You are on page 1of 4

Rumang Ni Ulaon Pamulihon Boru/Pangolihon Anak

Ditulis oleh: Bungaran Simanjuntak (M14)

Ulaon pamuli boru manang pangolihon anak nunga jot-jot taadopi manang taulahon.
Adong do ruhut-ruhut, tahapan, proses ni angka ulaon di si. Molo nasomal adong dua
istilah di ulaon i ima : Alap Jual dohot Taruhon Jual. Alap jual namarlapatan ulaon
pesta (unjuk) di pihak parboru. Pihak parboru ma na manghobasi sude na hombar tu
ulaon pesta. Taruhon jual lapatanna ulaon pesta di pihak paranak jala namanghobasi
angka na hombar tu ulaon i.

Ulaon alap jual manang taruhon jual saguru tu dos ni roha (kese-pakatan) ni pihak
parboru dohot pihak paranak do i. Nian adong do deba parboru na so bersedia pamulihon
boruna molo so dialap jual. Hape sasin-tongna ulaon alap jual manang taruhon jual
sarupa manghorhon tu na denggan do i molo dipatupa sian dos ni roha.
Rumang dohot tahapan ni ulaon pamuli boru manang pangoli anak na somal diulahon,
hira songon on ma :

1. Hori-hori dinding,
2. Patua hata dohot Marhusip (Mangarangrangi),
3. Partumpolon,
4. Marhata sinamot dohot ulaon unjuk,
5. Martonggo raja/Marria raja,
6. Sibuha-buhai,
7. Pamasu-masuon,
8. Paulak une/maningkir tangga.

I ma nasomal taida diulahon. Taringot tu pangatusion di tahapan ni ulaon pinatorang do


di tulisan on. Alai songon naung taboto tangkas, ulaon adat-paradaton ni hita Batak Toba,
sifatna dinamis mangihut-ihut perkembangan di zaman. Molo tung pe adong hata ni
natua-tua na mandok:

Ompu raja di jolo martungkot sialagundi.


Adat napinungka ni ompunta naparjolo,
diihuthon angka na di pudi,

alai gabe adong do niida sian angka dongan na mandok songon on:

Ompu raja di jolo martungkot sialagundi,


Adat napinungka ni ompunta na parjolo,
dipaune-une na di pudi.

Nuaeng sahat ma hita tu lapatan dohot pangantusion taringot tu rumang ni ulaon i.

A. Marhori-hori Dinding

Molo dung masitandaan jala masihaholongan si baoa dohot si boru, dipaboa ma i tu


angka natua-tuana. Disuru natua-natua ni par-anak ma manang na piga halak boruna
manopot boru ni parboru songon na masitandaan, huhut manghata-hatai taringot tu angka
sangkap nasida. Di tingki on, olo na ma gabe langsung pihak paranak rap dohot
pamoruonna mandapothon pihak parboru.
Di ulaon marhori-hori dinding ndang mardalan do pe adat-paradaton. Alai somalna
diboan paranak do songon buah tangan nasida, i ma berupa lampet, kue manang buah-
buahan. Prinsipna hira masipasahatan pangidoan do paranak dohot parboru, i ma taringot
tu rumang ni ulaon, godang ni sinamot, godang ni ulos, godang ni undangan, dohot angka
na asing. Hira sian panghataion na marhori-hori dingding on do dasar ni panghataion di
ulaon na mangihut. Lapatanna, angka dos ni roha ni hasuhuton do tarida di son. Jala molo
dung adong dos roha nasida, ditontuhon ma sada ari (tingki) asa ro paranak laho patua
hata dohot marhusip (mangarang-rangi).

B. Patua Hata dohot Marhusip

Ala naung dos roha ni paranak dohot parboru, di ari naung ditontuhon, ro ma paranak
dohot manang piga uduranna (dongan tubuna, boru, bere) mandapothon parboru. Diboan
do di si sipanganon na marsaudara jala tangkas do i dipasahat dohot dihatahon lapatanna
tu parboru. Parboru pe dipatupa do dekke laho sipasahatonna tu paranak. Di ulaon i, dijou
parboru do manang piga dongan tubuna, boru dohot berena, songon i dongan sahuta.
Dung sidung marsipanganon dipungka ma panghataion. Na parjolo, di sungkun parboru
ma taringot tu tudu-tudu ni sipanganon naung pinasahat ni paranak tu nasida. Dialusi
paranak ma, jala tangkas ma didok surung-surung ni parboru ma i. Ditorushon ma muse
panghataion, ima na masitariparan hata, lumobi di pangidoan ni paranak di naro nasida
patua hata. Molo dioloi jala digabehon parboru di napatua hata i, pintor mangido jala
mangelek ma muse paranak asa ditingkathon nian panghataion tu marhusip
mangarangrangi.

Molo dung dioloi jala digabehon parboru tu ulaon namarhusip, dilehon ma tingki dohot
kesempatan tu paranak laho patolhashon, manariashon angka sangkap pangidoan nasida.
Parjolo, dipangido paranak ma bentuk ni ulaon (alap jual manang taruhon jual) dohot
ulaon sadari. Paduahon, ima taringot tu somba ni uhum, somba ni adat, sinamot ni boru:
Misalna, didok sahali mangelekhon, sahali manombahon, dalam bentuk sinamot sitombol
rambu pinudun dohot angka pangidoan na asing dope. Molo dung singkop jala dapot dos
ni roha di angka rumang ni ulaon i, digabehon parboru ma i.

Dung i muse dilehon parboru do kesempatan tu paranak laho pasahathon pangidoan


nasida, i ma taringot ulos herbang si jaloon nasida sian parboru muse di ulaon unjuk.
Taringot tu bilanganna, unang ma lobi nian sian 17 bulung.
Jadi molo dung denggan mardalan sude na i dipangido asa ditanda nasida kedua calon
pengantin. Calon pengantin baoa manjalangi pihak parboru, calon pengantin boru
manjalangi pihak paranak.
Hira-hira songon i ma rumangna dohot pangantusion tusi. Taringot tu ruhut ni
panghataion pinatupa do di buku on asa ummura muse ulahononta.

C. Partumpolon/Martumpol

Partumpolon (parpadanan) ulaon parhuriaon do on. Ndang apala pinatorang be on, ala
tangkas do taantusi hira-hira lapatan dohot tujuan ni partumpolon i. Naporlu sipingkiranta
ima taringot tu angka ise do na laho sigokhononta tu ulaon partumpolon i. Molo nasomal
taida, sahat do tu horong ni angka hula-hula dohot tulang. Hape somalna muse taulahon,
dung sidung acara partumpolon di gareja pintor diuduti do tu ulaon martonggo raja
manang marria raja. Adong na deba laos di aula manang di gedung dipatupa ulaon
martongo raja manang marria raja, alai adong do na mangulahonsa di bagas ni parboru
manang paranak, saguru tu situasi dohot kondisi ni hasuhuton do i.

Sungkun-sungkun tu hita, beha molo dung sidung partumpolon langsung dipatupa ulaon
marhata sinamot manang didok pudun saut. Alana di tingki i, nunga hira lengkap
undangan sian angka tutur, songoni sian horong ni hula-hula dohot tulang. Alai margeser
(berubah) ma muse ari (tingki) na martonggo raja manang marria raja.

D. Martonggo Raja – Marria Raja

Molo didok martonggo raja manang marria raja, na marlapatan do i mangido


pangurupion, panuturion di angka na mardongan tubu, boru, bere, dongan sahuta, molo
marulaon pamulihon boru manang pangolihon anak. Disubut jala dibuat suhut do roha ni
angka tutur asa rade jala dohot nasida berpartisipasi di ulaon I hombar tu ruhut-ruhut ni
paradaton, jala hira di tingki on ma dibagihon (didistribusihon) undangan tu angka tutur.
Dipatupa hasuhuton di si sipanganon. Jala molo tung adong pe dipatupa di si tudu-tudu ni
sipanganon hira jambar ni adopan (jambar bersama) do i. Di tingki on ma sude dihatai
angka persiapan ulaon, Raja Parhata, dohot angka na porlu di ulaon i jala ise
namangulahon (pembagian tugas).

Pinatorang ma jolo saotik taringot tu pangantusion martonggo raja dohot marria raja.
Molo di ulaon alap jual “lapatanna ulaon di alaman ni parboru– pihak parboru ma na
mambahen martonggo raja, di paranak marria raja. Sebalikna, molo di pihak paranak
ulaon (taruhon jual), dipamasa paranak ma ulaon martonggo raja, jala parboru mambaen
marria raja.

E. Marhata Sinamot

Marhata sinamot, i ma puncak ni ulaon paradaton di na pamulihon boru manang


pangolihon anak. Angka rumang dohot pangkataion di ulaon i dipatupa do di buku on
songon pegangan di hita. Namarhata sinamot di buku on ima namarhata sinamot na
dipasada dohot pesta unjuk dung sidung pamasu-masuon sian gareja, songon naung
somal taida jala taulahon.

Nian godang do angka sungkun-sungkun taringot tu ulaon na marhata sinamot


nadipasada dohot pesta unjuk. Sipata lucu manang erget di bagasan roha, molo
nirimangan jala piningkiran ruhut-ruhut ni ulaon paradaton i. Misalna, pengantin nunga
dipasu-pasu resmi di gareja, ruhut jambar dohot ruhut paradaton nunga adong naung
mardalan, hape so marhata sinamot dope. Namarhusip (mangarang-rangi) ndang na
marhata sinamot dope. Alai, gabe sada keputusan dos ni roha ni parboru dohot paranak
do i siboanonna di na marhata sinamot.
Nian muse molo tarimangi do rohanta, gabe songon sandiwara nama angka panghataion
di na marhata sinamot i. Alana, sude ruhut dohot rumang ni angka ulaon nunga sian dos
ni roha ni parboru dohot paranak. Molo tung pe mardalan pinggan panungkunan jala
masitariasan angka panghataion, songon na pahantushon nama i jala asa tung tangkas
dibege angka tutur loloan natorop, lumobi sian angka hula-hula dohot angka tulang ni
parboru dohot paranak. Hombar tu si, sangat berperan ma di son parhata (parsinabul) ni
kedua pihak asa mangolu jala uli tarida angka ruhut ni panghataion, songon i di angka
elek jala somba maradophon hula-hula dohot tulang, manat di namardongan tubu, dohot
di angka ruhut ni partuturan.

F. Sibuha-buhai

Ulaon sibuha-buhai ima naparjolo diulahon di manogot ni ari pesta (unjuk), baik di ulaon
alap jual manang taruhon jual. Jala tangkas do i dihatai/disepakati parboru dohot paranak
di tingki na marhusip. Ulaon adat do on jala tangkas do diboan paranak sipanganon
namarsaudara tu bagas ni parboru. Songon i sian parboru dipatupa do dekke di si jala
tangkas dihatahon dohot dipasahat tu paranak. Sibuha-buhai dipatupa sogot manogot i
andorang so borhat tu gareja jala mangido tangiang tu Tuhanta asa tiur-tiur ulaon i, suang
songon i do di angka na mamuhai partuturon asa gabe jala horas-horas muse, songon hata
ni natua-tua namandok:

Sinuan bulu sibahen nalas


Sinuan partuturon sibahen nagabe jala horas

Di ulaon sibuha-buhai on biasana suhut parboru mangalehon upa-upa tu boru dohot calon
helana, marhite sipanganon dohot dekke di ginjang ni pinggan pasu, namarlapatan asa
gabe sada uduran, sada pingkiran, sada keluarga na denggan nasida, si sada roha di
keluarga nasida muse, jala biasana inang ni boru muli do pasahathon i.

G. Paulak Une dohot Maningkir Tangga

Molo didok paulak une, ima nahombar tu ulaon sadari, jala mardalan do adat-paradaton
di son. Dipatupa paranak do sipanganon laho pasahatonna tu parboru. Songon i sian
parboru, dipatupa do dekke dohot boras sipir ni tondi sipasahaton-na tu paranak. Ima
boanon nasida tu bagas na be. Alai porlu do botoon jala ingotonta, andorang so ulaon
napaulak une, jolo mardalan do olop-olop dohot namarhata sigabe-gabe.

Paulak une on ma hira pangujungi ni ulaon di ulaon unjuk nasomal dipatupa di tingki on.
Jala muse somal do diulaon on mardalan upa panaru didok, napinasahat ni paranak tu
boru ni parboru, suang songon i molo adong angka hepeng pasituak natonggi sian
paranak tu natua-tua ni parboru.

You might also like