Professional Documents
Culture Documents
O Nazwach Złączy. Tablice Poglądowe Złączy Stolarskich.
O Nazwach Złączy. Tablice Poglądowe Złączy Stolarskich.
X ™,,
:^icfefes?
ss.
Wfg
«
w^
ł
sW
s&x^asiadtscssBsaiasae!^ssa>aas^ita>iiii^a msaa^aaaaaai ^*-rniTTiriT~rTirnin»iin'-^nmiiH'i^im~iVihw»m
FR. KUŚMIERSKI
KONSTRUKCJE
WYROBÓW DREWNIANYCH
PODRĘCZNIK DO UŻYTKU W SZKOLE i PRAKTYCE
Cz«j,ŚĆ I
O nazwach złączy.
Tablice poglądowe złączy stolarsKich.
O zastosowaniu
i warunKach wykonawczych złączy.
KONSTRUKCJE
WYROBÓW DREWNIANYCH
PODRĘCZNIK DO UŻYTKU W SZKOLE i PRAKTYCE
Część I
O nazwach złączy.
Tablice poglądowe złączy stolarsKich.
O zastosowaniu
i warunKach wyKonawczych złączy.
Biblioteka Narodowa
Warszawa
30001006234438
O NAZWACH ZŁĄCZY
STYKI.
Styki bywają dwojakie: zwykłe t. z. czołowe i wzmoc
nione.
Styki czołowe.
Zetknięcie dwóch^drewien płasz
czyznami, nieposiadającemi żadnych
wcięć, wiążących jedno drewno zdru-
giem (rys. 2.), nazywamy stykiem
zwykłym lub czołowym.
Styki zwykłe czyli t. z, czoło
we bywają robione w różnych kie
Rys. 2.
runkach drewna, o czem poucza nas
Tablica I.
Styki wzmocnione.
Jeżeli wyżej wspomniane złącza uważamy za niedosta
tecznie mocne, to je wzmacniamy wpustkami, kołkami, czopa
mi lub sczepieniami, jak to wykazuje Tabl. II.
Wręgi.
Wcięcie prostokątne (rys. 3),
na dłużu lub przeczu drewna nazywa
my wręgiem.
Wręgi mają wymiary od 6X 6m zm
do 15X50 m m. Odmiany wręgów
przestawiają rys. 75 — 77 Tabl. III.
Rys. 3.
Wrężyny.
Wcięcie prostokątne (rys. 4)
nazywamy wrężyną. Wymiary
wrężyn są rozmaite: głębokość
(ćz) wynosi od 3 do 10 m m;
długość (6) wynosi od 20 do
70 m/m.
Rys. 4.
— 4 —
Wypusty i wpusty.
'Cwf)ind
Nakładki.
Rys. 23.
Wciosy i wręby.
Czopy obce.
Czopem obcym nazywamy wpustkę storcową dłuższą, Li
tera X na rys. 62 Tabl. II przedstawia nam czop obcy prze
lotny, rysunek zaś 61 na Tabl, II, czop obcy kryty.
Różnice w wymiarach między wpustką a czopem są na
stępujące:
Kołki.
Kołki bywają dwojakie:
a) starannie na okrągło obro
bione, używane w złączach
stykowych (rys, 63 — 67,
Tabl, II),
b) mniej starannie obrobione,
ostro zakończone, służące do
Rys 32
zbijania złączy (rys. 32),
8
Wczepy i wczepiny.
Kliny,
Odróżniamy dwa rodzaje klinów: jedne obrobione staran
nie używane do złączy rozbieranych rys, 145, 146, 147 Tabl, IX,
drugie tylko rznięte, używane przy klinowaniu złączy dłuto
wanych, oczem dowiemy się później.
Zamki,
Następujące rysunki przedstawiają rozmaite odmiany zam
ków, które wyrabiane są na końcach drewna.
Podział złączy.
Złącza w stolarstwie dzielimy na 10 grup przedstawionych
na następujących tablicach.
9
P,ro D,,o /M
i\ys. 'ło.
Styk storcowy prosty Styk storcowy skośny Styk storcowy
dzwonowy
Rodzaj III. Styki kątowe na storcach drewna.
Rys. 46.
Rys. 47. Rys. 48.
Styk uciosowy
skrzynkowy Styk uciosowy ramowy Styk ukosowy
Rodzaj IV. Styki węgłowe storców i dłużu z przeczem drewna.
Rys, 61,
Styk płytowy czopo- Rys. 62. Rys. 73, Rys. 74, Rys. 72,
wany Styk dzwonowy czopo- "Styk węgłowy pod- Styk węgłowy nąlist- Styk ukosowy nalist-
wany listwiony wiony wiony
— 12 —
Rozdział I. Wręgi.
Rys. 78. Rys. 79. Rys. 80. Rys, 81. Rys, 82.
Złącze wręgowo- Złącze dłu- Złącze przeczo- Złącze Złącze
wpustowe. żowe węgłowo- we boczno- skrzynkowe skrzynko-
wpustowe wpustowe. wpustowe we ucio-
sowo-wpus
towe.
Rys. 75. Rys. 76. Rys. 77. Rys. 85. Rys. 86. Rys. 87.
Złącze wręgowe Złącze wrę Złącze wręgowe Złącze pełno- Złącze pełno-wpustowe
zdobinowe Złącze pełno-wpustowe
dłużowe. gowe skrzyn wpustowe przegrodowe czopowane
kowe wsłupione
Rys. 78, Rys. 79, Rys, 80. Rys, 81, Rys, 82. Rys. 88. Rys.* 89. Rys. 90,
Złącze wręgowo- Złącze dłu- Złącze przeczo- Złącze Złącze Złącze ostro-wpustowe Złącze storcowe Złącze granio-
wpustowe. żowe węgłowo- we boczno- skrzynkowe skrzynko- ostro-wpustowe wo-wpustowe
wpustowe wpustowe, wpustowe we ucio-
sowo-wpus
towe. Rozdział VI, Wpusty i wypusty płetwowe.
Rys, 107,
Mogą być rozmaite
Rys. 99. Rys. 100, Rys. 101. odmiany
Sczopowanie wręgowo- Sczopowanie wpustowo- Sczopowanie wpustowo-
graniowe graniowe dwugraniowe Rys. 108.
Sczopowanie Rys. 109.
Nad rys. 99 powinno być grań nie gran. klinowe Sczopowanie klinowe bliźniacze
— 16 —
Tablica V, ZŁĄCZA
ROZDZIAŁ II
O zastosowaniu i warunkach
wykonawczych złączy.
Złącza płytowe w szerokości drewna.
Dwie lub więcej desek, jak A, B, Ć, D, (rys, 160) może
my złączyć w szerokości, jeżeli krawędzie ich x, y, z, s, r, n,
dopasujemy do siebie i skleimy. Przy
łączeniu desek na szerokość, trzeba
zwracać uwagę na rzeczy następują
ce; Do wyrobów, niewymagających
zbyt dokładnego wykonania, możemy
sklejać deski o szerokości całkowitej, Rys- 160
to znaczy, że jak deski są szerokie tak je sklejać można, Jed
nak pamiętać tu musimy, że takie deski krzywią się, a wtedy
płyta staje się falista, jak na rys, 161,
Aby temu zapobiec, przy starannem wy
konaniu płyt, przerzynamy deski przez środek
ich szerokości i sklejamy je tak, że jedna po
łówka deski stroną prawą
*) zwrócona jest ku
górze, a druga stroną prawą na dół; wówczas Rys. 161
układ desek w płycie przedstawia się, jak na rys, 162.
Widzimy tu (rys. 162), że
dzięki takiemu układowi połó
wek deskowych, krzywizna ich
zbliżona jest do linji prostej. Rys. 162.
Przy dopasowywaniu i skle-
janiu pożądane jest, aby krawędzie rdzenne łączyć z rdzen-
nemi, a bielaste z bielastemi, bo drewno rdzenne zsycha się
mniej od bielastego. Gdy połączymy krawędź 5
rdzenną z bielastą, to bielasta z biegiem czasu
zeschnie się i na powierzchni otrzymamy nie- Rys 163
równości, przedstawione w powiększeniu na rys, 163,
Rys. 189.
— 30 —
Rys, 203,
1) Węgły stykowe,
2) Węgły nakładkowe,
3) Węgły sczopowane,
4) Węgły dłutowane.
Węgły stykowe.
Węgły dłutowane.
Złącza półkrzyżowe.
Złącza, należące do tego działu, stosowane są w tych wy
padkach, gdy wewnątrz ramy (rys. 260) lub w pobliżu końców
drewien (rys, 261) wprawiamy poprzecznice,
Złącza skrzynkowe.
Cztery deski zwarte na rogach gwoździami lub innym
sposobem nazywamy skrzynką.
IBM
Przykład I.
Na rys.j288 widzimy, że gru
bość drewna podzielona jest na
osiem części.
Grubość wczepów bocznych
(a) zawiera trzy lub cztery czę
ści grubości drewna, grubość
wczepów środkowych (c, b} za
wiera cztery części. Szerokość
wczepin (7, 2, <3,) zawiera u dołu
Rys, 287. Rys. 288. Rys. 289.
cztery, a u góry sześć części
grubości drewna.
Od tego przykładu odróżniamy dwie odmiany; w pierwszej
(rys. 287) wczep jest cieńszy, w drugiej (rys, 289) wczepina
jest szersza.
Przykład II, Grubość deski,
w której mają być wyrzynane wczepy
dzielimy na 10 części.
Wczep środkowy (rys, 290) w miejscu \
cienkiem zawiera 2/10, a w miejscu grubszem
6 ie grubości drewna. \jkIx
Wczepina w miejscu węższem za-
wiera 6/io grubości drewna. Rys. 290,
Przykład III, Grubość wczepu w miejscu cieńszem
wynosi 1 5 a w miejscu grubszem V2 grubości drewna.
Wczepina w miejscu węższem zawiera nieco więcej
od połowy grubości drewna.
Złącza przegrodowe.
Rys, 291, przedstawia złącze styko
we storca z przeczem drewna, stosowane
przy robieniu przegród w półkach naj
zwyklejszej konstrukcji.
Złącze to jest zbijane gwoździami Rys, 291.
lub skręcane wkrętkami; nazywamy je sty*
kiem przegrodowym.
Na rys, 292 widzimy złącze, stoso
wane przy przytwierdzaniu rozmaitych
listew do desek, lub płyt, w celu wzmóc- Rys. 292,
Konstr. wyr. drew, 4
— 50 —
Rys, 304,
Rys, 306 przedstawia złącze dłużowe węgłowo-
wpustowe, stosowane przy robotach budowlanych,
jak np, sufity drewniane, ościenia i t, p,
W młynach przewody rurowe do mąki również
w ten sposób są składane.
Złącze to, oprócz wpustu, zbijane jest gwoźdźmi
Rys, 305, lub skręcane śrubami.
Mając na względzie możliwość powstania
szczelin na styku węgłowym, zabezpieczamy
się od tego listwami a i b (rys, 307), które
nazywamy laśniami, („lezyny”),
Laśnie („lezyny”) są również upiększeniem
Rys, 306.
płaszczyzny.
Złącza krzyżowe.
Najzwyklejszym okazem złącz tego ty
pu jest nakładka krzyżowa (rys, 311).
Złącze to stosowane jest w tych wy
padkach, gdy dwa drewna, na jednej płasz
czyźnie, krzyżowo złączyć trzeba.
Więcej złożonym złączem jest nakładka
sześcioramienna (rys. 312). Rys. 311,
Jak widać z rysunku, wcię
cia w drewnach zawierają
’/s i 2/s grubości drewna.
Rys, 313, 314, 315,
przedstawiają trzy odmiany
złączy krzyżowych szcze-
blin (,,szprosów“) okien
nych.
Przy wykreślaniu prze
kroju takich złączy uwa
żać należy, aby grubość
wypustu s (rys. 314) rów
nała się grubości grzbietu x Rys, 312,
«S«s
■
Biblioteka Narodowa
u Warszawa
30001006234438