Professional Documents
Culture Documents
Rumang Ni Ulaon Pamulihon Boru
Rumang Ni Ulaon Pamulihon Boru
Ulaon pamuli boru manang pangolihon anak nunga jot-jot taadopi manang taulahon.
Adong do ruhut-ruhut, tahapan, proses ni angka ulaon di si. Molo nasomal adong dua
istilah di ulaon i ima : Alap Jual dohot Taruhon Jual. Alap jual namarlapatan ulaon
pesta (unjuk) di pihak parboru. Pihak parboru ma na manghobasi sude na hombar tu
ulaon pesta. Taruhon jual lapatanna ulaon pesta di pihak paranak jala namanghobasi
angka na hombar tu ulaon i.
Ulaon alap jual manang taruhon jual saguru tu dos ni roha (kese-pakatan) ni pihak
parboru dohot pihak paranak do i. Nian adong do deba parboru na so bersedia pamulihon
boruna molo so dialap jual. Hape sasin-tongna ulaon alap jual manang taruhon jual
sarupa manghorhon tu na denggan do i molo dipatupa sian dos ni roha.
Rumang dohot tahapan ni ulaon pamuli boru manang pangoli anak na somal diulahon,
hira songon on ma :
1. Hori-hori dinding,
2. Patua hata dohot Marhusip (Mangarangrangi),
3. Partumpolon,
4. Marhata sinamot dohot ulaon unjuk,
5. Martonggo raja/Marria raja,
6. Sibuha-buhai,
7. Pamasu-masuon,
8. Paulak une/maningkir tangga.
alai gabe adong do niida sian angka dongan na mandok songon on:
A. Marhori-hori Dinding
Ala naung dos roha ni paranak dohot parboru, di ari naung ditontuhon, ro ma paranak
dohot manang piga uduranna (dongan tubuna, boru, bere) mandapothon parboru. Diboan
do di si sipanganon na marsaudara jala tangkas do i dipasahat dohot dihatahon lapatanna
tu parboru. Parboru pe dipatupa do dekke laho sipasahatonna tu paranak. Di ulaon i, dijou
parboru do manang piga dongan tubuna, boru dohot berena, songon i dongan sahuta.
Dung sidung marsipanganon dipungka ma panghataion. Na parjolo, di sungkun parboru
ma taringot tu tudu-tudu ni sipanganon naung pinasahat ni paranak tu nasida. Dialusi
paranak ma, jala tangkas ma didok surung-surung ni parboru ma i. Ditorushon ma muse
panghataion, ima na masitariparan hata, lumobi di pangidoan ni paranak di naro nasida
patua hata. Molo dioloi jala digabehon parboru di napatua hata i, pintor mangido jala
mangelek ma muse paranak asa ditingkathon nian panghataion tu marhusip
mangarangrangi.
Molo dung dioloi jala digabehon parboru tu ulaon namarhusip, dilehon ma tingki dohot
kesempatan tu paranak laho patolhashon, manariashon angka sangkap pangidoan nasida.
Parjolo, dipangido paranak ma bentuk ni ulaon (alap jual manang taruhon jual) dohot
ulaon sadari. Paduahon, ima taringot tu somba ni uhum, somba ni adat, sinamot ni boru:
Misalna, didok sahali mangelekhon, sahali manombahon, dalam bentuk sinamot sitombol
rambu pinudun dohot angka pangidoan na asing dope. Molo dung singkop jala dapot dos
ni roha di angka rumang ni ulaon i, digabehon parboru ma i.
C. Partumpolon/Martumpol
Partumpolon (parpadanan) ulaon parhuriaon do on. Ndang apala pinatorang be on, ala
tangkas do taantusi hira-hira lapatan dohot tujuan ni partumpolon i. Naporlu sipingkiranta
ima taringot tu angka ise do na laho sigokhononta tu ulaon partumpolon i. Molo nasomal
taida, sahat do tu horong ni angka hula-hula dohot tulang. Hape somalna muse taulahon,
dung sidung acara partumpolon di gareja pintor diuduti do tu ulaon martonggo raja
manang marria raja. Adong na deba laos di aula manang di gedung dipatupa ulaon
martongo raja manang marria raja, alai adong do na mangulahonsa di bagas ni parboru
manang paranak, saguru tu situasi dohot kondisi ni hasuhuton do i.
Sungkun-sungkun tu hita, beha molo dung sidung partumpolon langsung dipatupa ulaon
marhata sinamot manang didok pudun saut. Alana di tingki i, nunga hira lengkap
undangan sian angka tutur, songoni sian horong ni hula-hula dohot tulang. Alai margeser
(berubah) ma muse ari (tingki) na martonggo raja manang marria raja.
Pinatorang ma jolo saotik taringot tu pangantusion martonggo raja dohot marria raja.
Molo di ulaon alap jual “lapatanna ulaon di alaman ni parboru– pihak parboru ma na
mambahen martonggo raja, di paranak marria raja. Sebalikna, molo di pihak paranak
ulaon (taruhon jual), dipamasa paranak ma ulaon martonggo raja, jala parboru mambaen
marria raja.
E. Marhata Sinamot
F. Sibuha-buhai
Ulaon sibuha-buhai ima naparjolo diulahon di manogot ni ari pesta (unjuk), baik di ulaon
alap jual manang taruhon jual. Jala tangkas do i dihatai/disepakati parboru dohot paranak
di tingki na marhusip. Ulaon adat do on jala tangkas do diboan paranak sipanganon
namarsaudara tu bagas ni parboru. Songon i sian parboru dipatupa do dekke di si jala
tangkas dihatahon dohot dipasahat tu paranak. Sibuha-buhai dipatupa sogot manogot i
andorang so borhat tu gareja jala mangido tangiang tu Tuhanta asa tiur-tiur ulaon i, suang
songon i do di angka na mamuhai partuturon asa gabe jala horas-horas muse, songon hata
ni natua-tua namandok:
Di ulaon sibuha-buhai on biasana suhut parboru mangalehon upa-upa tu boru dohot calon
helana, marhite sipanganon dohot dekke di ginjang ni pinggan pasu, namarlapatan asa
gabe sada uduran, sada pingkiran, sada keluarga na denggan nasida, si sada roha di
keluarga nasida muse, jala biasana inang ni boru muli do pasahathon i.
Molo didok paulak une, ima nahombar tu ulaon sadari, jala mardalan do adat-paradaton
di son. Dipatupa paranak do sipanganon laho pasahatonna tu parboru. Songon i sian
parboru, dipatupa do dekke dohot boras sipir ni tondi sipasahaton-na tu paranak. Ima
boanon nasida tu bagas na be. Alai porlu do botoon jala ingotonta, andorang so ulaon
napaulak une, jolo mardalan do olop-olop dohot namarhata sigabe-gabe.
Paulak une on ma hira pangujungi ni ulaon di ulaon unjuk nasomal dipatupa di tingki on.
Jala muse somal do diulaon on mardalan upa panaru didok, napinasahat ni paranak tu
boru ni parboru, suang songon i molo adong angka hepeng pasituak natonggi sian
paranak tu natua-tua ni parboru.