Professional Documents
Culture Documents
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Ths. NGUYỄN DANH TRƢỜNG
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
2
0.1. Nhiệm vụ của môn học
Sức bền vật liệu là khoa học tính toán kỹ thuật độ bền, độ cứng,
độ ổn định của các chi tiết máy, các kết cấu, công trình.
- Độ bền: là khả năng của kết cấu chịu đƣợc một tải trọng nhất
định mà không bị phá hỏng trong một thời gian đƣợc gọi là tuổi
thọ của kết cấu.
- Độ cứng: là khả năng của kết cấu chống lại tác động của lực
tác dụng về mặt biến dạng. Đủ độ cứng tức là biến dạng của kết
cấu nằm trong giới hạn cho phép.
- Độ ổn định: là khả năng của kết cấu bảo toàn đƣợc trạng thái
cân bằng ban đầu khi chịu tác dụng của lực.
Nhiệm vụ của môn học nhằm đƣa ra tính toán tối ƣu đảm bảo
kết cấu chịu lực đủ bền, đủ cứng, ổn định với chi phí thấp nhất.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
Trong quá trình chịu lực, vật rắn thực bị biến dạng và môn SBVL
có xét đến biến dạng này.
Chú ý: Trong cơ học lý thuyết đối tƣợng nghiêm cứu là vật rắn
tuyệt đối, không xét tới biến dạng, mà chỉ quan tâm chuyển
động, cân bằng.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
CÁC KHÁI NIỆM MỞ ĐẦU https://fb.com/tailieudientucntt
4
0.3. Phương pháp nghiên cứu
- Lý thuyết kết hợp với thực nghiệm.
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
CÁC KHÁI NIỆM MỞ ĐẦU https://fb.com/tailieudientucntt
5
0.4. Các giả thuyết về vật liệu
- Vật liệu có tính liên tục, đồng nhất và đẳng hƣớng.
Cho phép ta xét trên một phân tố để suy rộng cho cả vật thể.
- Biến dạng của vật thể đƣợc coi là bé so kích thƣớc nó.
Tức là ta coi điểm đặt lực trƣớc sau biến dạng ko đổi.
“Nguyên lý độc lập tác dụng”
Một vật thể chịu tác dụng của nhiều lực thì các đại lƣợng
(ứng suất, biến dạng,…) bằng tổng các đại lƣợng do từng
lực tác dụng gây ra.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
CÁC KHÁI NIỆM MỞ ĐẦU https://fb.com/tailieudientucntt
6
0.5. Khái niệm chuyển vị và biến dạng
Xét vật thể (T) chịu lực:
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
CÁC KHÁI NIỆM MỞ ĐẦU https://fb.com/tailieudientucntt
7
Ths. NGUYỄN DANH TRƢỜNG
Chương 1
LÝ THUYẾT NGOẠI LỰC & NỘI LỰC
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
8
1.1. Khái niệm về ngoại lực
- Lực là đại lực véc tơ có phƣơng, chiều, độ lớn và điểm đặt.
- Nếu một trong 4 đại thông số trên thay đổi theo thời gian ta có
lực động, trái lại ta có lực tĩnh.
- Các lực do môi trƣờng bên ngoài (tải trọng) hay do vật thể
khác tác động lên vật thể đang xét (lực liên kết) đƣợc gọi là
ngoại lực.
Phân loại:
- Lực tập trung (P) là lực tác dụng lên vật thể tại một điểm. Đơn
vị là (N)
- Lực phân bố (q) là lực tác dụng lên vật thể trên một diện tích
đủ lớn. Đơn vị là (N/m2). Trong bài toán phẳng ta xét lực phân
bố theo chiều dài, đơn vị N/m.
- Mô men tập trung (M) là mômen tác dụng lên vật thể tại một
điểm. Đơn vị là (Nm)
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
FX 0; FY 0; FZ 0
M X 0; M Y 0; M Z 0
Xét bài toán phẳng trong tọa độ Oxy chỉ còn 3 phƣơng trình:
F X 0; F Y 0; M Z 0
Tiến hành giải các hệ phƣơng trình cân bằng trên ta tìm đƣợc
phản lực liên kết.
Với bài toán siêu tĩnh ta cần tìm thêm các phƣơng trình liên
hệ chuyển vị để có thể xác định đƣợc phản lực liên kết.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
A
XA C B
a a a/2
A
A
C B
a a a a a/2
Hình 1
q Hình 3
M=qa2
B
q P=2qa
A 2a 3a q
M=qa2
Hình 2 A
C B
a a a/2
Hình 4
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
*) Chú ý: Khi một thanh chủ yếu chịu uốn được gọi là dầm.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
N z z dF ; Q x zx dF ; Q y zy dF
F F F
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
2m 5m 3m
C D B
A
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
2m 5m 3m
A C D B
80kN 20kN/m
2m 5m z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
(Nz)
2m 5m 3m
A C D B
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
A B
C
2m 3m
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
2m 3m YB
YA
YA z
P=150 (kN)
YA 2m
z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
2m 3m YB
YA
(Qy)
(Mx)
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
A B
3m
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
3m YB
YA
YA z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
3m YB
YA
(Qy)
(Mx)
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
A B
C
2m 3m
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
2m 3m YB
YA
YA z
M=150 (kNm)
YA z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
2m 3m YB
YA
(Qy)
(Mx)
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
YA= YB=
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
Pk Pk=?
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
Pk=1,5kN
Pk
4,5kN 1,5kN
1,5kN
1,5kN
6kNm 1,5kNm
0,75kNm
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
5,5kN 1,5kN
7kNm
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
50
2.1. Định nghĩa
- Một thanh đƣợc gọi là chịu kéo nén đúng tâm
nếu trên mọi mặt cắt ngang của thanh chỉ có
thành phần lực dọc Nz.
- Lực dọc Nz có thể tìm đƣợc thông qua
phƣơng pháp mặt cắt.
- Trong thực tế: các xà chống, cột điện, thanh giằng, dây
văng cầu treo… là các trƣờng hợp chịu kéo nén đúng tâm.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
51
2.1. Định nghĩa
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
52
2.2. Ứng suất trên mặt cắt ngang
*) Thí nghiệm:
- Xét một mẫu thanh chịu kéo
đúng tâm.
- Trƣớc khi kéo: vạch lên mẫu các
đƣờng thẳng // và ┴ trục thanh. khi kéo
- Quan sát mẫu sau khi kéo:
Đƣờng // trục vẫn // trục. k/c
giữa chúng không đổi.
Đƣờng ┴ trục thanh vẫn ┴
nhƣng khoảng cách đã thay đổi
Giả thuyết về biến dạng:
- Mặt cắt ngang: luôn phẳng và ┴ với trục thanh.
-Thớ dọc: luôn // trục thanh, ko chèn ép, tác dụng lên nhau.
-Quá trình biến dạng tuân theo định luật Hooke: z E z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
53
2.2. Ứng suất trên mặt cắt ngang
*) Công thức tính ứng suất:
- Dựa trên giả thuyết về biến dạng:
Giả thuyết về mcn các ứng suất tiếp bằng không.
Giả thuyết về thớ dọc σx= σy =0, chỉ còn σz
Theo công thức liên hệ nội lực và ứng suất ta có:
N z z dF
F
Trong đó: σz =Eεz = const trên toàn mặt cắt F nên:
Nz
N z z dF z F z
F
F
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
54
2.3. Biến dạng thanh chịu kéo, nén đúng tâm
Thanh chiều dài L chịu kéo (nén) sẽ
dãn ra (co lại) một đoạn ΔL đƣợc gọi
là biến dạng dọc thanh.
*)Công thức tính biến dạng ΔL :
Ta có:
dz z N
z dz z dz dz dz
dz E EF
N
L dz dz
l l
EF
Trong đó E đƣợc gọi là môđun đàn hồi hay hằng số Young.
Tích EF đƣợc gọi là độ cứng chịu kéo, nén của thanh.
1
DiÖn tÝch biÓu ®å N z
Nếu đoạn có EF ko đổi: L Ndz
EF l EF
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
55
2.3. Biến dạng thanh chịu kéo, nén đúng tâm
*) Hệ số poisson:
Khi thanh bị kéo đúng tâm bởi lực P theo
phƣơng z, phƣơng z bị dãn ra với biến
dạng tỷ đối là εz thì phƣơng vuông góc x,
y bị biến dạng co lại với biến dạng tỷ đổi:
x y z
Hệ số μ đƣợc gọi là
hệ số poisson – tên
của ngƣời tìm ra nó.
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
56
2.4. Ví dụ tính thanh chịu kéo, nén đúng tâm
Ví dụ 1: Cho a=60cm, b=24cm, c=36cm. F=15cm2, E=200GPa
P1= 270kN, P2= 180kN, P3= 130kN,
Hỏi.
- Ứng suất trong thanh?
- ΔAD=?
- P3 thay đổi? Để ΔAD=0.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
57
2.4. Ví dụ tính thanh chịu kéo, nén đúng tâm
Ví dụ 2: Tính ƢS trong thanh và chuyển vị tại A
F1
F2
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
58
2.4. Ví dụ tính thanh chịu kéo, nén đúng tâm
Ví dụ 3: Tính ƢS trong thanh và chuyển vị tại A
F1 L1
B’
L2
F2
L3
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
59
2.4. Ví dụ tính thanh chịu kéo, nén đúng tâm
Ví dụ 4: Tính chuyển vị tại C?
F1
PB
F2
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
60
2.4. Ví dụ tính thanh chịu kéo, nén đúng tâm
Ví dụ 5: Cho L=3m, F=3900mm2,E=200GPa
a) P= 650kN. Hỏi ΔB=?
b) [P]= ?. Biết [ΔB]=1,5mm.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
61
2.4. Ví dụ tính thanh chịu kéo, nén đúng tâm
Ví dụ 6: Cho FBE=11,1mm2,FCF=9,28mm2, E=200GPa
Tìm chuyển vị tại A, D?
4kN 3,6kN
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
62
2.4. Ví dụ tính thanh chịu kéo, nén đúng tâm siêu tĩnh
Ví dụ 7: Tìm chuyển vị tại C, biết độ cứng của thanh là EF.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
63
2.4. Ví dụ tính thanh chịu kéo, nén đúng tâm siêu tĩnh
Ví dụ 8: Tìm chuyển vị tại đầu tự do (thanh thép lồng ko ma
sát trong ống đồng)
FC
Fs
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
64
2.4. Ví dụ tính thanh chịu kéo, nén đúng tâm siêu tĩnh
Ví dụ 9:
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
65
2.4. Ví dụ tính thanh chịu kéo, nén đúng tâm siêu tĩnh
Ví dụ 10:
1in=2,54cm
1kip(k)=1000 pound(lb)
1lp=4,45 N
1psi=6890Pa(N/m2)
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
66
2.5. Thí nghiệm kéo, nén vật liệu
Để kiểm tra cơ tính một vật liệu sau khi chế tạo tiến hành thí
nghiệm. Thí nghiệm kéo, nén là những TNo đơn giản giúp ta
xác định giới hạn phá hủy của vật liệu.
Mẫu thí nghiệm:
Kéo: Nén:
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
67
2.5. Thí nghiệm kéo, nén vật liệu
*) Mục đích thí nghiệm:
- Xác định khả năng chịu lực.
- Xác định khả năng chịu biến dạng.
- Đồ thị quan hệ biến dạng và lực.
- So sánh đặc tính giữa các vật liệu khác nhau.
*) Chú ý:
Khi thí nghiệm cần gia tải chậm để quan sát
quá trình biến đổi của mẫu.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
68
2.5. Thí nghiệm kéo, nén vật liệu.
*) Kết quả thí nghiệm KÉO: Điểm A, B, D
cần quan tâm.
σA= σtle
σB= σchảy
σD= σbền
BD tỷ đối:
Chảy
Độ thắt tỷ đối:
Kéo VL DẺO
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
69
2.5. Thí nghiệm kéo, nén vật liệu.
*) Kết quả thí nghiệm KÉO:
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
70
2.5. Thí nghiệm kéo, nén vật liệu.
*) Kết quả thí nghiệm KÉO: Biến dạng mẫu
VL DẺO
VL GIÒN
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
71
2.5. Thí nghiệm kéo, nén vật liệu.
*) Kết quả thí nghiệm NÉN:
VL Dẻo: vẫn có xđ đƣợc σtle, σchảy
nhƣng khó xác định đƣợc giới hạn
bền do VL dẻo chịu đƣợc biến dạng
rất lớn.
Nén VL DẺO VL Giòn: ta vẫn chỉ xác định đƣợc
giới hạn bền, nhƣng nó lớn hơn
nhiều so với giới hạn bền khi kéo.
VL GIÒN
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
72
2.5. Thí nghiệm kéo, nén vật liệu.
E KÉO (kN/cm2) NÉN (kN/cm2)
Vật liệu μ δ(%)
(kN/cm2) σchảy σbền σchảy σbền
Thép
2,1.104 0,24÷0,3 24 38÷47 24 --- 21÷23
CT3
Gang
(1,15÷1,7).104 0,2÷0,3 12÷29 12÷38 --- 50÷140 ---
xám
Bê tông 0,025
(0,17÷0,31).104 0,1÷0,2 --- --- 1÷7 ---
÷0,175
Hợp
kim 1,12.104 0,33 70÷80 80÷90 --- ---- 22÷15
Titan
*) Kết luận:
- Vật liệu dẻo chịu kéo và nén đều tốt.
- Vật liệu giòn chịu kéo kém hơn VL dẻo, nhƣng lại chịu nén tốt.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
73
2.6. Ứng suất cho phép – Hệ số an toàn - Điều kiện bền
*) Ứng suất cho phép [σ]:
-VL dẻo: lấy σcho phép=[σ]=σchảy .
-VL giòn: lấy σcho phép=[σ]=σbền.
*) Ktra điều kiện bền:
-VL dẻo:
-VL giòn:
n >1 đƣợc gọi là hệ số an toàn.(sao cần n?).
n lớn thì an toàn nhƣng tốn kém vật liệu và ngƣợc lại.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com KÉO, NÉN ĐÚNG TÂM https://fb.com/tailieudientucntt
74
Ths. NGUYỄN DANH TRƢỜNG
Chương 3
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
75
3.1. Khái niệm
- Vật thể chịu lực, cắt một mcn qua M, tại M có véc tơ ứng suất
toàn phần p1.
- Qua M có vô số cắt mặt cắt
khác nhau, ứng với mỗi mcn
đó ta cũng có một véc tơ ứng
suất tại M.
- Tập hợp các véc tơ ứng
suất tại M đƣợc gọi là trạng
thái ứng suất tại M.
- Trong tập hợp các véc tơ
ứng suất tại M, chỉ có 3 véc
tơ ƢS trên 3 mcn độc lập.
- Để nghiên cứu ứng suất tại một điểm ta xét phân tố hình hộp
vô cùng bé bao quanh điểm đó.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
76
3.1. Khái niệm
- 3 véc tơ US độc lập trên 3 mặt cắt vuông góc với nhau.
- Gắn hệ trục Oxyz lên phân tố.
- Chiếu véc tơ US trên mỗi mặt hình
hộp lên 3 trục ta đƣợc 3 thành phần.
- 9 thành phần trên biểu diễn cho ta
TTUS tại một điểm:
σ x τ yx τ zx
T τ xy σ y τ zy
τ τ σ
xz yz z
Tσ đƣợc gọi là ten-xơ ứng suất.
Do phân tố CB, ΣM=0 nên ta có:
ζxy=ζyx, ζyz=ζzy, ζzx=ζxz Định luật đối ứng của ứng suất tiếp.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
77
3.2. Mặt chính – Phương chính - Ứng suất chính
u Phương chính
σu=p
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
78
3.2. Mặt chính – Phương chính - Ứng suất chính
u Phương chính σ2
σu=p σ1 σ1
σ1
σ1
σ2
σ3
- Ng ta chứng minh đc: tại 1 đ luôn có 3 mặt chính vuông góc
với nhau. Trên đó có 3 ƢS chính ký hiệu là: σ1>σ2>σ3.
- Nếu chỉ có 1 ƢS chính ≠ 0 ta gọi là TTƢS ĐƠN.
- Nếu chỉ có 2 ƢS chính ≠ 0 ta gọi là TTƢS PHẲNG.
- Nếu tât cả 3 ƢS khác 0 ta gọi là TTƢS KHỐI.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
79
3.3. Trạng thái ứng suất phẳng
y
σy y
σy σ2
σ1
ζyx
ζyx
σx σx
x
x
ζxy ζxy
z
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
81
3.3. Trạng thái ứng suất phẳng
y
v σy u u x cos 2 y sin 2 xy sin 2
ζyx
θ x y
σx x uv sin 2 xy cos2
2
ζxy là CT xđ cho ta gtri ứng suất trên mcn
bất kỳ. Đặc biệt:
y Khi θ=0o: σu = σx và ζuv = ζuy
v
u Khi θ=90o: σu = σy và ζuv =- ζxy
ζxy θ Biến đổi pt trên ta có:
ζuv σ x y x y
u x
u cos2 xy sin 2
σx 2 2
ζyx
x y
σy uv sin 2 xy cos2
2
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
82
3.3. Trạng thái ứng suất phẳng
y
v σy u Tính giá trị ứng suất pháp σv ?
ζyx Khi đó α=θ+90o
θ
σx x y x y
x
v cos2 xy sin 2
2 2
ζxy
u v x y
y
v
u “Trong trường hợp ƯS phẳng tổng ƯS
pháp trên hai mcn ┴ với nhau luôn là
ζxy θ
ζuv σ hằng số và không phụ thuộc góc θ ”
u x
Mà chỉ phụ thuộc vào??
σx
ζyx
σy
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
83
3.3. Trạng thái ứng suất phẳng
y d u
v σy Tính: ?
ζyx
u
d
θ
d x y
σx x u
2 sin2 xy cos2 2 uv
d 2
ζxy d u 2 xy
0 uv 0 tg 2
d x y
y “Trong ƯS phẳng khi ƯS pháp đạt cực
v
u trị thì đó là ƯS chính và bằng:
ζxy θ
x y x y
2
ζuv σ
u x max 1,2(3) 2
xy
σx min 2 2
ζyx 1 2 xy
σy tại góc: actg
2
x y
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
84
3.3. Trạng thái ứng suất phẳng
y d uv
v σy Tính: ?
ζyx
u
d
θ d uv x y
ζuv σx x cos2 xy sin 2
d 2
ζxy d uv x y
0 tg 2 cotg 2
d 2 xy
y
v “Trong ƯS phẳng ƯS tiếp đạt cực trị
u
bằng:
ζxy θ
ζuv σ x y 1 2
2
u x max xy
2
σx min 2 2
ζyx
σy tại góc: 45o
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
85
3.3. Trạng thái ứng suất phẳng
*) Ví dụ 1 : Xđ ƢS trên phân tố khi quay góc 15o on clockwise.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
86
3.3. Trạng thái ứng suất phẳng
*) Vòng tròn Mo ứng suất:
x y x y
u cos2 xy sin 2
2 2
x y
uv sin 2 xy cos2 x y
2 C ,0
2
x y x y
2 2
u 2
2
x y
uv uv 2
2 2
R 2
uv
pt có dạng pt đg tròn trong hệ trục 2
(Oσuζuv) tâm C bán kính R đƣợc gọi
là vòng tròn Mo ứng suất.
P(σy , ζxy) đc gọi là điểm cực.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
87
3.3. Trạng thái ứng suất phẳng
*) Vòng tròn Mo ứng suất:
y B max
v σy u
ζyx
θ B
ζuv σx x
A
ζxy min σu
y C
D ζuv
σv σu u ζxy D
θ θ
P A
ζvu ζuv x y
x y
2
x
D’ ζuv u
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
88
3.3. Trạng thái ứng suất phẳng
*) Ví dụ 2 : Vẽ vòng 70
tròn Mo ƢS của phân
30
tố cho nhƣ hình vẽ. A P(10,-40)
40
C σu
20 B
50 10
ζuv
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
GV:NguyÔn Danh Tr-êng
https://fb.com/tailieudientucntt
89
3.3. Trạng thái ứng suất phẳng
*) Một số trường hợp TTƯS phẳng đặc biệt: y
- Trƣợt thuần túy (pure shear): σx = σy = 0 σy
x y x y ζyx
u cos2 xy sin 2
2 2 σx x
x y
uv sin 2 xy cos2 ζxy
2
u xy sin 2
uv xy cos2
ζ σ1 45o σu
max xy σ2 C≡O σ1
min
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
90
3.3. Trạng thái ứng suất phẳng
*) Một số trường hợp TTƯS phẳng đặc biệt: y
- Trƣợt ứng suất đơn :ζxy= σy = 0 σy
x y x y ζyx
u cos2 xy sin 2
2 2 σx x
x y
uv sin 2 xy cos2 ζxy
2
x
u 1 cos2
2
x ζmax
45o ζmax
uv sin 2 σu
2 A≡O C σ1 =σx
max x P≡
min σx
x x
max ζuv 2
2
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
91
3.4. Quan hệ ứng suất và biến dạng
*) TTƯS đơn:
Hằng số liên hệ gồm posion μ và môđun E.
x x
x ; y z
E E
*) TTƯS phẳng:
Hằng số liên hệ gồm posion μ và môđun E, G.
x x y ; y y x
1 1
E E
xy
z
E
x y ; xy
G
E
Trong đó: G
2 1
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
92
3.4. Quan hệ ứng suất và biến dạng
*) TTƯS trượt thuần túy:
Hằng số liên hệ là môđun trƣợt G.
xy
x y z 0 ; xy
G
*) TTƯS khối:
Hằng số liên hệ gồm posion μ và môđun E, G.
x E x y z
1
xy
xy
G
1 yz
y y z x và yz
E G
zx
z E z x y
1
zx G
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
93
3.5. Các thuyết bền
*) Khái niệm:
Ở TTƢS đơn để ktra bền ta làm:
VL dẻo:
VL giòn: và
Trong đó: các [σ] dễ tìm đƣợc qua TN kéo nén đơn giản.
Với TTƢS phẳng, khối ta khó xác định đƣợc điều kiện
bền do đó ng ta đƣa ra các thuyết bền – là các giả thiết
về nguyên nhân gây ra sự phá hủy vật liệu. Từ đó tìm ra
ứng suất tương đương để có thể kiểm tra bền.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
94
3.5. Các thuyết bền
TB1: Thuyết bền ƯS pháp lớn nhất ( ƯSTLN)
“Nguyên nhân cơ bản gây phá hủy vật liệu là ƯS pháp max”
1 kéo ; 3 nén
Hạn chế: ko xét đến σ2, chỉ phù hợp TTƢS đơn.
TB2: Thuyết bền biến dạng dài tương đối:
“Nguyên nhân cơ bản gây phá hủy vật liệu là BD dài tương đối
max”
1 2 3 kéo ; 3 1 2 nén
Hạn chế: chỉ phù hợp VL giòn, hiện tại ít dùng.
TB3: Thuyết bền ƯS tiếp lớn nhất:
“Nguyên nhân cơ bản gây phá hủy vật liệu là ƯS tiếp max”
1 3
Hạn chế: ko xét đến σ2, chỉ phù hợp vật liệu dẻo.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
95
3.5. Các thuyết bền
TB4: Thuyết bền thế năng biến đổi hình dáng( TNBĐHD)
“Nguyên nhân cơ bản gây phá hủy vật liệu là TNBĐHD”
12 22 32 1 2 2 3 31
Hạn chế: chỉ phù hợp vật liệu dẻo.
TB5: Thuyết bền TTƯS tới hạn – Thuyết bền Mo:
“Thuyết bền được xây dựng từ KQ thí nghiệm vẽ vòng tròn Mo
vẽ đường bao giới hạn miền an toàn Thuyết bền Mo”
kéo
1 3
nén
Hạn chế: ko xét đến σ2.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
TRẠNG THÁI ỨNG SUẤT https://fb.com/tailieudientucntt
96
Ths. NGUYỄN DANH TRƢỜNG
Chương 4
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
97
Trường hợp nào dễ uốn hơn?tại sao?
(a)
(b)
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
xG
Sy
S y (i )
; yG
Sx
S x (i )
F F (i )
F F (i )
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
F
- Mômen quán tính của hình F đối với trục
Ox, Oy:
J x y dF ;J y x dF
2 2
F F
- Mômen quán tính ly tâm đối với hệ trục Oxy: J xy xydF
F
Nếu Jxy=0 thì hệ trục Oxy đc gọi là hệ trục qt chính.
Nếu hệ trục qt chính có gốc O≡G thì đc gọi là hệ trục qt chính
trung tâm.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
J u J x 2bS x a 2F
J
v J y
2bS y
b 2
F
J J aS bS abF
uv xy x y u
Nếu hệ ban đầu oxy có gốc o≡G trọng tâm:
J u J x a 2F
J v J y b F
2
J J abF
uv xy
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
(a b)h 3 h(a 3 b 3 ) x
Jx ;J y
12 12 a b
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
x
2h
(b) y
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
0,5d
X
yG
x
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
b
b
h X
yG
2b
h
x
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
Chương 5
XOẮN THUẦN TÚY
P W( Nm / s)
Mz
rad / s
M
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
111
5.0. Khái niệm – Biểu đồ mômen xoắn.
M1=P1.d1 M2=P2.d2
Mz>0 M
M
Mz
- Xoắn thuần túy là trƣờng hợp thanh chịu lực mà trên mọi mặt
cắt ngang của thanh chỉ có nội lực mômen xoắn Mz.
- Quy ƣớc dấu: Mz mang dấu dƣơng khi nhìn vào mặt cắt
ngang thấy chiều Mz quay cùng chiều kim đồng hồ.
- Xoắn thuần túy xảy ra khi thanh chịu mômen hay ngẫu lực
nằm trong mặt phẳng vuông góc với trục thanh.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
112
5.0. Khái niệm – Biểu đồ mômen xoắn.
*) Biểu đồ mômen xoắn: là đƣờng biểu diễn sự biến thiên của
mômen xoắn theo vị trí của mặt cắt trên trục.
- Xác định bằng phƣơng pháp mặt cắt.
*) Ví dụ 1: M1 M2 M3
Cho trục AE có thể quay ko
ma sát quanh A,E.
M1=275Nm, M2= 450 Nm,
M3=175 Nm.
Vẽ biểu đồ mômen xoắn?
Tại đầu A và E mômen bằng bao nhiêu?
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
113
5.0. Khái niệm – Biểu đồ mômen xoắn.
M1=275Nm M2=450Nm
M3=175Nm
*) Nhận xét:
-
- Mz
M1=275Nm
Mz
-
M1=275Nm M2=450Nm
-
Mz
(+)
275Nm
A B C (-) D E
175Nm
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
114
5.0. Khái niệm – Biểu đồ mômen xoắn.
*) Biểu đồ mômen xoắn: MA M2=500Nm M1=200Nm
m=150 Nm/m
Ví dụ 2:
- Xác định phản lực liên
kết tại ngàm:
MA= 3a a=0,2 m
MA
m=150 Nm/m
Mz
z
MA M2=500Nm
m=150 Nm/m
Mz
3a z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
115
5.0. Khái niệm – Biểu đồ mômen xoắn.
*) Biểu đồ mômen xoắn: MA =210 Nm M2=500Nm M1=200Nm
m=150 Nm/m
Ví dụ 2:
*) Nhận xét:
-
a a=0,2 m
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
116
5.0. Khái niệm – Biểu đồ mômen xoắn.
*) Biểu đồ mômen xoắn:
Ví dụ 3: MA=120 Nm M2=300Nm M1=500Nm
m=400 (Nm/m)
C1:Tính plực liên kết MA
rồi vẽ theo chiều
0,8 0,3 0,3m
C2:Vẽ ngay từ đầu tự do
theo chiều sẽ ko
cần tính plực liên kết.
Mz
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
117
XOẮN THUẦN TÚY THANH TRÒN
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
Ths.NguyÔn Danh Tr-êng
https://fb.com/tailieudientucntt
118
5.1.Thí nghiệm xoắn thuần túy thanh tròn
Mẫu thí nghiệm:
Các đƣờng
dọc trục
Các đƣờng
tròn ngang trục
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
119
5.1. Thí nghiệm xoắn thuần túy thanh tròn
Kẹp mẫu vào mâm cặp:
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
120
5.1. Thí nghiệm xoắn thuần túy thanh tròn
So sánh mẫu TRƢỚC thí nghiệm:
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
Giả thuyết
về biến dạng
M
z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
Giả thuyết về mặt cắt ngang: trƣớc và sau khi chịu xoắn mặt
cắt ngang luôn tròn, phẳng và vuông góc với trục của thanh.
Khoảng cách giữa chúng không đổi.
Giả thuyết về bán kính: trƣớc và sau khi chịu xoắn bán kính
tại mọi mắt cắt ngang không đổi.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
Các ứng
suất pháp
M bằng 0
z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
124
5.3. Ứng suất khi thanh tròn chịu xoắn
Chỉ có ứng
suất tiếp zt
khác 0
zt
z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
125
5.3. Ứng suất khi thanh tròn chịu xoắn
TTƢS của tố chịu xoắn thuần túy là TTƢS trƣợt thuần túy.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
126
5.1. Thí nghiệm xoắn thuần túy thanh tròn
Hình dạng mẫu bị phá hủy khi chịu xoắn tới hạn:
Vật
liệu
DẺO
Vật
liệu
GIÒN
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
127
5.3. Ứng suất khi thanh tròn chịu xoắn
Tính zt
d
tg
dz
A
zt
C
dz
d
B
M
z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
128
5.3. Ứng suất khi thanh tròn chịu xoắn
Tính zt :
d
Ta có: zt .G G
dz
Mặt khác:
d Mz
M z zt dF . GdF .
F F
dz Jp
Gd Gd
dF
2
Jp ρ là bán kính
dz F dz tại điểm cần
d M z
mômen quán tính ƢS tiếp.
tính độc cực dz GJ p
của mcn. (JP)
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
129
5.3. Ứng suất khi thanh tròn chịu xoắn
*) Biểu đồ ứng suất tiếp - ứng suất tiếp lớn nhất:
ζρ tỷ lệ thuận với ρ và có phƣơng vuông góc với bán kính.
ζmax tại các điểm nằm trên chu vi (ρ=R):
M M
max R z R z
JP WP
Jp
Wp là mômen chống xoắn của mcn.
R
π(D4 -d 4 ) πD 4
J = = (1-α 4
) 0.1D 4
(1-α 4
)
p
32 32
W J πD 3
(1-α 4
)
p
0.2D 3
(1-α 4
) d
p
R 16
D
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
130
5.4. Biến dạng của thanh tròn chịu xoắn
dυ M z Mz
Ta có: d dz
dz GJ P GJ P
Mz
dz GJp độ cứng khi xoắn.
GJ P φ có đơn vị là radian.
l
Nxét: φ chính là diện tích biểu đồ Mz/GJp chiếu xuống trục z.
Nếu trên đoạn thanh có GJp và Mz const thì:
M zl
GJ P
Nếu trên thanh gồm nhiều đoạn có GJp và Mz const thì:
M zl
n
i 1 GJ P i
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
131
5.5. Điều kiện bền và điều kiện cứng thanh tròn chịu xoắn
Mz
*) Điều kiện bền: max τ = max τ
WP
Cách xác định ứng suất tiếp cho phép:
0
- Theo thí nghiệm:
n
- Theo thuyết bền ƢSTLN:
2
- Theo thuyết bền TNBĐHD:
3
*) Điều kiện cứng:
Mz [θ] có đơn vị là
max = max
GJ P radian/[chiều dài].
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
132
5.6. Các dạng bài toán cơ bản tính thanh tròn chịu xoắn
*) Bài toán kiểm tra: Mọi thông số đã cho, ktra bền, cứng?
Mz Mz
max τ = max τ; max =max
WP GJ P
*) Bài toán thiết kế: Tìm thông số kích thƣớc mcn?
max( M z ) max( M z )
WP D 3 D 1
τ 0.2 τ 1
4
Ta chọn:
max( M z ) max( M z ) D max D1 , D2
JP D 4 D 2
G 0.1 1 G
4
*) Bài toán tìm tải trọng cho phép: Biết vật liệu, kích thƣớc mcn.
M z WP τ M z 1
Mz max M z 1 , M z 2
M z GJ P M z 2
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
133
5.7. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn
*) Ví dụ 1: Trục đƣờng kính d=30 mm, quay ko ma sát quanh A,
E.Tại C có mômen dẫnT2= 450 Nm, tại B và D
cóT1=275Nm and T3=175 Nm, chiều dài LBC=500 mm
and LCD=400 mm, modun G = 80 GPa.
Determine ζmax trên trục và góc xoắn tƣơng đối φBD?
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
134
5.7. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn
*) Giải ví dụ 1: để tìm ζmax trên trục ta áp dụng công thức:
Mz
max τ = max
WP
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
135
5.7. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn
*) Ví dụ 2: Trục đƣờng kính d=50 mm. Công suất động cơ truyền
tại A là PA=50 kW, tần số f=10 Hz. Bánh răng B và C yêu
cầu công suất PB=35 kW and PC=15 kW, (Cho G=80 Pa.)
Determine ζmax trên trục và góc xoắn tƣơng đối φAC?
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
136
5.7. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn
*) Ví dụ 3: Cho trục bậc (d1=30mm; d2=20mm) chịu xoắn bởi
mômen T1= 500 Nm, T2=200 Nm, chiều dài L1=600 mm and
L2=400 mm, modun G = 80 GPa.
Determine ζmax trên trục và góc xoắn φC tại đầu tự do C?
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
137
5.7. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn
*) Ví dụ 4: Tìm x để góc xoắn tại đầu tự do φ3= TL/GJP
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
138
5.8. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn siêu tĩnh
*) Ví dụ 5: Xđ góc xoắn tại C?
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
139
5.7. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn siêu tĩnh
*) Ví dụ 6: Tìm To để thanh đủ bền. Biết [ζ]=43MPa.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
140
5.7. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn siêu tĩnh
*) Ví dụ 7:
-Tìm a/L? để nội lực Mz
trên hai đoạn=nhau?
-Tìm a/L? để ƢS tiếp lớn
nhất trên hai đoạn=nhau?
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
141
5.7. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn siêu tĩnh
*) Ví dụ 8: Tìm góc xoắn lớn nhất trên trục.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
142
5.7. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn siêu tĩnh
*) Ví dụ 9: Tìm x để góc xoắn tại B,C đạt max? Tìm max?
TA TD
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
143
5.7. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn siêu tĩnh
*) Ví dụ 10: Tìm x? để hai đầu ngàm có mômen liên kết =nhau?
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
144
5.8. Ví dụ tính thanh tròn chịu xoắn siêu tĩnh
*) Ví dụ 11: Xđ góc xoắn tại B?
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
XOẮN THUẦN TÚY https://fb.com/tailieudientucntt
145
Ths. NGUYỄN DANH TRƢỜNG
Chương 6
UỐN PHẲNG
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
146
6.1. Khái niệm chung
φ
-Tải trọng tác dụng lên thanh, khiến thanh bị cong đi, ta nói
thanh chịu uốn.
- Đg biểu diễn trục của thanh khi chịu uốn đc gọi là đg đàn hồi.
- K/c từ vị trí ban đầu của mỗi điểm trên trục tới vị trí điểm đó
trên đƣờng đàn hồi đƣợc gọi là chuyển vị .
- Góc tạo bởi tiếp tuyến của đg đàn hồi với đƣờng nằm ngang
đƣợc gọi là góc xoay φ. Xét chuyển vị bé ta có: φ=y’.
- Thanh chủ yếu chịu uốn đƣợc gọi là dầm.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
147
6.1. Khái niệm chung
-Nội lực xuất hiện trong dầm tồn tại cả lực cắt và mômen uốn.
Nếu chỉ tồn tại mômen uốn ta gọi dầm chịu uốn thuần túy.
- Trong chƣơng này ta chỉ quan tâm tới dầm có mặt phẳng đối
xứng(Oyz) và các tải trọng tác động lên dầm đều thuộc mp đối
xứng Oyz thì khi đó ta gọi đó là dầm chịu uốn ngang phẳng.
Mặt phẳng đối xứng chứa tải trọng khi đó đc gọi là mp tải trọng.
y
z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
148
6.2. Uốn thuần túy
-Nội lực xuất hiện trong dầm chỉ tồn tại mômen uốn ta nói dầm
chịu uốn thuần túy.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
149
6.2. Uốn thuần túy
*) Thí nghiệm:
- Xét một mẫu thanh chịu uốn
thuần túy.
- Trƣớc khi uốn: vạch lên mẫu các
đƣờng thẳng // và ┴ trục thanh.
UỐN
- Quan sát mẫu sau khi uốn: M M
Đƣờng // trục trở thành đƣờng
cong vẫn cùng // trục. k/c giữa
chúng không đổi.
Đƣờng ┴ trục thanh vẫn ┴ .
Giả thuyết về biến dạng:
- Mặt cắt ngang: luôn phẳng và ┴ với trục thanh.
- Thớ dọc: luôn // trục thanh, ko chèn ép và ko tách xa nhau.
Các góc vuông trƣớc sau biến dạng vẫn vuông.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
151
6.2. Uốn thuần túy
*) Quan hệ biến dạng:
- Xét phân tố tạo bởi 2 mcn (mn-pq)
sau khi chịu uốn thuần túy, chúng tạo
với nhau góc dφ, bán kính cong ρ ta
có:
ρdφ=dz
- Xét thớ e-f có tung độ y so với trục
trung hòa. sau biến dạng:
z
y d d y
z
y
d
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
152
6.2. Uốn thuần túy
*) Ứng suất dầm chịu uốn thuần túy:
- Từ giả thuyết rút ra từ thí nghiệm:
Các góc vuông sau BD vẫn vuông suy
ra không tồn tại ứng suất tiếp.
Các thớ tuy bị cong nhƣng vẫn giữ k/c
ko đổi với nhau σy=0.
Chỉ còn lại σz≠0 TTƢS phân tố chịu
uốn thuần túy là TTƢS đơn.
*) Tìm σz. Ta có:
E E
M x y z dF E z ydF y dF J
2
F F
F
x
1 Mx y Mx Mx
z Ez E E y z y
EJ x EJ x Jx
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
153
6.2. Uốn thuần túy
*) Ứng suất dầm chịu uốn thuần túy:
Mx
z y
Trong đó: Jx
Mx là mômen uốn, quy ƣớc dấu “+” khi làm căng thớ
dƣơng và ngƣợc lại.
y là tung độ của điểm đang xét tới trục trung hòa.
Jx là mômen qtính của mcn với trục trung hòa Ox.
*) Ứng suất lớn nhất trên mcn:
σmin
Ta nhận thấy σz là đƣờng bậc nhất theo y.
σz đạt min, max tại điểm xa trục trung hòa nhất. ymn ax
Mx Mx Mx Mx
min ymn ax ; max ymk ax
Jx Wxn Jx Wxk
ymax ymk ax
Wx đƣợc gọi là mômen chống uốn của mcn. σmax
Jx
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
154
6.2. Uốn thuần túy
*) Mômen qtính và mômen chống uốn của một số mcn:
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
155
6.2. Uốn thuần túy
*) Vị trí đường trung hòa:
Đƣờng trung hòa tại đó σz=0. Ta có:
Mx Mx
N z zdF ydF ydF 0
F F
Jx Jx F
ydF Sx 0
F
Đƣờng trung hòa đi qua trọng tâm của mcn.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
156
6.2. Uốn thuần túy
*) Kiểm tra bền:
VL dẻo:
VL giòn:
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
157
6.2. Uốn thuần túy
*) Mặt cắt ngang tiết kiệm vật liệu:
Dựa trên công thức ứng suất dầm chịu uốn các điểm càng
xa đƣờng trung hòa thì chịu ứng suất càng lớn.
Từ đây ngƣời ta thấy với cùng lƣợng vật liệu, nên đƣa chúng
ra xa đƣờng trung hòa để có hiệu quả tốt nhất.
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
158
6.3. Uốn ngang phẳng
- Nội lực xuất hiện trong dầm bao gồm cả lực cắt Qy và mômen
uốn Mx ta nói dầm chịu uốn ngang phẳng.
- Lúc này ngoài ƢS pháp:
Mx
z y
Jx
Còn có thêm cả ứng suất tiếp.
Tìm ứng suất tiếp bằng cách xét phân tố chiều dài dz.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
159
6.3. Uốn ngang phẳng
- Xét phân tố theo phƣơng ngang ta có các lực:
Q+dQ
dz dz
Mx
F1 z 1dF J ydF
F F x
M x dM x
F2 z 2dF ydF
F F
Jx
dz
F3 .b.dz Phân tố CB F3 = F2 - F1
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
160
6.3. Uốn ngang phẳng
Ta có:
dM x
F3 .b.dz F2 F1
F
Jx
ydF
QyS
dM x Qy
dz.b.J
F
ydF b.J
F
ydF J x .b
x x
Trong đó:
Q là lực cắt trên mcn.
S là mômen tĩnh của diên tích cắt,
b là chiều dài cắt.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
161
6.3. Uốn ngang phẳng
*) Ứng suất tiếp trên mcn hình chữ nhật:
6Qy h2 2 3Qy
3
-y max
bh 4 2F
r
Qy 4Qy
2
y 2 max
3J x 3F
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
162
6.3. Uốn ngang phẳng
*) Ứng suất tiếp trên mcn hình chữ I :
zy
Qy S x 0, 5d.y 2
- Phần lòng hẹp: Jxd
Qy h t x
- Phần chân đế: zx
2Jx
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
163
6.3. Uốn ngang phẳng
*) Kiểm tra bền dầm chịu uốn ngang phẳng :
.N
..BK
- Tại K, N: TTUS đơn: σmin ≤ [σ]n; σmax ≤ [σ]k;
USTLN :
2
- Tại O: TTUS trƣợt thuần túy: ζ ≤ [ζ]
TNB§HD :
3
- Tại B: TTUS phẳng đặc biệt. Áp dụng các thuyết bền:
USTLN : 2 4 2 TNB§HD : 2 3 2
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
164
6.3. Uốn ngang phẳng
Ví dụ 1: Tìm σmax , ζmax?
Biết dầm mcn tròn, d=7cm.
d=7cm
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
165
6.3. Uốn ngang phẳng
*) Ví dụ 2: Tìm σmax , ζmax trong dầm:
q=5,8 (kN/m)
L=4 (m)
b=140 (mm)
h=240 (mm)
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
166
6.3. Uốn ngang phẳng
*) Ví dụ 3: Tìm σmax ?
D=7cm d=6cm
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
167
6.3. Uốn ngang phẳng
*) Ví dụ 4: Cho [σ]=110 Mpa. Hỏi d=? hoặc a=? để dầm đủ bền.
Bỏ qua ảnh hưởng của lực cắt.
d a
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
168
6.3. Uốn ngang phẳng
*) Ví dụ 5: Khung ABCD có mcn tròn đƣờng kính d. Chịu lực
P=40N. Hỏi d=? để khung đủ bền.
Cho [σ]=30 Mpa. b= 37 mm
Bỏ qua ảnh hưởng của lực cắt.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
169
6.3. Uốn ngang phẳng
*) Ví dụ 6: Dầm AB chiều dài L=450mm. Chịu lực P=400N. Hỏi
d=? để dầm đủ bền.
Cho [σ]=60 Mpa.
Bỏ qua ảnh hưởng của lực cắt.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
170
6.3. Uốn ngang phẳng
*) Ví dụ 7: Cho L=3,6(m), P=6(kN). Tìm [b]?
a) Theo [σ]=8,2 Mpa.
b) Theo [ζ]=0,7 Mpa.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
171
6.3. Uốn ngang phẳng
*) Ví dụ 8: Cho [σ]=7,5 Mpa. Tìm [q]=? Bỏ qua a/h của lực cắt.
L=915 mm; t=22 mm; b=305 mm
BC=0,4L.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
172
6.3. Uốn ngang phẳng
*) Ví dụ 9: Tìm σmax kéo, nén trong dầm:
P=6,2 (kN), L=3,2 (m), d=1,25 (m)
b=80 (mm), t= 25 (mm)
h=120 (mm), h1=90 (mm)
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
173
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương trình vi phân của đường đàn hồi :
Ta có: 1 Mx
EJ x
1 y ''
Theo hình học vi phân ta có:
1 y
3/2
'2
EJ x
Ta thấy y’’ luôn ngƣợc
dấu so với Mx nên suy ra: Mx >0 Mx <0
M x y y’’ <0 y’’ >0
y
''
là ptvp đg đàn hồi.
EJ x
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
174
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Một số phương pháp xác định ptvp đường đàn hồi :
- Phƣơng pháp tích phân không định hạn.
- Phƣơng pháp thông số ban đầu.
- Phƣơng pháp hàm gián đoạn.
- Phƣơng pháp vạn năng.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
175
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp tích phân không định hạn:
Từ ptvp đg đàn hồi ta có:
M x Mx
y
''
y '
dz C
EJ x EJ x
Mx
y '
dz C
EJ x
Mx
y dz C dz D
EJ
x
Các hằng số C, D được xđ thông qua điều kiện biên.
- Ngàm: chuyện vị, góc xoay bằng 0.
- Gối tựa: chuyện vị bằng không, góc xoay KHÁC 0.
Kết luận: Tìm biểu thức Mx tính tích phân dựa trên đk biên.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
176
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp tích phân không định hạn:
Ví dụ 1: Tìm độ võng, góc xoay tại đầu B
Mômen uốn:
Độ võng:
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
177
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp thông số ban đầu:
Nội dung của p2 là xây dựng pt đg đàn hồi trên từng ĐOẠN.
Mỗi đoạn có cùng EJ=const, cùng quy luật chịu lực.
3 đoạn 4 đoạn
-Mỗi đoạn sẽ khác nhau một biểu thức Δy(z):
yn+1(z)= yn(z)+∆y(z)
Khai triển Taylor của Δy(z):
y ' (a ) y '' (a ) y '''
(a )
y(z ) y(a ) (z a ) (z a )
2
(z a )3 ...
1! 2! 3!
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
178
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp thông số ban đầu:
Trong đó:
Δy(a), Δy’(a) là bƣớc nhảy của độ võng, góc xoay tại z=a.
( Dầm thông thường là liên tục nên Δy(a)= Δy’(a)=0) ).
M n (a ) M n 1(a ) qn (a ) qn 1(a )
y '' (a ) y (a )
(4)
EnJ n En 1J n 1 EnJ n En 1J n 1
Qn (a ) Qn 1(a ) qn' (a ) qn' 1(a )
y (a )
'''
y (a )
(5)
EnJ n En 1J n 1 EnJ n En 1J n 1
2! EnJ n En 1J n 1
1 Qn (a ) Qn 1(a ) 1 qn (a ) qn 1(a )
(z a )
3
(z a ) ...
4
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
179
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp thông số ban đầu:
Với: M Q q q '
5
1 1 1 1
y1(z ) y0 y0z
' 0
z
2 0
z
3 0
z
4 0
z ...
2! E1J 1 3! E1J 1 4! E1J 1 5! E1J 1
' '
y , y , M ,Q , q , q
Trong đó: 0 0 0 0 0 0 đƣợc gọi là thông số ban đầu.
Đặc biệt với dầm có EJ không đổi:
Mn 1 Qn 1 qn 1
yn 1(z ) yn (z ) ya y (z a )
'
a
(z a ) 2
(z a ) 3
(z a )4 ...
EJ.2! EJ.3! EJ.4!
Trong đó: ΔM, ΔQ, Δq, Δq’ là bƣớc nhảy tại mcn đang sét.
Chú ý: lực hƣớng lên là dƣơng, mômen clockwise là dƣơng.
Kết luận: Chia đoạn xác định thông số tại đầu mỗi đoạn.
áp dụng công thức.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
180
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp thông số ban đầu:
Ví dụ 2: Tìm độ võng, góc xoay tại đầu B.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
181
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp thông số ban đầu:
Ví dụ 3:Tìm độ võng,góc xoay tại đầu B.
y2 (z )
y3 (z )
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
182
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp thông số ban đầu:
Ví dụ 3:
y3 (z )
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
183
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp hàm gián đoạn:
Mục tiêu của pp là xây dựng biểu thức mômen uốn Mx cho toàn
dầm. Dựa trên hàm gián đoạn:
z a khi z a
n
n
z a
0 khi z a
Từ đây ta có thể:
Xây dựng một hàm duy nhất cho toàn dầm.
Dễ dàng tìm đc biểu thức mômen uốn Mx từ việc tính tích
phân từ biểu thức q(z).(Hạn chế của pp tích phân ko định hạn)
Chỉ cần tính tích phân hai lần để tìm độ võng.
Nhược điểm: chỉ áp dụng cho dầm với EJ không đổi.
Chú ý: lực hƣớng lên mang dấu dƣơng, mômen clockwise
mang dấu dƣơng. Ngƣợc lại mang dấu âm.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
184
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp hàm gián đoạn:
Xây dựng một hàm duy nhất cho toàn dầm:
q
q ( z ) q
2m 3m 1m
q( z ) q z 2
0
2m 3m 1m
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
185
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp hàm gián đoạn:
Xây dựng một hàm duy nhất cho toàn dầm:
q ( z ) q z 0 q z 2
0 0
q
2m 3m 1m
q1 q2
2m 3m 1m
q( z) q1 z 0 q1 z 2 q2 z 5
0 0 0
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
186
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp hàm gián đoạn:
Xây dựng một hàm duy nhất cho toàn dầm:
P=150 (kN)
YA=90
YB=60
A B
C
2m 3m
Qy 90 Qy 60
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
187
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp hàm gián đoạn:
Xây dựng một hàm duy nhất cho toàn dầm:
P=150 (kN)
YA=90
YB=60
A B
C
2m 3m
M 90 z M 300 60 z
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
188
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp hàm gián đoạn:
Tìm biểu thức Mx(z):
- Tìm biểu thức q(z) trên toàn dầm.
- Tích phân q(z) cộng với lực tập trung cho ra Qy(z).
- Tích phân Qy(z) cộng với mômen tập trung cho ra Mx(z).
P q
YA M YB
q( z ) q z 2a
0
A
C B
a a a/2
Qy ( z ) q z 2a YA z 0
1 0
P z a YB z 2a
0 0
q
M x ( z ) z 2a YA z 0 P z a 1 YB z 2a M z a
2 1 1 0
2
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
189
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp hàm gián đoạn:
Ví dụ 4: Tìm y(z),φ(z) ?
YA
YB
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
190
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp hàm gián đoạn:
Giải ví dụ 4:
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
191
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp dầm giả tạo:
Dựa trên mqh giữa độ võng, góc xoay và mômen uốn:
d M x dy
y
''
;
dz EJ x dz
và mqh giữa nội lực và lực phân bố:
dQy dM x
q ; Qy
dz dz
Từ đây ngƣời ta đƣa ra ý tƣởng, nếu tạo ngoại lực giả tạo:
M x
qgt Qgt ; y M gt
EJ x
Liên kết của dầm giả tạo đƣợc xđ thông qua điều kiện biên.
Nhƣ vậy ta có thể áp dụng phƣơng pháp mặt cắt quen thuộc để
tìm độ võng, góc xoay của dầm.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
192
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp dầm giả tạo:
Một số liên kết trong dầm giả tạo suy ra từ ĐK biên (dầm thực)
Mgt ≠ 0 Mgt ≠ 0
Qgt≠0 Qgt≠0
y≠0 y=0 y=0 y≠0
Mgt=0 Mgt=0
φ ≠0 φ≠0 φ ≠0 φ ≠0
Qgt≠0 Qgt≠0
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
193
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp dầm giả tạo:
Ví dụ 5: Tìm độ võng, góc xoay tại đầu tự do của dầm AB.
Muốn tìm độ võng góc xoay tại đâu
ta cắt mặt cắt tại đó rồi tìm nội lực z
Qgt, Mgt.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
194
6.4. Chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Phương pháp dầm giả tạo:
Nhược điểm: chỉ có lợi thế khi biểu đồ mômen Mx dễ tính diện
tích và tìm tọng tâm.
Diện tích, trọng tâm một số hình đơn giản:
2h/3
2b/3
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
195
6.5. Ví dụ tính chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Ví dụ 1 : a/L=? Để yB=0
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
196
6.5. Ví dụ tính chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Ví dụ 2:
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
197
6.5. Ví dụ tính chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Ví dụ 3 : Tìm chuyển vị tại giữa dầm.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
198
6.5. Ví dụ tính chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Ví dụ 4: tìm chuyển vị tại C?
Biết thanh AD có EF=900kN, dầm AC có EJ=75kNm2.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
199
6.5. Ví dụ tính chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Ví dụ 5: tìm chuyển vị tại C?
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
200
6.5. Ví dụ tính chuyển vị của dầm chịu uốn
*) Ví dụ 6: tìm chuyển vị tại D? góc xoay tại B
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
201
6.6. Dầm siêu tĩnh chịu uốn
Quy tắc chung giải bài toán dầm siêu tĩnh chịu uốn.
- Loại bỏ liên kết thừa, thay bằng lực liên kết (ẩn).
- Tính toán nhƣ bình thƣờng.
- Áp điều kiện biến dạng để tìm ẩn lực liên kết.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
202
6.6. Dầm siêu tĩnh chịu uốn
Ví dụ 1: Vẽ biểu đồ nội lực Qy, Mx của dầm.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
203
6.6. Dầm siêu tĩnh chịu uốn
Ví dụ 2: Xác định phản lực liên kết tại ngàm và pt đg đàn hồi?
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
UỐN PHẲNG https://fb.com/tailieudientucntt
204
Thank you for your attention !
Best of luck
with your exam.
HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY - HANOI UNIVERSITY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
29/09/2011
CuuDuongThanCong.com
Ths.NguyÔn Danh Tr-êng
https://fb.com/tailieudientucntt
205