo, loganta eu Hindujo, pagas mem siaja bezonojn kontante, li e¢ la plej multe entute ne havas Kontantan monon en la domo. Se la angiaj sinjurinoj ion en la magazenoj de Kalkutto, aii se ili prenas ion de la komereistoj, kivj alportas Ia komercajojn en la domon, e@ se ili en la sukerajejo prenas porcion da glaciajo, tiam la kosto estas bata sur peccto da papero, kiu portas la subskribon de la nomo kaj Ia aldonon: ,sircar* = pagi. La rigeco de la plej multaj angloj, logantaj en Hindujo, la malfocileco sin orienti en la negocaj ofdoj de la tieuloj, al tio la reganta en Hind- ujo rigida kasteco, kiu postulas por ¢ia farado apartajn personojn, igis la Eitropanoju uzadi al cia negoca manipulacio certajn negocistojn — sirkaroju. La sirkaroj ne estas pagataj servistoj, sed kontraiie deponas ofte altan kaiicion; ili plenumas Giun monotugantan negocon de siaj sinjoroj, faras éiujn aetojn kaj pagas por éinj elspezoj de la domo. Mi ricevas por tio 4 monajn antaiidonojn kaj kondukas precizan kalkulon pri kredito kaj debeto; ‘ilia perlaboro konsistas en la profito, kiun ili havas de la spekulado kun la mono, kiu sin trovas en iliaj manoj. Ciumonate venas al la sirkaro la diversaj posedantoj de asignoj kaj akceptas la pagon. Preskaii neniam okazas, ke sirkaro malbonuzus la monon, konfiditan al li, aii ke Etiropano malbonuzus la krediton de sirkaro. Fatala antaiidiro. Efektive Kasandran autaiidiron al la urbo Cikago publikigas unu el la amerika} ingenieroj, apogante sin, kiel Ii certigas, sur precizaj matematikaj elkalkuloj, Lrezentu al Vi, ke tiu Gi ingeniero certigas, ke al la urbo Cikago minacas enfalo en la teron en la jaro 1893, ¢ar la fundamento, sur kiu la urbo staras, ne eltenos la pezon de la grandegaj konstruoj, kiuja la logantoj de Cikago pre- LA ESPERANT ISTO Jaro TI. paras al Ia ckspozicio universala. La speeialisto elkalkulis, ke la pezo de la konstruoj elyokos mallevigon de tero, kiu englutos la urbon aj la ckspozicion. La fatala profeto certigas,” ke la akvo de ln lagu Mitigan sublavis In fundamenton, sur kiu Cikago staras, tiel ke la urbo stuis nun sur tera fundamento, havanta la dikecon de nur 16 futoj. Ni esperu tumen, ke la faktoj estos pli favoraj, ol Ja teorio, Sago de hundo. La anglaj g: zeto} rakontas intercsan, antaii nelonge “observitan ekzemplon de sageco de hundo. Unu hundo, cleendita de sia sinjoro kun letero en lt dentoj, alkuris al posta kesto cn Picculilly, Antait momento la posta oficisto elprenis el la kesto. In saketon kan la ling Kuris post li, kaj foriris_kontenta Suldon, Interesan colon clektis al si la anglo Graner, Li decidis ellerni ln lingvon de simioj kaj kun tiv éi intenco forveturis Af Por faciligi al si la lernadon, li konstruis al si étalan kagon, havantan ln ude du kyadrataj metroj, kia estos alfortikigita al la tero per tri j éenoj, tiel ke eé goriloj ne povu gin difekti. Graner sidos en tin verta malproksimeco de siaj kolegoj kaj komunikigos kun telefono Kaj per elektra sonorilo. Li ankaii prenis kun si apa- raton fotografan. Kiom kostas interna milito? Oni faris jam bilancon de la lasta interna milito en la respubliko Cili. La kapricoj de la diktatoro Balmaceda. tielplenaj de tragediaj epizodoj, kostis ‘al la lando 195 milionoju frankojn, ne parolante jam pri la elvergita sango. Tamen tio & estas sumo bagatela en komparo kun la kostoj, kiujn sckvigas la tmilitoj internaciaj. | Oni taksas entute kaj proksimume per 77 miliurdoj la koston de la militoj en la kuranta centjaro: Ja lastan militiron de Napoleono I, Ja militon M kan, Kriman, Aiistrujan, Franco-Germanan Kj Ruso-Turkan. Lat milito de la Nordaj Amerikaj Statoj kun la Sudaj sok. kostis 18%» miliardojn frankejn, Kurioza reklamo. Unu Londona gazeto alportis unu tagon la sckvantan tugantan komunikon, sub la titolo: ,La testamento de unu knabino*: En la asta dimanéo ta logantoj de ‘una domo en la strato Moorgate Kuris post unu kanario, kin flugadis antaii iliaj fenestroj kaj pri kiu neniu seis, de kie gi venas. aa persekutado estis tiom pli tetvora, Kiam oni rimarkis, ke la bitdo portas bileton, alligitan al gia Kolo per maldika motalfadeno. Fine In birdeto estis kaptita’ de sinjoro Adams, la papero deprenita, disfaldita kaj legita. Gia enhavo estis: ,Mal- Hea. sen laboro aii aliaj rimedoj, mi devas nun clekti la morton kiel solan sayanton, Al Ja sola amiko, kiun mi havas ankoraii_ en la mondo, al tin ¢i malgranda birdeto, mine povas jam e¢ dont gian malmulton ds nutrajo kaj tial mi donas al fi la liberecon, Mi petas tiun, kiu gin Kapton. Kompati gin, gi kantas tiel dolée, Ia amata malgranda’ birdeto, Mary.* Tio éi estis la kortuganta enhavo de la bileto. Sinjoro Adams, la posedanto de tol magazeno en la domo N-o 14 de la strato Moor- gate, donis rifugon al la Kanario kaj flegas gin kun efektiva pieco,« — Ta sukeeso de tin ¢i arti eksterordinara. ia tuta pli alta sovietu. tusita de le de la malri¢a Mary, iris al la magazeno kaj nun rapide foriradis. La hundo, rimarkinte lin, transdonis al lien la manon la leteron aii gi komprenis, ke gi bone plenumis sian Jaro TIT LA ESPERANTISTO Pago 23. de s-ro Adams, por vidi la senrifugan birdon, kaj éiu venanto kompre- neble ion aéetis. La ruza negocisto, kiu elpensis la tugantan historion kaj lasis gin presi en la gazcto, faris tamen eraron, nome li aéetis kaj pendigis en sia magazeno birdon-virinon, kiu sekve ne kantis. Sed la sinjorinoj, rigardante la silentan birdeton, diris kun kompato: ,li malgojas pro sia sinjorino, la malfeliéa malgrandulo.« — Sinjoro Adams poste el- pensis ankoraii multajn reklamajn artifikojn, sed nenia havis tian brilantan sukceson. Fino de balo. En la tempo de la franea milito en la jaroj 1808 Gis 1814 unu tajloro en Berga en Katalonujo ricevis de generalo D'E'spana la komison pretigi certan nombron da unuformoj, sed li ne povis. ilin liveri al la difinita tempo, éar, kiel li diris, li ne trovis sufiée da virinoj por kudri. ‘Tiam Espana lasis publikigi, ke en unu difinita tago estos granda balo. La difinita vespero venis, kaj preskaii ciuj sinjorinoj de la_urbo kolektigis en la salono de balo. Subite Ia domo esti: irkatita, soldatoj eniris en la salonon, petis la sinjorojn eliri kaj sciigia al la mirigitaj sinjorinoj, ke al ili ne estas permesite forlasi la domon pli frue, ol estos kudrita difinita nombro da unuformoj. ‘uj post tio é venis la tajloro kun siaj helpantoj, kiuj portis la altrancitajn pecojn da unuformoj, kaj post kvin minutoj ¢iuj sinjorinoj anstataii daneado estis okupitaj je fervora kudrado. Tiel ili devis kudri en la daiiro de tri tagoj, ée pano kaj akvo, sed por tio en plena bala parad: Por gardi la fenestrojn de frostigo en vintro oni, rckomendaa Ja sekvantan rimedon, kiu montris sin tre sukeesa: 55 gramoj da glicerino estas solvataj en unu litro da 63-procenta alkoholo, al kin, por riceyi agrablan odoron, oni aldonas iom da sukcena oleo, Kiam la mikeajo farigas klara kiel akvo, tiam oni frotas kun gi per peco da tolo la in- ternan suprajon de la fenestroj, per kio oni ne sole ne permesas la frostigon, sed ankaii la éviton de la fenestro Por esplori ovojn, ¢u ili ne malbonigis, oni povas: 1) Teni ilin kontraii la lumo de la suno ai kontraii brulanta kandelo; bonaj sin montras travideblaj, malbonaj — malklaraj aii mallumaj. 2) Tusi le akran kaj malakran finon per la lipoj; se la malakra fino donas la senton de malvarmeco kaj la akra la senton de varmeco, tiam la ovo estos bona; se oni sur la ambaii finoj ricevas la senton de varmeco, tiam la ovo mal- bonigis, éar tiam estas detruita la acrujo, kiu per pli malgranda trakon- dukado de la varmeco donas sur la malakra fino la senton de mal- varmeco. 3) Meti ilin en akvon; malbonaj nagas, bonaj iras al la fundo. Por purigi netravideblan vitron. Vitron de fenestroj, kiu kun Ja tempo farigis netravidebla kaj multkolora, oni rebonigas, kovrante gin per seka pulvorigita kaiiteriza kalio kaj malsekigante gin per akvo. La tiel ricevita kaéo restas kelkan tempon sur la vitro kaj poste estas reforigata per frotado kaj lavado. Por fajli vitrajn objektojn, oni metas la fajlilon en fortan lesivon de natro, t. e. en fortan solvon de sodo, kaj dum la. fajlilo estas ankoraii malseka, oni engovas gin en grandpecan sablon. Per tia fajlilo_ oni povas trankvile fajli vitron, ne timante, ke gi krevos. Kontrait malsekeco en la domo estas tre utile teni en la éambroj hederon, kiu havas la econ sekigi la murojn. En tiu sama tempo gi tre bone helpas al freigo de la aero en logejoj. i Pago 24 LA ESPERANTISTO. Jaro III. Dor diferencigi feron de étalo, oni devas sur la esploratan objekton elversi kelkajn gutojn da acido azota kaj post minute lavi Ia malwkigitun lokon per akvo. Sur fero restos makulo griza- blanka, sur Stalo — nigra. Por rekunigi dis ritan drapon, oni devas preni maldikan yutaperkun tavoleton, almeti gin al la maldekstra flanko de la disginita loko kaj, alproksimiginte inter si la ambait finojn de tiu él lasta, gladi Gin kelkajn fojojn per varmega gladilo. Por forigi makulojn el blanka atlaso, oni trempu puran, blankan vaton en varmigitan alkoholon (spirituson) ‘kaj frotu per tio la makulitan lokon. Estas mirinde Kiel rapidege la makulo forigas. Per tia maniero oni povas makulitajn lumajn atlasajn guojn refari kiel ovaj. Por alfortikigi vakstolon sur ligno, oni uzas gluon, kiun uni pretigas, farante kaéon el 4/2 kilogramo da iritika faruno kun 3 litroj da akvo kaj 10 gramoj da aluno kaj tie! longe kuirante Gin sub konstanta miksado, gis gi farigas tiel densa, ke Ia kulero miksanta povas en gi rekte stari, ‘Thun éi etendeblan gluon oni gmiras sur’ Ja ligno, metas sur gin la vakstolon kaj frotas sur &i, komencante de la mezo, por ke 81 fortike algluigu kaj ne lasu acrajn’ vezikojn, Purigilo por ladaj, lignaj kaj feraj vazoj. La plej bona purigilo por tiaj objektoj estas fojna akvo. Odi kuieac plenmanon da fojno en akvo kaj poste veréas tiun ¢i lastan en la purigotajn vazojn. Kimedo kontrai diversaj makuloj. Por forigi herbajn makulojn de tolajo, oni Swiru ilin per malforta solve de stana. tele kaj tuj lavu la tolajon kun multo da akvo. — Rezinajn makulojn oni fotigus el stofo per eseneo terebinta, de la. manoj per oleo. — Makulojn de kafo kaj éokolado oni forigas, se ili estas freaj, per malvarma laktoy se ili estas malnovaj, tiam oni trempu la stofon en malvarnan supan akvon kaj lavu kaj sekigu gin sur la suno. — Por forigi makulojn de fruktoj el ligne kaj stofo, oni malsekigu ilin kaj ee puer.ili alumeton” aii brulantan lignon. — Makulojn de oleaj Kolorila) oni forigas el vestoj, kovrante ta malpurajn lokojn per pasto el folargilo (germane ~Walkererde*), mola sapo kaj terebinta spirituso. kaj evant per varma akvo. — Por forigi makuloja de petrolo, oni metu tub It makulita loko pecon da suépapere, malsekigu la makulon per henzino kaj Sutu sur gin magnezion, metu ankaii sur tion & suépaperon kaj premu ‘sion per pezo, Rimedo kontrait la mara malsano. La ,Reichs-Medicinal- Anuciger* alportis antait nelonge la sekvantan interesan sciigon: Multaj Mmedoj estis laitdataj kontraii la mara malsauo, sed nenia el ili povas multe faeiligi la malbonon. Ch. W. Hamilton, angla flota kuracisto, donadis en la lasta tempo en okazoj de mara. malegno Ie semojn de Kola’ (sterculia acuminata) kaj atingis mirigajn rezultatojn, tiel ke li gin nun varmege rekomendas ‘kiel sol in efikan rimedon kontraii la mara alsane, Ce la interna uzo de kuirajo de 2 gis 4 gramoj da kolasemoj Woe Gi’ Maule] malaperadis éiuj simptomoj de ln naleano. Lay bace efikade de la “kolasemoj ée la’ mara malsano dependas lait Hamilton de la stimulanta efikado sur la centrajn de la, nerve sistemo kaj de gia loka efikado. ee Jaro IIT LA ESPERANTISTO Pago 25 Bagateloj. - Kredemeco, A: Vi estas malsagulo, mia sinjoro! — ] t mi sendos al Vi miajn atestantojn! — A: Ne bezone, sinjoro, mi kredas tion é ankaii sen _atestantoj. Senkulpigo. Sinjorino, forlasante sian servantinon: des, mi bedaiiras, sed mi ne povas repreni mian ateston en via serva libro pri via nepuremeco. Rigardu do mem ekzemple la malpurajon de mutoj tic Gi en la angulo. — Servantino: ‘Tio ¢i ja estas ne mia kulpo! iu ¢i malpurajo jam estis, kiam mi antati jaro komencis mian servadon La legisto. Despota urbestro ofendis unu urbanon. La urbano rakontis sian malfeliéon ul unu el siaj konatoj, kiu pretendis, ke li estas granda konanto de la legoj. Indigne ekkriis la konato: ,kicl li kuragis tion Gi fari! mi tuj iros al la urbestro kaj montros al li, ke li ne konas Ja legojn, kaj mi devigos lin, ke li sur genuoj petu de vi pardonon!* ii ambait iris al la urbestro; la le@isto eniris en la logejon, la ofendito jam preparadis sin, kiel li akeeptos la pardonpetantan urbestron, sed tamen li ne estis sufiée kuraga kaj restis post la pordo. Post kelkaj minutoj la kuragulo cliras. Nu, kia rezultato?* demandis la atendanta. »Ha‘, respondis la kuragulo, ,mi tute ne atendis, ke li estos tia maldelikatulo! Prezentu al vi, kiam mi komencis mian riproéan parolon, li tuj volis doni al mi du survangojn!* — ,Kiel vi seias, ke li volis tion ¢i fari?* — ,Se li ne volus, li ja tion Gi ne farus, kaj se li faris, tio Gi montras tute sendube, ke li tion éi volis.¢ — »Kaj vi silentis? — »Enirinte al li, mi forgesis lin bone titoli, kaj ekzistas lego, ke se oni iun salutas per pli malalta titolo, ol li havas, li havas larajton doni al vi tri survangojn.* — ,Sed vi ja ricevis nur du!* — ,Ha, mi forgesis; vidu, ekzistas lego, ke se la punata post la dua survango falas sur la teron, li jam la trian ne devas ricevi« — ,Kial do vi ne falis sur la teron tuj post la unua survango?* — ,Ekzistas alia lego, ke tiel longe, Kiel oni ¢e la survangoj havas ankoraii Ja forton stari sur la piedoj. oni devas stari.“ »Kaj kio estos kun mia ofendo?* = Ira mem kaj provu govi al li en la manon kelkan sumon da mono, eble lial Vi pardonos. Mi nenion kun li povas fari, ¢ar mi vidas, ke li mem seias éiuju legojn parkere kaj havas ilin ¢iam sub la mano.¥ La inkujo. Knabo aéetis boteleton da inko kaj rapidis domen. En la mezo de la strato la inkujo elfalis el lia mano kaj rompigis kaj la tuta inko elversigis sur la teron. Konfuzite la knabo staras kaj malgaje rigardas la clversitan inkon. ,Nu, kion vi staras, mia knabo?* diris unu preteriranto; ,vi jam elskribis la tutan inkon kaj nun vi povas trankvile iri domen!* Principo. Luigantino deéambro: Antaii ol Vi eulogigas en mia éambro, mi devas al Vi rimarki, ke mi amas, ke oni akurate pagu Ja luan pagon. — Studento: Tio @ estas ankai mia principo; ait akurate aii tute ne! Bonigo. Fianéino: Diru, éu estas vera tio, kion mia patrino al mi diris? — Fianéo: Kion do? — Fianéino: Ke vi edzigas je mi, éar mi poste havos grandan sumon da mono. — Fianéo: Sed, mia infano, kontraiie! estus al mi e¢ pli agrable, se vi gin havus jam nun. 1 k Pako 26 LA ESPERANTISTO Jaro III. Tro granda postulo, — For! al sanaj kaj fortaj mi almozon ne donas ~~ Kiel Vi volas; pro Viaj kelkaj centimoj ini al mi piedon hv rompos. _ Teruraj int jus venis of ke lerne| noj. Onklino parolas kun malgranda nevo, kiu jo: — Na, éu vi lernis aritmetikon? — Certe! — Kion do vi lernis? “~ Deprenadon, -— Aha! Sekve se ii ditos al vi en Kin jaro mi naskigis, éu vii povos diri, kian agon mi havas? — Oho! tiajn grandajn nombrojn ni en la lernejo’ankorait ne Jernis! Malhona memoro. — De kio vi havas tian embarasan mienon? a, ft: preventy al vi mian teruran situacion: mi petis hierai fraiilinon Marion pri Six mano kaj mi ne memoras, kion Si al mi respondis: jes, ail ne Neuiom mathelpas. Sinjoro venas domen laca kaj maleata. Lia sesdekjura kuiristino donas al li la tagmangon, kiu estas preparita tre malbone, Sinjoro: kultu, Antonino, diru al mi malkage, kial ‘ine prenas oficon de nutristino? gi estas ja multe pli enspeza, ol la ofico de kuitistino. — Kuiristino: Ma, sinjoro, Vi Sereas! kiel do fi estus chla? éu mi povus mm esti nutristine?— Sinjoro: Neniom malhelpas! huiristino vi ja, ankaii tute ne povas esti kaj tamen estas! Mirindajo en Ia medicino, En unw socioto oni parolis pri medicino. Unu el la alestantoj diris, ke la unua montrilo en la plej mattaj malsanoj estas la lango kaj se Ia lango estas kovrita, tio éi jam montyas, ke la” homo ne estas s Kaj tamen*, rimarkis alia, jmi Konas unw sinjorinon, kies lango ciam estas kovrita per tre dika tavolo da cikanoj kaj kalumnioj kaj Si tamen estas tute sana.# Ne volonte. Juganto: Viaj respondoj estas ¢iuj fonditaj sur plena vereco? — Jugato: Vorto post vorto, Via mogto! ke mi morta, se mi iom mensogas! — Juganto: Sekve Vi estas preta ankaii Juri pri ili? — Jugato: Hm . . 7 ne tre yolonte, sinjoro. Neprospera aldo. — Kara cdzo, ‘la kuracisto diras, ke mi ‘amin distri, vidi aliajn vizagoju éirkaii mi... — Nu? en tia ehazo mi taj forlasos vian servautaron kaj dungos alia La patro seias, — Min knabo, kial vi tiel forte ploras? — Min patrino denis al mi batojat — Nu. tio é ne estis ja kredeble tiel femrat — Ne terura¥ a, ha! demandu do mian patron, ¢u mia patrino ne bone batas! Kin seias bezon: — Kian doton do havas Via juna edzino? — Mi he seins Kiam ani antait la edzige demandis pri tio é mian bopatron, Ni farigis malgentila, — Kaj post’ Ia edvigo? — Hm, tiam Ii farigis ankoraa pli malgent Naive, — La somerlogo, kiun mi Inigas, sin trovas, kiel Vi Ahlas. apud Ia arbaro mem. “La odoron de la abioj Vi havos Gam en ls Cambro. Prova mur la odoron! Belega, ravantat Kaj kiel saniga! (Qu Vi eble hayas ian malsanan je la brusto en Via estimata familio? Ne! — Ha, efektiva domago! Mategala legado. — Patrineto, mi ricevis leteron de sinjoro Koborto, i petas mian manon; éu Vi permesas, ke mi gin donu ali? do slore Roberto? Ho, mia naiva. é vi bone komprenas la. dezirojn de sinjoro Roberto? — Legu do ‘mem. patrinete. kion li skated ~Prailine, donaew al mi Vian manon! mi povas vive mur por Vi! Per Jaro TH LA ESPERANTISTO Pagu 27. sloroj kaj baloj mi plenigos Vian tutan vivon! Kun Via kiso mi iros al la fino de la mondo! — Ma, ha, ha! sed vi ja tute ne bone legis la leteron! Rigardu, kion li skribas: ,Fraiilino, donacu al mi Vian monon! mi povas vivi nur per Vi! Per ploroj kaj lato) mi plenigos Vian tutan vivon! Kun Via kaso mi iros al la fino de la mondo!* Enigmo. La malspre donitajn vortojn Sovu | Solvo de la enigmoj de N- dekstren kaj maldekstren (litero sub litero I 4: fis Vi en una vertikala Hinio rieevos la | nomon de wu granda homo, kin vivis { @10 (mano, pano, sano, bano, rano. Llano). antaii kelkaj centjaroj: poste torn ilin | i. ankoraii, kaj Vi ricevos en vertikalt linio | E la nomon de la objekto, per kin tin granda | oe homo meritis sian gloron: poste

    You might also like